Book Title: Smruti Shesha Dada
Author(s): Sukhlal Sanghavi
Publisher: Z_Darshan_ane_Chintan_Part_2_004635.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249286/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smRtizeSa dAdA [24] Aje dezanuM evuM kAI paNu prasiddha chApu' nathI jemAM dAdAsAheba vize kAMI ne kAMI lakhAyuM na hAya. * hindustAna TAImsa'nA tA. 28-2-56nA aMkamAM paM. zrI neharue lokasabhAmAM ApelI bhagya zradAMjalI. chapAyelI che, ethI vadhAre sArA khyAla dAdAsAheba vize khIjo bhAgye ja ApI zake. huM te atre temanA vize je kAMI lakhavA dhAruM chuM te mArA upara temanI sIdhA paricayathI UpajelI asara ja che. te pramANamAM maryAdita ane lagabhaga aMgata jevI chatAM aneka rIte saune khAdhaprada thaI paDe tevI mane lAgI che. gAMdhIjIe svarAjanA zakha`kayo ane dezanA khUNe khUNe sainikA UbharAvA lAgyA. amadAvAda e te mukhya chAvaNI hatI. 1921-22mAM huM amadAvAda AvI rahyo, ane jI. vI. mAvaLa karanuM nAma prathamavAra ja sAMLalyuM. bhaNakArA saMbhaLAtA ke jI. vI. mAvaLaMkara eka ejlI taruMNu che, vakIla che ane gAMdhIjInA custa anuyAyI che. e sAthe ema paNa sAMbhaLyAnuM kAMIka yAda che ke bIjA eka mAvaLaMkara che, te kaTTara sanAtanI che ane gAMdhIjInI hilacAlanA virodhI paNa che. A badhuM sAMbhaLavA pUratuM hatuM, paNa AgaLa jatAM eka samaya evA AvyA jyAre jI, vI. mAvaLaMkarane sAMbhaLavAnI taka maLI, ghaNuM karI gujarAta kaoNlejanA vidyArthIoe haDatALa pADelI e divase hatA. sAbaramatInA khullA AkAzamAM vidyArthIo ane nArikAne moTA samudAya maLelA. sau rAha jotA hatA ke mAvaLa kara kacAre UbhA thAya. teo UbhA thayA ane agrejImAM bhASaNa cAlyuM. huM aMgrejI te vakhate na jatA, eTale temanA svara ane Aroha-avarohathI ja kAMIka kalpanA karatA. e svaramAM jeTalI madhuratA hatI teTale ja askhalita vega hatA. AthI vadhAre paricaya tyAre te na sadhAyA, paNa maNe lAMbe gALe evA avasara aNudhArI rIte lAkhyA. ghaNuM karI 1945 nI vAta che. zeTha zrI bhALAbhAI jezi'gabhAI dalAlane tyAM girikuMja (muMbaI)mAM maLavAnuM banyu. carcAnA viSaya hatA zrI bhALAbhAIe gujarAta vidyAsabhAmAM ApavA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108] darzana ane ciMtana dhArela rakamane kevI rIte upayoga kare che. je pAMca-sAta jaNa maLela temAM dAdA uparAMta sata rAmanArAyaNa pAThaka tathA bhAIzrI rasikalAla mANekalAla dalAla ane zrI rasikalAla cho. parIkha paNa hatA. carcAmAM dAdA sAhebe eka agatyanI vAta kahI je AgaLa jatAM temanI sAthe laMbAela paricayane AdhAre kahuM te emanAM aneka jIvanasUtro paikI eka aphara jIvanasUtra jevI hatI. te e ke mAtra vyAja upara ja saMsthAe kAma kadI na karavuM. jarUra jaNAtAM saMsthAnI daDhatA ane vikAsa mATe mULa badhI rakama kharacI nAkhatAM kadI khacakAvuM joIe nahi. A sUtra pAchI emanI dRSTi mukhyatve e hatI ke prApta thayelI rakamo saMsthA saMbhALyA kare ane mAtra enA vyAjane ja kAmamAM le to ghaNI vAra e saMsthAne vikAsa ja rUMdhAI jAya, e paNa samaya AvedAdAnI daSTi mukhyapaNe kAmanA pAyA pAkA karavAnI, tene vikAsa ane vistAra karavAnI hoI te phaMDanI rakamane mAtra sAcavavAnI tarapheNa karatI na hatI. huM atyAra lagI lagabhaga mauna hatA, paNa emanI e daSTi