Book Title: Pandit Pravar Jain Kavi Shrimad Devchandraji
Author(s): Manilal M Padrakar
Publisher: Z_Jain_Sahitya_Sambandhi_Lekhono_Sangraha_005198_HR.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249581/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 zrImadda devacaMdrajI 10 mahApAdhyAya paMDitapravara jainakaviratna zrImad devacaMdrajI temanuM jIvana ane gurjara sAhitya. ( lekhaka - maNilAla mohanalAla pAdarAkara. pAdarA) "hevata je tanuM pAMkhaDi, Avata nAtha hajhura lAlare ! je hotI citta AMkhaDi, dekhata nitya prabhu nura lAlare !" . zrI devajazA stavana, Atma pradeza raMgathala anupama, samyakdarzana raMgare nija sukha ke sayA che tuM te naja guNa khela vasaMta re nija che para pariNatI ciMtA tajI nijameM, jJAna sakhA, saMgare che nija che vAsa barAsa suruci kezara ghana, chAMTA parama pramAda re ! AtamaramaNa gulAla kI lAlI, sAdhaka zakita vineda re ! nija che " zrI mahAjasajina stavana zrI jaina dharmanA kharatara gacchIya adhyAtmajJAnagaganadinamaNi paMDitapravara zrIma devacaMdrajI mahArAjanA jIvanacaritranI rUparekhA temanA vartamAna zrImaddanuM jIvanacaritra kALe upalabdha evA amUlya graMthamAM zrImade kADhelA vANInA jANavAnAM sAdhana, udagAra parathI derI zakAya che. teozrI jaina dharmanA mahAna upadeSTA, ananya AtmajJAnI, jainadharmarakSaka, gItArtha adhyAtmI munivara hatA. A jaina tattvajJAnI, mahAna alakhamasta kaviratnanuM sAdhaMta jIvanacaritra, sAhitya, dharma ke jJAnanA ananya upAsaka tarIkenuM vattAMta, kaI paNa ThekANethI joIe tevA svarUpamAM upalabdha thatuM nathI e jaina itihAsanA AlekhananA abhAvane AbhArI ane zocanIya che. temanA samakAlIna zrImadda jJAnasAgarajI, mahAmahopAdhyAya zrImadda yazovijayajI, zrImada jJAnavimaLasari, zrImadda, jinavijayajI, zrImadda uttamavijayajI, zrImadda vinayavijayajI, zrImad udayaratnajI, zrImad mehanavijayajI Adi mahAsamartha vidvAne, kavio, paMDita aneka caMnA raciyatA hatA, tema chatAM temanuM jIvanacaritra koIe sAhityamAM jaLavAI rahe tevA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 jainavibhAga prabaMdha tarIke racyuM hoya tema adyApi nirNaya thayo nathI. jaina darzananA mahAtmAo pitAnuM caritra pitAnI meLe, Ama prazaMsAdi kAraNe, nahiM lakhavAnI praNAlikAnA kAraNe, teonA jIvananI hakIkata, temanA zrImukhathI vA lekhinIthI kartha prakaTI zake? je teo AcArya paraMparAnI pATa upara thayA hota, to keTalIka hakIkta, paTTa paraMparAmAM thanArA, AcAryonI peThe jANuM zakAta vA temanA ziSyo jJAnI thayA hota, to teoe pitAnA gurunuM jIvanacaritra AlekhyuM heta ja. paNa tema banyuM nathI. pUrvAcAyonI pAchaLa thanAra temanA ziSyo vA temanA guNAnurAgIo, pUrvAcAryonuM aitihAsika muddA AdithI mizra jIvanacaritra lakhI zake che paNa asalIyAtamAM ane kRtrimatAmAM bhedabhAva prakaTa ja rahe che. zrImadbhA banAvelA aneka amUlya saMskRta prAkRta tathA gurjara bhASAnA graMthonI prazastio parathI zrImanuM keTaluMka jIvanacaritra jANI zakAya tema che, ane te parathI temanA hRdaya vicAranA avalokana dvArA, AcArAdi bAhya caritra, aMtaraMga sthiti, adhyAtmajJAnamasta dazA ucca viva-vaktatva-lekhanazakti ane te prasaMganA keTalAka banAvone AlekhI zakAya. paNa tema karavA mATe temanA graMthanuM pUrNatayA satata parizIlana thavuM joIe. zrImadanA saMskRta prAkRta-vraja-mAgadhI ane gujara bhASAnA graMthanI hastalikhita dumiLa pra meLavavA prayAsa, prAtaHsmaraNIya-adhyAtmajJAnIjIvanacaritra mATe patra vivAna kaviratna zrImad AcArya zrI buddhisAgarajI surIzvarajI vyavahAra ane zedha emanA sadupadezathI, mArA adhyAtmajJAnarasika pUjya pitAzrI kheALa vakIla mehanalAla himacaMda emaNe jAherakhabare vaDe, tathA, mAravADa, mevADa, jodhapUra, bIkAnera, jesalamera, kalakattA, amadAvAda, surata, bharUca, Adi dUra dUranA pradezomAM mANase mokalI-patravyavahAra karI-ne kyAMka kyAMka jAte jaI, dravya vyayathI, lAgavagathI, ghaNuM muzkelIo dIrdha samaya prayatna karI, meTa saMgraha meLavyo. jUdA jUdA bhaMDAramAMthI ekaja graMthanI bhinna bhinna prate meLavI, te zrImad buddhisAgarajI mahArAja pAse saMzodhita karAvI, pitAnA adhyAtmajJAnarasika sahAdhyAthIo sAthe chapAvavAno prabaMdha karI chapAvI, je parathI zrImanuM jIvanacaritra taiyAra karavA mane sArI anukULatA maLI gaI. keTalAka vRddha puruSonA kahevA pramANe zrImanI janmabhUmi gujarASTra (gurjaratrA) che ema jaNAya che. kAraNa zrImaddanI sauthI prathama kRti saM. 1747 zrImadanI janmabhUmi. nI sAlamAM banelI aSTaprakArI ane ekavIsa prakArI pUjA emAM te vakhatanI gharagata gurjara bhASA vaparAyelI jaNAya che. guja2 sivAya anyadezIya gujarAtI bhASA zarUAtanA graMthamAM ATalI suMdara ane pUNAze na hoya. gurjara bhASAnA sAkSare je te lakSa daIne vAMcaze te zrImanI zarUAtanI kationI bhASAmAM chaMTAI rahelI gharagata gurjara bhASAnI chAMTa jaNAI AvyA sivAya raheze nahIM. zrImadanI 21 prakArI pUjAmAMnI 17 mI pUjAnI bhASA juo - bhaMbhA bherI mRdaMga vara, taMtrI tAla kaTutAla ! balUri duduhi zekha Iti, vAjitra pUja vizAla ! Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadda devacaMdrajI 117 jima jima vAjitra vAje, gAje ati ghanaghera tima tima jinaguNe rAce, nAce ryuM ghanamera che 18 mI gItapUjA bhairava vibhAsa AzAvarI, TeDI naTTa kalyANa dhanyAsiri pamuhe sta, pUjAgIta pramANa che guNa rAge zuddha rAge, je kare jina gAna ! jAge anubhava vAsanA, mAge kevaLa jJAna che tAna mAna svara gAmanI, mujInA bhedabheda laya lAge ruci jAge, tyAge mananA kheda che 20 mI stutipUjA vyAkaraNa kAvya alaMkRtika taka chaMda apabhraMza ! deSa na dauM stuti kare, stutipUjA guNa satya che svara 56 varNa virAjatI, bhAvatI uktianupa atizaya dhArI upagArI, aha tasa zuddha svarUpa che aSTa prakArI pUjAmAM vItaya puSpapUjA- zatra5trI varamagarA, caMpaka jAI gulAba ketakI damaNe bolasiri, pUje jina bharI chAba che amala akhaMDita vikasita, zubha sumanI ghaNuM jAte ! lAkhiNe Takara Tha, aMgi racI bahu bhAti che guNa kusume nija AtamA, maDita karavA bhavya guNa rAgI jaDa tyAgI, puSpa caDhAve navya che A uparathI pratIti thaze ke zrImaddanI vANImAM gharagatu gujarAtI bhASA camake che ne tethIja zrImadda janma gujarASTramAM hovAne pUrNatayA saMbhava che. temaja A mahApuruSa ranane janma paNa brAhmaNa vaNika agara kSatriyanA ucca kuLamAM thaye hevo joIe. temaNe gujarAtamAM mahAna adhyAtma jJAnI upAdhyAyajI zrImadda jJAnasAgarajI pAse abhyAsa karela hatA, te vAta teozrI pite gunA guNagAnamAM spaSTa kartha che ke - "agaNita guNagaNu Agara, nAgara vaMdita pAyaH zratadhArI upagArI, jJAnasAgara uvajhAyaH tAsa caraNaraja sevaka, madhukara pare layalIna! zrI jina paMjA gAI, jinavANI rasa pIna," " saMvata guNayuga acala indu (143) harSabhara gAIe zrI jinaMda, lahe jJAna ughata ghana ziva nizAnI?" zrI jJAnasAgarajI prAyaH aMcaLa gacchamAM thayA jaNAya che, jemAM pUrve 84 go . ' vi. 6. 16. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 1. jainavibhAga hatA. paNa have te pa-7 gacche ja rahyA jaNAya che ne temAM zrImada janma paNa jhAjhA bhedabhAva nathI jaNAtA. zrImadda kharatara gacchanA, temanA vidyAguru aMcaLa gacchanA, ane temaNe tapAgacchanA mahAna dhuraMdhara paMDitane bhaNAvyA che. A parathI zrImadbhA ga7bhedanI bAbatanA vicAranI vizALatAnI pratIti thAya che. zrImade 1743 nI sAlamAM prathama graMtha lakhyo ne e graMtha te aSTaprakArI pUjA. te vakhate temanI umara ochAmAM ochI bAvIsa varSanI hovI joIe. eTale temane janma saM. 1720 nI sAla lagabhaga saMbhave che ane dIkSA saM. 173ra lagabhagamAM saMbhave che. A pramANe to zrImadda dIkSA lIdhA bAda 11 varSa ane janmathI greviza varSe graMtha racavAne samartha thayelA hovA joie. temaja temane grahasthAvAsa lagabhaga 12 varSane hoI zake. zrImade kharatara gacchanA pAThaka dIpacaMdrajI pAse dIkSA lIdhI hatI. A gacchamAM mahA tApI zrI jinacaMdrasUri, temanA zrI puNyapradhAnapAdhyAya, temanA dIkSA, sumatisAgaropAdhyAya, temanA rAjasAgara, temanA jJAnadharmapAThaka thayA, ane temanA ziSya rAjahaMsa ane dIpacaMdrajI thayA. e kamAna upAdhyAyajI dIpacaMdrajI pAse zrI devacaMdrajIe dIkSA lIdhI hatI. dIkSA lIdhA bAda teozrI gujarAta, kAThIyAvADa ane mAravADamAM vicaryA hoya tema jaNAya che. zrImaddana gurjara girAparano kAbu ghaNo sAro hatA. vihAra saM. 1766 nI sAlamAM teoe paMjAba (mulatAna) mAM dhyAnadIpikAcatuSpadI banAvI, te paNa gujarAtImAM ja banAvI che. ethI jaNAI Ave che ke zrImad gurjarASTrIya ja hovA joIe. dhyAnacatuSpadInI thoDIka vAnagI - saMskRta vANi paMDita jANe, sarava jIva sukhadANajI | jJAtA janane hitakara jANI, bhASArUpa vakhANIjI che saMvata leNyA rasane vAre ( 1766 ) geya padArtha vicAre che anupama paramAtama pada dhAre, mAdhava bhAsa udArajI che kharatara AcAraja gaccha dhArI, jiNacaMdrasUri jayakArI che tasu Adeza lahI sukhakArI, zrI mulatAna majhArIjI dhyAnadIpikA ehavo nAma, aratha ache abhirAmajI che ravizazi lagi thiratA e pAmo, devacaMdra kahe AmojI che A bhASAparathI sahaja pratita thAya che ke zrImad lAMbo vakhata gujarAtamAM rahelA, gujarAtamAM janmelA ane gurjara bhASA para temane kAbu uttama hovA uparAMta bhASA kilaSTatAkaratA vinAnI, saraLa ne bhAvavAhI che. gujarAtamAMthI vihAra karI zrImad bhAravADa gayA. tyAM teoe cAturmAsa karyuM ne tyAMthI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadda devacaMdrajI jesalamera thaI paMjAba tarapha vicaryA hoya tema jaNAya che. zrImadanI vrajane mAgadhI paMjAbamAM te vakhate jaina vaNikenI ghaNI vastI hovI joIe. bhASAmAM pravINatA. 1766 nA vaizAkha mAsamAM dhyAnadIpikA catuSpadI (mulatAnamAM) ane 1766 nA piSa mAsamAM dravyaprakAza vraja bhASAmAM banAvyuM. A graMtha vikAneramAM-savaiyA chaMdamAM racyo che. dayAnadIpikAnI vAnagI te ApaNe joI gayA. have zrImaddanI vraja bhASAnI bAnI tarapha vaLIye- paramAtma svarUpa kathana savaiyA. zuddha buddha cidAnaMda, niravaMzavaH bhimukuMda, ada amodha kaMda, anAdi anaMta che. niramala paribrahma pUrana paramati , parama agama akIriya mahAsaMta he. avinAzI aja, paramAtmA sujAna. jina niraMjana amalAna siddha bhagavaMta heDa eso jIva karma saMga, saMga lAgyo jJAna mulI, kastura mRga rUM, bhUvanameM raheta heka graMtha mahimA varNana parasu pratita nAhiM, pUNya pApa bhIti nAhi, rAga deSa rIti nAhi, Atama vilAsa heH sAdhakake siddhi he buje kubuddhi he kI, rIja ke riddhi jJAna, bhAnake vikAsa he sajajana suhAya duja, caMda caDhAva he kI, upasama bhAve yAme, adhika ullAsa he: anya mata sau aNaMda, baMdata he devacaMda, ese jaina AgamameM dravyaprakAza heH saMvata kathana bikrama saMvata mAnaya. bhaya lesyAke bheda zuddha saMyama anumadike karI Asravake che. ( 1667 ) A uparAMta zrImada vihAra paMjAba ane sarahada sudhI thayo hovo joIe. paMjAba tarathI vihAra karI, siMdha vagere thai, meTA keTamaroTa (mAravADa) mAM teeAe cAturmAsa karyuM jaNAya che. ahiM temaNe saM. 1776 phAlgana mAsamAM temanA sahAyaka mitra durgAdAsanA Atma kalyANa arthe AgamasAhAranI racanA karI che. AgamasAroddhArane upasaMhAra karatAM zrImada kathe che - Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ X 120. jenavibhAga karmaroga auSadha samI, jJAnasudhA rasavRSTi, ziva sukhAmRta sarevarI, jaya jaya samyagadaSTi. tAsa ziSya Agama caci jaina dharma ke dAsa; devacaMda AnaMdameM, kIne dharma prakAza; AgamasAroddhAra yaha prAkRta saMskRta rUpa; graMtha kI devacaMda muni, jJAnAmRta rasa kUpa; karyo ihAM sahAya ati, durgAdAsa zubha citta; samajAvana nija mitaku, kIne graMtha pavitra; saMvata sittara chidattare, mana zuddha phAguna mAsa, meTa keTa bhareTameM, vasatAM sukha comAsa bhAravAthI vihAra karIne teo gujarAta tarapha AvyA jaNAya che. saMvata 1786 mAM jAmanagara (navAnagara) mAM kArtika suda ekame vicArasAra prAkRta-mAgadhI bhASA. nAme graMtha ane zudI paMcamIe jJAnamaMjarI pUrNa karyA jaNAya che. vicArasAra mAgadhImAM-saMskRta TIkA sAthe mahAna gahana graMtha che. tenA upasaMhAramAM zrImada kathe che ke - jA jiNavANI vijayai, tAva thiraM ciTThauimaM vayaNaM / nUtaNa pUrammira iyaM, devacaMdeNa nANahUM // rasanihIsaMjamavariseM, sirIgoyama kevalasya gharadivase / AyatthaM uddhariyo, samaya samuddhAoruhAo // rasa 6 nidhi 9 saMyama 17 eTale 1796 nA varase zrI gautama kevaLa jJAna pAmyA te divase eTale kArataka suda-1 nA roja Atmabedha arthe uddharyo mahAmahopAdhyAyajI zrImadda yazovijayajI mahArAje zrI jJAnasAra sUtra saMskRtamAM banAvyuM che, jenuM nAma ja jJAnasAra che. te parathI temAM zuM bharyuM jJAnamaMjarI TIkA, haze ene khyAla vidvAna vAcakane saheje AvI zakaze ja. A jJAnasAra sUtra aSTaka kahevAya che, kAraNa tenA ATha ATha thakanA 32 vibhAga pADI jUdA jUdA jJAna viSayaka viSayo darekamAM atyaMta khUbIthI carcA che. A ghaNuM kaThina viSaya hoI tenA para zrImade saMskRtamAM ja TIkA lakhI che, jenuM nAma jJAnamaMjarI TIkA rAkhyuM che. zrImadda zrImadda yazovijayajI mATe keTaluM badhuM bahumAna haze, temaja TIkAkAra tarIkenI temanI keTalI zakti haze ene khyAla te jJAnamaMjarIne jJAnAsvAda lIdhA sivAya-kalamathI bhAgye ja varNavI zakAya. jema jJAnasAranA 256okomAM loke ke abhuta jJAna rasa Tapake che, tethI paNa vadhu masta banAvI nAMkhanAra A jJAnamaMjarInA parimaLa che. na nikSepalaMgapramANu yukta A jJAnasAra ane maMjarIne rasAsvAda manuSyane akSaya sukha ApanAra hovAthI vadhu sundara ane amUlya che. 1. zrI yazovijapAdhyAya viracita jJAnasAranI TIkA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImada devacaMdrajI 121 AthI jaNAya che ke zrImad saM. 1796 mAM gujarAta tarapha AvelA ane gurjaraSTramAM rahelA. A samaya daramIyAna, eTale 1770 pachI teozrI paM. jinavijayajIne bhaNAvavA pATaNa AvyA. bAda saM. 1775 pachI moTA koTamaTa gayelA saMbhave che. zrImada siddhAtanA pAragAmI, parama jJAtA, mahA prakhara paMDita ane samadaSTivALA hatA. pote kharataragacchanA hovA chatAM zrImadda khImAvijayajIe zrImade paMjinavijayajI jyAre pitAnA ziSya jinavijayajIne vizeSAvazyaka (eka tathA paM. uttamavijayajIne gahana tatvajJAnane mahAna graMtha ) bhaNAvavA mATe pATaNa karAvelo abhyAsa, AvavA AmaMtraNa karyuM tyAre teo turtaja tyAM upakAra buddhithI prerAIne gayA (saM. 1770 thI 1775 sudhI) tenI sAkSI A pramANe - - zrI jJAnavimaLamUrijI kanpha, vAMcI bhagavati khAsa; mahAbhASya amRta lA devacaMda gaNei pAsa. zrI jinavijayanA ziSyaratna uttamavijaye dIkSA lIdhA bAda temaNe guru sAthe saMvata 17 mAM pAdarAmAM (lekhakanA gAmamAM ) cemAsuM karyuM hatuM ane e ja sAlamAM zrAvaNa zu. 10 me jinavijayajIe bhagavatI sUtra vAMcatAM vAMcatAM ja pAdarAmAM ja dehetsarga karyo hatA, ane jyAM temane agnidAha dIdhele tyAM taLAva kAMThe tene smaraNastaMbha (darI) adyApi tenI sAkSI purI rahela che. tyAra bAda rAmAnugrAma vihAra karatAM temaNe bhAvanagaramAM comAsuM karyuM jyAM zrImaddane abhyAsa karAvavA bAlAvyA hatA- bhAvanagara Adeze rahyA, bhavihita kare mArA lAla. teDAvyA devacaMdrajIne, have Adare mArA lAla vAMce zrI devacaMdrajI pAse, bhagavatI mArA lAla; pannavaNA anugavAra, vaLI zubhamati mArA lAla. sarva AgamanI AjJA dIdhI. devacaMdrajI mArA lAla; jANI gya tathA guNagaNanA gUMjI mArA lAla. zrI uttama vijaya nirvANa rAsa. 1803 mAM zrImad bhAvanagaramAM hatA. tatpazcAta surata jaI kacarA kIkAnA zatruMjayanA saMdhamAM yAtrArthe gayA. bhAvanagarathI paM. uttamavijayajI paNa eka saMghamAM zatruMjaya yAtrArthe AvyA. 1894 mAM zrImade saMdhavInA stavanamAM lakhyuM che ke - saMvata aDhAra citera varase, sita mRgasira terasIye ! zrI suratathI bhakti harakhathI, saMdha sahita ulasIye! kacarA kAkA jinavara bhakti, rUpacaMda guNavaMtajIe! zrI saMdhane prabhujI beTAvyA, jagapati prathama jiNaMdajIe. jJAnAnendrita tribhuvana vandita, paramezvara guNabhAnA! devacaMdra pada pAme adabhuta, parama maMgaLa layalInA !. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 jenavibhAga A pramANe zrImanA vihAra ne cAturmAsa gujarAta, kaccha, kAThIyAvADa, lATa, mAravADa, sidha, paMjAba Adi dezomAM thayA hatA. saM. 1784 mAM zrImade zatruMjaya parvata para pratiSThA karAvI che ema zilAlekha parathI jaNAyAnuM zrIyuta mohanalAla dIlacaMda dezAI jaNAve che. temaja - pratiSThAo, temanA gurunI sAthe 1788 mAM zatruMjaya para kuMthu nAthajInI pratiSThA vakhate zrImad hAjara hatA, tathA amadAvAdamAM sahastraphaNAnI pratiSThA vakhate tathA samavasaraNanI pratiSThA vakhate hAjara hatA. temaja lImaDInA derAsaranA mUla nAmanI be bAjue be derIonI pratiSThA temaNe karAvI hatI. upalabdha sAhitya ATaluM jaNAve che. bAkI anya sthaLanI pratiSThAo ke je aprakaTa che tevI aprasiddha aneka hovA saMbhava che. zrImadda jaina AgamonA pAragAmI hatA. temaNe aneka sthaLonA vidvAna zrAvakee puchelA dravyAnuyoga jevA gahana viSayanA praznanA uttara zrImadunI mahattA, pratiSThA sarapaNe satvara ane saMtoSakAraka rIte ApyA che. prajottara - tathA vidvattA. nAme zrIma graMtha tenI sAkSI pUre che. te samayanA vidvAnamAM temanI mahattA, pratiSThA tathA vidvattA ghaNuM sArI rIte vistarelAM hatAM. kharatara gacchamAM te vakhate temanA samAna koI vidvAna haya, ema tatkAlIna graMthe avalokatAM avadhAtuM nathI. tapAgacchanA saMvegI sAdhuomAM paNa temanI mahattA ghaNI hatI. temaja mahattAmAM vRddhi karanAra AtmaguNo vaDe zrImad vibhUSita paNa hatA ja. tapAgacchanA saMvegI viThAne pachI paM. jinavijayajI tathA paM. uttamavijayajI jevA paMDitevidhAne-kavio ane jJAnIonA teo vidyAguru hatA. tapAgaccha ane kharatara tathA acaLagacachanA vidvAna munivareAmAM ghaNe premabhAva heI, zrImatI guNAnurAga-draSTi-samabhAva vidvattA ane AtmajJAnanI adbhutatAne lIdhe te gacchanA sAdhuomAM temanI mahattA, pratiSThA ane vidvattAnI khyAti temanI hayAtImAM ja ghaNAM vadhyAM hatAM. zrImAna paM. padmavijayajI ke jeo paMcAvana hajAra gAthAnA racayitA padmadraha tarIke prasiddha che te, zrI uttamavijayajI nirvANa rAsamAM kathe che ke - kharatara gaccha mAMhe thayAMre, nAme zrI devacaMdare ! jena siddhAMta ziromaNire lola ! vaidika guNavRMdare ! dezanA jAsa svarUpanI re lola! ityAdithI zrImadanI vidvattAnI tathA sAdhu tarIkenI mahattAnI stuti karI che. tapagacchamAM zrI padmavijayajI panyAsanI pratiSThA ghaNuM che. zrImadane temaNe saMsArIpaNAmAM (paMjAzA tarIke) tathA sAdhupaNAmAM ghaNo samAgama karelo hato. teoe zrImane svAnubhava karyA bAda zrImadbha janasiddhAMtaziromaNi evA padathI nivAjyA che tathA dharmAdikaguNanA vaMda tarIke prakAzI, temanI dezanA (upadeza) sva-rUpanI arthAta AtmasvarUpane prakAzanArI che, ema pratipAdana karyuM che. sagapakSi maNizekhara paM. paddhavijayajI jevA mahAna vidvAna ane guNAnurAgIe zrImaddanI pratiSThA-vidhatA ane mahattAnI A rIte vizvamAM amara khyAti karI che. . Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad devaca'drajI 123 eka pUtu' jJAna, zrI jJAnasArajIe sAdhupada sajAyanA TakhAmAM jaNAvyuM che ke zrImadna eka pUrvanuM jJAna ( ati ca krAnuiM-divya jJAna ) hatuM. A parathI zrImaddnI mahattA-pratiSThAne vidvattA samAnya hatAM e spaSTa thAya che. zrImA samakAlIna munie. sAkSara kavi paMDita munivarAmAM bhAratavarSanA mahA samartha vidvAna mahAmaheApAdhyAyajI zrImad yazaeNAvijayajI, ke jemanA jevA bhaktasamakAlIna jaina sAkSara kavi-jJAnI-kayeAgI mahAtmA virala ja thayA haze, te mukhya che. teo jaina kAmamAM samAnya dhara dhara ane sa anuyAgamAM gItA hatA ( jemanu jIvana tathA gura sAhitya e nibaMdha prAtaHsmaraNIya AcArya zrImad buddhisAgarajIe zrI ceAthI gura sAhitya pariSadamAM raju karyAM hatA. ) temaNe mAtra nyAya e viSaya upara ja 108 graMthA racyA che ane ekadara be lAkha kSeAkanA je racAyitA hatA. taduparAMta bIjA zrI dAnavimaLasUri, jemanI aneka kRti vidyamAna che, tathA zrI jinavijayajI tathA zrI padmavija ccha tathA zrI vinayavijayajI je zrIpAla rAsa jevA mahArAsanA kartA, kalpasUtranI sukhaedhikA TIkAnA racayitA, zatruMjayastavana tathA zAMtasudhArasa graMthanA praNetA; tathA caMdarAjAnA rAsanA kartA zrI meAhanavijayajI tema ja ghaNuM karIne mahAna AtmajJAnadivAkara zrI AnaMdadhanajI, tathA patipravara kaviratna udayaratnajI jevA mahA prakhara sAkSara vidrAnA zrImA samakAlIna hatA, jemanI adbhuta kRtiothI jana tema ja jainetara samAja vamAnakALe paNa gya che. A paikI ghaNAkharAne zrImad sAthe bahu sAre| samAgama hatA ema saMbhave che, ne keTalAka vidvAnane te| zrImadde adhyayana karAvela hatuM. zrImad ane samakAlIna muniratnAe gurjara sAhityane ghaNI ja suMdara rIte pekhyuM che. gurjara bhASAmAM aneka ciraMjIva adbhuta rAsAe, DhALA, stavanA, adhyAtmajJAnanA tathA vairAgyanA rasika prathA tathA saMskRta mAgadhI bhASAnA graMthApara saraLa vivecanA yA bhASAMtarI karI tathA lakhI gurjara sAhityane ghaNuM ja popyuM che, ane A satya gurjagirAnA upAsakeAthI ajJAta nathI ja, te A kRti vAMcyAthI te pratIta paNa thaze. zrImad yoAvijayajI mahArAjanA samAgamamAM zrImad AvyA hAya ema ceAkkasa lAge che. upAdhyAyajI zrImad yazeAvijayajI sa. 1745 lagabhaga sudhI jIvatA hatA ane zrImad teozrInA samAgamamAM AvyAthI temanuM AtmajJAna tarapha lakSa gayu hoya ema anumAna thAya iM ane tethI ja temaNe zrImad yazAvijayajIkRta jJAnasAra para jJAnamaMjarI TIkA lakhI hAya, ne zrI yazeAvijayajInI vicAramALAnI puSTi karI hAya ema saMbhave che. pATaNamAM zrImad jJAnavimalasUri neDe zrImA samAgama thayeleA pratita thAya che. 5. jinavijayajIne zrI jJAnavimalasUrie bhagavatI vaMcAvyuM hatuM ane te sAla lagabhaga zrI jinavijayajIne zrImade vizeSAvazyaka vaMcAvyuM hatuM, tethI pATaNamAM banne vidvAnanA samAmaga sabhave che. zrImad ane jJAnavimalasUrI bannee maLI mAnadhana ceviIzInAM chellAM be samakAlIna vidvAneAnAM milana. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124. jenavibhAga, stavane rahyAM hatAM. zrImadda yazovijayane zrImad AnaMdaghanajIne samAgama thavA hate. saMbhava che ke zrImadane samAgama paNa A dvArA zrImadda AnaMdadhanajI sAthe thayo heya. zrImahanI apUrva rasasAgarathI chalakAtI aneka kRtio vizvamAM vidhamAna haze, paNa ApaNe te upalabdha thayela kRtio sivAya anya kRtiothI taddana zrImanI kRtio, ajJAta ja gaNAIe. upalabdha thaelI uttama kRtio nIce pramANe che - pustakanuM nAma. rasyAno saMvata kyAM racI. prata kayAMthI maLI. 1 aSTa prakArI pUjA 1743 2 ekavIza prakArI pUjA pAdarA bhaMDAramAM , 3 dhyAnadIpikAcatuSpadI 1766 . va. 13 mulatAna (paMjAba) AcArya zrI vijayamala sUri (mu. ma.) dhorAjI bhaMDAra. 4 dravya prakAza. 1767 pi. va. 13 vikAnera amadAvAda vidyAzALA jJAna bha. tathA paM. lA. vi. 5 AgamasAra, 1776 kA. zu 3. meTA TamaTa. pAdarAnA bhaMDAramAMthI be prate. surata zrI mehanalAlajI mahArAjanA bhaMDA ramAMthI tathA munilAbha vi. 6 nayacakra surata zrI mehanalAlajInA bhaMDAramAMthI. 7 vicAra sAra1796 kA. zu. 1 navAnagara (jAmanagara) zrI amara caMdajI botharA mAte zrI jinayazasari pu. bhaMDAra. [ junI be prato 8 jJAnamaMjarI TIkA. 1786 kA. zu. 5 navAnagara ) | surata mohana lA lajI bhaMDAra.bIjI che vizaviharamAna vIzI .. . .. pAlItANuM | eka chapAyela prata | hamaNAM ja maLI. 10 siddhAcaLa stavana, 1894 mA. zu. 13 T 5.gu. vi pAse. 11 gusmRNaSatrizIne be .. thI bhejaka. gi. ( he. meLavI ApI. [. gulAbavijaya12 pAMca karmagraMthane dabo .. jI pAsethI bhojaka giradharabhAI hemacaMda meLavI ApI. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadda devacaMdrajI 13 vicAraratnasAra ( pratira rUpa ) 14 prakanettara ... ... 15 karma saMvedya 12pa ( pravartakazrI kAM. vi. 1.amadAvAda zAMti sAgarajIbhaMDAra 1 ( muni. lA. vi. zrI kAMtivijaya pAsethI amadAvAda DehelA- nA upAzrayethI javerI bhe. tA. ( pAdarAnA bhaMDAra mAMthI tathA suratanA ) bhaMDAramAMthI tathA ( lAbhavijayajI pA sethI maLI. 2 prate surata mehanalAlajI mahArAjanA bhaMDAramAMthI. pravartaka zrI kAM. vi. 16 pratimA puSpa pUja siddhi . 17 guNasthAnaka adhikAra . 18 adhyAtmagItA ' ( prAyaH 1743) lImaDI. 19 vartamAna covIzI. 20 atIta cevazI paikI ekavIzI 21 snAtra pUjA. 22 navapada pUjA ulALA * 23 vara nirvANanAM stavananI DhALe. : 24 bAhujina stavana ane . ... 3 pAdarA bhaMDAramAMthI bhAvanagaramAM. amadAvAda vidyAzALAnA bhaMDAramAMthI bhe. gi. he. ... amadAvAda DelAne upAzrayethI. zrI. amaracaMdrajI botharAjI tathA bhejaka giradhara hemacaMdajI. bhejaka gi. he. 25 bhAvi vIzA pikI padmanAbhajina stavana 26 zrI sImaMdhara jina stavana.' 27 dIvALInuM stavana ladhu. 28 navAnagara Adijina stavana. 29 dhU0 pada stavana . . 30 semavasaraNa stavana : : : : : { pAdarA bhaMDAramAMthI I zrImAna amaracaMdajI (bAtharAjI. : bhe. gi. he. herI saMgrahamAM chapAyeluM. 31 kuMbha sthApanA 32 sahastrakUTa stavana. ' 33 ajitanAthajina horI. 74 prabhu stuti. kapa siddhAcaLa stuti 36 giranAra stuti 37 vizasthAnake stuti 38 jJAna bahumAna stuti ' ' ' vi. 17. * : : : : : : 2 zrIyuta amaracaMdrajI betharAjI taraphathI. >> ... Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainavibhAga 39 ] 40 siddhAcaLa stavana ... . . pAdarA bhaMDAramAMthI 41 U 4ra baDI sAdhu vaMdanA zrIamaracaMdajI betharAjI. 43 aSTapravacanamAtAnI sajajAya jAmanagara 44 prabhaMjanAnI sajajAya lImaDI 45 DhaMDhaNa RSinI sajajAya chapAya che. 46 samaktinI sajajAya 47 gajasukumALanI jAya ... . 48 paMcendriya viSaya tyAga pada zrIyuta a. bAtharAjI. 49 be AtmAnaMda ka. 50 traNa kAgaLa (lakhelA patra) .. mAM chapAyelA eka zrI 51U kAM, vi. mahArAja, para sAdhu svAdhyAya tenA para jJAnasArane To 53 sajajAya AcAryazrI ajItasAgarajI 54 sAdhunI paMcabhAvanA . 55 zrIAnaMdaghanajI vIzImAM jJAnavimaLajI ane zrImade bhegA thaI banAvelAM 23-24 mA prabhunAM stavane. jesalamera. pa6 ajake lAhe lIye (prAyaH zrImanI kRti jaNAya che. ) pa7 ratnAkara paccIzInA anuvAdarUpa stavana. zrImaddanA vipakAraka graMtha mATe ganiSTha adhyAtmajJAnadivAkara AcAryazrI zrIma buddhisAgarajI (vartamAna kALe vidyamAna ) sUrIzvarajInI lAMbI prazastimAMthI be leke atra TAMkavA ISTa che. AtmoddArAmRtaM yasya, stavaneSu pradRzyate trividhatApataptAnAM, pUrNa zAMti pradAyakam // 4 // AtmazamAmRtAsvAdI, zAstrodyAna vihAravAn yatkRta zAstrapAthodhau, snAnaM kurvanti sajanAH // 6 // devacandra kRta granthAn , stuve'haM bhaktibhAvataH amRtasAgarA yatra, vidyante sukhakArakAH // 33 // AcArya zrImad buddhisAgarasUri. zrImaddanA graMtha parathI temanI ucca prakAranI AtmadazAnI sahaja pratIti thAya che. teo vyavahAramAM sthira hatA, tema ja nizcayamAM vizeSa rithara zrImadanI AtmadazA. hatA. temaNe pitAnA stavanamAM prabhubhakti prasaMge aTala-ubharAtI bhaktibharyA uddagAro kADhayA che. koI paNa bhakta, hRdayanA udgAre, niraMkuza-svataMtra rItyA vizvamukha raju kare che. hRdayanA ugAmAM kRtrimatA hotI nathI paraMtuM naisargika AtmadazAnA ubharae je hoya che. kavitA e kavinA hRdayane arIse . Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImada devacaMdrajI 127 bhaktanI stavanA e ja bhaktanuM hRdaya che, jJAnInA graMtho e jJAnInuM abhyatara jIvana che. bhaktibharyA udgAre vahevarAvatAM temAM AtmadazAnI kharI khumArInI chAMTa chaMTAyA sivAya rahetI nathI. AtmAnA sukhane anubhavarasa pIdhAthI temane bAhya viSayarasa te rasa tarIke bhAsa ja nathI. AtmAne zuddhAnubhavarUpa AnaMda rasa prApta thayA vinA ane bAhya kAmane rasa naSTa thayA vinA aMtarmukha vRtti thatI nathI. AtmA pitAnA svabhAvamAM dehAdhyAsana nAzapUrvaka pravRtti kare che tyAre ja Atmasukhane anubhava thAya che. zrImadda evI uttama jJAna dazA prakaTa thaI hatI ane evI dazAmAM avadhUta banelA hatA ke te prasaMge bahAra paDelA udgAromAM AtmadazAnI khumArI nItarI rahI che. teo lImaDInA derAsaranA bheMyarAmAM kalAke paryata dhyAnamagna thaIne besI rahetA. zuddhapAgamAM tallIna tema ja AtmasamAdhimAM magna rahetA. temaNe savikalpa samAdhi uparAMta nirvikalpa samAdhine apUrva rasa paNa jhIlyo hato, ane te dehAtIta dazAmAM vartatA hatA. tethI ja teozrIe zuddha paganA tAnamAM stavanenI aMdara AtmadazAne amUle rasa re che. jeTalA pramANamAM AtmadazA prakaTI hoya teTalAja pramANamAM uddagAra prakaTe che ane Ama chatAM paNa temanI racanAmAM gurjara sAhityane sarasara vahete vaheLIo vAja jAya che. zrImanuM pustakomAM bhareluM sAhitya e ja temanuM AMtara jIvana che. zrImaddanAM prabhustavamAM AtmadazAnA udagAramAMthI thoDAka joIe- Aropita sukha bhrama Ta 2, bhAye avyAbAdha; sama abhilAzIpaNe re, sAdhana sAdhya che A0 che grAhakatA svAmitvatA re, vyApaka bhaktA bhAva; kAraNutA kAraja dazA re, sakala prasuM nija bhAva, che A0 | || Ave che | A0 || tInabhuvana nAyaka zuddhAtama, tasvAmRta rasa luhure; sakala bhavika vasudhAnI lANI, mAruM mana paNa tuhare manamohana jinavarajI mujane, anubhava piyAlo dareka pUraNAnaMda akSaya avicalarasa, bhakti pavitra thaI pIdho re jJAnasudhA lAlInI lahera, anAdi vibhAva visA re samyaga jJAna sahaja anubhava rasa, zuci nija bedha samAryo re | A che jinaguNa rAga parAgathI re, vAsita muja pariNAma re; tajaze duSTa vibhAvatA, saraze Atama kAma re jina bhaktirata cittane re, vedhaka rasa guNa prema re; sevaka jinapada pAmaze re, rasa dhita aya jema re che bhAsyo Atma svabhAva, anAdine visaryo che lAla, sakala vibhAva upAdhi thakI mana osaryo lAla ! Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 janavibhAga - zrImade saMskRta, prAkRta, guja, tathA hindI bhASAnA racelA graMparathI temanI bhASA saMbaMdhI vidvattAne khyAla saheje Ave tema che. bALa jIvone zrImanI saMskRta tathA samajAvavA mATe temaNe saMskRta bhASAmAM bahu saraLatAe racanA gurjara bhASAnI vidvattA karI che. jema bane tema bhASAmAM kilaSTatA prauDhanA, duravagAhatA AvavA dIdhI nathI. dravyAnuyoganA viSayamAM sAmAnya saMskRta jANanArAo paNa rasa laI zake tevo prayatna temAM spaSTa jaNAya che. jJAnamaMjarI TIkA tathA vicArasAra TIkAdithI temaNe saMskRta bhASAmAM graMtha racavA mATe yathAyogya pravRtti karI jaina kemanI ane saMskRta sAhityanI bhAre sevA uThAvI che. keTalAka Adhunika saMskRta bhASA munivare e mata che ke zrImadda saMskRta bhASAnA prauDha vidhAna nahatA paNa ame emAM eTaluM sudhArIzuM ke-zrImade dravyAnuyogAdi gahana viSayene sAdI saMskRta bhASAmAM bALajIvone samajAvavA para khAsa lakSa dIdhuM che tethI ja teoe prauDha saMskRta bhASA. vAparI nathI. temaja bhASA dvArA vidratA dekhADavA tarapha temanuM bIlakula lakSa nahetuM teja temAM kAraNa che. AtmajJAnI mahAtmAe bhASAne zaNagAra sajAvavA tarapha lakSa detA nathI. teo to bhASA dvArA hRdayanA Atmika bhAva jaNAve che. kavimAM ane jJAnI bhaktamAM bhASAnA zaNagAra para taphAvata rahyA ja kare che. kavi bhASAne zaNagAra sajAvavAnI upAsanA kare che ane jJAnI bhAvarasane bhegI hovAthI te pitAnuM vaktavya sAdI bhASAmAM jaNAve che. saMskRta bhASAnI peThe zrImade prAkRta bhASAmAM paNa vicAra sArAdi graMtho racyA che. zrImadbhA saMskRta ane prAkRta bhASAnA graMthanI mAphaka gurjara bhASAnA graMthe paNa ghaNo uMco