Book Title: Sanskritbhasha Baddha Chaityaparipati Stava
Author(s): M A Dhaky
Publisher: Z_Nirgranth_Aetihasik_Lekh_Samucchay_Part_1_002105.pdf and Nirgranth_Aetihasik_Lekh_Samucchay_Part_2
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249372/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgamasUrikata saMskRta bhASAbaddha "caityaparipATIstava" saMdarbhagata saMskRta "caityaparipATIstavana"no pATha sana 1974mAM cAra hastapratonA AdhAre taiyAra karelo ane TippaNo sivAyano lekhano mukhya musaddo paNa tyAre ja lakhI rAkhelo. cAreya prata "zrI lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira'nA saMgrahanI che, jeno saMpAdanArthe ahIM sAbhAra upayoga karyo che. temAMnI "A" ane "B' saMjJaka prato lipi tema ja anya lakSaNothI 15mA zatakanA uttarArdhanI jaNAya che, jyAre "C' ane "D' prata 18mA zatakathI prAcIna jaNAtI nathI : tenA kramAMka nIce mujaba che : A. 8471 / 13 B. 3448 C. 4398 D. rAdhanapurathI navaprApta : (kramAMka apAyo nathI.) badhI ja pratomAM thoDAM thoDAM vyAkaraNanAM, tema ja akSaro UDI gayA jevAM alano che : paNa milAna dvArA taiyAra thayelA pAThamAM pUrI spaSTatA varatAya che. mArI meLavelo pATha amadAvAda nivAsI (4) paM. harizaMkara aMbAzaMkara zAstrI, (sva) paM. bAbulAla savacaMda dozI, ane e varSomAM vArANasImAM rahetA paM. zatakari mukhopAdhyAye saMzodhI Apelo che, je badala e traNe vidvaryono ahIM sAnaMda jhaNa-svIkAra karuM chuM. pratonA pAThamAM, zlokonA kramamAM, khAsa karIne zloka 14 pachI meLa nathI, kema ke koI koI pratomAM zloko vadhatA-ochA che. to koImAM eka zloka maLe che to koImAM bIjo : (AmAMnA keTalAka prakSipta jaNAya che, je vize AgaLa upara vizeSa kahIza.) paNa ahIM saMpAdananA niyama pramANe ane e kALe loTa daLamAM anusarAtI paddhati anusAra) koI eka pratane mukhya mAnavAnI jarUra hoI, "A" ne pasaMdagI ApelI. joke te paNa kSepaka zlokathI taddana mukta nathI. ekaMdare "B' pratano pATha saumAM vizeSa zuddha che : paNa te prata pAchaLathI maLI hoI tene mUlAdhAra banAvI zakAI nathI; kiMtu tenAM pAThAMtaro noMdhI, mULapAThamAM tenAM vizuddha rUpo AvarI lIdhAM che. stavakAra "saMgamasUrinuM nAma badhI ja pratomAM, chevaTanA bhAgamAM aMtima zloka pUrvenA zlokamAM, maLe che. temanA gaccha, ke guruparaMparA vize tyAM kaMI ja jaNAvavAmAM AvyuM nathI, ke na to upalabdha sAdhano dvArA te viSayamAM kazuM jANI zakAya che. stavamAM racanA-saMvatu paNa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgamasUriSkRta saMskRtabhASAbaddha 'caityaparipATIstava' Apyo nathI. purAtana kALanA 'saMgama sthavira', ke AThamA-navamA zatakamAM thayelA 'saMgamasIha' muni, ke zatruMjaya para saM 1064 / I. sa. 1008mAM anazana karI kALadharma pAmelA muni 'saMgamasiddha' to tenA kartA hoI na zake, paNa bharUcanI eka saM. 1113 / IsvI 1063nI tulyakAlIna jina dhAtupratimAnA lekhamAM ullikhita 'saMgamasiMhasUri' sAMprata raciyatA hovAnA saMbhava vize vicAra karIzuM. stavano racanAkALa, ane ethI stavakAra 'saMgamasUri'nI vidyamAnatAnA samayano nirNaya aMdaranI sAmagrInA parIkSaNa parathI AgaLa upara ahIM karIzuM. stava vize vadhu vicAratAM pahelAM tenI aMdaranI vastu vize jANI laIe. saMgamasUri prAraMbhanA traNa zlokamAM judA judA devalokomAM tema ja vaitADhya, kulAcala, nAgadaMtargA, vakSArakUTa, iyukAra, mAnuSottara, naMdIzvara, rucakagiri Adi jaina AgamapraNIta bhUgoLanA pratiSThita parvato para ane hRda (taTAka), kuMDa, varSa (parvata), sAgara ane nadI taTe birAjamAna jinavarAvalIno jayakAra bolAvI, pachI bhAratavarSanA pramukha aitihAsika ane mahimApUta jaina tIrthono ane prastuta tIrthonA mUlanAyaka jinono ullekha karI, temano jaya vAMcche che. 217 te pachI bahukoTi saMkhyAmAM puMDarIkAdi sAdhujano jyAM siddha thayA che te, sau tIrthomAM Adi evA, zatruMjayagirino jaya thAo tema kahI (4), aSTApadAdri para potapotAnAM varNa ane kada sahita bharatacakrIkArita ratnamaya (covIsa) jinabiMba (5), tyArabAda jyAM vIsa jino mokSe gayA che ne jyAM (temanAM) devanirmita stUponI hAra che te sammagirirAja (6), te pachI takSazilAnagarImAM yugAdi RSabhajinanAM pagalAM paDelAM te sthAne cakrIbaMdhu bAhubalae nirmAvela hajAra ArAnuM ratnamaya dharmacakra (7), ne tyArabAda mathurAnagarImAM supArzvajinanA samayano ane hajI paNa devatAo jenI arcanA kare che te devanirmita stUpano jayakAra gajAve che (8). A pachI brahmedra, dazAnana (rAvaNa), ane rAmacaMdrAdithI pUjita aMgadikAnagaranA ratnamaya jinabiMbano (9), ane gogiri 52 AmarAjAe doDha karoDano kharca karI banAvela jinavIranA bhavanano (10), harivaMzabhUSaNamaNi bhRgukacchamAM, mahAnadI narmadAnA taTe, zakunikAvihAramAM jinavara munisuvratano jaya kahe che (11). tyArabAda kramamAM, jenA amaromAM mukhya evA IMdre kalyANatraya karyAM che te (jinava2) nemi jyAM birAje che te mahAgiri raivatakano (12), te pachI brahmazAMti yakSa dvArA pratisthApita moDherapura(moDherA)nA saptahasta biMbavALA zrI vIrajinezva2 (13), ne valabhIpurathI Aso sudi pUrNimAne dine rathamAM ravAnA thaI ni ai bhA. 1-28 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 nircantha aitihAsika lekha-samuccaya-1 zrImAlapurabhinnamAla)mAM sthira thayelA zrIvIra jina (14), te pachI staMbhanaka(thAMbhaNA)nA jina bhavanamAM sadatizayayukta jina pArtha, ane jyAM pote pagalAM karelAM te muMDasthalamAM saMsthita jina vIra (15), te pachI vidyAdhara namivinami kulanA nAtha kAlikAcArye kAzahUdamAM pratiSThita karela jina vRSabha (16), tyArabAda pAMDavamAtA kuMtIsUnuM yudhiSThiranA putroe nAzikya(nAzika)mAM sthApelA zrI caMdraprabha (17), te pachI nAgendra-caMdra-nivRtti-vidyAdhara (gacchanA AcAryoe) sopArakamAM (ke pAThAMtare arbudAcale) rahelA yugAdi jinapuMgavano (18), ane vimalamaMtrIe karAvela, abdanaga paranA RSabhano, ne e ja padyamAM gokulavAsI (zrIkRSNanA pAlaka-pitA naMda) dvArA pratiSThita zAMtijina(19)no jaya thAo tema kahyuM che. ATaluM kahyA pachInA be zloko(20-21)mAM sAdhAraNa rUpeNa kalikuMDakukakuTezvara, caMpA, zrAvasti, gajapura (hastinApura), ayodhyA, vaibhAragiri, pAvA (pAvApurI), jayaMti (ujajaina), omakAra (kAramAMdhAtA), vAyaTa (vAyaDa), jAlyodhara (jAlihara), citrakUTa (citoDa), satyapura (sAMcora) brahmANa (varamANa), ane pallikA (pAli) ItyAdi sthaLonA RSabhAdi tIrthakarono jayakAra kahI, bIjA. paNa je koI trilokane vize tIrtho hoya tyAMnAM bibone "saMgamasUri vaMde che tema kahyuM che. te pachI Avato ane anyathA jANIto zloka pAchaLathI umeryo hoI prakSita gaNavo joIe. (B pratamAM te maLato nathI.) temAM trilokasthita zAzvata-azAzvata (kRtrima-akRtrima) tIrthabhavananone pote namaskAra karatA hovAnuM jaNAve che. A stavanA kalevarane tapAsI jatAM temAM be vAta to prathama daSTie ja sAme Ave che. kartA tene eka bAjuthI sakalatIrthanaMdanAstotra (ke zAzvatAzAzvata-caityavaMdanA stava) banAvavA mAge che ane ethI UrdhvalokamAM rahelAM jinabhavano tema ja cUrNio kathita mAnuSI pahoMca bahAranA, jaina bhUgoLa-kathita, parvato para kalpalAM tIrthonI vAta kare che, to bIjI bAjuthI itihAsaprasiddha mAnavanirmita tIrtho, parama mahimAvaMta jina pratimAo dharAvatAM jinAlayasthAno Adino thoDAka vistArathI ullekha kare che. kartA pote pazcima bhAratanA hoya tema jaNAya che; paNa temanA vyApamAM keTaleka aMze uttara bhArata AvI jAya che ane tema thavAthI temanI kRti "tIrthamAlA'no paNa AbhAsa karAve che. temAM yAtrAhetu na hoI, te Ama to "caityaparipATI vargamAM mUkI zakAya nahIM. e eka prakAranuM "tIrthavaMdanAstavana' ja banI rahe che. mahimna jinabhavano ane evAM ja sthAno vaMdanArthe pasaMda karyAthI AvAM sthaLonI vacce rahelAM anya ghaNAM jaina devasthAno choDI devAmAM AvyAM che. te kALanAM pazcima bhAratanAM suprasiddha jaina kendromAMthI pattana (aNahilla pATaka) ane tenA paMcAsarA pArzvanAthano, ane devapattana tema ja tyAMnA valabhyAgata jina caMdraprabhano ullekha karyo nathI. jyAre bIjI bAju satyapurano ullekha thayo hovA chatAM te saMdarbhamAM tenA para pratiSThita vIrajinano ullekha nathI. jAloranA, tyAM Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgamasUriSkRta saMskRtabhASAbaddha 'caityaparipATIstava' rahelA AThamA zatakanAM traNa prasiddha maMdiro-pratIhArarAja nAgabhaTTa kArita manAtI 'yakSavasatI', ne udyotanasUrinA guru vIrabhadrAcArye baMdhAvelA AdinAthanA maMdirano, ke tyAMnA dazamA zatakamAM paramA22Aja caMdane baMdhAvela zrIvIranA 'caMdanavihAra'no--paNa ullekha nathI. chatAM ekaMdare temAM anyathA e kALe prasiddha ane garimA-mahimAmaMDita sau jinatIrthonI noMdha levAmAM AvI che; ane kyAMka kyAMka thoDI zI, paNa anyatra nahIM maLatI tevI, mahattvapUrNa mAhitI paNa noMdhI che, je vize have vigatavAra joIe. zatruMjaya 219 pratyakSa ane spRzya, darzanalabhyatIrthomAM puMDarIkAdi mahAtmAo jyAM mukti pAmyA che, ne AdIzvaradevanAM jyAM (madhyakAlIna mAhAtmyAdi graMtho anusAra pagalAM thayAM che, te zatruMjayagirine sau prathama stavakAre smaryA che. zatruMjayazailAlaMkAra yugAdideva saMbaMdhamAM vizeSa kahyuM nathI. aSTApada aSTApada pahADa ayodhyA pAse hato ke himAlayanI zrRMgamAlAmAM Avela parama punita kailAsa e ja aSTApada te ekadama sunizcita nathI. paNa pachInA jaina kathAnakomAM RSabhadeva ane mahAvIrasvAmInA gaNadhara gautamanA upalakSanI kathAomAM te khUba prasiddha che. aSTApadanI pUjanArthe pratIka racanAo pazcima bhAratamAM ochAmAM ochuM 12mA zatakathI thavA lAgelI; AthI eno mahimA madhyakALamAM ghaNo haze tema jaNAya che. A pahADa para bharatacakrI vinirmita (yugAdideva sahita) potapotAnAM varNa-mAna-ane sthAnayukta (24) jinonAM ratnamaya biMbono nirdeza saMgamasUri kare che. sammetazikhara bihAramAM AvelA ane pArzvanAthanA pahADa tarIke oLakhAtA sammetazikhara vA sammedagirino mahimA 13mA zatakamAM pazcima bhAratamAM khUba haze tema maMtrIzvara vastupAle giranAra para karAvela tenA pratIka-tIrtha uparathI jaNAya che. sammetazikharanA paTTo paNa IsvIsannA 12mA-13mA zatakamAM thavA lAgelA. sammedagiri para vIsa tIrthaMkaro mokSadharma pAmyAnI Agamika anuzrutti che. (kalpapradIpakAra jinaprabhasUrie sammetAcalatIrthane kema choDI dIdhuM te samajAtuM nathI.) A pahADa para prAcInakALe jinacaityo hatAM tevA to ullekha maLatA nathI; paNa saMgamasUri tyAM devanirmita stUponI hAra hatI kahI eka mahattvanI vAta tarapha dhyAna dore che. saMbhava che tyAM mULe pArzvajinano stUpa karavAmAM Avyo hoya, ane tethI tenuM tIrtharUpe mahattva sthapAI jatAM tyAM sallekhanA dvArA devagata thayelA, pachInA pArsthApatya munionA paNa Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 nAnA nAnA stUponI racanA thaI hoyaja. takSazilA takSazilAmAM RSabhadevanAM jyAM pagalAM thayelAM tyAM bAhubalie hajAra ArAnuM maNimaya dharmacakra karAvyAnuM saMgamasUri kahe che. takSazilAnA dharmacakratIrthano ullekha AcArAMganiryukti (A I. sa. 525) tema ja prAkrmadhyakALa evaM madhyakAlIna sAhityamAM maLe chepa. nirprantha aitihAsika lekha-samuccaya-1 mathurA mathurAnA kuberAdevI nirmita manAtA supArzvajinanA stUpano jinaprabhasUrie kalpapradIpa aMtargata ''mathurAbhidhAna kalpa'mAM AkhyAyikA sameta ullekha karyo che. enAthI A lagabhaga basoeka varSa pUrveno ullekha hoI, ane ethI jinaprabhasUrithI prAcIna paNa bhASyakAro--cUrNikAronI chaThThA-sAtamA saikAnI noMdho pachIno hovA chatAM, mahattvano gaNAya. stUpa alabatta supArzvanAthano nahIM paNa 23mA jina pArzvanAthano hato. aMgadikA ahIMnA kathAnaka-pratiSThita ratnamayabiMbane pUjavAnuM kahevAmAM AvyuM che. A tIrtha viccheda pAmyuM che ane te saMbaMdhamAM vizeSa khoja karavAnI jarUra che. gogiri ahIM AmarAjAe koTi dravyanA vyayathI nirmAvelA moTA maMdiranA vIrajinano jaya kahyo che. prabaMdhAdi sAhitya anusAra A maMdira bappabhaTTisUrinA upadezathI AmarAye IsvIsannA AThamA zatakanA trIjA ke cothA caraNamAM baMdhAvyuM haze, paNa teno patto lAgato nathI. A maMdirano anya caityaparipATIkAro paNa ullekha kare che, ane sAMprata ullekha A saMbaMdhanA jUnAmAM jUnA paikIno eka che. bhRgukaccha bhRgukacchamAM, prabhAvakacarita (saM. 1334/ I. sa. 1278) Adi graMtho anusAra Arya khapuTAcArye, IsvIsannI trIjI-cothI sadImAM uddharAvela jina munisuvratanuM, 'zakunikAvihAra' nAmaka vikhyAta tIrtha hatuM H teno jaya sUri-kavie ahIM gAyo che. A maMdiranuM uddayana maMtrInA putra AprabhaTTe I sa 1165nA arasAmAM navanirmANa karAveluM. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgamasUrikRta saMskRtabhASAbaddha "caityaparipATIstava' 22 1 raivatakagiri ariSTanemi jinanA traNa kalyANaka jyAM thayelAM te mahAgiri raivatakano jaya kahyo che. neminAthanA A purAtana Alayano daMDanAyaka sajajane I. sa. 1129 (ke pachI IsvI 1120 ?)mAM navoddhAra karAvelo. moDherapura moDherAmAM bappabhadisUrinA guru siddhasUri dvArA vaMdita vIrajinanA maMdirano ullekha prabhAvaka carita Adi graMthomAM maLe che. madhyakALamAM tenI ghaNI khyAti hatI. ene lagato A eka prAcInatama sAhityika ullekha hoI, tenuM mUlya ghaNuM che. pratimA brahmazAMti yakSa kArita hatI tevI daMtakathA sAthe te sAta hAtha (lagabhaga 10 phITa) UMcI hatI tevI agatyanI mAhitI ahIM maLe che. asalI maMdirano to muslima AkramaNa samaye nAza thaI cUkyo che. hAlanuM maMdira ghaNA kALa pachInuM che. moDherapura-mahAvIranuM mahimAsvarUpa-avatArarUpa-maMdira vastupAlanA samaya pUrve zatruMjaya para hatuM. zrImAlapura AThamA zatakanA aMtima caraNamAM valabhIbhaMga samaye keTalIka jinapratimAo anya surakSita sthaLe gayAnI anuzrutio kalpapradIpa (IsvIsanI 14mI sadIno pUrvArdha) ane prabaMdhaciMtAmaNi (saM. 1361 | Isa. 1305) Adi prabaMdhAtmaka sAhityamAM maLe che". valabhIthI, nagaranA yuvAno dvArA I. sa. 784mAM thayelA bhaMga pUrve, rathamAM nIkaLelI jina mahAvIranI pratimA azvina pUrNimAne dine zrImAlapura(bhinnamAla, bhillamAla)mAM AvI sthira thayAno A ullekha jUnAmAM jUno hoI, tenuM aitihAsika dRSTie ghaNuM mUlya rahyuM che. staMbhanaka staMbhanakamAM navAMgavRttikAra abhayadevasUrie saM. 1111(I. sa. 1055; paNa navA maLelA prabaMdha pramANe IsvI saM1131 | I. sa. 1075)mAM 2 jamInamAMthI pragaTelI pArzvanAthanI pratimAnI pratiSThA karelI. A pratimA atizayayukta manAtI ane tenuM madhyakAlIna pazcima bhAratanAM jaina tIrthomAM AgaLa paDatuM sthAna hatuM. A mahimnatIrthano sUrikavie jaya gAyo che. staMbhana pArzvanAthanAM avatArarUpa maMdiro maMtrIzvara vastupALe giranAra ane zatruMjaya para baMdhAvelAM. muMDasthaLa maMDasthaLamAM 11mA zatakanA madhya bhAge ke uttarArdhamAM baMdhAyela jinavIranuM maMdira che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigrantha aitihAsika lekha-samuccaya-1 ahIM svayaM mahAvIra chadmasthAvasthAmAM AvI gayAnI mAnyatA IsvIsannA 13mA-14mA zatakanA sAhityamAM (ane abhilekhamAM paNa) maLe che tema ja arbudapaMthakamAM jIvaMtasvAmI mahAvIranI 11mA zatakanI mUrtio maLI AvI che (je sirohInA ajita jinanA maMdiramAM, jodhapuranA sarakArI saMgrahAlaya Adi sthaLomAM jovA maLe che.) A anvaye A tIrthanuM madhyakALamAM ThIka ThIka mahattva haze tevuM lAge che ane A mAnyatAnI noMdha leto A kadAca sauthI jUno vAyika ullekha che13. stavakAra A tIrthane pUjavAnuM kahe che. kAzahRda 222 amadAvAda pAsenA kAsindrAmAM, vidyAdharapati kAlikAcArya-pratiSThita manAtA, jina RSabhanuM prAcIna maMdira hatuM. stavakAra teno jaya kahe che. valabhIbhaMga samaye devapattana, vardhamAnapura, zrImAla uparAMta kAzahRdamAM paNa pratimA AvelI, evI pazcAtkAlIna anuzrutio A tIrthanI prAcInatAnuM kaMIka aMze samarthana kare che. AthI sAMprata stotramAM A tIrthano ullekha mUlyavAna banI jAya che4. (vartamAnamAM to A tIrthanuM mahattva rahyuM nathI.) nAzikya nAsika kiMvA nAzikamAM caMdraprabhanuM sthAna hovAnuM jinaprabhasUrinA kalpathI siddha che. A maMdira pAMDavaputra dvArA pratiSThita manAtuM. tene lagato A prAcInatama ullekha che5. sopAraka sopArakamAM jIvitasvAmI RSabhadeva bhagavAnanuM tIrtha hovAnuM jinaprabhasUrie noMdhyuM che". rAjazekharasUri kRta prabaMdhakozamAM "hemasUriprabaMdha' aMtargata prAsaMgika rUpe sopArakanA bharatacakrIkArita jIvitasvAmI RSabhadevano ullekha karelo che7. madhyakALamAM sopAraka vikhyAta jinatIrtha haze tema lAge che, 15mA zatakamAM bRhadtapAgacchIya udayadharmasUri ahIMnA jIvitasvAmIno ullekha kare che ane sopArA zatruMjayanI taLeTI hovAnuM kahe che. A sivAya sopArakatIrtha para keTalAMka stotro paNa 15-16mA saikAmAM racAyelAM0. stavakAra ahIM nAgendrAdi cAra prAcIna kulonA AcAryoe sthApelA RSabhadevanA maMdirano jayakAra kare che. A cAra kulonI vajrasvAmInA samayamAM sopArAmAM utpatti thaI hovAnI mAnyatA madhyakALamAM hatI 1. Aje A prAcIna jainatIrtha prAyaH viccheda thayuM che. arbudanaga A pachI, vadhArAmAM, vimala 'narendra'(maMtrI)e karAvela arbuda parvata paranA RSabhano jaya kahyo che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgamasUrikRta saMskRta bhASAbaddha "caityaparipATI' 223 gokulavAsa (gokulamAM Avela.) gokulavAsI (naMda) kRta zAMtinAthane pUjavAnuM kahI teno jaya kahyo che. somaprabhAcAryanA prabhAvaka carita(saM. 1334 { Isa. 1278)mAM bappabhaTTasUrie gokulavAsamAM naMde karAvelA tIrthezvara zAMtine vAMghAnA ullekha maLe che, te uparathI prastuta maMdira gokulamAM hatuM ane te (zrIkRSNanA pAlakapitA) naMde karAvyAnuM madhyakALamAM manAtuM hovAnuM sUcita kare che. hAla A tIrtha naSTa thaI cUkyuM che. prabhAvakacaritathI sAMprata ullekha prAya: doDhasoeka varSa purANo hoI mUlyavAna banI rahe che. prakSipta gAthAo 14mA zloka sudhI to badhI pratomAM pATha thoDA thoDA bheda sAthe ekasarakho cAlyo Ave che; paNa pachIthI AvatA mULa zlokonI nyUnAdhikatA tema ja keTalIka kSepaka gAthAo AvatI hoI, kramameLa raheto nathI. vaLI eka pratamAM eka padya prakSipta thayuM che to bIjAmAM bIjuM. badhAmAM maLI, AvA vadhArAnA kula cAra prakSipta padyo maLe che, jenA vize thoDo UhApoha karavo jarUrI banI rahe che. AmAM prathama joIe vaDodarAnA, samudramAMthI vahANa mAraphata prApta jinabiMbano ullekha. A kevaLa eka ja pratamAMthI maLe che ane tyAM te (evI ja kathA dharAvatA) staMbhana pArzvanAthanI pahelAM Ave che. ema jaNAya che ke vaDodarAvAsI yA vaDodarAnA premI koI munimahArAje A zloka banAvI dAkhala karelo che. eTaluM kharuM ke vaDodarAmAM saMpratirAjAe karAvyAnuM madhyakALamAM manAtuM hatuM evuM eka pArzvanAthanuM purAtana maMdira hatuM, je jIrNa thavAthI (vastupAlabaMdhu) maMtrI tejapALe teno uddhAra karAvyAnuM jinaharSagaNie vastupAlacaritra(I. sa. 1449)mAM noMdhyuM che. Ama A jinAlaya prAcIna hoI, prakSepakartAne kaMIka AdhAra paNa maLI gayo. A pachI joIe to (ahIM 15mA zloka pachI) staMbhanapura pArzvanAthane lagatuM eka vadhArAnuM padya Ave che, je paNa kevaLa eka ja pratamAM ('D'mAM) jovA maLyuM che. vaLI prastuta pratamAM te "aMgadikA' pachI, eTale ke navamI gAthA pachI ghusADavAmAM AvyuM che. stavanI zarUAtanAM padyamAM uttara taraphanAM ja tIrthonI vAta hoI, A paghanI kramamAM tyAM upasthiti paNa visaMgata che : (ahIM meM tene staMbhana-pArzvanAthavALA asalI 15mA padya pachI kausamAM goThavyuM che.) saMdarbhagata padya eka ja vAtanI bIjA zabdomAM punarukti karatuM hoI, tema ja AgaLa darzAvyA te kAraNosara, prakSipta che. A pachInuM kSepaka padya (ahIM 19 bAda) che te vimalamaMtrIe abuMdazikhara para Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 nirgastha aitihAsika lekha-samuccaya-1 karAvelA RSabha jinezvaranA biMbane lagatuM che, je paNa mAtra 'D' pratamAM ja maLe che. paNa enI bhASA kRtrima jaNAya che, ane vimalamaMtrIvALI vAta uparyukta padya 19mAM eka vAra AvI gaI che. AnA pachI tarata Ave che jAbAlipura(jAlora)nA kAMcanagiri paranA pArthajinezvarano ullekha karatuM pagha. prastuta jinanuM Alaya gurjarezvara kumArapALe saM. 1222 | I. sa. 1166mAM baMdhAveluM. paNa tenI prAcIna mahimAvaMta tIrthomAM gaNatarI nahotI thatI. zloka nipajAvanAre zailI mULa stavakAranI pakaDI che kharI; paNa A pada kevaLa "C' pratamAM ja maLe che. koIe, jAlora taraphanA ke prastuta maMdira sAthe saMbaMdha dharAvatA vidvAn goSThika ke munie, te padya dAkhala karyuM haze. (stava-racanAno samaya to A maMdiranA nirmANa kALa pUrve, keTalAye dazakAo pUrveno che, je vize ahIM AgaLa upara joIzuM.) stavanA samApana pachI, puSmikArUpI zloka pachI (eTale ke 22 pachIthI) AvatuM padya spaSTatayA kSepaka che. eka samasyA 18mI gAthAmAM nAgendrAdi cAra gacchAe pratiSThAvela biMba sopArAnuM vivalita che ke arbudAcala paranuM vimalamaMtrI kArita prAsAdanuM che te vAta thoDI samasyAprada che. sopArA tema ja arbudAcalavALI ema banne tIrthonI AdinAthanI pratimA cAra gacchonA AcAryoe pratiSThAvelI tevI vAto madhyakAlIna sAhityamAM noMdhAyelI che. ahIM "B' ane "C' pratomAM sopArakane sthAne "abdakRta zabda che. jyAre DmAM ahIMnA kramamAM Apela 19-20 padone sthAne ahIM gAthA 19 bAda kauMsamAM mUkelI arbudavALI kSepaka gAthA jovA maLe che. to AmAM sAcI vAta zuM hoI zake te vicAravA jevuM che. cAra AcAryo vize kahyA bAda be pratomAM ("B' ane "C' mAM) maLatA "abuMdakRta" zabdamAM chaMdobhaMga hoI "A" pratamAM che tema "sopAraka' hovuM vizeSa samIcIna jaNAya che : "D' pratavALA lipikAra A asAmaMjasyathI anabhijJa nahotA, eTale temaNe to e AkhuM pada ja uDADI kevaLa AbUne lagatI navIna ja gAthA racI mUkI dIdhI che. stavakAra nAzikanI vAta karyA bAda A vAta karatA hoI, bhaugolika dRSTie AbU karatAM sopAraka sthAna vadhAre baMdha bese che. AnI sAthe tarata ja vimalamaMtrIkArita abuMdazikhara paranA biMbanI vAta stotrakAre vaNI lIdhelI che ane sopArA pachI, sopArAnI jema cAra AcAryoe pratiSThA karAvela AbU para vimalamaMtrIe karAvelA RSabha jinanA biMbanI vAtane, turata ja "vizeSako jayati" ullekha dvArA samAvI lIdhI che. A AkhI garabaDa sopArA tema ja AbUmAM cAre prAcIna kulanA AcAryoe karAvela pratiSThAnI eka sarakhI anukRti parathI thavA pAmI che : saMdarbhagata gAthAmAM "sopAraka' hovuM vizeSa grAhya jaNAya che. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgamasUrikRta saMskRtabhASAbaddha cetyaparipATIstava' 2 25 racanAkALa A stavanA racanAkALa saMbaMdhamAM (sva) pada lAlacaMda bhagavAnadAsa gAMdhIe UhApoha karelo che, je ahIM temanA mULa zabdomAM udbhUta karI AgaLa carcA karIzuM : "vi. saM. 1982mAM pATaNa jainasaMghano jUno bhaMDAra tapAsatAM DA. 39, naM. 35nI 155 patravALI pustikA (pA. 11thI 117)mAM eka prAcIna tIrthamAlA-stavana (zloka 22) mArA jovAmAM AvyuM hatuM, je meM utArI lIdhuM che. tenA 21mA zloka uparathI tenA kartAnuM nAma saMgamasUri jaNAya che. A ja stotravALI bIjI eka prati phoTosTeITa karAvavA vakIla kezavalAla che. modIe tathA zrIyuta jIvaNacaMda sA. jhaverIe mArI tarapha mokalAvI hatI, tenA aMtima ullekhamAM te stavanane pAdaliptaguru-zrIsaMgamasUrikRta (ti zrIpati zrI saMyamapUrata stavanuM sUcavyuM che. A stotranA 16mA padyane vi. saM. 1295mAM racelI gaNadhara sArdhazatakabRhadghatti (pR. 384)mAM sumatigaNie ciraMtana stotramAMnuM sUcavyuM che, tema chatAM A stotramAM vimale AbU para karAvela nAbhinaMdana(AdIzvara)nuM ane staMbhanapArzvanAthanuM smaraNa karela hovAthI A stotranI racanA vikramanI bAramI sadInA uttarArdha lagabhagamAM saMbhave che" 2 kula traNa pAdaliptasUri jANamAM che; eka to taraMgavaIkahA ane jyotiSakaraMDakanA kartA, je Arya nAgahastInA ziSya hatA, ane jeo pratiSThAnapuranA rAjA hAla-sAtavAhananA tema ja pATaliputranA zika) muruMDarAjanA samakAlika hatA ane ethI IsvIsananI bIjI-trIjI zatAbdImAM thayelA. bIjA hatA zatruMjaya para pratiSThA karAvanAra tema ja bhikSu nAgArjunanA guru vA mitra, jeo maitrakakALamAM, moTe bhAge sAtamA saikA uttarArdha ane AThamA zataka prAraMbhamAM thayA che. trIjA che nirvANakalikAkAra evaM puMDarIka kIrNakakAra pAdaliptasUri, jeo saMgamasiMhasUrinA ziSya maMDanagaNinA ziSya hatA : teo rASTrakUTa kRSNa (tRtIya)ne maLakheDa(mAnyakheTaka)mAM maLyAno ullekha 12mAthI laI 15mA zatakanA sAhityamAM chUTaka chUTaka maLe che. A tRtIya pAdaliptasUrino kALa AthI IsvIsanA dazamA zataka bIjA-trIjA caraNano Thare che. sAMprata stotranA racayitA saMgamamuni samayanI dRSTie AthI moDA hoI, traNemAMthI ekeya pAdaliptasUrinA guru na hoI zake. noMdha sArI peThe pazcAtkAlIna hoI bhramamUlaka jaNAya che, paM. lAlacaMda gAMdhIe tene AdhArarUpa gaNI nathI te vAta spaSTa che. racanAkALa vize vicAratAM vimalamaMtrIkArita abuMdanaga parano prAsAda (saM. 1088 | I. sa. 1032) ane navAMgavRttikAra abhayadevasUri pratiSThita staMbhana-pArzvanAtha(I. sa. 1075)no stavamAM ullekha hoI, tema ja sumatigaNikRta gaNadharasArdhazataka-bRhadvRtti(saM. 1295 / Isa. 1239)mAM sAMprata stavano ullekha hoI, prastuta stava I. sa. 1075 ni, ai, bhA. 1-29 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigraMtha aitihAsika lekha-samuccaya-1 1239 vaccenA gALAmAM banyuM hovuM joIe; paNa I. sa. 1239mAM tene "ciraMtana' (purAtana) stotromAM gaNAvA jeTalI pratiSThA maLI cUkI hatI. AthI enI racanAno asalakALa 13mAM zatakamAM jJAta nahoto. paM. gAMdhI tene vikramanA 12mA zatakanA uttarArdha eTale ke IsvIsanA bAramA zatakanA pUrvArdhamAM mUke che, te anumAna pramANamAM satyanI najIka jaNAya che. stotranI bhASA bahu UMcI koTinI nathI; temAM muMDasthalamahAvIranI "pAyAt pratikRti" vALI vAta, ke jenI sAhityamAM tema ja zilAlekhomAM 13mA zataka pahelAM noMdha maLatI nathI, te dIdhelI hoI A stotra e anAgamika vAta (jina mahAvIre arbudakSetramAM vihAra karyo hovAnI saMbaMdhanI vAta) pracAramAM AvavI zarU thaI haze te arasAmAM banyuM haze. vizeSa prakAza ajJAtagacchIya vIracaMdrasUriziSya devacaMdrasUrinA jIvAnuzAsana (saM. 116ra ! IsvI 1106)mAM udbhUta padya parathI maLe che : "tathA 2 vAzIya binastotre paraca 'namivinamikulAnvayibhividyAdharanAtha kAlikAcAryaiH / vAzadarzAvanAre prartAikato ti nanavRSabha: ' ''27 uparyukta padya ApaNA stotramAM 'hiMdazaMuno ne badale "divAna evA vizeSa samIcIna pATha sAthe 16mA sthAne Ave che, ane tyAMthI ja te udbhUta thayeluM jaNAya che. A jotAM stotra I. sa. 1106 pahelAM banI gayuM haze. moTe bhAge IsvI 1080-1100nA arasAmAM banyuM hovuM joIe. A mitino svIkAra karIe to te upalabdha anya ghaNAM madhyakAlIna stotrone mukAbale ThIka ThIka prAcIna gaNAya ane keTalAMka jaina tIrtho saMbaMdhamAM temAM mUlyavAna nirdezo hoI stava aitihAsika dRSTie mahattvanuM che. "sAdhAraNAMka siddhasenanA tIrthamAlAstava(prAyaH I. sa. 1050-107pa) 29thI kALakramamAM te tarata AvatuM hoI tenuM mahattva che. bIjAM upalabdha thayelAM zvetAMbara-digaMbara tIrthavaMdanA koTInAM stavo A pachInA kALanAM che. TippaNo : 1. A viSayamAM ahIM spaSTatA sAthe carcA AgaLa upara karI che. 2. A padya anya racanAnuM che, je ahIM prakSipta thayeluM che. AnA srota vize huM anyatra vistArathI carcA karI rahyo chuM. 3. "aSTApada' parano mArI aMgrejImAM lekha ghaNA samayathI taiyAra paDyo che, je nircanthanA caturtha aMkamAM chapAze. 4. bihAramAM gayA zahera pAseno kahaluA pahADa e asalI sakhkhataula (sammadazaila) hato. tyAM khaDaka para 20 jina kaMDArAyelA che ane guphAmAM pArzvanAthanI mUrti che, temaja eka madhyakAlIna khaMDita lekhamAM sakheda...' akSaro paNa vAMcavAmAM AvelA. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgamasUrikRta saMskRta bhASAbaddha "caityaparipATIstava" 227. pa. anyathA to takSazilA pUrNatayA bauddhatIrtha ja rahyuM che. A dharmacakratIrtha vize vizeSa khoja thaI hovAnuM jANamAM nathI. 6. mathurAnA stUpa para lakhanArAo have sAhityika ullekhomAM A stavanA ullekhano paNa samAveza karI zakaze. . prabaMdhAdi sAhityamAM teno sau prathama ullekha prabhAcaMdrAcArya kRta prabhAvakacarita(I. sa. 1278)mAM maLe che. tethI pUrve "bappabhadisUricarita" (IsvI 1235 pUrve) aMtargata prabaMdhacatuTyamAM teno ullekha thayo haze. 8 vizeSa mAhitI mATe juo sAMprata saMkalananA dvitIya khaMDamAM mArI "bhRgukaccha-munisuvratanA aitihAsika ullekho," zIrSakavALo lekha. 9. vaMthaLIthI thoDAM varSa pahelAM maLelA eka lekha anusAra A bIjI miti tarapha paNa nirdeza jAya che. AnuM 1129 to nAgendranAcchIya vijayasenasUrinA revaMtagirirAsa(prAya: IsvI 1ra3ra pachI tarata)nA AdhAre manAya che. 10. vistAra mATe juo mAro lekha "vAdI-kavi bappabhadisUri", nirgastha 1, amadAvAda 1995, pR 12 30, tema ja ahIM pR8 59-84. 11. A aMge DA. hariprasAda zAstrI emanA prasiddha grantha maitrakakAlIna gujarAta, bhAga 1-2mAM carcA karI cUkayA hoI ahIM vizeSa vistAra karavo anAvazyaka che. 12. juo vijayazIlacaMdrasUri, "chI manAdhIza vaMdhasaMgraha', prabaMdha 32, anusaMdhAna aMka 9, pR. 55. 13, IsvIsanI 13mI sadI dvitIya caraNamAM prAkRtamAM racAyelI, aMcalagacchIya mahendrasiMha sUrinI aSTottarItIrthamAlAmAM muMDasthala tIrthamAM chabasthAvasthAmAM mahAvIra ahIM vicarI gayelA tevI paNa AgamathI aprAmANita) vAta noMdhAyelI che ane e yuganA thoDAka abhilekhomAM paNa TUMkamAM e vAtano ullekha maLI Avyo che. e badhA karatAM sAMprata kRtino ullekha lagabhaga soeka varSa vizeSa jUno che. 14. A tIrtha vize purAtattvanI daSTie sarvekSaNa karavAnI AvazyakatA che. 15. Aje to eno mahimA bhulAI gayo che. 16, mULa pATha mATe juo "nAsikyapurakalpa," vividha tIrthasandha, saMtu jinavijaya, siMghI jaina granthamAlA graMthAMka 10, zAMtiniketana 1910, pR. 34-54. 17. jao "hemasari prabaMdha", pvanyAsa, siMdhI jaina granthamAlA, graMthAMka 3, saM. jinavijaya, zAMtiniketana 1935, pR. 98. 18. ahIM je jinAlaya haze te koMkaNadezanI sthApatyazailImAM bhUmijAdi varganI prAsAdajAtimAM vinirmita haze. 19. AnA vize vizeSa prastuta tIrthamAlAnA saMpAdana samaye kahevAmAM Avaze. 20. zrI bRhad nirgastha stutimaNimaMjUSA, bhAga 3, aMtargata A stotro levAmAM AvanAra che. 21. sopArakamAMthI nAgendrAdi cAra gacchonI utpattinI (bramamUlakamAnyatA madhyayugamAM pracAramAM AvI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 nirgastha aitihAsika lekha-samuccaya-1 gayelI. 22. juo kapAvava8 carita, siMdhI jaina granthamAlA, graMthAMka 4, saM. jinavijaya muni, amadAvAda-kalakattA 1940, pR. 105. 23.juo ahIM mULa pATha ane tyAM pAdaTIpo. 24. saMta hIrAlAla haMsarAja, jAmanagara 1911, pR. 139, zlo, pa1-54. 25. juo emano lekha "siddharAja ane jaino," aitihAsika lekha-saMgraha, zrI sayAjI sAhityamAlA, pukha 335, vaDodarA 1963, pR. 147. 26. mULa srota mATe juo ahIM TippaNa 12. 27. bIvAnuzAsana (zrI hemacaMdrAcArya graMthAvalI : 17, saMzo. bhagavAnadAsa prabhudAsa vIracaMda, pATaNa vi. saM. 1984 | I. sa. 1928, pR. 11. 28. thoDAM varSa pUrve muni mahAbodhivijaya saMpAdita, bRhadgacchIya ajitadevasUrino svopajJa TIkA sahita mohobyulanavAdasthAnaka graMtha (vi. saM. 1185 | Isa. 11 29) prakAzita thayo che (muMbaI vi. saM. 2051 { I. sa. 1995) temAM svopajJa TIkAmAM uparyukta pada "stava"mAMthI TAMkyuM che ane tyAM je pATha che temAM "kAzahRdAkhya nagare" ja che (tyAM 50 9 para). jo ke tyAM paNa vaLI bIje thoDo pAThabheda to che ja. tyAM udghakita padya A pramANe che. yadi stavanaprAmANyena sA zrAvakeNa kAryA, tadA"nami-vinamikalAnvayibhiH vidyAdharanAyakAcAryaiH / kAzahadAkhye nagare pratiSThito jayati jinavaSabhaH // " 29, prakAzita samIkSiAta AvRtti mATe juo ra0 mazAha, "sAdhAraNAMka siddhasenasUri-viracita prAkRtabhASAbaddha sakala-tIrthastotra," Sambodhi Vol. 7, No. 1-4, April 1978-Jan. 1979, pR. 95-100. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgamasUriphata saMskRta bhASAbaddha "caityaparipATIstava' 229 zrIsaGgamasUrikRtam zrIcaityaparipATIstavanam (AryAvRttam) paJcAnuttarazaraNA graiveyakakalpatalpagata sadanAH / jyotiSkavyantara bhavanavAsinI' jayati jinaparAjI" // 1 // vaitADhyakulAcala nAgadantavakSArakUTazikhareSu / hRda-kuNDa-varSa -sAgara-nadISu jayatAjjinavarAlI // 2 // iSukAramAnuSottaranandIzvararu cakakuNDala nageSu / siddhAlayeSu jIyAjjinapaddhatiriddhatattvAsau // 3 // yatra bahukoTisaGkhyAH siddhimaguH puNDarIkamukhyajinAH / tIrthAnAmAdipadaM sa jayati zatruJjayagirIzaH ||4|| aSTApadAdrizikhare nijanijasaMsthAnamAnavarNadharAH / bharatezvaranRparacitAH sadratnamayA" jayantu jinAH // 5|| viMzatyAtIrthakarairajitAdhairyat zivapadaM prAptam / devakRtastUpagaNaH sa jayati sammetagirirAja:12 // 6 // RSabhajinapadasthAne bAhubalivinirmitaM sahastrAraM / ratnamayadharmacakraM takSazilA puravare jayati // 7|| madhurApurI pratiSThaH supArzvajinaH kAlasambhavo jayati / adyApi surAbhyarya: zrIdeva vinirmitastUpaH |8|| brahmendradazAnana rAmacandramukhyaiH prapUjito jayati / aMgadikAnagarasthe jinabimbe divyaratnamaye / / 9 // yastiSThati varavezpani sArdhAbhirdraviNakoTibhistisRbhiH / nirmApito'(5)marAjJA gopagirau8 jayati jinavIraH // 10 // harivaMzabhUSaNamaNibhaMgukacche narmadAsarittIre / zrIzakunikAvihAre munisuvratajinapatirjayati // 11 // nemeH kalyANakatrikama bhavanniSkramaNamamaramukhyakRtaM20 / yasminnasau mahAtmAraivatakamahAgirirjayati // 12 // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 nirprantha aitihAsika lekha-samuccaya-1 moDherapura nivAsI brahmopapadena zAntinAracitaH / svayameva saptahasta: 2 zrIvIrajinezvaro jayati // 13 // zrIvalabhIpuranirgata rathAdhirUDho jino mahAvIraH / azvayuji pUrNimAsyAM zrImAlapurasthito jayati ||14|| (udadhijalamadhyalabdhaM pravahaNamAnItamatizayasuramyam / aepadrakanagarasthaM jinavikhaM naumi ratnamayam // * ) jayatisadatizayayukta stambhanaka niketano jina: pArzva: / pAyAt pratikRtipUjyo 4 muNDasthala saMsthito vIraH || 15 || ( amarana vinatacaraNAH sakalAdhivyAdhiduritazata haraNA / staMbhanakapuravarastho zrIpArzvajinezvaro jayati // )* namivinamikulAnvayabhirvidyAdharanAtha kAlikAcAryaiH / kAzahadAkhyenagare" pratiSThito jayati jinavRSabhaH // 16 // pANDavamAtrAkuntyA saMjAte zrIyudhiSThire putre / zrIcandraprabhanAthaH pratiSThito jayati nAzikye ||17|| nAgendra-candra- nirvRtti-vidyAdhara sakalasaGghamukhyena / sopAraka pratiSThito yugAdijinapuGgavo jayati // 18 // vimalanarendrakRtastutiRSabho'rbudanagavizeSako jayati / jayatIha jagati zAntiH zrIgokulavAsi kRtapUjaH ||19|| ( arbudazikhare ramye zrI RSabhajinezvararamya pratibimbam / vimalena vimalamatinA jayati kRtaM tridazakRtapUjam // ) (zrIjAbAla [li]pura sthitakAJcanagirizikharazIrSamANikyam / sakalakalikAle'pi zrIpArzvajinezvaro jayati 11) * kalikuNDakukkuTezvaraH camyA- zrAvasti" - gajapurAyodhyAH 32 / vaibhAragiri-pAvA- jayanti puNyAni tIrthAni // 20 // OMkAranagara 5-vAyaTa" - jAlyodhara" - citrakUTa- satyapure / brahmANa- pallikAdiSu RSabhAdijinA jayantyanaghAH 1 // 21 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgamasUrikRta saMskRta bhASAbaddha caityaparipATIstava 231 ityevamanyadapi yattIrthAM bhuvanatraye'pi tIrthakRtAm / tadvimbAni ca vande zrIsaGgamasUri vinutAni // 22 // (mAlinI) (avanitalagatAnAM kRtrimA'kRtrimANAM varabhuvanagatAnAM divyavaimAnikAnAM / ihamanujakRratAnAM devarAjArcitAnAM jinavarabhavanAnAM bhAvato'haM namAmi ) (A padya hemacaMdrAcAryanA 'sakalAItastotra'nA 30mA padya rUpe maLe che.) (A caityaparipATIstavanam) ( B itizrI tIrthamAlAstavanam) ( C itistotram) ( D itisarvacaityastavanaH samApta:) * kSepaka padya Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 nirgastha aitihAsika lekha-samuccaya-1 pAThAntarAH vilaptyAdi 1. A 'gata' zabda madhyeluptaH 2. C, D bhuvana 3. A rAjinI 4. A, B jinarAjI 5. A kulocala 6. C varSa 7. C kuNDa B vRkSa 8. C kuNDalAyeSu 9. A tattvAsiH, B tayAzI D tacAsI 10. A sidaratnamayA 11. A madhye 'ziva' zabda luptaH 12. A, B, D nAthaH 13. A tadrakSazilA 14. C mathurApurI 15. A devi 16. D prapUjite jayate 17. D devakule 18. D NAvagirau 19. C nadItIre 20. A mukhyamamaskRtaM 21. A mogherapura 22. C sanahasta 23. A.C.D rathamadhirUDho kevala A madhye prAptAH 24. C pUjo + mAtra D madhye upalabdhAH 25. B, D kAsagrahAkhya 26. A prakAzito 27. A, D prakAzito, B prakArito 28. A mukhyasakalasaMghena 29. B, C arbudakRta | B evaM D madhye aprApyam 30.C gokulavAsa D madhye na prAptAM + D madhye iti pAThAH + kevala C madhye upalabdhAH 31. B, D srAvasti 32. B gajapurAdinI 33. C, D pApA 34. B madhye sthAnAni ca jayaM iti pAThaH 35. A voyaMkAraka 36. C vAyaDa 37. C jalaMdhara 38. B brAhmANa 39. D nAtha 40. A vinatAnAm 41. A vimAnikAnAM 42. B ttattAnAM; A gatAnAM 43. A. C sthitAnAM B madhye nAsti