Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAnti tattvajJAna sirijha-puSpa 2 jI zikSita payAgI nayamArgopadezakA ( dvi-vibhAgamAM ) pratyeAjaka ane prakAzaka : zaMkaralAla DAhyAbhAI kApaDIA prati 2000 prathamAvRtti mUlya 0-10-0 mm
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zikSitApayeAgI nayamArgopadezikA kAnti jaina tattvajJAna sirijha--puSpa 2 jI nayamArgopadezikA. (dvivibhAgamAM) prathamAvRtti ) zrI.kAnti kAntilAla hIrAlAla nagara sthApaka kAnti jainatattvajJAna mUlya 0-10-0 ! sIrIjha. pratyeAjaka ane prakAzaka : zaMkaralAla DAhyAbhAI kApaDImA (prata 2000
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAvaIyA vayaNapahA tAvaIyA ceva huti mayavAyA / jAvaIyA nayavAyA tAvaIyA veSa parasamayA // "" 66 samatisUtra rU-47 arthAt--jeTalA vacanapatha che, teTalA naya vAdya che ane jeTalA naya vAda che, teTalA badhA ekAMta mAnavAthI (arasaparasa nirapekSapaNe) parasamaya che. naya pradIpa-pAne 29 mAMthI ** natthi nahi viNa sunta attho a jiNamae kiMci / Asajja u soyAra nae nayavisArabho cA||'? vizeSAvazyaka. arthAt--zrI jinamatamAM sUtra temaja Atha naya vinA nathI, arthAt je je kAMi kathana che te sApekSa che, mATe naya vizArada, nayanA jANakAra puruSAe koI zrotA maLe teA tene naya anusAra kahevuM, arthAt zrotAne cAgya sApekSa jema ghaTe tema kahevuM. naya pradIpa pAne 28.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zA,vizArada-kaviratna-piSapANi bhaTTArakAcArya zrI vijaya amRtasarIzvarajI mahArAja,
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ che bIjAne mAna che che zraddhAMjali che pUjyapAda, naiSThika bALa brahmacArI, sUrisamrATa, zrImad vijyanemisUrIzvarajInA gauravazALI nAmathI vikhyAta mahAna pratibhAsaMpanna, AcAryadevanA jeozrI paTTadhara che. jeozrInA sAtvika pravacanethI zAsanaprabhAvanA sthaLe sthaLe thAya che. gAMbhIrya, samatAguNa, saMyamazIlapaNuM, Adi udAtta guNathI jeozrI vibhUSita che. jeozrIne vizALa samudAya ane temAM taiyAra thaelA viziSTa munione nirakhatAM "hiNa" kartavyanI caritArthatA anubhavAya che. jeozrInuM pAMDitya, adhyayana, adhyApana, pravacana, granthalekhana vageremAM achatuM rahetuM nathI. zAstravizArada, kaviratna, pIyUSa pANi, te-bALa brahmacArI pUjyapAda, AcArya pravara, zrI vijaya amRtasUrIzvarajI mahArAjazrIne mArI A savinaya vandana pUrvakanI zraddhAMjali che. - AzA che ke zAsanapragatinI temanI tamannA zAsanadeva pUrI kare ane vijayazALI gauravazIla paTTadharapada dina paradina vadhu zebhanIya rahe evuM aMtarathI IrachI viramuM ane vIvara, pIkaata ja che. zobhinIya rahe e mAravazIla para tA. 30-12-53 ) 165, bajArageTa sTrITa, keTa) pAkAMkSI sevaka, cAi naM. 1 IrAkaralAlatANAbhAI kApaDIA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAstAvika che lAlavADI, vi. saM. 2010, pisa zukalA paMcamI. lekhaka-paMnyAsajI mahArAja gaNivaryabhadraMkaravijayajI nayamAgoMpadezikA ' nAmanI bAvana pAnAnI A nAnI pustikA upara prastAvanA paNa nAnI hevI ghaTe che. A pustikAnA be vibhAga che. ekanuM nAma "nayarekhAmazana" ane bIjAnuM nAma "nayasvarUpadarzana. prathama vibhAga lekhakanA lakhavA pramANe sAmAnya kakSAnA jJAna mATe che, jyAre bIjo vibhAga ucca kakSAnA jJAna mATe che. ane vibhAge prazranettara zilie lakhAyela hovAthI vAMcanArane keTalIka saraLatA prApta thAya che. banne vibhAganuM lakhANa lekhakanuM svataMtra nathI paNa aneka pustakanA vAcana ane mananamAMthI dehanarUpe che. syAdvAda-saptabhaMga ane nayavAda e janonA svataMtra viSaya che. anya darzanArane e viSayamAM caMcupraveza paNa thaye nathI, tethI jaina darzananI vizeSatA jANavAnI abhilASAvALA pratyeka mumukSu AtmAne enuM jJAna meLavavuM anivArya che, eTaluM ja nahi paNa syAdvAda, saptabhaMgavAda ke nayavAdane aze paNa jANyA vinA jaina darzanane samajyAre ke samajavAne dA keIthI paNa karI zakAya tema nathI. lekhaka pote A vAtane
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArI rIte samajelA che. tethI pAte varSo thayAM A viSayane samajavAnA ane yathAzakti samajAvavAnA prayAsa AvI nAnI nAnI pustikAo dvArA karI rahyA che ane tenA ja pariNAmarUpe A pazu eka pustikA mahAra paDe che. A pustikAmAM lakheluM. badhuM ja lakhANa pramANasiddha, ane zAokta che, e jAtinA dAvA lekhaka peAte paNa karatA nathI. paraMtu eTaluM teA avazya che ke nayavAda saMdhI je mAhitI A granthamAM apAI che, tenA AdhAre kAI paNa jijJAsu vyakti nayavAdanA vizeSa abhyAsamAM praveza karavA mATe pUva paricaya A pustikAnA vAcana-mananathI meLavI zakaze. nayavAda eTaleA ga'bhIra che ke tene pUrepUrI rIte samajavAnA dAvA karavA e game tevA buddhimAnane mATe paNu azakaya che, te paNa tene samajyA vinA jo jaina dana samajI zakAya tema na ja hAya ane jaina tarIkenuM sAcuM jIvana pasAra karavAnI bhAvanA phaLIbhUta thaI zake tema na ja hAya tA jeTalI rIte ane jeTalA aMze tene samajAya teTalI rIte ane teTalA aMze tene samajavA mATe prayAsa cAlu rAkhavA--e katavyarUpa thai paDe che. A viSacamAM nyAyAcArya nyAyavizArada mahAmahApAdhyAya zrImad caDDAvijayajI mahArAjanI AlekhelI nIcenI eka paMkti ghaNI mAdakarUpa thai paDe che. sAcA jaina kANu ? tene samajAvatAM te zrImAn kramAve che ke syAdvAda pUrano nayagArbhata jasa jAne mAyA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNa paryAya dravyazuM bane sehI jana he sAcA-paramaguru jana kahe karyo have. jaina kevI rIte thavAya ? e praznanA uttaramAM teozrI je aneka vAte pharamAve che, temAM eka vAta A parNa che ke je syAdvAdane pUrNapaNe jANe che, jenI vANu sadA nayavAdathI garbhita che, je vastune tenA guNa, paryAya ane dravya e traNe svarUpe pichAne che, te je (athavA tenI nizrAe rahele ja ) sAce jaina thavAnI jogyatA dharAve che. ahIM pUrNa syAdvAda lakhyo che. tene artha sAte bhaMga, ane sAte nathI pUrNa vastune vicAra samajavAnuM che. keI eka paNa bhaMga ke nayathI adhUre vicAra hoya tyAM sudhI te vicAra samagra vastune jaNAvI zakatuM nathI. A pustikAmAM kevaLa nanuM ja svarUpa che. bhaMganuM nathI. bhaMganuM svarUpa paNa teo prayatna karIne have pachI bIjI pustikAmAM bahAra pADe te syAdvAdanA jijJAsuene te upayogI thaI paDaze. ahIM nayavAda, bhaMgavAda, ke syAdvAda e zuM vastu che tene thoDA zabdamAM paNa spaSTapaNe samajAvavAne ApaNe prayAsa karIzuM te te ucita ja lekhAze. jaina dazanamAM vastunuM jJAna pramANa ane naya ubhayathI karavAnuM pharamAvyuM che, "pramANanavaidhAma: " e vAcaka zrI umAsvAtijInuM prasiddha vacana che. vastune
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhigama arthAt jJAna, pramANa vaDe ane na vaDe thai zake che. jaina darzanamAM pAMca jJAna e pramANu svarUpa che. tenAM nAma, anukrame mati, kRta, avadhi, mana:paryAya. ane kevaLa che. temAM prathamanAM be jJAna pakSa pramANa che ane pachInAM traNa jJAna e pratyakSa pramANa che. pratyakSa eTale iMdriya ane mananI sahAya vinA ja je kevaLa AtmAthI jaNAya che. parokSa eTale je jANavA mATe AtmAne iMdri ane mananI sahAya Avazyaka che. matijJAna pAMca iMdriya ane mananI sahAyathI thAya che ane zratajJAna ekalA mananI sahAyathI thAya che. "naya" e zratajJAnane ja prakAra che. je jJAna vastunA eka aMzane Itara aMzeno apalApa karyA vinA, jaNAve te naya kRta che. svAbhipreta aMzane jaNAvavAnI sAthe Itara aMzane a5lApa kare te durnaya zrata che. ane vastunA samagra aMzene jaNAve te syAdvAda zrata che. A ja vAta ApaNe eka daSTAMtathI samajIe. dharmanA anukrame cAra prakAra che. dAna, zIla, tapa ane bhAva te cAramAMthI kaI ekane ja dharma tarIke sthApana kare, te nayazrata che. ekane dhama tarIke jaNAvI bIjAnA dharma svarUpane niSedha kare te dunaya zrata che. ane kramazaH cArene dharma tarIke varNavave te syAdvAda zrata che. vaLI dhamane ArAdhanA mATe anukrame traNa guNanI athavA traNa tatvenI AvazyakatA che. jemake jJAna, darzana, cAritra athavA deva, guru ane dharma. temAM kaI ekane svIkAra te naya, ekanA svIkAra sAthe bIjAne
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ tiraskAra te durnaya ane traNene svIkAra te syAdvAda. jJAna e mokSane mAga che, e vAkya sAcuM che. paNa e eka ja mokSamArga che, ema kahevuM e sAcuM nathI. jJAna, darzana ane cAritra e traNe ekatra maLIne mokSane mArga bane che. tevI ja rIte devanI pUjA e mokSane mArga che, e vAkya sAcuM che paNa e eka ja vAkaya sAcuM che ema nathI. guruvaMdana paNa mokSamArga che, dharmanuM ArAdhana paNa mekSane mAge che. traNene mekSanA mArga tarIke svIkAra-syAdvAda zuta che. traNamAMthI kaI ekane svIkAranAra nayazrata che. ane keI ekane svIkArI anyane niSedha karanAra dunayakRta che. A ja vAtane vyavahArika dRSTie samajavI hoya te madakanuM daSTAMta che. medaka e ghI, goLa ane ATe, e traNe vidhipUrvaka ekatra maLe tyAre thAya che. e traNamAMthI kaI ekane medakanuM kAraNa kahevuM, e naya che. ekane kahIne bIjAne niSedha kare, e durnaya che. traNenuM sthApana karavuM e syAdvAda che. bIjuM dRSTAMta gharanuM che. keI paNuM ghara athavA makAna tenA pAyAnI, bhIMtanI ane chAparAnI apekSA rAkhe che. ghara mATe pAyAne svIkAra kara, pAyA sivAya bIjAne InkAra kare ane traNene svIkAra kare e traNe vALe dekhItI rIte ja bhinna che. e traNe vAne anuame naya, durnaya ane syAdvAdanI saMjJA ApI zakAya. A rIte syAdvAda, nayavAda ane durnayavAda pratyeka sthaLe vicArI zakAya che. duniyavAda ekAMtavAda che. syAdvAda
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ anekAMtavAda che. ane nayavAda e anekAMtavAdane ja eka aMza che. - jaina darzanamAM ekAMtavAdane mithyA karAvyo che. mekSa mArgamAM te vinabhUta che, anarthakara che, asadu abhinivezane poSanAra che. anekAMta vAda mithyAabhinivezane TALanAra che. mAdhyastha parikRtine poSanAra che tathA mumukSuone sarva prakAranI virAdhanAothI bacAvI ArAdhanAnA mAge caDhAvanAra che. | nayavAdanI upagitA, pravRttimAM daDhatAne lAvanArI che tathA sAcA kAraNane svIkAra karI anya paNa teTalAM ja sAcA kAraNene InkAra karAvatAM bacAvI lenAra thAya che. mumukSuene A jJAna ghaNuM ja upakAra karanArUM thAya che ane jaina zAsakAronA abhiprAya mujaba A nayavAda ane syAdvAdanuM rahasyapUrNa jJAna nahIM thavAne lIdhe ja jIva anAdikALathI ekAMtavAdamAM taNAI A bhavATavImAM paribhramaNa karyA kare che. emAMthI jIvane bacAvI lenArUM samajJAna nayavAda ane syAdvAdathI ja prApta thaI zake che. e nayavAda ane svAdvAdane tenA sAcA svarUpamAM vistArathI samajAvanAra pUrvAcAryonA aneka grantha ratno Aje paNa mojuda che. temAM zrI siddhasena divAkarasUrine racele "sammati taka grantha sauthI mokhare che. bIje zrI mahuvAdIne nayacakra che. te uparAMta zrI haribhadra sUrIzvarajInI anekAMta jayapatAkA, vAdidevasUrijIne
