Book Title: Mangal Pravachana 1
Author(s): Sukhlal Sanghavi
Publisher: Z_Darshan_ane_Chintan_Part_2_004635.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249152/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgaLapravacana [1] mAre paricaya karAvatAM zrIyuta motIcaMdabhAIe kahyuM che ke huM vIsamI sadInA vicArapravAha ane dRSTibiMduothI paricita chuM. temanA A kathanamAM satya hoya te huM mArI dRSTie tenuM spaSTIkaraNa karavA IcchuM chuM. bhAgye ja AThaso mANasanI vastIvALA evA eka gaMdA gAmaDAmAM bhAre janma ane uchera che. Adhunika saMskAra, zikSaNa ane sAdhanane sAva abhAva hoya tevA ja vAtAvaraNamAM huM ogaNIsamI sadImAM Ucharyo ane bho chuM. gujarAtI gAmaDiyA nizALathI AgaLa mAre mATe koI zikSaNanuM vAtAvaraNa hatuM ja nahi. mane yAda che tyAM sudhI meM vIseka varSanI uMmare ekAda sAMpradAyika mAsikanuM nAma sAMbhaLyuM hatuM. ogaNIsamI ke vIsamI sadInA koleja ane yunivarsiTInA zikSaNaviSayaka lAbha meM meLavyA nathI. A daSTie huM eka rIte ogaNIsamI sadInoye nahi, paNa caudamI sadIno gaNavA yogya chuM. A badhuM satya hovA chatAM, teo kahe che tema, je huM vIsamI sadIne hevuM te eka arthamAM te sAcuM che. te artha eTale game te kALanA, game te dezanA ke game te viSayanA junA ke navA vicAro mArI sanmukha Ave che tyAre huM te upara kazA ja baMdhana sivAya saMpUrNa muktamane vicAra karuM chuM, ane temAMthI satyAsatya tAravavA huM yathAzakti prayatna karuM chuM. mArA A prayatnamAM ane jAti, dharma, saMpradAya, zAstra ke bhASAnA pUrvagraha bhAgye ja jakaDI rAkhatA haze. huM AcarI zakuM ke nahi te prazna puruSArthane che, paNa huM jijJAsA ane vicAranI daSTie mArA mananAM badhAM dvAre eTale sudhI khullA rAkhavA kALajI levuM chuM ke rakhe koI jJAtavya e satya aMza mAtra pUrvagraha ane upekSAne kAraNe dhyAna bahAra rahI na jAya. manane pUrvagraho ane saMkucitatAnAM baMdhanothI para rAkhI tathya jANavA, vicAravA ane tene svIkAravAnI tatparatA sevavI e je vIsamI sadInuM lakSaNa hoya te, huM te arthamAM vIsamI sadIno gaNAuM khare; bhale bIjA arthamAM huM ogaNIsamI ke caudamI sadIne uM. ema mAnuM chuM ke satyanI jijJAsA ane zodha koI paNa eka sadIne varelI nathI. dareka sadI ane yugamAM, icche tene mATe, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 1 darzana ane ciMtana ene saMbhava che ane bIjAne mATe game te sadImAM ane game te yugamAM paNa enAM dvAra baMdha ja che. A aMgata carcAthI huM Apa badhAnuM dhyAna be muddA tarapha kheMcuM chuM eka to jIvanamAM haMmezAM vidyArthIpaNuM cAlu rAkhavuM ane keLavavuM, ane bIjo muddo e ke vidyArthIpaNuM paNa muktamane eTale ke nibaMdhana ane nirbhayapaNe keLavavuM. vidyArthItva mAnasatattvanI daSTie vicArIe to vidyArthIpaNAnAM eTale saMskAra grahaNa karavAnI yogyatAnAM bIjo bALakanAM mAtA-pitA dAMpatyajIvanamAM