Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ - . ja prabhu jI varSa-57 * aMka-5 0 me-2010 * pAnA-28 * kImata rUA. 10 jina-vacanA pApakarmanI gati je pAvakammehiM dhaNaM maNussA samAyayaMtI amaiM gahAya / pahAya te pAsa payaTThie nare verANabaddhA naragaM uveMti / / -3ttarAdhyayana-4-2 je manuSya pApakarmo karIne, dhanane amRta samajIne bheguM kare che, teo karmanA phAMsAmAM baMdhAya che ane chevaTe vera bAMdhIne, dhanane ahIM ja choDIne, narakagatimAM cAlyA jAya che. jo manuSya dhana ko amRta samajha kara, pApakarmoM se upArjana karate haiM, unheM dekho / ve karma ke phaMde meM par3ane ke lie taiyAra hai / ve vaira se baMdhe hue sArA dhana yahIM chor3akara naraka meM jAte I Those people who accumulate wealth through sinful deeds, as if they were collecting nectar, get involved in great sins, create enmity with others, and eventually leaving all wealth here, go to hell. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'bina-vana mAMthI)
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana me 2010 divase AvI. sIdhI upara caDhI gaI. pagamAM senDalasainikanI saMmatI yamana benDala na hatA. karamAyelA phUlane potAnA hAthamAM prathama vizvayuddhamAM briTana vatI laDato bhAratanI rAkhIne te beThI rahI. gurudeva lakhavAnA kAmamAM pagalI gurakhA rejimenTano eka sainika maraNatola ghavAyo hatA. vAta karavAnI phurasada na hatI. gAMDI thoDA gurudeva eka divasa thAkIne uparanA majale samaya pachI cAlI gaI. keTalAka divaso bAda pharIne ane yuddhakedI tarIke jarmanonA hAthamAM paDyo. tenA UbhA UbhA dUra kaMIka joI rahyA hatA. acAnaka e AvI. gurudeva lakhatA ja beThA rahyA ane gAMDI baMne paga sakhata ghavAyA hatA. eka paga kApI eka gAMDI strI nIce dekhAI ane te upara AvavA te temanA kAnamAM kaMIka kahI gaI ! zuM kahI gaI ? e nAMkhavAmAM Ave to ja teno jIva bace tema hato. mATe dAdara caDavA lAgI. daravAne tene rokI khabara nathI. paraMtu gurudeve kahyuMteno eka paga kApavA jarmana DaoNkTarane tenI saMmati haTAvatAM kahyuM: "cAlI jA, cAlI jA ahIMthI!' 'pahelAM to huM kalpanA dvArA saunI sAthe ekatA joItI hatI. sainika bahu gabharAyelo hato, kAraNa ane te nIce utarI gaI. gurudevane uparathI A anubhavato hato, paraMtu te divasathI mArI saunI ke yuddhakedIo para jarmanonA krUra julmanI vAto jANa thaI ane teo vicAravA lAgyAH sAthe sAcI ekatA, AMtarika ekatA thaI gaI." eNe sAMbhaLI hatI. jarmana DaoNkTara vimAsaNamAM 'A gAmamAM A gAMDI AvI zA mATe ? nIce A prasaMga pachIthI gurudeve nIce dharatI para hatAH 'sainikamAM vizvAsa kevI rIte Ubho karavo jauM ane pache ?' paNa eTalAmAM to nIce thI e jhuMpaDI bAMdhIne besavAnuM ane nikaTanA loko sAMthAla jano vagere sAthe haLavA-maLavAnuM, temanA ane eka paga kApavA tenI saMmati zI rIte marmabharyuM prazna-veNa bolI: meLavavI ?' DaoNkTara aMgrejI jANatA nahotA ane | 'uparanA mALethI heThA kyAre utarazo ThAkura ?' bone samajavAnuM ane vAcA ApavAnuM paNa bhAratIya sainika jarmana bhASA nahoto jANato. (AvA ja marmabharyA veNoe jagADayA ane mAnarUpI zarU karyuM. 'dIThI sAMthalanI nArI' jevA hRdayadrAvaka gaja parathI nIce utAryA hatA. mAna-gajArUDha karuNa kAvyo AmAMthI sarjAyA. 3 jarmana DaoNkTare bahu vicAra karyo. kayo zabda boluM bAhubaLIjIne brAhmI-suMdarI bahenoe 'vIrA morA ! gaja -prA. pratApakumAra je. ToliyA to A bhAratIya sainikanA manamAM vizvAsa pedA thakI heThA Utaro, gaja caDhya kevaLa na hoya ! kahIne.) 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI thAya ane e DokuM halAvI paga kApavA saMmati gurudeva A zabdo sAMbhaLI coMkI UThyA. | 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA Ape ?' aMte DaoNkTarane rasto sUjhayo. DaoNkTare teo nIce utaryA. premanuM milana 'upara' thoDuM ja | 1929 thI 1932 sainikanA kAnamAM traNa vAra moTethI zabdoccAra thAya che ! e gAMDIvaNavI strI jotI rahI. bolIH | 2. prabuddha jaina karyo. 'ravIndranAtha TAgora, ravIndranAtha TAgora, 'huM roja ahIM AvuM chuM, paNa A daravAna mane 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkavuM ravIndranAtha TAgora.' sainikanA moM para camaka tamane maLavA deto nathI.' AvI. teNe DokuM halAvI yogya hoya te kApakUpa A parathI gurudeve daravAnane kahyuM: 'jyAre paNa eTale navA nAme 3. tarUNa jaina A ahIM Ave tyAre tene upara AvavA devI." karavA saMmati ApI. - 1934 thI 1937 - gurudevane vicAra karatA karI DhaMDhoLI mUkanArI 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana -maheza dave kRta 'kavitAno sUrya'mAMthI e gAMDI te vakhate to tyAM na rokAI. pharI bIje 1939-1953 5. prabuddha jaina navA zIrSaka banyuM 'prabuddha jIvana" | sarjana-sUci 1953 thI kartA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 (1) "jana gaNa mana adhinAyaka'nA sarjaka thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda RSi kavi ravIndranAtha TAgora DaoN. dhanavaMta zAha mAsika (2) sUphI paraMparA anuprANita gujarAtI saMta sAhitya praoN. mahebUba desAI 2010mAM 'prabuddha jIvana'no pa7mAM varSamAM (3) sarvajJatA vize vicAraNA DaoN. pravINabhAI sI. zAha praveza (4) gAMdhIjI ane gurudeva zAMtilAla gaDhiyA prabuddha vAcakone praNAma (5) anubhUtinI aphalAtUna anubhUti DaoN. raNajita ema. paTela pUrva maMtrI mahAzayo (6) patra-carcA azoka na. zAha jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (7) navakAra maMtramA "na' ke 'I' namukkAro ke mukkAro? puSpAbena parIkha caMdrakAMta sutariyA (8) jayabhikhkhuM jIvanadhArA-18 DaoN. kumArapALa desAI ratilAla sI. koThArI (9) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-19 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa maNilAla mokamacaMda zAha (10) jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha jaTubhAI mahetA (11) sarjana svAgata paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA DaoN. kalA zAha cImanalAla cakubhAI zAha (12) paMthe paMthe pAtheya : ravIndrasmRti prA. pratApa ToliyA DaoN. ramaNalAla cI. zAha kRti karavA ra Ara kara kara ra % thI 4 karo
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 | 0 varSa : 17 0 aMka: 5 0 me 20100 vikrama saMvata 2066 0 vIra saMvata 2536 0 mi. vaizAkha suda -tithi-30 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 prabhupha jIvI 00 vArSika lavAjama rUA.125/-00 00 chUTaka nakala rUA. 10-0 0 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha jana gaNa mana adhinAyaka'nA sarjaka RSi kavi ravIndranAtha TAgora vipattimAM karo rakSA, na evI prArthanA mArI. sadA mastaka raho namra, na sukhamAM garva kaMI hojo, vipattithI DaruM nA huM kadI - e prArthanA mArI! sadA muja netra sAthe sarvadA tava mukha-chabI jojo ! -TAgora AMtara saMvedanAmAMthI sUrajanA kiraNo jevI, jagatane nava pallavita daLadAra graMtho baMgALImAM prakAzita thayA che. uparAMta pote ja svarabaddha karI de evI kavitA janmAve e mahAkavi ane jagatanA rahasyone karelA 2500 gIto ( A ravIndra saMgItane ApaNA gujarAtI potAnA sarjanamAM jhAMjharanI jema guMjatA karI vizvane AnaMda vibhoranI svarakAroe gujarAtamAM jIvaMta rAkhyuM che, emAM vartamAnamAM vidUSI parama kakSAe laI jAya e RSi kavi DaoN. nalinI maMDagAMvakara mokhare | A aMkanA saujanyadAtA : kavi. che.) ane jIvananI uttara avasthA, kavivara ravIndranAtha TAgora | zrI rasikalAla laheracaMda zAha 68nI UMmare AMgaLIomAM piMchI AvA mahAkavi ane RSi kavi laI 2000 thI vadhu uttama ane hatA. bhAratanI dharatIe amIra khUzaro pachI kadAca Avo bhavya kavi rahasyamaya citronuM sarjana karyuM. eo kahetA Painting have an A TAgoramAM nihALyo. universal language. mArA vidvAna mitra zAMtibhAI gaDhiyAe hamaNAM ja mane eka patramAM kalakattAnI dvArakAnAtha galImAM joDAsAMkonA TAgora parivAranA lakhyuM ke "ApaNA A TogAra to sapta AyAmI pratibhAthI vibhUSita naMbara pAMcamAMnA gharamAM ratnagarbhA zAradAdevInI kukhe 7me 1861mAM saptarSi' kavi che. kavi, nATyakAra, vArtAkAra, eka sUraja Ugyo ane eja gharamAM 7 oNgasTa mana jarIye nathI Aja maravAnuM navalakathAkAra, saMgItakAra, citrakAra ane nRtya | 1941mAM A sUraja Athamyo. e sUraja game che suMdara A viSe pharavAnuM abhinayakAra', A sapta kalAmAM pAraMgata ane ApaNA ravIndranAtha TAgora. devendranAtha ane rahevuM che mAnavo vacce pratiSThita A kavie mabalakha lakhyuM. aDhaLaka sUraja-tejanI sAkhe zAradAdevInuM A 14muM saMtAna. je gharamAM AMkha lakhyuM. ATha varSanI UMmarathI 80 varSanI UMmara phUlo praphulla vacce ne avasara maLe to | UghaDI e ja gharamAM AMkha miMcANI. je gharamAM sudhI basa sAhitya-kalAnuM sarjana A vibhUti premIjananA hRdayakamaLe. praveza eja gharamAMthI mahAprayANa. jyAM pahelo karatA ja rahyA. temanA gadya-padya sarjanonA 28 -kavivara TAgora zvAsa lIdho e ja sthAne zvAsa thaMbhyo. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsapaoNrTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email : shrimjys@gmail.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabuddha jIvana ravIndranAtha TAgoranuM parApUrvathI jamInadArI kuTuMba. samAjanA sarva kSetra, samAja sudhAro, keLavaNI, sAhitya, tattvajJAna vagere badhAmAM A kuTuMba pratiSThita ane samAjane preraNA Ape evuM. pitAmaha dvArakAnAtha ati zrImaMta, vepAra udyogamAM paNa kuzaLa sukha samRddhimAM chalochala eTale emane 'prinsa'nuM biruda maLyuM. pitAmaha dvArakAnAthanA putra devendranAtha paNa A zrIvaibhavamAM ucharyA ane pAMgaryA. paraMtu jIvananI eka kSaNe emane kaMIka evo sAkSAtkAra thayo ke A badhuM tyajIne himAlaya jaI beThA, chatAM pharajo bajAvavA saMsAramAM rahyA, paNa veda-upaniSada vagere tattvajJAnano abhyAsa, dhyAna ane manana sAthe, eTale samAje emane maharSi devendranAtha kahyA. prinsa dvArakAnAthe dhaMdhAmAM nukasAnI karI ane kuTuMba mAthe moTuM devuM mUkI vilAyatamAM avasAna pAmyA. paraMtu uttama putra devendranAthe badhI jAgIra vecI, chevaTe AMgaLIonI vIMTI vecIne paNa pitAnuM devuM bharapAI karyuM. maharSi devendranAthanA patnI zAradAdevI paNa vaidika dharmamAM pUrI caDhAvALA ane dharmadhyAnamAM lIna sAttvika prakRtinA bhAratIya nArI AvA A yugala thakI je saMtAno A dharatI upara avataryA e badhAM ja ati tejasvI. eTale ja mAtA zAradAdevI ratnagarbhA kahevAyA. mA zAradAdevI pUjA-dharma dhyAnamAM vyasta eTale ravIndrane mAtAnuM lAlanapAlana ochuM maLyuM. bharyAbhAdaryA gharamAM nokara cAkarInI vacce ravIndrano Uchera thayo. yuvAna vaya sudhInI pote lakhela AtmakathA 'jIvana smRti'mAM ravIndranAtha lakhe cheH 'mA zI vastu che te huM jANI ja na zakyo.' potAnI 14 varSanI UMmare ravIndranAthe mAtAne gumAvyA. pitA devendranAtha vize TAgora lakhe cheH gurUkULa jevuM hatuM. ravIndranAthanA moTA bahena svarNakumArI devI sAhitya rasika hatA, ane kavitA-vArtA lakhatA. baMgALamAM baMgALI navalakathA lakhanAra e pahelA mahilA navalakathAkAra hatA. moTAbhAI satyendranAtha AI.sI.esa. adhikArI hatA, ane eo amadAvAdamAM jaja hatA. tyAre 17 varSanI UMmare ravIndranAtha amadAvAdamAM bAdazAhI mahela zAhIbAgamAM rahyA hatA. ravIndranAthanI prasiddha kRti 'kSudhita pASANa'nA bIja ravIndranAthanA manamAM tyAre ropAyA hatA, ane tyAre ja emaNe potAnA be gItonuM svarAMkana karyuM hatuM. vartamAnamAM ahIM saradAra paTelanuM smAraka che ane svIndranAtha je khaMDamAM rahyA hatA e khaMDane 'ravIndra smRti' nAma apAyuM che. ravIndranAtha TAgoranA bhAIo, baheno, pitrAIo. kuTuMbIjano vagerenI eka eka vyakti upara eka graMtha lakhAya evA A badhAM tejasvI ratno hatA. Genetics nA abhyAsI mATe A zodhano viSaya che. A kuTuMba sAthenA saMbaMdhono eka cheDo gujarAtane paNa sparze che, ane bhAva saMbaMdhano eka aMza ApaNA mahAtmA gAMdhIjI sAthe paNa joDAyo hato. vadhu vigata mATe 'muMbaI samAcAra'nI nava meM pahelAnI ane pachInI bakula Telara likhita 'sagapaNanA phUla' kolama dhyAnathI vAMcavA vinaMtI. me 2010 "devendranAthane yAda karuM chuM tyAre himAlayanA atIva suMdara zikhara kAMcanajaMghAnI bhavya zveta ekalatAnI mUrti mArA manaHcakSu samakSa khaDI thAya che. upaniSadanA zabdomAM kahuM to svargIya AkAzamAM UbhelA UMcA vRkSa jevA te hatA.' ravIndranAthane sAhitya ruci keLavavAmAM moTA bhAI jyotirIndranAthano phALo paNa mahattvano. A moTAbhAI paNa sarjaka sAhityakAra. emanuM lagna kAdambarI devI sAthe thayuM tyAre ravIndranAthanI UMmara sAta ane kAdambarI devInI uMmara nava. kAdambarI devImAM paNa sAhityarasanA jharaNAM, paraMtu vizeSa bhAvajharaNuM to ravIndranAthanuM emanI sAthe baMdhAyuM. kavinI kavitAne emaNe preraNA ane protsAhana ApyA. A saMbaMdha koI alaukika hato. anubhavAya pA samajAya nahi. ravIndranAthanA jIvanamAM A prathama strI pAtra. A kAdambarI devIne kavi zrI devI DarTanA nAmathI saMbodhatA. potAnA pati dvArA thatI potAnI upekSA sahana na thatA A kAdambarI devIe potAnI 25nI UMmare viSa ghoLyuM, tyAre ravIndranAthanI sthiti vIze enI kalpanA paNa azakya. kavie A kAdambarIdevIne jIvanabhara smaryA hatA. A pitA pAse ravIndranAthe pUjana-arcana, dhyAna, veda ane upaniSadono abhyAsa karyo. A kAraNe ja ravIndranAthane gAyatrI maMtra khuba gamato ane A maMtrano eo niyamita jApa karatA. uparAMta ravIndranAthe vividha pustakonuM vAMcana paNa karyuM ane emanI pratibhA pAMgaratI citra mATe 10 varSanI UMmare kavine beMgola ekeDemImAM praveza apAya. 13nI UMmare senTa -kavivara TAgora, jhevIyarsa skUlamAM praveza thayo. uparAMta bhArata rahI. TAgoranA parivA2nuM vAtAvaraNa eka prAcIna 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) 0 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) nathI nathI joItI mukta vairAgyanI sAdhanA thakI mAthuM asaMkhya baMdhanamAM ja svAda mahAnaMda muktinI pratyeka navajAta rA saMdezo lAve che. Izvare hA manuSyamAM ane gumAvI nathI | mane eTalI khabara che ke huM jyAre gIta cato houM chuM tyAre huM IzvaranI sauthI najIka houM chuM.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 pravAsa ane vizeSataH himAlaya pravAsa paNa karyo, zikSaNa kArya daramiyAna emanuM kAvya, nATakanuM sarjana to gatimAM hatuM ja. A sarjana tyAre sthAnika patrikA ane sAmayikomAM chapAyuM. 16 varSanI UMmare ajJAta nAma bhAnusiMha dhAraNa karI 'bhAnuM siMhera pAvali' lakhyuM. A kALo 'bhAratI' sAmayikamAM prakAzita thayA. A kAvyomAM prAcIna kAvyonI zailI hatI, eTale tajajJoe ene prAcIna gaNIne vadhAvI lIdhI. jarmanImAM rahetA eka baMgAlI vidyAne to A padAvali upara DaoNkTareTanI padavI paNa prApta karI hatI. prabuddha jIvana TArgora kuTuMbe nirNaya karyo ke ravIndranAthane berisTara banAvavA. e mATe kavine IMglAMDa mokalavAno nirNaya levAyo. eTale aMgrejI bhASAjJAna ane rItabhAta zikhavavA muMbaImAM rahetA TAgora kuTuMbanA snehI tabIba DaoN. AtmArAma tarabuDanA ghare mokalyA. ravIndranAtha tyAM badhuM zikhyA. A samaye temanI AtmArAmanI SoDaSI kanyA annapUrNA sAthe maitrI thaI. kavitA sAhityanA AdAna pradAnanI goSTie eka navo bhAva saMbaMdha baMdhAyo. ravIndranI AMtarika pratibhA ane bAhya dekhAvathI 'eNnA' khUba khuza hatI, ane ravIndrane kahetI 'AvA rUpALA caherA upara dADhI na vadhArIza.' eNnAnA mRtyu pachI ja kavie dADhI vadhArI ane jagatane atyaMta pratibhAzALI RRSitulya vyaktitva maLyuM. kavi potAnA mitrone eka hulAmaNuM nAma ApatA, ema A 'eNnA'ne nalinI nAma ApyuM. eka vakhata kavie A nalinI upara lakheluM gIta bhairavI rAgamAM saMbhaLAvyuM tyAre A eMnA-nalinI-kavinA svara zabda upa2 maMtra mugdha thaI gaI ane bolI UThI : 'kavi, tAruM gIta sAMbhaLIne no mRtyulokamAMthI paNa huM pAchI AvI jAuM.' AvI 'eNnA"ne jIvanabhara bhUlI ja kema zake ? phUlo karamAya jAya che paNa sugaMdha to avismaraNIyatAnA pradezamAM ciraMjIvI saurabha banI sthAyI thaI jAya che. bAra varSanI UMmare kavino upanayana saMskAra thayo. TAgora kuTuMbanA nirNaya kavine 17 varSanI UMmare berisTara banavA IMglAMDa javuM paDyuM. potAnA sTImaranA A prathama pravAsa vize kavie lalita gadyamAM suMdara lakhyuM che. 5 smRtikathAmAM lakhe cheH e banne mArA premamAM hatI e vize mane gIre zaMkA nathI. kAza...mArAmAM e vakhate vadhu naitika hiMmata hota !" acAnaka pitA devendranAthano Adeza Avyo ke 'jaladI bhArata AvI jAva' ane berisTarIno abhyAsa adhUro mUkI ravIndranAthe laMDanathI vidAya lIdhI. tyAre zrImatI skoTane khUba duHkha thayuM, ane ravIndranAthanA hAthane sparzIne azrubhInI AMkhe kahyuM, 'Ama vahelA cAlyA javuM hatuM to tuM amAre tyAM Avyo ja zA mATe ?' koIpaNa bautika ane saMvedanazIla pratibhA anna vagara jIvI zake paNa lAgaNInA sAtha vagara enuM jIvavuM muzkela bane ja, pachI te puruSa hoya ke strI, kAraNa ke anyo anyanI samaja anyo anya mATe eka UrjAnuM ane anyo anya mATe ha2 paLe urdIkaraNanuM kAma karatI hoya che. ravIndranAthane jemanI sAthe manameLa thayo emanI sAthe vanameLa na thayo, ethI A kavi 'devIdAsa' banI na gayA paraMtu jemanI sAthe jIvanameLa thayo emanI sAthe manameLa karIne pratibhAvaMta jIvana jIvyA. pitA devendranAtha ane TAgora kuTuMbe IcchelI kanyA sAthe eo paraNyA. pAMca saMtAno sAthe 19 varSa prasanna dAmpatya jIvana jIvyA. potAnI 22nI vaye 10 varSanA mRNAlinI devI sAthe lagna, ane potAnI 41nI vaya hatI tyAre 1902mAM 29 varSanI UMmare mRNAlinI devIe vidAya lIdhI. patnI bimAra hatA tyAre ravIndranAthe be mahinA be emanI zramapUrvaka sevA karI., ane pachI patnInA virahane potAnA kavizAMtiniketananA kAmamAM ane sAhitya sarjanamAM DhALyo. potAno kAvya saMgraha 'smaraNa' patnIne arpaNa karatA kavi lakhe cheH "mi Adi mora mANe Ama je ocha AmArI jIvane tRpti bAMjo o go bAMjo. (tuM Aje mArI aMdara mAruM ja rUpa laIne huM banIne rahelI cho. mArA ja jIvanamAM tuM jIva, tuM jIva!) A mRtyune to kavi jANe pacAvI gayA hatA. eMzI varSanA jIvanakALa jIvanamAM e aAka kyAM mithya daramiyAna, mAtA, pitA, patnI, bhAbhI, bhAI, Avyo meM karyA haze, pA kavitAmAM meM kyAreya nA vAta kahI nathI ('chinnapatra') -kavivara TAgora be saMtAno, eka pautra, anya svajano ane aMgata mitro ema lagabhaga dazeka vyaktiI mRtyu zaiyA emaNe nihALI. bharyAbhAdaryA ane mitrosvajanothI sadaiva gherAyelA A kavie kyAreka asahya ekalatAno anubhava karyo. 