Book Title: Svasamvittih Phalam Vatra
Author(s): 
Publisher: 
Catalog link: https://jainqq.org/explore/269696/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [PVA 349.7-10] atha va yang na svasamvittih phalam vatra' (PS I 9a) / 'dir rang (P; yang D) (P22b7) rig pa 'bras bu yin te/ (PS I 9a) ubhayabhasasya vijnanasya' svasamvedanam eva phalam 1 nanv arthasamvedanam phalam artharthi loka iti / atrocyate / rang (D19a2) rig pa nyid gnyis su snang ba'i rnam par shes pa'i 'bras bu yin no // 'jig rten don du gnyer ba'i 'bras bu don rig pa ma yin nam zhe na / 'dir bshad pa / lokasyartharthita 'yukta yada narthasya vedanam / na jatu cid adTste 'rthe lokasyarthitvasambhavah //625// gang tshe don rig yod min (P2268) tshe // 'jig rten don don gnyer mi 'thad // nam yang ma mthong don la ni // 'jig rten don gnyer (D19a3) srid ma yin // (625) sruto 'pi' hi paramparaya dista eva/ thos pa yang brgyud nas mthong ba nyid la yin no // [PVA 349.14-20] nanu niladyarthah* samvedyata eva / katham asamvid * arthasya / atra paryanuyogah / sngon po la sogs pa'i don rig pa nyid ma yin nam / (P23al) ji ltar don mi rig ce na/(D; // P) 'di la brgal zhing brtag pa ni // karthasamvid yad evedam pratyaksam prativedanam / tad arthavedanam kena tadrupyad vyabhicari tat // (PV III 320) don rig gang yin so sor rig/ mngon sum gang yin 'di nyid do // de ni gang gis don rig yin // (D19a4) de 'dra las yin 'khrul par 'gyur // (PV III 320) phalam vatra M(176b4); phalan catra S. Here I follow Hattori's view, while 'catra' is also available. See Hattori (1968: n.1.60]. ?vijnanasya S, mam par shes pa'i T; jnanasya M (176b4). This sentense is parallel to PSV ad PS I 9: tasyobhayabhasasya yat svasamvedanam tat phalam / (qouted in TAV 56.10-11. See Hattori [1968: n.1.61]). Hattori (1968: 236.20-21] inserts 'vijnanasya' after 'tasyobhayabhasasya'. However, both Tibetan translations of PSV have no equivalent for 'vijnanasya' or 'jnanasya' in the sentence in question. (See Hattori [1968: 182-183]) So there seem to be no 'vijnanasya' or 'jnanasya' in PSV original. 3'pi M(176b4), yang T; om. S. "niladyarthah M(17665); niladir arthah S. Hisayasu Kobayashi 1 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yadi pratiniyatam pratividitam va vedanam tada sakarajnanam evarthavedanam iti vyapadesamatrakamo eva kevalam / na tv arthasya vedanam sidhyati / (P23a2) gal te so sor nges pa 'am so sor rig par 'gyur ba'i rig pa yin na / (D; no // P) de'i tshe rnam pa dang bcas pa'i shes pa nyid don rig pa yin pa'i phyir tha snyad tsam kho na 'ba' zhig tu 'gyur gyi/don rig pa nyid ni mi 'grub bo // atha tadrupyad evarthavedanan? tathabhutam artham antarena tadrupyasyabhavat / na / vyabhicarat kesamasakadisu / 'on te (P23a3) de'i rang bzhin nyid (D19a5) las don rig pa yin te / de lta bu med na de'i rang bzhin mi srid pa'i phyir ro zhe na /ma yin te / skra dang sbrang bu la sogs pas 'khrul pa'i phyir ro // [PVA 349.21-350.2] atha so 'nubhavah kvasya tad evedam vicaryate/(PV III 321ab) 'on te don rig pa de gang yin zhe na/, de nyid dpyad par bya ba (P23a4) yin // (PV III 321ab). yadyarthasambandho nasti tada kvasav anubhavah anubhuyamananisthatvad anubhavasya / katham kesadyanubhavas taimirikasya gal te don rig pa med na de'i tshe nyams su myong ba 'di gang la yin te / nyams (D19a6) su myong ba ni myong bar bya ba'i mthar thug pa yin pa'i phyir ro zhe na / rab rib can la skra la sogs pa myong ba yod par ji ltar 'gyur / nanu kascid arthanistha eva drsyate / gal te (P23a5) kha cig don la brten pa nyid du mthong ngo zhe na ) tad evedam vicaryate / (PV III 321b) de nyid dpyad par bya ba yin te /(PV III 321b) disyatam arthasyeti ca na drsyate / arthasyadarsanat / mthong ba ni yin na don gyi zhes ni mthong ba med de / don ni mthong ba (D19a7) med pa'i phyir ro // [PVA 349.21-350.2] yadi codayamatrad arthasamvedanamo caksuso 'pi" Spratiniyatam pratividitam va vedanam M(176b5), so sor nges pa 'am so sor rig par 'gyur pa'i rig pa T; pratiniyatam vedanam pratividitam va S. bvyapadesamatrakam M(17665); vyapadesamatram S. 7-arthavedanan M(17666); -arthasya vedanan S. Stada S, de'i tshe T; om. M(17666). kvasav M(17666), 'di gang la T; ko 'sav S. 1degarthasamvedanam S; arthasya samvedanam M(176b6-7). 11M(176b7),T; ins. vedanam S. Hisayasu Kobayashi_2 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tad iti praptam tata utpatteh / yathaivanumanat karyadarsanad anumiyate 'rthas tatha caksur api tasyapis tadvedanam / tad eva val4 tadakaram kalpyatam / bahirdesakarena bahir eva kalpyata iti cet / kin darpanamukhakarena taddesasya mukhasya kalpana / tatah sakalam evatmastham mukhavat pratibimbarupena pratibhatiti kalpaniyam/ gal te skyes pa tsam gyis (D; gyi P) don rig pa yin na mig kyang des rig par (P23a6) 'gyur te / de las skyes pa'i phyir ro // ji ltar 'bras bu mthong ba (D; ba'i P) las rjes su dpag pas don rjes su dpag par bya ba de bzhin du mig kyang yin pas de yang des rig pa dang / de nyid de'i rnam par brtag (D19b1) par 'gyur ro // (P23a7) phyi rol gyi yul gyi rnam pas phyi rol nyid du brtag pa yin no zhe na / ci me long gi bzhin gyi rnam pas bzhin de'i yul du rtog gam / des na bzhin ltar mtha' dag la gnas pa yin te / bzhin ltar gzugs brnyan gyis snang ba yin no (P23a8) zhes brtag par bya'o // , 以下要フォリオ番号 [PVA 350.3-14] sarupayanti tat kena sthulabhasans ca te 'pavah II (PV III 321cd) rdul phran de (D1962) dag gang gis na // rags par (P; pas D) snang ba de 'drar byed // (PV III 321cd) anava eva yadi visayas tatah sthulabhasam vijnanam iti sarupyabhavat katham visayo vijnanasya / viksadipindagrahanavad!? bhrantam eva bhavet / varnakarataya sarupayantiti cet / na / varnavyatirekena samsthanabhavat / varnatmakasamsthanavattve sthulataiva prapta / gal te rdul phra rab yul yin na de la rags pas snang ba'i rnam par shes pa yin pa'i phyir 'dra ba med pas ji ltar rnam par shes (P23b1) pa'i yul yin te / shing la sogs pa la gong bur 'dzin pa ltar 'khrul pa kho nar 'gyur ro // kha (D1963) dog gi (P; om. gi D) ram pas (P; par D) 'dra bar byed pa yin no zhe na ma yin te / dbyibs ni kha dog las tha dad pa med pa'i phyir ro // (P23b2) dbyibs kha dog gi bdag nyid yin na ni rags pa nyid yin par 'gyur ro // atha sthulata grahanadharmah / varnas tu grahyadharmah / bahusu glhyamanesu sthulam iti bhavati vyapadesah / na sa pratyekam paramanusu / niladita tu pratyekam ato 'sau grahyadharmah/yady evam tathapi" santaranam anantaragrahanadlo bhrantir eval ci ste rags pa nyid ni 'dzin pa'i chos yin la / kha dog ni gzung ba'i chos yin 12yathaiva- M(17667), ji Itar T; tathaiva- S. 13tasyapi M(176b7), de yang T; om. S. 14va M(176b7); om. S. 19 sthulabhasan S, rags par (P; pas D) snang ba T; sthulakaran M(176b7). 1sthulabhasam vijnanam M(177al); sthulabhasavijnanam S. 17veksadipinda-S, shing la sogs pa la gong bur T; veksapinda- M(177al). 18niladita tu pratyekam S; sngon po nyid la sogs pa ni der so sor yin te T; niladitadita tu pratyekam M(177a2). 19tathapi M(177a2), de Ita na (D; de Itar P) yang T; tatha S. 2deganantaragrahanad M(177a2), bar med par gzung (D; bzung P) ba'i phyir T; anantaratvagrahanad S. Hisayasu Kobayashi_3 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te / mang po gzung (D; bzung P) ba (D1964) na rags pa zhes bya ba'i tha snyad du 'grub (P2363) pa yin gyi rdul phra rab so so ba dag la ni ma yin no // sngon po nyid la sogs pa ni der so sor yin te des de ni gzung ba'i chos (P; phyir D) yin no zhe na / gal te de lta yin pa de lta na (D; de Itar P) yang bar dang bcas pa dag la bar med par gzung (D; bzung P) (P23b4) ba'i phyir 'khrul pa nyid do // na, avisayataya 'ntarasyapratibhasanad21 iti cet , yady evam sarvasamarthyopakhyavirahalaksanam nirupakhyam ity abhava evantarasya?? / tato nirantaram eva vastu parikalpaniyam / ma (D1965) yin te bar yul ma yin pa nyid kyis mi snang ba'i phyir ro zhe na / gal te de ltar na nye bar brjod pa thams cad dang bral ba'i mtshan nyid ni dngos po med pa (D; pas P) yin pas bar ni (P; om. ni D) med pa kho nar 'gyur (P2365) te / de'i phyir dngos po bar med pa (D; pa'i P) nyid du brtag par bya ba yin no // nirantarasyayogad iti cet / na hi vastu savayavam yuktam / bar med pa mi 'thad pa'i phyir (D1966) ro // dngos po cha shas dang bcas pa ni mi rigs te / vijnanavat niravayavam eva vastv iti paramanuprasiddhih23 / nar. pratibandhabhavat / pratyaksabadhitatvac ca pratijnaya24 etad ayuktam pratyaksam antarena canumanabhavat / rnam par shes pa bzhin du dngos po cha med pa nyid du yin pas (P2366) rdul phra rab tu grub po zhe na ma yin te / 'brel pa med pa'i phyir ro // dam bcas pa mngon sum gyis bsal ba'i phyir yang de mi rigs so // mngon sum med par rjes su (D1967) dpag pa yang mi 'byung ba'i phyir ro // sthulam suksmopacayarupam eveti cet / dattam atrottaram prag iti na punar ucyate / (P23b7) rags pa ni phra mo tshogs pa'i rang bzhin nyid do zhe na / 'di la sngar lan btab zin pa'i phyir yang mi brjod do // [PVA 350.15-22] tan nartharupata tasya satyarthavyabhicarini / tatsamvedanabhavasya na samartha prasadhane // (PV III 322) de'i phyir de ni don dngos min // yin yang 'khrul pa can yin pas / 21-avisayatayantarasyapratibhasanad M(177a2), bar yul ma yin pa nyid kyis mi snang ba'i phyir ro T; -avisayatayantarasyapi pratibhasanad S. 22ity abhava evantarasya M(177a2), yin pas bar med pa kho nar 'gyur te T; iti bhava evantarasya S. 23-prasiddhih S, rab tu grub po T; -siddhih M(177a3). 24pratijnaya S, dam bcas pa T; pratyabhijnaya M(177a3). 25-avyabhicarini M(177a3), -avyabhicarina S. Hisayasu Kobayashi_4 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ de myong ba yi ngo bo nyid // sgrub par (P23b8) byed pa nus ma yin // (PV III 322) artharupata saty api vyabhicarini tato na tavata26 'rthasamvedanam iti sidhyati | na hi vyabhicarann eva sadhayaty avyabhicararthatvat sadhanarthasya / vyabhicarino 'pi sadhanatve sarvah sarvasya sadhano27 bhavet / astitvena vyavasthapanama sadhanam / vyabhicaras tu kadacid asau nasty apiti nastitvam paksikam aksipati / tad idam astitvam itarac caikadaitraviruddham / tasman niladirupatamatrad eva vijnanasyarthasadhanata nety ekantah30 / api ca samvedananam arthanan ca sarupyan na ca tesam parasparam samvedanabhavah / na hi santanantarasamvedanam sarupam api vedakam vedyam va/ don gyi (D; gyis P) rang (D20al) bzhin yang 'khrul pa yin pa de'i phyir de tsam gyis don rig go zhes bya bar mi 'grub po // 'khrul pa nyid ni sgrub par byed pa ma yin te / sgrub par byed pa'i don ni mi 'khrul pa yin (P24al) pa'i phyir ro // 'khrul pa yin yang sgrub byed yin na ni thams cad kyi sgrub par byed pa (D20a2) yin par 'gyur ro Il sgrub par byed pa ni yod pa nyid 'jog par byed pa yin na / 'khrul pa de ni res 'ga' med par yang (P24a2) 'gyur ba yin pa'i phyir yod pa nyid kyi phyogs 'phen pa ma yin no // de'i phyir yod pa nyid dang cig shos (P; cig shes D) gcig gi tshe (D; cig gi tshe P) gcig la 'gal lo // de'i phyir ram par shes pa'i (D20a3) sngon po la sogs pa'i rang bzhin tsam gyis don sgrub (P24a3) par byed pa ma yin pa'i phyir ma nges pa yin no // gzhan yang/(D; om. /P) don gcig po'i myong ba mnams kyang 'dra ba yin na / de dag phan tshun rig par byed pa'i dngos po ni ma yin no // rgyud gzhan gyi myong ba 'dra ba yin yang myong bar (P24a4) bya ba'am myong (D20a4) bar byed pa ni ma yin no // [PVA 350.23-27] tatsarupyatadutpatti yadi samvedyalaksanam / samvedyam syat samanartham vijnanam samanantaram // (PV III 323) de 'dra ba dang de las byung // gal te myong ba'i mtshan nyid yin // don mtshungs can gyi rnam par shes // mtshungs pa de ma thag myong 'gyur // (PV II 323) yadi yata34 utpadyate sarupam ca tena tasya vedanam tada tarhy 26tavata M(177a4), de tsam gyis T; bhavana- S. 27sadhano M(177a4); sadhanam S. 28vyavasthapanam M(177a4), 'jog par byed pa T; vyavasthanam S. 29gcig gi tshe (D; cig gi tshe P) gcig la T; -aikadakatra S; -aikatra M(177a4). 