Book Title: Sthirta
Author(s): Yashovijay Upadhyay, Jitendravijay
Publisher: Navjivan Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022050/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra aTaka 3 FERROL 32 sarvanayA 2magnatA pUrNatA Bizay navajIvana graMthamALA prakAzana Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra puSa-3 zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya nama: sthiratA [jJAnasAra-tRtIya aSTaka] pleka-racayitA paramapUjya mahAmahopAdhyAya zrImad vijyajI mahArAja gujarAtI vivecaka pUjya munirAja zrI jitendravijayajI mahArAja mUlya: 30 paisA prakAzaka zrI navajIvana graMthamALA gArIAdhAra (pAlItANA thaIne), saurASTra Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzana aMge samayanAM vaheNa mAnavIne judI judI dizAmAM kheMce che. evuM ja sthiratA" aSTaka mATe thayuM. tenA nAmanI sArthakatA paNa na jANe tyAM yathArtha TharI. chatAM enA vAMcaka-cAhaka varganI cAhanA moDe sudhI akhaMti jaLavAI e dhIraja mATe amo dhanyatA anubhavIe chIe. upakArI pU. mahAmahopAdhyAyajI mahArAja sAhebe A "jJAnasAra graMthanI racanA ja evI khUbIthI karI che ke, vAMcaka-ciMtakane pharI pharI jUnA viSayone najara sanmukha rAkhavA ja paDe. ema 'pUrNatA meLavavA "mamratA ' AtmAmAM joIe A vAta samajyA pachI mannatA upara kAbU meLavavA "sthiratA keLavavAnI pahelI jarUra rahe che. arthAta vartamAnane dhyAnamAM rAkhIne bhUtakALa bhUlyA vagara bhaviSyakALa ghaDavAnuM je kaparuM kAma che, te pAra paDe te ja e aSTaka mALA rUpe jIvanamAM sAbita thaze. trIju aSTaka pragaTa karavA mATe zrI caMdraprabhasvAmI jaina derAsara (prArthanAsamAja) muMbaInA TrasTIo taraphathI saMpUrNa sahakAra maLela che. tenI AbhAra sAthe neMdha letAM AnaMda anubhavIe chIe. tema ja bhaviSyamAM bIjAM aSTake zIdhrAtizIdhra bahAra pADavAnA amArA manoratha pUrNa thAya evI manokAmanA sevIe chIe. aSADa su. 2-2016 --prakAzaka sarva hakka prakAzakane svAdhIna prathama AvRtti: saMvata 2026 aSADa: nakala 5ooo prakAzaka: zrI bAbulAla nahAlacaMda, navajIvana graMthamALA, gArIAdhAra (saiArASTra) mudraka eca. bI. ghANekara, nyu eja pri. presa, 190-bI, khetavADI meIna roDa, muMbaI-4. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mmmm // 1 // // 2 // .... // 3 // // 4 // M 3 sthiratA vatsa! kiM caJcalasvAnto bhrAntvAbhrAntvA vissiidsi|| nidhiM svasannidhAveva sthiratA drshyissyti|| hai jJAnadugdhaM vinazyeta lobhvikssobhkuurckaiH| hai amladravyAdivAsthairyAditi matvA sthiro bhava // asthire hRdaye citrA vaangnetraakaargopnaa| puMzcalyA iva kalyANakAriNI na prakIrtitA // hai antargataM mahAzalyamasthairya yadi noddhatam / kriyauSadhasya ko doSastadA gunnmycchtH|| hai sthiratA vAGmanaHkAyairyeSAmaGgAGgitAM gtaa| hai yoginaH samazIlAste grAme'raNye divA nishi|| sthairyaratnapradIpazced dIpaH sNklpdiipjaiH| hai tadvikalpairalaM dhUmairalaM dhuumaistthaasrvaiH|| hai udIrayiSyasi svAntAdasthairya pavanaM ydi| hai samAdherdharmameghasya ghaTAM vighaTayiSyasi // hai cAritraM sthiratArUpamataH siddhessvpiissyte| hai yatantAM yatayo'vazyamasyA eva prasiddhaye // // 5 // 7 // // 8 // Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vatsa! kiM caJcalasvAnto bhrAntvA bhrAntvA vissiidsi| nidhi svasannidhAveva sthiratA drshyissyti|| atha he vatsa! caMcaLa cittavALe banIne tuM zA mATe ahIM tahIM paribhramaNa karI rahyo che? je samRddhi ane zAMti mATe tuM ghareghara ane gAmegAma bhaTakI rahyo che-duHkhI thaI rahyo che, te sukhazAMtine khajAne to tArI pAse ja che. sthiracittatA ja tane e gupta nidhine batAvaze. vivecana mananI sthiratA vinA magnatAno AnaMda mANavo azakya che. anAdikALathI A AtmA asthiratAne kAraNe bhavasAgaramAM bhaTakI rahyo che. jyAM tyAM sukha, zAMti ane AnaMdane e zodhI rahyo che. ene prApta karavA hita-ahita ke sArA-narasAne jarA paNa vicAra karyA vinA, game tevAM niMdanIya kRtya karatAM paNa e zaramAte nathI. jenA phaLa-svarUpe e sukhazAMtine badale tiyaca, naraka, nigodAdinI apAra vedanAo ke duHkhane pAme che. karuNAthI Adra banelA evA jJAnI puruSee, duHkhathI ribAtA AtmAne uddezI kahyuM che ke, "he vatsa! te eka zvAsozvAsamAM sADAsattara bhava karavA jevA mahAduHkhadAyI