39 varSa patnI vagara vitAvyA. paraMtu A vidAyo ane ekalatAmAMthI emaNe ekAMtanI samAdhi prApta karI lIdhI hatI. emanA putra rathIndra lakhe cheH ravIndranAthanI AMtarika zAMti koI bAhya laMDanamAM DaoN. skoTanA premALa kuTuMba sAthe ravIndranAthe vasavATa karavo evuM goThavAyuM. TArgora tyAM traNa mAsa rahyA. A kuTuMbe kavine khUba prema ane hUMpha ApyA. ahIM paTTA sAhitya ane saMgItanuM vAtAvaraNa hatuM, ane samAna guNeSu 'jana gaNa mana' e gIta DiseMbara 1911mAM sakhyam e niyame DaoN. skoTanI be samavayaska kalakattAmAM maLanAra rASTrIya koMgresanA putrIo sAthe emane maitrI saMbaMdha baMdhAyo. kavinuM adhivezana mATe kavivara TAgore lakheluM, ane saujanya ane pratibhA ja evI ke koI paNa e gIta tyAre ja pahelI vakhata tyAM adhivezanamAM sahRdayI emane hRdaya dharI de. kavi potAnI gavAyuM.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana me 2010. zokArta ghaTanAthI vicalita thatI nahi." gItAMjali' vahe. A 'gItAMjali'ne nobela prAIjha maLyuM. kavinI ravIndranAthe bhArata pravAsa karyo. soLa vakhata videza pravAso karyA, kavitAe bhAratane advitiya sanmAna apAvyuM. A nobela prAIjhanI sarve sthaLethI emane AvakAra ane uSmA maLyA. vividha sthaLoe emanA rakama emaNe potAnA zAMti niketanane caraNe dharI dIdhI. vaktavyo goThavAyA. emanA zabdonA paDaghA paDyA ane zrotAomAM ravIndranAtha vIsamI sadInA bhAratanA sarvottama sAhityakAra che, e navI navI cetanAnA umeraNa thayA. veda yuganA kavidaSTAno arvAcIna avatAra che. A kavi ApaNA zrIlaMkA ane raziyAnI paNa yAtrA karI. kavi raziyAnA prazaMsaka vyAsa, vAlmIki ane kAlidAsanI paMktimAM emanA sarjana karmathI svayaM rahyA. sthAna pAmI jAya che. ravIndranAtha gAMdhIjInI rASTrIya caLavaLamAM aMtarathI sahabhAgI thayA. AvA kavinuM smaraNa karIe chIe e ja kSaNe eka RSinI mUrti beu mahApuruSonuM zAMtiniketana ane anya sthaLe milana thayuM. lokamAnya ApaNI samakSa sthita thAya che. A mahAkavine ApaNe emanA zabdothI tilaka mATe kavie phALo ugharAvyo. ja A dharatI upara punaH padhAravA vinavIe. zAMtiniketananI sthApanA, ane tyAM vizvabhAratI vizvavidyAlayanI tumi nava nava rUpe eSo prANe, sthApanA. A vizvavidyAlaye jagatanA bauddhikonuM dhyAna kheMcyuM. ApaNA e gaMdha, varaNe, eSo gAne ! umAzaMkara joSI eka samaye A saMsthAnA kulapati hatA. eSo aMge pulakAya paraze, vizvabhAratIno dhvanimaMtra hato. eSo citte amRtamaya haraze, atheyaM vizvabhAratI yatra vizvaM bhavatyekanIDam eSo mugdha mudita du nayAne, (A vizvabhAratI evuM sthAna che jyAM AkhuM vizva e mALo banI tumi nava nava rUpe eSo mANe ! rahe che.) (navA navA rUpe tame prANamAM padhAro! philma sarjaka satyajita rAya lakhe cheH "zAMti niketanamAM meM gALelA saMgamAM, varNamAM ane gAmamAM padhAro! traNa varSane huM mArA jIvanano sauthI phaLadAyI samaya gaNuM chuM. aMge aMge pulakamaya sparza rUpe, padhAro! zAMtiniketane mArI AMkho samakSa bhAratIya ane pUrvanI kaLAonI cittamAM amRtamaya harSa rUpe padhAro, bhavyatA ughADI ApI. huM pazcimanI kaLAothI abhijJa hato. zAMtiniketane mugdha mudita nayanomAM padhAro, mane pazcima ane pUrvanI kaLAothI pUrNa banAvyo." navA navA rUpe tame prANamAM padhAro. kavi mAtra kavi ja na hatA. uttama vahivaTakAra paNa hatA. ogaNIsa samagra bhArata A varSe enA A panotA putra mahAkavino 150mo varSanI vaye parivAranI jamInadArInA vahivaTanA sUtro potAnA hAthamAM janma divasa ujavI rahyuM che. "prabuddha jIvana'nA vAcako paNa emAM sAtha lIdhA, ane majUro, karmacArIo vagerenA priyapAtra banyA. ane sUra pUrAve che. paraMtu A vizvavibhUtine vizva vizeSa to eka mahAkavi tarIke ja smare che. 2idhanavaMta zAha ravIndranAthe niji saMvedanAmAMthI tattvanA satyane pragaTa karyuM. aneka ' noMdha: A lekha taiyAra karavAmAM nIcenA pustakono AdhAra lIdho che vedanAo chatAM kyAMya kazo ja Akroza nahi. ( zALAnuM zikSaNa ravIndrane rAsa na AvyuM.) : e sarveno RNa svIkAra karuM chuM. IzvaranA satyano nata mastake svIkAra e ja temaNe cAra cAra nizALo badalI, paNa eke na : 1."kavitAno sUrya-ravIndra carita'- maheza dave, emano jIvanamaMtra. kavi jANe prabhu ane prakRtimAM |phAvI. abhyAsa pUro karatAM pahelAM ja temaNe! Imeja pablikAna-mubaI. ramamANa thaI bhAvasamAdhimAM sthita thatA hoya, zALAnuM zikSaNa choDyuM. zikSaNa viSe (A aMkamAM verAyelA gadya khaMDo paNa Aja pustakamAMthI koI alaukika sAkSAtkAranI anubhUti karatA ravIndranAthanA AgavA vicAro hatA. te mAnatA avatAryA che. TAgoravize jijJAsuone A pustaka vAMcavAnI hoya, koI alabhya 'darzana' prApta thatuM hoya. |ke, zikSaNanuM prayojana mAhitI ke khulAsA pUrA bhalAmaNa.) pariNAme jIvana ane mana zAMta, sthira ane pADavAnuM nathI. zikSaNe cittanA dvAre TakorA| 2.garadeva ravIndranAtha-ramaNalAla sonI-mihira AnaMdarUpa thatuM hoya, AvuM hoya to ja tejasvI, mAravAnA che ane bhItaranA vizvane ughADavAnuM prakAzana-rAjakoTa). UMDA AdhyAtmika sparza sAthenI bhagavAna buddhanA che. zikSaNe cittanAM dvAra khaTakhaTAvavAnAM 3. TAGORE-A Life-Krishna Kriplani che.aMtaHpuramAM je cAlI rahyuM hoya che tenI'. upadeza jevI ane upaniSadonA sUtro jevI | National Book Trust - New Delhi. khabara buddhinA pradezane pahoMcatI nathI.' kavitA vahe. Izvarane aMjali ApatA gItonI
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 prabuddha jIvana sUphI paraMparA anuprANita gujarAtI saMta sAhitya sAhitya akAdamI, muMbaI dvArA "gujarAtI saMta sAhitya : mULa ane kuLa" viSayaka be divasIya rASTrIya seminAra somanAtha mukAme 30, 31 jAnyuArI 2010nA roja yojAyo hato. temAM Apela vyAkhyAna. pro. mahebUba desAI 1. sUphIvAdano udbhava nathI. sUphI zabdanA AdhyAtmika arthaghaTana sudhI sImita na rahetA, sUphIvAdanA udbhavanA pAyAmAM IslAmano mAnavatAvAdI dRSTikoNa sUphI paraMparAnA mULa sudhI pahoMcavuM jarUrI che. daTAyelo paDyo che. tenI sAkSI puratI samaja ensAIklopiDiyA IslAmano ItihAsa tapAsatA sUphI paraMparAnA mULa IslAmanI briTAnikAmAM ApavAmAM AvI che. temAM sUphIvAda aMge lakhyuM che, sauthI jANItI ane jUnI masjita-e-nabavI sudhI daTAyelA jovA 'eka AdhyAtmika IslAmika paMtha ane upAsanA paddhati, jemAM khudA maLe che. IslAmanA aMtima payagambara hajharata mahaMmada sAhebe madInAmAM aMge pratyakSa ane vyaktigata anubhavonA mAdhyama dvArA alokika prema potAnA hAthe IslAmanI bIjI masjita-e-nabavI"nuM sarjana karyuM hatuM. ane jJAnanuM satya jANavAno prayAsa thAya che." e masjitanA eka khUNAmAM eka chatano cabutaro temaNe banAvyo IslAmanA A AdhyAtmikavAdane arabI bhASAmAM 'tasavupha" ane hato. A cabutaro evA loko mATe hato jeo gharabAra vagaranA daravezo ke phakIro hatA. AvA phakIro tyAM ekaThA thatA ane Ilma ane IslAmanA phArasImAM 'sUphI' kahe che. 'tasavupha" eTale UnanuM vastra paheranAra. sUphI' zabdano artha paNa "sUpha' eTale Una parathI Avyo che. sUphI siddhAMtonI chaNAvaTa karatA. A cabutarAne IslAmI itihAsamAM saMto moTe bhAge UnanuM vastra ke cogo paheratA hatA. e parathI temanI 'sukha khaMDa' kahevAmAM Ave che. "suphaha khaMDa' aMge sIrate sarakAre madInA (mahaMmada sAhebanuM jIvana caritra)mAM kahyuM cheH vicAradhArAne sUphIvAda kahevAno AraMbha thayo haze, ema moTe bhAge mAnavAmAM Ave che. paNa mAtra poSAkane koI vicAradhArAnI oLakha 'keTalAka musalamAna bananAra agAuthI gharabAra vagaranA hatA. gaNAvI, tenuM nAmAbhidhAna ke arthaghaTana karavuM yogya nathI. suphI zabdanI keTalAka bahArathI AvIne IslAma svIkAryA bAda, Ilama-e-dIna utpatti aMge suphI saMtonA jIvana prasaMgone asarakAraka zailImAM zIkhavA madInAmAM rokAI gayA hatA. teonA utArA mATe koI jagyA AlekhatA phArasI grantha 'tajhakIrtala oliyA'nI prastAvanAmAM lakhyuM na hatI. AvA phakIro, daravezo mATe A cabutaro nemata (AzIrvAda) rUpa hato.'1 sUpha' phArasI bhASAno zabda che. phArasImAM 2. bhAratanA sUphI saMto ane temano prabhAva hakIma ane dAnIzvarone philasUpha kahevAmAM Ave ' | aMgrejInA zikSaNa pratye pahelethI ja ravIndranI) bhAratamAM sUphI vicArano pracAra mughalakALa che. phila eTale muhIba arthAt mahobbata karanAra itarAjI rahI. mAtRbhASAmAM zikSaNa viSenA (1526-1707) daramyAna thayAnuM manAya che. eTale sUphI." emanA vicAro Aje paNa eTalA ja prastuta | jo ke turka-aphaghAna zAsanakALa (1206eja rIte "sUphI" mATe arabImAM 'tasavupha' | 1526)mAM paNa sUphI vicAradhArAne mokaLuM zabda vaparAyo che. allAmAM Igna madhuna teno nAnapaNamAM baMgALI zIkhyo hato, mATenuM medAna maLyuM hatuM. prasiddha sUphI saMta mIra abdula artha spaSTa karatA lakhe cheH ja AkhuM citta gatimAna thaI zake| vahIda mIljAmIe 'hakIkI hinda' nAmaka sUphI che...zarUAtathI ja jo cittane gatimAna' grantha I. sa. 1526mAM lakhyo hato. A pachI 'tasavupha eTale IbAdata (bhakti)mAM pAbaMda karavAnI taka na maLe to tenI calanazakti| sUphI mAnyatAo, vicAro ane vyavahArono (ekAgra) rahevuM. duniyAnA sukhacenathI, maMda paDI jAya che. jyAre cAre bAju khUba- uttarottara vikAsa thato gayo. A ja arasAmAM dhanadolatathI mukta thaI mAtra khudAnI ekAgracitte khUba aMgrejI bhaNAvavAno vAyaro vAto'to ibAdata karavI." sUphIvAdanI 'vahada-ala-vajUda' vicAradhArA tyAre hiMmatapUrvaka jemaNe amane lAMbA vakhata| bhAratamAM prasarI. vahada-ala-vajUda eTale jIvanI 'sUpha' ane 'tasavupha' zabdanA uparokta sudhI baMgALI bhaNAvavAnI vyavasthA karI te arthaghaTano sUphInA AdhyAtmika pAsAne ujAgara mArA sejadAdA (trIjA bhAI hemendranAtha)ne ekatA. A vicArano mukhya uddeza jIva ke AtmAnI ekatA hato. dareka zarIra eka AtmAnuM kare che. UnanuM vastra dhAraNa karanAra sUphI, evuM huM kRtajJatApUrvaka praNAma karuM chuM." ravIndranAthanA vicArane Adhunika zaikSaNika nivAsa che. ane AtmA nAza pAmato nathI. zAbdika arthaghaTana bhale so svIkAratA hoya, - manovijJAne paNa samarthana ApyuM che. AtmA eja khudAnuM ghara che. A vicAradhArA paNa te sUphI saMtonA sAcA kAryone vyakta karatuM sAme sUphIvAdanI nakazabaMdI zAkhAe 'vahada che:
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana me 2010 ala-zUhuda' arthAt "vicAranI ekatA'ne prAdhAnya ApyuM. AtmA kundusa gaMgAhI (1456-1537), sUphI saMta nAjhIra (mR. 1821), khudA che. paNa tenA vicAra-AcAra ane gati mahattvanA che. A saMta sacala (1739-1827), abdula latIpha zAha (1689vicArane sUphI saMta sarehinda zekha ahemada (1564-1624)e 1752), bullezAha (1680-1757) jevA saMto sUphIvAdanA bhAratamAM prasarAvyo. temaNe lakhela graMtho 'risAle tahalIlIyA' ane pAyAnA paththara banI rahyA.2 risAle phI IhAta ala nabuvvata'e sUphI vicArane spaSTa ane kabIra (1518), dAdu dayAla (1577), yArI sAheba (1556) asarakAraka rIte rajU karyo. ane dariyA sAheba (1577) jevA sUphIone AjhAda sUphIo 18mI sadImAM dilhInA sUphI saMta zAhavalI allAhe A baMne kahevAmAM Ave che. A saMto IslAma ke sUphIvAdanA koI saMpradAya sUphI vicAradhArAo vacce samajutI sAdhavAno prayAsa karyo. temaNe sAthe joDAyA na hatA. chatAM temanA sAhityamAM sUphI paraMparAnA dhabakArA kurAna-e-zarIphano mughala bhAratanI rAjabhASA phArasImAM anuvAda mahesUsa thAya che. kabIra lakhe chekaryo. A ja arasAmAM mIra darda jevA urdU zAyaroe 'Izka-e-mijAjI' premabhAva eka cAhiye, bheza aneka banAya (mAnava prema)nA sthAne "Izka-e-ilAhI'ne kendramAM rAkhI zAyarIonI cAhe gharameMbasa kare, cAhe bana ko jAya." 3 racanA karI, sUphIvAdane prajA sudhI pahoMcADyo. I. sa. 1188mAM mulatAna zahera najIka koThAvAla gAmamAM janmela sUphI saMta pharIde eja layamAM yArI sAheba kahe che : bhAratamAM sUphI paraMparAmAM noMdhapAtra phALo Apyo. bAbA pharIdanA 'bina baMdagI Isa Alama meM upadezAtmaka kathanomAM jIvananI saraLa philasuphI samAyelI hatI. temanA khAnA tujhe harAma che re grantha "sIarula oliyA'e e yugamAM lokone gheluM lagADyuM hatuM. baMdA kare sAI baMdagI temanA sUphI vicAro saraLa ane jIvana mUlyone sAkAra karatA hatA. khidamata meM ATho jAma hai re." jemake, Ama bhAratanA sAMskRtika ane sAhityaka mAholamAM sUphI zarIranI mAMgo pUrI nA karo, kAraNa ke tenuM moM bahu moTuM che.' vicAradhArA sugaMdhanI jema prasaratI gaI hatI. mRtyune kyAreya, kyAMya na bhUlazo.' 3. gujarAtanA sUphI saMto ane temanuM gujarAtI saMta sAhityamAM pradAna bAbA pharIdanA AvA saraLa vicAroe e yuganA sAhitya para 3.1 bhASA samRddhi ghATI asara karI hatI. zIkha dharmanA dharmagrantha "gurugrantha sAhiba'mAM bAbA pharIdanI vANI pAMcamA guru arjunadeve akSarazaH mUkI. 'gurugrantha bhAratanA bhAratanA madhyakAlina muslima zAsakonA pAMcaso varSanA zAsana sAhiba'mAM pharIdavANInA 122 zloko ane cAra pado samAviSTa (1206-1526) daramiyAna gujarAtanA sulatAnoe paNa sUphI thayA che. guru nAnaka (I. sa. 1469-1539) saMtone rAjyAzraya Apyo hato. A saMtonA jIvana kavanano abhyAsa ane bAbA pharIda (I. sa. 1188-1280) ( ravIndrane to bALavayamAM nokaronI kedamAM 0 2 karatA temanI keTalIka viziSTatAo jANavA maLe vacce be traNa zatAbdInuM aMtara hovA chatAM guru |UcharavAnuM AvyuM hatuM. lagabhaga A ja samaya che. jema ke nAnake "gurugrantha sAhiba'mAM mUkAyela kAdambarI 'bAlikA vadhU' rUpe TAgora kuTuMbamAM 1. teonuM jIvana sAdagIpUrNa hatuM. pharIdavANInA eka paNa zabdamAM pheraphAra nathI dAkhala thayAM. te vakhate kAdambarInI uMmara nava , ; rAnA umara nI 2teo zuddha caritranA mAlika hatA. karyo. e ja bAbata IslAma ane suphI saMtonA varSanI. ravIndra to temanAthIya ekAda varSa nAnA.|. . 3. temanA vicAra ane AcAramAM bheda na hato. yugonA prabhAvane vyakta kare che. pharIda bAbAnA nAka-nakaze kAdambarI namaNo ne sohAmaNAM.] ziSya nijhAmuddIna oliyAe paNa e pachI sUphI 'ghauMvarNA kumaLA hAthamAM sonAnA nAjuka kaMkaNa 4. sAmAjika-dhArmika bhedabhAvathI para hatA. dhAraNa karelI' A bAlikAne sukhI banAvavAnuM, pa. haMmezA IbAdata (bhakti)mAM lIna rahetA. paraMparAne bhAratamAM jIvaMta rAkhavAmAM noMdhapAtra tenI sAthe ramavAnuM bALa ravIndrane mana thatuM.) pradAna ApyuM hatuM. e pachI to sUphI saMtonI 'temanAthI thoDuM aMtara rAkhI temanI AsapAsa 6. niHsvArthI ane paropakArI hatA. moTI hAramALA bhAratanA janajIvana para prasarI AMTA-pherA mAravAnuM gamatuM, paNa najIka javAnI\ 7. dareka dharma ane saMpradAyane mAna ApatA. tenA gaI hatI. saMta jojana (1504), kulbana hiMmata cAlatI nahotI.' najIka jAya to tarata sArA vicArone svIkAratA.4 (1494), malika mohaMmada jAyasI (1464- moTI bahena dhamakAvI nAkhatAM, 'bhAgo ahIMthI!' 1542), usmAna (16 14), rahIma ahIM tamAruM chokarAonuM zuM kAma che ?' | sUphI saMtonA A lakSaNoe gujarAtanA saMta (1627), nura mahaMmada (1745) abdula 9 sAhityanA sarjana ane prasAramAM mahattvano bhAga