30ekantah SM; ma nges pa yin no T. 31-samvedanam sarupam api M(177a5), myong ba 'dra ba yin yang T; - samvedanasarupam api S. 32vedakam S. samvedakam M(177a5). 33 samanartham vijnanam S; samanarthavijnanam M(177a5). 34yata S, gang las T; yad M(177a5). Hisayasu Kobayashi_5 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anantaravijnanam tulyavisayam vinayah syat/yada purvakams nilakaram uttaram api tatah samanantarad udayavat / tada purvakasya sarupakatvad udayakaranatvac ca visayavattvam prasaktam / gal te gang las skyes pa dang (P24a5) 'dra ba de des rig pa yin no zhe na / 'o na ni de'i tshe yul mtshungs pa'i shes pa de ma thag (D20a5) pa yul yin par 'gyur ro Il gang gi tshe snga ma la yang sngon po'i rnam pa can yin la de'i de ma thag pa las skyes pa / phyi ma yang sngon po'i (P24a6) rnam pa can yin pa de'i tshe rgyu yin pa'i phyir dang / 'dra bar byed pa yin pa'i phyir snga ma yul yin par 'gyur ro // [PVA 350.27-351.4] atha yata akarad utpattiman niladikah sa tasyakaravan visayah/samanavisayavijnane tu ya akarah sa na samanantarapratyayad? anyatha nilakarasamanantarat pitavijnanam na syat / tato 'vagamyate na bhavati8 niladyakarah samanantarapratyayakrta iti na tasya visayatvam/apare vyacaksate | nilasamanantarad yada savikalpakam nilakaram udayam asadayati tasya sa purvako vinayah syad akarakaritvat tasya / tad apy asad, isyata eva smaranasya samvedanavisayatvam evamo vijnayate ca / 'on te gang las sngon po la sogs pa'i (D20a6) rnam par skye ba de (P; om. de D) rnam pa de dang ldan pa'i yul yin no // yul mtshungs (P24a7) pa'i shes pa la yod pa'i rnam pa gang yin pa de ni de ma thag pa las byung ba ma yin te / de Itar ma yin na sngon po'i rnam pa can gyi de ma thag pa las ser por shes par mi 'gyur ro Il des na sngon po la sogs pa'i rnam pa (D20a7) de ma (P24a8) thag pas byas pa'i ma yin no zhes rtogs pas de yul nyid ma yin no // gzhan dag smra ba ni gang gi tshe sngon po'i rnam pa can gyi de ma thag pa las rnam par rtog pa dang bcas pa sngon po'i rnam pa can skye ba de'i snga ma yul yin (P24b1) par 'gyur te / de ni rnam pa byed pa po yin pa'i phyir ro zhes so // (D20b1) de yang ma yin te / myong ba ni dran pa'i yul yin par 'dod pa nyid do II de lta bu nyid du yang shes pa yin te / tatha hi sakalo lokah smaranad arthavedanam / laksyate 'nusmaran nasmato saksad arthan niriksate /A1 'di ltar / (D; om. /P) 'jig rten thams cad dran pa las // rjes su 'brang bas don myong ba // rtogs 'gyur dngos su don dag ni // rtogs par 'gyur ba ma yin no // 3$M(177a6); ins. api S, yang T. 36 yata akarad utpattiman niladika M(177a6); yata utpattiman niladika akarah S, gang las sngon po la sogs pa'i rnam par skye ba T. 37samanantarapratyayad M(177a6); samanantarad S, de ma thag pa las T. 38'vagamyate na bhavati M(177a6), ... ma yin no zhes rtogs pas...T; lagyate (?) bhavati S. s'evam M(177a7), de lta bu nyid du T; eva S. 40'nusmaran nasmat M(177a7); anusarann asmat S. 4. This is not regarded as a verse by S. Hisayasu Kobayashi_6 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smotivipramosah/tatas canubhavavisayatvam asyesyata" eva/na cabhyupagama eva dosaya / kim ca / nirvisayam etat smaranam asya kim visayacintaya / gang gi tshe dran pa (D2002) brjed pa med pa de'i tshe dran pa thams cad don myong ba la 'jug par rtogs so // des na 'di ni myong ba'i yul can du 'dod pa nyid do // khas blangs pa nyid skyon du 'gyur ba ni ma yin no // gzhan yang dran pa 'di ni yul med pa yin pas 'di'i yul bsams (D; bsam P) pas ci zhig bya / [PVA 351.4-10] atra brumah14 / yadbhavanabalad spastabhamos upajayate purvakin nilanubhavat tasya sa purvako vinayah praptah/ kathan tasya samanantaratvam 46 iti cet , tadrsasyaparasya samanajatiyasya samvedanasyantaralabhavino 'bhavat/kathan tajjanakam iti cet/dattam atrottaram | vyavahitam api janakam iti pratipaditam etat / atha va vikalpakara eva bhavanatah"? spastakarajanako 'pi" visayah syat / tatas tata akaran narthasya vyavastha / bhavanabalad eva samanajatiyad ayam arthakaro "yajjatiya" (PV I 243) iti nyayad avatisthata iti narthaparikalpanayam nyayahtasmat samanantaravijnanam eva visayah/ 'dir brjod (D20b3) pa; sngar gyi sngon po nyams su myong ba las bsgoms (D; bsgom P) pa'i stobs kyis gsal bar snang ba skyed pa gang yin pa de'i yul snga ma yin par 'gyur ro // ji ltar de de ma thag pa yin zhe na / de 'dra ba rigs mthun pa'i rnam par shes pa gzhan bar du byung ba med pa'i phyir ro // ji ltar de skyed par (D2064) byed pa yin zhe na / 'di la lan (D; 'di Ita na P) btab zin to (D; te P) // bar du chod kyang skyed bar byed pa yin no zhes 'di ni bstan zin te (D; to P) // yang na rnam par rtog pa'i rnam pa nyid goms pa las gsal bar snang ba'i skyed par byed pa yin pas yul du 'gyur ro // des na rnam pa de las ni don gnas pa ma (D2005) yin no ll rigs gang gang las byung ba des // zhes bya ba'i rigs pas don gyi mam pa 'di ni bsgoms (D; bsgam P) pa'i stobs kyis rigs mthun pa las yin par gnas pa'i (D; pas P) don du rtogs (D; rtog P) pa de ni mi rigs so // des na de ma thag pa'i shes pa nyid yul yin par 'gyur ro // [PVA 351.10-21) evan tarhi / de lta na ni 'o na / idam drstam srutam vedam iti yatravasayadhih/ sa tasyanubhavah saiva pratyasattir vicaryate // drsyadarsanayor yena tasya tat sadhanam matam / tayoh sambandham asritya drastur esa viniscayah // (PV DI 324-325) 42 yada na S, na yada M(177b1). 43asye-S, 'di ni T; om. M(17761). 44brumah M(17761), brjod pa T; kramah S. 4Sbhavanabalad spastabham M(177b1), bsgoms (D; bsgom P) pa'i stobs kyis gsal bar snang ba T; bhavanabalasyesta (?) tam S. 46 samanantaratvam M(17761); samanantaram S. 47MT; ins. spastakara eva bhavanatah S. 48'pi M(177b2), om. ST. Hisayasu Kobayashi_7 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'di (D2066) mthong 'di thos zhes bya bar // gang la blo ni nges pa de // de myong yin na gang gis de // de yi sgrub byed yin 'dod pa // snang dang mthong ba de dag gi // nye ba de ni dpyad bya yin // de dag 'brel pa la brten nas // Ita ba po yi nges de yin // (PV III 324-325) yadi niscayada arthavyavastha niscayah kila narthad anyatra / na hi samanantarapratyayad ayam iti niscayah/api tv arthavisayo' 'yam mamanubhavo na samanantarapratyayavisaya iti / na hy arthanubhavam antarenartha iti niscayo yuktah / anubhavanusaritvan niscayasya / gal te don gnas pa ni (P25al) nges pa las yin no II (D2067) nges par ni don las gzhan du mi 'gyur ro zhes zer ro // 'di de ma thag pa'i rkyen las byung ngo zhes nges pa ni med de /'on kyang nga'i myong ba 'di'i yul ni don yin gyi de ma thag pa'i rkyen ni ma yin no zhes so Il don nyams su myong ba med par ni don no zhes nges par rig (D; rigs P) pa ma yin te / nges pa (D21al) ni myong ba'i rjes su 'brang ba'i phyir ro // atrocyate / anubhavan narthavyavastha kin tarhi tadanusarino niscayad iti tad etad ayatam andha92 ekah panthanam na pratipadyate tenakrsyamano dvitiya iti mahadadbhutam / tatha hi / 'di la brjod pa/ (D; om. /P) nyams su myong bas don rnam par gnas pa (D; pas P) ni ma yin gyi / de'i rjes su 'brang ba'i nges pa las yin no zhes bya ba 'di ni long ba gcig gis ni lam mi rtogs kyi / des khrid pa'i gnyis pas yin no zhes bya ba de (D21a2) Itar 'gyur ba'i phyir shin tu ngo mtshar che'o // 'di ltar / (D; om./P). saksadutpattiman arthat pratyayo yah sa neksate / tam artham aparas tasman nyuno 'pity atisahasam //626// dngos su don las skyes pa yi // shes pas gang zhig mi mthong ba'i // don de de las gzhan pa yi // zhen pas yin zhes gzu lums yin // (626) [PVA 351.22-32] anubhavanusari niscayas tato niscayad evavagamyatam arthanubhavo 'sau na svarupamatrasyeti / anyatha tathaiva niscayo bhaved iti cet / tad etad asat/nanv anubhava eva na jnayate kasyeti katham anubhavanusaritvam3 prasidhyati / kutas tarhi niscaya iti cet / abhyasad eveti pratipaditam / so 'py 49niscayad S; niscayanad M(177b3). soarthavisayo M(17763), ... yul ni don yin T; avisayo S. slayatam S; ayatam M(177b4). 52andha M(17764), long ba T; artha S. 53anubhavanusaritvam S, nyams su myong ba'i rjes su 'brang ba nyid du T; anusaritvam M(17765). Hisayasu Kobayashi_8 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyaso 'nubhavad eveti kuto viparitaniscayah / ayam apy apariharah / yata evam sati na kasya cid viparitaniscayah syad drsyate ca / tasmad ayuktam etat / nges pa ni myong ba'i rjes su 'brang ba yin no Il des 'di ni don nyams su myong ba (D21a3) yin gyi rang gi ngo bo tsam ni ma yin no zhes nges pa nyid las rtogs pa yin te / de Ita ma yin na nges pa de Ita bu nyid du mi 'gyur ro zhe na I de ni de ltar ma yin te / nyams su myong ba nyid gang gi zhes mi shes pa ma yin nam / ji ltar nyams su myong ba'i rjes su 'brang ba nyid du 'grub /'o na nges (D21a4) pa ga las she na / goms pa nyid las yin no zhes bstan zin to Il goms pa de yang myong ba nyid las yin pa'i phyir ga las phyin ci (P; kyi D) log tu nges she na / 'di yang lan ma yin te / gang gi phyir de Ita yin na ni 'ga' yang phyin ci log tu nges par mi 'gyur ba zhig na mthong ba yang yin no // des na (D21a5) 'di ni mi 'thad do // nanv alocanamatram avivekakari tato niscayad evarthanarthavivekah/yady evam niscayo 'pi na vivekakari syat, na hi dvicandrapratyaya ekacandraniscayakari / athabhyasan54 niscayo vivekasadhanam / na / abhyasasyahetutvat" / pratiniyatanubhave hi tanniyato 'bhyasah satyatam yayat 1. artha ity api niscayo 'rthakriyakaritvabhipraya eva / sacarthakriya pratibhasantaram eva / na ca pratibhasat pratibhasantarasyanudayah / tasman na niscayad arthavyavastha / gal te lta ba tsam ni rnam par 'byed par byed pa ma yin te / des na nges pa kho nas don dang don ma yin pa rnam par 'byed do zhe na / gal te de lta na ni nges pa yang rnam par 'byed par byed par mi 'gyur te / zla ba gnyis su shes pa ni zla ba gcig tu nges par byed pa (P25b1) ma yin (D21a6) no // ci ste goms pa las inges pa ni bye brag tu sgrub par byed pa yin no zhe na / ma yin te / goms pa ni rgyu ma yin pa'i phyir ro // so sor nges par nyams su myong na nges pa de goms pa la 'gyur pa yin no // don zhes nges pa yang don bya ba byed pa 'dod pa yin na | don byed.pa de ni snang ba (D21a7) gzhan nyid do // snang ba las snang ba gzhan mi skye ba yang ma yin no // des na nges pa las don gnas pa ma yin no // [PVA 352.1-14] yad apy uktam / "atha so 'nubhavah kvasye"ti (PV III 321a) / tatrapy ucyate / ci ste nyams su myong ba de gang la yin zhes gang brjod pa de la yang brjod pa ni / atma sa tasyanubhavah sa ca nanyasya kasya cit / pratyaksaprativedyatvam api tasya tadatmata // (PV III 326) de yi myong de bdag nyid de // de gzhan 'ga' zhig gi ma yin // mngon sum so sor (D21b1) rig bya yang // de yi de ni bdag nyid yin // (PV III 326) 54atha- S, ci ste T; anyatha- M(17766). 