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANanayatavAlekAlaMkAra, kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdra sUrijIne syAdvAdamaMjarI nAmanI TIkAvALo anyAvyavarachedaDhAtrizikArUpa, tathA pramANumimAMsA, upAdhyAya zrImaducavijayajI viracita zAstravArtAsamuccayanI TIkA svarUpa svAdvAdakalpalatA tathA bIjA paNa naya-pradIpa, naya-rahasya, napadeza ItyAdi nAnAM nAnAM prakaraNa aneka che. tene gurugamathI bhaNavA ane samajavA mATe sAcA aMtaHkaraNathI jeo prayAsa kare che, teone jJAnane kaI nave divya prakAza prApta thAya che ke je prakAzanA tejamAM mithyAjJAnAdhakAra nAza pAme che ane samyajJAnarUpI bhAnu sahastra kiraNe vaDe aMtaramAM ajavALAM pAthare che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ #FFFFFFF; nuM nivedana 4 HFFFFFFFF bhAratavarSamAM vedAMta, vaizeSika, sAMkhya, bauddha, niyAyika ane cArvAka Sadazane prakhyAta che. temAM jaina darzana sarvazreSTa ane sarvoparI che. kAraNa ke te SaTradarzane temAM samAya che. mahAna bhegI zrImad AnaMdaghanajI mahArAja paNa teja kahI rahyA che "jinavaramAM saghaLAM darzana che, dazane navara bhajanA re' naya, sapta bhaMga ane syAdvAdae e tenA pratiSThita ane gauravavaMtA siddhAMta che. A siddhAMtenuM jJAna gahana che tene pAra te kaI agAdhAnI ja pAmI zake che te chatAM tenA sAdhAraNa jJAnanI te dareka jaine mATe anivArya AvazyakatA che. te vinA te te sAce jaina banateja nathI. A mATe prastAvanAmAM paNa vidvAna panyAsajI mahArAja zrI bhadraMkaravijayajI gaNiva bhAra daIne kahyuM che. " tenA vizeSa jJAnamAM praveza karanArane pUrva paricaya tarIke jJAna karAvavAnA zubha uddezathI ja A nayamArgo padezikAno janma thaye che. no eka bIjAne avirodhe rahelA che. keI naya bIjAne virodha karato nathI. virodha karavA jAya te A pustakanA pAchalA TAITala peIja upara tenuM je Adarza citra AlekhyuM che tevI rIte te tattva--tarune nAza kare che. ane pite dunaya kahevAya che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya saMbaMdhI prathama saMvata 1988nI sAlamAM jyAre huM pAlItANA zrI yazovijyajI jaina gurukulamAM suprInTenDanTa hatuM tyAre keTalAMka nayanAM pustake avalokI tenA dehanarUpe meM "naya rekhA darzana hAIskUlanA vidyArthIe mATe lakhela hatuM je AtmAnaMda jaina prakAza pragaTa paNa karela ane te meM pachIthI jaina tatva sAra-sArAMza nAmanA mArA pustakamAM paNa pragaTa karela che, temAM ghaTate sudhAre vadhAre karI tene prathama vibhAgamAM sAmAnya kakSAnA jJAna tarIke A pustakamAM Apela che. ane dvitIya vibhAgamAM ucca kakSAnA jJAna mATe jaNAvela che. AvI rIte A pustakane be vibhAgamAM samAveza karela che, A baMne vibhAga bahu ja sAdI, saraLa bhASAmAM ane praznottarInA rUpamAM Alekhela che. je janachAtra Alamane tene abhyAsa karavo bahu ja anukuLa paDaze ema mAruM mAnavuM che. hamaNAM meM tattvArtha pragnettara dIpikAnuM prathama pustaka pragaTa karyuM che temAM naya saMbaMdhI jJAna je je pustaka hAthamAM AvyAM te vAMcI tenA dehanarUpe tenA mULa lakhAzumAM umere karela tethI tene judA pustaka rUpe chapAvavAnI mArI IcchA hatI paraMtu jyAre adhyAtmajJAnaprasAraka maMDaLanA sekreTarI zrIyuta lalubhAI karamacaMda dalAle mane AcAryavAganiSTa zAstravizArada zrImad buddhisAgarajI kRta AtmaprakAzanI dvitIyAvRtti chapAtI hovAthI tenuM mULa pustaka mane vAMcavA ane joI javA kahela tethI te pustaka vAMcatAM aMdara nayane viSaya pUjya gurudeve bahu ja sarasa rIte
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 lakhele jaInayanA jJAnamAM vizeSa praveza karanArane pUrva paricaya tarIke ATaluM ThIka che ema mane lAgavAthI A pustaka pragaTa karavAnI icchA uddabhavI. AthI je naya jJAna meM tattvArtha praznottara dIpikAmAM Apela che temAM Ane umere karI te pragaTa karavAmAM Avela che ane temAM rA. rA. zrIyuta De. bhagavAnadAse hamaNAM zrImAn mahAmahepAdhyAya zrI yazavijayajI kRta naya pradIpane anuvAda karyo che temAMthI paNa tathya je kaMI A pustakamAM levA jevuM lAgyuM te laI pustakanA gauravamAM vadhAro karyo che. bAkI A pustakamAM zAstrIya jJAna sivAya keI paNa jAtanI mati kalpanAne temAM sthAna ApyuM nathI. TuMkANamAM A naya jJAnanI rasamaya cuMTaNI che. A pustaka taiyAra karyA pachI paramakRta gItArtha zAavizArada panyAsajI mahArAja zrI dhuraMdharavijayajI gaNune avalakavA Apela hatuM temane tene barAbara civaTAIthI joI, sudhArI ane te pragaTa karavA saMbaMdhI pitAnI IcchA vyakata karI hatI. tyArabAda jaina dharmanA niSNAta sevAbhAvI zrIyuta phatehacaMda jhaveracaMdane te batAvela ane temaNe te prathama taka chapAvavAnI pitAnI tIvra utkaMThA jaNAvela. AthI A pustaka pragaTa karavAmAM AvyuM che. A sthaLe mane kahetAM AnaMda thAya che ke paramapUjya vidvaduvarya panyAsajI zrI dhuraMdharavijayajIgaNuM saMskRtanA viSayamAM bahu UMDuM jJAna dharAve che tema temanuM zAstrIya
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ucca kakSAnuM jJAna jaI mane harSAzru Ave che. temanI zAsana prati dhagaza ane gAMbhIrya nihAlI AnaMda pAmuM chuM ane te eTalA mATe ke teo pAlItANA zrI yazavajayajI jaina gurukuLamAM vidyArthI tarIke mArA hAtha nIce cheDe vakhata rahyA hatA. temAM temanA dIkSA paryAyamAM paNa mAre yatkiMcit bhAga che. mane AzA che ke teozrI potAnA gurudevanuM nAma dipAvaze ane sUri samrA vijayanemisUrIzvarajInI pATazobhAvaze. AvA vidvAna munipuMgave zAsanamAM virala che. A pustaka pragaTa karavAmAM teozrInI sahAnubhUti ane temane pragurudeva AcAryazrI vijaya amRta sUrIzvarajInI kRpA e ja mukhya che. jaina dharmanuM gaurava syAdvAda, saptabhaMgI naya ane nikSepamAM raheluM che. ema sau koI gItArtha muni puMgave kahe che paraMtu tene pracAra joIe te te sAgaramAM biMdu mAtra che. mATe jaina dharmanAM gaurava pratiSThA viziSTatA ane vizvavyApakatA je vadhAravAM hoya te A tatvajJAnanA kSetrane jema bane tema vadhumAM vadhu vikasAvavAM joIe. ApaNuMmAM chAtravargane bhaNavAmAM anukuLa paDe tevI rItanAM pAThaya pustaka paNa atyAre pragaTa karavAnI anivArya jarUra che. te vinA dharma jJAnanI saMgInatA karavAnI paNa te AzA rAkhavI phekaTa che. nayavAdamAM dareka darzanene samAveza thaI zake che. tema kayuM darzana keTalI hade che te paNa dazanakAre temAMthI nirIkSaNa karI zake tema che. madhyastha bhAvanAthI dareka darzanakArAnI sAthe te samanvaya karAvavAmAM apavuM sAdhana che. gorava che. sAgaramAM evI kahe che
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 sukhaDanA vRkSane svAbhAvika svabhAva che ke te pAse AvanAra pathikane tenI suMdara suvAsa samape che, tema ja jagatamAM jeo ziSTa puruSe che, vizuddha cAritravAna, jJAnaguNe gaMbhIra, samatAbhAvI, sevAbhAvI ane vizva bhAvanAnA preraka che teo paNa sukhaDanA vRkSa jevA ja che. A anubhava mane muni puMgava prakhara jJAnI paMnyAsajI mahArAja zrI bhadrakavijayajI gaNivaryanA paricayamAM thaye, ane tethIja meM teozrInI pAse "nayamArgopadezikAranI prastAvanA lakhavAne vinaMti karI ane te teozrIe svIkArI te mATe teo zrIne aMtaHkaraNa pUrvaka AbhArI chuM ane kahyA vinA cAlatuM nathI ke AvAM munira zAsanamAM virala haze. pUjya guruvaye prastAvanAmAM mArI aMtara dhAraNune pheTa karyo te temanI buddhimattAne AbhArI che, eTaluM te cekasa che ke jaina dharmanuM gaurava, mahattA ane pratiSThA vadhAravI hAya ane sAcA jaina tarIkeno dA kare che, te nayavAda, syAdvAda ane sapta bhaMganuM je jJAna atyAre zUnyavata che tene vistAravAnI pahelI take anivArya jarUra che. pUjya guruvaye paNa pitAnI prastAvanAmAM paNa zrImAna mahAmahepAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja sAhebanA TaMkazALI zabda TAMkI te bAbata bhArapUrvaka jaNAvI che. pUjya guruva syAdvAda, nayavAda ane saptabhaMga e zuM che tenI bhUmikA je dRSTAMta sAthe samajAvI che te upara vAcakavaMdanuM dhyAna khecuM chuM. syAdvAda mata samIkSAnI tRtIyAvRtti meM bahAra pADI
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatI. jenuM atyAre 5. bhadraMkaravijayajIe pUjya guruvarya hiMdI thAya che "sammati taka'ne mekhare gaNe che. ane te yathArtha che. syAdvAda mata samIkSAmAM paNa meM tene keTaleka Azare lIdhe che. paMjAba kesarI AcAryadeva vijayavallabha sUrIzvarajInA upadezathI rA. rA. zrI khImajIbhAI cheDA javelarI mArTavALA taraphathI viddhadarana muni mahArAja zrI vidyAvijayajI mAraphata tenuM hiMdI thAya che ane thoDA vakhatamAM te pustikA rUpe bahAra paDaze. saptabhaMgI svarUpane viSaya meM jaina dharma prakAzamAM lakhave cAlu karyo che. prathama bhaMga chapAI gaye che. have bIjo bhaMga cAlaze. huM vidvAna nathI, sAkSara nathI tema A viSayane pAraMgata paNa nathI. paraMtu A viSayamAM mane rasa hovAthI yathAzakita anusAra zAstrAnusAra prayatna sevI rahyo chuM. ane A pustakamAM banI zake teTalI civaTa rAkhI che chatAM temAM kaMI vAcakane kSati jaNAya te te jaNAvI AbhArI karaze. Ityama che zAMti. yathAzakita nA zake te jaNAvI 165,bajhAra geTa, sTrITa, keTa nivedakaH muMbai naM. 1 zaMkaralAla DAhyAbhAI kApaDIA vi.saM.2010 makarasaMkrAti.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM zo paramAtmane namaH naya mArgopadezikA prathama vibhAga * naya rekhAdarzana (sAmAnya kakSAnA jJAna mATe) praznottarAvali pra--naya eTale zuM? 30--naya e AMzika (a MzataH) satya che. aneka dharmavALI vastumAM amuka dharmane lagatA je abhiprAya aMdhAya che, tene jaina zAo nayanI saMjJA Ape che. 50--nizcaya naya eTale zu? * A naya rekhAdarzana savata 1988 nI sAmAM jyAre pAlItANA yazovijayajI jaina gurUkuLanA suprInTenDanTa hatA tyAre hAiskUlanA vidyAthI o mATe keTalAMka nayanAM pustaka avalokI tenA AhanarUpe pragaDha karela hatuM, je jaina tattvasArasArAMzamAM me" pragaTa karela che temAMthI cADI sudhArA vadhArA karI A Alekhe che.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mArgo parezikA u-je daSTa, vastunI tAvika sthiti, arthAt vastunA mULa svarUpane sparza karanArI che te nizcaya na kahevAya che. pra-vyavahAra naya eTale zuM? u -je daSTi, vastunI bAhya avasthA tarapha lakSya kheMce che tene vyavahAra naya kahe che. - pra-nayanI viziSTa vyAkhyA kare. u0-abhiprAya batAvanAra zabda, vAkaya, zAstra ke siddhAMta e badhuM naya kahI zakAya. praH--nayane saMpUrNa satya tarIke mAnI zakAya ke nahi? u-tene saMpUrNa satya tarIke mAnI zakAya nahi. pra-nA keTalA che.? u0-tenI gaNanA karI zakAya tema nathI. pra-te zI rIte samajI zakAya? u-abhiprAye ke vacana pratyege jyAre gaNatrI bahAra che te naye tethI judA nahevAthI tenI gaNanA thaI zake nahi. pra.-dravya kene kahevAya? u-mULa padArthane dravya kahevAya che. pra-payaya kene kahevAya? u0-dravyanA pariNAmane paryAya kahevAya che.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya khAdarzana pravakaI vastune samULage nAza ke bIlakula apUrva utpAda che? u -nathI. prava-nayAbhAsa eTale zuM? u0-amuka dharmane svIkArI bAkInA dharmane sarvathA niSedha karanAra tene nayAbhAsa kahe che. pra --no keTalA che.? u0-nA sAta che. pra-tenAM nAma kayAM kayAM che? u0-1 nigama, 2 saMgraha, 3 vyavahAra, rAjIsUtra, 5 zabda, 6 samabhirUDha ane 7 evaMbhUta. - pra.-sAta nomAM dravyAstika keTalA ane paryAyAstika keTalA che? u-prathamanA cAra na vyAstika naya che ane pachInA traNa paryAyAstika naya che. nigama naya pra--nagama naya eTale zuM? A u-nagama naya eTale nigamathI thaela jJAna tene naigama (nigama eTale vyavahAra lekaprasiddhivALAM zAstro). vaLI eka nathI gama, abhiprAya, Azaya jemAM, te naigama kahevAya che. vaLI guNane eka aMza upa hAya dAkhalA tarIke sarva jIvanA ATha rucaka pradeza nirmaLa che, siddhasamAna che tethI sava hAra, ane 7 jAta nA stika