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 bhajavyo che. hiMdu-muslima bannenA saMta sAhityamAM tenI spaSTa asara jovA maLe che. e yugamAM gujarAtanA mukhya sUphI saMtomAM zekha khAM gaMjabakSa (1337-1445), saiyada burAhIna abu mukammada bukhArI urpha kutubeAlama (mR. 1452), zekha mahamuda IrajI (mR. 1458), saiyada muhaMmada zAkalama (14151477), saiyada ahemada zAha koTi namana. jahAna zAha (mR. 1594), zekha jamAMlIIna attA mohaMmada (mR. 1578), pIra mohaMmada zAha, hajharata usmAna ane hajharata mahemuda zAha bukhArIno samAveza karI zakAya. jyAre arvAcIna yugamAM paNa sUphI saMtonA prabhAvano silasilo yathAvata rahyo che. e saMtomAM dAsa sattAra zAha cistI, hajharata azaraphakhAna ane hajharata badaruddIna jevA saMtono samAveza karI zakAya. sarjaka prabuddha jIvana jaina zvetAMbara terApaMtha samAjanA AcArya zrI mahAprajJajInuM mahAprayANa A yuganA prAjJapuruSa, dharatI upara sitArA jevA mahAjJAnI AcArya mahAprasano AtmA tA. 9 menA arihaMtazaraNa thaze. 9 samagra jaina tema ja bauddhiko mATe A asahya duHkhada ghaTanA che. pUjyazrInA jIvanakarma viSeno prA. DaoN. yogendra pArekha likhita abhyAsI lekha pra.jI.nA jUnanA aMkamAM pragaTa thaze. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha parivAranA pUjyazrInA AtmAne koTi OM arham namaH OM zAMti zAMti zAMtiH parAkASTA jovA maLe che. 9 loka sAhityanA prakhara saMzodhaka jhaveracaMda meMghANI paNa yugavaMdanA (pR. 39)mAM lakhe che, 'gebI, hima, agAdha UMDANa tyAM ye Aje Aga lAgI che dhUMvAdhAra Topa dAgI che.' e ja rIte mIrAMbAI (1450-1547) lakhe cheH re viSano pyAlo rANe moko ke jo mIrAMne hAtha, -taMtrI. pyAlA zabdanuM mULa phArasImAM che. jenA parathI gujarAtImAM pyAlI, pyAlo ke pavAluM zabda Avyo che. 6 madhyayuganA prasiddha bhakti sAhityanA prItamadAsa (saMvata 1780-1854)nA kAvyomAM prabhupremanI amRta banI mIrAM pI gayA jene sahAya zrIvizvano nAtha.' A tamAma sUphI saMto potAnI sAthe sAdagI, bhaktimaya jIvana ke udAra dhArmika vicAro mAtra nahotA lAvyA. paNa gajhala, rUbAI, nA'ta ane kavvAlI jevI lekhana zailI paNa lAvyA hatA. pariNAme cheka 15mI sadIthI gujarAtI saMta sAhityanuM kalevara badalavA lAgyuM hatuM, arabIphArasI sAhityanA paricayane kAraNe vyavahAranI bhASAmAM seMkaDo arabI-phArasI zabdone sthAna ApyuM che. phArasI zabdono praveza thayo hato. samaya jatAM e zabdo gujarAtI bhASAnA potIkA zabdo banI gayA. AvA rojabarojanA vyavahAramAM 'tIre Ubho juve 'tamAzo' te koDI nava pAme jone.' ahIM vaparAyela zabda 'tamAzo' (khela-phajetI-joNuM) phArasI-urdu bhASAnI dena che. ApaNI bahu jANItI kahevatamAM 'tamArthA' zabda vaparAtA aneka zabdo madhyakAlina abhilekho, khatapatro ane arvAcIna gadya-padya gujarAtI saMta sAhityamAM Aje paNa jovA maLe che. 5. evI rIte goThavAI gayo che, jANe te ApaNo ja na hoya. 7. gujarAtanA jANItA bhakti sAhityanA racayitA akho, narasiMha mahetA, mIrAMbAI, dayArAma, dUradUranA pahADo ne eka dhasI AvatI prItamadAsa vagerenI racanAo arabI-phArasI varSARRtunI dhArA jUnA baMdha toDI nAkhe che. evuM ja kaMIka banyuM hatuM, 'ravIndranA saMkocano zabdothI zAgArelI jevA maLe che. gujarAtI sAhityano coTadAra vyaMgakAra akho gujarAtanA saltanata yugamAM ja thaI gayo. tenI racanAomAM dIvAla tUTI gaI hatI. bhAbhInI sAthe navasabhya pAMgaryuM hatuM. ravIndra vAMce ane kAdambarI sAMbhaLe evo sAhityasahavAsa rajAyo hato.ekabI vagara beune cAlatuM nahI ravIndra dharma Ave ane bhAbhIne jue nahIM to dhUMA-pUMA thaI jatA. phArasI zabdonI asarakAraka upayoga thayelo jovA maLe che. 'gebI' nipaja thaI piDa taNI, tyAre tuM tyAM noto dhaNI' khabara paDe ke kAdambarI bahAra gayAM che eTale ciDAya. bhAbhIne pATha bhaNAvavA temanA phArasI bhASAnA geba (na dekhAya evI vastu) JamAMthI temanI cIjavastu gAyaba karatA. sukuna, 405, prabhudAsa taLAva, zabda parathI gujarAtImAM rUDha thayelo gebI zabda ApaNI abhivyaktimAM potIko banI gayo che. kAdambarI Ave ane emanI vastu enI jagyAe na jaDe ke tarata ravIndrane pUchatA. bhAvanagara-364 001. mo. naM.: 09825114848 'jIbhalaDI re tuM harI guNa gAtA, AvaDuM ALasa kyAMthI re.' 'harIno mAraga che zUrAno nahIM kAyaranuM kAma jone,' jevA bhakti gItonA sarjaka kavi prItame paNa potAnA kAvyamAM 'tamAzAne teDuM na hoya' ema jyAre ApaNe bolIe chIe tyAre tenA mULa cheka madhyakAlina gujarAtamAM paDyA che tenI ApAne kalpanA suddhAM nathI hotI. TUMkamAM, IslAmanA sUphI saMtoe gujarAtI saMta sAhityane eka navo zabda bhaMDoLa Apyo hato. Aje paNa e zabdo ApaNA sAhityanA avibhAjaya aMga banI gayA che. (kramaza:)
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana me 2010. sarvajJatA vize vicAraNA | | DaoN. pravINabhAI sI. zAha jaina darzana pramANe cAra ghAtI karmo jJAnAvaraNIya, darzanavaraNIya, mohanIya vyaktie sevelA Adarza, puruSArtha, svataMtratAno koI matalaba nathI. ane aMtarAya karmono nAza thAya eTale sarvazatA, vItarAgatA prApta to pachI sArI narasI ghaTanAonI javAbadArI vyakti upara kevI rIte thAya che. sarvajJatAnI vyAkhyA pramANe traNe lokanA sarva dravyo ane sarve gaNI zakAya? eno doSa kevI rIte ApI zakAya? A rIte jotAM paryAyo, sarvabhAvo, bhUta-bhaviSya ane vartamAnakALanI sarva ghaTanAo prabhu mahAvIrano sarvajJatAvAda siddhAMta viruddha gauzALAnA niyativAda joI zake ane jANI zake. jIvanA bAkInA rahelA AyuSya daramyAna tarapha dorI jAya che. Ano khulAso samajavo jarUrI che. bhogavAtAM cAra aghAtI karmo-vedanIyakarma, nAmakarma, gotrakarma ane pahelI vAta spaSTa che ke sarvajJanI bhaviSyavANI pramANe ghaTanA banatI AyuSyakarma bhogavAIne AyuSya pUrNa thavAthI AtmA nirvANa pAme che, nathI paNa bhaviSyamAM bananArI ghaTanAnA darzana thavAthI je banavAnuM mokSe jAya che ane saMsAranA paribhramaNamAM pharI janma pAmato nathI, che. je rIte banavAnuM che te joIne ghaTanAnuM varNana kare che arthAt zAzvata sukha, zAzvata sthiratA mokSamAM pAme che. Ama ATha karmanA sarvajJa kahe che tema nahi paNa jema che te jANe che tethI kahe che. kSayathI siddha banelA paramAtmAnA ATha guNonA pragaTIkaraNanuM varNana jainadarzananA vistRta samayasAra ane pravacanasAramAM lakhyuM che ke jaina zAstromAM jovA maLe che. anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta caritra lokAlokanA bhAvone sarvajJa jANe e vyavahAranayanI apekSAe che, anaMta vIrya anaMta sukha, akSaya sthiti, agurulaghupaNuM, apIpaNuM. ane sarvajJa sva-AtmAnA svarUpane jANe te paramArtha dRSTi che. jaina ApaNe sarvajJatAnA arthanI carcA karavI che. jainadarzana, bauddha darzana, AgamomAM aneka sthaLe sarvajJatAno ullekha karyo che. bhagavatIsUtra, hiMdudarzana vagere dharmazAstromAM A viSayanI carcA jANavI rasaprada thaI jANavA rasaprada thaI aMtakRtadazAMga sUtra vagere AgamomAM ullekha Ave che ke trikALajJAnI zakaze. sarvajJa bhagavaMto tathA tIrthakaro, gauzALo, zreNika, kRSNa vagerenA dareka darzanamAM AdhyAtmika tattvonI vicAraNAmAM judA judA bhAvi jIvananI ghaTanAonuM varNana kare che ane je samaye je rIte je dRSTikoNathI tattvacarcA jovA maLe che. bhavitavyatAvAda, kAlavAda, dezakALa pramANe ghaTanAo banavAnI che te svarUpe joIne tenuM varNana svabhAvavAda, bhAgyavAda, sarvajJatAvAda, IzvaravAda, puruSArthavAda vagere karela che. eTale sarvajJa bhagavaMto hastAmalakavat badhI ghaTanAonA dRSTikoNathI vividha tattvonA ciMtananuM mUlyAMkana jovA maLe che. traNe kALanA sarva paryAyone jue che, jANe che evo sarvajJatAno artha prastuta lekhamAM sarvajJatAvAda viSe carcA karavI che. karelo che. sarvajJatAvAdanI carcA jaina darzana, bauddha darzana, vaidika darzana vageremAM AcArya haribhadrasUrIe paNa sarvajJatAno Avo artha svIkAryo che. jovA maLe che. bIjo vikalpa e udbhave che ke upAsakadazAMgamAM batAvyA pramANe sarvajJatAvAdanI vicAraNAmAM evI mAnyatA saMpUrNa ghaTanAkramane aniyata mAnIne puruSArthavAdanuM sthApana karavAthI che ke dezakALanI sImAo vaTAvIne sarvajJanI ( IMglenDamAM ravIndra "bhagnahRdaya' nAmanI. trikALajJAnI sarvajJanI bhaviSyavANIne yathArtha dRSTithI tene bhUta-bhaviSyanuM jJAna hoya che. enA dIrghakAvya lakhavAnuM zarU karyuM hatuM. pAchA pharatAM sAbita karI zakAya nahi; kAraNa ke sarvajJA jJAnamAM saMbhavIta che, saMjogovazAta che ke sTImaramAM paNa e lakhAtuM rahyuM. kalakattA AvI trikALajJAnI bhaviSyamAM banatI nizcita ghaTanAo aniyata che evA saMdehAtmaka prazno uThatA nathI, temaNe e pUruM karyuM. viphaLa praNayanI kathAnuM e ja e joI zake che, aniyata ghaTanAonuM varNana karI kAraNa ke sarvajJanuM bhaviSya saMbaMdhI jJAna- ]kAvya 34 sarga, 4000 paMktio ane 200| zake nahi ane ema mAnIe to sarvakALanA jANakArI hovAthI bhaviSyavANI tenI mithyA |pAnAMmAM patharAeluM che. 1882 mAM te kuti pragaTa| sarvadravyonA bhAvonI jANakArI sarvajJanuM lakSaNa nathI hotI. eno eka artha evo thAya ke thaI. potAnI sAme ja rahelA sAcA prItipAtraneT hoya to aniyata ghaTanAonuM darzana na karI bhaviSyanI ghaTanAo banavAnI e nizcita thaI mANasa oLakhI zakato nathI ane dUranA khoTA| zakanAra sarvajJa kevI rIte kahI zakAya? pAtra pAchaLa e nirarthaka jhAvAM mAre che, pariNAme, jAya che eTale ghaTanA pUrvanuM jJAna ke bhaviSya | Ano artha aniyatavAda arthAt bhaviSyanI te baMnene gumAve che ne du:khI thAya che-A bhAva| ghaTanAo darzana pramANe ghaTanA banavAnI niyati nakkI hoya A bhA| ghaTanAo aniyata hoya che te vAda asatya nirUpatI kathA 'bhagnahRdaya'mAM vAMcavA maLe che. to vyaktinI svataMtratA ke puruSArthano artha zuM? mAnavo paDe athavA trikALajJAnI sarvazanI ravIndranAthanI ghaNI kRtiomAM A viSaya| e prazna udbhave che. Ama darekanA jIvananI nirUpAyo che. vyAkhyA badalavI paDe ane eno artha traNa kALanuM ghaTanAo pUrvanirdhArita nizcita hoya to jJAna nahi paNa sarvajJane AtmajJAna ane tamAma
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 prabuddha jIvana | 11 darzanonuM tattvajJAna jANavAnuM sAmarthya hoya che evo artha vicArI darzanamAMthI jaina paraMparAmAM Avyo hoya to svAbhAki che ke kevaLa zakAya. jJAnano artha dArzanika tattvonuM yathArtha saMpUrNa jJAna evo thAya A vicAraNA paNa tarkasiddha nathI. kAraNa ke jo banelI ghaTanAne trikALajJAna thAya nahi. aniyata mAnIe to ghaTanA mATe javAbadArI kone soMpavI, tenA phaLa AcArAMga sUtramAM AvuM vacana je aMge jANaI se savuM jANaI bhogavavA koNe taiyAra rahevuM paDe ane zA mATe ? dareka ghaTanAnA kAryane Ave che teno artha paNa e ja che ke je Atma svarUpane yathArtharUpathI kAraNabhAva hoya che te siddhAMta khoTo paDe. akasmAta ke saMyogAdhina jANe che te tenA sarva dravyo, paryAyo, bhAvo jANe che paNa trikALajJAnI aniyata ghaTanAnuM pariNAma bhogavavAnI javAbadArI konI te prazna evo artha thato nathI. bhagavatI sUtramAM sI jANaI sI Na jANaI no uThe? ane zA mATe? Ama to karma siddhAMta ja khoTo paDe. kAraNa ke bhAvArtha kevaLajJAnI trikALajJAnI nahi paNa vizuddha AdhyAtmika dArzanika aniyata banatI ghaTanAomAM zubhAzubha karma karanArane zubhAzubha phaLa tattvono jJAnI. sarvajJane anaMtajJAnI kahevAthI trikALajJAnI artha thaI bhogavavA paDe e karma siddhAMta khoTo paDe je hakIkatamAM sarvenA zakato nathI. A zabdo stutivAcaka hoI zake, vAstavika arthamAM jJAna anubhavamAM zubhAzubha karmanA zubhAzubha phaLa bhogavavAnuM Ave che. anaMta che sarvanuM jJAna che ema mAnI zakAya nahi. koIne anaMta upakArI aniyata ghaTanAmAM kArya kAraNa hetanI vicAraNA ja upayogI na thaI zake kahevAthI anaMtA-agaNita-upakAro thoDA varSomAM karelA che evo e paNa satya nathI ke kArya-kAraNa hetuno abhAva hoya. vAstavika artha upajAvI na zakAya. bhaktirUpe stutirupe kRtajJa vyakti Ama tarkathI e vAta siddha karI zakAya ke ghaTanAo niyatavAda anaMta upakArI saMbodhana karI zake. A arthamAM jainadarzananA anusAre bane che ane jevI banavAnI che tenI trikALajJAnI sarvajJa puruSArthavAdanuM samarthana ane gozALAnA niyativAdanuM virodhapaNuM joIne nirdezana kare che, bhaviSyavANI sAcI Thare che. siddha thaI zake che. AcArAMga bhagavatIsUtra Adi AgamonA AdhAre paMDita jo ke jaina anuyAyI paraMparAgata trikALajJAnI sarvajJAnI AvI sukhalAlajInuM maMtavya evuM che ke AtmA, jagata, sAdhanAmArga saMbaMdhI nI avahelanA sahana nahi karI zake. boddha ane hiMdu paraMparAmAM paNa saMpUrNa dArzanika jJAna, vartamAna yugamAM sarvajJanuM jJAna mAnavAmAM Ave ane anuyAyIoe sarvajJatAno artha trikALajJAnI tarIke svIkArelo che. che traNa kALanA jJAnane nahi. jaina paraMparAmAM kevaLajJAna zabdano artha e thai gItAmAM zrI kRSNa arjunane kahe che ke huM aneka janmone jANuM chuM tuM kevaLa dravya ane paryAya baMnene samAnabhAvathI jANe tenA jJAnane pUrNajJAna nahi. kahevAya che. gautama buddha paNa ziSyone A ja saMdarbhamAM jaNAve che ke huM have trikALajJAnI tarIke prabhu mahAvIra, gautama buddha, zrI kRSNa cAra AryazAstrono saMpUrNa jANakAra chuM paNa ( ravIndra gAtA, jyotirIndra vAyolina | \ kharekhara sarvajJa hatA ke nahi athavA trikALajJAnI agamya ke kAlpanika tattvono jJAtA nathI. Ama |vagADatA. kAdambarIdevI bhAva-vibhora thaI|kamAthe hAtha to koI hoI zake ke nahi e prazna carcA mAMgI le vAstavika bhUmikA upara gautama buddha potAne sAMbhaLI rahetAM. DhaLatI saMdhyAe bajaDA (nAnI) che. vizeSa rIte vivecana karatA eka vAta spaSTa sarvajJa kahevaDAve che, trikALajJAnI nahi. Aja |hoDI)mAM besI traNe gaMgA-vihAra karavA nIkaLI| tAravI zakAze ke trikALajJAnI sarvajJa e take kathana prabhu mahAvIranA kevaLajJAnane sarakhAvatA | 5DatAM. pUravI rAgiNIthI zarU karI bihAga sudhI| virUddha paNa nathI. deza-kALanI maryAdA vinA atiyukta ke alpokita vinA pote sakaLa dravya | | pahoMcI jatA. | kevaLajJAnI badhuM joI-jANI zake che e vAta paryAyanA saMpUrNa jJAnane kevaLajJAnI tarIke | kAdambarIdevI ravIndranAtha karatAM traNeka varSa' tarkathI siddha karI zakAya che. oLakhAvatA hovA joIe, trikALajJAnI nahi. moTAM hatAM. mAtAnA mRtyu pachI temaNe ja sApekSavAdanA samarthaka vaijJAnika vAtsalyaprema Apyo hato. heta ane jatanathI| gautama buddhanI paraMparAmAM bauddhika vidvAnoe '| AInsTAIne paNa saMpUrNa nirapekSa dRSTi hoI temaNe ja ravIndranAthane ucheryA hatA. vAstavika bhUmikA upara gautama buddhane sarvajJa kizoravayamAM temaNe sakhya pUruM pADyuM hatuM. zake che te siddhAMta paNa svIkArelo che, tema tarkathI kahyA che jyAre prabhu mahAvIranI paraMparAmAM | ravIndranAthamAM sAhitya ane saMgItaprIti trikALajJa sarvajJa hoI zake che e siddhAMta paNa vidvAnoe trikALajJAnI sarvajJa tarIke varNavyA che. | khIlavavAmAM temano phALo moTo hato. temaNe | sAbita thaI zake che. jo jagatanuM saMcAlana kevaLajJAnI pote to potAne dArzanika jJAnanI protsAhana ane preraNA purAM pADayAM hatAM. | niyamabaddha hoya to tenI vyavasthAnuM saMpUrNa jJAna pUrNatA ja samaje che trikALajJAnI nahi. kevaLa | kAdambarIdevI viSe 'chele belA' ane | dharAvatI vyaktine traNe kALanI banatI zabda sAMkhya darzanamAM prakRti puruSa vivekanA | 'jIvanasmRti'mAM ravIndranAthe ghaNI vAto | ghaTanAonuM jJAna jarUrathI hoI zake. jema eka arthamAM vaparAya che. jo kevaLa zabda sAMkhya AlekhI che. | niSNAta jyotiSIne graha-nakSatranI asaronuM