praveza kare tyArathI ja temanI manobhUmikA rUpe saMcita thavA lAge che, ane te bIje garbhAdhAnanA samayathI vyakta rUpa dhAraNa karatAM jAya che. paNa ApaNuM gulAmI mAnasa A satya vastunuM Akalana karI zakatuM nathI. zizu, kizora ane kumAra avasthAnA vidyArthIjIvanane kALajIbharelI suvicArita doravaNI maLatI hoya evA dAkhalA ApaNe tyAM bahu prayatna paNa bhAgye ja jovA maLaze. ApaNA sAmAnya vidyArthIonuM jIvana nadI-paTamAMnA pASANanI peThe Akasmika rIte ja dharAya che, ane AgaLa vadhe che. nadInA paTamAM paththara jema avAranavAra pANInA pUranA dhasArAthI ghasAto kyAreka ApameLe goLamaToLa suMdara AkAra dhAraNa kare che, tema ApaNe sAmAnya vidyArthIvarga nizALa ane skUlanAM, samAja, rAjyatemaja dharmaziratAjanAM vividha niyaMtraNovALI zikSaNapraNAlikAnA AMtaraDAmAMthI pasAra thaI eka yA bIjI rIte ghaDAya che. soLa varSa sudhInuM vidyArthIjIvana. bIjAnA gaLaNe vidyApAna karavAmAM vIte che. eTale ApaNe tyAM kharA. vidyArthIjIvanane prAraMbha skUla choDI kolejamAM praveza karatI vakhate ja thAya che. e vakhate vidyArthInuM mAnasa eTaluM te pakava thaI jAya che ke have te ApameLe zuM zIkhavuM, zuM na zIkhavuM? zuM satya ane zuM anupayogI?-- e badhuM vicArI zake che. tethI vidyArthIjIvanamAM kalejakALa bhAre agatyane, bhAga bhajave che. pahelAMnI aparva avasthAmAM rahI gayelI traTie ke thayelI. bhUla sudhAravI e kAma karavA uparAMta kolejajIvanamAM AkhA jIvanane sparza ane upayogI thAya evI samartha teyArI karavAnI hoya che, ane te vakhate eTalI javAbadArI vicAravA ane nibhAvavA pUratI buddhi ane zarIranI, taiyArI paNa hoya che. tethI A samaya daramyAna vidyArthIe leza paNa gAphela rahevuM e jIvananA madhyabiMdu upara ja kuThArAghAta karavA jevuM che. huM beDuM ghaNuM kaeNlejanA vidyArthIo vacce rahyo chuM ane meM joyuM che Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgaLapravacana ke temAMnA bahu ja ochA vidyArthIo maLela taka ane zaktine saMpUrNa jAgRtipUrvaka upaga kare che. parIkSAmAM yena kena prakAreNa pasAra thaI javuM e dharaNa sAmAnya hovAthI vidyArthIne puSkaLa kImatI samaya ane tenI zaktisaMpatti kAryasAdhaka rIte vaparAtAM nathI. mArA eka mitra, jeo kuzaLa vakIla ane prajAsevaka che, temaNe mane kaheluM ke ame vidyArthIokhAsa karIne buddhimAna gaNAtA vidyArthIo-divasa ane rAtano moTe bhAga gapagoLA ane anAvazyaka vAgyuddhamAM veDaphI nAMkhatA ane ema mAnI letA ke parIkSA pAsa karavI emAM te zuM? jyAre parIkSA najIka Avaze tyAre taiyArI karI laIzuM ane e pramANe karI paNa letA, paraMtu jyAre bI. e. pAsa thayA ane AgaLa UMDA adhyayanano vicAra Avyo tyAre ema jaNAvyuM ke ame zarUAtanAM cAra varSone ghaNe samaya beTI rIte barabAda karyo che. e vakhate badhA ja sAmartha ane samayano egya rIte karakasarapUrvaka niyamita sadapayoga karyo hota to