________________
૪૪૮૦ શ્રી શ્રાદ્ધ-પ્રતિક્રમણ-સૂત્રપ્રબોધટીકા-૩
રાક્ષસ-ભીમ અને મહાભીમ.
ભૂત-સુરૂપ અને પ્રતિરૂપ.
પિશાચ-કાલ અને મહાકાલ.
બીજા આઠ નિકાય જે વાણવ્યંતર કહેવાય છે, તેના ઈંદ્રો નીચે મુજબ :
અણપત્ની-સંનિહિત અને સામાન.
પણપત્ની-ધાતા અને વિધાતા.
ઋષિવાદી-ઋષિ અને ઋષિપાલ.
ભૂતવાદી-ઈશ્વર અને મહેશ્વર. ક્રેદિત-સુવર્સ અને વિશાલ.
મહાક્રુદિત-હાસ્ય અને હાસ્યરતિ. કોદંડ (કૃષ્માંડ)-શ્વેત અને મહાશ્વેત, પાવક-પતંગ અને પતંગપતિ.
જ્યોતિના ૨ ઈંદ્રો
ચંદ્ર ચંદ્ર. સૂર્ય-સૂર્ય.
અઢીદ્વીપમાં ચંદ્ર અને સૂર્યની સંખ્યા ૬૬-૬૬ હોય છે, એટલે તેના ઇંદ્રો ૧૩૨ થાય, પણ અહીં જાતિથી ૨ ઈંદ્રો ગણાવામાં આવ્યા છે. આ બધા ઈંદ્રો સાથે સૌધર્મેદ્ર આવે છે.
સવિનયમ્-વિનય-પૂર્વક, વિનયથી.
અદ્-મારા વૃદ્દીવા-પૂજ્ય અરિહંત દેવને હાથમાં લઈને.
અર્હત્ એ જ મટ્ટાર તે અર્હદ્-મટ્ટાર. અર્હ-અરિહંત. ભટ્ટા-દેવ. ભટ્ટાર શબ્દને સ્વાર્થમાં પ્રત્યય આવવાથી મટ્ટાર શબ્દ બનેલો છે. ‘ભટ્ટ સ્વામિત્વ મૃચ્છતીતિ ભટ્ટાર:-ભટ્ટ એટલે સ્વામીપણું, તેને પ્રાપ્ત કરે તે ભટ્ટાર’ અર્થાત્ પૂજ્ય કે દેવ. પૂજ્યનામની આગળ ભટ્ટારક, દેવ એવા શબ્દો વપરાય છે : ‘પાવા ભટ્ટારો લેવઃ, પ્રયોજ્યાઃ પૂન્યનામતઃ ।'-અભિધાનચિંતામણિ (કાંડ ૨,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