5-ahetutvat M(17766), rgyu ma yin pa'i phyir ro T; -ahetukatvat S. Hisayasu Kobayashi 9 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarupasya hi padarthanam karanam antarena notpattir iti karanaprasno yuktiman/kutas etad iti / kvayam iti tu kah prasnarthah / tatha hi / don rams kyi rang bzhin ni rgyu med par mi skye ba'i phyir 'di ga las zhes rgyu 'dri ba ni rigs kyi / 'di gang la yin zhes 'dri ba'i don de go gang zhig / 'di ltar /(D; om./P) kutranubhavaity ukte yada pratyucyate punah/ arthe tadapi prasnah syat so 'rthah kvety anavasthitih //627/1 myong 'di gang la zhes brjod la // gang tshe don la slar bzlog pa // de tshe don (D2162) 'di gang la zhes // 'dri ba thug pa med par 'gyur // (627) kridanakaprasna evamvidha iti cet / kasmat, paryavasanasya darsanat / tatha hi so 'rthah kva bhumau/sa kva evam eva disyate iti na punah paryanuyogah /yady evam arthasyadarsanad anubhavo 'pi svarupe 'vasthita evam eva drsyatam iti kim adharakalpanaya / anena sasthyarthaparyanuyogo 'pi pratyuktah / tad aha "sa ca nanyasya kasya cit' I (PV III 326b) rnam pa 'di Ita bu'i dri ba ni rtsed (D; rtse P) mo yin no /ci'i phyir zhe na / mthar thug pa ma mthong ba'i phyir ro // 'di Itar don de gang las yin/de gang la de Ita bu nyid du mthong ba'i phyir / yang brgal zhing brtag pa med do zhe na / gal te de Ita na ni (D21b3) don mthong ba med pa'i phyir / myong ba yang rang gi ngo bo nyid la gnas pa yin te / de lta bu nyid du mthong ba'i phyir / gzhi (D; bzhi P) brtags pas ci zhig bya / 'dis ni drug pa'i don la brgal zhing brtags (D; brtag P) pa yang spangs pa yin te / de brjod pa ni / de gzhan 'ga' zhig gi ma yin (PV III 326b) te (D; ins. /P) zhes bya ba yin no ll katham tarhi pratyaksaprativedyo 'rtho nirakartum sakyah / tatha hi / pratyaksena nilam pasyanti tadvantah / na, arthasyadarsanad ity uktam / (D2164) 'o na ji ltar mngon sum du so sor rig par bya ba'i don dgag par nus | (D; om. /P) 'di ltar de dang ldan pa mngon sum gyis sngon po mthong ba yin no zhe na / (P; om. / D) ma yin te / don mthong ba med pa'i phyir ro (D; ins. //. P) zhes bshad zin to // tadakarataiva pratyaksavedya na vyatirikto 'rthah / tadakara evanila iti vyavahriyate nanyah / mngon sum rig bya de yi ni // rnam pa nyid yin don gzhan min // rnam (D21b5) pa de la sngon po zhes // sokuta M(178a1), gang las T; tata S. 57kutranubhava M(178al); kvayam anubhava S, myong 'di gang la T. 58uktam S; uktah (M178a2). seva M(178a2), evam S. Hisayasu Kobayashi_10 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tha snyad 'dogs (P26al) kyi gzhan ma yin II tasman nilatmako 'nubhavo nilanubhavah silaputrakasyasariram iti yatha / na hi sasthyartha ity eva bhedah /yathakathancid asya bhavat / de'i phyir sngon po'i bdag nyid can gyi myong ba ni sngon po myong ba ste / dper na mchi gu'i lus zhes bya ba bzhin no ll drug pa'i don zhes bya ba tsam gyis ni tha dad pa ma yin no // 'di ni rnam pa ji ltar yang 'gyur ba'i phyir ro [PVA 352.14-19] atha va sa katham pratyakso 'nubhavo yadi tasyaparo 'nubhavo nasti / na, svarupagatenaivanubhavena sutaram pratyaksata / pararupe pratyaksata 'yogat /na hi tadrupam anyasya / tatha cet / anya eva na bhavet / yang na (D2166) gal te de la myong ba gzhan med na de mngon sum du nyams su myong bar (D; mngon sum myong ba P) ji ltar 'gyur zhe na / ma yin te I (D; om. /P) rang gi ngo bor gyur pa'i myong ba nyid kyis gsal bar mngon sum du 'gyur te / gzhan gyi rang bzhin gyi mngon sum du mi 'thad pa'i phyir ro // de'i ngo bo ni gzhan gyir mi 'gyur te / de Ita yin (D2167) na gzhan nyid du mi 'gyur ro || atha va paroksamol vijnanam yasyanubhavah so 'rtho bhavisyati / yady evam 'atma sa tasyanubhavah' (PV III 326a) / anyatravedyamanatvat / yang na rnam par shes ba lkog tu gyur pas na gang zhig myong ba de ni don yin par 'gyur ro zhe na / gal te de lta na de'i myong ba de bdag nyid yin par 'gyur te / gzhan la rig par bya ba med pa'i phyir ro // bhavatu ko dosa iti cet / 'sa ca nanyasya'/(PV III 326b') yady atma 'rthasya syad anyasyapi tathaiva bhaved iti sarvas taddarsi bhavet / na canyasya tatha / gyur mod ci skyon zhe na / de gzhan 'ga' zhig gi ma yin II (D; /P) (PV III 326b') (D22al) gal te don gyi bdag nyid yin na gzhan la yang de Itar 'gyur ba'i phyir thams cad de mthong bar 'gyur na / gzhan la ni de lta ma yin no // [PVA 352.20-23] nanu pratyaksena vedyate natmana / na / tad eva rupam prthagvyavasthapya kalpanaya 2 tatha vyapadesah / tasmad ananyasamvedyo 63 niladyatmaivanubhavah / 60MT; om. na S. Glikog tu gyur pas na ... (= paroksam) T; 'paroksam S. 62ST; ins. ca M(178a4). 63ananyasamvedyo M(178a4-5), gzhan gyis rig par bya ba ni ma yin te T; anyasamvedyo S. Hisayasu Kobayashi_11 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gal te mngon sum gyis (D; gyi P) rig (D; rigs P) par bya ba yin gyi / bdag nyid kyis ni ma yin no zhe na / ma yin te / gal te (D; om. gal te P) de'i rang bzhin nyid (D22a2) rtogs pas tha dad par ram par bzhag nas de Itar tha snyad byed pa yin no // de'i phyir sngon po la sogs pa gzhan gyis rig par bya ba ni ma yin te / bdag nyid kho na myong ba yin no // atha va yadyartho nanubhuyate kim idam bahirdesasambaddhataya 'nubhavagocarah/atmaivanubhuyate / cittam evanubhuyate / katham bahirdesata 'sa ca nanyasya' / (PV III 326b') tato 'sau kuto bahirbhutah / yang na gal te don myong ba med na phyi rol gyi yul phyogs dang (D; ins. / P) 'brel par spyod yul du 'gyur ba 'di ji ltar bya (D22a3) zhe na / bdag nyid myong ba yin te / sems nyid myong ba yin no // ji ltar phyi rol gyi yul yin // (D; om. // P) de yang gzhan gyi (D; gyis P) ma yin te // (D; /P) (PV III 326b') de'i phyir 'di ji ltar phyi rol du gyur pa yin/ [PVA 352.23-27) atha va 'tma sa atmaivedam sarvam4 iti bhavato 'py abhyupagamat / tasya canubhavah 'sa ca nanyasya' (PV III 326b') api tv atmana eva", tadvyatiriktasyabhavat / yang na de bdag nyid yin te / 'di thams cad ni bdag kho na yin no zhes khyed kyis kyang khas blangs pa'i phyir ro / de (D22a4) yang myong ba yin no de yang gzhan gyi (D; gyis P) ni ma yin gyi 'on kyang bdag kho na'i yin te / de las tha dad pa med pa'i phyir (P26b1) ro arthavadah sa iti cet / na / pratyaksaprativedyatvat / yatas tadatmanaiva pratyaksaprativedyatvam nanyatha / de ni brjod (D; rjod P) pa yin no zhe na ma yin te /mngon sum du (D; om. du P) so sor rig par bya ba yin pa'i phyir ro // gang gi phyir de mngon sum du rig par bya ba nyid ni bdag nyid kho nas yin gyi gzhan (D22a5) du ni ma yin no / nanvatmavadah prasaktah 1 na 1 citrakarasamvedanat67 64sarvam M(178a5), thams cad T; artham S. 6Satmana eva S, bdag kho na'i T; atmana eva (?) M(178a5). 66arthavadah sa M(178a6), de ni brjod (D; rjod P) pa yin no T; atha va tat sa S. 67 Quoted by Ratnakiti at the end of his Santanantaradusana. See RNA 149: citrakarasambhavamatrenapi ca vedantadhvantapasaro bhasyakarena darsitah / tatha ca Hisayasu Kobayashi_12 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avidyavasenotpattehoe samvedanam eva tat / natmavada upayogi / niratmakatvan tuo ragadiprasamanukulam iti na dosah / gal te bdag tu smra bar thal lo zhe na / (P; om. / D) ma yin te / rnam pa sna tshogs pa myong ba'i phyir ro // ma rig pa'i dbang gis bskyed pa'i phyir de ni myong ba kho na'o // bdag tu smra ba ni nye bar mkho ba ma yin te / 'dod chags la sogs pa rab tu zhi ba dang / rjes su mthun pa ni bdag med (D22a6) pa nyid yin pa'i phyir skyon med do // SPVA 352.27-353.2) etado evottarena darsayati / 'di nyid 'og nas ston pa ni // nanyo 'nubhavyas tenasti tasya" nanubhavo parah / tasyapi tulyacodyatvat svayam saiva prakasate // (PV II 327) des na nyams myong bya gzhan med // de la 'ang myong ba gzhan yod min // der yang brtsad pa mtshungs phyir te // de ni rang nyid gsal ba yin // (PV III 327) buddhya yo 'nubhuyate sa?? nasti parah / yathanyo 'nubhavyo nasti73 tatha niveditam / tasyas tarhi paro 'nubhavo 'nubhavabuddher74 astu / na / tatrapi grahyagrahakalaksanabhavah / param hi samvedanasvarupe 'vasthitam katham parasyanubhavah / saksatkaranadikam pratyakhyatam / tatsamvedananupravese ca tayor ekatvam eva syat / tatha ca 'svayam saiva prakasates, (PV III 327d) : na tatah para iti sthitam / blos nyams su myong ba gang yin pa de ni gzhan ma yin te / ji ltar myong bar bya ba (D22a7) med par de Itar brjod zin to Il 'o na de myong bar byed pa gzhan myong ba'i blor 'gyur ro zhe na / ma yin te / de (D; der P) yang gzung ba dang 'dzin pa'i mtshan nyid med pa'i phyir ro // myong ba gzhan ni rang gi ngo bo nyid la gnas pa'i phyir / ji ltar gzhan gyi myong ba yin /mngon du byed pa la sogs pa (D; ins. ni P) spangs pa (D22b1) yin no // de myong bar rjes su zhugs (D; zhug P) na yang de dag gcig nyid du 'gyur la / de lta yin dang rang nyid kho na gsal ba yin (PV III 327d) gyi de las gzhan ni med do zhes gnas so // "atma sa tasyanubhavah sa ca nanyasya kasyacit" (PV III 326ab) ityadivartikavyakhyanabhasyam / atmavadas tarhi prasakta iti cet / na citrakarasamvedanat ityadi dvesacikalusasesa eva tusakaro 'pi vedantasiddhanta ity alaksita tadgranthanutthapayanti santanantarapeksaya pathitavatity avastha (?) sarva samvrtisatyantahpatini hy evapaititi sakalam anakulam iti // 68-otpatteh M(178a6), bskyed pa'i phyir T; -otpattih S. 69MT; ins. va S. 7oetad S, 'di T; tad M(178a6). 7tasya S; tasya M(178a6). 72 sa S; so M(178a7). 73nasti S; na bhavati M(178a7). 74' nubhavabuddher M(178a7), myong ba'i blor T; buddher S. Hisayasu Kobayashi_13 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathan tarhi yoginam paracittapratipattih / etad uttaratra pratividhasyate / tasmat svayam eva svarupaprakasatvat" tatha bhavati / 'o na rnal 'byor pa rnams kyis (D; kyi P) gzhan gyi sems rtogs pa ji ltar zhe na / 'di ni 'og nas 'chad par 'gyur ro // de'i phyir rang (D22b2) nyid rang gi ngo bo gsal bar byed pa'i phyir de ltar 'gyur ba yin no // [PVA 353.2-12] evan tarhi svarupanubhava ity astu katham nilanubhava iti" khyatih / atraha / de lta na 'o na rang gi ngo bo myong ba zhes bya bar 'gyur gyi / ji ltar sngon po myong ba zhes brjod ce na /'dir bshad pa/ (D; om. /P) nlladirupas tasyasau svabhavo 'nubhavas ca sah / niladyanubhavah78 khyatah svarupanubhavo 'pi san // (PV III 328) de yi dngos te sngo sogs kyi // rang bzhin nyams su myong ba'ang de // rang gi ngo bo myong gyur kyang // sngo sogs (D; stsogs P) (D22b3) myong bar snang ba yin // (PV III 328) nilarupatvan nilanubhavo79 na tu nilasyaparo 80 'nubhavah / suddhasyanubhavasyabhavat / yo hi yadavyatiriktah sa tadrupenaiva vyavaharavisayah / sngon po'i rang bzhin yin pa'i phyir sngon po'i myong ba yin gyi / sngon po gzhan myong ba (P27al) ni ma yin te / 'ba' zhig myong ba med pa'i phyir ro // gang zhig gang las tha dad pa de ni de'i rang bzhin gyis tha snyad kyi yul du: 'gyur ba yin no // tatha hi82 yadi suddhah syat tathaivadhyavasiyate / vyatirekah svarupe 'pi disyate na tatas tatha //628// 'di ltar gal te 'ba' zhig ni // de (D2264) Ita bur ni nges par 'gyur // ldog pa rang gi ngo bo la'ang // mthong ba de phyir de lta min // (628) nilanubhava iti yatha khyatis tathaivasau nilasvarupataya 'nubhavarupataya bhavatiti yuktam / na ca vyatirekavyapadesamatrakad eva bhedah / 75 prakasate S; prasate M(178a7-bl). 76-prakasatvat M(17861); -prakasakatvat S. 77iti S, zhes T; om. M(17861). 78niladyanubhah M(178b1), Miyasaka; niladyanubhavat S. 79nilanubhavo M(17861); nilanubhava S. sonilasyaparo S; nilasya paro M(17861). 