________________
અનેકાંતવાદ છે. અને નયવાદ એ અનેકાંતવાદને જ એક અંશ છે. - જૈન દર્શનમાં એકાંતવાદને મિથ્યા કરાવ્યો છે. મેક્ષ માર્ગમાં તે વિનભૂત છે, અનર્થકર છે, અસદુ અભિનિવેશને પોષનાર છે. અનેકાંત વાદ મિથ્યાઅભિનિવેશને ટાળનાર છે. માધ્યસ્થ પરિકૃતિને પોષનાર છે તથા મુમુક્ષુઓને સર્વ પ્રકારની વિરાધનાઓથી બચાવી આરાધનાના માગે ચઢાવનાર છે. | નયવાદની ઉપગિતા, પ્રવૃત્તિમાં દઢતાને લાવનારી છે તથા સાચા કારણને સ્વીકાર કરી અન્ય પણ તેટલાં જ સાચા કારણેને ઈન્કાર કરાવતાં બચાવી લેનાર થાય છે. મુમુક્ષુએને આ જ્ઞાન ઘણું જ ઉપકાર કરનારૂં થાય છે અને જૈન શાસકારોના અભિપ્રાય મુજબ આ નયવાદ અને સ્યાદ્વાદનું રહસ્યપૂર્ણ જ્ઞાન નહીં થવાને લીધે જ જીવ અનાદિકાળથી એકાંતવાદમાં તણાઈ આ ભવાટવીમાં પરિભ્રમણ કર્યા કરે છે. એમાંથી જીવને બચાવી લેનારૂં સમજ્ઞાન નયવાદ અને સ્યાદ્વાદથી જ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. એ નયવાદ અને સ્વાદ્વાદને તેના સાચા સ્વરૂપમાં વિસ્તારથી સમજાવનાર પૂર્વાચાર્યોના અનેક ગ્રન્થ રત્નો આજે પણ મોજુદ છે. તેમાં શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરસૂરિને રચેલે “સમ્મતિ તક ગ્રન્થ સૌથી મોખરે છે.
બીજે શ્રી મહુવાદીને નયચક્ર છે. તે ઉપરાંત શ્રી હરિભદ્ર સૂરીશ્વરજીની અનેકાંત જયપતાકા, વાદિદેવસૂરિજીને