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mArgopazika ane siddha kahevA e naigama nayanI mAnyatA che. TuMkANamAM mA naya aMzane saMpUrNa vastu mAne che ane kAraNa ke kAya mAne che. pra-vaLI naigama naya eTale zuM? u-te sAmAnya tathA vizeSa vagere jJAnavaDe vastune mAne nahi paNa sAmAnya vizeSa vigere anekarUpathI vastune mAne te naigama naya kahevAya che. jevI rIte huM lekamAM vasuM chuM. vaLI kaI pUche ke tame kayAM vase che tyAre kahe ke lekamAM, tyAre pharI pUche ke tame kayA lekamAM vase che? tyAre kahe ke amo bharatakhaMDamAM vasIe chIe. tyAre pUche ke tame kayA dezamAM rahe che? tyAre kahe ke huM gujarAtamAM rahuM chuM. Ama nigama naya sAmAnya vizeSa vigere jJAnava vastune mAne nahi paNa upara lakhyuM tema sAmAnya vizeSa vigere aneka rUpathI vastune mAne che. sAmAnya te vizeSa thAya che vaLI vizeSa te sAmAnya thAya che. Ama sAmAnya vizeSanA aneka rUpathI vastune mAne che. vaLI A naya aMzagrAhI hovAthI deza (khaMDa)ne paNa saMpUrNa satya mAnI le che. vaLI A naya saMkalapa kalapanAne bhajanAre che tethI kalapanAthI paNa vastune vyavahAra kare che te ekarUpe nahi paNa upara batAvyuM tema anekarUpe vastune mAne che. pra-A nayanA keTalA prakAra che ane te kayA kayA u-tenA traNa prakAra che. (1) bhUta (2) bhaviSya ane (3) vartamAna.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ nigama naya pra-bhUta naigama eTale zuM? u-bhUta nigama eTale thaI gaelI vastune vartamAnarUpe vyavahAra kare che. dAkhalA tarIke, teja A divAmaLIne divasa che ke je divase mahAvIra svAmI nirvANa pAmyA hatA. pra-bhaviSya nigama eTale zuM? u0 thanArI vastune thaI kahevI. dAkhalA tarIke cokhA purA na raMdhAyA hoya chatAM raMdhAyA kahevuM. tene bhaviSya nigama kahe che. pra-vartamAna nigama eTale zuM? u-kriyA zarU thaI na hoya chatAM tenI taiyArI jeI kahevuM ke thaI che. - pra--naigama nayane viSaya sauthI vadhAre vizALa hevAnuM kAraNa zuM? u0-nagama nayane viSaya sauthI vadhAre vizALa che. kAraNa ke te sAmAnya vizeSa banene bhinna bhinna lekarUDhi pramANe kayAreka gauNubhAve ane kyAreka mukhya bhAve avalaMbe che. tene dAkhale AgaLa Ape che te uparathI jANI levuM. saMgraha naya pra-saMgraha naya eTale ? u-sama eTale samyak prakAre ane huM eTale
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mArgo padazikA grahavuM. arthAta je samyaka prakAre grahaNa karAya che tene saMgraha naya kahe che. saMgraha nayamAM sAmAnyanI mAnyatA che paNa vizeSanI nathI. tenI vyAkhyA nIce pramANe "sAmAnya rUpavaDe sarva vastuone pitAnAmAM aMtagata kare che arthAt sAmAnya jJAnane viSaya che. pra-A nayanI kevI mAnyatA che? u-te sattAgrAhI che. eTale mAne che ke sarva sattArUpe sarakhA che. bIjamAM jema vRkSanI sattA che tema tenI mAnyatA che ke "sat " rUpANIne uccAra karavAthI temAM jagatanA saMpUrNa padArthanuM grahaNa thAya che. pra-sAmAnya dharmathI zuM thAya che? u-sAmAnya dharmathI aneka vyakitaomAM eka batithI ekatA buddhi thAya che. pra-vaLI saMgraha naya ke che? u-eka nAma lIdhAthI savaguNuparyAya parivAra sahita Ave jethI te saMgraha naya che. jemake "dAtaNa maMgAvyuM temAM pANI leTa vagere badhuM sAthe AvyuM. pra-vaLI A nayane viSaya naigamatho keTaluM che? uA nayane viSaya naigamathI eka che kAraNa ke te kevaLa sAmAnyane mAne che. vyavahAra naya pra-vyavahAra naya eTale zuM?
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Si vyavahAra naya u--A nayamAM vizeSa dharmanI mukhyatA che, kAraNa ke kAine kerI ema spaSTa nahi kahetAM vanaspati levAnu kahIe teA zuM grahaNa karaze ? mATe vizeSane mAnya rAkhanAra A naya che tethI sAmAnyane te kannula rAkhatA nathI. pra--vaLI A naya kevA che ? u----saMgrahanaye grahaNa karela vastune te bhedAMtare vhe ce jethI tene vyavahAra naya kahIe. pra0-vyavahAra eTale zu? - Eo--vyavahAra eTale bahu upacAravALA, vistRta athavALA evA je lokika meSa arthAt leAka je grahe eja vastu ema mAnanAra te vyavahAra naya che. 40--vyavahAra nayanu prayeAjana zuM? u--vyavahAra nayanuM prayAjana e ke kaI sAmAnya saMgrahathI vyavahAra cAlI zakatA nathI. dAkhalA tarIke keAIe kahyuM 'dravya lAva' ema kahevAthI evI AkAMkSA thAya che ke 'kayu'dravya' ? jIva ke ajIva, ? sa`sArI ke mukata ? AthI siddha thAya che ke ekalA sagrahathI kai jagatanA vyavahAra cAlI zakatA nathI. 50--sAmAnya dhama eTale zu? usAmAnya dharma vaDe sekaDA ghaDAmAM ekAkAra zuddhi thAya che te sAmAnya dharma che. pra0--vizeSa dharma eTale zuM?
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mApadezika u -vizeSa dharma vaDe manuSya pitApitAne lIlo pIle ItyAdi raMgathI ke kaI evA bhedathI pitAne ghaDe oLakhe che. pra-saMgraha naye grahaNa karela vastune A naya kevI rIte vaheMce che? u-dAkhalA tarIke dravyanA be bheda che. (1) jIva dravya ane (2) achavadravya. temAM jIvadravyanA be bheda che. eka sthAvara ane bIje cara. Ama bhedabheda pADavA te. pra-vyavahAranayane viSaya saMgraha karatAM keTaluM che? u-tene viSaya saMgraha karatAM alpa che kAraNa ke saMgrahanaye saMkalita karelA viSaya uparaja amuka vizeSatAene AdhAre pRthakkaraNa karate hovAthI mAtra vizeSagAmI che. tethI tene viSaya saMgrahathI alpa che. rUpAMtara jusUtra naya ma-jusUtra naya eTale zuM? u-A naya vartamAna samayagrAhI che. vastunA navA navA rUpAMtara tarapha A naya lakSya kheMce che; dAkhalA tarIke suvarNanA kaDAM, kuMDaLa vagere je paryA che te A naya jue che eTale paryA sivAya sthAyI dravya tarapha A nayane daSTipAta nathI ethIja paryAye vinazvara hovAne lIdhe sadA sthAyI dravya A nayanI dRSTie nathI. A naya atIta ane anAgata kALanI apekSA karatuM nathI. paraMtu vartamAnakALamAM vagara je vA tarapha dhI sadA
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 RjIsUtra naya vastumAM je paryAya hAya tene svIkAra kare che. dAkhalA tarIke eka paramANu pUrve kALu hatu. hamaNAM lAla che. bhaviSyamAM pILuM thaze. A udAharaNamAM e kAla (bhUta ane bhaviSyanA) tyAga karI te paramANune vamAnamAM lAla dekhIne lAla kahevuM e A nayanu lakSaNa che. pra--AthI AnuM tAtparya zuM samajavu* ? --AthI vastu vamAna kALe jevA guNe pariName te pramANe te vastune kahe che. jema kAI jIva gRhastha che paNa aMtaraMga muni pariNAme varte che tethI muni kahevAya che ane je munimAM gRhasthanA guNa pravartatA haiAya te gRhastha kahevAya arthAt je jevA hAya tevA khelAve te RjusUtra nayanA uddeza che. pra--tenA viSaya vyavahArathI keTaleA che ? --tenA viSaya. vyavahArathI alpa che kAraNa ke vyavahAra trikALa viSayI che jyAre RjusUtra naya kevaLa vatamAna grAhI che. zabdaH naya pra--zabda naya eTale zu? u-- vicAra zabda pradhAna banI keTalAka zAbdika 'dharmo tarapha DhaLI te pramANe atha bheda ka2e te zabda naya che. A zabda naya aneka zabdo vaDe sucavAtA eka vAgyAna
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 naya mApa zika. ekaja padArtha samaje che jevI rIte kuMbha, kalaza, ghaTa ItyAdi. aneka zabda eka vAcArtha (ghaTane) ekaja padArtha eTale ghaDe samaje che. TUMkANamAM samAna artha vAcaka jeTalA zabdo. hoya te A nayanI keriTamAM Ave che. dAkhalA tarIke rAjA, nRpa ane bhUpati e badhAnA vyutpatti artha judA che. chatAM vAcyArtha eka hovAthI te badhA zabdanayanI keTimAM Ave che. Idra, zaka ane puraMdara A badhAnA vyutpatti artha judA che chatAM te Idra tarIke zabda nayanI kaTimAM gaNuya che vaLI kapaDuM, lugaDuM, vastra vigere zabdone ekaja artha che tema A naya samajAve che. pra-RjusUtra ane zabda nayamAM zuM phera che? u-vartamAnakALa sthitija eka mAtra vastu che ema. RjusUtra naya mAne che tema zabda naya vani bhede (nahi ke vyutpatti bhede) bhinna bhinna liMga, bhinna bhinna kALAdivALA. zabda vaDe kahevAnI vastu paNa bhinna bhinna mAne che. dAkhalA tarIke rAjagRha hatuM ema lakhyuM hoya to ema samajavuM ke atyAranA rAjagRha karatAM prathamanuM rAjagRha juduM hovuM joIe. pra-anusUtranaya karatAM zabdanayane viSaya keTaluM che? u-tene viSaya trAjusUtra karatAM alapa che. kAraNake kAlAdivacana liMgathI vahecatA arthane te grahe che ane trAjusUtra naya vacana liMgane bhinna pADatuM nathI tethI zabda nayanuM kSetra trAjusUtra naya karatAM nAnuM che.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ samabhirUDha evaMbhUta naya samabhirUDha naya pra-samabhirUDha naya eTale zuM? eka vastunuM saMkramaNa jyAre bIjI vastumAM thAya che te avastu thaI jAya che jemake IMdra e zabdarUpa vastunuM saMkramaNa zaka zabdamAM thAya tyAre IMdravAcaka zabda. judo thAya che eTale Idra zabdano artha aizvaryavALe zaka zabdane artha zaktivALe ane puraMdara zabdane artha zatrunA. nagarane nAza karanAro thAya che. te badhA zabda Idra vAcaka che paNa tenA artha (vacce) judA judA hevAthI te judA judA. che ema samabhirUDha naya mAne che. pra-A nayanuM kSetra zabda naya karatAM keTaluM che? u-tenuM kSetra zabda naya karatAM alpa che kAraNa ke zabda naya IdrarUpa eka paryAyane grahatAM zaka, puraMdara, zacIpati vigere IMdra vyakita bedhaka sarva paryAyane grahe che tyAre samabhirUDha naya je dhama vyakti che teja vAcaka paryAyane grahe. che mATe zabda naya karatAM tenuM kSetra apa che. evabhUta naya pra--evaMbhUta naya eTale zuM? u-pitAnuM kAma karatI sAkSAta dekhAtI vastune te vastu tarIke mAnavAnuM A naya sUcave che. dAkhalA tarIke ghaTa e zabdamAM ghaTU e prAjaka dhAtu che ane tene