darajajo bhogave che. gurjara bhASA para temane kAmuM advitIya hatA ane mAravAda-kaccha-siMdha-Adi dezamAM viharavA chatAM gurjara bhASAparane zrImad kAbu ane prema tevAM ja hatAM, ane game te dezamAM paNa gurjara girAnI temanI upAsanA akhaMDitaja hatI. gurjara sAhityanA baLamAM temane puSTine phALo cAlu ja rahyo che ane dravyAnuga jevA ati gahana viSayene temaNe covIzI vagere padha graMthomAM evI sAdI ne sundara rIte guhyA che ke je viSayo pahelAM gurjara bhASAmAM kee guMcyA nahatA. zrImade cevazI para jAte ja Taba bharIne dravyAnuyoganA gahana jJAnane lAbha saralatAthI je jana kemane Apyo che te ati upakAraka che. ekaMdara zrImade gurjara bhASAmAM gadya padhamAM jana tatvajJAnanA gahana graMtho lakhIne bhASAjJAnanI vidvattAnI paNa mahattA janasamAjane batAvI ApI gurjara sAhityane pALyuM che. bhASAnI-STie vAcake temAMthI bhAre lAbha meLavI zakaze. saMskRta prAkRta bhASAmAM graMtha racIne zrImade vizvanA bhASA sAhityanI vRddhimAM sAro phALo Apyo che. zrImade kavitva zaktine bhaktimAM vyaya karyo che. bhakta ke kavitva zaktine bhaktinA rUpamAM pariNamAve che. teo aneka rUpathI prabhunuM varNana AmadanI kavitvazakita, kare che. zrImade upamAlaMkArone prabhubhaktinA rUpamAM pariNa mAvyA che. temaNe AdhyAtmika daSTie madhane prabhunI bhaktimAM rUpakathI pamiAvyo che te joIe - Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad devaca`drajI zrI namijinavara seva, dhanAdhana unamyA re / %00 // dIThA mithyA rAra, bhavika cittathI gamyA hai // bhA zuci AcaraNA rIti te, abhra vadhe vaDAM re ! A // Atama pariNatI zuddha, te vIja jhabukaDAM re 5 vInA vAje vAyu, suvAyu, te pAvana bhAvanA re ! pA ! indra dhanuSa trikayeAga, te bhakti ekamanA hai !! bhA nirma*La prabhustava ghASa, dhvanI dhana garjanA re 5`dhvA tA grISama kALa, te tApanI tarjanA re ! tA ! zubha laizyAnI Ali, te khaga pati banI `kha zreNi sarovara haMsa, vase ciguNu muni // vA caugati mArga baMdha, bhavika nija dhara rahyA hai !! bhA cetana samatA saMga, raMgame madyA re !! rA samyagdaSTi mera, tihAM harakhe dhaNuM re ! ha ! dekhI adbhuta rUpa, parama jinavarataNuM re ! ! ! prabhu guNutA upadeza, te jaladhArA vahI re ! je ! dharuci citta bhUmi, mAMhe nizcaLa rahI hai ! mAM // cAtaka zramaNa samUha, kare tava pAraNe! maiM // kA anubhava rasa AsvAda, sakala dukha vAraNeA re !! sA azubhAcAra nivAraNa, tRNu aMkuratA rai !! ta aa virati taNA pariNAma, te khIjanI pUratA re / khI 5 paMca mahAvrata dhAnya, taNAM kA~Nu vadhyAM re ! tA sAdhya bhAva nija sthApI, sAdhanatAe sakhyAM re ! sA // kSAyika darzana jJAna, caraNa guNu upanyA hai !! ca // AdiSTa bahu guNu sabhya, Atama ghara nIpanyA re ! A / / prabhu darzana mahAmeha taNe pravezame re !! ta aa paramAnada subhakSa, thayA muja dezameM hai ! tha 5 devacaMdra jinacaMdra taNA anubhava karI re ! ta aa sAdi anaMtA kALa, Atama sukha anusare re ! A // 129 ra 3 7 zrImaddnI upamA ApavAnI AdhyAtmika kAvyakti bahu uttama che. bAhya bhAvene AdhyAtmika rUpamAM gADhavIne janasamAjane te tarapha vALavA temaNe kAvyazaktine dharmAMbhAmAM sadupayeAga karyAM che. zrImade alaMkArI kAvyazaktinA AdhyAtmika bhAva prakaTa karI darzAvyeA che. AvAM aneka stavanA tathA kAvyA rUpe zrImada eka ucca kaeNTinA gujara kavi tarIke sAhitya sRSTimAM ubhA rahe che, te paNa AdhyAtmajJAna jevA mahA vikaTa gahana viSayamAM, chatAM rasanI relA relAya te jJAna pipAsue dhana ghaTA joI nAcatA mAnI mApha A AsvAdI nAcI-TahukI uThe e Azcaryajanaka che! 4 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 janavibhAga zrImada jyAre prabhu bhaktimAM lIna thaI-masta banI jAya che tyAre bAhya bhAvane bhUlI jAya che ane pite dehAtIta banI AtmaramaNatAmAM rasazrImanI varNanazakita, basa banI rahe che. chatAM prabhuprema khumArInA rasIyA eozrI jyAre AtmapradezanA rasALa kSetranA rUpamAM kayAre kyAre bhramaNa karI jJAnapuSpo vINatA alakha mastImAM mahAle che tyAre temanAM vacanAmAM varNanazaktine adbhuta prAdurbhAva ubhave che. evAM aneka udAharaNo paikI eka joIe. AmAM zrImad nijAnaMda mastIne phAga khele che-khelAve che rAga phAga-- Atma pradeza raMga thala anepama, samyaga darzana raMgare ? nija sukhake sadhaiyA, tuM te nijaguNa bela vasaMta re che nIjache parapariNatI ciMtA tajI nijameM, jJAna sakhAke saMga re che nI. che 1 ! vAsa barAsa suruci kezara ghana, chAMTe parama prameha re. nI. che Atama ramaNa gulAlakI lAlI, sAdhaka zakita vinoda re nI | 2 che. dhyAna sudhArasa pAna maganatA, bhajana sahaja svabhega re | nI, che rijha ekavatA tAnameM vAje, vAjitra sanamukha ga re nI. | 3 | zukala dhyAna herIkI vAlA, jAle karma kaThera re che nI. ! zeSa prakRti dala ziraNa nirjara, bhasma khela ati jera re nI. che 4 che. sakala aoga aleza asaMgata, nAhiM have siddha re che nI che devacaMdra ANAmeM khele, uttama yuhiM prasiddha re che nI. e 5 | have bIjuM udAharaNa-aSTa prakArI pUjAmAM naivedhapUjA-dehA. sarasa zuci pakavAna bhara, zAla dAla ghUtapUra che dhare naveva jina AgaLa, sudhA deSa tasu dUra 1 | DhAla-lapanazrI varaghevara, mRdutara metIcUra che siMha kesarIyA sevaiyA, daliyA medakapUra || 2 | sAkara dAkha siMgoDA, bhaktavyaMjana vRtasava dhare naivedha jina AgaLa, jIma mile sukha anavadha che 3 che cAle-vatAM bhoya parabhAva tyAge, bhavijana nijaguNa bhajya bhAge, ahma bharyuM adbhataNe sarUpa bhejya-Apazo tAta jagata pUjaya che zrImadanI premalakSaNA bhakti uMcI keTinI hatI, e sAthe sAthe ja temane bhASA premalakSaNA bhaktimAM prabhAva keTale ucca keTina hato tenI pratIti mATe - bhASAprabhAva. rAga parabhAtIhuM te prabhUvArI chuM tuma mukhanI, huM to jina balihArI tuma mukhanI! samatA amRtamaya suprasananI, treya nahiM rAga rUkhanI { C/. ! Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ $ 95 x x . zrImad devacaMdrajI jamara adhara ziSa dhanuhara kamaladala, kIra hIra punama zazinI che zobhA tuccha prabhu dekhata yAkI, kAyara hAthe chama asinI || huM che manamehana tuma sanamukha nirakhata, AMkha na tapati amaci moha timira ravi haracaMdra chabI, mUrata e upazamaci mIna cakera mera mataMgaja, jalazazi ghananI canathI ! tima mo prati sAhiba suratathI, ena na cAhuM manathI jJAnAnaMdanA jAyA naMdana, Aza dAsanI yatanI devacaMdra sevanameM ahaniza, ramajo pariNatI citanI zrImad paramAtmAnA jJAnI bhakta hatA. temaNe hadayanA pUrNa bhAvathI vAstavika paramA tmAnA guNonuM varNana karyuM che. temanI bhakitamAM laghutA ane zrImanI bhakitadazA. paramAtmAnI prabhutAnuM daryo che. prabhune maLavA mATe pite aneka AzAmaya suramya bhAvanAone hadaya AgaLa khaDI kare che. zrImannAM bhakitarasanAM pado joIe. hevata je tanuM pAMkhaDI, Avata nAtha ra lAlA je hatI citta AMkhaDI, dekhata nitya prabhu nara lAla re de. che mIThI he prabhu mIThI surata tuja, dIThI ho prabhu dIThI, ruci bahu mAnathI ja! tuja guNa he prabhu tuja guNa bhAsana yukta, seve che, prabhu seve, tasu bhavabhaya nathI : bhalu thayu mahe prabhuguNa gAyA, rasanAne phaLa lIdhe re devacaMdra kahe mArA manane, sakala maratha sidho re bha. | kaDakhAnI dezI. tAra he tAra prabhu muja sevaka bhaNI, jagatamAM eTaluM sujaza lIje ! dAsa avaguNa bharyo jANe pitA taNe! dayAnidhi dInapara kIje che tAra che rAga deze bharyo-meharI nA, lekanI rItimAM ghaNuMya rIte, dhavaza dhamadhamya, zuddhaguNa navI rame, bho bhavamAMhi huM viSaya mAte che tAra che jagatavatsala mahAvIra jinavara suNI, citta prabhU caraNane zaraNa vAgye che tAra bApajI birUda nija rAkhavA. hAsanI sevAnA rakhe joze tAra che Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 janavibhAga vadana para vArI he jazodhara! vadana para vArI ! moha rahita mehana