Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39. zrAddheya zrI jinendra varNI sarvadharmasamabhAva, sarva jIvo sAthe maitrI bhAvanA ane ekAMta adhyayana-dhyAnanI rucithI vibhUSita jIvanavALA zraddheyazrI jinendra varNIjIne A sadInI eka viziSTa vibhUti gaNI zakAya. janma ane bAlyakALa : zrI jinendra varNIjIno janma vi.saM.1977nA jeTha vada-2 nA divase pANIpatanA suprasiddha vakIla zrI jayabhagavAnane tyAM thayo hato. zrI jyabhagavAnajI jaina vaidika, bauddha tathA anya darzanonAM sArA jANakAra hatA. zrI jinendrajIne kauTuMbika saMpadA tarIke emanA pitAnI vidrattA maLI ane zrI rupacand gArgIyanA saMsargathI dhArmika zikSaNa maLyuM. temanA pitAzrIne vakIlAta karatAM sAhitya-sAdhanA vizeSa priya hatI, je emanA pratibhAsaMpanna putramAM paNa UtarI AvI hatI. potAnI buddhizaktinI pratibhAthI temaNe ilekTrikala tathA reDiyo vijJAnamAM ijaneranI DigrI prApta karI. karmanI vicitratAthI emanuM zarIra bacapaNathI kRza, asvastha ane rogagrasta rahyA karatuM. 259
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ arvAcIna jaina jyotirdharo vyApAra nokarI : pitAzrInA svargavAsa pachI ladhubaMdhuonI javAbadArI mAthe AvI paDavAthI kartavyaniSTha zrI jinendrajIe pANIpatamAM eka audyogika kaMpanInI sthApanA karI. te eka supratiSThita pharma banI, paNa emane vyApAra, dhanasaMpatti ke prakhyAtimAM lezamAtra AkarSaNa nahi hovAthI ladhubaMdhuone vyApAramAM nipuNa banAvIne e kaMpanIno kArabhAra emane soMpI pote nivRtta thayA. emanA aMtaramAM jIvananI koI bIjI ja abhIpsA jAgI UThI hatI. emanuM zarIra bacapaNathI ja durbaLa rahetuM hatuM. vAraMvAra TAIphoIDanA humalAo AvatA rahetA. 16 varSanI uMmare kSaya roganuM AkramaNa thayuM. janmathI ja dhArmika saMskAro eTalA UMDA hatA ke mAMsa ane abhakSya davAonA sevana mATe DaoNkTaronA Agrahano temaNe deDhatAthI asvIkAra karyo. emanuM eka phephasuM paNa kADhI levAmAM AvyuM. 260 tr zAstrono abhyAsa, tapa, tyAga ane vragrahaNa : vi. saM. 2006mAM emanA jIvanamAM eka mahattvapUrNa ghaTanA banI. dazalakSaNa paryuSaNa parva cAlI rahyuM hatuM. emanI jijJAsA eTalI adamya hatI ke mUzaLadhAra varSomAM paNa te maMdiramAM jaI caDayAM, jyAM emanA pitAzrI jayabhagavAna pravacana ApI rahyA hatA. pravacanamAM 'brahmAsmi' zabda sAMbhaLyo ane e zabda emano gurumaMtra banI gayo. tyArathI, UMDANathI zAstronA svAdhyAya--adhyayana karavA lAgI gayA. zAstronA pArAyaNa ane svAdhyAyamAMthI emaNe saMkSipta noMdha (noTsa) lipibaddha karI. emAMthI mahAna graMtha "jainendra siddhAMtakoza''nuM sarjana thayuM. e noTsane vyavasthita karavA temaNe prathamAnuyoga Adi kramathI pharIthI Agamono abhyAsa karyo. A krama saM. 2016mAM pUro thayo. I. sa. 1954-55mAM vizeSa ciMtana-manana karavA teozrI sonagaDha gayA, jJAnanI sAthe sAthe anubhava tathA vairAgyanI tIvra vRddhi thatI gaI. pariNAme teo I. sa. 1957mAM aNuvrata dhAraNa karI gRhatyAgI thaI gayA. dharma pratye atUTa zraddhA tathA hRdayanA UMDANamAM DUbI pratyeka viSayano sAkSAtkAra karavAno dRDha saMkalpa vage2e daivI guNone lIdhe adhyAtmamArga para emanI prata vadhatI gaI. pU. zrI gaNezaprasAdajI varNInA hRdayasparzI anubhavothI lAbhAnvita thayA. temaNe I. sa. 1958mAM thoDo samaya IzarI AzramamAM paNa