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mApadezikA artha ceSTA karavI thAya che eTale je strInA mastaka upara ArUDha thaI ceSTA kare te ghaTa kahevAya che. TuMkANamAM vastu pitAnuM kAma karatI hoya tyAre ja A naya tene vastu kahe che nahi te te vastu kahetuM nathI. strI mAthe pANIne ghaDe liIne jatI hoya che tyAre ja te tene ghaTa kahe che bIjI vakhate nahi kAraNa ke ghaTane artha ceSTA che tethI ceSa jemAM pAmIe te ghaTa. bAkI ghaDe emane ema paDI rahyo hoya tene A naya ghaTa kahetuM nathI. --samabhirUDha naya karatAM A nayanuM kSetra keTaluM che? u-samabhirUDha naya karatAM A nayanuM kSetra alpa che kAraNake A naya pratisamaye kriyAbhede bhinArthapaNe mAnate hovAthI aha5 viSayI che. kandlf
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mArgopadezikA dvitIyavibhAga nayasvarUpa ( ucca kakSAnA jJAna mATe) nayanI vyAkhyA -naya eTale zuM? u-bIjA azene pratikSepa (anAdara, khaMDana, niSadha) karyA vinA vastunA prakRti eka aMzane grahaNa karanAra adhyavasAya vizeSa. vaLI kaI paNa eka dhama laI sApekSapaNe vastunuM pratipAdana karavuM tene naya kahe che. naya athavA AMzika satya nAnI saMkhyA pra-naya keTalA che? u-jeTalA vacananA prakAro che teTalA naya che. ane tethI tenA asaMkhyAta bheda che. pra-sAmAnyathI tenA keTalA bheda che ? 6 sAmAnyathI tenA sAta bheda che. pra--te kayA kyA? - u-(1) naigama (2) saMgraha (3) vyavahAra (4) kAju-- sUtra (5) zabda (6) samalirUDha ane (7) evaMbhUta.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mArgApa zikA pra--A sAta naya kahevAnuM prayAjana zuM? u--nikSepAmAM jema zabda sAmAnyanA cAra ja vibhAga paDI zake che tema jJAnInI dRSTie navicArazreNinA sAta prakAra caiAjavAmAM AvyA che. jenI aMdara tamAma vicAra-sRSTi samAI zake che. sAta naya vinA vANInI siddhatA nathI. jinavANI sAte naye siddha che. vaizeSika ane naiyAyika dana kevaLa nagama nayaneja mAne che. saMgraha nayane zuddha dvaitavAdIo mAne che. bauddho RjIsUtra nayane mAne che. Ama vividha jAtanA dazanA amuka amuka nayaneja mAne che paraMtu sAte naya mAnyA sivAya saMpUrNa satya pamAtuM nathI. parama ceAgI zrImad AnaMdaghanajI mahArAja teTalA mATe ja kahe che ke "jinavaramAM saghaLAM darzana che" AthIja jaina daOna sarvocca, che ane nayavAdane lIdheja tenI pratiSTA che ane sadana zirAmaNi che, te jinavANI puravAra kare che jethI te sAta naye siddha che. 14 mukhya nayA pra--mukhya naya keTalA che ane te kayA kayA ? --mukhya naya e che (1) dravyArthika ane (2) pA~yAki. pra--drabyArthika naya eTale zuM? u--dravyArthi ka naya sAmAnyagrAhI che. sAmAnya aza eTale kALa ane avasthAnAM citro tarapha dhyAna na ApatAM mAtra zuddha cetanA tarapha dhyAna apAya tyAre te dravyArthi ka naya samajavA.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga pra-paryAyArthika naya eTale zuM? uparyAyArthika naya vizeSa aMzagrAhI che. cetanA uparanI dezakALAdikRta vidhavidha dizAo tarapha dhyAna jAya tyAre paryAyArthika naya samaja. paryAyane artha e che ke utpatti vinAzane je prApta thAya che te paryAya kahevAya che. pra--dravyArthika nayane keTalA naya lagatA che ane te kayA kayA? u--dravyArthika nayane traNa ne lagatA che. (1) nigama (2) saMgraha ane (3) vyavahAra. pra-paryAyArthika nayane keTalA naya lagatA che ane te kayA kyA? - u-paryAyArthika nayane cAra ne lagatA che. (1) rAjusUtra (2) zabda (3) samabhirUDha ane (4) evaMbhUta. nAnuM nirUpaNa pra-nanuM nirUpaNa eTale zuM ? u--nanuM nirUpaNa eTale vicAronuM vargIkaraNa nayavAda pra-nayavAda eTale zuM? u-nayavAda eTale vicArene samanvaya karAvanAra rAstra, nayazAstra pra-nayazAstra eTale zuM? u-virodhI dekhAtA vicAronA vAstavika avirodhanuM mULa tapAsanAra ane tema karI tenA vicArane samanvaya karAvanAra zAstra te nayazAstra che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ = ==== naya mArgopazikA nayanI jarUra pra--nayanI jarUra zI? u--manuSyanI jJAnavRtti sAmAnya rIte adhUrI hoya ane ghamaMDa vizeSa hoya che. AthI karI potAnA karelA vicArene "sUMThanA gAMgaDe gAMdhImAM khapavAnI mAphaka pUrNa mAne che ane chevaTane mAne che. AthI karI bIjAnA vicAre samajavAnI dhIraja khUI bese che. ane chevaTe pitAnA AMzika jJAnamAM saMpUrNatAne Arepa kare che. AthI pariNAma e Ave che ke AvA Aropane lIdhe eka ja vastu paratve sAcA paNa judA judA vicAra dharAvanArAo pratye aNagame utpanna thAya che ane tethI karIne tenA mATe pUrNa ane satya jJAnanuM dvAra baMdha thaI jAya che ane A mATe ja nayajJAnanI AvazyakatA che. naigamanaya pra-naigamanaya eTale zuM? u--nigamathI thaela jJAna te naigama nigama eTale leka prasiddhavALAM zA). vaLI eka nathI gama, abhiprAya, Azaya, bedhamAga jene te naigama. arthAt guNane eka aMza upa hoya tene naigama kahIe. tema saMkalpa mAtrane grAhaka te naigama che. pra--nagama navaDe zene baMdha thAya che? u--nagama navaDe dharma (paryAya) ane dhamI (dravya) e bemAMthI ekane ja prAdhAnyane baMdha thAya che. (bannene nahi ) --A naya keTalA dharmane grahaNa kare che.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiMtIya vibhAga | u-A naya sAmAnya ane vizeSa ubhaya dhamane bhinnabhinna rUpe grahaNa kare che. pra-sAmAnya dharmathI zuM samajavuM? u-sAmAnya dharmathI vastuomAM ekAkAra buddhi thAya che. -vizeSa dharmathI zuM samajavuM? u-vizeSa dharmathI sva-parane bheda mAluma paDe che. pra-A nayanI zI pravRtti che? u-A naya vastunA dhamanA eka aMzane grahaNa kare che. dAkhalA tarIke (1) jema keI devadatta manuSya siddhAcaLa yAtrA karavA mATe gharamAMthI bahAra nika, leke tene gAmanI bahAra vaLAvI AvyA. koI manuSya pUchayuM ke "devadatta kyAM gaye? tyAre eke kahyuM devadatta siddhAcaLa gaye. haju devadatta gAmanI bahAra che paNa gamanane eka aMza grahI. siddhAcaLa gaye ema kahevuM te naigamananI pravRtti che. (ra) vastunA eka aMzamAtramAM vastune Arepa kara. dAkhalA tarIke--kaI manuSyane rUpIo levAnuM mana thayuM tethI te rUpIA mATe mATI levA gayo. mArgamAM keIe pRcchA karI ke he bhavya ! tuM kayAM jAya che. tyAre tene uttara Apyo ke huM rUpI levA jAuM chuM. hajI rUpIe te malyA nathI te paNa mATIthI maLaze ema mATI athe gamananA abhiprAyamAM rUpIA Aropa karyo (3) vaLI sarva jIvanA ATha rucaka pradeza nirmaLa che, siddha samAna che tethI sarva jIvone siddha kahevA e paNa A nayanI pravRtti che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mArgo padezikA pra-A nayanA keTalA bheda che ane te kayA kayA ? u-augamanayanA traNa bheda che, (1) Arepa, (2) aMza ane (3) saMka95. ?' pra-ApanA keTalA bheda che ane te kyA kayA? u-. ApanA cAra bheda che (1) dravyApa (2) guNa5 (3) kALAropa ane (4) kAraNadyArepa. pra--dravyApa kene kahevo? u--kALa dravyarUpa bhinna vastu nathI. paMcAstikAyamAM samaye samaye utpAda-vyayanI vatanAne kAla kahe che. te paMcadravyamAM samaye samaye vatI rahyo che. tevI vartanA kaMI chaDuM dravya nathI. tema chatAM tevI vartanamAM dravyane Apa karIne kALadravya kahevuM te dravyApa jANa pra-guNarepa eTale zuM? u-jJAna, darzana cAritra guNa che te guNene AtmadravyamAM Arepa kare. arthAt dravyane guNa kahe, jema AtmA e ja jJAna, AtmA e ja darzana ane AtmA e ja cAritra che ItyAdi dravyamAM guNapa jANa; vaLI caMcaLatA mUrkhatA, niMdA, apakItine jIvamAM Aropa karI caMcaLa kahe, mUrkha kahe, niMdaka kahe, baLavAna kahe -ItyAdi sarvaguNapa jANa. pra--kALArepanA keTalA bheda che ane te kayA kyA? u--kALAropanA traNa bheda che te bhUtakALAropa, anAgatakALArepa ane vartamAnakALAropa.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga 19 pra-bhUtakALAApa kAne kahevA ? --va mAna kALamAM bhUtakALanA Aropa karavA.dAkhalA tarIke RSabhadevanuM nirvANa thayAM ghaNA kALa vyatIta thayeA tema chatAM ema kahevuM Aja meruterasanA rAja zrIAdinAthanuM nirvANa kalyANaka che. te vamAnakALamAM bhUtakALanA ArApa jANavA. pra--anAgata kALAropa kAne kahevA u--padmanAbhADhi anAgatakALanA tItha karAnA vartamAna kALamAM AreApa karave. jemake Aja padmanAbhanuM janma kalyANaka che te vartamAnakALamAM anAgata kALArApa jANavA, Aja pramANe vartamAnanA ArApa atIta anAgatamAM karave. dAkhalA tarIke karavA mAMDelI vastu hajI thADI thaI che, paNa nathI thaI, tyAM kahevu ke vastu thai, e vartamAnakALAropa jANuve. pra-~kAraNAdhArApa eTale zuM? tIrthaMkara bhagavAnane sArayALa (tAranArA) kahevA te kAraNamAM kartApaNAnA AreApa jANavA. bIjI' ajJAnabhAve audayaka bhAvanI bAhya kaSTakriyAmAM mukitanuM kAraNu kalpavu e madhu* kAraNAdhArepa samajavu. == pra- aza negamanA keTalA bheda che ane te kayA kayA ? u--tenA be bheda che. (1) bhinnAMza (ra) abhinnAMza pra--bhinnAMza eTale zu? u--bhinnAMza te skaMdhArdika jANavA. (ska Mdha, deza pradeza)
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 naya mArgopazi pra~~~abhinAMza kAne kahevA, u~~abhinAMza te AtmAnA pradeza tathA guNune avibhAga, temaja nigADhiyA vagere jIvanA ATha rucaka pradeza nirdeLa siddha samAna che, tethI sarva jIvAne siddha kahevA e aMza naigama che. vaLI ayAgI kevaLI caturdazamA guNuM sthAne varte che te siddhathI a Mze ochA che. samabhirUDhanayanI apekSAe te siddha che. paNa mukita sthAna nathI pAmyA eTalI echAza che temane saMsArI kahevA te aMza naigamanu lakSaNa che. pra-~sakalpa naigama eTale zu? u---saMkalpa naigamanA be bheda che. (1) svapariNAmarUpa vIya cetanane je navA navA kSayApathama levA te (2) kAryAtare navA navA kAryone navA nave upayAga thAya te. negamAbhAsa pra--rnaMgamAbhAsa kAne kahevA ? u--vastumAM dharma aneka che te ekAMta mAne paNa paraspara sApekSapaNe nA mAne. eTale vastunA eka dharmane mAne ane bIjA dharmane mAne nahui. tene nagamAbhAsa kahe che; e duya jANavA kAraNa ke te anyanayanI apekSA rAkhe nahiM. jema AtmAmAM sattva tathA caitanya e e dhama bhinna bhinna che. temAM caitanyapaNuM na mAne tene naigamAbhAsa kahe che. naigamanayanuM utpatti sthAna pra- naigamanaya zemAMthI janme che?