8lyadavyatiriktah SM; gang las tha dad pa (= yadvyatiriktah) T. Hisayasu Kobayashi_14 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyatirekavyapadeso hi yathakathancid vasanabalad api bhavann upalabhyata iti prak pratipaditam/ ji ltar sngon po myong ba zhes brjod pa de kho na ltar 'di myong ba sngon po'i rang bzhin yin no zhes rigs so // tha dad par bsnyad pa tsam gyis ni tha dad pa ma yin te / tha dad pa'i tha snyad ni rnam pa 'ga' zhig (D22b5) Itar bag chags kyi stobs las kyang dmigs pa yin no zhes sngar bstan zin to // [PVA 353.13-22] nanu nilam katham atmarupam prakasayati/na hi prakasya ghatadayah pradipadina svaprakasakah / svatmani83 ca 84 kriya virudhyate / na hi saivasidhara tayaiva vicchidyates / atra pariharah / ji ltar sngon po'i rang gi ngo bo gsal bar byed / sgron ma la sogs pas gsal bar bya ba bum pa la sogs pa dag ni rang nyid gsal bar byed pa ma yin no // bdag nyid la ni byed par 'gal ba yang yin (D22b6) te / ral gri'i so de nyid kyis gcod pa ni med do zhe na / 'di la lan / prakasamanas tadatmyat svarupasya prakasakah / yatha prakaso 'bhimatas tatha dhiratmavedini /(PV III 329) ji Itar de yi bdag nyid phyir // gsal byed rab tu gsal ba na // rang gi ngo bo gsal byed 'dod // de Itar blo bdag rig can yin // (PV III 329) svatmani kriyavirodha iti kutah pramanad avagatam / na hi dnstantamatrad * arthasya prasiddhih samihitasya viparyaye 'pi drstantasya pradipasya sambhavat /yadi ghatah pradipena bahyatmana prakasyate / pradipo 'pi tathabhutenapareneti na paryanuyogah /na ca ghato 'pi pradipena prakasyate / api tu tathabhutasyaiva tata utpattih 887 bdag nyid la byed pa 'gal ba zhes tshad ma gang las nges / dpe tsam gyis ni 'dod pa'i don (D2267) mi 'grub ste / bzlog pa la (P; las D) yang sgron ma dper yod pa'i phyir ro // gal te bum pa phyi rol gyi bdag nyid du gyur pa'i sgron mas gsal bar bya ba yin na / sgron ma yang de lta bu gzhan gyis gsal bar bya ba yin no zhes brgal zhing brtag pa ni ma yin no // bum pa yang sgron mas gsal bar (D23al) ni byas pa ma yin te /'on kyang de las de ltar skyes pa yin no // [PVA 353.22-27) atha pradipo 'py88 aparena caksuradina prakasyate / na / 82M's scribe seems to amend after inserting double danda. See M(178b2). 83svatmani M(17863); atmani S. 84ca M(17863), ... yang... T; om. S. 8Svicchidyate M(178b3); cchidyate S. SMT; ins. avedyavedakakara (PV III 330c) S. 87This sentence is quoted in Nyayabhusana (NBhu) of Bhasarvajna. See NBhu 138.9-10: yat punar uktam --- "na ca ghato 'pi pradipena prakasyate, api tu tathabhutasyaiva tata [M(B); om. tata NBhu] utpattir" iti. See Yamakami [1999: 228.8-11; 284,nn. 262-3] (in Japanese). 88'py S, yang T; om. M(17865). Hisayasu Kobayashi_15 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caksurade" sakalaghatadisadharanatvat / yatha caksusi saty api" pradipam apeksate prakasakam ghatas tatha pradipo 'pi syat / atha ghata utpadyata eva tathaprakasanan tu tasya caksuradibhih / evan tarhi / ci ste sgron ma yang mig la sogs pa gzhan gyis gsal ba yin no zhe na / ma yin te / mig la sogs pa ni bum pa la sogs pa thams cad la thun mong ba yin pa'i phyir ro // 'di Itar mig yod kyang (D23a2) bum pa gsal bar byed pa sgron ma la ltos (D; bltos P) pa de bzhin du sgron ma yang (P27b1) 'gyur ro // 'on te bum (D; 'um P) pa de Itar skye ba nyid de / de'i gsal bar byed pa ni mig la sogs pa yin no zhe na / de lta na ni 'o na / aprakase 'pi bahye 'rthe yatha dipat prakasanam/ vyapadesasya visayas caksurader apisyatam //629// ji ltar sgron mas phyi rol don // gsal bar byas pa yin min yang // gsal byed tha snyad (D23a3) yul yin ltar // mig la sogs pa 'ang 'dod par bya // (629) yatha tatas tathabhutarupotpattav api" pradipabhivyakto ghata iti vyapadesah ../ tatha caksuradikad api tathotpattyaiva vyapadesah / dper na de las de lta bu'i ngo bor skyes pa yin yang / sgron ma la sogs pas bum pa gsal bar byas so zhes tha snyad du byed pa de bzhin du mig la sogs pa las kyang de Itar skyes pas tha snyad du byed pa yin no // [PVA 353.27-32] "atha dvayam api prakasakam ghatadeh, pradipades tv ekam eva / evan tarhi / ci ste bum pa la (D23a4) sogs pa la ni gnyi ga gsal byed yin la / sgron ma la sogs pa la ni gcig nyid do zhe na / de lta na 'o na / ekam kasya cid anyasya dvayam eva prakasakam / yathasambhavato 'nyasya naikam apy astu ka ksatih //630/1 ji ltar srid pa 'ga' zhig la // 89-sadharanatvat / yatha caksusi saty api M(17865), thun mong ba yin pa'i phyir ro // 'di ltar mig yod kyang T; -sadharanatve 'pi caksusi ca saty api S. 90T; ins. pradipabhivyakto M(17866), ins. pradipat S. 9This part (PVA 353.27-32) is quoted in NBhu. See NBhu 138.15-139.5: atha ghatasya dvayam prakasakam pradipas caksus ca, pradipasya tu caksur eveti, evam tarhi, ekam kasya cid anyasya dvayam eva prakasakam/ yathasambhavato 'nyasya naikam apy astu ka ksatih // atyantam asaktasya dvayam, aparasyaikam,anyasya naikam apiti vastusvabhava esa iti / kaivatra ksatih? atha svatmani kriyavirodha ity ucyate, tad ayuktam ity aha yada svarupam tat tasya tada kaiva virodhita / svarupena virodhe hi sarvam eva praliyate // See Yamakami [1999: 228.26-229.14; 284,n. 270]. The last verse is also quoted in Nyayaviniscayavivarana (NVV) of Vadiraja Suri. See NVV I 216.18-19. Hisayasu Kobayashi_16 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gsal byed gcig yin gzhan dag la // gnyis ni (D; na P) gzhan pa dag la ni // gcig kyang med na ci zhig chad // (630) atyantam asaktasya dvayam aparasyaikam anyasya naikam apiti vastusvabhava esa iti kaivatra92 ksatih / shin tu nus pa med pa la ni gnyis (D23a5) yin la gzhan la gcig yin zhing / gzhan dag la ni gcig kyang med do zhes bya ba 'di dngos po rnams kyi rang bzhin yin pa'i phyir 'di la chad pa ci yod atha svatmani kriyavirodha ity ucyate93 / ci ste rang gi bdag nyid la byed pa 'gal ba'i phyir ro zhes brjod na / yada svarupan tat tasya tada kaiva virodhita / svarupena virodhe hi sarvam evao praliyate 1/631/PS gang tshe de yi rang bzhin ni // de yin de tshe ci zhig 'gal // rang gi (D23a6) ngo bo 'gal na ni // 'di kun thams cad nyams par 'gyur / (631) [PVA 354.1-3] na hi svenaiva rupena kasya cid virodhah, tatha cet; na kincid bhavet svena rupeneti sakalam astamgatam bhavet / chedas tu punar visistotpadanam na ca tenaiva tasyotpadanam / ayam evarthah svatmani kriyavirodha iti / svaprakasarupan tu tasya svarupam na tenaiva virudhyate / rang gi ngo bo dang 'gal ba ni 'ga' yang med do // de lta yin na ni 'ga' (D; 'gal P) yang rang gi ngo bor mi 'gyur bas thams cad 'jig par 'gyur ro // chad pa ni khyad par can du skyed pa yin pas de nyid kyis de nyid skyed pa ma yin te / don nyid (D23a7) don rang gi bdag nyid la byed pa 'gal pa'i phyir ro // rang gsal bar byed pa'i rang bzhin ni / de'i rang gi ngo bo yin pas de nyid dang 'gal ba ma yin no // [PVA 354.3-6] kutas tad iti vaktavyam / svahetos tathabhutad iti po yadio hetur nasti tada 'yuktam bhavetnanyatheti nyayah/tata idam parena vaktavyam svaprakasakatvam eva na drsyate / tatra cottaram uktam eva sarvasya svarupena prakasanad iti / 92kaivatra ksatih M(17867), NBhu, 'di la chad pa ci yod T; ka vatra ksatih S. 93ity ucyate S, ity ucyate tad ayuktam ity aha NBhu, zhes brjod na T; iti cet M(17867). 94eva S, NBhu; iva M(178b7). 98This verse is quoted in Nyayaviniscayavivarana (NVV) of Vadiraja Suri. See NVV I 216.18-19. %kutas tad iti vaktavyam/svahetos tathabhutad iti M(179al); de dag las zhes brjod. par bya ba yin na / de Ita bur gyur pa'i rang gi rgyu las yin no T. S omits /. 97MT; ins. sa S. 98mi 'thad par 'gyur T; tada yuktam bhavet S. Hisayasu Kobayashi_17 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ de dag las zhes briod par bya ba yin na / de lta bur gyur pa'i rang gi rgyu las yin no Il gal te rgyu med pa de'i tshe mi 'thad par 'gyur gyi gzhan (D23b1) du ni ma yin no zhes bya bar rigs so // des na gzhan gyis 'di skad ces rang gsal bar byed pa nyid ni ma (P28al) mthong ngo zhes brjod par bya ba yin la / de la ni thams cad du rang gi ngo bos gsal ba yin pa'i phyir ro zhes lan btab zin pa nyid do // [PVA 354.6-10) punar apy ucyate / yang brjod pa / tasyas carthantare vedye durghatau vedyavedakau / (PV III 330ab) de vi rig bya don gzhan na // tshor bya tshor (D23b2) byed 'thad par dka' // (PV III 330ab) arthantarabhuta buddhih svaprakasanyatha va bhavet / yadi svaprakasa svarupena prakasate tato 'nyo 'rthas taya prakasyata iti p naprakase tasmin vyapadesas tatha bhavet / prakasate cet / so 'pi tathaiva prakasate tadaiveti katham tasya parena prakasanam / na hi tada visesah prakasyaprakasakayoh/ don gzhan du gyur pa'i blo rang nyid gsal ba'am / de lta ma yin par 'gyur / gal te rang nyid gsal ba yin na rang gi ngo bos gsal ba yin no ll des na de ma gsal bar des (P; des na D) don gzhan gsal lo zhes bya ba'i tha snyad de Itar mi 'gyur ro // gal te gsal na ni de yang (D23b3) de Ita bu nyid du de'i tshe gsal ba yin pa'i phyir ji ltar de gzhan gyi gsal ba yin / de'i tshe ni gsal bya dang gsal byed dag khyad par yod pa ma yin no // [PVA 354.11-14] kramena tadvyaparat pratipattivisesas tasyeti cet / tatha hi / gal te de'i byed pa las (P; la D) rim gyis (D; rims kyis P) rtogs pa'i khyad par yod pa yin te / 'di ltar / (D; om. /P) dhaukyamane pradipadau visesas tasya gamyate / tatas tayor dvayos tattvam tathotpado na kim matah //6321/ sgron ma la sogs nye ba na // de yi khyad par rtogs pa yin // des (D2364) na de gnyis de nyid yin // (D; om. 632c P) de Itar skyes par cis mi 'dod // (632) visesah prakasata iti svenaiva rupena tasya prakasanam tatah svarupasyaiva 9gal te rang nyid gsal ba yin na rang gi ngo bos gsal ba yin no /des na de ma gsal bar des don gzhan gsal lo zhes bya ba'i tha snyad de ltar mi 'gyur ro T; yadi svaprakasa svarupena prakasate tato 'nyo 'rthas taya prakasyata iti / naprakase tasmin vyapadesas tatha bhavet S, yadi svaprakasa svarupena prakasate tato 'nyo 'rthas taya prakasyate naprakase tasmin vyapadesas tatha bhavet M(179a2). 