vitAvyo. I. sa. 1968mAM "jainendra siddhAMtakoza'nA viSayamAM bhAratIya jJAnapIThanA loko sAthe vicAravinimaya karavA banArasa AvyA. ahIMyAM emanI vyavasthA naidAgina dharmazALAmAM zrI jayakRSNa jaine (munnIbAbUe) saMbhALI. zrI munnIbAbUe emane banArasanAM keTalAMka maMdironAM darzana karAvavAnI bhAvanA vyakta karI, tyAre zrI varNIjI mahArAje kahyuM ke, ''bhAI, mane pattharonAM maMdiromAM kaMI navInatA nathI dekhAtI, temAM dhananI sajAvaTanI ja vibhinnatA che. mane to jIvita maMdiranAM darzana karAvo. zrI munnIbAbUjIe emane eka mahAmahopAdhyAya paM. gopInAthajI kavirAjanAM darzana karAvyAM. baMne dharmAtmAono eka mahinA sudhI sattamAgam cAlyo. zrI varNIjI mahArAja vize paM. gopInAthanA A udgAro hatA: "emanuM hRdaya bahu pavitra che. "
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddheya zrI jinendra varNI ahaMkAra bilakula nathI. e mATe gRhatyAgI sAdhu che. emaNe ahIM AvIne moTI kRpA karI." paM. gopInAthanA pravacanano sAra saMkSepamAM teo lakhI letA. emanI smaraNazakti jabaradasta hatI. 261 I. sa. 1970mAM teozrI rohataka AvyA, tyAre jUnA zvAsanA rogano joradAra humalo thayo ane teo samAdhimaraNanI vicAraNA karavA lAgyA. DaoNkTarono abhiprAya hato ke roganuM mULa che zarIramAM pANInuM ghaTI javuM. mAtra sAMjanA eka vakhata pANI levAthI roganuM zamana thaI zake ema che. 'jainendra siddhAMtakoza'nI racanA adhUrI hatI. emanA manamAM paNa sarasvatImAtAnI ArAdhanA adhUrI rahI jaze, e vicAre vyAkuLanA hatI. bhaktajanoe pANI levA Agraha karyo. paNa samasyA hatI vargIpadanI AcArasaMhitAnI, jemAM sAMjanA pANI levAnI AzA nathI. amuka bhaktoe emane ema paNa kahyuM ke samAjane jANa karyA vagara apratyakSarUpe sAMjanuM pANI laI lo. tyAre emaNe du:khI hRdaye kahyuM ke satyanI ArAdhanAmAM lAgelA sAdhaka mATe A bhAre kalaMkanI vAta che. daMbha, mAyAcAra emanI dRSTimAM sauthI moTuM pApa hatuM. eka bAju hatAM. zvAsaroga ane zArIrika kSINatA, to bIjI bAju hato. saMkalpa-zakti tathA sahanazaktithI yukta prabaLa AtmA ! Akhare aMtaranA UhApoha bAda jinavANI mAnAnI ArAdhanA pUrI karavA teo kaTibaddha thayA. teozrI kalakattA cAlyA gayA. munnIbAbU emane kalakattAthI vArANasI laI AvyA, tyAMthI teo sAranAtha gayA. 7-8 mahinA bAda bhanI sthita chedIlAlanA maMdiramAM AvyA. A maMdira bhagavAna supArzvanAthanA janmanthAna tarIke prasiddha che. A maMdira gaMgA nadInA kinArA para AnaMdamayI AzramanI najaka che. ahIM teo jijJAsuone bhaNAvatA ane upadeza ApatA. teozrI have sampradAya athavA dhArmika AgrahathI bahu upara UThI gayA hatA. vedAnta hoya, upaniSada hoya ke kurAna hoya; jyAMthI je maLe tenA guNa grahaNa karavAmAM koI saMkoca rahyo na hato. badhAmAMthI te kaMIka zodhI rahyA hatA, paraMtu emane kAMya samAdhAna nahotuM maLatuM. Akhare enA para vicAravAnuM ja choDI dIdhuM. samaNasutta : I. sa. 1973mAM teozrI varSA AvyA. emane zrI vinobAjI pratye atUTa zraddhA hatI. zrI vinobAe eka vAra kaheluM ke jema bauddhono dhammapada', hindu dharmanI 'gItA' ane khristIonuM 'bAibala' che to vizvamAnya jainadharmano eka evo graMtha hovo joIe ke je cAreya saMpradAyone mAnya hoya. zrI varNIjI mATe A kArya kaThina ja nahi paNa asaMbhavita jevuM hatuM, paNa puNyayogathI, bhagavAna mahAvIranI 2500mI nirvANa-zatAbdI para paraspara virodhI saMpradAyonA pratiSThita AcAryone ekatrita karIne 'samaNasui'nI racanA thaI. varSAthI zrI varNIjI mahArAja banArasa gayA. tyAM ekAda mahino rahyA. emanI icchA kuMbhojamAM pU. AcAryazrI samantabhadra mahArAjane maLavAnI hatI. tethI 7-8 divasa mATe kuMbhoja gayA. tyAM ThaMDI lAgavAthI svAsthya bagaDI gayuM paNa mahArAjazrIne maLIne emane khUba zAMti maLI.