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyavibhAga u--te lekarUDhi ane laukika saMskAranA anusaraNamAMthI janme che. nigamanayanI vizALatA - pra-migamanane viSaya sauthI vadhAre vizALa hevAnuM kAraNa zuM? u--nagamanayana viSaya sauthI vadhAre vizALa che. kAraNake te sAmAnya vizeSa banene bhinna bhinna lekarUDhi pramANe kayAreka gauNabhAve ane kayAreka mukhyabhAve avalaMbe che. dAkhalA tarIke keIe pUchyuM ke tame kayAM jAo cho? ' tyAre kahe muMbAI jAuM chuM tyAre sAme pharI puche che ke - muMbaImAM kayAM AgaLa? tyAre kahe-jhaverI bajAramAM. tyAre sAme pharI puche ke jhaverI bajAramAM kaI jagyAe, tyAre kahe jhaverI bajAramAM amukanA mALAmAM-Ama sAmAnyanuM vizeSa ane vizeSanuM sAmAnya mAnanAra naigamanaya che tethI tene viSaya vadhAre vizALa che. naigamanayanuM syAdvAdamaMjarImAM daSTAMta prataigamanAya saMbaMdhI syAdvAda maMjarImAM zuM daSTAMta ApyuM che? u-nagamanAya saMbaMdhI syAdvAda maMjarImAM tenA mATe . nilaya ane prastha e be daSTAMta ApelAM che. nilayane artha nivAsa sthAna thAya che. ane prasthAne arthe pAMca sera dhAnya bharavAnI pyAlI thAya che, prastha saMbaMdhamAM jaNAvavAnuM ke koIe puchayuM ke tame kayAM jAo che? je ke haju te
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 nayamArgopadezikA lAkaDuM kApavA mATe hAthamAM kuhADA leI jatA hAya cheteA e kahe che ke prastha levA jAuM chuM. negamanaya samyagdaSTi nathI pra~~ nAgamanayanA sabadhamAM ziSya gurune pUche che ke naigamanaya jyAre vastune sAmAnya vizeSavALI mAne che tyAre te samyagdaSTi kema na gaNAya? --tyAre guru uttara Ape che ke 'na gaNAya' kAraNu ke te dravyane ane paryAyane bannene sAmAnya vizeSa yukata mAne che. padArtha mAtra sAmAnya vizeSa rUpa ja che paNa te dravyathI sAmAnya che ane paryAyathI vizeSa che. negamanayanA sAmAnya vizeSamAM ane padArthanA sAmAnya vizeSamAM A pramANe phera che. A nayane AdhAre thayela danA pra- nAma A nayane AdhAre kayA darzonA thayela che? u--baizeSika ane naiyAyika darzana A nayane AdhAre ja thayela che. te ane darzanA vyavahArane upayAgI padArthonu sArI rIte pratipAdana kare che. temanI mAnyatA pramANe naigamanayanA AdhAre tee anya nayanA vicArane mithyA mAnatA haiAvAthI te ane dazanA mithyA che. naigamanayanA tattvAnukhAdha pra----gamanayanA tattvAnumeSa ze che ? 3--(1) eka a'zane sapUrNa vastu mAne (2) kAraNa meM kAya mAne.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga 15 saMgrahanaya pra-saMgrahanaya eTale zuM ? u-sAmAnya vastu sattA je nityasvAdika dharma sarva dravyamAM vyApaka che te grahaNa kare tene saMgrahanaya kahe che. arthAt sattArUpa tatvane akhaMDapaNe grahaNa karanAra dRSTi te saMgrahanaya che. te sAmAnyagrAhI che. tene vyutpatti artha lAti ti saMprada. je saMgraha ekatrita kare che te saMgrahanaya che. te vizeSa dharmane sAmAnya sattAe saMgraha kare che. pra-A nayanI kevI mAnyatA che? u-A naya sattAgrAhI che, eTale mAne che ke sarva ja sattArUpe sarakhA che. bIjamAM jema vRkSanI sattA che tema tenI mAnyatA che ke "sat' rUpa paNa uccAra karavAthI temAM jagatanA saMpUrNa padArthanuM grahaNa thAya che. pra-saMgrahanayanI keTimAM kevA vicAre samAya che? u-je vicAro sAmAnya tatvane laIne vividha vastuonuM ekIkaraNa karavA tarapha pravartatA hoya te badhAja saMgraha nayanI koTimAM samAya che. pra-sAmAnya dharmathI zuM thAya che? u-sAmAnya dharmathI aneka vyakitaomAM eka jAtithI ekatA buddhi thAya che. pra-vaLI saMgraha naya ke che? u-eka nAma lIdhAthI sarvaguNa paryAya parivAra sahita
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 naya mArgAdezika Ave jethI te saMgrahanaya che. jema ke 'dAtaNu maMgAvyuM" temAM pANI leTa vagere badhuM' sAthe Avyu te sa`grahanaya che. pra-sagrahanayanA keTalA bheda che ane te kyA kayA ? u-tenA be bheda che. (1) sAmAnya saMgraha (ra) vizeSa saMgraha. pra-sAmAnya saMgrahanA keTalA bheda che ? u-tenA be bheda che (1) mUla sAmAnya saMgraha (2) uttara sAmAnya saMgraha. pra--mULa sAmAnya saMgrahanA keTalA bheda che ane te kyA kayA ? --tenA cha bheda che (1) astitva (2) vastutva (3) dravyatva (4) prameyatva (5) sava (6) agurulaghutva. pra--te dareka bheda vigatavAra samajAvA ? astitvaH-sava dravya pAtapotAnA guNu paryAya tathA pradeze karI asti che te astitva che. vastu%0:-SaDUdravyamAM vastupaNuM sAmAnya rIte vyApI rahyuM che. SaDdravya (cha dravya) peAtAnI sattA grAhIne rahyA che; dAkhalA tarIke eka dukAnamAM pAMca nAkara rahetA hAya te jema vyakitarUpe judA vyakita sattArUpe judA che. te eka thaI jAya nahi, bhinna vyakti rahe. tema vastupaNe dareka dravya judA che. savanI sattA judI judI che. / / dravyaH--sa dravyamAM draSyapaNu hAvAthI pAtapAtAnI kriyA kare te dravyatva che. dAkhalA tarIke dharmAstikAyamAM calaNa
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga 25 sahAya guNu sava pradezamAM che. te sadA jIvapudgalane calAvavA rUpa kriyA kare che. adharmAstikAya sthira rAkhavAnI kriyA kare che; tevI rIte badhA dravyAnuM samajavu', prameyaH-pramAviSayImUrtaH prameya: pramA eTale jJAnamAMja bhAse tene prameya kahe che. cha dravya jJAnamAM bhAse che mATe te prameya che. sarva padArthImAM prameyatvarUpa sAdhAraNa dhama rahyo che. tenuM pramANa jJAnaguNuthI AtmA kare che. sattva--(satpaNu) sat rUpa sAdhAraNa dharma che te SaT drabyAmAM vyApIne rahyo che. agurulaghutva-- agurulaghu svabhAvane AvaraNa nathI. tathA AtmAmAM je agurulaghu guru che te AtmAMnA asa khyAta pradeze kSAyikabhAva thae chate sava guNemAM sAmAnyapaNe riName che paNa adhika nyuna pariNamatA nathI. te aguru laghuttu pravartana jANuvu. pra----uttara sAmAnyanA keTalA bheda che ane kyA kyA ? u--tenA be bheda che (1) jAti sAmAnya (2) samudAya sAmAnya. prajAti sAmAnya kAne kahe ? u--gAyamAM gavarUpa jAti, ghaTamAM ghaTava, ane vRkSAmAM vRkSatva ane manuSyeAmAM manuSyatva e -dhane jAti sAmAnya mAnavuM. sAmAnya tra--samudAya sAmAnya kAne kahevuM?
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 naya mArgopadezikA u--AMbAnA samUhane Amravana kahevu', tathA manuSyanA samUhane manuSyavRMda kahevuM e samudAya sAmAnya che. pra--uttara sAmAnya eTale zu? u----je cakSu daCna ane acakSu danathI grahAya che tene uttara sAmAnya kahevuM. pra--mULa sAmAnya kAne kahevuM? --je avidha darzana ane kevaLa du nathI grahAya che tene uttara mUla sAmAnya kahevu pra-sagraha nayanA vizeSAvazyakamAM keTalA bheda kahyA che? u--vizeSAvazyakamAM sa'grahanayanA cAra bheda kahyA che. (1) saMgRhIta saMgraha, (ra) pi'Dita saMgraha, (3) anugama saMgraha ane (4) vyatireka saMgraha. pra-sa MgRhIta sa'graha kAne kahevA ? -sAmAnyapaNe vaheMcaNu vinA evA upayAga athavA evuM vacana, athavA evA dhama kAI paNa vastumAM hAya tene grahe te saMgRhIta sagraha che. arthAt sar prakAre grahaNa karela, te saMgRhItasaMgraha che. A sagrahu sAmAnya te para sAmAnya samajavuM jemake 'dravyatva' pra-pi'Dita sagraha keAne kahe ? u-jemake ne mAthA no duHa ItyAdi anatI vastu paNa eka jAtithI grahaNa thAya che. ghaTatva jAtithI atItakAla, anAgata kALa ane vartamAnakALanA sava ghaTAnu
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga 27: grahaNa thAya che arthAt eka piMDa (samUha, jAti) 5 thaele atha viSaya (padAtha, dravya) mA piDita sAmAnya te apara sAmAnya samajavuM jemake jIvatva arthAnu sava deze saMgraha karavu te athavA eka deze sagraha karavu te saMgraha naya che. pra-anugama saMgraha kAne kahevA ? anugama -aneka jIvarUpa aneka vyakitamAM je dhama varte che tene anugama sa'graha kahe che jema AtmA-sat pazu jIvamAM sarakhu che. pra-vyatireka sa'graha kAne kahevA ? u-jenA nA kahevAthI Itara sarvanA jJAnathI saMgraha thAya. ajIva che ema kahetAM jIva nathI te ajIva kahevAya. arthAt kAIka jIva che ema * tathA upayAge jIvanuM grahaNa thAya che mATe tene vyatireka sa*gra kahe che. pravaLI saMgraha nayanA keTalA bheda che ane te kayA kayA ? u--tenA be bheda che (1) parasa'graha ane (2) apara saMgaha. pra--parasaMgraha kAne kahe ? usa pUrNa vizeSAmAM udAsInatA bhajatA sattA mAtra zuddha draSyane je mAne te parasa'graha che; jemake vizva eka che; abheTapaNe sat hAvAthI A mahAsAmAnya paNa he
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 naya mArgo parazikA vAya che, mahAsAmAnya eka ja che ane je satva" (vastunuM hovApaNuM) te che. pra--apara saMgraha eTale zuM? u-dravya, karma, guNatva, paryAyatva Adi avAktara sAmAnyane mAne ane tenA bhedamAM udAsInatAnuM AlaMbana kare che te apara saMgraha che. jemake dharma, adharma, AkAza, kAla, pudgala ane jIvanuM dravyapaNAnI abhedatAne laIne aya mAnavuM che. ahIM (chavAdi pratyeka dravyamAM) dravyatva sAmAnya hovAthI abhedapaNe chaenuM aiyagrahaNa thAya che ane dhama, guNa, svabhAva Adi je vizeSa bheda temAM nimIlikAnI jema upekSA thAya che arthAt AMkha micAmaNAM thAya che. A nayanA pratika rUpa darzane pra--A nayanA pratika rUpa kayA darzana che? u-sAMkhya darzana ane advaita ( vedAMta ) darzana A nayanA pratikarUpa che. sAMkhya darzana paMcabhUta, pAMca tanmAtrA vigere soLa padArtho ahaMkAramAM AvI jAya che ema mAne che ane ahaMkAra buddhimAM samAya che buddhi prakRtimAM samI jAya che ema mAne che e pramANe saMpUrNa vizvane te prakRti ane AtmAmAM saMgrahIta karI le che, advaita vedAMtadarzana) darzana jagatanA sarva padArthone brahArUpa mAnI rahyA sarca karI (brahma satya che ane jagata mithyA che) ema mAne che e sarva saMgrahanayane avalaMbI che. da nA pratika ra ra sAMpa A