100pratipattivisesas S, rtogs pa'i khyad par yod pa T; pratipatipattir visesas M(179a2). Hisayasu Kobayashi_18 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatha prakasanam / tatah svaprakasanam evante 'pi / khyad par gsal ba zhes bya ba ni de rang gi ngo bo nyid kyis gsal ba yin no Il des na rang gi ngo bo nyid de ltar gsal ba yin pa de'i phyir mthar yang rang nyid gsal ba kho na yin no // [PVA 354.14-17] atha svayam prakasata iti na pratiyate / vyavahara evambhuto na bhavati tata evamlol ucyate / nanv anubhavanurupo vyavaharah pramanayitavyo na sarvah, atha sarvaeva vyavaharah pramanam tatha sati na kincit prativadibodhanaya vaktavyam / tasmad yatha pratiyate tathabhyupagamah / 'on te rang nyid gsal ba zhes grags pa med do zhe na / tha snyad de (D23b5) Ita bur gyur pa ma yin no // des na 'di skad brjod pa yin no zhe na / nyams su myong ba dang mthun pa'i tha snyad tshad mar bya ba yin gyi thams cad ni ma yin nam ci ste tha snyad thams cad tshad ma yin na / de Itar gyur na phyi rol ba khong du chud par bya ba'i phyir 'ga' yang brjod par mi bya bar 'gyur ro // de'i phyir (D2366) ji ltar rtogs pa de ltar khas blang ngo // [PVA 354.18-22] nanu samvedanam 102 nama na paroksam yuktam tathal03 samvedyam na sarvada tatheti nyayah / samvedyasya paroksatapi yukta /yadi tu sarvadal04 samviditam eva, jnanarthayor bhedo na gamyeta 10S / tad ayuktam! : gal te rig par byed pa zhes bya ba ni Ikog tu gyur pa ma yin par 'thad kyi rig par bya ba ni de ltar thams cad kyi tshe 'gyur ba ma yin no zhes bya bar rigs so // rig (D; rigs P) par bya ba ni Ikog tu gyur pa la (D; om. la P) yang yod par 'thad do // gal te rig pa kho na yin na ni shes pa dang (D23b7) shes bya (P2861) khyad par med par 'gyur ro zhe na / de ni mi 'thad do // samvedyatatirekena na niladi pratiyate / asamvedye pratitis cet tadabhave katham bhavet //633/| rig bya las ni ma gtogs pa // sngon po la sogs rtogs pa med // rig (D; rigs P) bya min pa rtogs she na // de med par ni ji ltar 'gyur // (633) asamvedyam eva pratipannam iti vyahatam / tatha!06 cayam arthah syad apratitam pratitam iti / rig (D; rigs P) par bya ba ma yin pa nyid rtogs so zhes bya bar ni 'gal lo ll. de lta na yang don 'dir 'gyur te / (D24al) ma rtogs pa rtogs so zhes so // 10evam M(179a3), 'di skad T; eva S. 102 samvedanam M(179a4); samvedana S. 103tatha SM; om. T. 104 sarvada SM; om. T. 105na gamyeta M(179a4), med par 'gyur ro T; na gamyate S. 106tatha S, de lta na T; tada M(179a5). Hisayasu Kobayashi_19 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [PVA 354.23-24] athapratiyamanam pratyaksenanumanena pratiyate / tad apyl asat / pratiyamanatavyatirekena narthah para iti pakso na tu pratyaksapratitataiveti / anumanapratitir api svarupe pratyaksapratitir eva grahye / 'on te mngon sum gyis ma rtogs pa rjes su dpag pas rtogs pa yin na de yang mi rung ste / rtogs pa las tha dad pa'i don gzhan med do zhes bya ba'i phyogs yin gyi / mngon sum gyis rtogs pa nyid yin no zhes bya ba ni ma yin no // rjes (D24a2) su dpag pas rtogs pa yang gzung ba'i rang bzhin mngon sum nyid du rtogs pa yin no 11 [PVA 354.25-29] nanu tatah paro 'pi tatrartho 'sti parena drsyamano 'nyatha va / na / pratityabhavad apratiyamanam astiti kuta etat / anumanenaiva pratiyata iti cet / anumanataiva tarhi na syad arthasya saksatkaranat / asaksatkaraneneti cet / kim idam tac ca nasti tac castitil08 yuktam / asaksatkaranam pratitir iti ko 'rthah / svarupam cet pratipannam tad eva saksatketamos na ced apratipannam 'lo eveti nyayah / gal te de la gzhan gyis mthong ba 'am de lta ma yin pa de las gzhan pa'i don yang yod pa ma yin nam zhe na / (P; om. / D) ma yin te / rtogs pa med pa'i phyir ro // ma rtogs pa yod do zhes bya ba 'di ga las yin / rjes su (D24a3) dpag pa nyid kyis rtogs so zhe na / 'o na rjes su dpag pa nyid du mi 'gyur te / don mngon du byed pa'i phyir ro // mngon du byed pas ni ma yin no zhe na / de yod pa yang yin la de med pa yang yin no zhes bya ba 'di rigs sam ci / (D; // P) mngon du byed pa med par rtogs so zhes bya ba'i don ci yin / rang gi ngo bo (D24a4) rtogs so zhe na ni / de nyid mngon du byed pa yin la / ma yin no zhe na ni ma rtogs pa nyid do zhes bya bar rigs so // [PVA 354.30-355.6] , 1 svarupena pratitan cet saksatkaranam eva tat/ svarupenapratitan cet sarvathasyapratitata //634/1 rang gi ngo bos rtogs na ni // de nyid mngon du byas pa yin // rang gi (D; gis P) ngo bos ma togs sam // de ni rnam kun ma rtogs nyid // (634) svarupena pratite 'pi tad asaksatketam yadi / nilarupasya samvitter bhedas tarhi katham'12 bhavet //635// rang gi ngo bos rtogs kyang de // 107apy S, yang T; om. M(179a5). 108tac ca nasti tac castiti S; tad vasti tad va nastiti M(179a6). 109 saksatkrtam M(179a6); saksatkaranam S 11degapratipannam M(179a6-7); apratitam S. 111These verses (vv.634-637) are quoted in NVV I 295.26-296.6. 112katham S, ji ltar T; kuto M(179a7). Hisayasu Kobayashi_20 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gal te mngon du byas min na // (D24a5) 'o na myong las sngon po yi // rang bzhin ji ltar tha dad 'gyur II (635) pratitibhedad bhedo hi nilader ekarupata / bhinne 'nyasmin katham bhedas tadanyasya pramanvitah //636// rtogs pa'i dbye bas tha dad pa // sngo sogs rang bzhin gcig pa nyid // gzhan tha dad pas de las (P29al) gzhan // tha dad ji ltar tshad can yin // (636) tatsamsargat tathatvan ced aparoksah kuto bhavet / tadekataprapannasya tato bhedah kuto matah //637|| de dang 'brel pas de nyid na // don gzhan yod par ga la 'gyur // de dang gcig tu gyur ba (D24a6) ni // de las gzhan par ga las 'dod // (637) anvayavyatirekabhyam bhedo 'poddhariko na sat / na hi pratyaksasamvittir anvayavyatirekayoh //638// rjes 'gro ldog pa dag las ni // tha dad rtogs pa ma yin te // rjes su 'gro dang ldog pa dag/ mngon sum gyis ni rig (D; rigs P) ma yin // (638) anumanat pratitis cen nanuma 'dhyaksapurvika / tadabhave 'numabhave bhaved andhaparampara13 //639/1 rjes su dpag pas rtogs na min // rjes dpag mngon sum sngon 'gro can // de med rjes dpag med pas na // long ba (D24a7) brgyud par 'gyur ba yin // (639) atha vyapyasya sadbhavo vyapakena vina katham/14 apratitam kathan nama tadas vyapakam ucyate //640// gal te khyab byed med par ni // khyab bya yod par ji ltar 'gyur // ma rtogs par ni ji Itar na // de yi khyab par byed par brjod // (640) [PVA 355.7-9] yadi hi tada pratiyate pratityantargatam"16 eva katham arthata 113 andhaparampara M(179b1), long ba brgyud par T; adhaparampara S. 114atha vyapyasya sadbhavo vyapakena vina katham M(17961), gal te khyab byed med par ni khyab bya yod par ji ltar 'gyur T; vyapyapi hi tadbhavo vyapakena vina katham S. 11Stada SM; de yi (= tasya) T. 116 pratityantargatam M(179b1), rtogs pa'i nang du chud pa T; pratityam tadgatam S. Hisayasu Kobayashi_21 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | atha na pratiyate katham vyapakatapratitih , vyapakatvena prak pratitam"17 iti cet / kim idanim anumanena / etatkalata na pratipanna 118 tato 'numanam na vyartham'19 / katham tarhi prag120 vyapakatapratitih / gal te de'i tshe rtogs na rtogs pa'i nang du chud pa nyid las ji ltar don yin/ 'on te ma rtogs na ji ltar khyab par byed pa nyid du rtogs / (D24b1) khyab par byed pa nyid du sngar rtogs pa'i phyir ro zhe na / rjes su dpag pas ci zhig (D; om. zhig P) bya // 'di'i dus su ma rtogs pa de'i phyir rjes su dpag pa don med pa ma yi no zhe na/'o na sngar khyab par byed pa nyid du ji ltar rtogs / [PVA 355.10-11] prag idanim pratitir na katham vyapakatagatih|21 / pratitimatrakan tac cet katham vyaptan tad ucyate 1/641// sngon dang da ltar shes pa nyid (D; ni P) // tha dad khyab byed ji ltar rtogs // de ni rtogs (D2462) pa tsam zhe na // khyab pa de ni ji ltar brjod // (641) dhumakara pratitir hi na vina pavakam yadi / pavakapratyayo 'py esa vina pavakam isyate122 //642// gal te du ba'i rnam par ni // rtogs pa me med mi 'byung na // me yi rnam pa 'di yang ni // me med par ni 'dod ma yin // (642) [PVA 355.12-15] pavakakaryo dhumah katham pratitimatram tad asat / tatha hi / me'i 'bras bu du ba ji ltar rtogs pa tsam yin zhe na / 'di ni ma yin te / 'di ltar sati pavakakaryatve dhumader bahyarupata / bahyatvena prasiddhe23 syat tasya pavakakaryata //643// me'i (D; me yi P) 'bras bu nyid yin na / dud sogs (D2463) phyi rol ngo bo nyid // de ni me yi 'bras bur yang // phyir nyid du ba grub na gyur // (643) 112 117pratitam S; pratipannam M(179b2). 118 pratipanna S; pratita M(179b2). 119 vyartham; vyartha S, vyarthyam M(17962). 120prag M(179b2), sngar T; om. S. 12 na katham vyapakatagatih SM; tha dad khyab byed ji ltar rtogs T. 122isyate SM; 'dod ma yin (=nesyate) T. 123bahyatvena prasiddhe M(17963); bahyatve ca prasiddhe S, phyir nyid du ba grub na Hisayasu Kobayashi 22 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tad idam itaretarasrayanam avyavasthitavastukam124 anupanyasaniyam eva de'i phyir phan tshun rten pa dngos por rnam par gnas pa can ma yin pa 'di ni nye bar dgod par mi bya ba nyid do // [PVA 355.15-18] anena pratyabhijnajnanam avajnatam / ya aha / pratyabhijnabalad eva vijnanamatrata nirakriyatel25 / tatha hi / 'dis ni ngo shes pa yang khyad du bsad pa yin te / ji skad du ngo shes pa'i stobs nyid kyis rnam (D24b4) par shes pa (D; pa'i P) tsam bzlog pa yin no zhes 'dzer te / 'di Itar / yadi samvedanantarsthah126 pratyabhijnal27 kim arthika / athasamvedano128 'rthatma katham vijnaptimatrata //644// gal te (P29b1) myong ba'i nang gnas na // ngo shes pa yi don ci yin // gal te myong min don bdag na // rnam rig tsam du ji ltar 'gyur // (644) na hi madhyasatta 'rthasya pratyabhijnaya pratiyamana samvedanantargatal29 paroksatayal30 pratiter iti /131 . bar na yod pa'i don ngo shes pas rtogs par 'gyur ba ni myong ba'i nang du 'dus pa ma yin te /(D24b5) Ikog tu gyur pa nyid du rtogs pa'i phyir ro zhes so // [PVA 355.19-22] tad asat /132 tatha hi / 'di ltar / paroksatayapi pratitih pratityantargatatvam eva vastunah pratityanantargatasyaptatiter133 iti caitat134 pratipaditam/135 Ikog tu gyur par rtogs pa ni // rtogs par 'dus pa dngos nyid ni // rtogs par ma chud (D; ins. // P) rtogs min zhes // (D; om. // P) 124itaretarasrayanam avyavasthitavastukam M(17963), phan tshun rten pa dngos por rnam par gnas pa can ma yin pa T; itiretarasrayanavyavasthitavastukam S. 125nirakriyate S; nirakriyeta? M(179b3). 126corr. -antarsthah; -antarstha (or -antarstha) M(179b3), -antasthah S. 127M's scribe inserts pratyabhijna in the top margin. 128atha- M(17963), gal te T; artha- S. 129 samvedanantargata M(17964), myong ba'i nang du 'dus pa T; samvedanan tadgata 1301kog tu gyur pa nyid du (=paroksataya) T; -aparoksataya S. 131pratiter iti/S, rtogs pa'i phyir ro zhes so // T; pratitir iti cet M(179b4). 132tad asat / SM; om. T. 133pratityanantargatasya- M(179b4); pratityantargatasya- S, rtogs par ma chud T. 134iti caitat M(17964), zhes bya ba 'di yang T; iti cet S. 135This sentence is regarded as a verse by T. Hisayasu Kobayashi_23 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bya ba 'di yang bstan zin to // apratitamadhyasattam136 antarena katham pratyabhijneticet/purvaparayoh137 samanajatiyatvapratitimatrakad eva desta, tathaiva bhavisyati kim aparena, lunapunarjatakesanakhapratyabhijnavat / ma rtogs pa bar na yod pa med na/ ji ltar (D; Ita P) ngo shes par 'gyur zhe na / snga ma dang phyi ma (D24b6) rigs mthun pa nyid rtogs pa tsam kho na las yin par mthong bas / de kho na ltar 'gyur mod / gzhan gyis ci zhig bya ste / bregs pa'i phyir sogs (D; sobs P) pa'i skra dang (D; ins. /P) sen mo ngo shes pa bzhin no // [PVA 355.22-23] atha tatra jatyadivisayah pratyabhijnapratyayah138 / jatir evaiketi pratiyatam tato vyakter ekata na sidhyati / 'on te der ngo shes pa'i shes pa ni spyi la sogs pa'i yul can yin no (D; om. no P) zhe na / spyi nyid gcig yin no zhes (P; ins. / D) (D24b7) ngo shes pa des na gsal ba gcig nyid du mi 'grub po II (D; om. //P) [PVA 355.23-25] na ca jatir api madhye vidyate / pramanabhavat / pratyabhijna pramanam iti cet / na / svarupamatram eva purvaparam pratyabhijnaya nibandhanam iti tad evalambanam pratyabhijnayah / na ca tad eva pratyabhijnajnanam139 madhyarupalambanam / madhyarupasyavedanat140 / spyi yang bar na yod pa ma yin te / tshad ma med pa'i phyir ro // ngo shes pa nyid tshad ma yin no zhe na ma yin te / snga ma dang phyi ma'i rang bzhin tsam zhig ngo shes pa'i rgyu mtshan yin pa'i phyir de nyid ngo shes pa'i dmigs pa yin no // ngo shes pa'i de nyid (D25a1) ni bar gyi rang bzhin la dmigs pa ma yin te / bar gyi rang bzhin rig pa med pa'i phyir ro // [PVA 355.25-29] na khalu paroksam adrstam 141 alambyate / drstatve ca 142 tadaparoksatvad vijnanam eva / nanu paroksam cet katham vijnanam / yasyam avasthayam asti tasyam aparoksam eva / idanim atitataya paroksatve 'pi na vijnanatvahanih 43 / yadi syad arthasyapy arthatvahanih syat / arthasyapy. atitatve 'rthatvahanih samasty eveti cet / na tarhi madhyasattayam arthatvam / 136apratitamadhyasattam M(17964), ma rtogs pa bar na yod pa T; apratitya madhyasattam S. 13 purvaparayoh M(17964); purva parayoh S. Spratyabhijnapratyayah S, ngo shes pa'i shes pa T; pratyabhijnadipratyayah M(179b5). 