sUkSma nigadamAM anaMtekALa vitAvI ghaNuM duHkha sahyuM che. e apAra vedanA sahana karatAM karatAM kamamela kAMIka kapAtAM, pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikaya Adi ekendriyapaNAmAMthI nIkaLI anukrame beIndriya, teIndriya, cauriMdriya ane asaMjJI paMceMdriyapaNAmAM paNa, asaMkhyakALa nirAdhArapaNe ghaNAM duHkha sahana karyA che. ema rakhaDate rajhaLato tuM durlabha evA manuSya janmane mahAkaSTa pAme che. chatAMya tArI caMcaLa vRttine ahIM AvyA pachI paNa tuM choDato nathI. paraMtu yAda rAkhaje-jyAM sudhI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhazilA-mekSamAM sthiravAsa karavAne tuM puruSArtha nahIM kare, tene vicAra sarakho paNa tane nahIM thAya, tyAM sudhI tuM kadI paNa duHkhamAMthI mukta thaI zakavAne nathI, arthAt tAruM sAcuM AtmIya dhana tane prApta thavAnuM ja nathI." jIvanuM paribhramaNa karavAnuM kSetra 14 rAjaleka jeTaluM vizALa che. chatAM e je TUMkuM karavuM hoya, te sarva prathama para vastuomAM bhaTakavAnuM have baMdha kara, ne tArAmAM ja tuM sthira thA. svamAM sthira thayA pachI bAhya padArtho pratye tane upekSAbhAva saheje pedA thaze ne nijamAM lIna thavAnuM gamaze. eTale ke bAhya dhanane mehu ocho thaze ne AtmIya dhana meLavavAnI jijJAsA jAgaze. AtmIya dhananI ke sAcA sukhanI prApti mATe he jIva! sAcuM tatva samajavA sthira thavuM tAre mATe anivArya che. sukhanI AkAMkSAe svane bhUlI, paramAM ektAna banI, paravastu pAchaLa ghaNe kALa AMdhaLI deTa mUkavAnA mithyA prayatna karyA pachI, ghaNuM paribhramaNa dvArA duHkhanA saMtApa sahI, chevaTe tuM zAMti jhaMkhe e svAbhAvika che. paraMtu Aja sudhI jene tuM bahAra zodhI rahyo che, te bahAra kyAMya nathI-te sAcuM sukha te tArAmAM ja che, aMtaramAM ja chupAyeluM che. - atyAra sudhInI tArI sarve abhilASAo kevaLa asthiratAne kAraNe ja jyAre ThagArI nIvaDI che-niSphaLa banI cUkI che, tyAre (tArI) A aMtima abhilASA caMcaLacittatA dUra thavA dvArA sthiratA ja pAra pADaze e nirvivAda che. kevaLa mananI lalacAmaNuM paravazatAne kAraNe ja tuM cAre gatimAM haDakAyA kUtarAnI jema ghaNuM ghaNuM rakhaDyo, rajhaLe, chatAM kayAMya TharIThAma besI zakyA nahi. have mahApuNyayoge pharIthI saMjJI paMcendriyapaNuM pAmyo che. paraMtu je have ahIM manane ja nAthavAmAM nahi Ave, dharmamAM joDavAmAM nahi Ave, AtmaguNemAM sthira karavAmAM nahi Ave, te e rakhaDapaTTI ne duHkhane kadI aMta AvavAne ja nathI. mATe he jIva! tuM sthiratA keLava. e tane akhUTa anaMta khajAne apAvaze ane tArI sukhanI tRSNa chipAvaze. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 | jJAnadugdhaM vinazyeta lobhvikssobhkuurckaiH|| amladravyAdivAsthairyAditi matvA sthiro bhava // atha nimaLajJAna rUpI dhamAM asthiratA rUpI khaTAzanuM mizraNa karI, lobha tRSNa ane caMcaLatA rUpI nisAra cA ja meLavavA jevuM (samyagajJAna nAza pAme tevuM) tuM zA mATe kare che? he cetana ! tArA zuddha citanya svabhAvamAM sthira thA. vivecana jJAna e AtmAne guNa che. nirmaLajJAna rUpI mahAsAgaramAM AtmA DUbakI mAre, to svakalyANane mAga jarUra nizcita karI zake. arthAta jJAna e AtmAne sva svabhAvamAM sthira karanAra eka mAtra sAdhana che. je anaMtA kamane kSaya jJAnI puruSa zvAsozvAsamAM kare che, te ja kamakhapAvavA mATe asthira ane ajJAnI puruSane anaMtakALa paNa e che paDe che. mATe ja jIvanamAM sthiratAnI atyaMta AvazyakatA che. jJAnanI sAdhanA mATe jema zAMta vAtAvaraNa, sthiratA ane ekAgra mane Avazyaka che, tema temAM avarodha karanArA (parapudgalenA ArSaNa rUpI) sAdhanane abhAva paNa hovo joIe. athavA mana tenAthI para baneluM hovuM joIe. te ja jJAna prApti sahaja banI zake. nirmaLajJAna prApta karatI vakhate AtmAne je asthiratA spazI jAya, to lebha, tRSNa vadhu ne vadhu cala-vicala kare. pariNAme mana AtmaciMtana karavAne badale saMsAranI vividharaMgI vicitratAo tarapha kheMcAI jAya che. Ama asthira manavALe, parapudgalomAM rakhaDate jIva kayAMya zAMti anubhavI zakatuM nathI. e kayAM bhUle paDyo che, enI ja ene samaja hotI nathI. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pigalika vastuo taraphanuM AkarSaNa jyAre AtmAmAM vadhatuM jAya che, tyAre e pitAne zuM prApta karavAnuM che, e ja bhUlI jAya che. Aja sudhI je dizAmAM nirmaLa jJAnane pravAha vahetuM hatuM, te pravAhanI gati asthiratAne kAraNe rUMdhAI jAya che ane dizA paNa palaTAI jAya che. vizALa sAgara tarapha vahevAne badale khAbociyA tarapha vaLe che. Ama nimaLa jJAna rUpI pravAhanI gati rUMdhAvAthI pragati te aTake che, paraMtu tenI sAthe nirmaLa jJAna (jaLa) baMdhiyAra paNa bane che. Ama jJAna baMdhiyAra thatAM lebha-tRSNa rUpI kAdavathI e dUSita bane che. temaja cemera ane vikAra rUpa lIlaphUla thavAne kAraNe pUrve upArjana karela nimaMLajJAna rUpI jaLa DahoLAI jAya che-avarAI jAya che. dUdhamAM khaTAzanuM mizraNa thatAM jema e phATI jAya che. ane phidA thayelA dUdhane upayoga mAnavI dUdha tarIke karatA nathI. tema AtmA asthiratA rUpI khaTAzane kAraNe leja, kSobha, caMcaLatAne vaza thaI nirmaLa jJAnane (sthiratAthI) svAdhyAya, dhyAna, ciMtana vageremAM upayoga karI zakatuM nathI. kriyA kare ke dhyAna dhare to temAM paNa mana lAgatuM nathI. dIgha kALa sudhI jJAnanI ramaNatAmAM ja AnaMda mANanAra paramocca keTinA jJAnI puruSa paNa, je asthiratAnA vamaLamAM phasAI jaze, te piSTika uttama dravya jevuM dUdha paNa alpa mAtra khaTAzathI jema phATI jAya che tema e jJAnInI AtmaramaNatA te dUra thaze, paNa sAthe sAthe varSonI sAdhanA bAdameLaveluM jJAna ane kadAca durlabha manuSya janma paNa e gumAvI besaze. Ama AtmAne je uttama phaLa jJAna dvArA prApta thavuM joIe, te asthiratA ane paravastanA meha rUpI khATA padArthane kAraNe prApta thatuM nathI. manasvI mana e paravastunI prApti mATe evA evA ne eTalA saMkalpa-vika9pa kare che, ke jenA kAraNe upAdhi rahita, kevaLa sukha arpanAra, amRtatulya nimaLajJAna upara paNa AvaraNa AvI jAya che. DaoNkaTara tAvamAM sapaDAyelA dadIne nADI joi jema pathya ane auSadha Ape che, tema upakArI mahApuruSe asthiratAne kAraNe udabhavatI jJAna vikRti ane tethI AtmAne veThavI paDatI anekAneka viTaMbaNAo joI karuNodra svare kahe che-he Atmana! tuM tArA sva-svabhAvamAM ja sthira thA." Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 | asthire hRdaye citrA vaangnetraakaargopnaa| puMzcalyA iva kalyANakAriNI na prkiirtitaa|| - atha jema kuTila manavALI-asatI strInA vatana, vANuM ane draSTimAM kRtrima ekatA lAvI satanuM darzana karAvavAnA prayatna nirarthaka jAya che-temaja savazAlI puruSone te satItvanI jhAMkhI paNa karAvI zakatI nathI, tema asthira citta karelA ucca keTinA tapa-japa ke dhArmika anuSThAne paNa Icchita phaLane ApI zakatA nathI athata kalyANakArI banI zaktA nathI. vivecana mana jItyuM teNe saghaLuM jItyuM" A ja vAtanI pratIti A lekamAM karAvavAmAM AvI che. mekSanI prApti mAnavabhava sivAya kayAMya zakya nathI. paraMtu svaccha arIsAmAM jevI vastu tevuM ja enuM pratibiMba e nyAye dharma ArAdhanA karatI vakhate paNa manuSyanA (mananA) jevA pariNAma te tenA kAryamAM paDagho paDe che, te ja tene karmabaMdha thAya che. | mana caMcaLa banavAnuM mukhya kAraNa dharmakriyA ke kArya pratye aNugame yA aruci paNa hoI zake che. koI dekhAdekhIthI athavA paraMparAthI paNa A badhuM karate heya, tevuM anubhavAya che. vAstavika rIte dharmakiyA haMmezAM uttama phaLa ApanArI che. e vAta jyAM sudhI jIvanamAM pariNamatI nathI, tyAMsudhI saMzayothI bharelI asthiratA tene cheDe choDatI nathI. jevI rIte AtmasAdhanA karavA mATe zAMta vAtAvaraNane praphullita mana jarUrI che, tevI rIte uttama kiyA karatAM mAnavInuM mana saMsAranI tIvra vAsanAthI alipta paNa hovuM joIe. AtmA je pudgalane ke nazvara vastuonA AkarSaNane bhega banela hoya ane vyavahArathI kapaTayukta dAMbhika kriyA ke dhamakaraNa karate hoya te tenI pravRtti mULamAMthI ja asthira heI lAbhadAyI nIvaDatI nathI, kalyANakArI thaI zakatI nathI. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bALamaMdiranA vidyAthIne jema ghara choDavuM AkaruM lAge che ne zikSaNa letAM te caMcaLa ne asthira hoya che. chatAM kALAMtare e ja bALaka sthiratApUrvaka abhyAsa kare che. tema prAthamika AtmAthI jIvane dharmakriyAmAM zarUAtamAM ekAgratA na Ave, kiyA paNa zuddha na bane, e svAbhAvika che, paraMtu samaya jatAM, yathArtha rIte dharmanuM, tathA kriyAnuM svarUpa samajatAM ne niyamita rIte dharmakiyA karatAM e jarUra dhamamAM tadAkAra banI zake che. dharmakiyA sarva prathama svane sudhAre che. svamAM ekAgra-sthira banAve che ne paravastuothI alipta kare che. paraMtu e sthira citte karavAmAM Ave te ja. mATe ahIM asthira manavALAne kulaTA strInI sAthe sarakhAvyA che. parapuruSamAM Asakta thayela strIne kulaTA kahevAmAM Ave che. e satIpaNAnA anupama sukhathI e vaMcita rahe che, ane janmAMtare paNa durgatinA mahAduHkhane pAme che. tema svaguNamAM-svasvabhAvamAM sthira na thanAra pitAnI aMdaranI AtmaramaNatAne cheDI kSaNika sukhAkarSaNane lIdhe, paravastuomAM bhaTakanAra asthira (manavALo) AtmA sAcuM hita sAdhI zakatuM nathI. avaMcaka yiA (aMtaranI saraLatA-nimaLatAthI-niSkapaTa bhAve karavAmAM AvelI dharmakriyA) thIja avaMcaka phaLa (mokSaphaLa) maLe che. kAraNa anusAra ja kArya thAya che. eTale je mana, vacana ane kAyAnI ekatA jaLavAya, te ja avaMcaka kiyA zakya bane. e ekatA lAvavA mATe asthira manane kAbUmAM lAvavuM anivArya banI jAya che. cittanI capaLatA nivAravA zrI vItarAgaprabhunI AjJA zirodhArya karI, mALAT dhakho " e ukti anusAra zuddha zraddhA ane nizcalatApUrvaka vartavuM jarUrI che. svachaMdapaNe cAlavAthI ke manane kAbUmAM lIdhA vinA kAyA ke vacananI zuddhi-nirdoSatA) saMbhavI zakatI ja nathI. mATe ja tapa-japa ane saMyama je avinAzI akSaya sukhane ApavA samartha che, te IcchAnidhi vagaranA thatAM hovAthI te mekSa sukha ApI zakatA nathI. mATe ja vicAravaMta sujJa yegI puruSe asthiratAne tyajI sva(Atma) svabhAvamAM sthira thavuM joIe. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 | antargataM mahAzalyamasthairyaM yadi noddhRtam / kriyauSadhasya ko doSastadA guNamaya rahataH atha jyAM sudhI aMtaramAM UMDe UMDe, paravastunA AkarSaNanuM asthiratA rUpI mahAzalya raheluM che, tyAM sudhI game tevuM dhamakiyA rUpa mahA ASadha guNakArI (AtmannitikAraka) na bane temAM e (dhamakyiA rUpa) aSadhano zo deSa? mATe ja asthiratA rUpI mahAzalya sava prathama dUra karavuM joIe. vivecana sAmAnyataH anaMta kALathI saMsAramAM rakhaDI rahela AtmA sAMsArika, pagalika, bhautika, vaiSayika evA kSaNika sukhamAM ja lubdha banela rahe che. sAce ja e eka prakAranuM mehanIyamanuM memerijhama ja che. kALakrame saMta puruSanI zItaLa chAMya maLatAM, saMsArathI saMtapta banela AtmA, sArI dharmabuddhi meLavI, parama tyAgI vItarAgI devanI oLakha karI, suMdara dhamarAdhanA Atmika (zakti) saguNanA AviSkAra mATe zarU kare che. chatAMya jarAka nimitta maLatAM yA saMtasamAgama jatAM mana paravastuomAM-saMsAranA kSaNika sukha tarapha AvegathI ghasaDAI jAya che. (zA mATe ?) keI paNa kiyA kare pachI bhale te AdhyAtmika hoya athavA sAMsArika vyavahAranI heya, paNa je te vakhate mAnavInuM mana kayAMka rakhaDatuM hoya, AMkhe kyAMka pharatI hoya, ane hAtha kayAMka kAma karatA hoya, te e rIte e kadI saphaLatA meLavI zakatuM nathI-AgaLa vadhI zakatuM nathI. ghAMcInA baLadanI jema tyAM ne tyAM ja pharyA kare che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucca keTinI dhama kiyAo karavA chatAMya mAnava pragatinA pAna caDhate dekhAvAne badale (ghAMcInA baLadanI jema) jyane tyAM ja Ubhe rahela dekhAya che. (zA kAraNe?) dhama karanAra mAnavanA A hAla jeI dharma tarapha abhAvavALA dharmaruci vihoNu-mAtra saMsAra sukhanA athIjane "dhamanuM kAMIja mUlyAMkana nathI" ema saheje ajJAnatAthI mAnI bese che. dhamane niMde che, ane "dhamajane karatAM ame adhamIo ghaNA sArA chIe? ema bedhaDaka bole che. enuM kAraNa?) ApaNe jANIe chIe ke peTamAM cUMka Ave che, te kaI paNa upAye dUra thavI ja joIe. epenDIsAITa hoya te tAtkAlika oNparezana thavuM ja joIe. je ema karavAmAM na Ave, te game tevA kiMmatI ke durlabha auSadha paNa guNakArI ke lAbhadAyI nIvaDI zakatA nathI. e zalya kayAreka mAnavIne prANAMta kaSTamAM paNa mUkI de che. Ama zarIramAM rahela keI paNa prakArane saDe nAbUda karyA vinA zarIra nirogI banI zakatuM nathI. vizALa kAyAmAM khUMpela nahivata jevI phAMsa, kAca ke kAMTe paNa je ApaNane becena banAvI de che, arthAt dravyazalya ATalA anarthane utpanna karI zake che, te AtmAmAM rahela asthiratArUpI bhAvazalyanI vAta ja zI karavI? eTalA ja mATe mahA auSadhi rUpa karAtI guNakArI dharmakriyAo chAra para lIMpaNa jevI na banI rahe, ApaNe