Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 prabuddha jIvana oNkTobara, 2009 prAcIna jaina munionI UjaLI paramparAnuM tejasvI anusaMdhAnaH dIparatnasAgara mahArAja | | DaoN. bipIna Azara (jena sozyala grupa-thAnagaDha (gujarAta saurASTra) dvArA pa. pU. munizrI dIparatna sAgarajI mahArAja sAhebanA daza hajAra pRSTomAM anuvAdita thayela Agama sUtra saTIkanA 48 graMthonA saMpUTano tA. 8 ogasTa, 2009nA pa. pU. AcAryadeva zrI punyodaya sAgarasUrijI mahArAja sAheba ane anya muni bhagavaMtonI pAvana nizrAmAM temaja vividha kSetronA agraNIo uparAMta vidvajanonI upasthitimAM bhavyAtibhavya vimocana samAroha yojAyo hato. mULa prAkRta (ardhamAgadhI) ane saMskRta bhASAmAMthI avataraNa thayela A jinavANI AgamonuM gujarAtI bhASAmAM anuvAda karavA mATe pU. munizrIe 2 5 varSanI jJAnasAdhanA karI jaina zAsana ane gujarAtI bhASAne gauravAnvita karI che. vartamAnamAM mAtra bAvana varSanI vaya dharAvanAra saMsArajIvanamAM jAmanagaranA vatanI ane e samaye ema.e. sudhI zikSaNa prApta karanAra pU. munizrI dIparatna sAgarajI 1981 mAM pa. pU. su dharma sAgarajIthI dIkSita thayA hatA. pUrvAzramamAM eozrI eka tejasvI zikSaka hatA. pUjyazrI dvArA atyAra sudhI 100thI vadhu pustakonuM sarjana-prakAzana thayuM che. pU. munizrI atyAre thAnagaDhamAM birAjamAna che. cAturmAsa parivartana pachI eozrI amadAvAdamAM Agamakendra-khAnapuramAM padhAraze. AvA jaina zAsana prabhAvaka uttama bhagIratha kArya mATe ApaNe sarve pa. pU. munizrI dIparatna sAgarajInI koTi koTi abhivaMdanA karIe ane Ayojaka saMsthA, mAnad kAryakaro ane dAnavIrone dhanyavAda pAThavIe. vize ja vigata mATe saMparka : vijaya Azara : 094ra 7942 48 2.-taMtrI) bhAratIya sAhityanI pramukha traNa dhArAo : eka, ziSTa sAhitya; dIdhA che. koI eka moTI saMsthA ja kAma karI zake evuM ane eTaluM kAma be, lokasAhitya ane traNa, jaina sAhitya. jaina sAhitya jeTaluM munizrI dIparatnasAgare e kale hAthe, aneka prakAranI prAcIna che eTaluM ja samRddha paNa che; jeTaluM sAmpradAyika che eTaluM duvidhAo-abhAvo vacce rahIne karyuM che. kavizrI vijaya Azare, yogya ja sAhityika paNa che. A dhArAnI samRddhinuM eka kAraNa jaina rIte ja kahyuM cheH sampradAyane samarpita prajJAzIla jainamunionI abhyAsaniSThA, 'mahimAvaMta karyo jagamAM 'muni' zabdane saMzodhanavRtti ane jainadharma pratyeno UMDo lagAva che. prAcInakALathI jJAna-dharmanA guNavardhana dIparatna che.' laI AjaparyaMta jaina munizrIo jaina sampradAya ane jaina sAhityamAM 1. XXX aMgata rasa laIne potAnI apUrva dharmaniSThA ane sAhityaprItino 'potIko vaibhava umeryo AgamamAM anubhava karAvatA rahyA che. jaina munizrIonI UjaLI paramparAnuM zAsananuM bhavya siMhAsana dIparatna che.' eka tejasvI anusaMdhAna dIparatnasAgara mahArAja che. dIparatnasAgara AvA eka jJAnavRddha, vivecaka, anuvAdaka, saMpAdaka, bhASAjJa, mahArAje Aja sudhImAM 301 pustako lakhyAM che. temanA lekhananA adhyAtmapuruSa evA munizrI dIparatnasAgaranA