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana me 2010. jJAna hoya to te bhUta-bhaviSya-vartamAnanI ghaTanAonuM badhA prakAranA puruSArtha nirdhArIta nathI thato paNa bhaviSyamAM thavAnA niyata puruSArthanuM sUrya caMdra grahonI cAla-gatinuM traNakALanuM jJAna dharAvI zake che. jo jJAna sarvajJa hoya che arthAt sarvajJa je jANe che tevo puruSArtha vyakti sarvajJa Atma dravyanA badhA ja paryAyo jANe che te svIkArIe chIe to karavAne baMdhAyelo nathI paNa vyakti dvArA je puruSArtha thavAno che tenuM AtmAnA tamAma paryAyonI niyati-nizcitatAnuM jJAna paNa saMbhavI jJAna sarvajJa varNave che. eTale sarvajJatAmAM vyaktinI svataMtratA ke vyaktinA zake che. puruSArthanI avagaNanA hotI nathI. niyativAda ane jaina sarvajJatAmAM pharaka eTalo che ke niyativAda sArAMzamAM sAcI dRSTithI mUlyAMkana karavAthI sarvajJa trikALajJAnI che, bhUtavyaktinA puruSArtha ke svAtaMtryano asvIkAra kare che jyAre jaina dharmanI bhaviSya-vartamAna jANe che, jue che, traNe lokanA sakaLa dravyonA sarvajJatA vyaktinI svataMtratA ane puruSArthano svIkAra karI sarva bhAvone, paryAyone jue che ane e arthamAM anaMtajJAnI pUravAra thAya paryAyonI niyatatAno svIkAra kare che. prabhu mahAvIranA jIvana prasaMgo che. uparathI ghaTanAonI niyatAniyatano abhyAsa karavAthI sarvajJatA ane jaina darzana virUddha lakhAyuM hoya to micchAmI dukkaDaM. puruSArthavAdane samarthana maLe che. Ama trikAlajJa sarvajJanI dhAraNAmAM puruSArthanI saMbhAvanA niyata puruSArthanA rUpamAM ja zakya che. niyatimAM puruSArtha Avazyaka che ane te puruSArtha paNa niyata hoya che aniyata 9 94, lAvaNya sosAyaTI, vAsaNA, amadAvAda-380 007. nahi. ane sarvajJatAmAM niyati pramANabhUta che. Ama sarvajJathI vyaktino phona : (079) 26604590 gAMdhIjI ane gurudevA gaurI paMta 'zivAnI' (1923-2003) anuvAda : zAMtilAla gaDhiyA gAMdhIjIno janmotsava-samAraMbha zAMti niketanamAM khUba dhAmadhUmathI tame so jayaghoSa karo emano, jethI tamAro kaMThasvara emanA Asana manAvavAmAM Avato. prArthanAsabhA ghaNuM karIne AmrakuMjamAM thatI. eka sudhI pahoMcI zake. kaho, tamane grahaNa karI lIdhA che, tamArA satyane vakhata gurudeve A sabhAmAM kahyuM hatuM: ame svIkArI lIdhuM che. je bhASAmAM e bolI rahyA che, e kAnathI Aje mahAtmA gAMdhInA janmadina nahi, prANathI sAMbhaLavAnI bhASA che. mArI samAraMbhamAM ApaNe AzramavAsIo ( mane evuM yAda che ke sadara sTrITano rasto) bhASAmAM jora kyAM che? bhASAnI parAkASTA to mAro hI hamaNAM ja svaragAna thayuM jyAM pUro thato hato tyAM phrI-skUlanA bagIcAnAM' e manuSyanI che, kAraNa ke ni:zaMka e tamArA teno AraMbha pakaDavA mAMguM chuM. jemane kendramAM jhADa dekhAtAM hatAM. eka divasa savAre vareDAmAM] prANa sudhI pahoMce che.' rAkhI ApaNe AnaMda manAvI rahyA chIe emanuM Ubho rahIne huM e tarapha joto hato. jotAM saMtA-| bolatAM bolatAM gurudevano kaMThasvara uttejita sthAna kyAM che? emanI viziSTatA zI che? je jotAM acAnaka eka paLamAM mArI AMkho parathI, *| thaI kAMpavA lAgyo hato. pachI jyAre sana jANe eka paDado sarI gayo. AkhI duniyA mane daDha zaktinA prabhAvathI gAMdhIjIe samasta 1940nA phebruArImAM gAMdhIjI Azrame koI apUrva mahinAmAM taraboLa dekhAI, bhAratavarSane sacetana banAvI dIdhuM che, e pracaMDa AvyA, tyAre to jANe utsavonuM pUra UmaTyuM cArebAju saudaryanAM mojAM UchaLatAM hatAM. mArA che. samasta dezanI pUrI chAtI para paDelA bhAre || hRdayamAM viSAdanA je thara bAjhelA hatA tene eka| hatuM. A | hatuM. ati vizALa zamiyANo Ubho karAyo hato. paththarane e zaktie halAvI dIdho che." palakamAM bhedI nAkhI mArA samasta aMtaranI pU. bA paNa padhAryA hatAM. vividha prakAranAM gAMdhIjInA anazana vakhate paNa AkhA vizva jyotie ekadama chalakAvI dIdhuM. te ja citrAyA AzramanA ? AzramamAM udAsI ane ciMtAnuM mojuM pharI vaLyuM |divase 'nirjharara svapnabhaMga' kavitA nijharanI| suzobhita karavAmAM AvI ane be-traNa divasa hatuM. AzramavAsIone ekaThA karI gurudeve pharI |peThe ja jANe pragaTa thaIne vahI cAlI. kavitA sudhI nAnAmoTA utsavo cAlatA rahyA hatA. eja AmrakuMjamAM eka sabhAmAM ubodhana karyuM pUrI thaI gaI, paraMtu jagatanA e AnaMdamaya hatuM: svarUpa upara paDado paDyo nahi. mArI evI dazA e-, gurukRpA sosAyaTI, | 'jaya ho e tapasvIno, je atyAre mRtyune thaI hatI ke mane have koI ja ane kaMI ja apriya zrI muktajIvana svAmI bApA mArga, potAnI sAme rAkhIne beTho che, Izvarane hRdayastha rahyuM nahi.. karIne, samasta hRdayanA premane tapAvIne, bALIne. -ravIndranAtha TAgora) vaDodarA-390 006.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 prabuddha jIvana anubhUtinI aphalAtUna abhivyakti ghaDaoN. raNajita paTela (anAmI) ekavAra, cha dAyakA purANA mArA adhyAtmaka-suhRdaya DaoN. bhAskarabhAI desAInA zrImatI kumudabahena desAIe aNadhAryo coMkAvanAro prazna pUchyoH 'te haiM anAmIbhe ! tame A praNaya-kAvyo lakho cho te koIne prema karIne lakho cho? zrImatI kumudabahenano Avo prazna pro. bhAskarabhAIne vicitra lAgyo eTale patnIne TokatAM kaheH 'AvuM zuM pUchatI hoIza.' kumudabahene kahyuM: 'emAM zuM khoTuM che ? jANavuM to joIe ne ke A kavio praNayakAvyo lakhe che te kevaLa kalpanAthI ke vAstavika aMgata anubhavathI.' meM mArA mitra patnIne ati-saMkSepamAM kahyuM: 'kalpanAthI lakhAya, anyanA anubhavathI paNa lakhAya, sAhityamAM nirUpita vAMcIne lakhAya paNa aMgata anubhava ane anubhUtinI vAta nirALI; kema je'suspaSTa anubhUtinI sudakSa abhivyakti te kavitA'...pachI te kavitA praNayanI hoya, prakRtinI hoya, bhaktinI hoya ke koI paNa viSayanI hoya. evuM kahevAya che ke kavizrI narasiMharAva dIveTiyAnA mitranI patnInuM avasAna thayuM. mitrabhAve temaNe narasiMharAvane kavitA lakhavAnuM kahyuM tyAre kavie kahyuMH avasAna to tamArA patnInuM thayuM che, mArI patnI suzIlA to jIve che.' A uktinI pAchaLa pama aMgata anubhUti kendramAM che. dhAryuM hota to narasiMharAva mitra patnInA avasAnanuM virahakAvya...zoka prazasti kAvya lakhI zakyA hota paNa emAM aMgata tIvra anubhUtinI uNapa raheta. pratibhAzALI kavi ananya kalpanAthI anyanI utkaTa anubhUtinI abhivyakti karI zake che. dAkhalA tarIke kAlidAsano 'aja-vilApa' ne 'rativilApa' paNa AvA paralakSI anubhavamAMya AtmalakSI anubhUtinI chAMTa ke mAtrA garbhita hoya che. parakAyA pravezazaktinI jema anyanA manogatanA AMtara pravAhone tAgavAnI sarjakamAM zakti hovI joIe. sarvajanIna ne sarvakAlIna sAhityanI A ja to khUbI ne balihArI che. vyAsa vAlmIkinI yAvazcandradivAkaro pratibhAnuM A rahasya che. 'vyAsocchiSTam jagata sarvam' uktimAM sarvajanIna ne sarvakAlIna anubhava ne anubhUtino aNasAra abhipreta che. seMkaDo varSa jIve tathApi mAnava Akhare to martya ja che jyAre enuM prathama kakSAnuM sAhitya amara che. RSi vizvAmitrane thaI gaye varSo vahI gayAM paNa emaNe Apelo gAyatrImaMtra Aje hajjAro va2SathI Arya prajAnA kaMThamAM ne raktamAM raNake che, vahe che. OM tatsaviturvareNya bhargo devasya dhImahi dhiyo yo naH pracodayAt / / 13 A maMtra saMbaMdhe pro. ba. ka. ThAkora lakhe cheH 'Arya prajAnA avAjano A maNi A ja paNa prathama uccArAyo te kSaNanA jeTalo ja jyotirmaya che, sajIvana che...hiMdu prajA gata thaze, te pachI paNa e maMtra hajAro ne lAkhkho mANaso rahyA karaze. sAhityanI amaratA te AnuM nAma.' (vividha vyAkhyAno-guccha trIjo, pR. 157). dharma, artha, kAma ane mokSa-A cAra puruSArtha che. cAra Azrama ne cAra varNanI ApaNe tyAM vyavasthA hatI. cAra Azrama daramiyAna cAra puruSArtha sAdhavAnA hatA. jIvananI A suMdara vyavasthA hatI. dharma dvArA artha, kAma ne mokSanI prApti zakya hatI. mahAbhAratanA racayitA bhagavAna vyAsanuM A darzana hatuM, paNa prajA artha ne kAmamAM rata hatI. dharma ne mokSanI bahu ochAne paDI hatI...tyAre AkrozapUrvaka araNyarudana-vANI uccAre cheH 'UMcA hAtha karIne huM haMmezAM bUma pADuM chuMH chatAM mAruM koI sAMbhaLatuM nathI ke dharma thakI ja artha ane kAma siddha thAya che, chatAM paNa ene (dharmane) loka kema nahi sevatA hoyaH (dharmavarNana-pR. 68) bhagavAna vyAsanA jamAnAnI jo A sthiti hatI to Aje to sthiti ethI paNa badatara che. prajA varNazaMka2 thatI jAya che, Azramo be ja rahyA che ne puruSArtha paNa be ja rahyA che...artha ane kAma, mahAbhArata kALamAM arthadAso hatA...vyAsane kahevuM paDyuM: 'sarva arthanA dAsa che, artha koIno dAsa nathI.' bhautikavAdanA, bAbarA bhUte mAjhA mUkI che, eNe kAmAcAra vadhAryo che ne 'sabase baDA rUpaiyA'nI bolabAlA karI mUkI che. dharmanI hATaDIo maMDAI che ne mokSa vAsanAtRpti pUrato paryApta che. vyAsanuM ArSa-darzana sarvakAlIna ne sarvajanIna che. emanA puNya-prakopa ane araNyarudanane citrabaddha karavA jevA kharA. kalpanA-zaktine kAme lagADo. kavi-RSi-manISInuM A amara-darzana che. sacoTa bhaviSyavANI jevuM. kaviH kAntadarzIte AnuM nAma. e darzananI abhivyakti paNa keTalI badhI vedhaka ne sacoTa che. eka upaniSakAre paNa satyanA mukhane suvarNa pAtrathI DhaMkAyeluM kyAM kahyuM nathI. suvarNa bole tyAM satya cUpa. suvarNapAtranA e AvaraNane to pUSana ja dUra huM devadAranA vanamAM bhamyo, jharaNAMne kAMDho karI zake ne satyano prakAza prasarAvI zake. AjanA beTho, tenA jaLamAM nAhyo, kAMcanajaMghAno rAjakAraNamAM paNa satyanA mukhane suvarNanuM pAtra meghayukta mahimA animeSa AMkhe joI rahyo, ja DhAMke che ne ! rAjakAraNanI vAta nIkaLI che to paraMtu darzana thavuM saheluM mAnyuM hatuM tyAM mane tilaka mahArAjane yAda karIe. emanA be kazuM maLyuM nahIM.. vAkyomAM ja emanI anubhUtinI abhivyakti kevI sacoTa rIte vyakta thaI cheH 'svarAja mAro janmasiddha hakka che ne te huM laIne ja rahIza.' emanA anugAmI pU. bApunA lakhANamAMthI to AvAM aneka zabda-brahmanA darzana thAya. 'mAruM jIvana, mArI vANI' bAkI badhuM jhAkaLapANI). je nagAdhirAja game tevA abhbhedI hoya topaNa teo kaMI ApI zake ema nathI. ApavAvALo che te to galInA nAke eka ja palakamAM vizvanuM darzana karAvI Ape che. -ravIndranAtha TAgora,
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabuddha jIvana me 2010. "mArA jevA lAkhkhono kSaya thAo e pachI pati rAmane saMdezamAM paNa satyane mApavAno gaja TUMko gItAMjali Aryaputra, priyatama ke evAM na bano.' kAgaDA-kUtarAne mukhe 1910mAM pragaTa thayelI baMgALI 'gItAMjali'nI AvRtti ane jene AtmIya saMbodhana na karata kahe cheH marIza paNa svarAja lIdhA vinA mATe mukhyatve ravIndranAthane 1913mAM nobela puraskAra maLyo te aMgrejI gejA "ne veNa kaheje muja rAjane e. AzramamAM paga mUkanAra nathI." gItAMjali', e baMne svataMtra ane judAM ja pustako che. baMgALI mArA ne prajAnA rAjAne kaheje ke ane svAmI vivekAnaMdanI vANInuM sthAmAM vavakAnadanAvANAnuM |'gItAMjali'mAM 1906thI 1910 daramyAna lakhAyelAM baMgALI gIta| 'tuM sammukhe agnithI vizuddha , vIrya paNa keTaluM badhuM ojasvI ne che, jyAre aMgrejI gItAMjali' ravIndranAthanA judA-judA dasa jeTalA chata chatAM preraka cheH 'unniSThata, jAgrata, kAvyasaMgrahomAMthI temaNe pote cUMTelAM ane anUdita karelAM 103 kAvyonuM lokApavAde mujane tajI, e varAna prApya nibodhata'-jAgo, guccha che. prasiddha hArA kulane zuM UTho ane uttama vastune prApta | pahelI navembara 1912nA divase 'gItAMjali'nI pahelI maryAdita chIja ! karo.' "Arise, Awake & stop |AvRtti pragaTa thaI, 750 mata chapAI. hArA jevo pratApI pati hovA not till the goal is reached. | 1913nA mArcamAM laMDananI maeNkamilana kaMpanIe 'gItAMjali'nI prathama jAhera - 1913nA mArcamAM laMDananI mekamilana kaMpanIe "gItAMjali'nI prathama jAhera, chatAM mAre anyane zaraNe javAnuM! - kavi kAlidAsanuM mahAkAvya ane pramANabhUta AvRtti pragaTa karI. navembara 1913mAM "gItAMjali' bIjI eka mahattvanI vAta. tArA raghuvaMza' meM ghaNIvAra vAMcyuM che, mATe ravIndranAthane nobela puraskAra maLyo. mArca ane navembaranA AThI viyogamAM ja meM deha choDyo hota, emAMnuM ghaNuM badhuM mane gamyuM che paNa mAsanA gALAmAM nobela prAIjha pUrve 'gItAMjali'nAM dasa punarmudraNa thayAM.' jIvanano mane moha nathI paNa jIvI aneka rIte mahatvanA eka prasaMganA | gItAMjali'nA gItonI sAdagI ne nikhAlasatA. bhAvavAhitA ne! rahI chuM kAraNa ke huM sagabhAM saMskAra mArA cittamAM varSothI daDha |nAdamAdhurya evAM to saccAIbharyA che ke ApaNane lAge ke A to jANe chuM. ne mArI pharaja che mArI kUkhamAM thayA che te hajI sudhI bhUlAyA nathI mArAM ja mana-hRdayanA bhAva. AthI ja kAkA kAlelakare "gItAMjali'ne | ADazarUpa rahela 'tAruM vasyu teja emAM sItAnA vyaktitvane je |'hadayanI sArvabhauma vANI' tarIke varNavI che. dehadamana, tyAga, dhyAna ke| rakhopavAnuM.' uThAva maLyo che te adabhuta che. tapanuM temAM nAma nathI. samagra jIvananI suvAsa, sauMdarya ane AnaMda prasUti bAda huM tapa tapIza ne svAmI vivekAnaMde kahyuM che ke |gItAMjali'mAM anubhavAya che. vyAkuLatA, bhakti, kRpA ane samAdhAnathI prabhune prArthIza keAryanArIne mATe sItA-sAvitrI |gItAMjali' tarabatara che. kAkAsAheba kahe che, ciraparicitatAnuM samAdhAna "bhUyo yathA me jananAntareDapi jevAM anukaraNIya Adarza pAtro ane ananubhUta navInatAnI camatkRti baMne ekasAthe "gItAMjali'mAM maLe.| tvameva bhartA na ca viprayoga' che...bIje zodhavAnI zI jarUra che? | laMDana AvI ravIndranAthe rodhensTAInane "gItAMjali'no anuvAda ke AvatA ye bhavamAM, pharIne tame dhobInI TIkAthI rAma sItAno dekhADyo. rodhensTAIna prasanna-cakita thaI gayA. temaNe lakhyuM: | ja mArA pati, ne, vijoga nA." tyAga kare che. lakSmaNane zire kaparI | ...meM kavitAo vAMcI. eka navA ja prakAranI kavitAo mArI AMkho manue kahyA pramANe, varNAzrama javAbadArI AvI che-mAtA samI samakSa hatI. moTA gajAnA rahasyavAdI kavionI saMtavANI jevuM te dharmanuM pAlana karAvavAnuM rAjAnuM bhAbhIne vAlmIkinA AzramamAM kavitAonuM stara hatuM. kartavya che to Ama tyAgI mujane, pahoMcADavAnI. kAma patatAM lakSmaNa ...ravIndranAthanI kavitAno eka pachI eka pATha thayo...te sAMje meM kevo chatAMye sItAne vaMdana karI kahe che devi! asIma AnaMda anubhavyo te mane barAbara yAda che. ravIndranAthanI kavitAnA bIjA tapasvI sama dhyAna kSamastRti babhUva namraH' lakSmaNane Asave mane matta karI mUkyo. caMpamene karelo homarano anuvAda pahelavahelI rAkhajo.' uThADIne sItA kahe cheH pratAsmi vAra vAMcI kavi kiTsane thayo hato barAbara tevo ja anubhava mane thayo. | anubhUtio nI A te saumya ! cirAya jIva' 'prasanna chuM, | sinkalere ravIndranAtha paranA patramAM lakhyuM : abhivyakti keTalI badhI vatsa! ciraMjIvI thAH jatAM jatAM ...tamArI kavitAnA prabhAvane huM kadI bhUlI nahIM zakuM. tamArA kAvyomAM karuNa-bhavya che ! pAtronuM lakSmaNane be-traNa vAto kahe mane mUrtimaMta sauMdarya ane kavitAnI pUrNasiddhi jovA maLyAM che, eTaluM ja AbhijAtya ne dAkSiNya paNa ucca che. temAM prathama anukrame badhI ja nahIM mane kyAreka ja Achoamatho ane anizcitapaNe thato divyatAno kakSAe nirUpAyuM che. dazyamALAnI sAsuone praNAma pAThave che ne paricaya tamArI kavitAthI pUrNa thayo che. gUMthaNI keTalI badhI kalAtmaka ne pote sagarbhA che eTale kahevaDAve | paoNla naMze ahevAla Apyo che : sacoTa che. sAhityamAMthI AvAM to .mArA potAnA dhaMdhaLA vicAra ne lAgaNIo (A kAvyomAM) eTalAM to aneka dRSTAMto maLI rahe paNa vasela mArA udare tamArA spaSTa ane suMdara rIte abhivyakta thayelAM lAge che ke huM AnaMdavibhora thaI saMta-kavi kabIra je khAsa kaMI suputranA aMzanuM rUDuM cAhajo.' |gayo. mananI zAMti ane zakti mATe bAIbalanI jema huM 'gItAMjali'| bhaNyA ja nahotA emanA cheH