ghAMcInA baLadanI jema jyAMnA tyAM ja na rahIe ane ajJAnI ke adhamIonA hAMsIpAtra na banIe, te mATe sujJa jane asthiratArUpI mahAzalyane prathama dUra karavuM atyaMta Avazyaka che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che sthiratA vAGmanaHkAryeSAmaGgAGgitAM gtaa| yoginaH samazIlAste grAme'raNye divA nishi|| artha je yogI puruSanAM mana, vacana ane kAyAmAM sthiratA vyApI gaI hoya che, temaja vicAra vANu ne vatanamAM ekarUpatA pravate che, teo gAmamAM ke jaMgalamAM, divase athavA rAtrie, sarva samaye ne sarvatra samatAbhAva rUpa svabhAvamAM ramatA hoya che. vivecana aMtaranI pavitratA mana, vacana ane kAyAnA zubha vyApAra upara nirbhara che. jyAM sudhI e triveNIne sthiratAmAM saMgama athavA samAveza thato nathI, athavA kiyA karatI vakhate caMcaLatA cheDI e traNeya jyAM sudhI saMpathI kAma karatA nathI, tyAM sudhI AtmAne siddhi prApta thatI nathI. pavitratAnI sAdhanAmAM je ekanI paNa UNapa hoya te siddhi paripUrNa thatI nathI. - vyavahAramAM samRddhinA pAna rUpa gaNAtA hIrAjaDita mahAlayamAM, suMdarIonI sAMnidhyatAmAM ke ucca sattAnA siMhAsane birAjavA chatAMya aMtara zAMtatA anubhavatuM nathI, ke zAMti prApta karatuM nathI. e addabhuta leTinuM samatArasanuM pAna prazAntAvasthAmAM jhIlatA evA gI puruSanI chAyAmAM maLe che. teonA mana-vacana-kAyAnI sthiratA agAdha mahAsAgara jevI gaMbhIra che, e ja enuM mukhya kAraNa che. yegI puruSanA jIvananI madhuratAnuM mULa mana-vacana ne kAyAnI ekatA athavA sadupayogitA upara hoya che. "mana va manuSkALAM 2i viMdha mokSayoH" ema jANanAra ane "mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM? ema aMtarathI mAnanAra yogI puruSe manane tapa-japa ne jJAna-dhyAna dvArA evuM keLavI le che ke, game tevA sama ke viSama vAtAvaraNamAM e mana jarA jeTaluMya asthira ke prakSubdha banatuM nathI. A rIte teonuM vacana paNa priya, pathya, tathya ane arthavALuM ja hoya che. eTale zakya hoya tyAM sudhI te maunIndra mAgane ja teo Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusaratA hoya che. mAyAnA vaMToLathI ke kuvicAronA cakAvA dvArA cakaDaLe caDI AdhyAnanA sImADA sudhI javA e leza mAtra paNa taiyAra hotA nathI. gIpuruSanI pavitra kAyAnI mAyA paNa nirALI! kaI TApaTIpa ke ADaMbara nahIM, kAyAnA jatanane moha nahIM ke pANInuM prakSAlana nahIM. eka bhADUtI makAnanI jema gaNI, kevaLa kalyANanI kAmanA mATe ne karmakSayanI sAdhanAnA sahAyaka sAthI tarIke ja tene upaga. arthAt emanI kAyA paNa emanA pUrNa kAbumAM! paraMtu hAlanA caMdrayAnanA jhaDapI yugamAM ApaNuM jIvana jyAre ekadama deDatuM banI gayuM che, tyAre jIvananA keI khUNAmAM ke kaI kSaNamAM paNa zAMti yA sthiratAnA darzana nathI. AdarzAbhUta keI saddavicAra ke sad-AcAra nathI. kevaLa AMkha mIMcIne dhyeya zUnya deTa ja mUkI che. dayeya paNa nizcita nathI. pachI mana-vacana ne kAyA, e traNeyanI te zuM paNa ekanI ya sthiratA kyAMthI maLe? vANuM ane vartana mukhyatve vicAra upara ja avalaMbe che. arthAt saddavicAra e muktimArganI AdhArazilA che. "jevuM bIja tevuM vRkSa" chatAMya vicAranI zuddhatA-svacchatA jALavavA ApaNe kadI prayAsa karyo nathI ne karatA nathI. game tevuM jovuM, game tevuM vAMcavuM ke game tevAnI batamAM pharavuM, e zAnI nizAnI che? jyAre gIpuruSa te anukULa ke pratikULa vAtAvaraNamAM, yazagAnanA ke niMdAnA avasaramAM, hajArenI vacce zaheramAM ke ekalA aTulA jaMgalamAM viharatAM, divase ke rAtrie, samatA-rasamAM ja jhIlatA hoya che. temane zatra ke mitra jevuM, zaka ke harSa jevuM, mAna ke apamAna jevuM kazuM ja hotuM nathI. A rIte sAcA sukhanA athI mAnavIone manavacana-kAyAne upaga kSaNika sukhajanya IndriyanI vAsanAone saMtoSavAnA nirathaka prayatnanI pAchaLa samaya barabAda thAya che, tene badale, yogIpuruSanI jema IndriyamAM ja niraMtara purUSArtha kare joIe. A rIte mahAgI AgaLa ane sAdhaka pAchaLa cAlatA rahe, ne samatvanA AdarzanA anugAmI bane, e ja A kathananuM hArda che. 13 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 6 // sthairyaratnapradIpazced dIpraH saMkalpadIpajaiH / tadvikalpairalaM dhUmairalaM dhUmaistathAsravaiH // a sadA dedIpyamAna svatejathI jhaLahaLatA evA sthiratArUpa svayaM prakAzI ratnadIpaka je tArI pAse