Book Title: Mahavir no Syadwad
Author(s): Jayendra Shah
Publisher: Z_Jayantsensuri_Abhinandan_Granth_012046.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/230180/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||5) bhagavAna mahAvIrano syAdvAda (zrI jayendrabhAI zAha, muMbaI) bh bharatotramAM A avasarpiNI kALanA covIsamAM tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra deve agAunA tIrthaMkaronA bodhanI paraMparAmAM ahiMsA ane anekAntavAdanI vizvane ApelI bheTa amUlya che. ahiMsA ane anekAnta-vAda paraspara AdhArita che. anekAnta draSTi vinA ahiMsAnuM pUrNa pAlana asaMbhavita che. sUkSmAti sUkSma jIvasRSTi, saMpUrNa jIvadayA, karmabaMdha ane mokSanI mImAMsA, aneka draSTikoNathI vastu svarUpanuM pratipAdana, e prabhu mahAvIranI vizvane maLelI amUlya ane advitIya baudha saMpatti che. prastuta lekhamAM vastune aneka draSTikoNathI samajavAnI syAdvAda ke anekAntavAdanI vyApaka draSTi jaina darzanamAM kevI rIte vyakta thaI che ? vyavahAra temaja adhyAtmamAM A draSTinuM zuM mahatva che? te joIe.. .. kalikAla sarvajJa AcArya zrI hemacaMdrasUrijI siddha hema zabdAnuM zAsana mAM syAdvAdanI vyAkhyA A rIte Ape che. dUttyavyayam, anekAnta ghotakam, tataH syAdavAda:anekAntavAdaH nityA nityA dhaneka dharmazabalaikavastvabhyupagama iti yAvat / - svAtu e aya che, je anekAnta arthanuM ghotana kare che. e uparathI syAdvAda eTale anekAntavAda. eTale ke, nityaanityAdi aneka dharmono eka vastumAM je svIkAra karavo, tenuM nAma syAdvAda kahevAya. paMDita sukhalAlajIe noMdhyu che ke, anekAnta vicArasaraNIno kharo artha e che? satya darzanane lakSyamAM rAkhI tenA badhA aMzo ane bhAgone eka vizALa mAnasa vartuLamAM yogya rIte sthAna ApavuM. vastunA anaMta dharmo che. bhinna bhinna draSTibiMduothI ekabIjAnA virodhI dekhAtA dharmono syAdvAdamAM svIkAra thAya che. dA. ta. eka ja puruSa jAdI judI apekSAe saMbaMdha vizeSe pitA, putra, kAkA, maMtrI, mAmI, sasarI, jamAI tarIke oLakhAya che. hAthInA eka eka avayavane oLakhIne tene hAthInuM pUrNarUpa samajI hAthInuM varNana karanArA aMdhajano, AMzika zAnane pUrNa jJAna mAnatA hatA, tethI temano abhiprAya khoTo hato. eka DhAlanI eka bAju sonAnI ane bIjI bAju cAMdInI maDhelI che. tene be bAju jonArA judA jAdya mANaso judI rIte jAe, te apUrNa darzana che. baMne bAjoe jonAranuM darzana pUrNa darzana che. vastunA aneka dharmonA vicAra viniyamathI tenuM jJAna saMpUrNa bane che. aneka dharmonA samanvayathI vastu svarUpa sAcuM samajAya zrI jayendrabhAI zAha zrImad janInama. bhimana praphyujarAtI vibhAga FLAT che. * sAt * eTale amuka apekSAe, ane vAda eTale kathana. apekSA pUrvaka kathana eTale syAdavAda. anekadraSTi yukta kathana, eTale bhinna bhinna draSTie je vanA te anekAntavAda utpAda - vyaya - dhrauvya. . vizvavaMdya viSe vibhu sarvajJa bhagavAna mahAvIradeva pratyeka padArthanA mukhya traNa dharmo kahyA che. utpAda, vyaya ane dhrauvya. utpAda eTale utpatti. vyaya eTale nAza ane dhau eTale sthiti. zrI tattvArthasUtramAM sUtra che ke . ke havA-caya-prAvapurA mRtyu " A sUtrane draSTAMtanI madadathI samajIe to, saunAnI kaMThIne toDIne emAMthI kuMDaLa banAvavAmAM Ave che. tyAre kaMThIno nAza ane kuMDalanI utpatti thaI kahevAya. paraMtu kuMDalanI utpatti navI nathI. kaMThIno AkAra badalAyo ane