jyAke, upazama rasa jyArI ho ! meha chava lohake kaMcana, karave pArasa bhArI he! samajhIta surataru vana beMcanake, vara pura jaladhArI he! zrImadda prabhuprema khumArImAM masta-layalIna rahI jhIlatA temanA stavamAM jaNAya che. emanuM bhakta hadaya prabhu prema hiroLe hiMcatuM temanI kRti. zrImadda prabhuprema emAM spaSTa tare che-- rUSabhajINadazuM prItaDI, kIma kIje he kare catura vicAra prabhujI jaI aLagA vasyA, tihAM kiNe nahi ho kaI vacana uccAra 25 kAgaLa paNa pahoMce nahi, navi pihuMce tahAM ke paradhAna, je pahece te tuma samo, navi bhAkhe che keInuM vyavadhAna rUpa prabhu chava jIvana bhavyanA, prabhu muja jIvana prANa! tyAre darzana sukha lahu, tuhiMja gati sthiti jANa.! huM indra candra narendrane, pada na mAgu tila mAtra mAguM prabhu muja mana thakI, na visare kSaNamAtra che jyAM pUrNa zuddha svabhAvanI, navI karI zakuM muja Rddhi tahAM caraNa zaraNa tumAraDI; ehija muMja navaniddhi.. zarIranI tathA saMsAranI asAratAnuM pUrNa svarUpa jANyA ane mANyA sivAya zaddha AtmasvarUpanI jhAMgI na ja thAya. AdhyAtma jJAnIonAM saMsAra tathA zarIranI zarIra bAhya saMsArathI kayAranAe marI paravArya hoya che ane asAratAnA udgAra, e zarIranuM ne bAhyasaMsAranuM mRtyu zrImaddanA zabdomAM TapakatuM ApaNe joIe - bA ekala bhAvanA, saMga na keI saMsAre re! Indra caMdra nAge ke, aMte nahi AdhAre re che 1 che X e saMsAra asAra, sUra nara nAgakumAra; rahI na zake palavAra, tuTe Ayu ji vAra che bhuvana yama sApe hasyAre hAM, hItA puruSa pradhAna; deva upAye nahiM rahe re hAM, tau narake hai jJAna che.' bAla vRddha dhana niradhanIre hAM ! chama kAyara tima sUra; bhASadha senA sahare hAM ! juThI kAla hanura che harihara haLadhara ravizIre hAM, deva pavana ahinAthe; ityAdika rASe nahiM re hAM! sAhe thama yadi hathi che : ' Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad devacaMdrajI nAse mRgalI cetanAre hAM! yama kaMThIrava nAda; te tuM rAkhI zake nahi re hAM! tau bhege kize! savAda L ima ataka muSa SADamere hAM, tine leAka samAya / phAma bhAga lAlaca paDayA re hAM ! te nara duragati jAya !! have zarIranI asAratAnA udgAraH-- eha zarIra je ApaDA hai, vaTayAu cama` na heAi; te| bhASIkRmIkatAthI re, rAkhI na zake ke re // 1 // deha arthAya rAge bharI re, patana sarUpa zarIra; eMhanA phaLa evuja grantheA re, dhArA dha sadhIrA hai / / 2 / / kezara agara te mRgamada phai, harI caMdana kapura; mala grahe vapu saMgathI re, dehu azuci bharapura 25 3 5 asthi carama pajara acche hai, kuthita mRtaka samAna, je pAyama rAgAdinA rai, prIti dhare nahitAmeA re !! 4 5 zrImadnI vArAgya dazAnA udgAreAthI tA thaiAnA prathA bharyA paDayA che. ApaNe temAMnI theADIka vAnagI joieH- vairAgya dazAnA uddagAra " dI| suvidhi jida, samAdhi rasa bharyAM hai| lAla 1 bhAsyuM| Atma sarUpa, anAdinA visaryAM haiA lAla ! sakala vibhAva upAdhi, thakI mana esaryAM haiA lAla ! X x * mehArdikanI dhrumi, anAdinI utare haiA lAla 1 amala akhaMDa alipta, svabhAvaja sAMbhare hA lAla ! tattvaramaNu zucidhyAna, bhaNI je Adare hA lAla | te samatA rasa dhAma, svAmi mudrAvare haiA lAla ! X X X rAgI sagere rAgadazA vadhe, thAye tiNe saMsAreAjI nirAgIthIre rAganuM jovuM, lahIye bhavanA pAre re ! nemi. x X * sahaja guNa AgarA, svAmi sukha sAgare jJAna vairAgarAgrejI sAme, zuddhatA smekatA, tIkSNatA bhAvathI meha ripu jItI jaya paDatu vAyeA. zrImA aMtaramAM vairAgya tathA sAdhutA raMge raMge keTale darajaje vyAsa haze te teonI 133 sAdhu dazAnA udgAra dezAnI utkRSTatAnA svAnubhavanA udagArA A pramANe kADhayA cheH---- vaoN. rR. 18 vANI ApaNane kahe che ja. jyAM deha chatAM dehAtIta dazA varte, jyAM bAhya zarIrane khAdya vizva marIja jAya tyAM sAdhune sAdhutA sivAya zuM rahyuM? AvI sthitimAM ramatA zrImadde sa Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 janavibhAga "jagatame sadA sukhI munirAja, paravibhAva pariNatI ke tyAgI. jAge Atma svabhAva, nijaguNa anubhava ke upagI jogI dhyAna jahAja che nirbhaya nirmaLa citta nirAkuLa, vilage dhyAna abhyAsa dehAdika mamatA savi vArI, vicare sadA udAsa. a bhAve sAdhana je eka cittathIre, bhAva sAdhana nija bhAva che bhAvasiddha sAmagrI hatu tere, nisaMga muni bhAva che sAdhaka che heya tyAgathI grahaNa svadharmane re, kare bhegave sAdhya che sva ravabhAva rasIyA te anubhavere, nija sukha avyAbAdha che sAdhaka che niHspRha nirbhaya nirmama nirmalAre, karatA nija sAnnAja che devacaMdra ANAye vicaratAMre, namiye te munirAja che sAdhaka che" zrImadane svasvarUpanI jhAMkhI avazya thaI hatI ja, ane e satya temanA zabde zabda belI uThe che. svarUpanI jhAMkhI thayA sivAya ATalo badho svasvarUpa jhAMkhInA nijAnaMda bharatIno uchALo Ave ja nahIM. zrImanA AvI uddagAra dazAnA uddagAro joIe - Atma guNa rakSaNA teha dharma, svaguNa vidhvaMsaNuM te adharma, bhAva adhyAtma anugata pravRtti, tethI heya saMsAra chitti, jJAnanI tIkSNatA caraNa teha, jJAna ekatvatA dhyAna geha Atma tAdAbhyapUrNa bhAve, tadA nirmalAnaMda saMpUrNa bhAve. varatu tatte ramyA te nigraMtha, tattva abhyAsa tihAM sAdhu paMtha; tiNe gitArtha caraNe rahiche, zuddha siddhAMta rasa te lahije; AtmaguNa ramaNa karavA abhyAse, zuddha sattA rasIne ullAse; devacaMdra racI adhyAtma gItA, AtmaramaNi muni supatitA. -adhyAtmagItA. darzana jJAnAdika guNa AtmanAre prabhu prabhutA layalIna. zuddha ravarUpI rUpe tanmayIre ! tuma AsvAdana pInaH pUjana te kIje, zuddha tava rasa raMgI cetanAre, pAme Atma ravabhAva. AtmAlaMbI nija guNa sAdhatore ! prakaTe pUjya svabhAva pUjanAto kIje re ! jinavara pUje te jina pUjanAre ! prakaTa anvaya zakitaH paramAnanda vilAsI anubhave re! devacaMda pada vyaktiH pUjana te kIje re ? Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImada devacaMdrajI 135 saMvata 1804 sudhI te zrImad hayAta hoI pitAnI amRta vANI ne amUlya bedha vaDe pRthvine pAvana karI rahyA hatA, ema temanA banAvelA zrImanuM nirvANa siddhAcaLajInA stavana parathI jaNAya che. te samaye teozrI lagabhaga 84 varSanI ummaranA hovA joIe. pachIthI sthiratAvAsa svIkAravo paDyo hoya ema anumAna thAya che. 1814 bAda A sthiratAvAsa pAlItANe thaye saMbhave che. siddhAcaLa samAna mahAtIrtha sthAnamAM samAdhi maraNa ke puruSa na vAMche? tyAM aneka munioe anazana karyA che. jyAre vRddhAvasthAne pUrNa amala zarIra para thAya che tyAre chevaTe paramAtmAnuM smaraNa ne AtmAnI zuddhapaganI ramaNatA karavI e ja zreSTha che. zrImad AvI ja sthitimAM dhyAna rAkhI zarIra, jAti nAma Adi visArI Asakita rahita banyA hatA ane AtmAnA zuddha paganA tAretAramAM layalIna rahetA. te samAdhi mA samAvavA ra vaMti . abhavyone bharaNakALe samAdhi maraNa prApta thatuM nathI. jemaNe lagabhaga 75 varSa jeTalo samaya AtmajJAnopaga, AtmA dhyAna, AtmAnuM cintana, manana ane Atma samAdhimAM gALyo hoya, tene samAdhimaraNa -paMDitamaraNa sukhethI sAMpaDe emAM saMzaya zuM? zrImade anAdi anaMta jJAnarU5 AtmajIvanamAM manane lIna karyuM hatuM ane bAhya dazya padArthomAM rAga deza pariNAmathI mukta thayA hatA. karmayogI hevAthI maraNa vakhate zArIrika duHkha sahevAmAM jarA mAtra kAyara banyA na hatA. pote bALa brahmacArI hatA tethI temane Atma zuddhopayoganI ramaNatAmAM zUnyatA AvatI nahotI ane ema AtmAnI zubha pariNatinA eka dhyAnamAM, arihaMta siddha, sAdhu ane kevaLI zaraNa svIkArIne parameSTI mahAmaMtranA dhyAnamAM bAhya prANeno tyAga karI zubha gati viSe cAlyA gayA ane jaina samAja ane bhAratavarSanA eka mahAna dharma prabhAvaka AtmajJAnI sAhityarasika kaviratnanI khoTa bhAratavarSane detA gayA. teo gayA paNa temane akSara deha temanAM pustake sabhAge vidyamAna che. gurjara sAhityanA parama piSakanAM e amegha to amane mugdha