ame khAtarIthI koleja jIvanamAM meLavyuM che te karatAM bahu vadhAre meLavI zakyA hota. huM dhAruM chuM ke mArA e mitranI vAta taddana sAcI che ane dareka kaeNlejiyanane ochevatte aMze lAgu paDe che. tethI huM dareka vidyArthI, je atyAre kolejamAM navo dAkhala thaye hoya ke AgaLa vadhe heya, tenuM dhyAna A muddA tarapha kheMcuM chuM. kolejanA jIvanamAM eTalI badhI sArI taka che ke mANasa pite dhAre to pitAnuM saMpUrNa navasarjana karI zake che. temAM judA judA viSayanA samartha adhyApake, joIe tevuM pustakAlaya, ane navIna zoNitanA utsAhathI thanaganatA vidyArthIono sahacAra, e jIvana taiyAra karavA vAstenI mUlyavatI saMpatti che. mAtra tene upayoga karavAnI jIvanakaLA hastagata hovI joIe. jIvanakaLA vidyArthI jIvanamAM je kaMI siddha karavA jevuM tatva mane lAgyuM hoya to te jIvanakaLA che. je jIvavAnI kaLA hastagata kare che tene sApane tathA sagavaDanI UNapa viSe phariyAda karavApaNuM hotuM nathI. te to pitAnI sAme jeTalAM ane jevAM sAdhana haiya, jeTalI ane jevI sagavaDa hoya tene evI sajIva kaLAthI upaga kare che ke temAMthI ja tenI sAme Apa Apa navAM sAdhanonI sRSTi UbhI thAya che, te vaNamAgI AvI UbhI rahe che. je AvI jIvanakaLA jANato na hoya te haMmezAM A nathI, te nathI, AvuM nathI, tevuM nathI evI kariyAda karyA ja kare che, ane tenI sanmukha game teTalAM ane game Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana ane ciMtana tevAM sAdhane upasthita hoya to paNa tene tenuM mUlya samajAtuM nathI, kAraNa ke te jaMgalamAMthI maMgala karavAnI kaLA ja dharAvato nathI. pariNAme evA vidyArthI maLela sagavaDanA lAbhathI te vaMcita rahI ja jAya che, ane bhAvI sagavaDanA lAbho te mAtra temane mane rAjyamAM ja rahI. UlaTI vyAkuLatA UbhI kare che. tethI ApaNe game te kSetramAM game te karatA hoIe, chatAM emAM jIvanakaLAnI ja prathama jarUra che ane e kaLA eTale ochAmAM ochI ane navI gaNAtI sAdhanasAmagrImAM paNa saMtuSTa mane AgaLa vadhavAmAM teno upayoga karI levo ane svapuruSArthathI ja pitAne joItI sRSTi UbhI karavI te. agavaDane atibhAra je jIvanane kacaDI nAMkhatA hoya to e de sagavaDonA DhagalAmAM paNa rahele ja che. jene bahu sagavaDa te haMmezAM pragati karI ja zake athavA kare che, e dhruva niyama nathI. tethI UlaTuM, je vadhAre agavaDa ke muzkelImAM hoya te pAchaLa rahI jAya che ke kacaDAI jAya che, evo paNa dhruva niyama nathI. paNa dhruva niyama to e che ke buddhi ane puruSArtha heya tA ja game te sthitimAMthI AgaLa vadhI zakAya. jenAmAM e tattva vikasAvavAnI bhUkha hoya che te sagavaDa-agavaDanI tathAmAM bahu paDato nathI. ghaNI vAra to te vidyaH santu naH zAzva e kuntInA vAkyathI agavaDane notare che. meM evA eka mahArASTrIya vidyArthIne joyele ke je mAtA-pitA taraphathI maLatI badhI sagavaDa cheDI daIne ApapuruSArtha ja kolejamAM bhaNata