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 sAhityamAMthI anubhUtinI ne tenI dakSa abhivyaktinI aneka paMktio maLe che tyAre AnaMda sAthe Azcarya thAya che. 'AkAzavANI'-amadAvAdavaDodarAe kabIranI A prakAranI vANIno pracAra karavAmAM khUba mahattvanuM yogadAna ApyuM che. AnA samarthanamAM aneka dAMto ApI zakAya paNa huM kevaLa be ja dRSTAMta ApIza. tananA jogI to aneka maLe paNa mananA jogI maLavA virala. prabhumAM dhyAna na hoya ne mALA pheravavI e kevaLa daMbha ne AtmapratAraNA che. namAja same jorathI bAMga pokAranArane kabIra kahe che ke khUdA to kIDInA pagano jhAMjharano raNakAra paNa sAMbhaLI zake to tuM zIdane jorathI bAMga pUkAre che...'zuM allAha (khudA) terA baherA he ?' ahIM akho sonAro yAda Ave. akho kahe cheH ke sajIvAe navAne paDyo ne sajIvo najIvAne ke'che ketuM mane kAMka che. A akho bhagata to ema pUche - alyA ! hArI te eka phUTI che 15 nibhAvI keTalo kaThaNa che. tatsaMbaMdhe enA ApelA duSTAMtanuM nAvInya maulika ne sacoTa che, kabIra kahe che ke maitrI ke snehasaMbaMdha nibhAvavo te mINanA thoDA upara savArI karI agnipatha para cAlavA jevI kaparI vAta che. 'DhAI akSara premakA'nI vAta ja nirALI che ! keTalIka anubhUtio vyaSTigata ne keTalIka samaSTigata hoya che. laMgaDo, AMdhaLo, mUMgo, budhiranI anubhUtio kevI ke ...padmakhaMDomAM kyAMka-kyAreka (grIka saMskRtinI) 'helenika' punita-hoya?emanI apUrNatAone, bhavyatAnI jhalaka dekhAya che, to dhaNI badhI jagAe da gurumaoNnTa ke baoNdalera, khoDakhAMpaNone, adhUrapone jevA kavioe AkharI tabakkAmAM sApelI zuddha kAvyasaphAI jovA maLe. saMvedanazIla kavi guNa-vizeSamAM mUlanI batAve tyAre ? vAMco A virala bloka che. neha nibhAvana kaThana haya, sabase nibhata nAhi; caDhavI moma-turaMgape, calavo pAvaka mAMki sneha to thAya paNa ene prabuddha jIvana vAMcavAnuM pasaMda karuM. ravIndranAthe 'gInAMjali' rodhensTAInane arpaNa karI. yekTsa 'gInAMjali' mATe adbhuta prastAvanA lakhI. temaNe lakhyuM cheH anuvAdanI hastaprata sAthe ne sAthe rAkhI divasonA divaso sudhI huM pharyo chuM; TrenanA DabbAmAM, basanA upalA mALe ke resTorAMmAM beThAM-beThAM -| jyAM taka ane samaya maLe tyAM - huM A kavitAo vAMcato rahyo chuM... ...ApaNAthI sAva ajANI evI eka AkhI prajAne, eka AkhI saMskRtine kavinI kalpanAnA kemerAe jhaDapI che, paNa e jANapaNAnuM rahasyavismaya nahIM, paNa temAM jovA maLatI ApaNI potAnI ja chabI ApaNane bhAvivabhora karI mUke che. amerikAnA 'phaoNrTanAiTalI rivyU mAM aMjhA pAuMne 'gItAMjali" viSe lekha karyo; lakhyuM ...2vIndranAthanI kavitAonA pAyAmAM temaja tenA AkAzamAM vismita zAMtatA chavAyelI che...ApaNA yAMtrika jIvanamAM ekAeka zANapaNanuM nIrava prabhAta UghaDI UThe che... ...prakRti sAthe kavi ekAkAra thaI gayA che. kyAMya kazo ja virodha rahyo nathI. laMDananA TAImsa liTararI saplimenTe UMcAmAM UMcA prakAranA abhinaMdana ApyAM: 'gItAMjali'nI racanAo vAMcatAM ApaNA yuganA koI DeviDanA stotro vAMcatAM hoIe evo anubhava thAya che. potAnA zraddhA-sAdhanAkarma ane vana-anubhavathI kavi Izvara pAmyA che. tene uddezIne temaNe kAvyo racyAM che. ...kyAMya kalAkasaba ke buDhinI chIcharI cAturI nathI...sAdagI evI pUrNa che ke kAryone to sau koI sahajatAthI samajI zake ane chatAMya temAM samajavA jevuM gaMbhIra UMDANa alpa ke nahivat to nathI ja nathI snehanA saMbaMdho-maitrInibhAvavI ati kaparI sAdhanA che. temanI kavitAmAM ghaNAne bAIbalanuM zALApo ane zAMta ramyanA dekhAyAM. DArvinano viduSI pautrI phrAnsisa konaphorDe ekarAra karyo, chatAM maitrI thaI jAya paNa e ataMdra'ravIndranAthane maLyA pachI ekIsAthe zaktiprabhAvI ane mRdu evI IzunI jAgrati mAge che, pramAda, apekSA, pratibhAmAM mAnatI thaI. te pahelAM evA ajaba samanvayanuM satya huM upekSA emAM na nabhe. kabIra svIkArI zakI nahotI. prema-saMbaMdha lakhe cheH 'gItAMjali'nI racanAoe pazcimanA vimAnasamAM ravIndranAthanI eka viziSTa chabI upasAvI pUrvamAMthI AvelA zAzA ane saMta RSi tarIkenI temanI chApa UbhI thaI. temane IMzA masIha sAthe sarakhAvanArAonI saMkhyA nAnIsUnI nahotI raMgo vandhastvamasi na gRhaM yAsi yo'rthI pareSAM dhanyonya huM dhanamadavanAM nekSasa yanmukhAni zlAdhyo mUka tvamasi kRpAM smopi nAryAAyA tha strotavyarUM badhira nuM varSo 5H khalAnAM zRNoSi|| matalaba ke he laMgaDA mANasa! tuM vaMdana karavAne lAyaka che kAraNa ke tuM pArakAne ghera kaMI mAgavA jato nathI? he AMdhaLA mAnava! tane dhanya che kAraNa ke dhanathI unmatta banelA mANasonA mukha tAre jovA paDatAM nathI; huM mUMgA mANasa! tuM prazaMsAne pAtra che tuM kAraNa ke kaMjUsa mANasanI pAse dhana meLavavAnI AzAthInuM prazaMsA karato nathI. ke baherA mAnavaInuM vakhAAne pAtra che kAraNa ke tAre ke durjanonAM kharAba vacano sAMbhaLavA paDatAM nathI. maheza dave eka atizaya karuNa 'kavitAno sUryamAMthI anubhUtinuM dRSTAMta mahAtmA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 prabuddha jIvana me 2010. gAMdhInA jIvananuM varNavI A lekha pUro ( mahAvIra kathA DI.vI.DI. mAgI bhIkhIne meLavelI eka nAraMgI karIza. pU. bApunA sauthI moTA dIkarA | | che. e nAraMgI kasturabAne Ape che. be bhAga, be divasa ane kula pAMca kalAkamAM prasarelI A kathA, haridAsa sAthe sorAba-rUstamIno khAsa bA mATe lAvela che. bApue tattva ane stavananA saMgItathI vibhUSita A anerI mahAvIra kathAnI saMbaMdha hato. dIrghajIvanamAM mahAtmA pUchyuM, 'mAre mATe nathI?" putre kahyuM; be DI.vI.DI. jijJAsuonI IcchAthI taiyAra thaI gaI che. gAMdhIe anekanuM hRdaya parivartana karyuM 'nA, tamAre mATe nathI...kevaLa "bA" A be DI.vI.DI.nA seTanI kiMmata rUA. 250/- che. hatuM pama mahaMmadaalI jhINA ane | maryAdIta saMkhyAmAM A keseTa taiyAra karavAnI hoya Apano orDara | mATe ja che. pachI pitAne kahe che: 'tame emanA moTA dIkarAne samajAvavAmAM , A je ja phona 022-23820296 upara jaNAvo. Apane ghera | ATalA badhA mahAna thayA cho te mArAM teo karuNa rIte niSphaLa nIvaDelA. | tala- beThA A DI.vI.DI. ame pahoMcADIzuM. bAne lIdhe. surely kahI pU.bApu haridAsa badhI ja rIte hAthathI gayela | kuTuMbIjano ane mitrone A DI.vI.DI. bheTa ApavI e jaina A 2enA vidhAnano svIkAra kare che...pachI saMtAna che. badhI ja rIte khuvAra thaI | sonI mahAna sevA che. vastanI prabhAvanA kSaNajIvI che. vicAranI| 3 / 9: . dADhI vadhI gaI che. prabhAvanA ciraMjIva che. dazathI vadhu seTa kharIdanArane DIskAunTa AveluM che, cAla A tyaja nA paheravezanA kaMI ThekANAM nathI...ne eka |ApavAmAM Avaze. che. pU. bAnI AMkhamAM AMsunA toraNa karuNa ghaTanA nAgapura sTezane bane che. pratyeka jainanA gharamAM A DI.vI.DI. hovI ja joIe. che. gADI upaDe che...kasturabA pAse nAgapura sTezane mANasonI bhIDa jAmI | jJAna prabhAvanA ja prabhAvaka prabhAvanA che. TopalImAM phaLa che. putrane ApavA che. eka gADImAM mahAtmA gAMdhI ne pU.. samyak jJAna samyaka darzana ane samyaka cAritranI prApti AvI jAya che tyAM gADI upaDI jAya che. kasturabA musApharI karI rahela che. mahAvIra vicArathI ja thAya che. traNeyane kAje A ke vI karuNa emane AvakAravA lokonI ThaTha jAmI | mahAvIra kathAnA dRzyane nihALo ane vANInuM zravaNa karI| anubhUti che. che. gADI yArDamAM Ave che eTale loko |mahAvIrane jANo, mAno ane pAmo. 'mahAtmA gAMdhI kI jaya' pukAre che. e pramukha, zrI muM. jena yuvaka saMgha) rasikabhAI raNajitabhAI paTela, pukAramAM bIjo eka moTo pukAra * C/12, navadIpa epArTamenTa, sArathi saMbhaLAya cheH baMgalonI sAme, A-1, skUla pAse, memanagara, amadAvAda-380052. mAtA kasturabAno jaya'. e avAja haridAsano che. enA hAthamAM mobAIla : 9898169069. "mahAvIra kathA' aMge pratibhAva snehI bhAIzrI dhanavaMtabhAI ane bhAI kumArapALabhAIne A kArya mATe temaNe karelI mahenata, tanmayatA zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA kAryothI sadA yuvAna sarva sutradhAro- tathA jaina dharmanA agAdha samudramAMthI zodhela motI sarva jijJAsu zrotAjano jaya jinendra. samakSa rajU karavA badala khUba khUba abhinaMdana tathA AbhAra. hRdayapUrvakanA abhinaMdana ane AbhAra. jJAnapITha, kathAno mAhola tathA saMgIta vyavasthA kharekhara ja prasaMgane saMgha dvArA prabuddha-jIvana, amulya pustako, paryuSaNa vyAkhyAna- mALA anurUpa hatAM. rAmakathA, bhAgavatakathA vigeremAM saMgIta sAthe dhUna hoya che, javA suMdara, jIvanopayogI kAryakramo to niyamita thatAM ja rahe che; jJAna- eTale saMgIta lAuDa hoya che, paraMtu jo mahAvIra kathAmAM saMgIta thoDuM gaMgA, jJAna-saritA haMmezA vahetI ja rahe che. paraMtu tA. 27 mArca-ke. sI. saumya rAkhyuM hota to vadhAre mANavA yogya banyuM hota tema mAruM aMgata koleja haoNla tathA 28 mArca-bhAratIya vidyA bhavanamAM "mahAvIra kathA'no maMtavya che. navatara chatAM sarva rIte saphaLa prayoga, jemAM lAbha levAnI, dharma-jJAnamAM be divasamAM kula pAMca kalAkano samaya, bhagavAna mahAvIre prabodhelA taraboLa tathA saMtupta thavAnI je taka maLI tene huM mArA jIvananI paMca-mahAvrata je temaNe temanA jIvananI paLe paLe AcaraNamAM mUkela te avismaraNIya taka mAnuM chuM. samajAvavA, rajU karavA mATe samaya ghaNo ocho paDyo hoya tema lAge che. koIpaNa jaina bhAI-bahena evA nahIM hoya ke jemaNe prabhu mahAvIra viSe jo kathAno samaya traNa ke cAra divasano hota ane kumArapALabhAInI vAMcyuM ke sAMbhaLyuM na hoya. upAzrayamAM jJAnI gItArtha guru bhagavaMtoe upadeza vANIno lAbha maLyo hota to je thoDA tarasyA rahI gayAnI lAgaNI thAya svarUpe ghaNuM badhuM vyAkhyAnomAM kahyAnuM ApaNe badhAe sAMbhaLyuM haze. che te na thaI hota. paraMtu jaina dharmanA UMDA abhyAsI, tattvaciMtaka, lekhaka tathA vANI upara AvA atyaMta upayogI suMdara saphaLa prayoga mATe abhinaMdana-zubhecchA. jemanuM adbhuta prabhutva che tevA mRdubhASI padmazrI DaoN. kumArapALa bhAIe je saraLatAthI bhagavAna mahAvIranA jIvananA dareka prasaMgo-mAtAnA garbhathI hiMmatalAla esa. gAMdhI laIne mokSa sudhInA sacoTa rIte kathA svarUpe rajU karyA ane sAco jaina dharma 404, suMdara TAvara, TI. je. roDa, zIvarI (vesTa), muMbaI-400 015. e kriyAomAM nahIM paNa AcaraNamAM che te suMdara rIte samajAvyuM. nehI phona : 022-24131493. mobAIla : 09323331493.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 prabuddha jIvana patra carcA vartamAna yugamAM jaina sAdhu samAje Adhunika upakaraNono upayoga karavo joIe ? [ '. 'nA julAI aMkanA taMtrI lekha "vihAra H mArga akasmAta ane AdhunikatA dvArA ane uparanA viSayanI carcA mATe samagra samAjane AmaMtraNa ApyuM hatuM. e vize prApta thayela patro 'pra.jI.'nA AgaLanA aMkomAM ame prakAzita karyA hatA, A aMkamAM eka vadhu patra ahIM prastuta karIe chIe. amone jema jema patro prApta thatA jaze e pramANe pra.jI.nA aMkamAM prasiddha karatA rahIzuM. sarveno AbhAra. taMtrI] hamaNAM be mAsa pahelAM lIMbaDI pAse be sAdhvIzrIo ane A ja mahinAnI menI navamIe zaMkhezvara tarapha vihAra karatA eka sAdhvIzrIe jIvana gumAvyuM. jaina samAja mATe have A ciMtAno viSaya che. 17 (9) taMtrIzrI prabuddha jIvana, sAcA ane pUrA zrAvakAcAra ApaNe paNa apanAvavA paDaze ane AtmazreyArthe pauSadhAdi karI zakya eTalo vadhu samaya sAdhu-mahAtmAonA saMparkamAM kADhI temanI takalIpho vagerethI vAkepha rahevuM joIze. julAI 2009nA pra.jI.nA aMkamAM DaoN. dhanavaMta zAhanA lekhamAM zrI dhanavaMtabhAIe jaina dharmanA bhAvi aMgenI potAnI ciMtA sucAru rUpe vyakta karI ane tyArabAda sapTembaranA aMkamAM paNa traNa patro AvyA, je vAMcI A lakhavA huM prerAyo chuM. have sAdhu saMsthAnI vAta karIe to, dIkSArthIonI--temanA jJAna, vairAgya aMgenI-cakAsaNImAM sAcA zrAvako, paMDitoe potAno phALo Apavo A aMge jeTaluM paNa lakhAya ochuM paDe tema che. huM mAtra amuka muddAo paDaze ane jarUra lAge to zramaNa-zramaNI jevI saMsthA zarU karItemanI keLavaNI tarapha aMgulI nirdeza karavA cAhuM chuM. vagere upara dhyAna ApavuM paDaze. pahelI vAta te e ke tathAkathita 'sudhArA'nI vAta jo Apako sAdhu-sAdhvIo pUratI maryAdita rAkhIzuM to bhAgye ja koI artha so A aMgenI bIjI vAta te e ke sAdhu mahAtmAonI bImArI, vRddhAvasthA vageremAM temanI vaiyAvacca vagere upara zrAvakoe pote pUratuM lakSya ApavuM paDaze jethI temanI e aMgenI ciMtA TaLI jAya. mArA namra mata pramANe, zarUAta zrAvakoe potAnI jAtathI karavI paDaze. sAdhu thavA mAgatI hareka vyakti, hakIkatamAM, zrAvaka kuTuMbamAMthI ja ane Azare 25-30 varSanA saMskAra laIne Ave che. vaLI, dIkSA pachI paNa sAdhuoe AhAra-pANI vahoravA ane anyathA paNa zrAvakonA satata saMparkamAM rahevuM paDe che jethI samAjamAMnA duSaNo vahelA-moDA temane AMbI jAya e nizcita vAta che. ATaluM thayA pachI, je anivArya vAta lAge che te e ke jo amuka sAdhu-koI paNa kAraNe-sAdhunA AcAra pALI zake tema nA ja hoya to, tenA ke anyonA parikrama vadhu bagaDe te pahelAM, tene 'sAdhutva'thI mukti ApavAnuM jarUrI banI jAya to te zakya banAvavAnI taiyArI paNa rAkhavI ja rahI. kAma hakIkatamAM, khUba ja kaparuM ane chatAM anivArya che. vakhata AvyuM, ApaNe ghaDiyALanA kAMTA pAchA pheravI, bhagavAna mahAvIranA samaya sudhI nahIMto huM gAMdhIjI-zrImadanA samaya sudhI pAchaLa javuM joIze. ja vaLI, zrAvakoe, kama se krama moTA bhAganA zrAvakoe, paisA, saMpatti, samRddhine Aje je rIte atyaMta vadhu paDatuM mahattva ApyuM che temAMthI bahAra AvI, sImita paNa nyAyapUrNa AjIvikAne mahattva ApavuM paDaze ane ravIndranAtha IMglenDa hatA tyAre muMbaInA AtmArAma tarabuDa TIvI, rephrijareTara, erakanDIzanara, kattA AvyA hatA. je temanI putrI anA hatI. AtmAma mobAIla phona jevI lakjharInI vastuone khAssA sudhArAvAdI hatA. temAM anAne bhAvI hatI, eTaluM tilAMjalI ApI sAduM jIvana-jarUra lAgyuM nahIM, paradezamAM poTahatI temane nAta-jAtanA bheda naDatA nahotA zahero tema ja temanI jhAkajhamALano tyAga eNnA zikSita saMskArI yuvatI hatI. sAhitya ane saMgItamAM tene karIne vatanane vhAlAM karIne sAcu rasa hato. ravIndranA taraphanI nAnI lAga? spaSTa paNa-apanAvavuM paDaze. hatI. ravIndranAthe ApeluM sahtvika nAmAbhidhAna 'nalinI ene vyaktinI jema, ApaNI keTalAMya varSo sudhI levuM. tenA eka bhatrIjAnuM nAma teNe strIne saMsthAomAMthI tema ja anuSThAnomAMthI pADeluM. AtmArAma kalakattA AvyA tyAre temaNe devendranAthanI paisAnI nAgacUDane ghaTADavI joIze ane mulAkAta lIdhI hatI. AtmArAme eNnA mATe ravIndranAthanI vAta Aje jyAM tyAM 'bhavya'ke pachI cheDI hovAnI aTakaLa che, paNa devendranAtha dharmanI bAbatamAM bhale 'bhavyAtibhavya'nA bhapakA thAya che tyAM game teTalA sudhAraka hoya, sAmAjika vyavahAra ane rItarivAja badhe saMpUrNa sAdagI apanAvavI paDaze. bAbatamA rUDhicusta hatA. ramatanI kanyA puxvadhU tarIke svIkAravAnuM sAdhuo pAsethI sAcA sAdhvAcAranI devendranAthanA lohImAM nahotuM, snenA jevI patnIne ravIndranAthanA apekSA jema ApaNe temanA ane jaina jIvanane kevo vaLAMka Apyo hota tevI kalpanA karavI nirarthaka che / dharmanA sArA bhAvi mATe karIe chIe tema A 'pradUSaNa' je phelAyeluM che te phakta jaina dharmamAM ja che evuMye nathI. lagabhaga badhA dharmonA anuyAyIone nahIM, paryAvaraNamAM vadhatAM jatAM pradUSaNa, CO vAyu ane ojhonanA paTalane thaI rahelA vyApaka nukazAnamAMthI bacavAno, samagra sRSTi mATe, mArA nA mata pramANe A ekaja mArga che ane jeno jo A dizAmAM AgaLa vadhI zake to badhA mATe e mArgadarzaka banI zake. azoka na. zAha bI-4, AnaMda epArTamenTa, 24, je. pI. roDa, aMdherI (5.), muMbaI-400 058, Teli. naM.: 26242643.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvana me 2010. navakAra maMtramAM "na" ke "" : namukkAro ke mukkAro? nahI puSpA parIkha A viSaya bahucarcita nathI tethI ghaNA 'namo arihaMtAna' bolavAmAM ane lokone prazna thAya ke sAco akSara kayo? |. ravIndranAtha mATe vadhUnI pasaMdagI thaI gaI ane lagna levAyAM.|| sAMbhaLavAmAM madhura nathI lAgatuM ane 'T' A carcA mATe thoDo abhyAsa jarUrI che. | A dasa varSanI, dUbaLI-pAtaLI, dekhAve sAmAnya ane lagabhaga bolatAM ja na AvaDato hoya ane totaDuM ApaNA eTale ke jenonA jUnA graMtho, ( nirakSara evI putrI bhavatAriNIne ravIndranAthanA bhAbhIoe bolatA hoIe tevuM lAge che. pAMce padamAM pasaMda karI. ravIndranAtha bhAvi vadhu jovA paNa nahotA gayA. mu. ramaNabhAInA pustaka "zAzvata | zarUAtamAM 'I' ke 'namAM jarAye vAMdho emaNe bhAbhIone kahI dIdhuM hatuM, 'tamAre je karavuM hoya te navakAramaMtra', tathA anya lekhakonA nathI lAgato. di. saMpradAyamAM to Aje * karo, mAre emAM kazuM kahevAnuM nathI.' lakhelA lekhono jo abhyAsa karIe to paNa '' no ja upayoga karAya che. temanAthI bAra-tera varSa nAnI, kAcI vayanI, sIdhI-sAdI) jaNAze ke "T' e mULa navakAra maMtramAM | 'bhagavatI sUtramAM paNa 'namo grAma-bAlikA temaNe jarAya AnAkAnI vagara svIkArI lIdhI.] vaparAyela che ane samaya jatAM 'I' no | arihaMtA' ja che. DaoN. ramaNabhAInA tinI pAchaLa kadAca pitA devendranAthanuM vajana kAma karI gayuM na' thaI gayo lAge che. A "na' thaI || hisAbe prAcIna kALathI ja 'namo' 'Ano lAge che. ravIndranAthane maharSi pitA pratye apAra Adara hato. javAnA paNa kAraNo to che ja je ApaNe | baMne pado vikalpa prayojAya che ane tethI tamane te ahobhAvathI jotA. temanI AmanyA ravIndranAtha uthApe| AgaLa jatAM joIzuM. baMne sAcA che ane tevI ja rIte sau prathama ApaNe jUnA graMthono | 'namukkAro' ane 'AmukkAro' paNa sAcA | kanyAnuM piyaranuM nAma hatuM 'bhavatAriNI'. moTAbhAI. vicAra karIe to ApaNA graMtho prAkRta || kijendranAthe sAsaravAsanuM navuM nAma ApyuM "mRNAlinI'. ane ardhamAgadhI bhASAmAM lakhAyelA che. | 'na' ane 'T' nuM viziSTa prakAranuM prAkRta ane ardhamAgadhImAM 'na' karatAM 'I'no upayoga vadhu jaNAya nAda mAdhurya hoya che. yogIonA maMtavya mujaba "na' nA uccAraNathI che. prAkRta e lokabhASA hatI. saMskRta e brAhmaNonI eTale ke hRdayataMtrI vadhu samaya taraMgIta rahe che. '' vyaMjana jJAnano vAcaka manAya bhaNelAonI bhASA hatI jemAM 'I' che tethI tene maMgalasvarUpa mAnavAmAM karatAM 'na" no upayoga vadhu thato ( anya sAmayikanA taMtrIzrI ane lekhakone vinaMti | Ave che. je 'prabuddha jIvanamAM pragaTa thatAM lekho ane prasaMgo anya sAmayikanA | prasaMgo anya sAmayikanA zAstromAM 'I' akSaranuM svarUpa vyoma DaoN. ramaNabhAInA vicAro mujaba taMtrIzrIo potAnA sAmayikamAM punaH prakAzita kare che eno amane | | batAvyuM che ane 'na'nuM zUnyam. 