Book Title: Zu Den Fragmenten Buddhisticher Autoren In Haribhadras Anekanta Jayapataka
Author(s): Erich Frauwallner
Publisher: Erich Frauwallner
Catalog link: https://jainqq.org/explore/269397/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Zu den Fragmenten buddhistischer Autoren in Haribhadras Anekantajayapataka. Von . E. Frauwallner. Dass in Haribhadras Anekantajayapataka wertvolle Fragmente buddhistischer Autoren, besonders Dharmakirtis, enthalten sind, ist bekannt. Dagegen durfte es leicht ubersehen werden, dass Haribhadra auch bei der Erlauterung dieser Abschnitte in seiner sika gelegentlich die entsprechenden buddhistischen Kommentare zu Rate zieht. Und wenn er sich auch nicht ausdrucklich auf sie beruft, so lasst sich doch ihre Verwendung einwandfrei nachweisen, wie im Folgenden an einem deutlichen Beispiel gezeigt werden soll. Ich gebe dabei die betreffenden Fragmente samt den dazugehorigen Stucken der sika vollstandig wieder, weil der seltene Fall vorliegt, dass eine wenn auch kurze Darlegung aus Dharmakirtis Pramanavarttikam samt dem dazugehorigen Kommentar fast zur Ganze im Sanskritoriginal erhalten ist, und weil der Text der Anekantajayapataka vorlaufig nicht so leicht zuganglich ist. Es handelt sich dabei um den Abschnitt aus dem ersten Kapitel des Pramanavarttikam, in dem Dharmakirti den Anekantavadah der Jaina widerlegt. Begreiflicherweise werden seine Darlegungen von den verschiedensten Jaina-Autoren erwahnt und bekampft, und so fuhrt denn auch Haribhadra von den betreffenden vier Versen Dharmakirtis drei an. Zum Gluck beschrankt er sich aber nicht wie die andern 1 Vgl. Anekantajayapataka, S. 18 ff. Zwei von den Versen mit der dazugehorigen Vrttil werden auch im Anekantavadapravesah zitiert, der ja nur ein Auszug aus der Anekantajayapataka ist. Ausserdem verweist Haribhadra S. 276f. noch auf eine ausfuhrlichere Widerlegung dieses Abschnittes in seinem Syadvadakucodyapariharahi, der aber leider nicht erhalten zu sein scheint. Wiener Zeitschr. I. d. Kunde d. Morgenl. XLIV. Bd. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 E. FRAUWALLNER. Autoren bloss auf die Anfuhrung der Verse, sondern gibt auch die dazugehorige Vrttih Dharmakirtis wieder. Wir brauchen daher nur wenige Satze aus der tibetischen Ubersetzung hinzufugen, um den ganzen Abschnitt in folgender Form wiedergeben zu konnen. des-no-tsha-med-mhka -gos-can gan-cifan-rigs-min-'khrul-smra-ba | de-dag-kyan-ni-bsal-ba-yin | mtha -gcig-pa-nid-srid-phyir-ro | 183. | nam-mkha'i-gos-can-di-ni-ci-yan-mi-rigs-pa-stemi-tsham-pa-blan-barbya-ba-dan- | dor-bar-bya-ba-med-pa-ste | yons-su-mthar-phyin-pa-medpas-khrul-pa-rna-mo-ni-zor-'gyur-zin-mi-'gyur-ro-zes-smra-ba-gan-yinpa-de-dag-kyan-'di-nid-kyis-bsal-ba- yin-te | no-bo-nid-mthao-geig-tu-thadad-pa'i-phyir-ro || de'i-rjes-su-gro-ba-yin-na-yan sarvasyobhayarupatve tadvisesanirakrteh| . codito dadhi khadeti kim ustram nabhidhavati || 184. tatha hi ustro 'pi syad dadhi, napi sa evostrah, yenanyo 'pi syad ustrah | tatha dadhy api syad ustrah, napi tad eva dailhi, yenunyad api syad dadhi | tad evam anayor ekasyapi kasyacit tailrupabhavasyabhavat, svarupasya vatadbharinah svaniyatasyabhavan na kuscid visesa iti, tatas ca dadhi khadeti codita ustram api khadet athasty atisayah kascid yena bhedena vartate | sa eva dadhi so 'nyatra nastity anubhayam param || 185. athanayoh kascid atisayo 'sti, yenayam tatha coditah ksiravikara eva pravartate, nanyatra, evam tarhi sa evatisayo 'rthakriyurthipravsttivisayo dadhi | tatphalavisesopadanabhavalaksitasvabhavam hi vastu dadhiti, sa ca tadrsah svabhavo 'nyatra nasti, pravrttyabhavad arthinah | tasman nobhayarupam ity ekantavadah || gzan-yan- | sarvatmatve ca bharanam bhinnau syatam na dhidhvani bhedasamharavadasya tadabhavad asambhava) || 186. so 'yam digambarah1 kvacid apy ekam akaram pratiniyatam apasyan vibhagabhavad bhavanam katham asamrstanyakaravatya buddhyadhi 1 Haribhadra ersetzt digambarah naturlich durch anekantavadi. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ZU DEN FRAGMENTEN BUDDHISTISCHER AUTOREN. 67 budhyetarthan abhilaped va tato bhedagrahanat tatsamharavado na yut syad ustro ladhi syan neti atha punar asamsrstav akarau pratipadya samharet, ekarupasamsarginya buddheh kvacit pratiniyamat tatpratibhasabhedakrta eva tayo rupayoh svabhavabhedo 'pi syat, ekanekaryarastloitehpratibhasavisayatvat| tatha ca naikas tadubhayarupah syad iti mithyavada esah || Zu diesem Abschnitt gibt Haribhadra in seiner Tika folgende Erklarungen, die sich naturlich nur auf den von ihm angefuhrten Teil erstrecken. 2 (v. 184) sarrasya vastuna ubhayarupatve, samanyavisesarupatve uibhayagraharam anekatropalaksanam asmin sati kim ity aha tadvisrsunirakrteh | tadricesasya, ustra ustra eva, na dadhi, dadhi dadhy era, mostra ity cramlaksanasya nirakrteh, itararupavecena nirakaranat | codlito laihi khadeti, dadhi khadety eram coditah purusah, kim ustram nabhidhavati khaditum, tasya kathamcid dadhno 'py abhedat | yad ru sumunyenaiva kim ustram nabhidhuvati, khadanakriyaya api kathamcid abhidhavanakriyavyatirekad iti | tatha hityadi vivaranam tutha hity upapradarsane | ustro 'pi syud dadhi, kenacit prakarena dudhi, na tulabhurunuriddha ity arthah | napi sa eva, ustra era, astrah surupaniyatu okantena | yenanyo 'pi, dadhyadikah, syad usirah, Whared ustruh, nbhayarupataya | atha va syad ustra ity abhyupagamayuktih | tatha dadhy api syad ustrah, kenacit prakarenostrah, na tadabhuranusaktam iti bharah | napi tad eva, dadhy eva, dadhi svabharaniyatam surratha | yenanyad api, ustradikam, syad dadhi | etena sarvasyobhayarupatvam ryakhyatam | tadvisesanirakrter