eka sAthe prakAzita viSayakSetromAM vaividhya ane vapulya paNa jovA maLe che. teoe thayelA 48 graMthonA A gauravaprada vimocana samArohamAM temanI mukhyatve Agama sambandhI ghaNuM kAma karyuM che, parantu A sAthe lekhanayAtrAno paricaya karAvatAM huM AnaMda ane gauravanI lAgaNI teo e jinabhakti sAhitya, pUjanasAhitya, vidhisAhitya, anubhavuM chuM. A aitihAsika vimocana samArohamAM, Apa so ArAdhanA sAhitya, tattvArtha sAhitya sambandhI ghaNAM pustako lakhyAM samakSa, dIparatnasAgaranA eka saMzodhaka-saMpAdaka ane anuvAdake che. A uparAMta Agama zabdakoza, Agama kathA koza ane AgamaviSaya tarIkenA vyaktitvane udghATita karavAno mAro namra prayAsa che. darzana jevA koza prakAzita karIne kozakSetre paNa amUlya pradAna karyuM dIparatnasAgara to AkAza jeTaluM vistaryA che. emanA vistArane che. dIparatnasAgara mahArAjanA keTalAMka pustako vizvanA judA judA mApavo azakya che. ahIM mAtra temanA prakAzanothI Apa saune coda dezonI yunivarsiTInA abhyAsakramamAM mUkAyAM che ane keTalIka abhinna karavAno mAro upakrama che. yunivarsiTImAM saMdarbhagraMtha tarIke upayogamAM levAya che. dharma ane dIparatnasAgara mahArAjanuM amUlya pradAna gaNAvavuM hoya to sAhitya kSetre bhagIratha kArya karanAra dIparatnasAgare jJAnayajJa temanA Agama viSayaka prakAzano che. AgamanuM nAma to saue AraMbhIne potAnA jIvananA traNa dAyakAo A jJAnayajJamAM homI sAMbhaLyuM che, paraMtu jainetara loko e jANatA nathI ke Agama zuM che
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ oNkTobara, 2009 ane temAM kayA viSayanI carcA karavAmAM AvI che. jema hindudharmanA 'bhagavadgItA'mAM kRSNanI vANI saMbhaLAya che, khristI dharmanA 'bAIbala'mAM Izu khristanI vANI saMbhaLAya che, muslima dharmanA 'kurAna'mAM mahaMmada payagambaranI vANI saMbhaLAya che, bauddha dharmanA 'tripiTaka' graMthamAM bhagavAna buddhanI vANI saMbhaLAya che, svAminArAyaNa dharmanA 'vacanAmRta'mAM sahajAnaMda svAmInI vANI saMbhaLAya che tema jaina dharmanA 'Agama' graMthamAM jinavANI saMbhaLAya che. jaina sampradAyamAM covIsamA tIrthaMkara mahAvIra svAmIe Saripu-kAma, krodha, lobha, moha, matsara ane mada sAme vijaya meLavIne arihaMtanuM biruda prApta karyuM hatuM ane vizvane saMdeza pahoMcADyo hato ke bahAranA zatru sAme laDIne to vijaya prApta karI zakAya che, paraMtu aMdaranA zatru sAme laDo ane vijaya prApta karo. A prakAranA saMdezAo, dayA-prema-karuNA-paropakAra-ahiMsA-satya jevA jIvanamUlyone vahetAM karIne jainadharmano pracAra prasAra karyo hato. vizvanuM kalyANa thavAnuM haze to A jainadharmanA siddhAntothI. A siddhAnto samajIne pratyeka mAnavIe jIvanamAM utAravA paDaze. AvA eka umadA dharmanA graMtha tarIke Agamane gaNAvAyo che. A Agama graMtha jaina sAhityanuM sameta zikhara che. A zikhara para avarohaNa karavAnA prayAso ghaNA munizrIoe A pUrve karyA che paraMtu tenA eka saphaLa avarohI to munizrI dIparatnasAgara mahArAja che. prabuddha jIvana