hato ane bI. esa-sI. nA abhyAsa karavA sAthe kharcalAyaka kamAvA uparAMta svayaMpAka karI DA kharcamAM rahevAnI kalA siddha karato hato. meM tene pUchayuM ke 'vAMcavA vicAravAnuM bahu ochuM banatuM haze ?' te kahe ke meM goThavaNa ja evI karI che ke Arogya ane abhyAsa sacavAya tema ja svAzrayavRttimAM AtmavizvAsa vadhe. chevaTe teNe ucca vargamAM bI. esa--sI. nI. parIkSA pasAra karI. ApaNe e jANIe chIe ke mAtra vyApArIvRttivALAM mAtA-pitA pitAnI saMtatine vadhAre saMpattino vAraso ApI javAnI ja khevanA rAkhatA hoya che. teo keTalIye peDhI sudhInI svasaMtatinA sukhanI ciMtA sevatAM hoya che, paNa AnuM pariNAma UlaTuM ja Ave che ane saMtatinI kAyama salAmatInI temanI dhAraNA ja dhULamAM bhaLI jAya che. tethI mArI dRSTie jIvananI kharI khUbI e ja che ke game tyAM ne game te sthitimAM hoIe, chatAM vidyArthIpaNuM cAlu ja rAkhavuM joIe ane tene uttarottara vikasAvavuM joIe. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgaLapravacana khulluM ane nirbhaya mana jJAna ane vidyA e mAtra ahu vAcanathI ja maLI jAya che ema nathI. ochuM ke vadhu' vAMcavuM e ruci, zakti ane sagavaDatAnA savAla che. paNa, game teTaluM ochuM vAMcavA chatAM jo vadhAre siddhi ane lAbha meLavavA hoya to, tenI anivArya zarata e che ke, manane khulluM rAkhavuM ane satya-jijJAsAnI siddhimAM kAI paNa pUrvagrahAne ke rUDha saMskArAne ADe AvavA devA nahi. mArA anubhava ema kahe che ke A mATe sauthI pahelAM nirbhayatAnI jarUra che. dharmanA kAMI paNa kharA ane upayogI atha thatA hoya to te nirbhayatA sAthenI satyanI zAdha che. tattvajJAna e satyazodhane eka mArgo che, ane game te viSayanuM adhyayana karatA hoIe chatAM dharma ane tattvajJAnane sabaMdha rahelA ja che, e banne vastu kAI ceAkAmAM baMdhAtI nathI. mananAM badhAM dvArA satya mATe khullAM hAya ane nirbhayatA enI pRSThabhUmimAM hoya te! je kAMI vicArIe ke karIe te badhuM ja tattvajJAna ke dharmAMmAM samAI jAya che. jIvanasa smRti jIvanamAMthI mela ane nabaLAI dUra karavI ane tene sthAne sarvo'gaNa svacchatA tema ja sAmajasyapUrNa khaLa ANunuM--e ja jIvananI sAcI saMskRti che. A ja vastu prAcIna kALathI dareka deza ane jAtimAM dharmane nAme prasiddha che. ApaNA dezamAM saMskRtinI sAdhanA hajAra varSa pahelAMthI zarU thayelI ane Aje paNa cAle che. A sAdhanA mATe bhAratanuM nAma suvikhyAta che. tema chatAM dhanuM nAma sUga upajAvanAru thaI paDayu che ane tattvajJAna e nakAmI kalpanAemAM khapavA lAgyuM che. enuM zuM kAraNa ?