139pratyabhijnajnanam S; pratyabhijnanam M(17966). 140-avedanat S; -asamvedanat M(17966). 141adrstam S; adrstam M(17966). 142 drstatve ca S; drstan ced/M(17966). 143 vijnanatvahanih S; jnanatvahanih M(17966). Hisayasu Kobayashi_24 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tasya apyl44 atitatvat / lkog tu gyur pa ma mthong ba ni dmigs pa ma yin la / mthong ba na ni Ikog tu gyur pa ma yin pa'i phyir de shes pa nyid yin no // gal te lkog tu gyur na ji ltar shes pa yin / gnas (D25a2) skabs gang la (D; na P) yod pa de'i tshe / lkog tu ma gyur pa nyid do // da ltar 'das pas lkog tu gyur kyang shes pa nyid ni mi nyams so // gal te nyams na don gyi don nyid kyang nyams par 'gyur ro // gal te don kyang 'das na don nyid las nyams par 'gyur ba yin no zhe na /'o na bar na yod pa de don nyid ma (D25a3) yin te / de ni 'das (P30al) pa'i phyir ro // [PVA 355.29-34] atitatve 'pi paroksatayam apy145 arthatvam napaiti virodhabhavat / samvedanatvam tv asam viditasyal46 katham iti cet / arthatvam api tarhi katham anarthakriyakarinah I na hyasamviditam arthakriyakaranasamartham / anumanena tasya vedanam!" pratyakhyatam / anyena madhye vedane tad eva vijnanatvam / na canyena viditatvam pratyabhijnayate / tatas tena sahaikata nasti / pratyabhijnata ekatvaprasiddheh / anumanakaras ca vasanabalad utpatter148 eka eva vijnanatmana / tato vasanata eva sakala akarah parisphutapratibhaso 'pi / 'das pa lkog tu gyur pa yin yang don nyid gtong ba ni ma yin te l 'gal ba med pa'i phyir ro // myong ba med pa ni myong ba yin par ji (D; zi P) ltar 'gyur zhe na l'o na don byed pa med pa yang don nyid du ji ltar 'gyur / myong ba med pa ni don bya ba byed nus pa ma yin no // (D25a4) de rjes su dpag pas rig pa ni * spang zin to // gzhan gyis bar rig na de nyid kyi shes pa yin no // gzhan gyis rig pa nyid ni ngo shes pa yang ma yin te / des na (P; om. na D) de dang lhan cig gcig pa nyid med pas ngo shes pa rgyu nyid du mi'grub po // rjes su dpag pa'i rnam pa ni shes pa gcig gi (D; gis P) bdag nyid du bag (D25a5) chags kyi stobs las skyes pa yin no // de'i phyir gsal bar snang ba'i rnam pa mtha' dag kyang bag chags kyang stobs nyid la yin no // [PVA 356.1-7] nanu vasanaya ekarupatvad akarabhedo vijnananam katham / vasanabhedad bheda iti cet / yadi vasana nilapitadyanantabheda vijnanasya janika tadakarataya bahyarthasyasyasl49 ca ko bhedah / vasaneti hi namamatrakam!So eva/ tad asat / gal te bag chags ngo bo gcig yin pa'i phyir rnam par shes pa rnams kyi rnam par tha dad par ji ltar 'gyur / bag chags tha dad pa'i phyir tha dad do zhe na |(D25a6) gal te sngon po dang ser po la sogs pa dbye ba mtha' yas pa'i rnam par shes pa de'i rnam pa can du skyed par byed pa'i bag chags yin na de'i tshe de dang phyi rol gyi don tha dad pa ci yod de bag chags zhes ming tsam du zad do zhe na /(P; om. / D) de ni ma yin te / 144 apy SM; om. T. 14Satitatve 'pi paroksatayam apy SM; 'das pa Ikog tu gyur pa yin yang T. 146asamviditasya S; aviditasya M(17967). 147 vedanam S; samvedanam M(179b7). 148utpatter M(17968); utpattar S. 14%bahyarthasya- M(180al), phyi rol gyi don T; bahyasya- S. 15degcorr. namamatrakam; namamatram S; namamatrakamatrakam M(180al). Hisayasu Kobayashi_25 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasana purvavijnanakstika saktir ucyate / tasya amurtatabhavat katham arthasamanata //645// rnam shes snga mas byas pa yi // nus pa bag chags (D25a7) yin par brjod // de ni lus med yin pa'i phyir // ji ltar don dang mtshungs pa yin // (645) 191 vasaneti hi purvavijnanajanitam saktim amananti vasanasvarupavidah152 | arthas tu punar murtarupah sadopadravadayi / bag chags zhes bya ba ni rnam par shes pa snga mas bskyed pa'i nus pa yin par bag chags kyi rang bzhin rig pa dag gis rtogs so // don ni lus can gyi rang bzhin rtag tu nye bar 'tshe ba byed pa yin no // [PVA 356.8-14] nanv artho 'pi samviditavasthayam evopadrutibetur na sada / tato vasanabalad udayabhavi pratibhasa upadrutihetur artho veti ko 'nayor bhedah / tad asat / .. gal (D25b1) te don rig pa nyid kyi gnas skabs na nye bar 'tshe ba'i rgyu yin gyi rtag tu ni ma yin no // des na bag chags kyi stobs las byung ba'i snang ba'am I don nye bar 'tshe ba'i rgyu yin (P30bl) yang rung ste / 'di gnyis la khyad par ci yod ce na / de ni ma yin te / avisese 'pi bahyasya spastatvader visesatah / bhavanaya visesena narthasya pratibhasanam //646// phyi rol khyad par yod min yang // bsgoms pa yin ni khyad par (D25b2) gyi // gsal ba la sogs khyad 'gyur phyir // snang ba don gyi ngo bo min // (646) bhavanabalayatatve hi viparitavasanavinivsttau svabhistavasanasamagamasamaye!S3 'nabhistavinivittir istasya ca praptir iti mahan esa bhedah / tato buddhirupavasanaksta eva sakalo bhedavabhasah/ bsgoms pa'i stobs las byung ba phyin ci log gi bag chags log cing 'dod pa'i bag chags 'byor bar gyur na / mi 'dod pa ldog cing 'dod pa 'os (D; thob P) pa'i phyir 'di ni khyad che'o // des na tha dad par snang ba mtha' dag ni blo'i ngo bo (D25b3) bag chags kyis byas pa nyid do // [PVA 356.15-23] nanu154 vasanaya ekavijnanatmabhutatvat IS?This sentence is quoted in NBhu. See NBhu 153.7-8: nanu ca uktam --- vasaneti purva jnana janitam saktim amnanti vasanavida iti/ See Yamakami [1999: 262.11-12; 291,n. 406] 152vasanasvarupavidah SM; vasanavida[h] NBhu. 153sv(a)bhista- S; svabhista M(180a2). 154nanu S; nanu ca M(180a3). Hisayasu Kobayashi_26 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabodhake sati sakalavasanaprabodhad anantapratibhasavijnanodayah syad iti mahad asamanjasam / bahyarthabhyupagame') tu na dosah / ya eva sannihito 'rthah sa eva drsyate / na / asannihitasyapi darsanabhyupagamat / tatha hi / gal te bag chags rnam par shes pa gcig gi bdag nyid du gyur pa yin pa'i phyir sad par byed pa yod na bag chags thams cad sad par 'gyur ba'i phyir mtha' yas par snang ba can gyi rnam par shes pa skye bar 'gyur bas 'chol (D; 'thol P) ba chen por 'gyur ro // phyi (D25b4) rol gyi don khas len na ni skyon med de / nye ba'i don gang yin pa de nyid mthong ba yin no zhe na ma yin te / nye ba ma yin pa yang mthong bar khas blangs pa'i phyir ro / 'di ltar / (D; om. /P) vipramosah smrter istah kaiscit tu viparitavit156 / asatkhyatih parair anyaih sarvam sarvatra vidyate 1/647|| dran pa (D; par P) brjed par 'dod pa dang // 'gas ni log (D; logs P) par rig pa ste // gzhan dag med snang gzhan dag ni // thams cad (D2565) thams cad la yod 'dod // (647) yesan tavat sarvam sarvatra vidyate tesam samana eva dosah / asatkhyatav api sakalasatpratibhasanaprasangah15 / yasya tu smrtivipramosah tasyapi/ re zhig thams cad thams cad la yod pa de dag la ni skyon mtshungs pa nyid do // med pa snang ba la yang med pa thams cad snang bar thal lo // dran pa brjed pa gang yin pa de la yang anekadarsanam purvam kasman nanekadarsanam / samanam etad vijnanavade 'piti na dosavan //138 sngar du ma mthong bas ci'i phyir du ma ma (D; om. ma P) mthong / rnam par shes par smra ba la yang de mtshungs (D2566) pa'i phyir nye bar yod pa ma yin no // vijnanam va purvavrttam smaryetartho veti ko bhedah159 viparitakhyatir api purvadrste pravartatam anyatha va kin na sarvatreti samanah paryanuyogah / punar api tatra sa eva vasananiyamo vaktavya iti samanam / sngar zhugs pa'i rnam par shes pa dran nam / don yang rung ste/khyad par ci yod / phyin ci log tu snang ba yang (D; ins. // P) sngar mthong ba la 'jug gam gzhan du yang rung ste / ci ste thams cad la ma yin zhes brgal zhing brtag pa mtshungs so // slar yang der bag chags de nyid (D25b7) nges par (P3lal) brjod dgos par mtshungs so // 155bahyartha- M(180a3), phyi rol gyi don T; bahya- S. 156viparitavit M(180a3), log par rig pa T; viparitacit S. 157sakalasatpratibhasana- M(180a4), med pa thams cad snang bar T; sakalasapratibhasana S. 158This is not regarded as a verse by ST. I follow M. 159bhedah S, khyad par T; dosah M(1804). Hisayasu Kobayashi_27 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [PVA 356.23-28] na cal69 samanantaravijnanatmabhuta vasanesyate / de ma thag pa'i shes pa'i bdag nyid du gyur pa nyid ni bag chags yin te / patuprakasah purvatmapratibhaso hi vasana /161 tathabhutatmasamvittijanakatvad vina kutah // snga ma'i bdag nyid snang ba ni // gsal zhing 'dod (P; dod D) pa bag chags yin // skyed byed myong ba de ltali bdag / yin phyir med par ga la 'gyur // prabodhakasyal62 sadbhave dhiyam janma yathayatham / nilapitadinirbhasasangatanam itiksyate 1/648|| sad byed yod par gyur na blo // sngon po (D26al) dang ni ser po la / sogs pa'i snang ba dang 'brel pa // ji lta ji ltar skye bar mthong // (648) idam evatreksyate163 purvavijnanam 164 abhimatetarapratibhasam patavadiprakaradhisthitam tatas 165 tadanantaram166 kalantare va tathabhutam vijnanam udayavat / jagraddrstam svapnapratibhasam janayatilo yatha / rnam par shes pa snga ma mngon par 'dod pa dang gzhan du snang ba la / g-yer (P; ser D) ba la sogs pa'i shes pa snga ma gnas pa dang 'brel te las de'i mod dam dus gzhan du de Itar snang ba'i rnam (D26a2) par shes pa skye ste / sad pa'i mthong bas rmi lam gyi snang ba bskyed pa bzhin no // [PVA 356.28-357.1] vyavahitat katham utpattir iti cet 1 drstah smrtisvapnavijnanadayo168 vyavahitad apiti na drste 'nistan nama / nanu nasau janayaty api tul69 praaidhanades tad eva pratibhati 1 na 1 atitasya pratibhasayogat'0 / atitam api pratibhasamanam destam iti cet / asatpratibhasata iti ko'rthah, tadakara pratitir ity ayam eva / tasmad anubhavat smrtir udayamasadayanti tasyaiva saktivisesam avedayatil sa saktiviseso vasaneti vyapadesyah / chod pa las ji ltar skye zhe na / dran pa dang rmi lam gyi shes pa la sogs pa 16degna ca SM; om. T. 16.This sentence is not regarded as ab of a verse by S. I follow MT. 162 prabodhakasya M(180a5); prabodhaka ya S. 163idam evatreksyate M(180a6); ididam ... S, om. T. 164 purvavijnanam S; purvam vijnanam M(180a6). 10 patavadi prakaradhisthitan tatas M(180a6); patavadiprakaradhistitam tatas S, g-yer (P; ser D) ba la sogs pa'i shes pa snga ma gnas pa dang 'brel te las T. 10tadantaram M(180a6); datanantaram S. 167 janayati M(180a6); janayita S. 168smotisvapnavijnanadayo M(1806), dran pa dang rmi lam gyi shes pa la sogs pa T; smrtih svapnavijnanadayo S. 169api tu M(180a6), 'on kyang T; atha S. 170-ayogat M(180a7); -abhavat S, med pa'i phyir ro T. Hisayasu Kobayashi_28 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (?????????P)171 chos (D; chod P) pa las kyang mthong ste / mthong ba mi 'dod ngo zhes bya ba ni ma yin no ll gal te de skyed par byed pa ni ma yin te l'on kyang smon pa la sogs (D26a3) pas de nyid snang ba yin no zhe na ma yin te / das pa la snang ba med pa'i phyir ro // 'das pa yang snang bar mthong ngo zhe na / med pa snang ngo zhes bya ba pa'i don ci yin / de'i rnam par rtog pa zhes bya ba 'di nyid yin no // de'i phyir nyams su myong ba las de la dran pa skyed par byed la de ni de nyid kyi nus pa'i (D26a4) khyad par 'jog pa yin la nus pa'i khyad par de ni bag chags zhes tha snyad du byed pa yin no // [PVA 357.1-3] ayan ca karyakaranabhava evambhuta upalabdha eva / tato na vasanastitve purvavijnanabhede ca pramanabhavah anadivasanabhavasya padarthanaditavad!72 eva siddheh / rgyu dang 'bras bu'i dngos po 'di ni 'di kho na Itar dmigs pa nyid do // de'i phyir bag chags yod pa nyid dang / rnam shes snga ma'i bye brag la tshad ma med pa ma yin te / thog ma med pa'i bag chags kyi dngos po (D26a5) ni don thog ma med pa'i rgyun can bzhin du grub pa'i phyir ro // karyakaranasantano 'nadir bahyol yathoditah/ tatha vijnanasantano 'nadih kim iti nesyate 1/649// ji ltar phyi rol rgyu 'bras rgyun // skye ba thog ma med pa ltar // de bzhin rnam par shes pa'i rgyun // thog ma med par cis mi 'dod // (649) [PVA 357.4-7] vasanabhede kin nimittam iti cet / tad asat / bag chags kyi dbye ba la rgyu ci yod ce na / de ni ma yin te / asty eva vasanabhedas tan nimittasya sambhavat / jnanabhedo nimittam hi tasya bhedas tatah punah //650//" de yi rgyu mtshan yod pa'i phyir // bag chags dbye (D26a6) pa yod pa nyid // rgyu mtshan shes pa'i bye brag ste // de yi dbye ba'ang de las yin // (650) purvapravrttajnanabheda eva vasanabhedanibandhanam, jnanabhedo 'pi tata eva vasanabhedad iti ko dosah / sngar zhugs pa'i shes pa'i bye brag nyid bag chags sad pa'i rgyu yin la / shes pa'i dbye ba yang bag chags kyi khyad par de nyid las yin pa'i phyir skyon 17. PT P31b8 CD45a213ASE 172 padarthanaditavad S, don thog ma med pa'i rgyun can bzhin du T; padarthadina tavad M(180b1). 