dIparatnasAgara mahArAje AgamasAhitya sambandhI je pustako saMzodhita-sampAdita ane anudita karyA che te jainasAhityanI eka abhUtapUrva ghaTanA che. Agama mULa to prAkRta (ardhamAgadhI) bhASAmAM che. dIparatnasAgara mahArAje sau prathama, ardhamAgadhI bhASA zIkhI, saMskRta bhASA zIkhI e pachI prAkRta bhASAmAM lakhAyelA, 45 AgamasUtronuM saMzodhana saMpAdana karatAM 49 prakAzano ApyAM jemAM 45 AgamasUtro ane 4 vaikalpika AgamasUtro che. A mahattvAkAMkSI kAma pUrNa thayA pachI dIparatnasAgarajI potAnA avatAra kAryane sArthaka gaNIne besI rahyA nathI. saMzodhana-saMpAdana pachI teoe 45 AgamasUtrono gujarAtImAM anuvAda karatAM 45 pustako ApyAM che je 3000 pRSThomAM che. gujarAtIonI mAlAmAla sthiti nihALI binagujarAtIo-hindIbhASIoe paNa A graMthane hindI bhASAmAM anUdita karavAno prastAva munizrI dIparatnasAgarajI samakSa mUkyo ane abhyAsaniSTha ane jinavANImAM jemane apUrva zraddhA che evA dIparatnasAgare AgamagraMthane hindI bhASAmAM anUdita karatAM bIjAM 45 pustako ApyAM je 3200 pRSThomAM che. Ama, prAkRta hindI ane gujarAtI bhASAmAM saMzodhita, saMpAdita, anudita ane samIkSita thayelA Agama graMtho A pramANe cheH prAkRta (ardha mAgadhI) 1. AyAro 2. sUyagaDa rU. vALuM 4. samavAo 5. vivAhapati 6. nAyadhammakahAo 7. uvAsagadasAo 8. aMdagaDa dasAo 1. anuttarovavAyasAo 10. paNhAbAgaraNaM 11. vivosUyaM 12. ubavAiyaM 13. rAyappaseNiyaM 14. jIvAjIvAbhigamaM 15. pannavaNA 16. sUrapannatti 17. caMdranati 18. jaMbUddIvapannatti 19. nirayAvaliyANaM 20. kappavaDisiyANaM 21. pupphA 22. pupphacUliyANaM 23. vahidasANaM 24. causaraNaM 25. AurapaccakkhANaM 26. mahApaccakkhANaM 27. bhattapariNA 28. taMdulaveyAliyaM 29. saMstArakaM 30/1 gacchAyAro 30 / 2 caMdAvejajhayaM 22. khivinnA 32. deviMdatthao 23/2. mULasamAhi 33 / 2. vIratthava 34. nisIhaM 35. bahatkappI 36. vavahAro 37. dasAsuyakkhadhaM 38 / 1. jIyakappo 38/2. paMcamA hindI 1. AcArasUtra 2. sUtrakRta sUtra 3. sthAna sUtra 4. samavAya sUtra 5. bhagavatI sUtra 6. jJAtAdharmakathA sUtra 7. upAsakadazA sUtra 8. aMtakRtdazA sUtra 1. anuttaroSapAti sUtra 10. praznavyAkaraNa sUtra 11. vipAka sUtra 12. aupapAtika sUtra 13. rAjaprazniya sUtra 24. nIvAnIvAbhigama sUtra 15. pajJApanA sUtra 16. sUryaprajJapti sU 17. candra prajJapti sUtra 68. nambUdrIpa prApti sUtra 19. nirayAvalikA sUtra 20. pavataMsiA sUtra 21. puSpikA sUtra 22. puSpacUlikA sUtra 23. vRSNidazA sUtra gujarAtI 01. AcAra 02. sUyagaDa 03. 6191 1 7 04. samavAya 05. vivAhapannati 06. nAyAdhammakahA 07. uvAsagadasA 08. aMtagaDa dazA 09. anuttarovavAIyadasa 10. pahAvAgaraNa 11. vivAgasUya 12. uvavAIya 13. rAyappaseNiya 14. jIvAjIvAbhigama 15. pakSavaNA 16. sUrapati 17. caMdapannati 18. jaMbuddIvapakSati 19. nirayAvaliyA 20. kappavaDisiyA 21. pulphiyA 22. pucUliyA 23. vahiMdasA 24. catu: zaraNa sUtra 24. causaraNa 26. AturapratyAkyAna sUtra 25. AupaccakkhANa 26. mahApratyAkyAna sUtra 27. bhaktaparijJA sUtra 