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga saMgraha nayane taravAnubodha pra-saMgraha nayane tattvAnubodha zuM che? u-saMgrahanaya-sarvane eka kahe. vyavahAranaya pra-vyavahAranaya kone kahe che? u--saMgraDa naye grahaNa karelI vastune bhedAMtare vaheMce tene vyavahAra naya kahe che. vyavahAra nayane vyutpatti arthavi-vishessnn, avaharati prarUpayati padArthAn iti vyavahAraH vizeSe karIne je padArthonuM nirUpaNa kare che te vyavahAra naya che arthAt sAmAnyanuM nirAkaraNa-apaharaNa karanAra te vyavahAranaya che. vaLI vyavahAra eTale bahu upacAravALo, vistRta athavA eve, je laukika bodha arthAt leka je grahe teja vastu ema mAnanAra. A naya jJAna dhyAnanA pariNAma vinA bAhya kiyA. grAhI-bhedagrAhI te vyavahAra naya che. vaLI vividha vastuone eka rUpe sAMkaLI lIdhA pachI tenA bheda karI pRthakkaraNa karavuM tene vyavahAra naya kahe che dAkhalA tarIke kApaDa kahevAthI kaMI judI judI jAtanA kApaDanI samaja paDatI nathI ane tenuM nAma dIdhA vinA amuka kApaDanI jAta maLI paNa zakatI nathI. vaLI bIjA dRSTAMta pramANe joIe te tatvajJAnanA pradezamAM satarUpa vastu cetana ane jaDa be che. cetana paNa saMsArI ane muktinuM-ema be prakAre che Ama tenA ghaNA prakAre thaI zake te badhA vyavahAra nayanI keTimAM mukAya che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mArgopadezikA pra--vyavahAra nayanuM prayojana zuM? " u-vyavahAranayanuM prayojana e ke kaMI sAmAnya saMgrahathI vyavahAra cAlI zakatuM nathI. keIe kahyuM dravya lAva; ema kahevAthI evI AkAMkSA thAya che ke kayuM dravya ? jIva ke ajIva? saMsArI ke mukta? AthI siddha thAya che ke vyavahAra naya vinA ekalA saMgrahathI kaMI jagatane vyavahAra cAlI zakate nathI mATe vyavahAranayanuM prajana che. A pra--padArthomAM keTalA dharma rahelA che ane te kayA kayA? u-padArthomAM be dharma rahelA che (1) sAmAnya ane (2) vizeSa. pra--sAmAnya dharma eTale zuM ? u--sAmAnya dharmavaDe seMkaDe ghaDAmAM ekAkAra buddhi thAya che. pra-vizeSa dharma eTale zuM? " u-vizeSa dharma vaDe manuSya pitApitAne lIle, pILe ItyAdi raMgathI ke kaI evA bhedathI pitAne ghaDe oLakhe che. - pra-saMgraha naye grahaNa karela vastune A naya kevI rIte vaheMce che? - u-dAkhalA tarIke dravyanA be bheda che, (1) jIva dravya ane (2) ajIva dravya. temAM jIva dravyanA be bhede. (1) sthAvara ane (2) trasa-Ama bhedabheda pADavA te.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga pri-vyavahArane atha zuM ? u-vyavahAra eTale pravartana. pra-vyavahAra nayanA keTalA bheda che ane te kayA kyA! u-tenA be bheda che (1) zuddha vyavahAra ane (2) azuddha vyavahAra pra-zuddha vyavahA2 naya kone kahe ? u-sava dravyanI svasvarUpa zuddha pravRtti jema ke dharmAstikAyanI calaNa sahAyatA. pra--azuddha vyavahAra nayanA keTalA bheda che ane te kayA kayA? u- azuddha vyavahAra nayanA be bheda che (1) sadubhUta ane (2) asadubhUta. pra--sadUbhUta bhaMvahAra naya eTale zuM ? * * | u--jJAnAdika guNa je abhedapaNe rahyA che te para spara bhedathI kahevA te sadabhUta vyavahAranaya che. dAkhalA tarIke OMdhI huM, mAnI huM, devatA huM, manuSya huM, ItyAdi. pra-asadubhUta vyavahAra naya eTale zuM? u-yathArtha jJAna vinA bhedajJAna zUnya jIva eka karI mAne tene asadubhUta vyavahAra kahe athavA eka dravyanA (anyatra prasiddha) dharmanuM anyatra bIjA dravyamAM AropaNa karavuM te. pra-asadUbhUta vyavahAra nayanA keTalA bheda che ane te kayA kayA ?
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 - naya mArgo paraNikA u-tenA be bheda che (1) saMzleSita azuddha vyavahAranaya ane (2) asaMzleSita azuddha kayavahAra naya. prasaMzleSita azuddha vyavahAra naya eTale zuM? u-saMzleSita azuddha vyavahAra naya eTale zarIra mAruM huM zarIrI. pra-asaMzleSita azuddha vyavahAra naya eTale zuM? u-A putra, putrI, strI mArAM ane dhanAdika mArAM vigere mAnavuM. pra-vizeSAvazyaka mahAbhASyamAM kayavahAra nayanA keTalA bheda kahyA che ane te kyA kayA? u-temAM vyavahAra nayanA be bheda kAA che (1) vaheMcaNa rUpa vyavahAra ane (2) pravRttirUpa vyavahAra. pra-pravRttirUpa vyavahAra nayanA keTalA bheda che ane te kayA kayA? | u-tenA traNa bheda che. (1) vastupravRtti, (2) sAdhana pravRtti ane (3) laukika pravRtti. pra-bhedAMtare vyavahAra nayanA keTalA bheda kahyA che ane te kayA kayA ? | u-bhedAMtare tenA che bheda che. (1) zuddha vyavahAra, (2) azuddha vyavahAra, (3) zubha vyavahAra, (4) azubha vyavahAra, (5) upacarita vyavahAra ane (6) anupacarita vyavahAra pra-te cha bheda vigatavAra samajAvo.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga zada vyavahAra uparanA guNa sthAnakanuM grahaNa karavuM ane pAchaLanA guNa sthAnakanuM choDavuM athavA ratnatrayo AtmAthI bhinna nathI te paNa samajAvavA bheda kara-te zuddha vayavahAra che. azuddha vyavahAra jIvamAM ajJAna, rAgadveSa rUpa azuddhapaNuM che, te azuddha vyavahAra, jIva ane pAgalanA saMbaMdhe azuddha vyavahAra che. e be dravya vinA bAkInA dravyamAM azuddha vyavahAra nathI. zubha vyavahAra puNya kyi pravRtti kezubha vyavahAra che. azubha vyavahAra: pApanI kriyA te azubha vyavahAra che. upacarita vyavahAraH putra, putrI, strI, mAtA, pitAdika kuTuMba tathA dhana, ghara vigere AtmAthI bhinna che paNa ajJAnathI potAnuM karI jANyuM che te upacarita vyavahAra che. anupacarita vyavahAra zarIrAdi padugala vastu yadyapi jIvathI judI che te paNa pAriNumikabhAve helIpaNe ekaThI maLI rahI che, tene jIva ajJAna bhegathI pitAnI mAne che tene anupacarita vyavahAra kahe che. - pra-vaLI vyavahAra nayanA bIjA keTalA bheda che ane te kayA kayA ? u-tenA be bheda che (1) sadabhUta vyavahAra ane (2) asadabhUta vyavahAra pra-sadubhUta vyavahAranA keTalA bheda che? ane te kayA ? u-sadabhUta vyavahArano eka bheda che te zuddha sadUbhUta.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mArgAdezikA vyavahAra-dAkhalA tarIke AtmAnu kevaLa jJAna ane kevaLa jJAna kSAyika bhAve che jethI temAM kAI jAtanI azuddhatA nathI. pra--asadbhUta vyavahAra naya eTale zuM ? --matijJAna, zratajJAnAdika AtmadravyanAM guNa che paNa te thayeApazamabhAve che. mATe te azuddha che. 34 pra--asadUbhUta vyavahAra nayanA keTalA le che ane te kayA kayA ? u--tenA nava bheda che (1) dravye dravyeApacAra, (2) guNe guNApacAra, (3) pA~ce pAMce pacAra,(4) dravye guNeApacAra,(5) dravye pA~yApacAra, (6)guNe dravyeApacAra, (7)paryAye dravyopacAra ane (8) gur3e paryAyApacAra, (9) paryAye guNApacAra. pra--upasu kata nava bheda vigatavAra samajAve. u-dravya dravya pacAra; jinAgamamAM kSIranIra nyAye jIvapuTTugala sAthe maLyAM che mATe jIvadravyamAM puTTugala dravyanA upacAra jANavA. guNe guNApacAra:-bhAva lezyA AtmAne arUpIguNa che. tene kRSNa, nIla kApAtAdi lezyA kahIe chIe. pudgugaladravyanA kRSNAdi guNNAnA upacAra AtmaguNamAM karIe chIe te guNe guNApacAra jANavA. paryAya pA~cApacAraH-azva, hAthI, pramukha Atma dravyanA asamAna jAtIya puTTugala dravya paryAyanA AtmadravyaparyAya upacAra karIe chIe te paryAye paryAyApacAra jANavA. dravye guNApacAra huM gaura vaNu chuM ema kahetAM huM
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga eTale Atma-dravya ane gaura varNa e pudgalane guNa che tene upacAra thaya mATe tene dravya guNapacAra jANa. dravya paryApacAra-jema huM deha chuM. temAM huM e Atma-dravya ane deha che te pudgala skadhaparyAya che mATe Atma-dravyamAM deharUpa paryAyane upacAra karyo jANu. + guNe dravyopacAra-guNamAM dravyane upacAra jema te gere dekhAya che. gaurapaNuM gugala guNa che temAM te eTale Atma dravya tene upacAra jANa. paryAye drapacAra-paryAyamAM dravyane upacAra jema deha che te AtmA che, atra deharUpa pudgala paryAyamAM Atma dravyane upacAra karyo. | guNe paryAyopacAra-guNamAM paryAyane upacAra jema matijJAna che te zarIra janya che mATe tenuM zarIra ja kahevuM ema matijJAnarU5 Atma-guNamAM zarIrarUpa pudgala paryAyane upacAra jANu. - paryAye guNepacAra-paryAyamAM guNane upacAra te pUrva pragane viparIta karavAthI thAya che. jema zarIra teja matijJAna che. atre zarIrarUpa paryAyamAM matijJAnarUpa guNane upacAra kare te. pra-vaLI vyavahAranaya ke che? ' . u-savAri dravyavAdi) je saMgraha grahela piDi. sAthe tenuM vidhipUrvaka je vivecana kare, tenI vidhipUrvaka je vaheMcaNa kare te vyavahAra na kahevAya che. dAkhalA
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 naya mArgo parezika tarIke je sata che, te dravya che. athavA paryAya che. AmAM sat' e para saMgrahe grahaNa karela piMDitAI che tenI vidhipUrvaka vaheMcaNI karatAM dravya, prameya, guNa, paryAya, svabhAva ItyAdi "sat'nI vaheMcaNI karatAM thAya che. traNe nanuM kSetra uttarettara sUkSma che. pra-uparyukata traNe nanuM kSetra uttarottara sUkSma kevI rIte che te samajAve. u-uparyukta traNe nayamAM nagamanayanuM kSetra sauthI vizALa che. kAraNa ke te sAmAnya vizeSa bannene lakarUDhi pramANe kyAreka gauNabhAve te kayAreka mukhya bhAve AvalaMbe che. saMgrahane viSaya nagamathI ochuM che. kAraNa ke te mAtra sAmAnya lakSI che ane vyavahArane viSaya saMgrahathI paNa ochA che kemake te saMgraha na saMkalita karelA viSaya upara ja amuka vizeSatAone AdhAre pRthakakaraNa karate hovAthI mAtra vizeSagAmI che. A rIte traNenuM viSaya kSetra uttarottara TuMkAtuM jatuM hovAthI temane aMdara aMdara pUrvApara saMbaMdha che. sAmAnya vizeSa e ubhayanA saMbaMdhanuM bhAna nigama naya karAve che ane emAMthI ja saMgraha naya janma le che ane saMgraha nayanI bhIMta upara vyavahAranuM citra dorAya che. yavahAranaya uparathI taravAnubodha pra-vyavahAra naya uparathI tattvAnubaMdha zuM maLe che ? u-saMgraha na sarvane eka kahela tenI vaheMcaNa kare che te.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga sUtra naya pra.--RnusUtra naya eTale zuM ? 37 u--je dRSTi tattvane phakata vata mAnakALa puratu ja svIkAre che ane bhUta bhaviSya kALane kAryanA khAdhaka mAnI tenA svIkAra karatI nathI te kSaNikASTi RsUtra naya kahevAya che. RjIsUtra nayano vyutpatti A pramANe che, Rtu-sarala+sUtra -khASa=sarala meSa thAya che te; sarala evA je vata mAna tene ~~RjusUtra naya mAne che. A naya atIta ane anAgata kALanI apekSA karatA nathI. paraMtu vartamAna kAlamAM vastumAM je paryAya hAya tenA svIkAra kare che; dAkhalA tarIke eka paramANu pUrve kALu hatu. hamaNA lAla che-bhaviSyamAM pILu' thaze. A udAharaNamAM e kAla (bhUta ane bhaviSyanA) tyAga karIne te paramANune vartamAnamAM lAla dekhIne lAla kahevu" e A nayanu lakSaNa che. pra~~AthI AnuM zuM tAtpa samajavu' ? u----AthI vastu jevA guNe vartamAna kALe pariName te te pramANe te vastune kahe che. jema koI jIva gRhastha che paNa aMtara'ga muni pariNAme varte che tethI muni kahevAya che ane je munimAM gRhasthanA guNu pravarttatA hAya te gRhastha kahevAya. arthAt je jevA hAya tevA khelAve te RjusUtra nayanA uddeza che. kAlakRta bhedane avalaMbI vastuvibhAgathI zarU thatAM RjIsUtra naya mAnavAmAM Ave che. pra--A naya keTalA nikSepA mAne che ?
