Book Title: Mallavadisuri
Author(s): Nandlal B Devluk
Publisher: Z_Shramana_Bhagwanto_Part_1_004596.pdf and Shramana_Bhagwanto_Part_2_004597.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249070/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNabhagavaMto naya ane syAdavAdanA adabhuta jJAnakuMjathI prakAzita "kAdazAra nayacaka"nA racayitA AcAryazrI malavAdIsUrijI mahArAja AcAryazrI malavAdasUri mahAprajJAvAna hatA, tarka-naya-zAstranA prakAMDa vidvAna hatA ane vAdamAM ajoDa hatA. kalikAlasarvajJa AcAryazrI hemacaMdrasUrie "siddhahaima zabdAnuzAsanamAM anumansavAri vArjiA: ' kahI AcArya matsyavAdIne tAkika-ziromaNi batAvyA che. valabhImAM AcArya nAgArjunasUrie je cothI AgamavAcanA karI temAM AcArya matsyavAdIsUrine sahayoga noMdhapAtra hate. prabhAvaka caritra' mujaba AcArya mallavAdIsUrine janma valabhImAM thaye hate. valabhI tyAre saurASTranI rAjadhAnI hatuM. temanI mAtAnuM nAma dubhadevI hatuM. durlabhadevIne traNa putro hatA. 1. jinayaza, 2. yakSa ane 3. malla. A malla e ja mallavAdI. zrI jinAnaMdasUri temanA guru ane saMsArIpaNe mAmA hatA. prabaMdha ciMtAmaNi" mujaba durlabhadevI valabhInareza zilAdityanI bahena hatI. malavAdI rAjA zilAdityanA bhANeja hatA. anya prabaMdhamAM zrI malavAdIsUri nAgendragacchanA AcArya hatA ane temanAthI maavAdIgacha cAlyuM hovAnuM darzAvyuM che. A mahUvAdIgacchanI gAdI paMcAsara, pATaNa, thAmaNA (khaMbhAta) vagere sthAnamAM hatI, jenI paraMparAmAM malavAdI nAmanA bIjA paNa aneka sUrivare thayA che. A AcArya darekanA pUrvajapahelAM mallavAdI hatA. zrI malavAdInA kuTuMbIjano jainadharma pratye zraddhAzIla hatA. mahuvAdInI mAtA durlabhadevI jainadharmanI ananya upAsikA hatI. mallavAdInA mAmA zrI jinAnaMdasUri bharUcamAM virAjamAna hatA tyAre eka vakhata zAstrArthamAM bauddhabhikhu naMdathI parAbhava pAmavAne lIdhe temane bharUca choDavuM paDyuM. te pachI teo valabhI padhAryA. tyAM eka divasa temane dharmopadeza zravaNa karavA durlabhadevI pitAnA traNa putro sAthe AvyA hatA. temanA upadezathI durlabhadevI ane temanA traNe putre vairAgya pAmyA. saMsAranI asAratA samajyA. mAtAsahita traNe putrae zrI jinAnaMdasUri pAse dIkSA grahaNa karI. guru pAse dharmazAno abhyAsa karI traNe munibhAI e vidvAna thayA. traNemAM malamuni sauthI vadhu vidvAna hatA. zrI jinAnaMdasUri pite vividha viSayene gaMbhIra jJAtA hatA. pUrvAcAryo dvArA "jJAna-pravAda' nAmanA pAMcamA pUrvamAMthI uddadhRta "nayacakra" nAmano graMtha temanI pAse hatuM, jenuM adhyayana-adhyApana vizeSa vidhipUrvaka ja karI-karAvI zakAtuM hatuM. eka vakhata tIrthayAtrA karavA jatI vakhate temaNe vicAra karyo ke, bALasulabha capaLatAne kAraNe kuzAgrabuddhivALA malamuni dvArA A graMtha bhaNavAmAM Avaze te aniSTa thavA saMbhava che. A aMge spaSTa niSedhAtmaka Adeza ApIne ja mAre tIrthayAtrAe javuM e ucita che. A mATe gaMbhIratApUrvaka