che. te pachI jemAM viA rUpI dhumADo che, evA sa'kalparUpI dIvAnI zI jarUrata che? arthAt atyaMta malina evA prANAtipAdAdika kama baMdhananA hetuonI jarA paNa jarUra nathI. vivecana anaMtAkALanA (ajJAnarUpI) aMdhakAramaya samaya vitAvyA pachI, AtmA svapuruSAthathI manuSya janmamAM kaMIka karavA zaktimAna bane che. tyAre vividha jAtanA saMkalpe peDhA thAya che. tenI sAthe vikalpeAnI hAramALA uddabhavatI hAvAthI, vinA kAraNe AtadhyAna--raudradhyAnanAM vamaLamAM AtmA aTavAI jAya che. jyAre sthiratA svAbhAvika ane svaprakAzathI jhaLahaLatA ratnadIpa samAna hAvAthI ( tenA prakAza) mAnavane mukti dvAre pahoMcADe che. Aje moTA bhAganA mAnavA saMkalpAvALA nisteja dIvaDAnA sahAre Daga bharavA taiyAra tA thAya che, paraMtu jyAre temAMthI vikA rUpI dhUmranA goTegoTA UDe che, tyAre te paMtha cUkI jAya che. sukhaprAptinI AzAe saMkalpAnI baeNTarInA sahAro lIdhA. paNa kAmacalAu kSaNika prakAzI dIvaDAmAM pAMce indriyonA viSayarUpI vikAro-viA bhaLatAM, e dhUmrazerImAM aTavAI jAya che. mULa dhyeyathI vicalita thaI jAya che. tethI ja kahevAya che ke, 'dhumADAnA khAcakAM bharatAM, hAtha na Avyo hIrA' ema vikalpAnA dhumADAmAM jIva ga`gaLAI jAya e svAbhAvika che. saMtapuruSA-cAgIpuruSo te savaprathama aMtaramAM sthiratA rUpI dvIpaka pragaTAve che. je svAbhAvika che ne (mra) kAlimA vinAnA che. A rIte svagharane nilepa rAkhe, evA prakAzane sahAre e mukti bhaNI 14 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ askhalita doDace jAya che. eTale ke jJAnAdika Atmika guNAnI ja ramaNatAmAM rahe che, tyAM IrSA-adekhAI daMbhanA dardane sthAna ja nathI. jyAM jJAna ramaNatA che, tyAM cAritryanI nimaLatA svayaM Ave che. jemanAmAM cAritranI nimaLatA che, temanAmAM janmamaraNa, sa sacAgavicAga ke Adhi vyAdhi ne upAdhithI rahita evuM anaMta, avyAbAdha ne zAzvata meAkSasukha meLavavAnuM sAmarthya paNa pedA thAya che. ane e mA sthiratA-dvIpakanA prakAzanA ja pratApa che. ja A rIte je mahApuruSonA aMtaramAM sthiratA rUpI dIpaka pragaTe che, te svAbhAvika rIte ja evI anupama keATinI zAMtine zItaLatAnA anubhava kare che. kSaNika sukha arpatA saMkalpa-vikA rUpI dhUmraseza tyAM utpanna thaI zakatI ja natho. pApa AzravAnuM koI jora ke paravastuonuM AkaSa Na temane asara karI zakatuM nathI. arthAt e badhuM vyatha bane che. ja jyAM asthiratA che, tyAM ja aneka jAtinA saMkalpa-vikalpane sthAna che. pachI e pratiSThA mATenA hAya, nAmanA, kIti ke yaza mATenA hAya, dhanaprApti ke sattAzAkha pUrA karavA mATenA hAya, athavA para pudgalanA AkaSa NamAMthI janmelA hAya) paraMtu e badhAya cittane kSaNika camakAro ApanArA, prAnte duHkhadAyI ne bhavabhramaNa vadhAranArA puravAra thAya che. mATe ja jJAnI puruSA sAMsArika sukhAne dUrathI ja parihare che, svamAM sthira thAya che ne apUva koTinI zAMtine anubhave che. eja kAraNathI e khATA sakalparUpa kSaNika dIpakane pragaTAvavAnA udyama ke parizrama teo kadI karatA nathI. aMtaranI sAcI Rddhi-siddhi sahaja sthiratArUpa dIpamAM ja che, nahIM ke vikArUpI dhumADAthI malina evA kSaNika ne jhAMkhA dvIpamAM. rAjA mahArAjAoneya aprApya evA anupama kATinA bhautika sukha prApta karanAra ane pAMce indriyonA viSayanA sukhAne bhAgavanAra puNyazALI zAlibhadrajIe paNa jyAre sthiratArUpI dIpakanA jhaLahaLATa jocA ne sa'kalpa vikalAthI bharelA bhautika sukhonI kSaNabhaMguratA nihALI, tyAre e nimaLa cAritramAM ja sthira thavA, saMsAra cheDI cAlI nikaLyA. arthAt sthiratAnI prApti sa MsAramAM nahIM, sanyAsa-saMyamamAM ja che. 15 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | | udIrayiSyasi svAntAdasthairya pavanaM ydi| samAdherdharmameghasya ghaTAM vighaTayiSyAsi // atha he cetana ! aMta:karaNathI (sthiratAne alaga karI) caMcaLatA-asthiratA rUpI pavanane (udIraNathI) utpanna karIza, te dhamamegharUpI samAdhinI ghanaghaTAne (jenA dvArA utpanna thanArA kevaLajJAnane) tuM (tArA hAthe) vikherI nAkhIza. vivecana AtmA ghaNuM kaTe eka divasa samyakatva prApta kare che. kayAreka kharAba nimitta maLavAthI e cAlyuM paNa jAya che ne puNyane e vaLI amUlya ratnane punaH prApta karI, zAzvata sukhane bhegI paNa bane che. arthAta AtmAnI mukti samyakatvamAM samAyelI che. mukti AlayanuM dvAra