ity etat tad ecam anayor ityadina ryacaste | ubhayatha hi dadhyusgrayor visesah syat, dadhirupabhavo va ustro bhavet, ustrasvarupam va dadhyasambhavy ustrasvarupa eva niyatam syat | evam dadhnys api vacyam | adyasya tavad asambhavah tad ityadina kathyate | tad evam anayoh, dudhyustrayon, na kasciil visesa iti sambandhah | ekasyapiti dadhna 1 Bei Haribhadra steht im Text und im Kommentar durchwegs vyavasthitih. Die tibetische Uberlieferung hat dafur tha-snad, das gewohnlich vyavaharah wiedergibt, aber hier als sinngemasse Ubersetzung fur vyavasthitih stehen konnte. 2 Ich gebe im allgemeinen den Text der gedruckten Ausgabe unverandert wieder, nur in der Interpunktion und im Sandhi ist verschiedenes geandert. 3 Im Text der Ausgabe dadhy. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 E. FRAUWALLNER. ustrasya.va | kasyacit tadrupabhavasyety ustrarupabhavasya dadhirupabhavasya vabhavat | dvitiyasyapi prakarasyabhavam aha svarupasyetyadina 'svarupasya va, ustrasvarupasya, citadbhacina), dadhyabhavinah, ustrabhavino va dadhisvarupasya, svaniyatasya, ustrabharaniyatasya dadhibhavaniyatasya va, abhavan na kascid risesah samkirnataya dadhyustrayoh | tatah kim ity aha tatas ca dadhi khadeti codite sati ustram api khadet | khadeti cabhidharanopalaksawam etat (v. 185) athetyadi | athasti dadhyustrayor atisayah kascid yenatisayena dadhi khadeti coditah puruso bhedena vartate, .ustrapariharena dadhni, sa eva, atisaya), dadhi so 'nyutra, ustre, nastity conubhayam, ribhaktarupasvarupam, sarvam vastu; tad era ca param, paramarthatah, 1 ekatvam tu kalpitam | dadhno ra param, ustradikam, anubhayarupam iti vyakhyeyam | athanayoh kascid atisayo 'sti, unayor iti dadhyustrayol, yenayam purusah tatha codita iti dalhi khadeti codital, ksuravikara eva, dadhni, pravartate wanyatra, ustre, evom tarhi sa ecatisayo dadhiti sambandhah | kimbhuta ity aha arthakriyarthipracrttivisayah, dadhisadhya yarthakriya taya yo ritha prorusas tasya pravrttivisayah | kim karanam | tatphaletyaui | dudhnaica sadhyatvat tatphalavisesah, sa casau phalarisesas ceti vigrahah, tasyopalanabharo hetubhavas tena laksitah svabharo yasya vastunas tad eva dadhiti krtva sa ca tadsua ity anantarokto dadhisvabhavah, anyatrety ustre, nasti | kasmad ity aha pravrttyabhavad arthinah, dadhyarthina ustre tasman nobhayarupam vastv ity ekantuvadah | . (v. 186) sarvatmatve ca bhavanam, ustradinam, bhinnau syatam na dhidhvani, jnanam sabdas ca niyatarthau na syatam bhedasanharavadasya tadekakaranalaksanasya tadabhurat, whinnadhidheanyabhavat, asambhavah | bhedena glhitayoh srutayor raikatrenopasanharo bhavati, syad ustro dadhityadi, nunyatha | tad etat so 'yam ityadina cyacaste | so 'yam anekantavadi, sarvarastusabalavadi, kracil api, ustre dadhni va, ekam akaram pratiniyatam, itararupavyaracchinnam, apasyan adarsane nimittam aha vibhagabhavad bhavanam, sabalarupatayetaretararupapatteh | kim ity aha katham ityadi | kathum, kena prakarena asamsrstanyakaravatyeti, asans/sto 'nyakaro yasmin arthe su 1 Im Text der Ausgabe paramarthah. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ZU DEN FRAGMENTEN BUDDHISTISCHER AUTOREN. 69 tuthoktah, sayusya buddher' asti sasamsrstanyakararthavati, vibhakturthagruhiniti yurat, taya | buddhya, evambhutaya, adhibudhyetarthan, samyag jamiyat, abhilaped cu dhvanina | tato bhedagrahanat, evam risesunupalabdhe! karanat, samharavadah, bhedasamharavadah, na syat | kimbhuta ity uha syod ustro dadhi syan neti atha punar asamsrstau, asamkirnau, ukurau dadhyustrayo? pratipadya samharet, syad strah syad dadhiti | tatah kim ity aha ekarupasamsarginyah, ustrarupenairu ladhirupenaira ra sambandhavatyah, buddheh kvacit, ustre dadhni ra, pratiniyamat karanat, tatpratibhasabhedakrta eva, buddhipratibhasabhedakrta cra, tayo rupayol, dadhyustrasambandhinoh | kim ity aha svabhurubhedo 'pi syat | kuta ity aha ekanekavyavasthiteh, idam ekam islam anekam ity erambhutayah, pratibhasarisayatvat | ekapratiWhusalambanom ekam, anekapratibhasalambanam canekam, bhinnapratiWhasarisayau ra dadhyusgrau | tatha ca sati naikah, ustro dadhi va, tadubhayarupah syot | tadubhayam, dadhyustrobhayam, rupam asyeti rigrahah ! ity eram, anena prakarena, mithyavada esah, syadvada iti! Dem entspricht in Sakyamatis1 Pramanavarttikatika folgender Abschnitt:? (v. 184) thams-rad-gni-ga i-no-bo-nid-ste-gni-ga-smos-pa-ni-du-manid-ne-bar-mtshon-poo || de-Ita-yin-na-deC/i-khyad-par-te-rna-mo-ni-rnamo-kho-nui-yin-yyji-co-ma-yin-la | zo-ni-zo-kho-na-yin-gyi-ria-mo-ma-yinno-zes-bya-bu-ile-Itar-mtshan-nid-spans-pa'i-phyir-10 || skyes-bu-di-skaddu i zo- thun-zes-ni-brjod-pa-na | ci*i-phyir- rna-mo-bza -baRi-phyir-grobur-mi-byed | rna-mo-yan-rnam-pa-ga-zig-gis-zor-gyur-zin-rna-mo-denid-kyan-na-mor-gyu-ba-ma-yin-no-zes-bya-ba-ni-mtha'-gcig-tu-smiaba-yin-no | gai-gis-co-la-sogs-pa-gzan-yan-rna-mor-gyur-1:0 || de-bzindu-zo-yai-ria-mor-gyur-na-zo-de-sid-kyan-zo-ma-yin-te gan-gis-riamo-la-sogs-pa-gzan-yai-zor-gyur-ro || des-ni-thams-cad-gni-ga`i-no-bonid-yin-pa-bsad-pa-yin-no || desi-khyad-par-ysal-ba'i-phyir-zes-bya-ba-deni-de-bas-na-di-dag-ni-zes-bya-ba-la-sogs-pas-chad-par-byed-de| 20-dan 1 Neben Sakya-blo findet sich auch die Namensform sakya-blo-gros, und da blo ofter als Verkurzung von blo-gros erscheint (vgl. blo-brtan neben blo-grosbritan-pa), durfte der Name richtig Sakyamati lauten. ? Narthang-Ausgabe, Mdo Je (97), fol. 236 a 4-237b 2. Wo ich den Text geandert liabe, gebe ich die uberlieferte Lesart in den Anmerkungen wieder. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E. FRAUWALLNER. rna-mo-dag-gi-khyad-par-rnam-pa-gnis-su-gyur-tegal-te-zo-i-no-bomed-pa-rna-mor-gyur-ba-'am|rna-mo`i-ran-gi-no-bo-co-la-ni-mi-srid-kyirna-mo`i-ran-gi-no-bo-kho-na-la-nes-par-gyur-ro || de-bzin-slu-zo-la-yaibrjod-par-byao || re-zig-dan-po-mi-srid-pa-de-ni-de-bas-na-zes-bya-ba-lasogs-pas-ston-par-byed-de de-bas-na-di-dag-lal-zo-dan-ria-mo-vlag-lakhyad-par-cun-zad-kyan-med-pas-zes-bya-bar-sbyar-ro || gcig-la-yar-zesbya-ba-ni-co-am-rna-mo-la o || de'i-no-bo-ga(r)-zig-med-pa-sterra-mo`ino-bo-med-pa-'am2-20`i-no-bo-med-pa-ma-yin-pasi-phyir-ro || rnam-pagnis-pa-yan-med-pa-ni-der-zes-bya-ba-la-sogs-pa-smos-te 1 der-gyur-bama-yin-pa-ni-rna-moi-ran-gi-no-bo-zor- gyur-ba-ma-yin-pa-'am PS0deg;ran-gi-no-bo-rna-mor-gyur-ba-ma-yin-pa-ste | rna-mo'i-ran-gi-no-bo-lanes-pa-dan-zo-i-ran-gi-no-bo-la-nes-pa-med-pa'i-phyir-ro || (v. 185) ci-ste-zo-dan-ria-mo-dag-la-phul-du-byun-ba-ga-zig-yodlaphul-du-byun-ba-gan-gis-co-thun-eig-ces-brjod-pa-na skyes-bu-khyadpar-gyis- jug-par-gyur-ba-ste rna-mo-yons-su-spans-nas-zo-nid-la-'jugpar-'gyur-ro || phul-du- byun-ba-de-nid-zo-yin-de-gzan-la-zes-bya-ba-nirna-mo-la-med-paRi-phyir-ro || gni-ga-med-pa-ste-dnos-po-thams-cad-kyiran-gi-no-bo-rnam-par-phye-bao || de-nid-ni-mchog-ste don-dam-pargcig3-nid-du-brtags-paRo || 20-las-rna-mo-la-sogs-pa-gzan-yin-te-gni-ga-;no-bo-med-pa-ees-bsad-par-bya'o || 'di-dag-la-zes-bya-ba-ni-zo-dan-ridmo-dag-la`o || 'di-skad-du-brjod-pa-na-zes- bya-ba-ni-zo-Sthur-zig-cesbrjod-pa-naRo || `o-ma'it-rnam-par-gyur-ba-zo-la-yin-gyi | gzan-la-zesbya-ba-rna-mo-la-ma-yin-te phul-du-byun-ba-de-nid-ni-zo-yin-no || ji-ltabur-gyur-pa-ze-na don-byed-pa-don-du-gner-baRi-'juy-pai-yul-te donbyed-zo-bsgrub-pa-gan-yin-pa-des-skyes-bu-don-du-gner-ba-lu-de i5- juypasi-yul-lo || ci'i-phyir-ze-na | de-'bras-bu-zes-bya-ba-la-sogs-pa-la | 20nid-kyis-bsgrub-par-bya-ba-nid-yin-pasi-phyir | dedeg; 6-bras-buoi-khyadpar-te-de-yan-yin-la-bras-busi-khyad-par-yan-yin-pa?-zes-tshig-rnampar-sbyar-ro || de'i-ne-bar-len-pasi-no-bo-ste rgyuoi-no-bos-mtshon-par 1 'di-ltar. 2 rna-moi-no-bo-med-pa-am fehlt im Blockdruck. 3 don-dam-gcig. 4 o-ma-ni. 5 de. 6 de i fehlt im Blockdruck. 7 yin-pas. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ZU DEN FRAGMENTEN BUDDHISTISCHER AUTOREN. 71 run-bzin-dnos-po-gan-yod-pa-de-nid-zo-yin-pa'i-phyir-ro || de-dra-baipun-bzin-zes-bya-ba-ni-bsad-ma-thag-pa'i-zo$i-ran-bzin-no || gzan-la-zesbya-ba-ni-rna-mo-la`o || ci'i-phyir-ze-na | zo-don-du-gner-ba-ni-rna-mola- jug-pa-med-pa'i-phyir-ro || (v. 186) blo-sgra-ste-ses-pa-dan-brjod-pa-ni-don-nes-pa-can-gyi-thadad-par-mi-gyur-ro || de-med-phyir-te-blo-dan-sgra-tha-dad-pa-med-pa'iphyir-gcig-tu-byed-par-smra-ba-ni-di-la-srid-pa-ma-yin-no || tha-dadpar-gzun-zin-mnan-pa-dag-ni-rna-mo-ni-zor-gyur-zes-bya-ba-la-sogs-pageig-tu-bsdus-pa-na-nes-par-gyur-ro-ze-na | de-ni-ji-ltar-zes- bya-ba-lasogs-pas-chad-par-byed-del ga(r)-zig-la-yan-zes-bya-ba-ni-zo-fam-rna-mola-ste so-so`i-nes-pasi-rnam-pa-gcig-ma-mthon-bar 1-ji-ltar-blos-don-lamos-pa-am-brjod-par-gyur-zes-bya-bar-sbyar-ro || blo-khyud-par-ji-ltaVu-can-zig-ce-na | rnam-pa-gzan-dan-zes-bya-ba-la-sogs-pa-smos-te | dongan-la-rnam-pa-gzan-dan-dre-ba-med-pa-de-la-de-skad-ces-bya`o || blogan-ta-de-yod-cin-de-rnam-pa-gzan-dan-dres-pa-med-pa-dan-ldan-pacun-te don-tha-dad-pa- dzin-pa-can-zes-bya-ba'l-tha-tshig-go || ji-ltarbrjod-par-gyur-ba`i-don-so-sor-nes-pa-i-sgras-zes-bya-bar-bsams-pa'o || ci*i-phyir-mos-par-mi-byed-ce-na | dnos-po-rnams-kyi-rnam-par-dbye-bamed-paRi-phyir-zes-bya-ba-smos-so || de-bas-de-bsdus-pa-smra-ba-zes-byabu-ni-tha-dad-pa-bsdus-pa-smra-ba | rna-mo-zor-'gyur-ro-zes-bya-ba-lasogs-par-mi-gyur-Yo || gean-yan-zo-dan-rna-mo-la-rnam-pa-ma-dres-pasdug-rtogs-nas-rin-mor-gyur-zin-zor-gyur-ro-zes-sdud-par-byed-pa-deitshe-yan rru-mo`i-no-bo-am-zooi-no-bo-gcig-dan- dres-pa-can-gyi-blo-ster'num-pa 4-edres-pa-med-pa-can-ni-zo-dan-rna-mo-ga - zig-la-so-sor-nespa'i-phyir-ro || de'i-snan-ba'i-khyad-par-gyis-byas-pa-nid-kyis-te| blo-lasnan-ba`i-khyud-par-gyis-byas-pa-nid-kyis-zo-dan-rna-mo`i-no-bo-de-dagni-ran-bzin-tha-dad-par-gyur-ro || ci'i-phyir-ze-na gcig-dan-du-ma?izes-bya-ba-la-sogs-pa-la snan-ba-tha-dad-pa-ni-du-ma'i-tha-snad-kyi-yulyin-la-snan-ba-thu-dad-med-pa 5-ni-gcig-gi-tha-snad-kyi-yul-yin-no-zessbyar-bar-bya`o || snan-ba-tha-dad-pa'i-yul-dag-kyan-zo-dan-rna-mo-dag 1 gcig-mthon-bai. 2 de-bas-bsdus-pa. 3 ria-mo-ma-dres-pa. 4 rnam-par. 5 med-pa-la. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 E. FRAUWALLNER. yin-no || de-ltar-na-gcig-po-ste | rna-mo-'am-zo-nil-de-gni-ga'i-no-bo-mayin-tezo-dan-rna-mo`i-bdag-nid-kyi-no-bo-gan-la-gni-ga-yod-pa-zes-byaba-tshiq-rnam-par-sbyar-ro || de-ni-loq-par-smra-ba-yin-te-qyur-barsmra-ba`o Ein Blick auf diese beiden Texte zeigt deutlich ihre nahe Verwandtschaft. Denn wenn auch in der tibetischen Ubersetzung manche Einzelheiten der Sprachform verwischt sind, so sind doch die Ubereinstimmungen in vielen Fallen so gross, dass wir die betreffenden Satze Haribhadras unbedenklich als das Original der tibetischen Ubersetzung betrachten durfen. Besonders klar wird dieses Verhaltnis bei einem Versuche, den Text Sakyamatis wieder im Sanskrit herzustellen. wie er im Folgenden gemacht werden soll. Ich gebe dabei die Abschnitte, in denen die tibetische Ubersetzung genau mit den Worten Haribhadras ubereinstimmt und nur Abweichungen zeigt, wie sie bei der Ubersetzung ins Tibetische eintreten mussten, in gewohnlichem Druck wieder. Wo die Ubersetzung von der Sanskrituberlieferung abweicht, ist der Text mit Wellenlinien unterstrichen, wobei ich manchmal auch die Sanskrituberlieferung vorgezogen habe. Schliesslich sind die von Sakyamati ubernommenen Worte des Grundtextes mit fetten Linien unterstrichen, weil