173 nadir bahyo; 'nadir vahyo S, 'nadibahyo M(18061). 174Cf. SV Niralambanavada 178: na casti vasanabhedo nimittasambhavat tava / jnanabhedo nimittam cet tasya bhedah katham punah // Hisayasu Kobayashi_29 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ci yod / [PVA 357.7-10] nanv evam itaretarasrayanadosah/tad asad / yatah/ de lta na phan tshun rten pa'i skyon du 'gyur ro zhe na / de ni (D26a7) ma yin te / 'di ltar / na saiva vasana tena janya tasyaiva karanam / jnanasya yena doso 'yam itaretarasansrayah"S 1/651|| gang gi phan tshun rten pa yin // nyes pa 'dir ni thal 'gyur ba // nges bskyed bag chags de nyid ni // shes te nyid kyi rgyu ma yin // (651) api tv anya vasana 'nyavijnanabhedahetur anyah pratyayo 'nyavasanahetuh purvavasanabheda janitah / tato netaretarasrayadosah176 / 'on kyang rnam par shes pa'i bye brag gzhan gyi rgyu bag chags gzhan yin la / sngar gyi bag chags kyi dbye bas bskyed pa'i rnam par shes pa gzhan ni bag (D26bl) chags gzhan gyi rgyu yin no // des na phan tshun rten pa'i skyon med do // [PVA 357.10-14] anyatha 'rthadarsane 'pi samanam etat / tatha hi / de lta ma yin na / don mthong ba la yang 'di mtshungs so // 'di ltar arthabhedo 17 nimittam cet tasya bhedah katham punah / jnanabhedena bhede 'pi 178 prapad anyonyasamsrayah179 /1652//180 don gyi bye brag rgyu yin na // de yi dbye ba 'ang ji ltar yin // shes pa'i dbye bas dbye zhe na // phan tshun rten par 'gyur ba yin // (652) na khalv arthabhedo 'py animitta eva jnanabhedanibandhanan181 tasyayogat I jnanabhedo nimittam ititaretarasrayadosah | arthabheda evarthabhedasya nimittam 182 iti sutaram asangatam / athanyo 'rthabhedo 'nyasyarthabhedasya nibandhanam iti so 'py anyasyeti vasanayam api samanam etat / don gyi dbye ba yang rgyu mtshan med (D26b2) pa kho nar shes pa tha 17Sitaretarasamsrayah S; itaretare samsrayah M(180b2). S is better in terms of meter. 176-asrayadosah S; -asrayanadosah M(180b2). 177 arthabhedo S; arthe bhedo M(180b2). 178'pi M(180b3); hi S. 179 anyonyasamsrayah S; anyonye samsrayahh M(180b3). 180Cf. SV Niralambanavada 178cd-179ab: jnanabhedo nimittam cet tasya bhedah katham punah // vasanabhedatas cet syat praptam anyon yasamsrayam / 181-nibandhanan S; -nimittan M(180b3). 182-arthabhedasya nimittam S; -arthabhedanibandhanam M(180b3). Hisayasu Kobayashi_30 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dad pa'i rgyu ma yin te / de mi 'thad pa'i phyir ro // shes pa'i dbye ba las yin na phan tshun rten pa'i skyon yod do // don nyid kyi dbye ba'i rgyu mtshan yin no zhes bya ba'i shin tu gsal par ma 'brel pa nyid do // 'on te don gyi dbye ba gzhan gyi rgyu mtshan ni don gyi dbye ba gzhan yin la / de'i (D26b3) yang gzhan yin la 'di ni bag chags la yang mtshungs so // [PVA 357.15-22] nany arthabhedah pratibhasamano bhinatti183 vijnanam iti yuktam etat /vasana tu katham iti kah pariharah/yadi vasanapi pratibhasate 184 "rthavad artha eva seti namamatrakam eva bhidyate / tatra 8 vasana grahake vyapriyamanas grahakabhedam eva janayet/ na tu grahyasya/tatha hy anubhavad utpanna vasana smstimatram eva janayanti drsyate 1187 atra pariharah/ gal te don gyi bye brag ni snang ba yin pas rnam par shes pa tha dad par byed do zhes bya ba 'di rigs kyi / bag chags go ji ltar yin na ci zhig lan du 'gyur / gal te don bzhin du bag chags kyang snang ba yin na / de ni don nyid yin (D26b4) bas ming tsam zhig tha dad par zad do // de la bag chags 'dzin pa la byed pa yod pa ni 'dzin pa tha dad pa nyid skyed par 'gyur gyi gzung ba ni ma yin no // de lta bu'i gzung ba myong ba las byung ba'i bag chags ni dran pa tsam skyed par mthong ba yin no zhe na / 'di la lan / purvavijnanam evatra vasanety uditam pura / tat tadakaravijnanam janayed bhedakan188 na kim //653|| 'dir ni rnam shes snga ma nyid // (D26b5) bag chags yin zhes sngar brjod zin // de yi rnam can shes skyed de // ji ltar tha dad byed ma yin // (653) yatha hi sonkhalabandhah skhalitamla gatim adavat / abhave 'py atmano drstas tadrupagatikaranah190 11654// dper na lcags sgrog gis beings pas // 'khyor po yi ni'gros byed pa // bdag nyid med kyang de lta bu'i // tshul du 'gro ba'i rgyu yin bzhin // (654) vasanabhedato bhedo grahyakare 'pi disyate / 183bhinatti M(18064); bhinna(?na)tti S. 184pratibhasate S, snang ba yin T; pravartate M(180b4). 18Statra S, de la T; nanu M(180b4). 186vasana grahake vyapriyamana M(180b4), bag chags 'dzin pa la byed pa yod pa ni T; vasanamatragrahake vyapriyamana S. 187 See SV Niralambanavada 180-181ab: pramanam vasanastitve bhede vapi na vidyate / kurvad grahakabhedam sa grahyabhedas tu kim krtah // samvittya jayamana hi smrtimatram karoty asau/ 188 janayed bhedakan M(180b5); janayad abhedakam S. 189skhalitam M(18065), 'khyor po yi ni T; styanitam S. 19degtadrupagatikaranah M(180b5), de Ita bu'i tshul du 'gro ba'i rgyu yin T; tadrupagatikaranam S. Hisayasu Kobayashi 31 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhave 'pi tadarthanam kamasokabhayadisu //655// 'dod 'jigs mya ngan la sogs la // don de (D26b6) dag ni yod min yang // bag chags dbye bas gzung ba yi // rnam pa yang ni tha dad mthong // (655) [PVA 357.23-28] atha tatrapi desakalanyathatmakam bahyam evalambanam sarvavijnananam salambanatvat192 / yady api tada tatra na prapyate tadaiva tatraiva ma bhud anyadanyatra tu nastiti kim atra pramanam / tatha hi ghato yatra yada nopalabhyate tada tatra nasti na tu sarvatra / atrocyate / ci ste der yang yul dang dus gzhan gyi bdag nyid can phyi rol nyid dmigs pa yin te / rnam par shes pa thams cad dmigs pa dang bcas pa yin pa'i phyir ro // gal te de'i tshe der thob pa med pas de'i tshe (D26b7) nyid de nyid du med mod / gzhan gyi tshe gzhan na med do zhes bya ba 'di la go tshad ma ci yod / 'di ltar bum pa gang na gang gi tshe ma dmigs pa de'i tshe / de na med kyi thams cad du ni ma yin no zhe na /'dir smras pa / ihopalabhyamanasya katham desadinanyata / niladitvena droyasya kim anyakaratasti vah 1/6561/ 'dir dmigs yul la sogs pa yis // gzhan nyid yin par ji ltar 'gyur // sngo (D27al) stsogs nyid du mthong ba la // rnam gzhan yod la yod dam ci // (656) yady anyadeso 'py anyadesatayopalabhyate nilakaro 'pi tatheti samanam etat /193 gal te yul gzhan pa dag kyang // yul gzhan par ni dmigs yin na // sngon po yi ni rnam pa yang // de ltar yin phyir 'di mtshungs so // anyakaratve194 pramanabhavad anyatha neti parihare 'nyadeso 'nyatheti samanah pariharah / rnam pa gzhan la tshad ma med pa'i phyir gzhan du ma yin (D27a2) no zhes lan 'debs na / yul gzhan du ma yin no zhes lan mtshungs so // [PVA 357.28-30]akare nasti badhanam dese tu badha tena sa eva desayogo 195 191tadarthanam M(18065); padarthanam S, don de dag ni T.. 192 See SV Niralambanavada 108ab: sarvatralambanam bahyam desakalan yathatmakam / 193This sentence is regarded as a verse by T. 194 anyakaratve M(180b7); anyakare S, rnam pa gzhan la T. 195 desayogo M(180b7), yul dang 'brel pa T; desayogi S. Hisayasu Kobayashi_32 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nasti na tv akarah / tatra tarhi niralambanam / tatah19 sarvam salambanam ity asiddham / :rnam pa la ni gnod par byed pa med la / yul la gnod pa yod pa des na yul dang 'brel pa de nyid med kyi rnam pa ni ma yin no zhe na /'o na de la dmigs pa med pa des na shes pa thams cad dmigs pa dang bcas pa (D27a3) ma grub po // [PVA 357.31-358.4] nanu salambanatvam tatrapi / yatah / gal te de la yang dmigs pa dang bcas pa nyid de /'di ltar / desadheyatirekena na yogah kascid iksyate / tayor alambanat ve19 ca jnananalambata katham //657|| yul dang brten pa ma gtogs par // 'brel pa 'ga' yang mthong ba med // de gnyis dmigs na shes pa ni // dmigs pa med par ji ltar 'gyur // (657) desatadadheyakara eva tatra pratibhati tayos ca satyatve 198 kim analambanam rupam / na hi yogo 'paras tayor iti salambanam eva sakalam vijnanam iti199 / der ni yul dang de la brten pa nyid snang la de gnyis kyang (D27a4) bden pa'i phyir dmigs pa med pa'i rang bzhin du ji ltar 'gyur / 'brel pa ni de dag las gzhan ma yin no ll des na rnam par shes pa thams cad dmigs pa dang bcas pa nyid do zhe na / yadi yoge200 'pi salambam katham praptis tathaiva na / apraptav api salambam iti syad asamanjasam //658// gal te la 'brel pa la yang dmigs bcas na // de lta nyid ni cis ma thob // thob pa med kyang dmigs (D27a6) bcas zhes // bya ba 'di ni cal col yin // (658) yadi nasti praptis tathapi salambanam viparitakhyatir api tarhi nasty eveti abhyu pagamavirodhah / api ca yatha o viparitakhyatis tatha sarvam eva bhavatu kim anyatha kalpanayety o2 adarsitam evaitad iti nocyate punah203 / gal te thob pa med pa de lta na yang dmigs pa dang bcas pa yin na 'o na log par snang ba yang med pa'i phyir khas blang dang 'gal lo // gzhan yang ji ltar 196tatah S, des na T; tat M(180b7). 1alambanatve S; alanatve M(180b7). 198 satyatve M(181al), bden pa'i phyir T; sattve S. 199iti S, zhe na T; om. M(181al). 200yoge S, 'brel pa la T; yogo M(181al). 201yatha M(181al), ji Itar T; om. S. 202 kal panaye- S; kalpane- M(181al). 203punah S, yang T; punah punah M(181a2). Hisayasu Kobayashi_33 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ log par snang ba de bzhin du thams cad 'gyur ba'i phyir gzhan du brtags pas ci bya zhes bya (D27a6) ba 'di ni bstan zin pa'i phyir yang mi brjod do // [PVA 358.4-6] badhakapratyayabhavan naivam iti cet / badhakapratyayabhavo 'pi viparitakhyatir eveti na satya badhakata / yatra ca204 kalanyata tatra vasanaya eva205 vyaparah pratiyate narthasya206 / purvanubhavad eva tadakarata navidyamanarthakarapratibhasanam/ gnod par byed pa'i shes (; shas D) pa med pa'i phyir de lta ma yin no zhe na / gnod (; gnad D) par byed pa'i shes pa med kyang log par snang ba yin pa'i phyir gnod pa byed pa bden pa nyid ma yin no // gang du dus gzhan du gyur pa der ni bag chags nyid kyi byed pa rtogs kyi (D27a7) don gyis ni ma yin no // de'i rnam pa ni nyams su myong ba snga ma nyid las yin gyi yod pa ma yin pa'i don gyi rnam pa snang ba ni ma yin no // [PVA 358.6-11] atha ksanikam vijnanam katham vasyavasakabhavas tatra por anutpannam na vasyetatito 208 'pi na vasakah 209 sahitayor api parasparam asambandhan210 na v asyavasakabhavah / tad . asat karyakaranabhavavicesa eva vasyavasakabhava iti pratipadanat / ksanikanam eva?l1 ca sa vidyate na nityanam iti ksanikatvad iti viparitasadhanam etat / ci ste shes pa skad cig ma byed pa'i dngos po yin no ll de la ma skyes pa ni bsgo bar bya ba ma yin la 'das pa'i don ni sgo bar byed pa ma yin no // phan tshun 'brel pa med (D27b1) pa lhan cig pa dag kyang bsgo bar bya ba dang / sgo bar byed pa'i dngos po ma yin no zhe na / de ni ma yin te /bsgo bar bya ba dang | sgo bar byed pa'i dngos po ni rgyu 'bras kyi khyad par nyid yin no zhes bstan zin to // de ni skad cig ma dag kho na la yod kyi rtag pa la ni ma yin pa'i phyir skad cig ma yin (D27b2) pa'i phyir zhes bya ba'i gtan tshigs 'di ni bzlog pa sgrub par byed pa yin no // [PVA 358.11-12] tatas ca / smotau grahakabhedo 'nyo na grahyakaravarjjitah / arthas tatra na sattvena tatra sannihitah purah //6591/ des na dran la 'dzin dbye yod // gzung ba'i rnam pa spangs gzhan min // de ni don ni yod min pas // 204ca S; om. M(181a2). 