'zAzvata navakAra maMtra' pustakamAM 11 AnaMda che. paraMtu e lekhanA aMte "prabuddha jIvana' saujanya lakhAya to | navakAramaMtramAM ApaNe 'namo' ke jaNAvyA pramANe '' ane 'namAM amArA AnaMdamAM vizeSa umero thAya. 'Amo' e vaMdana karavAnA arthamAM khAsa moTo taphAvata nathI. mArA | | 'prabuddha jIvana'mAM prakAzita thatA lekhonA lekhakone puraskAra vAparIe chIe. eTale vyoma eTale maMtavya pramANe "na' datyavarNa che |arpaNa karAya che. AkAza ane 'na' nakArAtmaka sUcaka jyAre '' mUrdhanyavarNa che. 'na' | na | keTalAka mahAnubhAva lekhako potAno lekha "prabuddha jIvana' uparAMta tarIke paNa vaparAya che. "na" e bolavAmAM koI takalIpha thatI nathI ||ga ja cama) anya sAmayi kone paNa mokale che. eTale " Atmasiddhi sUcaka, jalatattvano jyAre '' bolavAmAM jIbha uMdhI tyAM bhale' e vicArathI. paraMtu A yogya nathI. kAraNa ke keTalIka sUcaka, mRdutara kAryono sAdhaka ane vALIne tALavAmAM uparanA bhAgamAM vakhata A e lekha "prabuddha jIvanamAM pragaTa thAya tyAre e ja samaye | AtmaniyatA che. e dRSTie paNa lagADavI paDe che. '' nAbhimAMthI ]LI nA bIjA sAmayikamAM paNa prakAzita thayo hoya, taMtrIo mATe A | A baMne akSaro prabhAvI che. paraMtu Ave che "na' bolavAmAM saheluM paDe | vimAsaNa paristhiti che. baMne mAM thoDo pharaka che. "IT" mATe samaya jatAM '' no "na' thaI eTale lekhaka mahAzayone vinaMti ke 'prabuddha jIvana' mATe jo lekha zAMtisUcaka hovAthI samasvabhAva gayo lAge che. mokalo e ja samaye anyatra na mokalo. ApanAra che. Atmasiddhi meLavavA jo ke dareka jagyAe 'I' no 'na' | AzA che ke anya taMtrIzrIo ane vidvAna lekhako A hakIkatamAM samanvabhAva pahelo keLavavo rahyo. nathI karyo. jema ke "namo navakAramaMtra jaina dharmano mukhya amane sahakAra Apaze. arihaMtANaM'. ahIM saMskRtanI -taMtrI maMtra che. A maMtramAM arihaMta, siddha, vibhaktino ja upayoga karyo che. AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e hato.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 prabuddha jIvana paMca parameSThIne namaskAra karavAmAM AvyA che. maMtra davA paNa che ane Tonika paNa che. e A maMtramAM koI vyaktivizeSane namaskAra na | kRliAlanA jhAruM bhakSA nahI, sArDi9] AdhyAtmika bimArIne dUra karI AtmAne karatAM guNone namaskAra karyA hovAthI A maMtra ane kaLA jevA Itara rasa keLavI zakyAM nahIM.1 zaktizALI paNa banAve che. mahAmaMtra tarIke oLakhAya che. maMtra zAstramAM jo ke mRNAlinI sArAM ghararakhu patnI banI| dhArmika ane AdhyAtmika dRSTie 'T' na'nA 35 nAma ApavAmAM AvyA che. "T'nAM rahyAM. kuTuMbamAM te sArI rIte bhaLI gayAM. | 'na' no vicAra karIe to mahAmaMtranA jApa zuddha 20 athavA 24 nAma ApavAmAM AvyA che. kuTuMbamAM badhAM temanAthI prasanna hatAM. temaNe | uccAra sAthe karavAthI zuM phAyadA thAya ane kevI vRttaratnAkaramAM mAtRakSaronAM je zubha ke ravIndranAthanI saMbhALa sArI rIte rAkhI, pAMca rIte phAyadA thAya te joIe. A mahAmaMtramAM phakta azubha phaLa darzAvavAmAM AvyA che te pramANe saMtAno ApyAM. zAMtiniketana mATe laukika ja nahIM paraMtu zArIrika, mAnasika ane '' zrama karAvanAra che ane "na' saMtoSa ravIndranAthane nANAbhIDa hatI tyAre temaNe pAralaukika siddhino hetu paNa samAyelo che tethI ApanAra che. navakAramaMtranA pado vyaktivAcaka temanA sarva ghareNAM vinA saMkoce kADhI ApyAM| prAkRtano '' akSara bolIne jApa karavAthI je vika ke guNavAcaka hovAthI ja hatAM. jIvyAM tyAM sa dhI maNAlinI patinI' taraMgo utpanna thAya che te havAmAM utpanna thayelA sarvavyApaka ane sanAtana rahyA che ane sAthe paDakhe rahyAM. dhvani taraMgo sAthe maLI Urdhvagamana karI sAthe anya dharmane paNa svIkArya banI zake che. ' codalokamAM vistarIta thaI samaSTine prabhAvita vaijJAnika dRSTie 'I' ane 'na' bolavAmAM ApaNA zarIramAM kyAM kare che ane sAthe sAthe sAdhakanA AbhAmaMDaLane paNa prabhAvazALI banAve ane zuM pheraphAro thAya che te joIe. ApaNA mastiSkamAM jAtajAtanA che. taraMgo hoya che. AlphA, bITA, DeTA, teTA Adi. jyAre AlphA taraMgo 'zAzvatadharma' sAmayikamAM zrI vimalakumAra cauraDiyAnA lekhamAM to adhika mAtrAmAM hoya tyAre manuSya AnaMdita hoya che. 'I'no prayoga ghaNA vistArathI 'A' akSara bolavAthI jApa karIe to zArIrika AlphA taraMgonA utpAdanamAM ati sahAyaka gaNAya che. "T' bolavAthI vijJAnanI dRSTie ApaNA zarIramAM kaI jAtanA pheraphAro thAya ane kaMTha ane jilDAnI pezIo para eka prakAranI kheMca Ave che. kaMThamAM zuM asara thAya e ghaNAM vistArathI samajAvyuM che. joke thoDuM ghaNuM to thAIroIDa ane perAthAIroIDa granthIo che. thAIroIDa granthI mULamAM ApaNe paNa AgaLa joI gayA. A "T' akSarathI thatA pheraphArone zarIranI zakti utpAdana karavAvALI granthI che. pAcana kriyAmAM paNa lIdhe ApaNAmAM dhIme dhIme utpanna thatA krodha, lAlasA Adi bhAvo A granthI sahAyakartA che. 'T' nA uccArathI thAIroIDa ane hoya evo ja srAva graMthIomAMthI thAya ane e sAvane anurUpa manuSyano perAthAIroIDa granthIonuM saMtulana 5 vyavahAra ane AcaraNa bane. jaLavAya che ane granthIo zaktizALI 'prabuddha jIvana' saujanyadAtA | zrI vimalakumArajIe temanA lekhamAM bane che. mATe vinaMti zarUAtamAM suMdara zloka (je nIce [mokAra maMtramAM 'pa' akSarano prayoga | 2010-2011nA varSa mATe koI paNa eka mAsanA| Apelo che) TAMkIne 'T' akSarano mahimA eka mALAmAM be no rUA. 20,000/-nuM anudAna ApI saujanyadAtA banavAnuM ane '' akSara eTale zuM te jaNAvyuM prayoga 1512 vAra layabaddha karavAthI |ame amArA prabuddha jIvananA sujJa vAcakone vinaMti karIe che. jIbha tALavAne lAge che ane tenA phaLa chiIe. 'kuNDalIttva gatA rekhA, madhyatastata svarUpe mastiSkanI granthIo jevI ke jJAnadAna e uttama ane ciraMjIva dAna che. kayaMta:. hAIpothelemasa, piTyuTarI tathA pInIyalane jAgrata kare che, vyavasthita kare potAnA svajanonuM AvA jJAna karmathI tarpaNa karavuM e vAmA dhotA saiva, punaruthvItA priya aa2| che. A rIte '' akSaranA prayogathI | ' ja sAcI zraddhAMjali che, ane bhavya tarpaNa che. gujarAtI bhASA| vozaviSNu pAsA, vaturvAnapravA | zarIranI AdhyAtmika, mAnasika, | ane tattva vicAranI A uttamottama sevA che. dhyAnamasya NakArasya pravakSyAmi ca zArIrika puSTinI sAthe rogone rokavAnI | saujanyadAtAnuM nAma lakhAvavA mATe zrI muMbaI jaina yuvaka taka zakti paNa vadhatI jAya che tathA amuka siMghane phona-022-23820296 upara saMparka karavAnuM "| dvibhujAM varadAM ramyAM bhaktAbhISTa pradA rogo paNa dUra thAya che. Aja kAraNane vinaMti. yinInA lIdhe mahAnubhAvonuM kahevuM che ke navakAra | ApanA hRdayamAM janmela bhAvane amArA vaMdana. rAjavi locano nityAM, dharmakAmArtha maMtranA jApathI ghaNI vAra rogIonA pramukha, zrI muM. jaina yuvaka sa0) mokSatAm II; // rogo dUra thAya che. A dRSTie 'mokAra'
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prabuddha jIvana me 2010. joDAsAMkonA gharanI agAsI para DhaLatI bapore huM AMTA mArato hato. namatA pahoranI plAnatAmAM sUryAstano ujAsa bhaLatAM te divase AvI rahelI saMdhyA mAre mana koI viziSTa prakAre manohara banI gaI bAjunA gharanI dIvAlo suddhAM mAre mATe suMdara banI gaI.. saMdhyA jANe mArI aMdara ja AvI gaI mArAmAMno "huM" DhaMkAI gayo. "huM" khasI | gayo eTale jagatane tenA nijanA svarUpamAM huM joI rahyo... e svarUpa kadI tuccha nathI... e AnaMdamaya ane saudaryamaya che. -ravIndranAtha TAgora bhaktone pasaMda phaLa ApanArI, kamalAkSI, dharma, artha, kAma ane mokSa ApanArI che. | mRtyunA viSayamAM ravIndranAtha jeTaluM UMDuM 'T' akSaramAM vaccenA bhAgamAM kuMDalInI manana ko Ie karyuM nathI, paNa rUparekhA che jenI pachI uparanI tarapha vaLI pAchI 'kAdambarIdevInA mRtyuno zoka ravIndranAthane e rekhA DAbI tarapha jAya che ane priye, pAchI jIvananA aMta sudhI satAvato rahyo. e upara gaI che. varSo dvArA ta anusAra ravIndranAthe kAdambarIdevIne mRtyu pahelAM [m padamAM sarve siddhi ApanAra zakti potAnA cAra ane mRtyu pachI be graMtha arpaNa vidyamAna che. karyA che. bIjA koIne temaNe ATalA graMtha arpaNa karyA nathI. "T' akSarano mahimA jaina tathA hindu baMne dharmamAM gavAyo che. ApaNe to jaina dharmanA navakAra maMtramAM 'I' ke 'na'nI ja carcA karI adhika prabhAvavALo che. enA pratyeka akSara che. ATalI carcA bAda huM vAcaka para mArA upara eka hajAra ane ATha mahA vidyAo vicAro pradarzita karyA bAda nirNaya levAnuM ane rahelI che.) je yogya lAge te uccAra athavA akSarano | 'na" ane "nA taphAvatanI carcA karI upayoga niyamita navakAra maMtranA jApamAM mahAmaMtra sudhI pahoMcyA e nAnI sUnI vAta athavA rojIMdA upayogamAM levAne vinavuM chuM. nathI. chelle DaoN. ramaNabhAInA lekhamAM aMtamAM * * * TAMkelA zlokathI A lekhanI pUrNAhuti karIza. 6/bI, 1le mALe, kaeNnave hAusa, zrI ratnamaMdira gaNie kahyuM cheH vADIlAla paTela mArga, 'maMtra paMva namAra: nyArAdha: ThaMDaka mati pratyakSarASTotkRSTa vidyAsahastra: / Te. naH 23873611; (paMca namaskAra maMtra kalpavRkSathI paNa mo.: 9820530415 evaM dhyAtvA brahmarupAM, tanamaMtraM dazadhA jayeta / / 4 / / iti varNodvAra tntre| artha : A traNa rekhAo brahmA, viSNu ane maheza svarUpa che ane caturvarga rUpane bakSanAra che ane '' kAranA dhyAnano artha sAMbhaLoH be hAthavALI, varadAna ApanArI, sauMdaryavAna, bhIvaMDI-gokulanagaramAM savAranI pAThazALAnuM Ayojana bhIvaMDI-gokulanagaramAM pU. gacchAdhipati zrI jayaghoSasUri mahArAja sAhebanI pAvana nizrAmAM pravacanakAra pUjya paMnyAsazrI mahAbodhi vijayajI mahArAjanI preraNAthI chellA pAMca mahinAthI morniga pAThazALAnuM Ayojana thayuM che. jemAM lagabhaga 150 jeTalA yuvAno be pratikramaNanA sUtrono svAdhyAya kare che. savAre 6-30 thI 7-45 sudhImAM cAlatI A pAThazALAmAM sUtra svAdhyAyanI sAthe sAthe avAra navAra sAmAyika pratikramaNa, yAtrA pravAsa, tattvajJAna, praznottarI ane vividha bhakti anuSThAnonA Ayojana thAya che. sAthe sAthe chellA be-aDhI mahinAthI eka navuM Ayojana goThavAyuM che. je che vihAra sevA. zeSakALa daramiyAna lagabhaga 40 jeTalA yuvAno vividha samudAyanA sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto sAthe bhivaMDIthI cAre tarapha ekeka mukAma sudhI 50 thI 60 vakhata vihAra karI cUkyA che. A sevAmAM yuvAno temaja proDho khUba ja utsAhathI bhAga laI rahyA che. vartamAnamAM vihAra daramiyAna ApaNA pUjyonA je rIte akasmAta thaI rahyA che temAMthI bacavAnA aneka upAyomAMthI eka mahattvano upAya che vihAramAM zrAvakoe pUjyanI sAthe rahevuM. beTarI, siTI vagere sAdhano sAthe pUjyonI sAthe ke AgaLa pAchaLa cAlavAthI akasmAtano prazna ghaNA bhAge hala thaze ema jaNAya che. muMbaI, mahArASTra, rAjasthAna ane gujarAtanA saMgho ane yuvAno jAgRta thAya ane vihAra sevAno prAraMbha kare evI sahune hArdika bhalAmaNa che.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 prabuddha jIvana jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 18 || DaoN. kumArapALa desAI [sAhityakAranA sarjanamAM ghaNIvAra emanA aMgata jIvananuM pratibiMba jhIlAya che. jIvananA vaividhyasabhara anubhavo emanI kRtiomAM bhinna bhinna rUpe pragaTa thAya che. gujarAtI sAhityamAM mahattvanuM pradAna karanAra ane jiMdAdilIbharyuM jIvana jIvanAra 'jayabhikhu"nA jIvananI A ghaTanA eka Darapoka ane vahemI chokarAnuM eka sAhasika chokarAmAM kevI rIte rUpAMtara thAya che teno Alekha Ape che. sarjaka 'jayabhikhu'nA kumArAvasthAmAM banelA prasaMgane joIe A aDhAramA prakaraNamAM.] zerasiMha bApunI bahAdurI! gharanA murabbI pAse bhIkhA ('jayabhi'nuM hulAmaNuM nAma)e Apo ane mAravo hoya to mArI nAkho!' videzI ghaDiyALa joyuM ane e jamAnAmAM atyaMta kiMmatI ane durlabha jagata hAthamAM kaDiyALI DAMga ghumAvato bolyo, "alyA, pAgala, gaNAtuM A ghaDiyALa bhIkhAe jIda karIne jIvanI jema jALavavAnI cheka nadIkinAre jaIne tarasyA pAchA AvIe te cAle ! tAre na AvavuM zarate lIdhuM. ghaDiyALa paherIne sAbaramatI nadImAM nahAvA gayelA hoya to ahIM besa. huM abaghaDI vAMghAMkotara vIMdhI nadIe pahoMcIne bhIkhAlAle pIpaLAnA jhADanA thaDanI nAnI-zI bakholamAM A ghaDiyALa jhADanI bakholamAMthI ghaDiyALa laI AvuM chuM." maLyuM. evAmAM aMdhAruM thatAM pAchA vaLavAnI utAvaLamAM e levAnuM Ama bolI jagata jamIna para kaDiyALI DAMga ThokI AgaLa cAlavA bhUlI gayo. lAgyo. bhIkho jagatane jato joI rahe evo nahoto. eNe paNa jagatanI ghera AvyA pachI rAtanA gherA aMdhakAramAM hAthamAM kaDiyALI DAMga sAthe cAlavA mAMDyuM. baMnenAM kapaDAM dhULathI ragadoLAyelAM hatAM. kapaDAM sAthe e ghaDiyALa levA mATe potAnA goThiyA evA kheDUtanA dIkarA parathI dhULa khaMkherI. bhIkhAnI baMDI phATI gaI hatI ane jagatanA AkhA jagatanI sAthe nIkaLyo ane rastAmAM rIMchano bheTo thayo. jagate bhAre zarIre rIMchanA nahoranA ujharaDA UpasI AvyA hatA. A kazAnI paravA jhIMka jhIlI; paraMtu e ghAyala thatAM Darapoka bhIkhAnA manamAM ekAeka karyA vinA A baMne goThiyA nadI tarapha cAlyA. zUrAtana jAgyuM ane eNe jIvasaTosaTa khelIne kaDiyALI DAMga rIMchanA rIMchane dharatI para DhALIne meLavelA sAhasabharyA vijayanA kAraNe . pAchalA page jorathI phaTakArI ane pachI nIce paDelA rIMcha para baMnee emanAmAM prabaLa utsAha hato baMnene ema lAgatuM ke emanAmAM prabaLa utsAha hato. baMnene ema lAgatuM ke Aje A AkhI DAMgano varasAda varasAvyo. rIMcha maraNatola mAra khAIne nIce paDyuM duniyAmAM amane koI DarAvI ke harAvI zake tema nathI. rIcha paranA ne marI gayuM. bhIkho ane jagata banne thAkIne lothapotha thaI gayA hatA. vijaye emanAmAM navo jusso ane saMkalpa jagAvyA hatA. Aja sudhI rAtanA traNeka vAgI cUkyA hatA ane bhIkhAe ghera pAchA pharavAno divase vAMghAM-kotaromAM jatAM bhaya pAmato bhIkho have A aMdhArI vicAra karyo, tyAre kheDUtanA bhaDa dIkarA jagate kahyuM, 'alyA ! je rAtamAM nirAMte-nirbhaya banIne cAlato hato. ghaDiyALane mATe A motano mukAbalo karyo, enuM zuM? ene lIdhA baMne nadInA kinAre pahoMcyA ane pIpaLAnI bakhola tapAsI. vinA pAchA javAya nahIM." ghaDiyALa jevuM mUkyuM hatuM jevuM bicAruM zAMtithI paDyuM hatuM. mAtra e potAnuM bhIkhAe kahyuM, 'dosta! e apazukaniyALa ghaDiyALane yAda na karAve. kAma karatuM hatuM. caMdranA jhAMkhA ajavALAmAM bhIkhAe ghaDiyALa joyuM, to have ene bhUlI jA. ATaluM jAnanuM jokhama kheDyuM te | barAbara rAtanA traNa ane pistALIsa thayA hatA. ochuM che?" temanAM patnI mRNAlinI devI be mahinA have navI phikara peThI. ghera mA dUjhaNAM (dUdha "e vAta to sAcI, paNa jokhama mAthe lIdhA | mAMdAM rahyAM. kRSNa kRpalAnInA jaNAvyA mujaba] Apata Dhora)nI saMbhALa levA UThe te pahelAM pachI pAchA pharavAmAM huM mAnato nathI. game te ravIndranAthe khUba zuzruSA karI vIjaLI nahotI| pahoMcI 8 nahItI| pahoMcI javuM paDe tema hatuM. baMne jhaTapaTa nadIkinAre thAya, A vAMdhAone vIMdhIne, nadI kinAre tethI hAthe paMkho nAMkhatA rahyA. kRSNa datta ane | pahoMcyA ane hAtha-moM dhoyA. emanA zarIra pahoMcIne ghaDiyALanI tapAsa to karavI ja paDe." | enja robinsane zuzraSAnI AvI vAtano para lohInA DAghA paDyA hatA, e paNa sApha prativAda karyo che. rathIndranAthe lakhyuM che ke javA de ne. ATalI hiMmata batAvI te basa karI nAkhyA. baMDIo kADhIne dhoI nAkhI ane ravIndranAthanI AMtarika zAMti koI bAhya che! hiMmatanA bahu pArakhA na hoya! kAkAne huM zokArta ghaTanAthI vicalita thatI nahIM? patnInA pachI lAkaDI para ene pharapharatI dhajAnI jema cokhe cokhkhuM kahI daIza ke ghaDiyALa khovAI mRtyu pachI te navA utsAhathI zAMtiniketananA bharI bharAvIne ghara tarapha pAchA pharyA. jANe rIMcha paranA gayuM che. tamAre Thapako Apavo hoya to Thapako kAmamAM lAgI gayA. emanA vijayanI patAkA uDADatA na hoya!
