________________
વંદિતું સૂત્ર ૦૩૦૫ (૨૬) શસ્ત્રો સજાવીને તૈયાર રાખવાં નહિ. (૨૭) જરૂરથી વધારે ભોગપભોગની વસ્તુઓ રાખવી નહિ. (૨૮) મન, વચન અને કાયાને નિષ્પાપ બનાવવાનો પ્રયત્ન કરવો, તે માટે
રોજ ઓછામાં ઓછી બે ઘડીવાળું ૪૮ મિનિટ પર્યન્તનું સામાયિક
નામનું અનુષ્ઠાન કરવું. (૨૯) ઓછામાં ઓછી જરૂરિયાતથી રહેતાં શીખવું, સાંસારિક પ્રવૃત્તિઓની
મર્યાદા કરવી. (૩૦) પર્વ-દિવસે ઉપવાસ કરવો, બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરવું અને શરીર
વિભૂષા તથા સાવદ્ય વ્યાપાર વગેરેનો ત્યાગ કરી એકાંત સ્થાનમાં
ધર્મ-ધ્યાન કરવા માટે પોસહ કરવો. (૩૧) સાધુ-સાધ્વીને અતિથિ માનીને શુદ્ધ આહાર-પાણી વહોરાવવાં તથા
બીજી પણ ધર્મ-સાધક જરૂરી વસ્તુઓનું દાન દેવું. તેમની બને
તેટલી સેવા-ભક્તિ કરવી. (૩૨) મૃત્યુસમય નજીક આવે ત્યારે અણસણપૂર્વક સમાધિ-મરણ થાય તેવા
સઘળા પ્રયત્નો કરવા.
આ નિયમો પ્રમાણે વર્તવાથી એક મનુષ્ય વ્યક્તિગત વિકાસ સાધી શકે છે, સામાજિક ધોરણ ઊંચું આવે છે અને પરિણામે રાષ્ટ્રનું નૈતિક ધોરણ પણ ઊંચે ચડી શકે છે. દરેક વ્યક્તિ પોતે સુધરવાનો નિર્ણય કરે અને તે પ્રમાણે વર્તવા લાગે તો સુધારો આપોઆપ થાય છે, જ્યારે બીજાના સુધરવાની આશા રાખવામાં આવે અને પોતે સન્માર્ગે ચાલવાનો પુરુષાર્થ કરે નહિ તો તેથી વાતાવરણ ઝપાટાબંધ બગડે છે અને પતન અનિવાર્ય બને છે.
ચોત્રીસમી ગાથામાં મન, વચન અને કાયાની અપ્રશસ્ત પ્રવૃત્તિને બદલે પ્રશસ્ત પ્રવૃત્તિ કરવાનું સૂચન છે, તથા પાંત્રીસમી ગાથામાં વંદન, વ્રત, શિક્ષા, ગૌરવ, સંજ્ઞા, કષાય, દંડ, સમિતિ, ગુપ્તિ-સંબંધી ન કરવાનું કર્યું હોય અને કરવાનું ન કર્યું હોય, તેનું પ્રતિક્રમણ છે.
છત્રીસમી ગાથાથી એકતાળીસમી ગાથા સુધીમાં પ્રતિક્રમણની તાત્ત્વિક-ભૂમિકાને સ્પર્શવામાં આવી છે. તેમાં “પ્રતિક્રમણ' કઈ રીતિએ
પ્ર.-૨-૨૦ Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