-e AjanA prazna che. enA uttara dharmaguru, dharma zikSaNa ane dharmasaMsthAenI jaDatA tema ja nizciMtAmAMthI maLI jAya che. dharma ke tattvajJAna te teA jIvananuM sarvavyApI saurabha che. emAMthI AvatI durgaMdha e tenA dAMbhika TekedArAne lIdhe che. jema kAcu anna aNu kare ane vAsI ke saDeluM anna durgaMdha ke tethI bhAjanamAtra tyAnya anatuM nathI ane jema tAnta ane peASaka anna vinA jIvana cAlatuM ja nathI, tema jaDatApoSaka dharmonuM kalevara tyAjya chatAM sAcI saMskRti vinA mAnavatA ke rASTrIyatA nathI sarajAtI ke nathI TakatI. vyaktinI badhI zaktie, siddhi ane pravRttie ekamAtra sAmAjika kalyANanI dizAmAM cezAya tyAre ja dhama yA saMskRti caritArtha thAya che. dhama, saMskRti ane tattvajJAnanI vikRta samaja dUra karavA ane saikAo-jUnA vahemAnu mUla ucchedavA vAste paNa saMskRtinI sAcI ane UMDI samaja Avazyaka che. [is Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana ane ciMtana A daSTie gAMdhIjI ApaNe jANIe chIe ke gAMdhIjI eka mahAna rAjapuruSa che. temanI rAjakIya pravRtti ane hilacAlanA mULamAM satata vaheto amRta jhare pUre pADanAra kaI akhUTa UgamasthAna hoya to te temanI saMskRti viSayaka sAcI samaja che. temanI nirNAyaka zakti, sunirNayane vaLagI rahevAnI makakamatA ane game tene game tevAM judAM paDatAM dRSTibiMduone sahAnubhUtithI samajavAnI mahAnubhAvatAe badhuM temanI saMskRtinI sAcI samajane ja AbhArI che. e sivAya temanI pAse bIjuM kazuM dharmabaLa nathI. AvI saMskRtipradhAna vidyAnuM vAtAvaraNa racavuM e jema saMsthAnA saMcAlake ane zikSake para avalaMbita rahe che tema vidyArthIo upara paNa tene ghaNo AdhAra che. dhaMdhAdArI ane kuTuMba patine ApaNe ema mAnIe chIe ke je kAMI zIkhavAnuM che te te mAtra vidyArthIone ja zIkhavAnuM che ane ApaNe dhaMdhAdArI ke kuTuMbamAM paDelA zuM zIkhIe ? ane kevI rIte zIkhI zakIe ? paNa, A mAnyatA sAva bhUlabharelI che. monTesorInI zikSaNa paddhatimAM mAtra zizu ane bAlakanA ja zikSaNa upara bhAra nathI apAta, paNa tenA vaDIle suddhAMmAM susaMskAranuM vAtAvaraNa jamAvavAnI himAyata karAya che; kema ke, ema thAya te ja zizuo ane bALakenuM jIvana ghara ane zALAnA saMskArabhedanI athaDAmaNI vacce veDaphAtuM aTake. te ja rIte moTI uMmaranA vidyArthIonI bAbatamAM paNa che. game te dhaMdhArthI ane kuTuMbI hoya to paNa te bacata samaya ane zaktino upaga susaMskAritA meLavavA ane vikasAvavAmAM karI zake. eTaluM ja nahi, paNa teNe tema karavuM paNa joIe. nahi to tenI ane tenAM saMtAnonI vacce evI eka dIvAla UbhI thavAnI ke saMtAna tene uvekhaze ane te saMtAnane ukhaze. evI sthiti kadI paNa ISTa nathI ke jyAre saMtAne kahe ke vaDIla vahemI, jaDa ane rUDhicusta che; ane vaDIle kahe ke bhaNelA gaNAtA vidyAthao mAtra havAmAM UDe che. vaDIlo ane vidyArthIo vaccenI khAI vadhAre UMDI na bane tene rAmabANa ilAja mukhyapaNe vaDIlonA hAthamAM ja che, pachI bhalene te game tevA dhaMdhAdArI ane kuTuMbI heya. e ilAja eTale temaNe pote potAnI samajane zuddha karavAno prayatna kare te. -prabuddha jaina 8. 45. tA145 nA roja satrArabha prasaMge zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaInA vidyArthIo samakSa kareluM pravacana.