26. mahApaccakkhANa 27. bhattapariNA 28. tanDutavaivAri sUtra 28. taMdulaveyAliya 29. saMthAraga 29. saMstAraka sUtra 30 / 1 gacchAcAra sUtra 30/2 candravedhya sUtra 3 1 . gaNividyA sUtra 31. devendrastava sUtra 33. vIrastava sUtra 3021 gacchAyAra 30/2 caMdAvejDaya 31. gaNivijjA 32. deviMdatyao 33. vIranthao 34. nizItha sUtra 34. nisIha 35. bRhat kalpasUtra 35. bRhat kappo 36. vyavahAra sUtra 36. vavahAra 37. vazAzrutanya sUtra 37. dasAsuyabaMdha 38. jItakalpa sUtra 38. jIyakapa
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvana oNkTobara, 2009 36. mahAnisIduM 32.mahAnizItha sUtra 39. mahAnisIha mULa sUtro ane 5 pannA sUtrono TIkA sahita anuvAda che. sAthe 40. AvassayaM 4 0 , mAvazya sUtra 40, Avasmaya be cUlikA sUtrono anuvAda ane vivecana paNa che. cha dehasUtro 46/. monimnati 42 /? moSaniyukti sUtra 41/1 ohanijutti che, cha payannA sUtro, 1 mULa sUtra tathA kalpa sUtra e badhAmAM mAtra 46/2. piMDanimnati 42 / 2 piMDaniii isUtra 41/2 piMDanijutti mULa sUtrono anuvAda che. mULa sUtrono anuvAda ITAlika bolDa 42. dasaveyAliyaM 42.8zavaivAti sUtra 42. dasayAliya TAIpa ane tenI niryukti-vRttAdino anuvAda normala TAIpamAM jarU. 3ttarannuyaNe jarU3ttaradhyayana sUtra 43. uttarajhayaNa chapAyo che. jethI adhyayana samaye mULabhUta ane TIkAno bheda 44. naMdIsUrya 44, nandI sUtra . nadI 46manugovAra 46. manuyogadvAra sUtra 45. anugaddAra sahelAIthI jANI zakAya. A graMthonA anuvAdamAM sUtrono je krama 45 Agama sUtronA A graMthomAM vibhinna viSayonI gahana che te ja krama munizrI saMpAdita 'mA'Tma sattAni sahIvaM'mAM paNa che carcA vicAraNA karavAmAM AvI che. 'AcAra aMga'mAM sAdhu nA jethI anuvAdamAM kyAMya saMzaya jaNAya to tenuM nivAraNa mULa AcAradharma vize carcA karavAmAM AvI che. 'sUtrakRta'mAM jaina ane saMskRta-prAkRta TIkA sAthe rAkhIne spaSTa karI zakAya. Ama, A jainetara arthAt svasiddhAnta ane parasiddhAntano tulanAtmaka abhyAsa mahAna ane pavitratama saMpuTamAM 45 Agamo tathA be vaikalpika rajU karavAmAM Avyo che. 'jJAtAdharmakathA'mAM AThaso bAvana kathA ane Agamo ane bAraso sUtranA saraLa anuvAda sahita 48 graMthono traNaso sattAvana jeTalAM dRSTAnto mUkavAmAM AvyAM che. 'prabhApanA" | samAveza karavAmAM Avyo che. A graMthamAM lagabhaga sAtasothI vadhu upAMgamAM phijhiksa, bAyolojI, paryAvaraNa, meTAphijhikala jevA viSayo para carcA karavAmAM AvI che. A graMtha dIparatnasAgare chellAM Adhunika vijJAnane lagatA viSayonI najIka besI zake evI carcA 14 varSa sudhI ekaniSTha bhAve karelI AgamanI sAdhanAnI phalazruti che. karavAmAM AvI che. 'payazAstra'mAM eka viSaya para sUtra ane aMtima A graMtha dIparatnasAgaranI eka saMzodhaka, vivecaka ane anuvAda ArAdhanAnuM varNana tathA vidhividhAnonI carcA karavAmAM AvI che. tarIkenI viziSTa mudrAne to upasAve ja che, paraMtu sAthosAtha temanI ' anuyogadvAra'mAM nyAyazAstrane lagatI, 'naMdIsUtra'mAM jJAnanA apUrva dharmaniSThAne paNa pragaTa kare che. bheda-prabhedanI, 'aMtakRtadazA'mAM ma2NAnta upasarga thayo hoya te dIparatnasAgarajIe AgamagraMthonA saMzodhana saMpAdana, vivecana vizenI kathAnI carcA karavAmAM AvI che. 