mane tarata ja gaLe UtarI; kAraNa ke, ati nAnA kSetramAM paNa bhAre anubhava e ja hatuM ke je kharekhara kAma jamAvavuM ane vikasAvavuM hoya, kAma karanAra paNa sAcA ane jAgatA hoya te jamA phaMDane jemanuM tema sAcavI mAtra vyAjano ja upaga kara. vAthI dhArelI nema bara nathI ja AvatI. tethI meM emanI dRSTinuM samarthana karyuM ke choDa upara phaLa Ave tyAre ja vAvetara saphaLa che ema mAnavuM e dhULa dRSTi che, kharI rIte jamIna-kheDANa, khAtara Adi prAthamika kriyAo suyogya rIte thAya te emAM paNa e bhAvi dRzya-phaLa samAyeluM ja che; kemake, evA phaLane AdhAra mukhyapaNe pAkI prAthamika taiyArImAM che. Ama sIdhI rIte parasparanI vAtacIta vinA paNa ame baMne aMdarathI eka ja dizAmAM chIe evuM mane bhAna thayuM che. vacalA divaso banArasamAM vItyA, paNa vaLI aNadhArI rIte 1947nA jUna mAsamAM amadAvAda AvI rahevAnuM banyuM. have dAdAsAhebane maLavAnA sIdhA prasaMge AvatA gayA. teo gujarAta vidyAsabhAnA pramukha. e sabhAne Azraye cAlatA . je. vidyAbhavananA paNa pramukha. eTale vidyAsabhAnI kaI sabhA hoya teya maLavAnuM bane ane bhe. je. vidyAsabhAnI kAryavAhaka samitinI beThaka hoya teya maLavAnuM bane. gujarAta vidyAsabhAnI sabhA te e sabhAnA makAnamAM maLe; paNa bho. je. vidyAbhavananI kAryavAhaka samiti dAdAnA pitAnA mahArASTra saMsAyaTImAMnA makAnamAM maLe. emane makAne Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smRtizeSa dAdA [109 samiti maLe tyAre ja emane khare paricaya sAdhavAnI taka sAMpaDe. varSamAM aneka vAra e samiti maLe. chelle chelle 8-2-16nA roja paNa emane tyAM ja samiti bhaLelI. eka sabhyanA nAte huM amadAvAda houM tyAre tabiyata game tevI haiya, chatAM e beThakamAM hAjara rahevAne lAbha khALI na zakuM evuM AkarSaNa dAdAsAhebanI kAryapaddhati, vicArasaraNI ane khullA dilathI. sau sAthe vAta karavAnI Teva janmAvyuM hatuM. kAryasUcimAM lakhAyela kAmakAjane lagatI vigate emaNe prathamathI ja samajI lIdhI che, eTale game teTalAM kAmo paNa tvarAthI patAve. e kAmakAja thayA pachI ApI zakAya teTaluM vadhAre vakhata ApIne paNa aneka vAte upasthita sabhya samakSa evI khUbIthI kare ke saheje UThavAnuM mana ja na thAya. emanI badhI vAtane sAmAnya sUra eka ja ane te e ke je kAma aneka jaNe sAthe maLI karavAnAM hoya temAM arasaparasa pUro vizvAsa keLavavo joIe. kAMI gUDha nahi ane kAMI anyathA nahi. mane temanA A. sUramAM gAMdhIjIne ja sUra saMbhaLAte. sabhAnuM kAma pate tyAre dAdA kAryakartAone ane sabhyone eka vAta akRtrima rIte namrapaNe kahetA, ke vidyAnA kSetramAM tame je je kAma kare che te badhA te te kSetramAM niSNAta che. huM e kSetrano mAnavI nathI. eTale. tamArA kSetra para UMDANamAM UtarI vizeSa sUcanA na karI zakuM, paNa bIjA kSetramAM paDyo chuM chatAM vidyA vize mAre rasa jarAya ocho nathI. tethI huM mArI pharaja eTalI ja samajuM chuM ke vidyAnA kSetramAM kAma karanArA ne bane teTalI vadhAremAM vadhAre anukULatA karI ApavI ane temane sAdhana pUrAM pADavAM. meM temanA A vicArane jIvanamAM sAkAra thato sadAra anubhavyo che. dAdAnI eka vizeSatA temanI spaSTa dRSTi uparAMta temanI udAratAmAM paNa joyelI. udAratA paNa anekamukhI. saMpradAya ke paMthane saMkucita cepa te hoya ja zAne? paNa sAmAnya rIte ghaNuM moTI vyaktiomAM anubhavAya. che te saMsthA pratyene saMkucita dRSTikoNa paNa kadI meM na je. Ama te teo sIdhI rIte gujarAta vidyAsabhA ne tene Azraye cAlatI bIjI saMsthAonA ja mukhiyA hatA, paNa teo avAranavAra sAcI rIte kahetA ke gujarAta vidyAsabhA hoya ke gujarAta vidyApITha, gujarAta vizvavidyAlaya hoya ke vallabhavidyAnagara, vaDodarA yunivarsiTI hoya ke lekabhAratI grAma Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110] darzana ane ciMtana vidyApITha (sasarA, saurASTra)-e badhI saMsthAo mAre mana eka ja kAmane pitApitAnI rIte AgaLa vadhAranArI heI temAM huM mULagata ekatA jouM chuM ane tethI sIdhI rIte jyAM joDAyo na houM tyAMnuM hita paNa mArA manamAM vase che. paTAvALAthI mAMDI zikSaka, adhyApaka ane adhyakSa sudhInA badhA ja kAryakartAo paraspara sabhAvathI kevI rIte saMkaLAI rahe ane saMsthA pratye sau kevI rIte vadhAre niSThAvAna rahe e eya manamAM rAkhI aneka nirNaya eo karatA. evA nirNa karatI vakhate pAIpAIne hisAba cokasAIthI tapAsanAra dAdA bahu ja moTuM mana rAkhI kAma karatA. Ane pariNAme bhe. je. vidyAbhavana ane brahmacArIvADImAM kAma karanAra zikSaka-adhyApakane meTo varga nikAnA ane sadbhAvanA saLagasUtramAM saMkaLAI Aja lagI kAma karate rahyo che. gAMdhIjInI hayAtI vakhate temanI deravaNa pramANe kAma karanArane jema gAMdhIjImAM chellI dUpha anubhavAtI tema gujarAta vidyAsabhAnA A vartuLamAM kAma karanAra vize paNa meM joyuM ke saunAM dilamAM dAdAnuM zuM sthAna che. Arthika ane bIje kAraNe jyAre je. je. vidyAbhavanamAM kAma karanAra moTA adhyApakavargane sAthe rahI kAma karavAnuM muzkela banyuM tyAre je kAryakartAvamAM ekatra thaye che te chUTe paDI jyAM tyAM vIkharAI na jAya, evI dIrdhadaSTithI dAdAe rAmAnaMda koleja zarU karavAnI saMmati ApI ane emAM pite sakriya bhAga lIdhe. emanI vidyAkAryanI mUlavaNuM paNa anokhI joI che. koI e uttama saMpAdana, saMzodhana ke bhASAntara AdinuM kArya karyuM hoya ane puraskAra ApavAnI vAta nIkaLe che temaNe kadI vezyavRttithI nirNaya karyo hoya ema meM nathI joyuM. e te kahe ke je kAma uttama hoya te badale pUratA Apavo ja joIe. sAruM kAma samajanAra maLI raheze ane e dvArA paisA ApanAra paNa maLI raheze, ityAdi. dAdA amadAvAdamAM Ave tyAre harijana AzramamAM javAnuM na cUke. emanAM vRddha mAtuzrI hatAM tyAre temane paNa kyAreka AzramamAM laI jAya. tyAM prArthanA thAya ane AzramavAsI badhAne hUMpha maLe, jANe ke gAMdhIjInI sajIva chAyA ja AvI na hoya ! jema gAMdhIjI pAse aneka kAmone Dhagale ane kAma karanArAone Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smRtiSa dAdA [111 saMdha sadA jovA maLatuM, tema ja eka pachI eka kAma ukelAtuM paNa jovA maLatuM; e ja rIte dAdA pAse paNa jovA maLatuM. gAMdhIsmArakane lagatAM kAme hoya, karatUrabA TrasTamAMthI cAlatI aneka saMsthAonA kAryakartAo AvelA heya, zaheranA ane bIjA prazno hoya, keTalAka jaNa ema ne ema salAha levA AvyA che, paNa e badhAno ukela dhIraja ane samajaNapUrvaka kare ane koIne aNagamate nirNaya saMbhaLAvyo hoya teya tene hasate karI vidAya kare. A temanI siddhi, e gAMdhIjInI siddhinI ja yAda ApatI. -buddhiprakAza, mArca 1956