________________
વંદનક યાને ગુરુ-વંદનનો મહિમા ૦૪૮૫ देवमिवाचार्यमुपासीताविकत्थयन्नविमना वाचं शुश्रूषमाणोऽस्य ॥१३॥"
-નાપતસ્વીય ધર્મસૂત્રમ્ ૨.૨.૬, પૃષ્ઠ 88. “આજ્ઞા થયા પછી સૂવું, તેમના તરફ પગ ન ફ્લાવવા, તેમની સામે સૂતાં સૂતાં બોલવું નહિ, જે કંઈ કહેવું હોય તે કહી રહ્યા પછી બેસીને પ્રત્યુત્તર દેવો. ગુરુ ઊભા હોય ત્યારે ઊભા રહેવું. જતા હોય ત્યારે પાછળ જવું અને દોડતા હોય તો પાછળ દોડવું. આત્મ-પ્રશંસા છોડીને અને અવિક્ષિપ્ત મનવાળા થઈને દેવની માફક આચાર્યની ઉપાસના કરવી.” (૧૦) ગુરુવંદનનો મહિમા
સર્વ સુવિહિત આચારોનું મૂળ વિનય છે અને તેવો વિનય ગુરુને વિધિસર વંદન કરવાથી તેમજ તેમની વિવિધ પ્રકારે સેવા-ભક્તિ કરવાથી થાય છે. એટલે આત્મકલ્યાણના અભિલાષીએ ગુરુને પ્રતિદિન પ્રાત અને સાયંકાળે વિધિસર વંદન કરવું આવશ્યક છે. આ વંદનનું તાત્કાલિક ફળ શ્રતધર્મની પ્રાપ્તિ છે અને પારંપારિક ફળ ભવસંતતિનો ક્ષય એટલે નિર્વાણ છે. ગુરુવંદનભાષ્યમાં કહ્યું છે કે :
"विणओवयारमाणस्स, भंजणा पूअणा गुरुजणस्स ।
तित्थयराण य आणा, सुअधम्माराहणाकिरिया ॥'
ગુરુને વંદન કરવાથી અનુક્રમે વિનયોપચાર, માનનું ખંડન, ગુરુજનની પૂજા, તીર્થકરોની આજ્ઞાનું પાલન, હૃતધર્મની આરાધના તથા અક્રિયપદ(મુક્તિ)ની પ્રાપ્તિ થાય છે.
દશપૂર્વધર મહર્ષિ શ્રીઉમાસ્વાતિ વાચક પ્રશમરતિપ્રકરણમાં ફરમાવે છે કે
વિનયનું ફલ ગુરુની શુશ્રુષા છે, ગુરુ-શુશ્રષાનું ફલ શ્રુતજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ છે. શ્રુતજ્ઞાનની પ્રાપ્તિનું ફલ વિરતિ(સંયમ) છે, વિરતિનું ફલ આગ્નવ-નિરોધ છે, આગ્નવ-નિરોધ(સંવર)નું ફલ તપોબળ છે, તપોબળનું ફલ નિર્જરા છે, નિર્જરાનું ફલ ક્રિયાની નિવૃત્તિ છે, ક્રિયા-નિવૃત્તિનું ફલ અયોગિત (યોગ નિરોધ) છે, યોગ-નિરોધનું ફલ ભવ-પરંપરાનો ક્ષય છે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