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 baMne jhaDapathI cAlatA hatA, tyAM rIMcha sAthenI 'yuddhabhUmi' AvI. caMdranA prakAzamAM Azraya ApanArA vRkSanI UMcI DALe kaMIka mAkhIo jevuM UDatuM hatuM. e tarapha jagate saheja UbhA rahIne dhyAnapUrvaka joyuM. bhIkho akaLAyo. ene thayuM ke have jaldI ghare pahoMcavAnuM che, tyAM vaLI A navI paMcAta zAnI? eNe vRkSanI UMcI DALane eka dhyAne jotA jagatane jarA DhaMDhoLyo, eTale jagata bolI UThyo, prabuddha jIvana *hA, mArA manamAM paNa savAla hato. e vAta ghoLAtI hatI ke na jANa, na pichAna ! A rIMcha sAthe ApaNe koI saMbaMdha nahoto, chatAM ApaNe je jhADa para caDhIne beThA hatA, e ja jhADane eko kema pasaMda karyuM?' 'bhIkhA, A rIMcha A jhADa para kema caDhyuM enuM kAraNa tuM jANe UMgha AvI gaI. che? Akhare eno bheda khUlI gayo.' basa, have eno tALo maLI gayuM. jhADanI UMcI DALI para jarA dhyAnathI joIza eTale khyAla AvI jaze. enA para madhapUDo che ane A rIMchabhAI madhanA bhAre zokhIna hoya che. e roja ahIM A madhano caTAko karavA AvatA haze.' bhIkhAe kahyuM, 'paNa madhamAkhIo ene herAna-parezAna na kare. enA DaMkha to bahu kAtila hoya che ane jo badhI madhamAkhI ekasAmaTI tUTI paDe, to bhalabhalA AdamIne paNa pholIne khAI jAya. bhIkhAe madhamAkhI vizenuM UMDuM jJAna pragaTa karyuM ane e jagatane batAvavA cAhato hato ke ene paNa pazu-paMkhInI ghaNI bAbatonI jANakArI che. jagata bolyo, 'tArI vAta sAva sAcI; paraMtu madhamAkhIno Dara ApaNane lAge, rIMchane nahIM. rIMchanA zarIra para jaththAbaMdha ghATA kALA raMganA jADA vALa hoya che eTale mAkhI ene DaMkha mArI na zake. ApaNA gAmano gabalo paNa vALano kAmaLo oDhIne AkhA ne AkhA madhapUDA upADI lAve che, e te nathI joyuM ? rIMchane to bhagavAne ja kAmaLAnI garaja sAre evA vALa ApyA che.' bhIkhAe kahyuM, "dosta ! have A rIMchapurANa baMdha karIza ? e to kyAranuMya marI gayuM; paraMtu hajI me 2010 doDatA jAya ane hAMphatA jAya. navuM cetana AvyuM hoya ema lAgyuM. enuM eka kAraNa e ke rIMchanA rAma ramADI dIdhA hatA ane bIjuM kAradA e ke aMte ghaDiyALa laIne pAchA AvyA. rAtanA AkAzamAM ghaNI (mRgazIrSa, AkAzamAM UgatuM nakSatra) thoDe dUra hatI. baMne mitro bhIkhAnA manamAM to koI sAmAnya para vijaya meLavyo hoya evo bhAva ramato hato. baMne ghera pahoMcyA ane cUpacApa parasALa(osarImAM paDelA khATalA para UMghI gayA. thAka evo lAgyo hato ke khUba gherI savAra paDI, sUryanArAyaNa paNa kSitijathI UMce AvI gayA, tyAre goThiyA nAraNe AvIne baMnene DhaMDhoLyA. emane jagADavAnuM kAraNa e ke nAraNa pote eka romaharSaka samAcAra laIne Avyo hato. ene sanasanATIpUrNa samAcAro doDI doDIne saune pahoMcADavAno zokha hato. baMnene bhara UMdhamAMthIDhaMDhoLyA ane ha. e AMkho coLIne purA jAgrata thAya, te pahelAM nAraNe emane samAcAra ApyA. 'alyA UMghaNazIo! kyAM sudhI UMghazo? ame pelA gojhArA hatyArA) pUrve jaIe chIe. zerisaMha phojadAre bhAre bahAdurIthI eka rIMchane mAryuM che. cAlo jovuM hoya to amArI sAthe. bahAdurI zI cIja che eno khyAla Avaze.' zerisaMha phojadArane vaLI rIMcha kyAMthI maLyuM ? kevI rIte emane eno bheMTa thayo? A aMge to nAraNe gAmamAM phelAyelI vAta karI eTale jagata ane bhIkhAne khAtarI thaI gaI ke A ApaNe mAreluM rIMcha ja zerisaMha phojadAre pharI mAryuM. vAha, bApunI te kevI mardAnagI! jIvatAne mAranArA bahAdura kahevAya; paraMtu marelAne mAranArA to ApaNA ekalA zerasiMha phojadAra ja. jagatathI puchAI gayuM, 'are nAraNa ! A phojadAra sAhebe marelA rIMchane mAryuM che ke jIvatAne,' marelAne mAravAmAM ii mardAI" tame baMne sAva gAMDA thaI gayA cho, AkhuM gAma A jovA jAya che. huM paNa cAlyo ane tamAre AvavuM hoya to cAlo.' ATaluM kahIne nAraNa potAnA vizvanA dezone joDanArA kendra tarIke zAMtiniketanane upasAvavuM evI bIjA mitro sAthe zerasiMha romAMcaka kalpanA, amerikA hatA tyAre, ravIndranAthane AvI hatI. 1916nA oNkTobarano e samaya. ravIndranAtha dakSiNa keliphorniyAmAM hatA. eka savAre pharavAno muDa thaI Avyo. losa enjelasa najIkanA tArA manamAMthI gayuM nathI. jo rAta rAjAne gherA nIkaLI paDu. pAcha to rastAmAM na jana vacce cora besI mUchonI vaLa vItatI jAya che ane ghera moDA vAIpara najara paDI. ravIndranA UbhA rahI gayA. aMtarAnAM vRonI sugaMdhI paDyA to ApaNuM AvI banaze vAtAvara tarabatara hatuM, ravIndranAthane dhyAna dharavAnuM mana thaI AvyuM. eTale carcA karavAnuM choDIne vRkSonI jhADI vacce hariyALImAM ravIndranAtha dhyAnamAM besI gayA. te vakhate zAMtiniketanane vizvavidhAlaya banAvavAno vicAra 8, jhaDapathI doDIe.' bApunI bahAdurI najaronajara jovA gayuM. IsiMha bApu gAma zAMtiniketana kalakattAnI uttara-pazcime 160 kimI jeTaluM dUra che. najIkanuM sTezana bolapura che. bolapurathI zAMtiniketana traNeka ki.mI. che. caDhAvI kahetA hatA, 'are! savAre pAsenA gAmathI pAcho Avato hato ane sAme A rIMcha maLyuM. jotajotAmAM enA rAma ramADI dIdhA. bhAI, AvA jabarA rIMchane mAravuM e kaMI chokarAnA khela nathI. ka
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 prabuddha jIvana | 23 kharekhara zerasiMha bApunI vAta sAcI hatI. sau chokarAMoe kabUla jyAre nIkaLatA, tyAre zerasiMha bApunI chaTAthI paraspara ekabIjA karyuM. bhIkhA ane jagate paNa enI vAta svIkArI, kAraNa ke zerasiMha sAme jaIne kahetA, bApunA parAkramano bheda bhAMgavAmAM pitAnI zikSAno emane bhAre "A jabarA rIMchane mAravuM e kaMI chokarAMnA khela nathI." ATaluM bhaya hato. bolIne baMne mitro khaDakhaDATa hasI paDatA! (kramaza:) jagata ane bhIkhAne AkhA zarIre khUba kaLatara thatuM hatuM. UjharaDAnI vedanA paNa zamI nahotI, AthI e pharI khATalAmAM ADA paDyA. 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, zerasiMha bApue to e rIMchane kheMcI maMgAvI, ene sApha karIne amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602575. masAlo bharIne corAmAM rAkhyuM. e corAmAMthI jagata ane bhIkho mobAIla : 09824019925. che, zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzana : 19 AcAryazrI vAtsalyadIpasUrijI navadaza prakaraNaH zreNikAdi stuti rAjA zreNika bhagavAna mahAvIranA saMparkamAM AvyA. e pachI temanuM zrI mahAvIra jaina gItA'mAM je chellAM cha svataMtra prakaraNa che temAM jIvanaparivartana thayuM. jIvana dharmamaya thayuM. prabhu pratyenI zraddhA pragADha tRtIya prakaraNa 'zreNikAdi stuti' che. A prakaraNamAM 17 zloko che. banI. kSAyaka samyakatvanI, tIrthaMkara nAmakarmanI prApti thaI. dharmajIva bhagavAna mahAvIranA samayanA mahAna rAjavIo, zreNika tathA jenI pratipaLa jhaMkhanA kare che ane A alabhya prApti kavacita ja prApya udAyana tathA caMDapradyota tathA ceTaka vagere A prakaraNamAM prabhunI stuti bane che te, rAjA zreNikane maLyuM. e abhuta sukha maLaze te mATe rAjA kare che. zreNikanuM aMtara teyAra haze tema mAnIe to paNa, te mATe teNe koI "zrI mahAvIra jaina gItA'nI racanA yoganiSTha AcArya zrImad viziSTa puruSArtha karyo hoya tevI ghaTanA tenA jIvanamAM banI nathI. buddhisAgara surIzvarajI kare che tyAre temAM temanI eka virala sarjaka rAjA zreNike jene apUrva kahI zakAya tevo zraddhAbhAva, prabhu pratye keLavyo tarIkenI oLakha sthApita thAya che. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajInI ane zarIranI ane tenA pariNAma rUpe tene, zrAyaka samyakatva tathA tIrthaMkara nAmakarmanI sarjakadRSTi, racanAzailI, ane bhaktibhAvanA satata dhyAnArha banI rahe saMprApti thaI. bhakta bhagavAna pAsethI AvuM apUrva varadAna meLave tyAre tenA AtmAnA zikhara para je bhAvanAno kaLaza caDhe te kevo mahArAjA zreNika, mahArAjA udAyana, mahArAjA caMDapradyota, darzanIya banI rahe! mahArAjA ceTaka vagere kSatriya rAjavIo te samayanA bhAratavarSanA mahAna mahArAjA udAyane, bhagavAna mahAvIranA zAsanano aMtima rAjarSi rAjAo hatA. saue jyAre che. prabhu mahAvIra svayaM, maMtrI abhayakumArane, udAyana aMtima rAjarSi jyAre anakaLatA prApta thaI ( AvA zAMtiniketanamAM 2 1 Disembara 1901nA divase pAMca vidyArthIo sAthe bArA tavA pAdarA 32 che. tyAre prabhunA darzana, vaMdana, ravIndranAthe temanI tapovana-zALAno prAraMbha karyo. tene nAma ApyuM. "brahmaNyI sAdhupada pAmyA pachI, bhakti ItyAdi zraddhApUrvaka karyA Azrama'. cAra vidyArthIo kalakattAthI AvelA, pAMcamAM hatA 2thIndra. badhA draSabuddhithI, jIvananA aMtima ane dharmalAbha meLavyo. vidyArthIoe lAla aboTiyAM ne uttarIya dhAraNA karyA hatAM. ravIndranAthe gAyuM. | samaye temane jhera apAyeluM. mahArAjA zreNikanuM nAma ame thaIe chIe satyane samarpita... kAtila pIDAnI vacamAM temaNe bhagavAna mahAvIra sAthe aneka AcAryane badale pAMca zikSako hatA-jemAMnA akhUTa samatA dAkhavI ane ghaTanAomAM ullekhAyuM che. ha, te traNa khristI hatA. AtmakalyANa pAmyAM. | zikSaNakArya ne rahevA-jamavA mATe koI phI nahotI rAkhI. tema chatAM pUratI Agama graMthomAM paNa rAjA ane saMkhyAmAM vidyArthIo AvatA nahotA. (pAchaLathI phI dAkhala karavAmAM AvI hatI./1 bhogavilAsano saMbaMdha pragADha zreNikano ullekha vAraMvAra | be eka varSa zAMtiniketanamAM rahI abhyAsa karanAra satyajita renA zabdomAM | nihALavA maLe che. | che. mahArAjA caMDapradyota rANI 'zAMtiniketanamAM bIjuM kazuM hoya ke na hoya, paraMtu taddana zuddha ane sAva saMsArIrANI celaNAnI preraNAthI vyavahArI mANasamAM paNa dhyAna-ciMtana meravAnI ane tene adbhuta vismaya-bhAvanAthI| | mRgAvatInA rUpathI AkarSita ane anAthI muninA nimitte bharI devAnI ajaba AMdolana-zakti zAMtiniketananA vAtAvaraNamAM che. ' thaIne yuddhe caDhelA. rUpa ane
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 prabuddha jIvana vAsanAnA kAmAmAM buddhi bahera mArI jatI hoya che. rANI mRgAvatIe caturAIthI rAjA caMdraprota pAsethI chUTakAro meLavIne bhagavAna mahAvIra pAse dIkSA laI lIdhI. atyaMta parAkramI rAjA caMDapradyota ghA khAI gayo. tenI zAna ThekANe AvI. teNe prabhu mahAvIrano saMparka jALavIne bhaktinA paMthe prayANa karyuM ane AtmakalyANa prApta thayuM. rAjA ceTakane jaina ItihAsa apUrva zaktizALI, yuddha kaoNMzalpanA niSNAta tarIke oLakhe che. sAMsArika saMbaMdhamAM rAjA ceTaka bhagavAna mahAvIranA mAmA thAya che. Ama to, rAjA udAyana ane rAjA caMDapradyota paNa prabhu mahAvIra sAthe sAMsArika saMbaMdha dharAve che. A baMne rAjAo, rAjA ceTakanI putrIone paraNelA tethI te prabhunA banevI thAya che. vaizAlInA rAjA TakanA mATe evI anokhI aitihAsika noMdha maLe che ke te game tevA yuddhamAM divasamAM mAtra eka ja vAra dhanuSa hAthamAM letA ane eka ja bANa pheMkatA! vaLI, temanuM nizAna paNa acUka rahetuM ! rAjA ceTaka prabhu mahAvIra devanA sAnidhyamAM gayA ane AtmakalyANa pAmyA. zrI jaina mahAvIra gItA'mAM zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI A cAra rAjAoe prabhunI stuti karI tevuM prakaraNa mUke che. ema lAge che ke A cAra rAjAoM darzana, jJAna, cAritra ane tapanA pratIka che. rAjA zreNikanA jIvanamAM samyak darzanano prabhAva che, rAjA uMdAyananA jIvanamAM samyak jJAnano prabhAva che, rAjA caMDapradyotanA jIvanamAM samyak cAritrano prabhAva che ane rAjA ceTakanA jIvanamAM samyak tapano prabhAva che. me 2010 pAmavA hRdaya taDape. eTaluM ja nahi, zrI yazovijayajI mahArAja eka vanamAM kahe che tema, tejasa guNakathA bhavavyathA bhAMje!'prabhunA guNonI kathA ApaNo bhavasaMsAra ghaTADI de che ! hRdayamAMthI sAcI Arata jAge to Ama jarUra bane. prakhyAta jaina kavivara zrI udayaratnajIno anubhava smaraNIya che. vi. saM. 1750mAM zaMkhezvara tIrthamAM saMpa sAthe pahoMcyA tyAre tyAMnA ThAkore prabhunI pratimA tenA kabajAmAM hatI tethI, prabhunA darzanano tax mAMgelo! paM. udayaratnajI kahe ke prabhunA darzananA kara na hoya! emaNe kharA dilathI 'pAsa zaMkhezvarA! sAra kara sevakAM, deva kAM evaDI vAra lAge ?'vALuM bhaktimaya sAvana lalakAryuM ane tavaza prabhunA pragaTa darzana thayelA! bhagavAna mahAvIranI Aja sudhImAM racAyelI pratyeka stutimAM prabhunuM guNakIrtana nihALavA maLe che tevuM ja ahIM paNa che. prabhunA stavanano, stutino 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM AvatI 'zreNikAdi stuti' A svarUpe jovAnI che. rAjAo natamastake prabhunA guNa gAya che, prabhunA padakamaLa pUje che, prabhu jevA thavA mAMge che - e bhAva A stutino prANa che. 'zreNikAdi stutino prAraMbha Ama thAya cheH zreNikodAyinau caNDapradyotanazca ceTakaH / praNamya zrI mahAvIraM stuvantyevaM vivekataH / / dharmonA veza mApIra ! manamo sarvavIrapu vIranAM, sarvayogavaze!|| kSAtravaMzaziroratnaM, pUrNabrahma guruH prabhuH / sarvajJAyakatIrthezo bhavatsevA sadA'stu naH / / sarvavarNAdhikAreNa, jinadharmastvayoditaH / proktAni svA'dhikAreNa karmANi sarvadehinAm / / kalau tvacchAsanaM sarvavizvA''dhAratayA sthitam / tvadAjJAyAM sthito dharmaH zraddhayA sukhakArakaH / ('zrI jaina mahAvIra gItA' " '' prabhASa aparaMpAra che. prabhunA sAMtiniketana viksAvavA mATe puSkaLa paisAnI jarUra rahetI mitra upakArano to ApaNe zuM badalA jagadIzacaMdra bojhane laMDana bharavA mUkyA hatA. tenA kharcano bojo upADavAnuM vALI zakIe ? prabhunuM guNakIrtana ravIndranAthe svIkAryuM hatuM, te javAbadArI ja hatI. ekamAtra tripurAnA karIe teja zreSTha upAya. paraMtu e mahArAjAe Arthika madada karI mUkyAlinIdevI patinI paDakhe UbhA rahyA. samaye paNa jANe ApaNane to temanAM ghareNAM ravIndranAthe temanI bahenane vecI dIdhAM. jagannAthapurInI eka prabhuno ahesAna prApta thAya che! koThI pA ravIndranAthe vecavI paDI. te samaya sudhInA temanA lakhAkonI jema jema prabhunuM guNavarNana karIe lagabhaga 1300 pAnAnI samagra sAhityanI AvRttinA aMka temanne ra 203 jeTalI mAmUlI rakamamAM prakAzakane ApI devA paDyA. A rIte ravIndranAtha jhajhUmyA, jhUkyA nahIM. tema tema ApaNuM bhItara paNa sukha pAme, guNa pAme, AnaMda pAme. A paNa prabhuno ja upakAra thayo ne! prabhunI bhAvavAhI stuti gAyakane paNa bhAvamaya banAvI mUke. je guNonuM kathana thAya tevA ja guNo 1915mAM ravIndranAtha para jaza saltanata 'nAITaTyUDa nA sarapAranI navAjeza karI. kavi 'sara ravIndranAtha TAgora' banyA. gAyA 1,2,3,4,5) 'zreNika, udAyina, caMDapradyota ane ceTake zrI mahAvIrane namaskAra karIne A pramANe stuti karavA lAgyA.' 'he dharmodvAraka deveza, mahAvIra, mahAprabhu tame sarvanIromAM vIra ane sarvayoga pradarzaka cho.' 'tame zAgavaMzanA zirorana jevA, pUrNa, prabhu, guru, jaliyAMvAlA bAganI ghaTanAne pagale 1919mAM 25IndrArSe potAnuM sarvajJAyaka, tIrtheza cho. tamArI maLelA IlkAbano tyAga karyo. sevA ane karIe.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 'tame sarvavarNanA adhikAra vaDe jIta-dharma upadezyo che. sva adhikAra varDa sarvalokonA kAryo kahyAM che." prabuddha jIvana 'kaliyugamAM tamAruM zAsana sarvavizvanA AdhArathI sthira che. tamArI tamArA nAmanI smRti mAtrathI sarva kAryo siddha thAya che." AjJAmAM zraddhA vaDe tamAro dharma sthira che.' upara kahyuM tema A saMpUrNa stuti bhAvamaya stuti che. vyakti jyAre koIthI aMjAya che tyAre hAtha joDe che paraMtu bhakta jyAre koI pAsethI guNa pAme che tyAre sASTAMga daMDavat praNAma kare che ane haMmezAM tenA padakamaLa pUje che. emAM paNa svayaM bhagavAnano bheTo thaI jAya pachI to pUchavuM ja zuM ? je yogo kSAtradharmane hitakAraka che, te yogothI bhraSTa thayelA puruSo ane strIo du:khI thAya che.' 'tamArA nAma vaDe sarva pApo ane durti palAyana thaI jAya che. 25 'OM arhama, tame mahAvIra, tuM sarva dehIono AdhAra che. tuM deva devIono pAlaka che. tuM zuddha AtmA che. hRdayamAM rahelo che." 