205vasanaya eva S, bag chags nyid kyi T; vasanaya eva M(181a2). 206-arthasya SM; don gyis T. 207T omits danda and inserts it before de la (= tatra). 208vasyetatito M(181a2); vasyeta atito S. 209This sentence is regarded as a half verse only by S. I follow MT for the following reasons: (1) M does not have double danda before the sentence, (2) M's reading has a metrical problem, and (3) this sentence is connected with the next one contextually.. 210 parasparam asambandhan S; parasparasambandhan M(181a2). 21leva S, kho na T; api M(181a3). Hisayasu Kobayashi_34 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ de lam mdun du nye ba nyid // (659) [PVA 358.13-15] ksanikesu ca cittesu vinase ca niranvaye / vasyavasakayor artho na nityatve tu kalpyate //6601/ purvaksanad bhavann eva visisto jayate ksanah 1212 rjes 'gro med par 'jig na yang // skad cig ma yi sems dag la // bag (D2763) chags bsgo bya sgo byed kyi // don 'thad rtag pa la ma yin // (660) khyad par can gyi skad cig na // skad cig snga ma las skye nyid // tatah kalantare tasmad anyat karyam vijayate 1/661// vasyavasakabhavo 'yam naparah-13 karyakaranat 1814 des na de las dus gzhan du // 'bras bu gzhan dag rab tu skye // (661) bsgo bya sgo byed dngos po 'di // rgyu dang 'bras bu las gzhan min // [PVA 358.16-18] vinasyata hi vasyeta parvenottaram udbhavat / avasthita na vasyante bliava bhavair avasthitaih 1/662/215 'jig pa snga inas phyi ina ni Il (D2764) skyed par byed tshe bsgos 'gyur gyi // brtan pa'i dngos la brtan dugos kyis // bag chags sgo bar byed pa med II (662) nityasya hy avikaratvat?16 karyakaranata kutah/ rtag pa 'gyur ba med pa'i phyir // rgyu dang 'bras bu ga la yod // avasthito na purvasmad vasanasangam arhati //663/1 purvavad vasana tasya na syad evavisesatah217 / 212Cf. SV Niralambanavada 181cd-182: ksanikesu cu citte su vinaise ce niranruye // VCSWIVUSCka vois caivam usahityun na vasara / pinak.sanair unutpanno vasyate nottara! ksurah // 213-aparali M(181a4); -aparam S. 214M regards this half verse as the first half of the verse. The dislocation continues up to v.679. 21.Cf. SV Niralambanavada 184-185ab: ksunikatvad dvayasyripi vyaparo na puruspuram / viruczovalc cu katham. vastu vasyte 'n yenu nasyata Il avasthita hi vasyete bhurzi bhuvair westlitain/ 216nityasya liy avikaratvat S; nityasya cavikaryatvat M(181at). 217-avisesatah M(181a5); -avisasatah S. Hisayasu Kobayashi_35 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhangure purvasadrsyad bhimat vac casti vasana //664//18 brtan par gnas pa suga ma la // bag chags dang 'brel 'thad ma yin // (663) snga bzhiin de la bag chags nill mi 'gyur (D27b5) khyad par med playir ro // snga ma dang 'dra tha dad playir // 'jig pa la ni bag chags yod // (664) [PVA 358.19-20] tac canurupyam asty eva ksanikatve 'pi cetasam / purvajuanat tadotpannad uttarasyodayo na kim 1/6651/19 skad cig yin yang sems la ni // de dang rjes mthun yod pa nyid // ram shes snga mas de bskyed phyir // phyi ma'i blo ltar skye ma yin // (665) nispattiksana220 evasau karyam utpadayet param-21 / tenotpadya vinastatve 'py asty arambhah ksanam sthiteh 1/666//222 skyes pa'i skad cig de nyid ni // 'bras bu. gzhan dag skyed par byed // (D27b6) des na skyes nas zhig na yang // skad cig gnas phyir 'bras bu rtson // (666) [PVA 358.21-22] niranvayavinasitve 'py anurupyasya ka ksatih / na tadiyo 'sti kascic ced dharma uttarabuddhisu //667/1 na samanaparamarsapratyayad ekarupata 124 rjes 'gro med pa zhig gyur kyang II rjes su mthun la ci zhig gnod // pliyi ma'i blo la de tshe ba'i // chos 'ga' yod pa min zhe na // (667) 218Cf. SV Niralambanavada 185cd-186: avasthito hi purvasarad bhid wate notturo vudi 11 prirvarad rusuna tutra na sud eruvisesatan / bharrigure pirvasudrivat bhinnanzie cisti La suna Il 219Cf. SV Niralambanavada 187: naitad asty anuripxim tu ksanikurve dhiyam tava / Pricarium tv an urpinnan karyam narabhate kvacit // Pemispattiksana M(181a5), skyes pa'i skad cig T; nesyate ksana S. 22 param S, gzhan T; ksanam M(181a5). 222Cf. SV Niralambanavada 188: na vinastum ncz tasyaisti nispuinnesya kscimam sthitih / tenorpunnurinastunan nast vararbhaksano 'pi hill 22Spy M(181a6), kyang T; ya- S. 224Cf. SV Niralanbanavada 189-190ab: nirunvuzwxxvincstatvad annrupyzm kutah punah/ na radivo 'sti kascic ca dharma uttarabuddhisu // samanadharmutam mukti munurupyzm ca vidyate/ Hisayasu Kobayashi_36 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma yin mtshungs par 'dzin pa yi // shes las rang bzhin gcig pa nyid // yadi syad anurupyac ca godhiyo vasana yada //668// hastibuddhir225 bhavet tatra vailaksanyan na vasana p26 gal te ba (D27b17) lang blo yi ni // bag chags rjes mthun de yi tshe // (668) ini mthun phyir na glang po yil/ blo 'dir bag chags ma yin 'gyur // [PVA 358.23-25] anyatha vyavadhane 'pi vasana parvadardhyatah //6691/ drdham avarjakam jnanam vyavadhane 'pi karyakit / gzhan gyis bar du chod na yang // bag chags snga mas brtan pa'i phyir // (669) brtan pa sgrub byed shes pa ni // bar du chod kyang 'bras bu byed // gajajnanad gajajnanam purvabijat??? pravartate 1/670/1 madhye vilaksanam jnanam jayate vasanantarat / glang po'i shes pas snga ma (D28al) yi // bag chags las ni rnam shes 'jug/(670) bar du mi mthun shes pa ni // bag chags gzhan las rab tu skye // na caikajiananasena vinastah sarvavasannah 6711228 shes pa gcig ni zhig pa yis // bag chags thans cad 'jig pa niin // (671) [PVA 358.26-27] kusumasya vinase hi raga utpadyatam kutah / bijankuradi nalades tadvilaksanatah katham /1672/1 me tog zhig par gyur na yang // dmar po skye ba ga las yin // (D28a2) sa bon myug sogs chu ba sogs // de dang mi mthun las ji ltar // (672) te 'pi tajjanita eva kramat karyasya karakah / mahisyadidhiyam etat kasmad evan2% na vidyate 1/673/1 22hastibuddhir M(181a6); hastibuddhiin S. 22degCf. SV Niralambanavada 190cd-191ab: padi syad cinuripyc cu visara godhi ve ulall hestibuddhir bhurvet tatru vukiksen VN NU visana! 227purvabijat M(181a6); snga ma yi bag chags las T, purvabajat S. 228Cf. SV Niralambanavada 194ab: tatraivu jijinanciiena vinastuk suriuvisunah / 22evam M(181a7); eva S. Hisayasu Kobayashi_37 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ de las skyes pa de dag kyang // rim gyis 'bras bu'i byed p nyid // 'di ni ma he la sogs kyi // blo la ci phyir yod ma yin // (673) [PVA 358.28-29] tan na sarvabhya etabhyah sarvakaram samutthitam / juanam ekaksanenaiva vinasain gantum arhati //674//2.70 de phyir 'di dag thams cad las // rnam pa kun ldan skye ba yi // shes pa skad cig (D28a3) gcig nyid kyis // 'jig par 'gyur ba 'thad ma yin II (674) tadasrayavinase 'pi sakteh syad asrayo 'parah/ na ca ksanikatahani sakter avyatirekatah 1/675131 de rten zhig par gyur na yang // gzhau dag nus pa'i rten du 'gyur // nus pa tha dad ma yin phyir // skad cig nyid ni nyams mi'gyur // (675) [PVA 358.30-31] vasananam pra vahas tu naiva jizanapravahavat (232 isyate vasanavidbhih saktirupa bi vasana 1167611 bag chags ldan rnams bag chags kyill rgyun ni rnam par shes pa yi // rgyi bzliin (D28a4) 'dod pa ma yin te // bag chags nus pa'i rang bzhin yin // (676) vasanatas ca tajjnanam bhavet tebhyas ca vasana 193 kuryatam tulyam evaite 'nyonyan tu hi234 kadacana 1/6771/ bag chags las de'i shes skye zhing // de dag kyang ni bag chags yin // de dag phan tshun mnyam par ni // mtshungs pa nyid ni bye ma yin // (677) [PVA 358.32-331 230Cf. SV Niralambanavada 194cd-195ab: tena savabhw etablrwh survcikaram yadutthitam // janam ekizksenenaivu vincum gantum arhiti / . 231Cf. SV Niralambanavada 195cd-196ab: yady usrayizvinase pri scrktyanuso 'bhyupeyote // ksanikarvani ca hiyeta na carambho 'n yatha bhuvet/ 232Cf. SV Niralambanavada 196cd: vasancina. prawiho 'pi vadi manapravulravet // 233Cf. SV Niralanbanavada 197ab: vizsaructus tato jiznem na sylat tasmcec a Vuscriu / 234(hi) S; om. M(181bl). Hisayasu Kobayashi_38 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilaksano 'pi hetur yad asti saktyantaratmakah 235 tato vilaksanad dhetoh phalan anyad vilaksanain //678// nus pa'i bdag nyid can gyi rgyu // gang yin mi mthun pa yang yod // (D28a5) de phyir mi mthun rgyu las ni ll" mi mtliun 'bras bu gzhan 'byung gyur !! (678) tasinat samvrtisaty esa vyatirekena kalpita / na vastutvena2:*tasyah kim karyam anyad asambhavi //679//237 de phyir ldog par brtags pa 'di // kun rdzob yod yin dngos por ni // ma yin de yi 'bras bu ni // gzhan pa ci phyir srid ma yin // (679) [PVA 358.34] yasya tv avasthito jnata juanabhyasas238 ca sammatah / na tasya vasanadharo napy asau vasana mata //680//239 gang dag shes phyir brtan pa dang // shes pa goms 'dod pa de yi // bag (D28a6) chags 'dzin par byed min zhing II bag clags su yang de 'dod min // (680) [PVA 358.351 kusume bijapuradeh yal laksady upasicyate240/ tadrupasyaiva samkrantih phale tasyeti vasana 1/681//241 me tog ma du lung ga stsogs // rgya skyegs stsogs kyis bsgyur gang yang // de yi rang bzhin de 'bras la // 'pho ba'i phyir na bag chags nyid // (681) [PVA 359.1-2) yuktyopapannam hi satim prakalpya 235Cf. SV Niralambanavada 198ab: nanyo vilaksano hetur yenanyadIk phalam bhavet 238 dnigos por (=vastutvena) T; vastutve na S. 237Cf. SV Niralambanavada 198cd-199ab: tusikit samyrtisat vuisa kalpita nusti tattatah // na cedrsena bhuvenu kurwim utpadyate kva cit/ 23 jnanabhiyasas M(181b2), slies pa gons T; jnanabhasas S. 23degCf. SV Niralambanavada 199cd-200ab: wiswi DV avasthito jati jriunabhuisena yujyate Il su 107.597 versurudharo visanopi sa evu va/ 240 upasicyate M(18162), SV; upasicyati S. 241Cf. SV Niralambanavada 200cdef: kusume bijepurider val luksudy upxsicuare // turupesuve surikrintih pule rasyety Avistina // Hisayasu Kobayashi_39 L Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yad vasanam arthanirakriyeyam / tathapi bahiyabhinivesa esa. jagad graliagrastani idam samastam 1/682/42 rigs pas 'thad pa'i bag chags gang yin 'di // rab tu brtags (D28a7) te phyi rol don bzlog pa // de lta na yang phyi rol ingou zhen pa'i // gdon gyis 'gro ba 'di dag thams cad zin // (682) [PVA 359.3] tasmad vibhakta akarah sakalo vasanabalat / bahirarthatvarahitas tato 'nalambana matih //6831/ de phyir ruam pa'i rnam dbye ba // mtha' dag bag chags stobs las yin II pliyi rol don med de yi phyir // blo ni dinigs pa med pa nyid II (683) 242Cf. SV Niralambanavada 201: Yukiyanupetam usafum prakalpyz yurd vasunam arthanirakrivewmlusthanivitiyurtham avadi bouddhair gruhamgutas tatra kathun cid un ye Hisayasu Kobayashi_40