sie durch gesonderte Uberlieferung bezeugt sind, und um das Verhaltnis seines Kommentars zum Texte Dharmakirtis deutlicher hervortreten zu lassen. (v. 184) sarvasyobhayarupatve, ubhayagrahanam anekutropaluksapamevain sati tadvisesasya ustra ustra eva, na dadhi, ladhi ladhy eva, nostra ity evamlaksanasya nirakrteu | codito dadhi khadeti dadli khadety evam coditah purusah kim ustram nabhidharati Khaditum ustro 'pi syad dadhi kenacit prakarena, napi sa eva ustra eva ustra! syad ity ekantavadah | yenanyo 'pi dadhyadikah syad ustrah | tatha wwwww dadhy api syad ustrah, napi tad eva dadhy eva dadhi, yenanyada ustradikam syad dadhi | etena sarvasyobhayarupatvan ryakhyatam tadvisesanirakrter ity etat tad evam anayor ityadina ryacastr | ubhayatha hi dadhyustrayor visesah syat, dadhirupabhavo ta ustro Whavet, ustrasvarupam va dadhyasambhavy ustrasvarupa era niyatain syat | wwwwwwwwwwww 1 rna-mo-la-ni-ko-ni. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ZU DEN FRAGMENTEN BUDDHISTISCHER AUTOREN. 73 wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww wwwwwww wwwwwwwwwww eram dadhny api racyam | adyasya tavad asambhavah tad ityadina kathyate | tad evam anayor dadhyustrayor na kascid visesa iti sainbandhah | ekasyapiti dadhna ustrasya va | kasyacit tadrupabhavasya ustrarupabharasya dadhirupabhavasya ra abhavat | dvitiyasyapi prakarasyabhavam aha svarupasyetyadina svarupasya va ustrasvarupasya atadbhavino dadhyabhavinah, ustrabhavino va dadhisvarupasya, svaniyatasya ustrabhavaniyatasya dadhibhavaniyatasya va abhavat || (v. 185) athasti dadhyustrayor atisayah kascid yena atisayena ladhi khudeti coditah puruso bhedena vartate ustrapariharena dadhni pravartate, su era atisayo dadhi so 'nyatra ity ustre nastity anubhayam ribhaktasvarupam sarram vastu, tad eva ca param paramarthatah, ekatram kalpitam | dadhno ra param ustradikam anubhayarupam iti vyakhyeycom | anayor iti dadhyustrayoh | tatha codita iti dadhi khadeti codital | ksurarikure dadhni | nanyatra ity ustre sa evatisayo dadhi | kimbhutah | arthakriyarthipraryttivisayo, dadhisadhya yarthakriya taya yo. 'rthi purusas tasya pravrttirisayah | kim karanam | tatphaletyadi | dadhnaira sadlyatrat tatphalavisesah, sa casau phalavisesas ceti rigralah, tusyopudanabharo hetubhavas tena laksitah svabhavo yasya vastunas tad era dadhiti sa ca tadrsah svabhava ity anantarokto dadhisvabharah | anyatra ity ustre | kasmat pravrttyabhavad arthinah, dadhyarthina ustre | (v. 186) bhinnau syatam na dhidhvani, jnanam sabdas ca niyatarthau na syatam| ekikaranavadasya tadabhavad bhinnadhidhvanyabharad atra asambhavah | bhedena grhitayoh srutayor va, syad ustro dadhityady, ekatvenopasamhare dosah syad iti cet tad etat so 'yam ityadina vyacaste | kvacid apy ustre dadhni va ekam akaram pratiniyatam apasyan katham buddhyadhibudhyetarthan