'tuM parabrahma, paripUrNa, yogeza, arjun, sadAziva che. kSAtradharmane phelAvIne kaleza rAzino nAza karanAra che.' mahArAjA zreNikanI bhakti ane zraddhAnI prazaMsA to Agama graMthomAM paNa nihALavA maLe che. prabhu pratye rAjA zreNika vagere aneka rAjAone apAra bhakti ane zraddhA sUrya sAthe jema prakAza joDAI jAya tema AtmA sAthe joDAI gayA hatA. bhagavAna mahAvIranuM sarvakalyANakAraka jIvana ane sarvajIvauddhAraka dharmatattva sarvalokone haMmezAM AkarSaka rahyuM che. vaLI te samayamAM to svayaM bhagavAna vidyamAna hatA eTale saune anahada AkarSaNa thAya ane zraddhA jAge te taddana svAbhAvika hatuM. bhagavAna mahAvIranI sAthe temanA caturvidha saMghamAM rAjAo, rANIo, maMtrIo, zreSThio, mahilAo sarve nAta-jAtanA bheda toDIne joDAyA ane AtmakalyANa pAmyA. samagra bhAratamAM te samaye A alokika ghaTanA hatI kemake bhagavAna ema kahetA hatA ke sarva jIvone mokSa pAmavAno adhikAra che. ane mA pAse jema bALako gherIne besI jAya tevI ja rIte A caturvidha saMgha paNa samavasaraNamAM bhAre parSadArUpe birAjamAna thato hato ane te samaye bhagavAna pAsethI saune je tattvanI amRtadhArA maLatI hatI te bhagavAnanA bhakta banAvI devA mATe samartha hatI. zreNika vagere rAjAonA dilamAMthI je stuti prakaTa thaI che te A bhaktinuM pratibiMba che. bharyAbharyA kuTuMbamAM ravIndranAthanuM bhASaNa ane sTerarana vItyuM hatuM. bArabAra bhAI-baheno, bhAbhIo, pitarAIo ane saMtAnono sahavAsa mANyo hato. pravRttio ane pravAsothI jIvana sabhara hatuM. paNa jIvanayAtrAmAM AgaLa cAlatA gayA tema ekalatA vItI jaI tenuM mukhya kAraja AptajanonAM mRtyuno anubhava bALapaNamAM mAtA gumAvyAM. pachI kAyAta anubhavyo bhAbhI kAdambarIdevInA mRtyuno. samAnamAM sabhya pUruM pADanAra kAdambarIdevI vidAya thayAM tyAre ravIndranAthanI temara trevIsa varSanI tyAra pachI mRtyunI laTanA sahasarvadAnA sAthI tarIke ravIndranAtha sAthe cAlatI rahI. Atsavano mRtyu pAmatAM ra kuMbha jevAM kuma-kumaLAM mANaja sattAnA kALe kharatAM gayA. ravIndranAthanA ni kuTuMbamAMthI 1902mAM patnI mRNAlinIdevI, eka ja varSa pachI 1903mAM vaceTa putrI reNukA (rANI), cAra varSa pachI 1977mAM nAno putra zIndra, 1918mAM moTI putrI mAdhurIlatA bhalA thoDAMka blo kArya joIe sarva dharmomAM AtmAmAM abheda che. jagatamAM tArA ane 1932mAM dohitra nItIndra-eka pachI eka e badhAMe vidAya lIdhI. bAkI rahelAM baMne saMtAno rathIndranAtha ane mIrAM niHsaMtAna. ravIndranAtha joI zakyA haze ke vacanamAM zubha Asakti sukha temanuM vyaktigata kuTuMba nAmazeSa thavAnuM, kAra ke rathInka ke mIrAMne have bALakono Ape che.' saMbhava nahoto. eTale 4 kA2 dranA mRtyu samaye makke mRtyune rAta, vajrapAta, utpAta tarIke varNavatuM 'mRtyujaba kAvya lakhyuM. joke te kAvyamAMya manuSyane mRtyu karAtAM moTo ka 182 'nuM traNe bhuvanamAM brAhmA vagere prabhuno AdhAra che. tuM sadAziva che. sarva vizvanA jIvono AdhAra che.' 'tuM sarva jIvono AdhAra che. tArI bhaktithI parama pada maLe che. tArA kahyA pramANe loko tene pAme che ane pAmaze.' 'dharmanA uddhAra vaDe hiMsA, duSTa doSo vagerene nAza karyA che. moha garbhita pAkhaMDone satyajJAna vaDe nAza karyA che.' sarva doSo vilIna thaI jAya che.' 'tuM paravyakta, vizuddhAtmA che. jenadharma ziromaNi cho. tArI AjJAthI 'AryAvarta vagere dezono tuM dyotaka che. karmayogIo zira upara tArI AjJA dhAraNa kare che." 'tuM IndriyothI agocara che. vANIthI kahI zakAya tema nathI. zrI mahAvIra amane tAro prakAza pUrNa bhaktithI prApta thAo.' 'he mahAvIra, tuM jatha pAma. tArI bhaktino ame Azraya karyo che. jaina dharmanA prakAzathI sarvanuM maMgala thAo.' (zrI mahAvIra jaina gItA" gAthA 7 thI 13) yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgara sUrIzvarajInI 'zreNikAdi stuti'no bhAva A spaSTa che. ApaNane paNa jemAMthI samyaktva prApta thAya tevI prabhu pratyenI zraddhA prakaTa thAo ! (kramazaH) AcArya zrI vAtsalyadIpa mahArAja sAheba, jaina upAzraya, klaba holanI upara, sudhA pArka, zAMtipatha, gAroDiyAnagaranI bAjumAM, ghATakopara (pUrva) mo. 9769957393
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 prabuddha jIvana me 2010. jaina pAribhASika zabdakoza - a DaoN. jitendra bI. zAha (eprila 2010nA aMkathI AgaLa) 622. nArAja cha prakAranA saMghayaNamAM nArAca trIjuM saMghayaNa. cha prakAra ke saMhanana meM nArAca tIsarA sNhnn| Out of the six types of Samhanana Naraca is third type of Samhanana. 623. nAza naSTa thavuM. naSTa honA, Destruction. 624. niHzalya je zalyarahita hoya te niHzalya. jo zalyarahita hai vo ni:shly| Spiritual enjoyment. 625. ni:zIlatva je zIlathI rahita che te niHzIlatava. jo zIla se rahita honA hai vo ni:shiiltv| To be devoid of sila. 626. niHzreyasa AdhyAtmika sukhanuM sAdhana. AdhyAtmika sukha kA sAdhana / Spiritual enjoyment. 627. niHzvAsa bahAra kADhavAmAM Avato zvAsa. bahAra nikAlA jAnevAlA vaayu| Out-breath. 628. niHzvAsavAyu : prANa. AtmA dvArA udara se bAhara nikAlA jAnevAlA vAyu (praann)| Prana-that is, out-breath which is soul expels outwards from the abdomen 629. niHsRtAvagraha : saMpUrNa rIte Avirbhata yugalonuM grahaNa. sampUrNatayA AvirbhUta pudgaloM kA grahaNa 'ni:sRtAvagraha' hai| That grasping a thing as mixed with alien properties is nisrita-grasping avagraha. 630. nikAya amuka samuha eTale jAti. samUha vizeSa yA jAti ko nikAya kahate hai| Group of species. 631. nikSepa nyAya vibhAga nyAya vibhaag| Manner of positing. 632. nigodazarIra sUkSma zarIra sUkSma shriir| One common body inhabited by ananta jivas. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. mo. naM. 09825800126 (vadhu AvatA aMke) | hoMgakoMganA baMdare ravIndranAthane sakhata majurI karatA cInI kAmadAro jovA maLyA. jarAya carabI vagaranAM kasAyelAM emanAM zarIra taDakAmAM camakatAM hatAM. temanA sudaDha-snAyubaddha zarIramAMthI aneruM sauMdarya pragaTatuM hatuM. ravIndranAthane lAgyuM ke vyavasthita rUpe thato parizrama mAnavadehane anokhI AbhA Ape che. cInI zramikonI layabaddha kAmagIrI joI ravIndranAthe lakhyuM, 'vAjiMtramAMthI nartana karato sUra vahe tema zramikonA zarIramAMthI thanagana karato parizrama sahaja rIte vahI rahyo hato. strIonuM saudarya paNa A puruSonA saudaryanI barAbarI na karI zake, kAraNa ke puruSonA zarIramAM baLa ane lAvaNyanI pUrNa samatulA hoya che. A guNonI AvI samatulA strIone maLI nathI.' cInI prajAnAM zarIrabaLa ane kAryakauzala tathA temanAmAM jovA maLato kAma karavAno AnaMda nihALI ravIndranAtha khAssA prabhAvita thayA. temaNe bhaviSyavANI bhAkhI: 'prajAnA A guNomAM jyAre Adhunika vijJAnanA AzIrvAda bhaLaze tyAre A prajAnA sAmarthyane koI paDakArI nahIM zake.'
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ( me 2010 prabuddha jIvana 2 ) sarjana-svAgad pustakanuM nAma : rAjaguru AzIrvAda ciMtanikA kAlabAdevI roDa, muMbaI-400 002. AzIrvAda ugAtA pU. gurudeva rAjyazasUrIzvarajI phonaH22060826 (samaya bapore 12 thI 7). mahArAja mUlya: rU. 30/-, pAnA 100, AvRtti 2 lekhikA : sAdhvI vAcaMyamA zrI (bena mahArAja) uttama Adarzo ane uttama AcaraNonA darzana DDaoN. kalA zAha prApti sthAna : (1) zrI nizIthabhAI atulabhAI durlabha thatA jAya evuM vAtAvaraNa Aje cAreya zAha, 11, operA sosAyaTI pArTa-1, bAju najare paDe che. mAdhyamanuM sthAna pavananuM sthAna pustakanuM nAma : maMthana (hindI) meghamaNI hAusa pAse, navA vikAsa gRha roDa, lekhaka : muni rAjaratnavijaya che. gaTaranI dizA tarapha vaheto pavana jo bagIcAnI dizA tarapha vahevA lAge to vAtAvaraNane jema pAlaDI, amadAvAda-380 007. prakAzaka : mukezakumAra azokakumAra tAjagIsabhara banAvI de che, tema gaMdu ja darzAvatAM (2) zrImati mInAbena siddhArthabhAI zAha bamborI parivAra-ratalAma. rahetA pracAra mAdhyamo jo Aje sAruM ane samyaka, 17, rAjasvI baMgalo, preraNAtIrtha vibhAga-1, mUlya:rU. 10/-, pAnA 6 4, AvRtti vi. zubha ane suMdara prastuti peza kare to samagra rojhavuDa esTeTanI bAjumAM, jodhapura cAra rastA, saM.2066. jagatamAM tAjagI lAvI zake. pavane bIjuM kazuM ja seTelAITa, amadAvAda-380015. - AjanA bhautika yugamAM sadgurunuM sAnnidhya nathI karavAnuM mAtra potAnI dizA badalavAnI che. prakAzaka : zrI labdhi vikrama siddhAcala cAturmAsa prApta thavuM ati durlabha hoya che. A. bhagavaMta e badalavA mATe pavane zuM karavuM joIe enI samiti rAjaratnavijayajI mahArAja sAhebe ratalAmanA anekavidha vAto mahArAjazrIe ahIM karI che. mUlya: amUlya, pAnA 1pa2, AvRtti prathama. cAturmAsa samaye 70 thI 72 pravacano ApyA A nAnakaDA pustakanA 100 pAnAmAM 50 A pustakanA lekhikA pa. pU. sA. vAcaMyamAzrIjI hato. te dvArA tyAMnA zrAvakone jJAnanA pIyUSa patromAM vartamAna jIvananI vAstavikatAono lakhe che, "pUjyazrInA AzIrvAda eka mahAna graMtha pAyA hatA. vedanA upaje evo citAra Ale khyo che. samAna che. saMyama-zAsana ane samudAyanA jarUrI A pravacanomAM mAtra jJAna nahi paNa hRdayanI AcAryazrInI kaTAkSayukta zailI hRdaya soMsarI aneka viSayo sahaja bhAve AzIrvAdamAM bhAvanAone jAgRta karavAnuM baLa paNa che. e UtarI jAya tevI che. teno eka namUno joIe : saMkaLAyela che.' pUjyazrIe aMtaranA AzIrvAda pravacanone mukezakumAra bamborIe pustaka rUpe ..ane chatAM du:khada Azcarya e sarjAyuM che ke so para varasAvyA che sAthe samasta jJAnano sAra prakaTa karI jaina zAsana para upakAra karyo che. lo konI pAse samAcAra pahoMcI rahyA che ane vyavahArano nIcoDa Apyo che. sAthe sAthe - "maMthana' nAmanA nAnakaDA pustaka dvArA vAcakanA vepArIonI luccAInA, yuvakonI nAgAInA, pUjyazrIe AzA vyakta karI che ke 'pratyeka hRdayamAM eka evo bhAva uThe che ke manuSya mAtranuM durjanonI durjanatAnA, netAonA kaubhAMDonA jIvana dharmamaya bano, dareka mAnavIne ati durlabha ane veSadhArIonA pAkhaMDonA.. sarvatra phelAtI sAdhakanA jIvanamAM parivartananuM pavitra pathadarzaka evo manuSya bhava prApta thayo che to tenuM mUlya rahetI gaTaranI durgadha je rIte nagaranuM Arogya A pustaka banaze.' samaje ane sanmArge prayANa karI janma maraNanA bagADI rahe che. basa e ja rIte, sarvatra phelAI A nAnakaDA pustakamAM pa. pU. gurudeva, zrI pherAmAMthI mukti meLave. A nAnakaDuM pustaka rahela kharAba samAcAro, nakArAtmaka vicAro rAjayazasUrIzvarajI ma.sA.e Apela AzIrvAdanA vasAvavA jevuM avazya che. viddhazAtmaka prasaMgo Aje atizayokti vinA kahuM lekhana-saMkalanane 65 pRSThomAM tenA rahasyo to AkhI duniyAnuM Arogya bagADI rahyA che. I XXX samajAya te rIte Ale khyA che, jemAM bena AvA gaMdavADathI bacavA mATe A pustaka vAMcavuM pustakanuM nAma : pavana tuM tArI dizA badalI nAMkha mahArAjano vAmana virATane sparze tevo prayatna * jarUrI che. * lekhaka : pUjyapAda AcArya bhagavaMta * che. A pAMsaTha AzIrvAdonI bhASA madhura ane zrImad vijayaratnasuMdara sUrIzvarajI mahArAja bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, rahasyothI bharelI che. prakAzaka : ratnatrayI TrasTa, praviNakumAra dozI e-104, gokula-dhAma, goregAma (IsTa), XXX 258, gAMdhI galI, svadezI mArkeTa, muMbaI-400063. phona naM. : (022) 22923754 3 'huM je thoDI vAra thoDA thoDA thoDA thI thoDI thoDI thoDI thoDa, | ... A suMdara vizvamAMthI huM maravA Icchato nathI.' maravAnuM to saune che, paNa kavi jIvana-prItinI bhAvanAthI jIvatA hatA. pIDAnI phariyAda na karatA ke temanI AMkhamAM kyAreya AMsu jovA na maLatAM. pote lakhI na zake to bIjA pAse kavitA lakhAvatA. pote lAMbu bolI na zake to lakhAvI bIjI pAse bolAvatA. svAthya kathaLatuM jatuM hatuM. vizvayuddha caramasImAe hatuM. cArekora azAMti hatI. bhArata hajI parataMtra hatuM tenuM kavine du: kha hatuM. baMgALI kelenDara pramANe 14 eprila, 1941nA divase temano eMsImo janmadivasa ujavAyo. 'sabhyatAra saMkaTa' e nAmano gurudevano saMdeza zAMtiniketananA aMtevAsIo samakSa vaMcAyo. gurudevano e chello jAhera saMdezo hato. gurudeve saMdezAmAM kahyuM hatuM: | 'briTiza sAmrAjyanI cuMgAlamAMthI eka divasa bhAgyanuM cakra bhAratane choDAvaze, paNa aMgrejo kevuM bhArata mUkI jaze...baso varSanA temanA zoSaNavALA vahIvaTathI sukAyeluM kaMgAla bhArata !.. eka samaye huM mAnato hato ke yuropamAMthI cAre tarapha saMskRtino udaya thaze, paNa Aje jyAre huM jagatamAMthI vidAya levAmAM che, tyAre mArI e zraddhA mArAmAM rahI nathI... ' ane chatAMya manu SyamAMthI zraddhA gumAvavAnuM mahApAtaka huM nahIM vahoruM. jyAMthI sUrya Uge che te pUrvadizAnI kSitijethI prabhAta pragaTaze. evo divasa Avaze jyAre ajeya evo mAnavI pharI vijayanA mArge vaLaze ane mAnavatAno vAraso pAmaze.''
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 IT ITT TTT Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 Licence to post without prepayment. No. South - 290/2009-11 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16th of every month. Regd. No.MH/MR/SOUTH-146/2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 MAY, 2010 vAMco...mArA sAhityano eka ja uddeza rahyo cheppIdra smRti sAMta (aMta)nuM anaMtanI sAthe ane anaMtanuM paMthe paLe pAtheya... prA. pratApakumAra ja. ToliyA sAMtanI sAthe saMmilana (To relate the Fi nite with the infinite and Infinite with vahAvatAM virATa vizvasvarUpamAM bheLavI de che. (7mI me nI ravIndra janmajayaMtI prasaMge) the Finite). vartamAnapatroe tyAre lakhyuM hatuM: "khare bapore gurudeva ravIndranAtha ThAkuranI sevAmAM jIvananAM 'paoNsTa oNphisa'mAM gurudeve sAMtamAMthI ravi asta thayo.' paraMtu ravi asta nahIM, abhinava 22 varSo mUka paNe zAMti niketanamAM rahIne temanA anaMtanuM, 'sImA'mAMthI 'asIma'nuM, darzana karAvyuM anaMtanA cidAkAzamAM vizvAtmArUpe Udita thayo pAsethI 'mUMgo gurudayALa'nuM saMbodhana pAmanAra che. eka mAMdo bALaka che. tenA oraDAnI bArIo hato ! evuM zuM hatuM e gItamAM ? premanA payagaMbara sUphI saMta AcArya gurudayAla badhA baMdha karI jAya che. bALaka roja kahe che-"eka gItamAM hatI anaMta karNadhAra paramAtmA pratyenI mallikajI pAse gurudevanA mUlyavAna saMsmaraNono bArI aradhI-zI to kholI jAo !' aradhI bArI A vedanAbharI vinaMtiH moTo khajAno hato. svayaM gurudeve temane kahelA pachI khullI rakhAya che. temAMthI te durano parvata laherAI rahyo che samIpe tAro zAMtisAgara, ane pote anubhavI AtmasAt karelA gurudevanAM nihALe che, prakRtinuM darzana kare che, mANasone he karNadhAra! he mArI jIvananaiyAnA sukAnI ! haju preraNAbharyA jIvanaprasaMgo mallikajInA zrImukhethI jue che. dUrathI dahI vecavA AvanArAne jue che sudhI tAruM darzana na thayuM...kyAre thaze e ? sAMbhaLavA e eka lhAvo hato. ane tenI pAsethI dahI vecavAnuM zIkhe che. A kyAre ?...mArI naiyAne tArA zAMtisAgaramAM ahIM prastuta che temAMno eka prasaMga temanA rIte te darekanA kAmamAM rasa le che ane navI navI vahAvI laI jA ! tArA virATa vizvanI sAthe mane ja zabdomAM vAto zIkhe che. ekarUpa karI de...tArA anaMta svarUpamAM mAruM A (2) patra ane paoNsTa oNphisa : je oNraDAmAM rahe che, baMdha rahe che, te kazuM sAMta vyaktitva bheLavI de, prabhu !' anaMtanA zAMti-sAgaranuM milanadvAra pAmato nathI. je dvAra khole che, bArI khullI rAkhe rAmurad zAntiparIvAra bIjI paNa A ja gAmanI vAta che. eka TapAlI che, sImAnI pAra asImane jue che, tene kaMIka bhAsAo taraNI, he krnndhaar| roja tyAM Avato hato. khuzamijAja ane gAna darzana thAya che. bArI kholatAM veMta ja asImanI. tuma havai virasAthi, namo namo che #oDa patimasta. "gagana' tenuM nAma. eka divasa e daravAnane anaMtanI jhAMkhI thAya che. asImera pathe jvalibe jyoti dhruvtaarkaar| gurudevanI TapAla ApIne gaNagaNato AgaLa - eka vakhata, potAnA dehAMtanA thoDA divasa muktidAtA tomAra kSamA, tomAra dayA, nIkaLI gayo. bhAre madhura sUromAM e gAto jato parva garudeva zAMtiniketanamAM A "paoNsTa oNphisa' habe cirapAtheya cirjaatraar| haya jena martera bandhana kSaya. nATakano abhinaya karAvI rahyA hatA. ekAeka 'AmAra ciThI Azabe kabe ?' teo gaNagaNavA lAgyA ane temaNe abhinaya virATa vizva bAhu meli lygurudeve A zabda sAMbhaLI lIdhA. bIjA divase thaMbhAvIne bAjunA oraDAmAM jaIne gIta lakhyuM pAya antare nirbhaya paricaya mahA-ajAnAra / / temaNe A gagana TapAlIne bolAvIne tenA zamukhe zAMti pArAbAra." sanmukha laherAI rahyo che zAMti sAgara pAsethI e gIta sAMbhaLyuM. sAMbhaLIne teo gIta zrI zAMtideva ghoSane zIkhavavAmAM AvyuM ema | (emAM) vahAvI laI jAo mArI jIvananaiyA he maMtramugdha thaI gayA ane Ane potAnA dhyAnanuM ane svaralipi lakhAvIne parabIDiyAmAM baMdha karI ? karNadhAra! sUtra banAvI dIdhuM : devAyuM. e baMdha kavara zAMtidevane ApatAM ApatAM te tame thazo mArA cirasAthI, mane grahIlo goda phelAvI, kAgaLa mAro Avaze kyAre ?' gurudeve kahyuM- je divase mAruM dehAvasAna thAya te asImanA paMthe jhaLahaLaze jyoti dhruvatArakanI. je samaye ApaNo janma thAya che te divase ja divase A kholavuM ane gAvuM.' he muktidAtA ! tamArI kSamA, tamArI dayA karuNA ApaNI sAthe eka patra mokalavAmAM Ave che. e - A pachI cha mahinAmAM to gurudeva mAMdA banaze cira pAtheya mArI cirayAtrAnuM patra kyAre, kayA janmamAM, ApaNane pahoMcaze? paDyA. zAMtiniketanathI temane potAnA paitRka kSaya thaze jenAthI mRtyuonAM baMdhana A prasaMgathI gurudevane potAnA sarvottama makAna joDAsAMko bhavana kalakattAmAM lavAyA. 7mI pasAro virATa vizva bAhu tamArA nATaka DAkaghara : "paoNsTa oNphisa'nI preraNA maLI. oNgasTa 1941no e divasa. savArathI peluM jethI aMtare pAmI zakuM paricaya tamArA ajJAtatemanA pUrva baMgALanA jIvanano A bIjo parabIDiyuM magAvI, kholAvI 'zamukhe zAMti' gIta -mahIajJAta svarupano ! mahattvapUrNa prasaMga hato. sau pAse gavarAvAya che. satata vaNathaMbhya gavAI (lekhakanA prakAzya pustaka 'gurudeva saMga'mAMthI) AgaLa jatAM A 'paoNsTa oNphisa' nATaka raheluM potAnuM e gAna pote ja suNatAM suNatAM, pArula, 1580 kumArasvAmI le AuTa, lakhyA pachI eka vakhata gurudeve kahyuM hatuM: 'mAruM aMtara UMDANe eno bhAva ghUMTatA ghUMTatA gurudeva beMgalora-pa60078. Te. 080-65953440, aMtara UMDANe eno bhAva ghaTatA ghUMTatA gurudeva beMgala sAhitya samajavAne mATe "paoNsTa oNphisa' te potAnI jIvananaiyAne e zAMtisAgaramAM vahAvatAM 26 667882, 96 1 1231580 Printed & Published by Niroobahen Subodhbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temparary Add. : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. hato: