Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15.17 navambara 2006 jinavANI, 130 tapAgacchIya pratikramaNa meM pramukha tIna sUtra-stavana zrI chaganalAla jaina zvetAmbara jaina mUrtipUjakoM kI tapAgaccha paramparA ke pracalita pratikramaNa meM vandittu sUtra pramukha hai jo devasiya, rAiya, pakkhiAya, caummAsiya evaM saMvacchariya - sabhI pratikramaNoM meM bolA jAtA hai, kyoMki isa pATha se 12 vratoM ke aticAroM kI AlocanA hotI hai| sakalArhat evaM ajitazAntistavana pakkhiya, caummAsiya evaM saMvacchariya pratikramaNoM meM bole jAte haiN| -sampAdaka zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha paramparA ke vartamAna meM pracalita pratikramaNa meM tIna pATha pramukha haiM- 1. vaMdittu sUtra 2. sakalArhat stavana 3. ajitazAnti stavana / yahA~ para ina tInoM para prakAza DAlA jA rahA hai| vaMdittu sUtra vaMdittu sUtra ko zrAvaka pratikramaNa sUtra bhI kahA jAtA hai| yaha padyamaya hai tathA 'vaMdittu' zabda se prArambha hone ke kAraNa isakA nAma 'vaMdittu' sUtra hai| isameM kula pacAsa gAthAe~ haiN| zrAvakoM ke bAraha vratoM evaM aticAroM se yaha sUtra sambandhita hai| bAraha vrata isa prakAra haiM- pA~ca aNuvrata-ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya aura aprigrh| tIna guNavrata- dizA parimANa vrata, upabhoga-paribhoga parimANa vrata, anarthadaNDa vrata; evaM cAra zikSAvrata- sAmAyika vrata, dezAvakAzika vrata, pauSadhopavAsa vrata evaM atithisaMvibhAga vrt| dina meM, rAtri meM, eka pakhavAr3e meM, cAra mAha meM athavA varSabhara meM ina vratoM ke pAlana meM jo doSa lage haiM, unakA hRdaya se pazcAttApa karanA hI pratikramaNa hai| ina vratoM evaM aticAroM ke saMbaMdha meM agAra dharma meM, tattvArtha sUtra saptama adhyAya evaM isa 'vaMdittu sUtra' kI gAthAoM meM vistAra se varNana hai| jo aticAra sAmAnyataH kama jAnakArI meM Ate haiM saMkSepa meM mAtra unakA varNana yahA~ punarAvRtti doSa se bacane hetu kiyA jA rahA hai| sAtha hI sUtra meM samyagdarzana ke doSoM kA kA bhI ullekha prApta hai, jinakI sabhI pratikramaNoM meM AloyaNA kI jAtI hai| saMkA kaMkhA, vigicchA, pasaMsa taha saMthayo kuliMgIsu1 sammattassaiyAre, paDikkame desi aMsavvaM / / -vaMdittu sUtra, gAthA 6 jinavacana meM zaMkA, dharma ke phala kI AkAMkSA, sAdhu-sAdhvI ke malina vastroM para ghRNA, mithyAtviyoM kI prazaMsA, unakI stavanA samyagdarzana ke pA~ca aticAra haiN| isI taraha pRthvIkAyikAdi jIvoM ke samAraMbha se prANiyoM ko bA~dhane se, nAka, kAnAdi chedane se, kisI kA rahasya kholane se, kUTa tola-mApa rakhane, jhUThA dastAveja likhane, corI kI vastu rakhane, nakalI vastu asalI ke dAma meM becane, parastrIgamana, aparigraha vrata meM hera-phera karane, anarthadaNDa ke kArya, vyartha pralApa, anAvazyaka vastu-saMgraha, svAda kI gulAmI, pApa kArya meM sAkSI, sAmAyika meM samabhAva nahIM, samaya maryAdA nahIM pAlanA, nIMda lenA, digvrata kA ucita pAlana nahIM
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 ||15,17 navambara 2006|| | jinavANI karanA, zastrAdi vyApAra, cakkI ghANI yAMtrika karma jinameM jIvoM kI hAni ho, chedana, agni karma Adi tathA bhUmi pramArjana meM pramAda, pauSadhavrata kA ullaMghana, isa loka meM paraloka meM sukha-vaibhava kI AkAMkSA Adi vividha doSoM ke lie vaMdittu sUtra meM AlocanA kI gaI hai| kucha aise dohe haiM jinameM sva-AlocanA kA mahattva darzAyA hai, jaise- "kayapAvovi maNusso Aloia nidia gurusgaase|" jisa prakAra bhAra utArane se vyakti halkA hotA hai usI prakAra gurudeva ke pAsa AloyaNA lene se, AtmasAkSI se, pApa kI nindA karane se manuSya ke pApa halke hote haiN| 'khippaM uvasAmeI vAhivya sunsikkhiAo vijjo|' suzikSita vaidya jaise roga ko ThIka kara detA hai vaise hI pratikramaNa se doSa dUra ho jAte haiN| pratikramaNa meM niSiddha kArya karane evaM yogya kArya na karane ke doSoM ke lie prAyazcitta evaM AtmanindA kI jAtI hai| phira saba jIvoM se kSamAyAcanA kI jAtI hai - "khAmemi savve jIvA, savve jIvA khamaMtu me| mittI me savvabhUesu ve majjhaM na kennii|" vaMdittusUtra kI 50vIM gAthA meM "evamahaM Aloia nidia marahia dugacchaM samma' 'kahA hai arthAt maiM acchI taraha kRta pApoM kI AlocanA, nindA evaM guru ke samakSa gardA karatA huuN| sakalArhat sUtra- vaMdittu ke anantara sakalArhat caitya vandana kA saMkSipta varNana kiyA jAtA hai| caityavaMdana meM caubIsa tIrthaMkaroM kI stuti hai evaM caityoM, tIrthoM, pratimAoM ko bhI kucha zloka samarpita haiN| saMskRta meM racita ye zloka prabhAvI, gUr3ha aura adhyAtma zAstra ke bejor3a namUne haiN| __ sthAnAbhAva se kucha hI padya ullekhita karanA upayukta hogaa| ataH jijJAsu mUla pATha sahRdayatA se par3heM evaM samajheMprathama tIrthaMkara dAdA RSabhadeva ke lie arpita hai AdimaM pRthvInAthamAdimaM niSparigRham / AdimaM tIrthanAthaM ca RSabhasvAminaM stumaH / / avasarpiNI kAla meM RSabha deva prathama nRpati, prathama aparigrahI evaM prathama tIrthaMkara hue haiM, jinheM vandana karate haiN| anekAntamatAmbodhi samullAsanacandramAH / dadyAdamandamAnaMdaM bhagavAn abhinandanaH / / anekAnta rUpI samudra ko ullAsita karane meM abhinandana svAmI candramA ke samAna haiN| sattvAnAM paramAnandakaMdo dnvaambuudH| syAdvAdamRtaniHsyandI, zItalaH pAtu vo jinaH / / syAdvAda rUpI amRta kI varSA karane vAle, paramAnanda rUpI aMkura ko sthApana karane meM nava megha tulya prabhu zItalanAtha ko vaMdana karatA huuN| isI prakAra kahA hai ki bhavarUpI roga ko miTAne meM kuzala vaidya samAna zreyAMsa nAtha ApakA zreya kre| anaMtanAtha prabhu ke hRdaya meM svayambhUramaNa samudra kI anaMta karuNA hai| dharmanAtha prabhu kalpavRkSa ke samAna haiN| zAMtinAtha prabhu amRta ke samAna nirmala dezanA se dizAoM ke mukha ujjvala karate haiN| zrI kuMthunAtha prabhu caubIsa
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ |15,17 navambara 2006|| | 132] 132 | jinavANI | atizaya yukta haiM, sura-asura, naroM se sevita haiN| sUrAnsuranarAdhIzaM mayUranavavAdidam / karmanmUlane hastimallaM mallimabhiSTramaH / / megha samAna haiN| vIraprabhu hetu kaI pada haiM- vIraH sarvasurAsurendramahito vIraM budhAH saMzritAH / vIreNAbhihataH svakarmanicayo vIrAya nityaM namaH / / vIraprabhu vidvAnoM, paMDitoM se pUjita haiM sAre karma ghora tapa se naSTa kiye haiN| unameM kevalajJAna rUpI lakSmI, dhairya, kAMti, kIrti sthita hai| tIrthoM kI upAsanA meM aSTApada, gajapada, sammetazikhara, giranAra, zatrujaya, vaibhAragiri, AbU, citrakUTa kI upAsanA kI hai| ajita zAMtistavana __ sakalArhat kI taraha ajitazAMti stavana bhI pAkSika, cAturmAsika evaM sAMvatsarika pratikramaNa meM bolA jAtA hai| isameM cAlIsa padya haiM jo pUrvAcArya zrI naMdiSeNa kRta haiN| zatrujaya evaM tIrtha para virAjita ajitanAtha evaM zAMtinAtha ke caityoM ke bIca meM rahakara donoM kI eka sAtha stuti kara racanA kI hai| koI AcArya, zrI naMdiSeNa ko bhagavAn mahAvIra ke ziSya tathA koI neminAtha prabhu ke ziSya mAnate haiN| zatrujaya mahAkalpa meM naMdiSeNa kA ullekha hai| prAkRta bhASA meM zAMtarasa, saundarya evaM zRMgAra rasa evaM zreSTha kavitva kA adhyAtma jagata meM bejor3a namUnA hai| ruci anusAra pAThaka vistAra se mUla avazya par3heM yahA~ caMda padya uparyukta bhAva kI puSTi svarUpa diye jAte haiM ajiaM jia-savvabhayaM, saMtiM ca pasaMta savvagaya pAyaM / jaya guru saMti guNakare, do vi jiNavare paNivayAmi / / ajitanAtha evaM zAMtinAtha donoM jinavara saba pApoM ko hara kara zAMti dene vAle haiN| sAtoM bhayoM ko dUra karate haiN| suhappavattaNaM tava purisuttama nAma kittnnN| tahaya dhiimaippavattaNaM tava ya jiNuttama saMti kittaNaM / / ajitanAtha sukha ke dAtA, dhairya evaM buddhi kI vRddhi karane vAle haiN| samasta ajitazAMti meM sthAna-sthAna para zAnti kI kAmanA kI hai| taM saMti saMtikaraM, saMtiNNaM savvabhayA! saMti thuNAmi jiNaM saMti viheu me / / isa prakAra vaMdittu sUtra Atmazuddhi hetu vratoM kI AlocanA se sambaddha hai tathA sakalArhat stotra evaM ajitazAnti stavana prabhu ke vaMdana evaM stuti se sambaddha haiM tathA tInoM hI zrAvakadharma kI puSTi karate haiN| - sevAnivRtta, AI.e. esa., jI 134, zAstrI nagara, jodhapura