vicAra karI AcAryazrI jinAnaMdasUrie sAdhvI durlabhadevInI sAthe malamunine bolAvIne kahyuM ke-"priya ziSya! huM tIrthayAtrA mATe jAuM chuM. mana lagADIne abhyAsa karatA 2010_04 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanaprabhAvaka rahejo. paNa eka vAtanuM dhyAna rAkhajo ke, A nayacakra graMthane bhUlathI paNa bhaNaze nahi, nahitara upadrava thavAno saMbhava che." zikhya malamuni ane sAdhvI durlabhadevIne sArI rIte A vAta samajAvI gurue prayANa karyuM. e mane vaijJAnika satya che ke, niSedha karelI vAtane jANavAnuM AkarSaNa adhika hoya che. malla muninA manamAM nayacakra graMtha vAMcavAnI AturatA thaI gurue saMpUrNapaNe e graMtha vAMcavAne niSedha karyo hovA chatAM A bAlamuni pitAnI IcchA rokI zakyA nahi. temaNe sAdhvI durlabhadevInI rajA lIdhA sivAya te vAMcavAnI zarUAta karI. graMthamAM prathama ke A pramANe hate. vidhiniyamabhaGgavRtti vyatiriktatvAdanarthakamavocat / jainadanyacchAsanamanRtaM bhavatIti vaidharmyam // 1 // kane artha samajavA malyamuni prayatna karI rahyA hatA, tyAM acAnaka zAsanadevIe AvI graMtha khUMcavI lIdhe. tethI malla muninA manamAM kheda thaye. samasta saMghamAM paNa A mahattvapUrNa graMtha cAlyo javAthI ciMtA phelAI gaI. paraMtu tene prApta karavAne koIpaNa upAya keInA hAthamAM na hatuM. gADha pazcAttApa yukta malyamuni parvatanI guphAmAM vizeSa sAdhanA karavA lAgyA. temaNe ghera tapa AraMbhya. niraMtara chaTha tapa karavA lAgyA. pAraNAmAM rUkSa bhajana letA hatA. cAturmAsika pAraNAnA divase saMghanI AgrahapUrvakanI vinaMtithI sAdhuo dvArA levAyeluM snigdha bhajana lIdhuM. temanI ghora tapasAdhanAthI devI pragaTa thaI. teNe mallamuninI parIkSA karI. mallamuni temAM uttIrNa thayA. AthI devIe samayAntare vividha prazno pUchyA ane tenAthI prasanna thaI kahyuM ke, "muni! huM tamArA para prasanna chuM. tame kaI varadAna mAge." mallamunie te graMtha pAcho ApavA kahyuM. devI belI, e have asaMbhava che. paNa tame nayacaka graMthanI je eka kArikA ( ka) bhaNyA che, tenA AdhAre tame nayacaka graMthanA sarva artha karavA saphaLa banI zakaze." devI ATaluM rahasya pragaTa karI adazya thaI gaI. mallamuni atyaMta utsAhapUrvaka ISTadevanuM smaraNa karI graMtharacanA karavA lAgyA. temaNe pUrve bhaNelI eka kArikAne AdhAre dasa hajAra lekapramANe navA "nayacaka" zAstranuM nirmANa karyuM, je Aje dvAdazAra nayacakane nAme prasiddha che. A graMthane hAthInI aMbADI para padharAvI rAjAe ane zrIsaMghe mahotsava karyo ane mallamuninuM apUrva sanmAna karyuM. tyArabAda keTalAka samaye zrI jinAnaMdasUri tIrthayAtrA karI valabhI padhAryA. mallamunine sarva prakAre gya jANI sUripada pradAna karyuM. pUrve zrI jinAnaMdasUrijIne bharUcamAM bauddhabhikSu naMda sAthe zAstrArthamAM parAjaya maLatAM, tyAMthI temane nIkaLI javuM paDyuM hatuM ane ene lIdhe zramaNavargane ghaNuM sahana karavuM paDyuM hatuM. A vAtathI vyathita zrI mallavAdasUrie gurudevanA parAjayanuM kalaMka dUra karavA ane jenazAsananuM bevAyeluM gaurava punaH prApta karavAne daDha saMkalpa karI eka divasa bharUca padhAryA. 