'piMDaniyukta'mAM sAdhue ane anuvAda sAthe 'Agamazabda koza' ane 'AgamakathAkoza' paNa kevo AhAra levo joIe, kema vAparavo joIe jevI be vastunI teyAra karyA che je temaNe kozakSetre karelA pradAnanI sAkSI pUre che. vidhi vize vistArathI samaja pUrI pADavAmAM AvI che. Ama, judA 'Agama zabdakoza' bhAga 1 thI 4mAM 46000 zabdo ane tenA judA graMthomAM asaMkhya viSayonI vizad ane dRSTAnta sahita chaNAvaTa jeTalA AgamasaMdarbho mUkavAmAM AvyAM che. mULa zabdo 3,75,000 karavAmAM AvI che. A sAthe 'mAma sujJAMi saTI' zIrSaka heThaLa AgamanA hovAthI prAkRta (ardhamAgadhI)mAM che tene saMskRta bhASAmAM Agamono TIkA sahitano trIsa bhAgomAM vibhAjita saMpaTa Apyo rUpAMtara karyuM che ane gujarAtI artho mUkyA che. 45 AgamamAM je che jemAM dIparatnasAgarajInI jJAnasAdhanAnuM pratibiMba paDela joI je sthaLe A zabda AvelA hoya te te sthaLano AgamanA nAma ane zakAya che. sUtranA krama sahitano nirdeza karyo che. A prakAranI saMzodhana zistane A Agamane gujarAtI ane hindI bhASAmAM avatarita karIne kAraNe koI paNa Agama zabdano artha 45 AgamamAM jyAM jyAM munizrIe samagra bhAratIone mAlAmAla karI dIdhA che. jaino sAthe teno ullekha hoya te zodhavAnuM atisulabha bane che. 'AgamakathA jainetaro paNa A graMthamAM rasa letA thayA che, A graMthane mUlavatA thayA che, koza' kathAnA saMdarbha sthaLa sahitano koza che. A kozamAM AgamamAM A graMthano abhyAsa karatA thayA che, A graMthanI pavitratAne pramANatA AvatI badhI ja kathAono saMkSipta sAthe akArAdikrame nAma nirdeza thayA che, A graMthanI samRddhine prApta karatAM thayA che. A graMtha vizenI karavAmAM Avyo che. ahIM kathAnA badhAM ja pAtrono AgamamuLa / jijJAsAne saMtuSTatA thayA che, A graMthanI prastutatAne samajatA thayA che. niyukti / bhaya | cUrNi ke vRttimAM je je sthAne ullekha hoya teno Aje 48 graMthono saMpuTa prakAzita thaI rahyo che te che 'Agama sUtrakrama sahita saMdarbhe nirdeza ane atisaMkSepa kathA mAhitI sUtra saTIka anuvAda.' A pustaka 10,000thI vadhu pRSThomAM lakhAyuM ApavAmAM AvI che. A sAthe "AgamapaMcAgI'mAM AvatAM che ane tenuM vajana ja savA soLa kilo thAya che. A mahAgraMthamAM dRSTAnnonI nodha sAthe tIrtha kara gaNadhara pratyeka buddha Adi mATe alaga niryukti, bhASya, (kyAMka kyAMka cUrNi) tathA samagra vRttiono pariziSTo che. A mAtra Agama kathA koza ja nathI paNa vizeSanAmagujarAtI anuvAda karAyela che. tenI sAthe mULa sUtrono anuvAda dRSTAnta-kathAdisahitano AgamakathAkoza che. jemAM prAkRtanAma, tenuM to kharo ja. A graMthamAM 11 aMgasutro, 12 upAMga sutro, 4 saMskRta rUpAMtara ane je nAmanI gujarAtImAM saMkSipta oLakha che tenA