karI muke che te teo pite sadehe kevA haze? zrImad adhyAtmajJAnI AtmazuddhopayogI devacaMdrajI mahArAja hAlamAM mahAvidehakSetramAM kevalI tarIke vicare che, ema aneka manuSyanA mukhe kiMvadaMtI zrIma mahAvideha tarIke zravaNa karyuM che. sAMbhaLavA pramANe zrImadbhA rAgI eka kSetramAM kevaLI adhyAtmajJAnI zrAvake pATaNamAM mahAna tapa karyuM hatuM; te tapanA tarIke avatAra prabhAve bhuvanapati deve temane sAkSAta darzana ApyuM hatuM. te vakhate te zrAvake bhUvanapati devane zrImad kaI gatimAM gayA e praznanA uttaramAM, deve kahyuM ke zrIdevacaMdrajI mahAvidehakSetramAM janmyA che, ane hAla kevaLajJAnI tarIke vicare che ane aneka bhavyajIne dezanA daIne tAre che." amadAvAdamAM sAraMgapUra taLIyAnI poLamAM AtmajJAnI dhyAnI parama vairAgI zrI maNivadrA nAmanA yati sAdhu hatA. temaNe "AtamarAmere munirame' vigere apUrva vairAgyamaya sajA pada racyAM che. teo mahA tapasvI hatA. temanA tapa prabhAve temanI pAse gharaNendra sAkSAta darzana dIdhuM, ane mArIne zAtA puchI. mafjAne rakatapIttane mahA bhayaMkara roga hatA, te dardathI pIDAtA hatA. deve maLavAne varadAna mAgavAnuM kahetAMtemaNe kAMIja mAgyuM nahi. deve temane roga TALavA Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainavibhAga vinaMtI karI paNa temaNe nA kahI, ane kahyuM ke, te rega bheLavyA vinA ke nathI; karyA karma udayamAM Ave che tenuM kaheNuM roga bhogavIne ApavuM joIe. prArabdha karma to zrI tIrthaMkara bhagavAnane paNa bhogavavA paDe che to mAre paNa bhogavavAM ja joIe, ke jethI parabhavamAM karmanuM raheNuM deNuM rahe nahIM. zrI mafidIe zrI gharaNedrane zrImadanI gati viSe pUchatAM dharaNenDe kahyuM ke zrImAna devacaMdrajI hAlamAM mahA videha kSetramAM kevalI tarIke vicare che, zrI AnaMdaghanajInI gati viSe puchatAM, teone ekAvatArI jaNAvyA hatA ane zrImad yazovijayajIne paNa ekAvatArI jaNAvyA hatA. e vRddha zretA zrAvake amane e pramANe kiMvadantI paraMparAthI cAlatI AvelI kahI hatI te atre jaNAvI che. kalakattAmAM rahenAra AdhyAtmajJAnI suzrAvaka hIrajIbhAIe paNa uparanA bhAvavALI kiMvadantI kahI hatI paNa vistAramayathI atra ApI nathI. zramanA camatkAro saMbaMdhI aneka kiMvadantIo sAMbhaLavAmAM Ave che. kAzIvALA maMDaLAcArya zrI bAlacaMdra sUri bahu vidvAna thaI gayA. temanA zrImadane camatkAra samayamAM temanI sAthe vicaranAra 80 varSanA eka vRddha yatijI (vijApura tAluke AjelamAM) A saMbaMdhI ghaNuM jANatA ne kahetA jANavAmAM AvyA che. temanA jaNAvyA pramANe temanA nevuM varSanA gurujInA svamukhe temaNe bAlyAvasthAmAM zrImad saMbaMdhI ghaNI vAta sAMbhaLI hatI. te paikI keTalIka atra darzAvavAmAM Ave che - zrImade jyAre dIkSA lIdhI tyAre teo bAlyAvasthAmAM hatA. teozrI eka vakhate kAussagamAM hatA tyAre eka bhayaMkara sarpa Avyo ne zrImadbhA zarIrapara caDhavA lAge, ne zrImanA khoLAmAM beThe. AthI AjubAjunA loko gabharAvA lAgyA paNa zrImad yatakiMcita paNa calAyamAna thayA nahi. zroma kAussaga pALyo sarSa kUkAra karatA kheLAmAMthI utarI sAme beThe. zrImade tene zamatA bhAvanAM vacano kahyAM te teNe mastaka DelAvIne sAMbhaLyAM. AvI sthiti joIne anya sAdhue zrImadane prazaMsI--kharA hRdayathI temanA pairyane vakhANavA lAgyA tathA kahevA lAgyA ke zrImadbhAM AtmAnI nirbhaya dazA prApta thaI che. zrImad bAlyAvasthAmAM eka divasamAM baso maleka mukhapATha karatA ane visarI jatA na hatA. zrImannA moTAkeTamareTa (bhAvADa) nA comAsAmAM eka apUrva ghaTanA banI hatI. zrImanI dezanA ( vyAkhyAna zailI) abhuta ane AtmasvazrIdharaNenuM brAhmaNasvarUpe rUpanI cAlatI hatI. dararoja vyAkhyAnamAM sarva darzananA hajAro vyAkhyAna sAMbhaLavA zretAo AvatA hatA. temanA vyAkhyAnamAM eka vRddha brAhmaNa mATe AvAgamana. jevo manuSya hamezAM Avato hato. te koNa hato tenI koIne khabara paDatI nahatI. zrImad mahAmahopAdhyAyazrI yazovijayajI kRta jJAnasAranuM dararoja vyAkhyAna karavAmAM AvatuM hatuM, ane zrImadda tenuM anubhava pUrvaka uMDA utarIne vyAkhyAna karatA hatA. tethI zretAonA AtmAeAmAM jJAnAnaMdarasa chalakAI jato hato. pelA vRddha brAhmaNa paNa AnaMdathI ullasita banI uThate hato. te bela nahato tathA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadda devacaMdrajI 137 vyAkhyAna pUrNa thayA bAda kyAM ja te kaI jANI ke joI zakatuM nahatuM. eka vakhate rAtre te brAhmaNa upAzrayamAM Avyo ne zrImane vaMdanA karI che. te vakhate anya sAdhuo paNa jAgatA hatA. vRddha brAhmaNe jaNAvyuM ke " huM dharaNendra chuM, tamArI AtmasvarUpanI dezanA mahe cAra mAsa sudhI sAMbhaLI che. A vakhate bharata kSetramAM tIrthaMkaranI peThe AtmaravarUpanI vyAkhyA tame karo cho tethI huM ghaNe prasanna thayo chuM. gharaNendra zrImadune kAMIka mAgavAnuM kahetAM zrImade anaMta duHkhano nAza karanAra ane sukhane prakaTAvanAra AtmAnA zuddhopayoga vinA anya vastunI cAhanA rahI nathI ema spaSTa jaNAvyuM. A sAMbhaLI gharaNenTe temane dhanyavAda Apyo. gharaNendra sarva sAdhune potAnI pratIti thavA mATe ekadama uttara kriya zarIra prakaTa karI batAvatAM sarvanI AMkho aMjAI gaI. AthI sAdhuone zrImad mahA puruSa che ane temanAM vacana ArAdhya che e nizcaya thayA. mahAbhAo devatAone ArAdhatA nathI paNa temanA jJAna-guNathI kheMcAI teo svayaM temanI pAse Ave che. AdhyAtmajJAnI mahAbhAomAM aneka prakAranI labdhio (siddhio) prakaTe che temAM kAMI Azcarya sarakhuM nathI. zrImadda eka vakhata paMjAba tarapha vihAra karatA hatA. parvatanI pAse thaIne javAne rasta hate. parvatanI nIce eka siMha beThela hatA, ne ghaNI zrImadane zAMta thaI page vakhata tyAMthI pasAra thanAra pravAsIone te khAI jatuM. lAgele siMha, zrImad tyAMthI javA lAgyA tyAre ghaNA lokoe temane tyAM thaIne javA nA kahI, paNa teozrI pAchA vaLyA nahi ane jaNAvyuM ke "mAre samasta vizvanA prANI mAtra upara matrIbhAva che, mATe bhaya zo?" teo tatpazcAta jyAM siMha beThe hato tyAM thaIne javA lAgyA. A vakhate A prasaMga joI ghaNuM gRhara paNa sAthe ja rahyA hatA. pelA siMha pAse zrImAna AvI pahoMcyA ne temane joi siMha barADI uTho ane zrImadbhI pAse AvI temanA page paDI sAme ubho rahyo. zrImade tene karaNadASTae zAMta karyo, te pachI te cAlyA gayA. pAchaLa AvanAra guDa A dazya joI Azcaryacakti thaI gayA. mardinA dharma pratika tatsanni virAjaH A mahAna sUtra satya thayuM ane kharekhara ja mahAnubhAvanA vaira rahita ane virakta paNa karuNathI bharelA hRdayanI chApa temanA prazAMta mukha para chavAya che ne sAtvika bhAva bharyA mahAtmAonI sAtvikatA-pavitratAnI pAse AsurI bhAvavALAM prANIo paNa sAtvika banI zAMta thaI jAya che ja. pUrve jAmanagaramAM musalamAnonuM jora ghaNuM vadhI gayuM hatuM ane tethI tyAMnA eka jaina derAsaranuM bhoMyaruM kholI temAM tamAma pratimAo bhaMDAravAmAM jAmanagara jaina derAsa- AvI hatI. musalamAnoe jabarIthI te derAsara kabajo laI ranAM tALA tuTayAM. masIda tarIke tene upayoga karavA mAMDayo hato. keTaloka vakhata vItye musalamAnenuM jora ghaTaye, ane hindu rAja amalamAM jainAe A maMdirane kabajo meLavavA rAjA pratye phariyAda karatAM kAMI na vaLyuM. bAhyathI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 janavibhAga ne aMdarathI A jainamaMdira hatuM ema aDhAre varNa kabula karatI hatI chatAM camatkAra vinA namaskAra thAya tema na hatuM. evAmAM zrImadda devacaMdrajI mahArAja tyAM AvI pahoMcyA. temaNe rAjA samakSa te jaina derAsara hatuM evuM tathA musalamAnoe masIda hovAnuM sAbIta karavA prayatna karyA. chevaTe rAjAe TharAva karyo ke derAsarane tALAM lagAvavAmAM Ave ane je pitAnA prabhunA nAme prArthanA karI ughADI zake tene tene hakka ApavAmAM Avaze. phakIra prathama kurAnAdi prArthanAthI mA paNa kAMI na vaLyuM. pachI zrImade jIteMdra bhagavAnanI stuti karI ke taDAka daIne tALAM tuTI heThe