2010_04 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zamaNubhagavaMta 191 tyAM bauddhabhikSu naMda sAthe rAjasabhAmAM zAstrArtha che. zrI malavAdIsUrie "nayacakranA AdhAre zAstrArtha zarU karyo. cha mahinA sudhI zAstrArtha cAlyuM. chevaTe zrI malavAdIsUrine vijaya thayuM. jenazAsananuM gaurava punaH sthApita thayuM. AthI samasta saMghamAM AnaMda AnaMda chavAI gaye. rAjAe paNa ghaNI prasannApUrvaka AcAryazrIne ajeyavAdI'nuM biruda arpaNa karyuM ane bauddhabhikSu naMdane bharUcamAMthI cAlyA javAne Adeza Ape. paNa, udAra ane dayAvAna zrI mallAdIsUrie rAjAne kahI e Adeza baMdha rakhAvyuM. zrI jinAnaMdasUri A vAta jANI saMghasahita valabhIthI bharUca padhAryA, teone ghaNuM ja bahumAnapUrvaka nagara-praveza thaye. sAdhvI durlabhadevI paNa putra-sUrinA vijayathI prasanna thayAM. guruzrI jinAnaMdasUrie ghaNuM harSa pUrvaka AziSa ApyA ane gaccha bhAra yathAyogya evA zrI malavAdasUrine seM. prabaMdhaciMtAmaNi" pramANe zrI mallavAdIne A zAstrArtha bauddho sAthe valabhImAM rAjA zilAdityanI sabhAmAM thayAne ullekha che. vaLI, zrI jinAnaMdasUrinA parAbhavanI vAta mallavAdIne mAtA durlabhadevI dvArA jANavA maLI hatI. ane sAthe sAthe e paNa jANavA maLyuM ke - "tIrthaM zatrujayAvaM yad viditaM mokSakAraNam / kavetAzva-mAvatasta vaumUtAvAzritam | 22 " (arthAta, jenuM mukhya tIrtha zatrujya hatuM, te tIrtha bauddhonA kabajAmAM hatuM. tenA para te vakhate jeno adhikAra rahyo na hate.) mAtAnI A vAta sAMbhaLI mallavAdIsUrie pratijJA karI ke- " nonmUlayAmi ceda bauddhAn nadIraya va drumAn / / tadA bhavAmi sarvajJadhvaMsa -pAtakabhAjanam // 35 // " / A AkarI pratijJA sAthe mallavAdIsUrie kaI guphAmAM ghora tapa karyuM. tapanA prabhAvathI pragaTa thaI devIe malavAdIsUrinI buddhinI parIkSA karI. parIkSAmAM uttIrNa thayelA mallavAdIne devIe prasanna thaI kahyuM ke, "mUcA pAmatA para: " (tame paramatanA vijetA bane.) devI pAsethI AvA prakAranuM varadAna pAmI, nyAyavidyAmAM pravINa banI mallAvAdIsUrie valabhImAM bauddhabhikSu naMda sAthe zAstrArtha karyo ane vijaya meLavyuM. A zAstrArtha "vijayasiMhasUri prabaMdha" mujaba vIranirvANa saM. 884 (vi. saM. 414)mAM thayuM hatuM. ( AcAryazrI mallavAdIsUri vAdakuzaLa hatA tema ja samartha sAhityakAra paNa hatA. temanA dvArA racAyelA traNa graMthane ullekha maLe che: 1. dvAdazAra nAyaka, 2. 24 hajAra kalekapramANa padmacaritra, 3. sanmatitarka TIkA. A traNa graMthamAM atyAre phakta dvAdazAra nayacakra graMtha maLe che. te tarka-nyAyaviSayaka uttama graMtha che. "nayacakazAstra" graMtha 13 vibhAgamAM vaheMcAyeluM che. zarUAtamAM 12 bhAgamAM vidhiniyamathI utpanna thatAM 12 nAnuM varNana che, je A zAstranA 12 ArA rUpe che ane e ja kAraNe A zAstranuM nAma "dvAdazAra nayacakra" paNa che. 13mA bhAgamAM 12 nanuM saMjana 2010_04 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19ra zAsanaprabhAvaka che, tethI A 10mA bhAganuM nAma "svAduvAdaba' rakhAyuM che. jainasAhityamAM 700 nenA saMgrahavALuM "saptazatAracakra" hatuM, jema A 12 nayanA saMgrahavALuM 'dvAdaza nayacaka" che. AcArya mahvavAdIe A nayacakramAM pUrvenAM-prAcIna darzanathI laI potAnA samaya sudhInA matanuM talasparzI svarUpa varNavI, tenI mArmika samAcanA karI che. naya ane svAdvAra darzananuM vivecana karanAra saMskRta bhASAne A adbhuta-anupama graMtha che. vartamAnamAM A graMtha mULasvarUpe maLato nathI. AcArya zAMtisUri, malladhArI zrI hemacaMdrasUri ane kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryanA gurubhAI AcArya pradyumnasUrinA paTTadhara AcArya caMdrasenasUrinA samaya sudhI A graMtha vidyamAna hatA. vi. saM. 1334 pahelAM te vilupta thaI gayuM. eTale vartamAnamAM A graMtha mULa svarUpe maLatuM nathI, paNa tenA upara AcArya siMhasUragaNi vAdI kSamAzramaNakRta "nayacakravAla' apanAma nyAyamAnusAriNI' nAmanI 18 hajAra kalekapramANe saMskRta cUrNi-TIkA maLe che ane mahe0 yazavijyajIe tene Adarza pATha taiyAra karela che te maLe che. te parathI A graMthanI mahattA ane graMthakartAnI vAdazaktine vizada khyAla Ave che. vartamAnamAM vidyamAna vidvavarya zrI aMbUvijayajI mahArAje ghaNuM ghaNuM saMzodhana karI " dvAdazAra nayacaka" upara sAro e prakAza pADatAM graMthanuM stutya sarjana karyuM" che. ). AcArya mallavAdInA moTAbhAI muni ajitaze vAdI zrIcaMdranI preraNAthI "pramANa graMtha racyA hatA ane vacalA bhAI yakSamunie "aSTAMganimittadhanI" saMhitAnuM nirmANa karyuM hatuM. vartamAnamAM A graMtha aprApya che. AcAryazrI haribhadrasUrie racela "anekAMta jayapatAkA'mAM AcArya mallavAdInA graMtha sanmatitaka mAMthI ghaNuM avataraNa TAMkyAM che. AthI AcArya malyavAdI zrI haribhadrasUri pahelAM thayelA siddha thAya che. AcArya malavAdIsUrine bauddho sAthe zAstrArtha vIranirvANa saM. 884 (vi. saM. 414)mAM thayo hato, e AdhAre AcArya malavAdIsUri vIranirvANanI navamI (vikramanI pAMcamI) zatAbdImAM thayelA manAya che. Agama ddhAraka ane "prakhara bhASyakAra'nA lADIlA nAmathI prasiddhi pAmelA bahuzruta parama gItArtha AcAryazrI jinabhadragaNi kSamAzramaNa ( zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNa mahAzratadhara AcArya hatA. teo jJAnanA sAgara ane AgamavANI pratye agAdha zraddhAzIla ane niSThAvAna hatA. temanuM ciMtana svataMtra nahi, paNa Agamayukta hatuM. AcAryazrI jinabhadragaNi kSamAzramaNe Agamane prathama sthAna ApyuM. AgamanuM AlaMbana laI temaNe yukta ane ayuktanI vicAraNA karI. itihAsanAM pRSTho para AgamaparaMparAnA piSaka AcAryomAM zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNanuM nAma naMdhapAtra che. ). 2010_04