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ oNkTobara, 2009 prabuddha jIvana saMdarbhasthaLanI noMdha sahita ApavAmAM AvI che. A banne koza munizrI dIparatnasAgara mahArAjanI prajJAno sparza pAmIne pragayuM che. jina dIparatnasAgara mahArAje lIdhelA athAga parizramanI ane bhakti viSayaka pAMceka prakAzano noMdhapAtra che : eka "caityavaMdanamALA' AgamagraMthanA karelA UMDA abhyAsanI gavAhI pUre che. A banne je mAM 779 ce tyavaMdanA saMpAdita karavAmAM AvI che. A koza sAthe "Agama viSaya darzana'no paNa ullekha jarUrI bane che. A caityavaMdanAmAM parvadina, parvatithi, vividha tIrthonAM caityavaMdano sAthe Agama-Index nuM gujarAtI bhASAmAM prakAzita thayela pustaka che caityavaMdananI bAra covIzI ane tIrtha karanA kalyANaka Adi jemAM 45 AgamanA sUtrakramano viSaya anusAra anukrama nirdeza caityavaMdano paNa che. be, 'zatruMjaya bhakti'mAM taLeTIthI AraMbhIne e rIte goThavAyelo che ke jenA AdhAre Agama muLa, Agama gheTI pagalA sudhInA sthAnone anurUpa stuti-caityavaMdana-stavanone anuvAda ane Agama saTIka traNemAM potAno Icchita viSaya zodhavo saMpAdita karyA che. traNa, 'siddhAcalano sAthI'mAM sthAnane anurUpa saraLa thAya che. A pustaka Agamano bRhatuviSaya anukrama darzAve che. stuti, siddhAcala bhAvayAtrA, mahattvanA sthaLonI TUMkI noMdhone Ama, samagra Agama graMtha sambandhita pustako dIparatnasAgara samAvyAM che. cAra, 'vitarAga stuti saMcaya'mAM teoe paramAtmA mahArAjanI AgamavANI pratyenI bhaktine vyaMjita kaMre che. sanmukha bolavAnI 1151 bhAvavAhI stutio saMpAdita karI che. dIparatnasAgara mahArAje Agama viSayaka sAhitya ja ApyuM hota A stutiomAM 900 stuti gujarAtImAM ane 251 stuti to paNa temanuM nAma ciraMjIvI banI raheta, paraMtu Agama uparAMta saMskRtamAM che. pAMca, "caityaparipATI'mAM pAlaDI, vAsaNA vistAramAM paNa teoe vividha viSayane lagatAM pustako lakhyAM che. vyAkaraNa AvelAM jainAlayonI noMdha ane pratyeka jinAlayamAM bolI zakAya kSetre teoe 'kRdantamAlA' nAmanuM pustaka ApyuM che jemAM 125 tevI alaga traNa stutio mUkI che. A pAMca pustako dIparatnasAgara dhAtuonA 23 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka rajU karavAmAM AvyuM mahArAje sAMpradAyika kSetre karelI amUlya sevAnI sAkSI pUre che. che. A uparAMta 'abhinavahema laghupakriyA' bhAga 1 thI 4 paNa dIparatnasAgarajInA lekhananuM bIjuM viSayakSetra che pUjana sAhitya. noMdhapAtra che. A graMtha 1000 pRSThomAM lakhAyo che. siddhahema teoe 'Ipa Agama mahApUjana vidhi' nAmanI pustikAmAM be divasa zabdAnuzAsanane AdhAre racAyela mahopAdhyAya vinayavijayajI cAlatA evA 45 Agama mahApUjananI vidhi, zrI rUpavijayajI mahArAja kRta ladhu prakriyA upara siddhahema saMbaMdhI aneka graMthone kRta 45 AgamapUjA, 45 Agama yaMtra vagerenuM sarasa rIte saMkalana AdhAre taiyAra karavAmAM AvelA A graMthamAM mULa saMskRta sUtra ane karyuM che. sahelAIthI pUjana kema bhaNAvI zakAya tenA mATe A pustikA vRttino gujarAtI artha sUtra anuvRtti, saMskRta saMdarbhayukta gujarAtI pathadarzaka nIvaDe tevI che. dIparatnasAgare pUjanasAhitya sAthe vivecana, sAdhanikAdi sAta bhAgomAM pratyeka satranI chaNAvaTa karI vidhisAhitya saMbaMdhI paNa pustako lakhyAM che. 