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mArgopazi u--A naya nAma, sthApanA ane dravya e zreNa nikSe pAne mAnatA nathI mAtra bhAva nikSepAne mAne che. kAraNa ke vyakita jevA guNe vartamAna te vastune kahe che. 38 te pariNAmagrAhI che. eTale kALe pariName-vate te pramANe pra--RjIsUtra naya ane zabda nayamAM phera ze?: u--jJAnanA kAraNapaNe varte te RtusUtra naya che ane je jANupaNArUpa kArya paNe thAya te zabda naya kahIe. prasasUtra naya bhUta bhaviSyane zUnyavat mAne che tenu kAraNa zuM? u--vata mAna samRddhi sukhanuM sAdhana thatI hAvAthI tene samRddhi kahI zakAya paNa bhUta samRddhi smaraNa ke bhAvi samRddhinI kalpanA e vamAnamAM sukha sagavaDa purAM pADatAM na hAvAthI ene samRddhi kahI zakAya nahiM; eja rIte je chokarA hayAta DhAI mAtA pitAnI sevA kare te putra che para'tu je AkarA bhUta ke bhAvi hAi Aje nathI te putra ja ke, nathI, A jAtanA mAtra vartamAna puratA vicArA jItra nayanI kATimAM mukavAmAM Ave che. pra--manuSya buddhi tAtkAlika kayA pariNAma tarapha DhaLe che ? u--jo ke mAnavInI kalpanA bhUta ane bhaviSyane chADI nathI cAlI zakatI chatAM ghaNIvAra manuSyabuddhi tAtkAlika piraNAma tarapha DhaLI mAtra vartamAna tarapha valaNa pakaDe che. AvI sthitimAM Ama mAnavA prerAya che ke je upasthita
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga 30 che te ja satya che te ja kAryakArI che, ane bhUta ke bhAvi vastu atyAre kArya sAdhaka na hovAthI zUnyavat che. pra-jusUtra nayanA keTalA bheda che te vigatathI samajAvo. u- jusUtra nayanA be bheda che (1) sUma jusUtra naya ane (2) sthala kAjusUtra naya. u-sUkSma RjusUtra naya eTale jIva bhUtakALe ajJAna hate ane bhaviSya kALe ajJAnI thaze paNa vartamAna kALe jJAnI che tethI tene jJAnI kahe che tenI mAnyatA che ke sadAkALa sava vastumAM eka vartamAna samaya varte che. bIjI rIte paryAya je eka samaya ja rahe che tene sUkSama jusUtra naya kahe che. - pra--skUla AjusUtra naya kene kahe ? * * u-bAhya meTA pariNAmane rahe tene sthala sUtra naya kahe che. eka paramANu bhUtakALe kRNa hatuM, vartamAna kALe lAla che ane bhaviSya kALe pIta thaze temAM be kALane tyAga karIne paramANune vartamAna kALamAM lAla dekhI lAlA kahevuM e A nayanuM lakSaNa che. atIta anAgata kALa te RjusUtra nayanI apekSAe achata che, kAraNa ke atIta paNe viNazI gayo che ane anAgata kAla Avyo nathI mATe atIta anAgata be avastu che. ane je vartamAna paryAye varte che te trAjusUtra nayanI apekSAe vastapaNe che. bIjI rIte manuSyAdi paryAya tenA AyupramANukAlaparyata Take che te sthUla jusUtra naya che.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 naya mArgozikA jIsUtra naya upara tattvAnubAdha pra--RjIsUtra nayanA tattvAnuSa ze che ? ute vata mAna upayoga grahe che. pra--RnusUtrAbhAsa kAne kahevA ? u--khauddhamata kSaNa vinAzI pA~yane ja pradhAnapaNe prarUpe che te paryAyanA AdhArabhUta dravyane mAnatA nathI. mATe tenA mata RjIsUtrAbhAsa jANavA. zabda naya pra-zabda naya eTale zuM ? u- vicAra zabda pradhAna banI keTalAka zAbdika dha tarapha DhalI te pramANe atha bheda ka2e te zabda naya che. tenA vyutpatti atha ( rAjyante Ayo vastu anaina tti rASTra ) jenAthI vastu khelAya che te zabda. zabdanaya aneka zabdavarDa sucavAtA eka vAgyAtha ne eka ja padAtha samaje che. jevI rIte kuMbha, kalaza, ghaTa, ityAdi aneka zabdo eka vAgyAtha (ghaTane) eka ja padArtha eTale ghaDA samaje che. TuMkANamAM samAna artha vAcaka jeTalA jeTalA zabdo hAya te A nayanI phrATimAM Ave che. iMglIzamAM jene Synonyms or other words kahe che tenA dAkhalA rAjA, nRpa, bhUpati tema iMdra, zakra ane puraMdara che. rAjA, nRpa, bhUpati e badhAnA vyutpatti artha judA che chatAM te zabdanayanI keATimAM vAcyA eka hAvAthI samAya che, tema iMdra, zaka ane puraMdara e badhAnA vyutpatti atha judA che chatAM te iMdra tarIke zabdanayanI kATimAM gaNAya che.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga pra-A naya keTalA nikSepa svIkAre che? u-A naya nAma, sthApanA, ane dravya nikSepAne svIkAratA nathI paNa bhAva nikSepAne svIkAre che. pra-vaLI eka ja padArtha-vAgyAthe bIjA zenAthI sUcavAya che? u-te liMga, kALa, vacana, kAraka vigere zabdathI paNa sUcavAya che. pra--te vigatavAra samajAve. u-liMgabhede taTa, taTI, taTas, ahiM traNa liMga che chatAM vAcyArtha taTa eka ja che. kAlade-sumeru nAmane parvata hatuM, che ane hazeAmAM traNa kAlanA bhedathI paNa sumeru eka ja che. vacanabhestrI , dArA, kalatra A zabda ekavacana tema bahuvacana ubhayamAM vaparAya che-temAM vacana bheda nathI. kArakabheda-kartA, karma, karaNa, saMpradAna, apAdAna, adhikaraNa e chae kArakane (vibhakitane) zabda naya dUra kare che. jema A ghaTa che, ahIM ghaTa zabdamAM chae kArakanuM darzana thaI zake che. pravartamAna kALasthiti ja eka mAtra vastu che ema jusUtra naya mAne che tema zabda naya bhinna bhinna liMga, bhinna bhinna kAlAdivALA zabdavaDe kahevAnI vastu paNa bhinna bhinna mAne che te kevI rIte te dAkhale ApI samajAve.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mArgo parazikA u-zAstramAM evuM vAkaya maLe che ke "rAjagRha" nAmanuM nagara hatuM. A vAkyane artha sthUla rIte ema thAya che ke A nAmanuM nagara bhUtakAlamAM hatuM paNa atyAre nathI. jyAre kharI rIte e lekhakanA samayamAM paNa rAjagRha che. have je vartamAnamAM che te te "hatuM" ema lakhavAne ze bhAva? e savAlano javAba zabanaya Ape che. te kahe che ke vartamAna rAjagRha karatAM bhUtakAlanuM zajaguha juduM ja che ane tenuM varNana prastuta hovAthI rAjagRha' hatuM ema kahevAmAM Ave che. A kAyade arthabhedane dAkhala thayo.* - pra-zabda nayane vyutpatti artha zuM che? tathA vaLI zabda naya ke che? ukAlAdi bhede karI vaninA arthabhedanuM pratipAdana karanAre za nanya che. dAkhalA tarIke jemake sumeru --hate, che ane haze. AmAM kALavrayatA bhedane laI sumerunA bhedanuM paNa zabdanaye karI pratipAdana thAya che. A dhyabiMbheda samaja ] evuM paNa bane che ke kavacit "dhvani' ene e chatAM arthabheda pradhAnapaNe grahaNa thAya che. dAkhalA tarIke navAjyo vara: nava kaMbala devadatta. AmAM navanA be artha thAya che eka nava kAMbaLavALe devadatta temaja jenI pAse navI kAMbaLa che te devadatta. Ama vanimAM je ke bheda nathI chatAM tenA bheda vinA pradhAnapaNe artha bheda mAlama paDe che. u-Ati eTale belAve tene zabda kahe che. athavA
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga pi eTale lAvIe vastupaNe zabda kahIe. vaLI zabdanA arthanI jyAM siddhi hoya tene ja zabda naya vastu kahe che. pra-vastune RjusUtra naya ane zabda naya kevI rIte grahe . u- jusUtra naya mAtra vastune samAra (svidha) grahe che jyAre zabda naya vastunA rasamAM eTale stadharma ane atabhAva eTale nAstAdhana bane ne rahe che ane A sarva saMyukata teja vastu kahevAya che. pra-zabdanayanI zI mAnyatA che? u-zabdanaya kAla, liga, puruSa Adi paryAyanA bhedathI vaninA arthamAM bheda mAluma paDe, paNa jene e dhvani che e zabdano artha te gauNapaNe paNa abheda. rahe che, evuM mAne che. vanibhedathI zabdanA arthane paNa bheda che ja ema ekAMte grahaNa karanArA zabdAbhAsa che. samabhirUDha naya - ' pra-samabhinaya kone kahe? u-je vicAra zabdanI vyutpattine AdhAre artha. bheda kape te samadhirUDha naya che. pra-zabda naya ane samabhirUDha nayamAM zuM phera che? u-zabdanayamAM zAbdika dharmanA bhedane AdhAre artha bheda kapAya che tyAre samabhirUDha naya tethI AgaLa vadhI vyutpatti bheda tarapha DhaLe che. zabdabhedamAM jyAre rAjA, nRpa,
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mArgo parezikA ane bhUpati badhA eka gaNAya che kAraNa ke te samAna athavAcI che tyAre samabhirUDha nayanA AdhAre traNe judA judA che kAraNa ke traNenI vyutpatti judI judI che. kAraNa ke rAjacinhathI je te rAjA, manuSyanuM je rakSaNa kare te nRpa ane pRthvInuM je pAlana kare athavA saMvardhana kare te bhUpati che. TUMkANamAM paryAyabhedathI karavAmAM AvatI arthabhedanI badhI ja kalpanAe A nayanI zreNimAM AvI jAya che. pra--tene vyutpatti artha che? 6-samyak prakAreNa paryAyazamdeSu nirukti medena te mikTa eTale je zabdanI vyutpatti thatI hoya te vyutpatti temAM dhvanita hoya che, mATe zabda paryAyane judA judA athavAcaka mAnavA e A nayane mata che. pra-zabda naya ane samabhirUDha naya dAkhalA ApI samajAve. u-zabda nayamAM Indra zukra, puraMdara e sarva ekAI vAcya hovAthI zabda nayamAM IndranA svarUpamAM eka manAya che jyAre samabhirUDha nayamAM vyutpatti judInA AdhAre bhinna bhinna manAya che. kAraNa ke aizvaryavALe hevAthI Indra kahevAya che. zakitavALo hovAthI zaka kahevAya che. ane nagarano nAza karanAra levAthI puraMdara kahevAya che. sArAMzamAM zabda naya zabda paryAya bhinna bhinna hovA chatAM vAcyArtha eka hovAthI arthane abheda mAne che, eTale artha eka
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga ja mAne che. jyAre A nayamAM zabdaparyAya bhinna bhinna hoya te artha paNa bhinna bhinna thAya che. evaMbhUta naya pra--evabhUta naya eTale zuM? u-je vicAra, zabdathI phalita thate artha ghaTato heya tyAre ja te varatune te rUpe svIkAre, bIjI vakhate nahi e evaMbhUta naya che. tene vyutpatti artha gvuM eTale e prakAre mUta thaeluM eTale vastune vasturUpe mAnanAra A naya che arthAt je padArtha pitAnA guNe karI saMpUrNa hoya ane pitAnI kriyA karate heya tenA tevA rUpamAM kahe e A nayane mata che. dAkhalA tarIke parama ezvaryane anubhava karatI vakhate iMdra, samartha hovAnA samaye zakra ane nagarane nAza karavAnA samaye puraMdara. badhI vastu pitAnuM kArya karatI hoya tyAre ja A naya tene vastu kahe che nahi te te vastu kaheto nathI. strI mAthe pANane ghaDe leI jatI hoya tyAre ja te tene ghaTa kahe bIjA vakhate nahi. kAraNa ke ghaTane artha ceSTA che tethI ceSTA jemAM pAmIe teja ghaTa. pra-samarUiDhanaya ane evaMbhUtanayane taphAvata zuM che? u-sAmAnya kevaLI che te guNethI tIrtha kara samAna che. mATe samabhirUDha naya sAmAnya kevaLIne tIrthakara kahe che. paNa evaMbhUta naya te arihaMta samavasaraNumAM beThelA hoya,