kuMDaLano thayo. kaMThI ane kuMDala, baMne suvarNarUpamAM to eka ja che. kuMDala rUpe utpatti, kaMThI rUpe nAza ane suvarNanI sthiti, e traNeya bAbato A udAharaNamAM spaSTa thaI. je mULa vastu sthAyI che. tene jaina rvibhASAmAM ' dravya " kahevAmAM Ave che. ane jenI utpatti ane nAza thAya che tene * paciya " kahevAmAM Ave che. dravyathI dareka padArtha nitya che ane paryAyathI eTale avasthA bhedathI dareka padArtha anitya che. Ama vastune ekAnta nitya ke anitya nahi mAnatAM nityAnityarUpe jovAnI zailI e syAdvAda che. vastu mAtra mULa dravya rUpe sthAyI yAne nitya che. ane avasthA bhede anitya che. Ano paNa sAra e che ke dravyanI apekSAe dareka pAchuM nitya ane sthAyI che ane pakSiyanI apekSAe rivartanazIla che. vastranA tAkAmAMthI koTa pATalUna banAvyA hoya to tyAM te vastranA tAMtaNAnA aNuo paramANuo mULa dravya rUpe kAyama che, kAraNa ke paramANuono kadApi nAza thato nathI. koTa pATalUnanA rUpamAM te utpanna thayuM che. tAko ane koTa pATalUna e vastranAM avasthAMtaro thayAM. eka ja mANasa bALaka maTIne yuvAna, yuvAna maTIne vRddha thAya che. mANasa tarIke badhI avasthAmAM samAna che. e rIte AtmA mULa dravya rUpe nitya che. tenI avasthAomAM parivartana thatuM hovAthI paryAyanI draSTie avasthA bhede AtmA anitya che. eka manuSya maTIne deva thayo. baMne avasthAmAM te AtmA rUpe eka ja che. A AtmAnA manuSya paryAyano nAza thayo ane daiva pazcimanI utpatti thaI, ema kahevAya. A rIte jaina darzanamAM AtmAne nitya ane anitya, yAne pariNAmI mAnavAmAM Avyo che to, jo AtmAne mAtra nitya ja mAnavAmAM Ave to temAM sukha duHkhanI bhinna bhinna avasthAo, judAM judAM parivartano samajAvI zakAze nahi. AtmAne nitya mAnIne paNa jo pariNAmI 57 kAma viSaya Azakti meM mile nahIM ArAma / jayantasena ise taje, jIvana sukha kA dhAma // Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnIe to ja, sukhaduHkhAdi bhinna avasthAo ane parivartano apekSAe avakatavya che, ema kahI zakAya che. avakatavyanI sAthe temaja puNya-pApa, baMdha-mokSa AtmAmAM ghaTI zake che. jo AtmAne ati maLavAthI pAMcamo bhaMga thAya che. avakatavyanI sAthe nAsti ekAnta anitya mAnavAmAM Ave to eka kSaNanA pathayi je kArya maLavAthI chaThTho bhaMga thAya che. avakatavyanI sAthe asti nAsti karyuM. tenuM phaLa bIjI kSaNanA payayine maLyuM. Ane kRtanAza ane baMne maLavAthI sAtamo bhaMga thAya che. zrI. bhagavatI sUtramAM " sia. akRtAgama doSa kahevAmAM Ave che. kRtanAza. eTale je karyuM hoya atyi. sia natyi sia avattaLuM " ema traNa bhaMga dazavAyA. tenuM phaLa karanArane maLe te. akRtAgama eTale jeNe je karyuM nathI tenuM che. saptabhaMgI e A traNa bhaMganI vizeSa vyAkhyA che. phaLa tene maLavuM. ekAnta kSaNikavAdamAM sukha-duHkha, puNya-pApa ane jIvane AzrIne-udezIne saptabhaMgI. nuM udAharaNa ApaNe. jaIzuM. baMdha-mokSa AtmAmAM ghaTI zakatAM nathI. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya 1. 'jIva satuM che' (sva dravyAdinI apekSAe) 2. 'jIva asat che' ma. zrI ' vItarAga stotra ' mAM A baMne pakSono yogya samanvaya (paradravyAdinI apekSAe) 3. jIva satuM che ane asat che. 4. A rIte samajAve che. jIva sat asat baMne yugapatuM che. paraMtu baMne dharma yugapatuM guDo'pi kapha hetu : syAn - ekIsAthe kahI na zakAya, te mATe avakatavya che. pa. 