abhilaped va iti sambandhah kimvisistaya buddhyety aha asamsrstetyadi asamsrsto 'nyakuro yasmin arthe sa tathoktah 'sa yasya buddher asti sasamsrstanyakarartharati vibhaktarthagrahiniti yavat katham pratiniyatabhidheyarthena sabdeneti bhavah kasman nadhibudhyetety aha vibhagabhavad bhavanam iti tatas tatsamharavado bhedasamharavado na syat, syad ustro dadhi ityadi atha punar asamsrstav akarau dadhyustrayoh pratipadya saupharet, syad ustrah syad dadhiti, tada ustrarupena www www wwwwwwwwwwwwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwwww w wwww wwwwwwwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 E. FRAUWALLNER. ZU DEN FRAGMENTEN BUDDH. AUTOREN. wwwwwwwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww w wwwwwwwwwwwwwwww www wwwwwwwwww wwwwwwwwwwwww www dadhirupena va ekarupasamsarginya asamsrstakaravatya buddheh kvacid ustre dadhni va pratiniyamat tatpratibhasabhedakrta eva buddhipratibhasabhedakyta eva tayo rupayor dadhyustrayoh svabhavabhedo 'pi syat | kutah | ekaneketyadi | bhinnapratibhasavisayanekaryavasthitile, abhinnapratibhasavisayaikavyavasthitir iti yojaniyam| bhinnapratibhasavisayau ca dadhyustrau tatha ca naika ustro dadhi va tadubhayarupah syat | dadhyustratmakam ubhayam rupam yasyeti vigraha? | mithyavada esa syadvada) || Aus diesem Wiederherstellungsversuch ist deutlich zu ersehen, dass nur ein kleiner Teil dieses Textes, etwa ein Funftel, bei Haribhadra keine Entsprechung hat. Der weitaus grossere Teil findet sich bei Haribhadra wieder und ist dort nur durch verschiedene Zusatze erweitert. Das Verhaltnis ist so ahnlich, wie bei dem Fragment aus Kalyanacandras Pramanavarttikatika, das ich in der Festschrift fur M. Winternitz S. 239f. besprochen habe, wo ebenfalls der Text Sakyamatis fast unverandert ubernommen und nur durch Zusatze erweitert ist. An einer Abhangigkeit ist also nicht zu zweifeln. Haribhadra muss bei der Abfassung dieses Abschnittes seiner Anekantajayapatakatika die Pramanavarttikatika Sakyamatis oder wenigstens einen Subkommentar dazu verwendet haben. Und wenn auch in manchen anderen Fallen, wo er Stellen aus dem Pramanavarttikam anfuhrt, dergleichen nicht festzustellen ist, so ist doch im vorliegenden Fall kein Zweifel moglich. Damit ist aber auch gezeigt, was gezeigt werden sollte, dass Haribhadra neben den buddhistischen Hauptwerken, die er anfuhrt, auch die dazugehorigen Kommentare kennt, und dass wir gelegentlich erwarten durfen, die authentischen buddhistischen Erklarungen der betreffenden Satze bei ihm erhalten zu finden. 1 Dasselbe Fragment ist auch in Rajasekharas oder Devabhadras Tippanami zu Siddhasenadivakaras Nyayavatarah erhalten. Es scheint sich also, wie in JainaTexten so oft, um ein Zitat zu handeln, das ein Autor vom andern ubernahm, ohne den Text selber einzusehen.