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mApa zikA cotrIsa atizaya hAya, dezanA detA hoya, cesaTha Idro pajatA hoya tene tIrthakara kahe che. pra-vastu kone kahe? u-saMpUrNa artha pAme tene vastu kahe paNa nyUnaryAyavAcI vastune vastu kahevAya nahi. TuMkANamAM evaMbhUta naya eTale je kriyAne laI zabdanI pravRtti thAya che, te ja kriyA viziSTa arthane vastu prakAze , tyAre evaMbhUta naya kahevAya che. sAta sivAyanA bIjA na 'pra-nayanA mukhya keTalA prakAra che ane te kayA kyA? u-tene mukhya be prakAre che. (1) vyavahAra ane (2) nizcaya pra-vyavahAra ane nizcaya nayanI samaja Ape. u-vyavahAra naya eTale skUlagAmI ane upacAra pradhAna che; nizcaya naya eTale sUkSamagAmI ane tatvaspazI. pra-zabda naya ane artha nayanI samaja Ape. u-arthanI vicAraNuM jemAM pradhAnapaNe hoya te artha naya ane jemAM zabdanuM prAdhAnya hoya te zabda nayaRjusUtra paryata pahelA cAra arthe naya che. ane bAkInA , traNa zabda naya che. pra-jJAna naya ane kriyA nayanI samaja Ape u-tatvane sparze che te jJAnadaSTi ane je bhAga tatvAnubhavane pacAvavAmAM pUrNatA mAne che te kriyAdaSTi tyiA naya che.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga pUrva pUrvanA naya karatAM pachI pachI naya sUkSma che pra-pUrva pUrvanA naya karatAM pachI pachInA naya sUkSama kevI rIte che te samajAve. u-pUrva pUrvanA naya pracuravastu gocara che, upara uparanA naya a5 vastu gocara viSayavALA che. sattA mAtra grAhaka saMgraha naya karatAM nagamanayane viSaya ghaNe che, nagamanA karatAM saMgrahane a5 viSaya che, kAraNa ke saMgraha naya te sattAne ja rahe che ane nigama naya te chatAbhAva ane achatAbhAva sarva bhAvane grahaNa kare che. athavA nagama naya sAmAnya ane vizeSa e be dharmane rahe che ane saMgraha te sAmAnyane ja grahe che, vyavahAra naya eka vizeSane ja rahe che mATe saMgrahathI vyavahArane viSaya alpa che. vayavahAra naya AkRti de bheda mAne che paNa saMgraha naya te mAnate nathI mATe vyavahArathI saMgraha naya bahu viSayI che. ghaTa thavAnI mATImAM ghaTa sattA rahI che tethI saMgraha naya kRtikA (mATI) ne grahe che ane vyavahAra naya AkRtimAna ghaTane grahe che tethI tenA karatAM vyavahAra ala5 viSayI che ane saMgraha bahu viSayI che. have RjusUtra karatAM vyavahAra trikALa viSayI che ane jusUtra te vartamAna viSayane ja grahe che tethI tenuM kSetra vyavahAra karatAM nAnuM che, zabda naya kAlAdi vacana liMgathI vaheMcatA arthane grahe che ane jusUtra naya vacana liMgane bhinna pADatuM nathI te mATe trAjusUtra nayathI zabda nayanuM kSetra alapa che ane zabda karatAM jusUtra naya bahu viSayI che, zabda naya IndrarUpa eka paryAyane grahatAM zaka, puraMdara, zacIpati vigere indra vyakita bAdhaka sarva paryAyane rahe
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 naya mArgAdezikA che ane sabhirUDha naya je dhama vyakata che teja vAcaka pA~yane grahe che. mATe zabda nayathI samabhirUDha naya alpaviSayI che. eva'bhUta naya prati samaye kriyA bhede bhinnAtha paNe mAnatA alpaviSayI che mATe eva bhUtathI samabhirUDha naya bahu viSayI che. ugama na sunaya vyavahAranaya brahmarasanA zabdana ema mabhika nayAnuM bhinnabhinnapaNe vartavu pra--sanaya bhinna bhinnapaNe vartatA zAthI kahI zakAya ? u--dareka naya pAta peAtAnA nayanA svarUpe asti che ane temAM paranayanA svarUpanI nAsti che mATe pra--jo ema na mAnavAmAM Ave te zuM thAya? u-- evabhUta nayamAM samabhirUDhanI nAstitA nahi mAnavAmAM Ave te te eva bhUta naya samabhirUDha kahevAya. e doSa lAge tathA eva'bhUtathI samabhirUDha nayanu svarUpa bhinna Thare nahi. ityAdi dvASo Ave mATe vidhi pratiSeSe karI nayAmAM sasabhaMgI mAnatAM sava doSa parihArapUrvaka pratyeka nayanI siddhi thAya che.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga ratnAkara-avatArikAmAM kahyuM che keH-e sAta naya eka bIjAnI apekSA na rAkhe che te durnaya kahevAya che ane ekAMta naya grahaNa karavAthI mithyASTipaNuM prApta thAya che. dharmapara sAta neya pra-dharmapara sAta naya utAre. u-nagama naya sarva dharmamAM lAgu paDe che. kAraNa ke sarva prANu dharmane Icche che e naya aMzarUpa dharmane dharma ema kahe che. saMgraha naya kahe che ke vaDerAoe Adaryo te dharma che e naye anAcAra tyAge paNa kulAcArane dhama kahyo. vyavahAra naya kahe che ke sukhanuM kAraNa te dharma che, paNa e naye puNya karaNane dharma mA. jusUtra naya te upayoga sahita vairAgya pariNAmane dharma kahe che, e nayamAM yathApravRttikaraNanA pariNAma pramukha sarva dharmamAM gaNyA. yathApravRttikaraNa mithyAtvane paNa hoya che. zabdanaya kahe che ke "dharmanuM mULa samakti che mATe samakita teja dharma kahevAya che. samabhirUDha naya kahe che ke jIva achava Adi nava tava tathA dravyane oLakhIne jIva sattA dhyAve, ajI. vane tyAga kare, e jJAna-darzana -cAritrane zuddha nizcaya pariNAma te ja dharma che. e naye sAdhaka siddhanA pariNAma tene dharmapaNe lIdhA. evaMbhUta nayanA mate zukaladhyAna, rUpAtItanA pariNAma kSapakakSeNi karmakSayanuM kAraNa te dhama. mekSarUpa kAryane kare te dhama. ema sAtanayathI dharma jANo. sAta naye siddhapaNuM pra-sAta naya siddhapaNumAM utAre
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mArgApa zikA --sava jIvanA ATha rucaka pradeza siddha samAna nirmaLa rAvAthI sarva jIve siddha che. e negama nayanI mAnyatA che. 50 saMgraha naya kahe che ke sa jIvanI sattA siddha samAna hAvAthI sarva jIvA siddha che; e sagraha naye payA yAstika naye karI kama` sahita avasthAne TAlI paNa dravyArthi ka naye karI siddha samAna avasthA sarva jIvonI aMgIkAra karI. vyavahAra naya. kahe che ke vidyA kRSi pramukha aNu siddha thayA te siddha. Adi dhama agIkAra karyo. peAtAnA AtmAnI siddhapaNAnI dhyAnanA upayogamAM varte che A naye khAdya veSa jaya jIsUtra nayanA mate jeNe sattA ALakhI ane te samaye siddha jANave e naye samakita jIva siddha samAna che ema kahyuM. zabda nayamate zuddha zukala dhyAna nAmAki nikSepe sahita te siddha che. tyAre samabhirUDha naya kahe che ke kevaLa jJAna, kevaLa darzana, yathAkhyAtacAritra ItyAdi guNu sahita teramA guNasthAne vanArA kevaLI siddha jANavA. teramA caudamA guNuThANuAnA kavaLIne A naya siddha kahe che. eva'bhUta nayanA abhiprAyathI sakalakama kSayo, lokanA aMte birAjamAna, aSTa guNu sa'panna te siddha jANavA. ' jIva upara sAta naya pra-jIva upara sAta naya utArI, u- nagama nayanA mate jIva guNa paryAyavAna che. saMgraha nayanA mate--jIva asa khyAta pradezavAna che.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya vibhAga para vyavahAra nayanA mate-te viSayavAsanA sahita zarIravAna che. rAjusUtra nayanA mate te upagavaMta che. zabda nayanA mate-tenAM nAma, paryAya jIva cetanA che ane te ekAIvALo che. samarUiDha nayanA mate te jJAnAdi guNavALe che mATe jIvane artha cetanA che. evaMbhUta nayanA mate-te anaMta jJAna, cAritra tathA darzanavAna che ane te zuddha sattAvAna siddhAtmA che. eka vastumAM bhinnabhinna sattAvALA sAta naya pra-eka vastumAM bhinna bhinna abhiprAyavALA sAta naya zI rIte lAgI zake? u-bhinna bhinna abhiprAyathI eka vastunuM svarUpa kahevAmAM kaI jAtane vivAda prApta thatuM nathI. dAkhalA tarIke eka puruSa che. te putranI apekSAe pitA che ane te bApanI apekSAe putra che ane te mA "A-pitAnI apekSAe namnA kahevAya che ane te mAmAnI apekSAe bhANeja kahevAya che ane te bhAInI apekSAe bhrAtA kahevAya che. ema apekSAbuddhithI eka purUSamAM pUrvokata saMbaMdha lAge che paNa ema nathI ke te putranI apekSAe pitA kahevAya eTale te sarvane paNa pitA kahevAya. A pramANe sAta nayamAM sApekSapaNe paraspara vivAda nathI, paraMtu te samyaga jJAnamAM kAraNabhUta che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya mArgo pardezakA eka vastumAM bhinnabhinna vyavahArathI mULa vastu rahI zake che. pra-eka vastumAM sAta nayathI bhinna bhinna vyavahAra karavAthI mULa eka va tu kevI rIte rahI zake? A u-rahI zake kAraNa ke eka jIva dravya deva zarIrane dhAraNa kare che, tyAre te deva kahevAya che, jyAre manuSya paryAya dhAraNa kare che, tyAre manuSya kahevAya che ane teja jIva jyAre nArakIparyAyane dhAraNa kare che tyAre nArakI kahevAya che ane teja jIva jyAre tiryAnimAM jAya che tyAre tiyaMgU kahevAya che. ema cAra gatinI apekSAe cAra prakAranAM vyavahArane te jIva pAme che paNa tethI te jIva naSTa thato nathI. tema sAta nayathI eka vastu svarUpa kahevAya che paNa tethI te vastunI naSTatA thatI nathI. A bAbata eka kerInA dRSTAMtathI avalekIe. kerI cakSu saMbaMdhathI rUpavAna kerI kahevAya che ane teja kerIne jIbhane saMbaMdha thavAthI rasavALI kahevAya che ane te kerIne nAsikAne saMbaMdha thavAthI sugaMdhavALI kahevAya che ane teja kerIne vapha Idriyane saMbaMdha thavAthI sukomaLAdi vyavahAravALI kahevAya che ane zrAgraMdriyane saMbaMdha thavAthI pica picAdi zabda vyavahArane pAme che paNa tethI kerI vastu naSTa thatI nathI, tema bhinna bhinna viSayevALA sAta nathI eka vastunuM svarUpa kahetAM vastu naSTa thatI nathI. te samApta
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ E CILEHMIR CAV. g T & svAduvAda apekSitanaya. chUTAnava | gaeNsa A citrano sAra e che ke, jema hAthI chUTA hoya che tyAre kaI ke vRkSone bhAMgI nAMkhe che, paraMtu tene mahAvata aMkuzathI vaza rAkhe che, tyAre te darabAre gAje che-vAre che-tevI rIte ekAMta matavALAe pAtAne amuka satya prApta thavAthI, tene AkhAnA rUpamAM pratipAdana karavA mathe che tyAre ja matasaMdhaSa No thAya che, paraMtu teo jyAre syAdvAdane anusare che tyAre tavaMta prApta kare che, eTaluM ja nahi paraMtu jagatamAM kAti saMpAdana kare che. AthI nayane hAthInI upamA ApavAmAM AvI che, ane syAdvAdane aMkuzanI upamA ApavAmAM AvI che. dhI zakti prI. presa, salApasa, kaisareDa, amadAvAda.