samakti che. ahIM samAdhi ne asamAdhinI graMthakAra evI ja carcA karatAM samajAve che ke, he Atmana ! Aja sudhI te aMtaHkaraNamAM sthiratAne sthApana karavA bhale bhagIratha puruSArtha karyo, mana-vacana ne kAyAnI caMcaLa vRttio upara bAhya rIte kAbU paNa bhale meLavyuM, ne mahAkaSTa sthiratAne kaMIka hastagata karI. paraMtu eka bAju tuM sthiratAne AmaMtraNa Ape che ane bIjI bAju tArI pravRttio avaLI ramata ramI rahI che, jethI aMtaramAM baLajabarIthI caMcaLatA, asthiratA rUpI tephAnI pavanane utpanna karavA rUpa thaI rahI che. Ama tuM tArA hAthe ja divya prakAza rUpI Atmasiddhine AvatI aTakAvavA jevuM aghaTita kArya zA mATe kare che? ema karavuM tArA mATe hitAvaha nathI ja. samAdhine dhake pahoMce tevuM kArya tArA hAthe na ja thavuM joIe. pAtaMjala yogazAstramAM jene "asaMprajJAta' (kilaSTa ane akilaSTa vRttione redha karanAra) samAdhi kahI che, te ja dhamamegha Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi che. jenI ghanaghaTAne asthiratAnA vAyuthI vikherI nAkhavI eTale ja AvatA kevaLajJAnane rekavuM. Ama karavAthI te tArI paristhiti hAthamAM AvelA kiMmatI ratnane pheMkI denAra mUkha daridrI jevI thaze. AtmAnuM mULa svarUpa juduM che. (te svayaM saMpUrNa che) paNa te kamathI avarAyela hovAthI azuddhine pAmela che. e azuddhi (kamalepa)ne sthiratA rUpI dhamamegha samAdhithI dUra karI zakAya tema che. paraMtu AtmAnI sAMsArika pravRttio ane pAMce IndriyanI vAsanAnA pralebhana asthiratA rUpI pavanane utpanna karI AMtarika dhArmika samRddhinI samAdhine vikherI nAMkhe che, najIkamAM AvatA kevaLajJAnane aTakAve che. A rIte e mUrkha mAnavInI jema agnimAM hAtha nAkhI zAMti meLavavAnI AzA rAkhavA jevuM (hakIkatamAM hAthane bALavA jevuM) hAsyAspada-anucita kArya kare che. ahIM AvyA pachI AtmAe maitrI-prada Adi cAra bhAvanA ke anitya Adi bAra bhAvanA bhAvI saMsAramAM jaLakamaLavata nirmaLa rahevAne puruSArtha karavo joIe. game tevA ghAtakarma janita vAvAjhoDA Ave ke pavananA jhapATA Ave, te paNa dhamaMpathathI vicalita na thatAM, AtmaguNamAM sthira thavuM joIe. kAraNa sthiratA e ja saMsArI AtmAne saMsArathI para thavAne "vijayadhvaja che. jyAM pavitratA ne sthiratA e samAna dhoraNe rahenArAM ta banI jAya che. 17. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // cAritraM sthiratArUpamataH siddheSvapISyate / yatantAM yatayo'vazyamasyA eva prasiddhaye // atha huM ceAgI ! paripUrNa siddhine mATe sthiratAne prAsa karavA avazya yatna karo. kAraNa ke siddhaavasthAmAM siddhanA vAnu` sthiratAyukta (vALu) cAritra manAya che, arthAt sthiratA e ja cAritra che. vivecana sthiratAnuM ja bIjuM nAma cAritra che. cAritra dvArA jema AtmA mokSa sudhI jaI zake che, tema ( cAritramAM) je bhAvazuddhi rUpa sthiratA na hAya, te kavacit durdhyAnane pratApe keAI jIva narakagati paNa pAme, te temAM navAI nahIM. jema mADhaka mATe ghI ane sAkara anivAya che, tema meAkSaprApti mATe sthiratA ane cAritra (susaMyama) Avazyaka che. eka vakhata dravyacAritra lIdhA pachI je AtmAmAM sthiratA keLavAya, to e saheje bhAvacAritranuM dyotaka ane che; ane jayAre AtmA bhAvacAritramAM sthira thAya che, tyAre alpakALamAM svasthAna rUpa muktimAM pahoMce che. mAkSamAM sthiravAsa eTale ja svAnaMdAnubhava athavA siddha avasthA. siddhagatimAM nathI janma, jarA, mRtyu ke Adhi vyAdhi ne upAdhi. arthAt AtmAne tyAM zAzvatA vAsa che. sva svarUpamAM tyAM layalIna thavAnuM che, sva svabhAva rUpa anaMta jJAna--darzana-cAritramAM ramaNatA meLavavAnI che, arthAt paramocca kakSAnI jyAM sthiratA che. tyAM AtmA avyAbAdha, akSaya ne anaMta sukha tathA avaNanIya AnaMda anubhave che. saMsAranA tyAga mahAyAgIo mATe siddhigatinI prAptimAM pariName che. emAM prANarUpa kAraNa sauMyamamAMnI A sthiratA ja che. jyAM sudhI AtmAmAM (sthiratAnA) sthiravAsa nathI, tyAMsudhI e pAtAne 18 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghera jaI zakato nathI. TUMkamAM asthiratA e ja saMsAra che ane sthiratA e ja mokSa che. siddhinI zatru asthiratA che, jyAre sthiratA svabhAvanI mitra che. Ama cAritra ane mekSa-e benI vacce pUla sthiratA che. aMdha ke ajANa mAnavI bIjA sAthe athaDAI na javAya te mATe, aMdhArAmAM prakAza ( baeNTarI) ane covIse kalAka lAkaDI sAthe rAkhe che. tema mekSAbhilASI AtmAe saMsAramAM rakhaDI na javAya te mATe, cAritra ane sthiratA dhAraNa karavI anivArya che. dUdhamAM sAkara bhaLatAM dUdha jema vadhu madhura bane che, tema dravyacAritranA vartuLamAMthI bahAra nIkaLI, bhAvacAritranI sahacAriNuM sthiratA maLatAM AtmAmAM adhyAtmAnaMdanI mIThAza lAvI Ape che. zeraDI pote ja mIThI hevAthI, goLa svabhAve ja gaLe hovAthI, temAM gaLapaNa meLavavAnI jarUra rahetI nathI. tema AtmA jyAre siddhipadane pAme che tyAre te azarIrI hovAthI tenA sarva AtmapradezamAM nirvikalpaka upagapUrvaka bhAvacAritra (yathAkhyAta) sahaja rUpe pragaTa thAya che. tyAM bAkiyA rUpa dravyacAritranI jarUriyAta uddabhavatI nathI. teo bhAvacAritramaya pUrNa sthiratAnI akRta nirupAdhinI avasthAmAM ja sthira thayA hoya che. nijaguNamAM sahaja svAbhAvika sthiratA yA zuddha jJAna-darzanAdi guNAmAM ramaNatA tenuM ja nAma kSAyika cAritra-AtmAnA zuddha svabhAvamAM cA zuddha jJAnAdi anaMta guNemAM niraMtara sthiratA vinA zuddha akhaMDa-- anaMta kSAyika cAritra kadApi saMbhavatuM nathI. tevI ja rIte jJAnAvaraNIya, dazanAvaraNIya Adi karmo kSINa thayA vinA, AtmAmAM cidAnaMda ghanasvarUpa sthira svabhAvane prAdurbhAva saMbhava nathI. A rIte sthiratA rUpa cAritra prApta karanAra AtmA zAMta, prazAMta, upazAMta banI nija gharamAM ramatA thaI jAya che. pugalabhAvanuM ramaNapaNuM maTayuM, eTale svabhAva ramaNatA AvI. e ja kAraNathI siddhipada meLavavAnI AkAMkSA sevatA yogIpuruSa-saMtajane mehajALane sarvathA phagAvI daI samyagajJAnanI ramaNatAne jhUlAmAM jhulI, sthiratA rUpa cAritra pAmavA kaTibaddha bane che-pracaMDa puruSArtha Adare che. 19 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArAMza asthiratAne ata eTale ja sthiratAne prAdurbhAva A vAta samajAvavA mATe sthiratA-guNane jIvanamAM tANA-vANAnI jema vaNI levA jJAnI puruSa upadeza Ape che. caMcaLa manathI ke lebhalAlacathI sthiratA jokhamAya che. eTale ja kriyArUpI auSadha caMcala AtmAne zuddha karI zakyuM nathI. Ama AtmA cAritradharmane svIkAra kare, chatAM paNa jo e asthiratAthI dUra thAya nahIM, te tenuM bhavabhramaNa aTakI zakyuM nathI. jIvana pUrNatAne tyAre ja pAme ke jyAre tenAmAM magnatA hoya, magnatA tyAre ja Ave ke jyAre jIvanamAM sthiratA pariName. A rIte kAkavRttinI capaLatA cheDI, ratnadIpanI jema svayaM prakAzita banI, bAhya pravRttiothI vimukha thaI, sthiratApUrvaka nAnI paNa AtmasAdhanA suMdara rIte karavI joIe, ne to ja siddha avasthAmAM rahelI sthiratA yAna samaye ApaNuM AtmAmAM pratibiMbita thAya, AvI sarvottama, avinAzI, cirasthAyI avasthAne prApta karavA, sAcA sAdhaka-vatioe avazya vAraMvAra prayatno karavA joIe, suvarNavA : 1 sthiratA svasannidhau eva nidhiM darzayati // 2 yoginaH grAme'raNye divA nizi samazIlAH // 3 sthiratArUpacAritrasya siddhaye yatayo'vazyaM yatantAm // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha ane graMthakAra * parama pUjya mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjanAM vacano eTale cUMTelAM 'TaMkazALI ' vacano kahevAya, ane pUjyazrInI - zAkha eTale 'AgamazAna " (sAkSI ) arthAta zAstrokta vacana. A vAta Aje paNa sau mAnya rAkhe che. eka sAmAnya rIte vyakti vizeSa nAma thI vadhu oLakhAya che. paNa pUjyazrI mATe thoDIka navAInI vAta e hatI, ke- jainasaMghamAM teozrI 'vizeSya 'thI nahIM paNa vizeSaNa thI vadhu oLakhAtA hatA. sau ema ja kahetA- upAdhyAyajI mahArAja' Ama kahe che. * jJAnI puruSo bhUta-bhaviSya-vartamAnanA jJAtA hoya che. A vAta teozrInA kathita graMthamAM ne stavane dvArA varNavelI kRtiomAM jovA maLe che. ne 250 varSa pachI Aje e kalpelI vANI paNa sAcI paDe che. * pUjyazrI pote zvetAmbara paraMparAnA zramaNa hatA. chatAM teozrIe digaarAcAryAkRta graMtha upara TIkA racI che. eTaluM ja nahi paNa jaina muni hovA chatAM temaNe arjunanA graMtho upara paNa TIkA racI che. A ja emane sarvagrAhI pAMDityatAnA prakhara purAvo che. * pUjyapAdazrI vividha vAyanA pAraMgata vidvAna ne jJAnI che. A vAta jotAM AjanI dRSTie kahIe, te teozrIne be cAra nahi paNa saMkhyAbaMdha viSayonAM PH. D. thayelA kahIe te khoTuM nathI. Aje paNa A vAtanI sAkSI teozrIe racelA graMtho ApI jAya che.