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 arvAcIna jaina jyotidharI sokhanAno prathama prayAsa : kuMbhojathI teozrI kAzI gayA ane tyAMthI I. sa. 1977 mAM banArasa AvyA. tyAM bhagavAna zrI supAnAthanI janmabhUminA maMdiramAM rahyA. tyAM emane janA zatru zvAsanA roge pharI gherI lIdhA. A avasarane anukULa samajIne koIne kahyA vagara mauna dhAraNa karI anazana vana zarU karI dIdhuM. jaina samAjamAM khaLabhaLATa phelAI gayo. samAjanA agragaNya netAoe temane anazana choDavA ati Agraha karyo, paNa teo temanA nizcayathI DagyA nahi. Akhare pU. AcAryazrI samatabhadra tathA zrI vinobAjInA Adezono emanA para prabhAva paDyo, ane emaNe 40 divasa sudhI cAlelA anazanano tyAga karyo. paraMtu AzcaryanI vAta e banI ke anazana ane mane emanuM svAthya bagADavAne badale sudhArI dIdhuM. banArasathI teozrI kalakattA ane kalakattAthI IsarI AvyA. ekAda varSa bAda pharI banArasa AvyA. tIrthayAtrA cAturmAsa: I. sa. 1980 mAM cAturmAsa karavA rohataka AvyA. I. sa. 1981mAM banArasa AvI lagabhaga 3 mahinA rahI tyAMthI bhopAla, kuMbhoja, kAraMja, vaizAlI pharIne bhopAla pAchA AvyA. tyAM cAturmAsa vitAvyuM. Ama badhe pharIne pAchA jayAre teo kAzI AvyA tyAre emane lAgyuM ke potAnI mULa jagyAe AvI gayA che. kAzInA AkarSaNanuM mULa kAraNa bhagavAna pArzvanAthanI janmabhUmi che. vaNajI mahArAjano saMbaMdha saMpUrNa vizva sAthe-sArIya mAnavatA sAthe-hato, paNa je saMbaMdha emano kAzI sAthe hato e saMbaMdha bIjA nagaro sAthe kevI rIte baMdhAI zake? kAzI emanA mATe saMskAradhAma hatuM. A vakhate emaNe 'zAntipatha darzana'nuM navuM saMskaraNa prakAzita karAvyuM. 3-4 mahinAmAM kAma pUruM karIne I. sa. 1982mAM chidavADA-bhopAla bAju gayA. tyAMnA paM. rAjamalajI emanA ananya bhakta thaI gayA. me mahinAmAM pAchA banArasa AvI "jenendra siddhAMtakoza'nA dinIya saMskaraNanA saMzodhanamAM lAgI gayA. zrI vaNajI mahArAja emanA svabhAvanusAra je gatithI kAma karavA dhAratA hatA, te gatithI kAma thatuM nahotuM. tethI teo du:khI thaI jatA hatA. samAjanA keTalAka lokonA vyavahArathI paNa teo du:khI hatA. sauthI moTuM kaSTa to emane e vAtanuM hatuM ke "A samasyAomAM huM kaMI karI zakato nathI. mArI potAnI paNa vivazatAo che." svAdhya to emanuM kharAba ja rahetuM hatuM. evAmAM zrI munnIbAbue kahI dIdhuM ke mahArAja, ApanI lekhinIne have vizrAma ApI do. have to emane bahu vAra besavAmAM paNa kaSTa paDatuM hatuM. mahArAja e vAta para mauna thaI gayA. paNa te divasa pachI pharI kalama hAthamAM uThAvI nahi. mahArAjanuM jIvana AkhuM e kalama ane sAhityasarjanamAM pasAra thayuM. emAMthI emane rasa tathA jIvanazakti maLatAM hatAM. have emano karma-rasa sukAI gayo. munnIbAbUne thayuM ke mArAthI bahu moTo aparAdha thaI gayo. emane ema hatuM ke mahArAjane ekAMta maLaze, zAMti maLaze, zarIrane rAhata maLaze. paNa bAbUjInA nivedane emane akarmamAM nAkhI dIdhA. je nirNaya ghaNA vakhatathI sthagita thayA karato hato ne AvI gayo. "samAdhimaraNa"no mahArAje manamAM nirNaya karI lIdho.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddheya zrI jinendra varNI sadguNasabhara vyakttitva : zrI varNIjI mahArAja eka viziSTa guNAtizayavALA puruSa hatA. anAgrahI, satyAgrahI, sahaja-saraLa, guNagrAhI ane asAmpradAyika vyaktitvanI jhalaka temanAmAM dekhAtI. teozrI phakta eTalA mATe mahAna nahotA ke teo asAdhAraNa koTinA vidvAna hatA, jaina vidyAnI sevA mATe athAga parizrama letA; paNa eTalA mATe mahAna hatA ke teoe emanI abhINaprajJAthI je kaMI jAgyuM ene pUrI vaphAdArIthI potAnA jIvanamAM utAravA prayatna karyo. emanI sAdhutA, emanI vidrattA karatAM paNa mahattvapUrNa che. emanA jIvananI ujajvalatam bAju che emanI saraLatA, sahajatA ane samanvayavAdI udAra daSTi. jema jema jJAnagaMgAnI UMDI guphAmAM DUbatA gayA tema tema e guNo emanAmAM apAra vRddhi pAmatA gayA. saMtajIvananI koI kasoTI hoya to te che--emanI saraLatA, sahajatA ane lokamaMgaLa mATenI tatparatA. emaNe potAnA jIvanamAM je prAmANikatA ane spaSTavAditA rAkhI enuM dRSTAMta maLavuM durlabha che. emanAmAM lokeSaNA nahotI ke nahoto dehapoSaNano bhAva. jIvanamAM ATalAM sahaja anAsakti ane nirbhIkatAnAM darzana virala mahApuruSomAM ja thAya che. e arthamAM zrI varNIjI zatapratizata mahApuruSa hatA. teo gaMgA samAna pavitra, bandanIya ane prAta:smaraNIya che. jinavANInI sevAnuM je kArya vidvAnono eka moTo samUha bhego maLIne lAkho rUpiyAnA kharca karI zake te kArya eka phakIre-gRhavirata mAnIe-ekalAe kaMI paNa kharca karyA vagara jAduI rIte karyuM ! emanI RjutA para, emanA abhIkSNa Anopayoga para, ni:spRhatA ane akartutvabhAva para mugdha thaI javAya che. 263 kAzIno jaina ane jainetara samAja emane Adarza gurunA rUpamAM mAnavA lAgyo, temanI kathanI ane karaNImAM bhinnatA nahotI. emanAmAM eka khAsa vizeSatA hatI : teo bahu ja ochuM bolanA, dezanI jema saMsArane jotA. emanI dRSTi eTalI tIkSNa hatI ke koI paNa viSayanA agAdha UMDANa sudhI pahoMcI jatI. emanuM ciMtana Rju, niSpakSa, sacoTa ane marmane sparzanAruM hatuM. teozrI eka anAsakta premI sAdhaka hatA, satya, prema ane tyAgano triNI saMgama emanA vyaktitvamAM thayo hato. satyane mATe karavuM, satyane mATe jovuM, satyane vicAravuM ane badhuM ja satyane mATe karavuM e emano jIvana-Adarza hato. A jIvanamAM mAnava mAtra mATe prema na UbharAya to vAstavamAM te mAnavajIvana ja nathI evuM teo mAnatA, emanAM pravacano AdhyAtmika rahasyonI sAthe sUkSma tattvonuM vaijJAnika paddhatithI varNana karanArAM rahetAM. te nyAyayukta, svAnubhavagamya, yuktisaMgata ane saraLatAthI buddhigrAhya hatAM. teo sAmUhika upadeza karatAM vyaktigata upadezane vizeSa mahattva ApatA. mAtra buddhivilAsa mATe mUlyavAna samaya veDaphI devA teo kadI taiyAra nahotA. teo pratyeka kSaNa atimUlyavAna samajIne eno mAtra AtmakalyANa mATe upayoga
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ arvAcIna jaina jyotirdharo karavAnI tarapheNamAM hatA. teozrI kahetA : "jo ApaNe jJAna-yAna dvArA mananA vicArone zAMta karI daIe to e nirvikalpa (vInarAga) avasthAmAM ApaNI cetanAnA darzana-anubhava karI mukta avasthA, zAMti temaja zaktizALI cetanAnA adhikArI thaI zakIzuM." saumyatA ane ni:spRhanAnI teo AdarzamUrti hatA. teo vivekanA sAgara hatA. temanI AMkhomAM sadA vAtsalyanI saritA vahetI. teo haMmezAM hita-mita-priya vANIno vyavahAra karatA ane pote samatAmAM rahetA. temane ekAMta khUba priya hatuM. kalyANa sAdhavA mATe ekAMtamAM rahevuM jarUrI che ema teo mAnatA. teozrI zarIra para eka nAnI cAdara lapeTI rAkhatA. zarIrane bhojana ApatA te paNa eTaluM ja ke jethI te kAryakSama rahI zake. emanA darzanathI ja aMtaraMga zAMti maLI jatI carcA ane sAnnidhyathI ja aneka zaMkAonuM samAdhAna thaI jatuM. emanuM hRdaya aMtaraMga zAMti, prema ane mAdhuryanuM AvAsa hatuM. teo mAtra jaina samAjanA ja nahIM paNa saMpUrNa mAnavajAtinA ujajavala unnAyaka hatA. bhAratIya saMskRti, sAhityajagata, mAnavajAti ane vizeSa karIne jena dharma, emanuM cira trANI ane kRza raheze. uttarAvasthA ane aMtima divaso : zrI vaNajI mahArAja lekhana-kArya ane bIjI sarva pravRttione sthagina karI samAdhimaraNanA saMkalpa sAthe, I. sa. 198ranA navembara mahinAmAM pUjya zrI vidyAsAgarajI mahArAja pAse nainAgiri pahoMcyA. varNIjIe emane vinamra prArthanA karI. "prabhu, mArA jIvananAM sarva kAryo pUrAM thaI gayAM che. have eka ja kArya zeSa rahI jAya che, te che "sallekhanA'. have mane Apa zaraNa Apo ke jethI ApanA caraNomAM mArI sallekhanA' sArI rIte thaI zake." AcAryazrIe tarata to anumati na ApI paNa IsarI (sametazikhara) AvavA Adeza Apyo. ahIM teozrIe tA. 12-4-1983nA roja AcAryazrInA caraNomAM sallekhanAnuM punita vRna grahaNa karIne AjIvana annano tyAga karyo. zarUAtamAM phakta thoDI mAtrAmAM peya padArtho letA hatA. tA. 15-4-1983 thI dUdha-chInI pANa tyAga karI zAkabhAjInA sUpa ane pANI para AvI gayA. te paNa dhIre dhIre ghaTADatAM tA. 18--1983 thI phakata pANI sivAya bIjuM badhuM tyAgI dIdhuM. vacce vacce upavAsa paNa thatA rahyA ane tA. 23-5-1983 thI pANIno paNa sathA tyAga karI dIdho. jinavANInA vizrata ArAdhaka zrI varNIjI, AcAryazrI pAsethI zAstrazravaNa, vicAravinimaya karanA. emano yathAsaMbhava vinaya karavAnuM pUrepUruM dhyAna rAkhatA. rAtridivasa saMdhanA tyAgIo ane sAdhuo barAbara emanI sevAmAM lAgelA rahetA. zArIrika zakti kSINa thavA chatAM teoe potAnI viziSTa cetanAzaktino paricaya Apyo. teo pratyeka paLe jAgRta rahetA ane aMtima divasomAM paNa dainika sAdhanAno krama manapUrvaka karavAnuM cUkatA nahIM.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddheya zrI jinendra varNa 265 tA. 24-5-83 no divasa Avyo. AcAryazrIno AhAra thaI gayo hato. tyAre zrI vargIjI mahArAje eka elaka mahArAjane kahyuM. "AcAryazrIne sUcanA Apo ke mArI cetanA lupta thaI rahI che." AcAryazrI emanI najIka AvyA. vinaya sahita AcAryazrIne traNa vAra namaskAra karyA. AcAryazrIe emane namaskAra maMtra bolavA kahyuM tyAre teno be vakhata uccAra karyo. trIje ane emanuM mastaka AcAryazrInA caraNomAM DhaLI paDyuM. AvI rIte teozrI tA. 24-5-83 nA roja savAre 11 vAgye parama zAMta bhAva sahita mahAprayANa karI gayA. temaNe je niSThA ane nirAkuLatAthI samAdhimaraNa'nAM sumeru para ArohaNa karyuM tenAthI emanI anAsakti, emanuM nirmamatva ane dehabhAvathI upara UThI javAnuM sAmartha siddha thaI jAya che.