paDayAM ane vRddha zrAvakoe rAjAne te derAsaranA gupta bheMyarAmAMthI jaina pratimAo batAvavA zrImadda vinatI karI. bhoMyarAnAM tALAM prabhustutithI tuTatAM-bhaMDArelI saMkhyAbaMdha pratimAo batAvI. tatpazcAta te mUrtionI punaH te derAsaramAM vidhipUrvaka pratiSThA karavAmAM AvI. zrImanA camatkAro dekhIne jAmanagaranA rAjA tathA prajA khuza thai gayA tathA jainadharmanI prasaMzA sarvatra prasarI. zrI kRpAcaMdrasUrijI tathA anya sAdhuo ane vRddha zrAvakanA mukhathI A vArtA jaNAI che. AtmAnI anaMta zakti che, AtmAnI jeo upAsanA kare che teo paramAtmAnI peThe zaktio pheravI zake che. are jJAnI dhyAnI mahAtmAo svayaM camatkAra rUpaja che || do anaMtapaMcamaramAM vizvakharA ! stro kAM rAtratye dhyAna rAIvmAvataH te jJAnAya . anaMta viyarUpa AtmA che, ane te vizvane prakAzaka che ane dhyAnazaktinA prabhAve traNa lokane calAyamAna karavA te zaktivAna che. zrImade zrI siddhAcaLajInI yAtrA ghaNI vAra karI che. tyAM zrImade viharamAna vIzI racI hatI. "rUSabhajINuM zuM prItaDI " e stavana kivadantI pramANe siddhAcaLapara kAgaDA zrImade ahiMja prabhu pAse racyuM hatuM. duSamakALa vege zrIsiddhAAvatA baMdha karyA, caLajI para kAgaDAe AvavA lAgyA. kAgaDAonuM A mahA tIrtha para AvavuM aniSTakAraka gaNavAmAM Ave che. A kAgaDAone upadrava baMdha karAvavAnA anya aneka prayatno vyartha jatAM zrImade saM. 1804mAM jyAre pote zA. kacarA kIkAnA saMdhamAM siddhAcaLajI padhAryA tyAre zrIsaMghanI vinaMtIthI zAMtinAtra bhaNAvI, parvatanI cAre bAju zAMti jaLanI dhArA devarAvI kAgaDAo AvatA baMdha karyA. A camatkArathI sarvatra AnaMda zAMti chavAyAM. zrImadda yazovijayajI tathA zrIzAnavimaLasUrijIe paNa prasaMge pAra AvA camatkAro karyA che. prasaMga vinA mahAtmAonI zaktinAM darzana thatAM nathI temaja jJAnIo vAdInI peThe jyAM tyAM ne jyAre tyAre pitAnI zaktionuM pradarzana karAvatA paNa nathI. zrImada bhAravADamAM saMdha jamaNa prasaMge gautama svAminA dhyAnathI eka hajAra zrAvake jame teTalI raImAM ATha hajAra zrAvakane jamADavAnI maMtrazakti vAparI hatI. vaLI aneka prakAranI avadhAnonI zakti paNa zrImadbhAmAM khIlI hatI paNa teo prasaMga vinA keIne te jaNAvatA nahi. hAlanI peThe te vakhate mahAtmAo avadhAnanA khelo karatA na hatA. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadda devacaMdrajI 139 zrImadda devacaMdrajI upAdhyAye AgamAMthI sArAmAM sAra tAva je davyAnuga kahevAya che, teno sArabhAga kheMcIne graMthonI racanA karI che. divyAnuzrImadda racita graMthono yoga jJAna, adhyAtmajJAna, zAMta ane vairAgya rasa to teonA sAra, caMmAMthI jyAM tyAM nItaryA ja kare che. teonA graMtharUpI sarovare kharekhara tattvajJAnathI chalakAI ja jAya che. temanA gra paikI AgamasAra, nayacakra ane vicAra sAra e traNa graMtho te khAsa tattvajJAnathI bharelA che. e traNa graMthono gurugamapUrvaka abhyAsa karavAthI sarva AgamomAM praveza karI zakAya che, ne pAra pAmI zakAya che. anaMta jJAnasAgarane pAra nathI, paNa temAM praveza thavA mATe e traNa graMtho ghaNuM ja upayegI che. pratranettara nAmane zrImad kRta graMtha kharekhara anubhavajJAnathI bharapUra che. aneka jainazA vAMcyA bAda pratara graMthamAM karelA praznanA uttarArthane anubhava thaI zake ema che. adhyAtmajJAnamAM uMDA utaravA mATe zrajJA nasAra para karelI zrI jJAnamaMjarI TIkA apUrva che. AtmajJAna saMbaMdhI jainamAM, bhagavad gItAthI paNa kaI mahAna satyapUrNa graMtha hoya to te jJAnasAra graMtha che. tenA para zrImade TIkA racIne pitAnA adhyAtmajJAna saMbaMdhI vicArIne jIvatA mUkI gayA che. arvAcIna kALamAM jJAnasAranI mahattA uogitA sarvatra prasAra ne pracAra pAmI che. adhyAtma jJAnIenuM jJAnasAra graMtha AnaMdamaya hRdaya che ane tenA para TIkA racIne zrImade jJAnasAranI mahattAmAM vRddhine prakAza pADyo che. zrImad upAdhyAya ziromaNI zrImadda yazovijayajIne chellAmAM chello adhyAtma jIvanarasano jharo jemAM vahyo che te graMtha kharekhara jJAnasAra che ane zrImad devacaMdrajI mahArAjanI chellI jIMdagIne adhyAtmajJAna rasane jIvato jhare temAM vahyo che. pachI temAM rahelA adhyAtmajJAnAnaMdarasanI mIThAza saMbaMdhe zuM puchavuM ? zrImadda racita vIzImAM jJAna ane bhaktine rasa chalakAI jAya che. zrImanA graMthamAM padravya navatattva, karmavyAkhyA, sAtanaya, saptabhaMgI aneka pakSa, Agama vyAkhyAna, AtmatattaravarUpadarzana vigere sarva bAbatanuM vivecana karavAmAM AvyuM che. ekaMdara rItyA temanA graMthamAM jJAnaga, kamalega, bhaktiyega, upAsanAga vigere sarva gAnuM svarUpa AvyuM che. zrImad sanAtana janamArgopadezaka hatA. zrImade jinezvaranI pratimAne puche caDhAvavAnA pAThone agamanA AdhAre darzAvyA che. temAM khubI e che ke temaNe magajanI samatelatA khAI nathI. temanA zabdomAM madhuratA, sneha ne AkarSaktA che. dIrghakAlIna jaina tatvajJAnanI dizA dekhavI hoya te, vA tenI jhAMkhI karavI hoya te temanA graMthane gugama pUrvaka abhyAsa karavAnI jarUra che. pAkelI kerIne kaI rasa kADhI le tevI rIte temaNe jaina zAstromAMthI rasa kADhIne AgamasAra na caka-vicArasarAdi graMtho racyA che. thIma ziSyabhUta sAdhuo ane sAdhvIo hatAM ke nahi te hajI cokkasa thatuM nathI. mahA prakhyAta puruSenI pAchaLanI saMtati tevA prakAranI zrIma ziSya samudAya hotI nathI. kAMto devatAnI pAchaLa kelasA jevuM thAya che. kalikAlasarvajJa zrImadda hemacaMdrAcAryanI pAchaLa temanI saMtatiparaMparA vahI nathI. zrImadda yazovijayajInI pAchaLa ziSya hatA paiNu temanI paraMpara vahI Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 janavibhAga nathI. zrImad AnaMdaghanajInI pAchaLa sAdhu ziSya jaNAyA nathI. temanI pAse upadeza zravaNa karanAra zrAvaka ziSyo te ghaNA hatA. zrIma pratibaMdhita zrAvaka samudAya to aneka dezamAM hatuM. temanA bhakta zrAvakoe temanI banAvela adhyAtmagItAne suvarNanA akSare lakhAvI hatI. zrImanI covIzI varSopara eka ja hAthe lakhAyelI sAthe-ghaNA sundara suvarNa raMgethI paripUrNa sArI jaLavAyelI A lekhakane tyAM mejUda che te joI AkrIna bolI javAya che ne temanA bhaktonI bhakti ne guraprema mATe mAna ne pUjyabhAva prakaTa che. AvA ja gurupremI bhakta zrAvakee zrImannA graMthane pracAra sarva dezomAM karI dIdhela hato e temanI gurubhaktinI uttamatA hatI. zrImadbhA sAdhu ziSya heta te teo koIpaNa ThekANe kAMIpaNa lakhyA vinA rahyA na hatA. AthI zrImaddanA ziSya parivAramAM koI vidvAna ubhavya jaNAtA nathI. A jIvana ane gurjara sAhitya viSayaka nibaMdha pUrNa karatAM pahelAM vAcaka varga, vidvAna varga ane jJAnI puruSonI pAse, lakhANamAM rahI gayelA upakAra pradarzana, deSo khUlata azuddhi vagere mATe be hAtha joDI kSamA mAguM chuM. kAraNa huM chadbhastha ane bAlava chuM. te A nibaMdhamAM draSTi. depathI vA maMda buddhine laI rahelI apUrNatA ne bhUla mATe kSamA yAcatAM A lakhANa mATe je kaMI paNa mArA mahAupakAraka hoya to te prAtaHsmaraNIya AcArya mahArAjajI kaviratna-samadraSTi zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI ja che. temanI pUrNa dayA prayAsa ane sadhathI A nibaMdha huM lakhI zakyo chuM tathA mahArA adhyAtmajJAnarasika pUjya pitAzrI jeo zrImad sUrIzvarajInA ananya bhakta ane adhyAtmajJAnanA ananya jIjJAsu che temanI protsAhana pUrNa preraNA ane vAtsalyapUrNa sahAya vaDe ja A nibaMdha pU tayA huM AlekhI zakayo chuM. mATe temane atra ati bhaktibhAve pUjyabhAve upakAra mAnuM chuM ne jaina sAhityanA paramapremI bhAvanagara nivAsI murabbI zeTha kuMvarajIbhAI ANaMdajI ke jemanI preraNAthI A nibaMdha pracAra karavAmAM mane saraLatA thaI tathA pariSadu ke jenA nimitte AvA apUrva nibaMdhe prakAzamAM AvI zake che temane atra AbhAra mAnuM chuM. A nibaMdha vizvanA hita upakAra ne saMdha dvArA saunA Atma kalyANane arthe che ema icchA pUrNa karI viramuM chuM.