'dIkSA yogAdi vidhi', che. mAhitI samRddha ane zAstrIya evAM pariziSTo A graMthanI 'sAdhu sAdhvI kALadharma vidhi', 'vidhisaMgraha-1' jevAM pustakomAM vizeSatA che. A graMtha dIparatnasAgarajIne eka vidvAna vaiyAkaraNI tarIke dIkSAvidhi, AvazyAdi yoga vidhi, vaDI dIkSA vidhi, pada-pradAna prasthApita kare che. to 'abhinava upadeza prAsAda' graMtha 1100 vidhi, kALadharma vakhate sAdhu tathA gRhastha karavAnI vidhi, anuSThAna pRSThomAM taiyAra thayo che jemAM "mannaInA' sUtramAM AvatA vidhi vagerenI sAdI-saraLa bhASAmAM rajUAta karI che. munizrInA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno graMthastha thayAM che. ArAdhanA sAhitya viSayaka pustakomAM 'samAdhi maraNa', 'sAdhu sAdhvI pratyeka vyAkhyAna daza-daza pRSThomAM che jemAM AraMbhe eka eka zloka, aMtima ArAdhanA', 'zrAvaka aMtima ArAdhanA'no ullekha karI zakAya. pachI jainetara bodhaka prasaMga, saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA A pustakomAM 'samAdhi maraNa" sADA traNaso pRSThanuM che jemAM aMta ane chaNAvaTa, jainakathA, kartavyanA viSayane anurUpa stavana AdinI samaya ane bhAvi mati sudhAravA mATe maraNa samaya cittanI samAdhi paMkti evI gUMthaNI karavAmAM AvI che 'nava pada zrIpAla" paNa anokhuM jaLavAI rahe tevI ArAdhanAvidhi, ArAdhanAsutro, ArAdhanA padyo pustaka che. A pustakamAM nave nava padanuM alaga alaga vivecana vagere sAta alaga alaga vibhAgomAM vargIkRta karIne mUkavAmAM karatAM karatAM nava divasamAM AkhuM zrIpAla caritra paNa pUruM thaI jAya AvyAM che. 'sAdhu sAdhvI aMtima ArAdhanA' ane 'zrAvake aMtima e prakAre thayelI vyAkhyAnamALAnuM Ayojana thayeluM jovA maLe che. ArAdhanA'mAM sAdhu-zrAvakone aMta samaya sudhAravA mATe nitya A banne vyAkhyAnasaMgraho munizrI dIparatnasAgara mahArAjanI karavAnI evI ArAdhanA graMthastha karavAmAM AvI che. mULa prAkRta vyAkhyAnazailIno paNa paricaya karAve che, eka uttama vaktA tarIkenI ane saMskRtamAM graMthastha thayelI A vidhine dIparatnasAgarajIe saraLa chApa (Image) aMkita karI jAya che. gujarAtImAM anudita karI ApI che. keTaluMka sAmpradAyika ja kahI zakAya tevuM sAhitya paNa munizrI dIparatnasAgaranA tattvArtha sAhitya viSayaka graMtho vize Sa
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prabuddha jIvana oNkTobara, 2009 noMdhapAtra che. 'tattvArtha sUtra prabodha TIkA' (adhyAya-1) ane dIparatnasAgara che. moTI vAta to e che ke teoe ATaATalA 'tattvArthobhigama sUtra abhinava TIkA' bhAga 1 thI 10 ema be kAma pachI paNa namratA choDI nathI! caherA para prasannatA ane pustakomAM sUtra, hetu, mULa sUtra, saMdhi sahita sUtra, sUtrArtha, vANImAM sahajatAno anubhava thAya che. sanyasta jIvana jIvatA anuvRtti, aneka saMdarbhagraMthomAMthI saMkalita mAhitIyukta abhinava munizrIne jIvanamAM kyAMya kazAno abhAva sAlyo na hoya evI TIkA, sUtrasaMdarbha, AgamasaMdarbha, sUtranuM padya, niSkarSa jevA AtmazAMti ane AtmasukhanA teo bAdazAha che. lAkho rUpiyAnI vibhAgo sahita dazAMgI vitaraNa karavAmAM AvyuM che. dazamA grAnTo detA paNa sarakAra koI paNa pAse na karAvI zake tevuM sattvazIla adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci ane viSayasUci jevAM sarvAgI kAma munizrIe kazI ja apekSA vinA ane kazI ja vizeSa sagavaDa abhyAsamAM upayogI thaI zake evA samRddha ane zAstrIya pariziSTo bhogavyA vinA karyuM che. jaina ane jainetara samAjamAM jinavANI guMjatI ApavAmAM AvyAM che. pratyeka adhyAyanA aMte paNa sUtrakrama, thAya ane samagra mAnavasamAja sukha, zAMti ane zAtAno anubhava AkArAdikrama, zvetAmbara ane digambara pAThabheda jevAM pariziSTo karato thAya to ja A gujarAtI bhASAmAM 'Agama sUtra saTIka mUkavAmAM AvyAM che. 352 sUtronA rahasyanuM 1700 pRSThamAM anuvAda' ane Agama saMbaMdhI anya pustakonA prakAzano ane tenI gahana vivecana karato A graMtha 'losa enjalesa'mAM cAlatI zani- pAchaLa munizrI dIparatnasAgare traNa traNa dAyakA sudhI karelI ravinI pAThazALAnA abhyAsakramamAM paNa mUkAyo che. A jJAnasAdhanA sArthaka nIvaDaze. traNa dAyakA pUrvenA munizrInA 'dIkSA tattvacarcAno viSaya sAthe 'navakAra maMtra nava lAkha jApa noMdhapothI', samAroha'mAM prAsaMgika pravacana ApatAM zrI lalita Azara bolyA 'cAritryapaTa eka karoDa jApa noMdhapothI', 'abhinava jaina paMcAMga', hatA : 'yaha dIpaka jalA che, jalA hI rahegA.' A vAkyanI guMja 'kAyamI saMparka sthaLa, amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI', Aje A etihAsika vimo cana samArohamAM paNa kALane 'jJAnapada pUjA', 'bAra vrata pustikA tathA anya niyamo' vagerenAM paNa atikramIne paNa saMbhaLAI rahI che. aMte munizrI dIparatnasAgarajI prakAzano karyA che. abhinava jaina paMcAMga' eka viziSTa prakAranuM mahArAjanA caraNakamalamAM vaMdana karIne , jemaNe parakAyA praveza karIne zAstrIya paMcAMga che. temAM eka varSanuM je vaijJAnika paddhatie munizrImAM rahelA adhyAtmajIvanane oLakhyuM che evA vijaya gANitika koSTaka mUkI ApyuM che tenuM anusaraNa to ATheka AcAryo Azarano eka ze'ra rajU karIne mAro A upakrama pUro karuM chuM : ane vyAvasAyika mANaso karI rahyA che. 'salAma che emanI akhaMDa anAdi jalanane Izvare mAnavIne je zarIra ane zarIranAM vibhinna aMgo sAthe so TacanuM 'vijaya ' kuMdana, dIparatna che.' prajJA ane bhASA ApyAM che teno kyAM, keTalo ane kevo upayoga * * * karavo te munizrInI A lekhanayAtrA ane jIvanazailI parathI zIkhavA- DaoN. bipina Azara, DaoN. gujarAtI bhASA sAhitya bhavana, saurASTra yunivarsiTI, samajavA jevuM che. jinavANI ane jaina saMpradAya pratyenI akhUTa zraddhAe rAjakoTa-5. manizrI dIparatasAgarane baLa pUruM pAyuM che. eka vyakti kAma karavA ema-1/13, rurala hAusIMga borDa, e. jI. sosAyaTI sAme, kAlAvaDa roDa, dhAre to keTaluM badhuM karI zake che tenuM sAkSAt daSTAnna munizrI rAkak pati zrI rAjakoTa-5. phona : mo. 94271 53341