________________
૨૭૨
શ્રી શ્રાદ્ધ-પ્રતિક્રમણ-સૂત્રપ્રબોધટીકા-૨
वि
(આ દી.)-ઉપશમાવે છે એટલે નિમ્રતાપ કરે છે કે ખપાવે છે.”
વદિ ત્ર-વ્યાધિમ્ રૂવ-જેમ વ્યાધિને. વ્યાધિ એટલે ખાંસી, દમ, તાવ આદિ રોગો.
સુવિઘો[સુશિક્ષત:]-સુશિક્ષિત, સારી રીતે શિક્ષા પામેલો, કુશલ.
તો-કા-નિવા-ર્વિત્યિાડડશિતઃ' (અ. દી.)
સુશિક્ષિત એટલે રોગનું નિદાન અને રોગની ચિકિત્સા વગેરે કરવામાં કુશલ.”
વિક્નો-[વૈદ્ય-વૈદ્ય.
જેને વિદ્યા હોય તે વૈદ્ય કહેવાય. વિશિષ્ટ અર્થમાં જે શરીરના રોગનું નિદાન કરવાની તથા તેની ચિકિત્સા કરવાની વિદ્યા જાણે, તે ‘વૈદ્ય કહેવાય.
(૩૭-૪) તે ઉપ........વિો .
પ્રતિક્રમણ કરનાર સમ્યગ્દષ્ટિ જીવને સાવદ્ય પ્રવૃત્તિ કરવા છતાં અલ્પ કર્મ-બંધ થાય છે, તે વાત ઉપર જણાવી છે. હવે તે અલ્પ બંધ પણ મોક્ષ પ્રાપ્તિમાં અંતરાયરૂપ હોવાથી તેનો નાશ કેમ થાય ? એ પ્રશ્ન વિચારણીય બને છે, જેનો ઉત્તર આ ગાથામાં આપવામાં આવ્યો છે.
જેમ સુશિક્ષિત વૈદ્ય વમન, વિરેચન, લંઘન, બસ્તિકર્મ આદિ ઉપચારો વડે ખાંસી, દમ, તાવ વગેરે રોગોનું શમન કરી દે છે, તેમ પ્રતિક્રમણ કરનાર સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ પ્રાપ્ત થયેલા અલ્પબંધનો પણ “પ્રતિક્રમણ, પશ્ચાત્તાપ અને પ્રાયશ્ચિત્ત વડે જલદી નાશ કરી નાખે છે. અહીં
પ્રતિક્રમણ' શબ્દ વડે “આત્મ-નિરીક્ષણ, અતિચાર-શોધન અને પાપનિવૃત્તિ' સમજવાની છે. ગત જીવન પર બારીકાઈથી વિચાર કરવો, તે આત્મ-નિરીક્ષણ'. તેમાં જે ક્રિયાઓ અતિચારરૂપ હોય તેને જુદી તારવવી, તે “અતિચાર-શોધન'. અને તેમાંથી મનને નિવૃત્ત કરવું-પાછું વાળી લેવું, તે
પાપ-નિવૃત્તિ', “પરિતાપ કે પશ્ચાત્તાપ” શબ્દ અહીં નિંદા, ગહ અને મિથ્યા-દુષ્કૃતનું સૂચન કરે છે. પાપને બૂરું માનવું, વખોડવું કે નિંદવું, તે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
