________________
અજિત-શાંતિ-સ્તવ ૦ ૪૩૩
થાય છે કે મહર્ષિ નંદિષેણ પ્રભુ મહાવીરના શાસનમાં થયેલા આગમધર મહર્ષિ જણાય છે, પછી તે શ્રેણિક-પુત્ર નંદિષેણ હોય કે અન્ય નંદિષેણ હોય.
વળી આ સ્તવનો સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ શ્રીસંઘદાસગણિ ક્ષમાશ્રમણે બૃહત્કલ્પસૂત્રના લઘુભાષ્યમાં આ પ્રમાણે કરેલો છે :
अविधि-परिटुवणाए, काउस्सग्गो गुरु समीवम्मि | માત-સંતિ-નિમિત્તે, થયો તો અનિત-સંતીમાં ૬૪૬''
શ્રમણના દેહને પરિઠવતાં કંઈ અવિધિ થયો હોય, તો ગુરુ-સમીપે કાયોત્સર્ગ કરવો અને મંગલ તથા શાન્તિ નિમિત્તે ‘અજિત-શાંતિ-સ્તવ’ બોલવો.
શ્રીસંઘદાસગણિ ક્ષમાશ્રમણ, વિશેષાવશ્યક-ભાષ્ય અને વિશેષણવતી વગેરે રચનાર શ્રીજિનભદ્રગણિ ક્ષમાશ્રમણ પહેલાં થઈ ગયા જણાય છે, એટલે આ સ્તવના રચયિતા મહર્ષિ નંદિષેણ તે બંને ક્ષમાશ્રમણો પહેલાં થઈ ગયા છે-એ સુનિશ્ચિત છે.
(૬) સ્તવનું સાહિત્ય અને અનુકરણ
આ સ્તવ ૫૨ શ્રીગોવિંદાચાર્યે (૧), શ્રીજિનપ્રભસૂરિએ (૨) વિ. સં. ૧૩૬૫ના પોષ વિદ ૨], નાગપુરીય તપાગચ્છના શ્રીહર્ષકીર્તિસૂરિએ (૩), તથા ઉપાધ્યાય શ્રીસમયસુંદરગણિએ (૪) ટીકાઓ રચેલી છે. શ્રી જિનપ્રભસૂરિની ટીકા બોધદીપિકા નામથી પ્રસિદ્ધ છે અને બીજી ટીકાઓ કરતાં વધારે વિસ્તારવાળી છે. શ્રીગુણધરસૂરિએ (૫) આ સ્તવ પર અવસૂરિ રચેલી છે અને અન્ય મુનિ પુંગવોએ તેના પર વાર્તિકો રચેલાં છે.
આ સ્તવનાં અનુકરણરૂપે શ્રીવીરગણિએ (૧) આઠ અપભ્રંશ ગાથામાં લઘુ અજિત-શાંતિ-સ્તવની રચના કરી છે. શ્રીજિનવલ્લભગણિએ (૨) લઘુ અજિત-શાન્તિ-સ્તવના નામથી ઓળખાતા ૧૭ પ્રાકૃતગાથાવાળા ‘જ્ઞાતિપ્રથૅત્ત'ની રચના કરી છે. શ્રીધર્મઘોષગણિએ (૩)૧૭ પ્રાકૃતગાથાવાળા મંત્ર-ગર્ભિત અજિત-શાંતિ-સ્તવની રચના કરી છે અને ઉ.
પ્ર.-૩-૨૮
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