'jIva satuM' nAgaraM pittakAraNam / hovA chatAM eka sAthe sat asatuM hovAthI, sat avakatavya che. 6. jIva asatu hovA chatAM eka sAthe saMtu asatuM che, mATe asatu dvayAtmani doSo'sti avakatavya che. 7. jIva krame karI sat asatuM hovA chatAM satu guDanA 'TR meSane || 6 || asat che mATe sat asat avakatavya che. goLa kapha kare che. sUMTha pitta kare che. paraMtu te baMnenuM yogya mizraNa. | ' vidhi-niSedha prakAranI apekSAe vastunA dareka payaya (dhama) thAya to koI doSa raheto nathI. tema ekAnta nityavAda ke ekAnta mAM sAta aMgono ja saMbhava che, kemake dareka dharma aMge sAta ja anityavAda sadoSa che. nityAnityavAda nirdoSa che, e. phalita thAya prazna thaI zake, ethI vadhAre nahi. eTale vastunA pratyeka dharme eka, che. duniyAnA tamAma doSone nAbuda karavAnI tAkAta anekAntavAdamAM . ema anaMta dharma aMge anaMta saptabhaMgI thaI zake. che. ( pramANa samAyelI che. tamAma vAdonA aMta lAvavAnI amogha zakti naya tattvAlo kAlaMkAra 7-38, 39 ) syAdavAdamAM che. goLa kaphanuM kAraNa che athari gaoNLa kaphotpAdaka che, pAMca samavAya kAraNo suMTha pittanuM kAraNa che. athAtu pitta kare che, jyAre A baMne judA judA hoya, tyAre doSaprada bane che, paraMtu jyAre baMnenuM ekIkaraNa jaina darzanamAM kAryakAraNano siddhAMta, syAdvAdane suMdara rIte thAya che tyAre baMnenA doSo nAbuda thAya che. alagatA doSa che tyAre prakaTa kare che. kAI paNa kArya mATe pAca samavAya kAraNano svIkAra, aikya doSaghna bane che. e kArya kAraNano siddhAMta che. 1 kALa 2 svabhAva 3 (pUrva) karma 4 udyama pa niyati. saptabhaMgI 1 kALa eTale ? kArya siddhi mATe kALa mayadA. karelA jaina darzanamAM koI paNa praznanA uttaramAM judI judI sAta zubhAzubha karmo kALa pAke tyAre udayamAM Ave che. dA. ta. AMbo. kathanarItiono Azraya levAya che. tene ' saptabhaMgI ' kahevAmAM vAvyA pachI phaLa mATe samayanI rAha jovI paDe che. te Ave che. te A pramANe che. 1. 'mati' eTale che. 2. 'nAsti' eTale nathI. 3 'asti-nAsti' eTale che, chatAM nathI. 4. 'AvavALa' - 2 svabhAva eTale ? vastuno svabhAva, jaDa ane cetana eTale na kahI zakAya tevuM che. 'gati-gavavattaLa eTale che. ema potAnA svabhAva mujaba varte che. dA. ta. bAvaLanuM jhADa vAvyuM hoya kahI zakAya tevuM nathI. 6. 'nAsti-vaktavya eTale nathI, ema | nathI. huM nAnatva eTale nathI ema to bAvaLa ja Uge, AMbo nahi. kahI zakAya tevuM nathI. 7. 'sti-nAsti vaktavya' eTale che, ke 3 pUrva karma- eTale ? prANIonI. sukha duHkhanI bhinna bhinna nathI ke che e kahI zakAya tevuM nathI. A sAteya kathanarItio paristhitio pAchaLa kAma karato karmodaya karmanI asarathI ja rAjA sAthe "kaMthacit' eTale amuka apekSAe e zabda joDavo paDe che. ne raMka, mUkha ne budhdhimAna baLavAna ne nirbaLa,rogI ne nirogI. prathama bhaMgathI vastu zuM che ? te darzAvAya che jema ke vastu evA judA judA bhedo jovA maLe che. 'asti' svarUpe ja che paraMtu amuka apekSAe eTale ke svadravya, 4 udyama- eTale jIvanI pravRtti. jIva zubhAzubhakarma bAMdhe che svakSetra, svakAla ane svabhAvathI che. dvitIya bhaMgathI vastu zuM temAM teno udyama rahelo che. azubha karma zubhakarmamAM ane zubha karma nathI ? e darzAvAya che, jema ke vastu nAsti ja che paNa amuka azubhamAM pheravAya che. temAM paNa jIvano udyama ja rahelo che. apekSAe, eTale ke padravya parakSetra parakAla ane parabhAvathI nathI. jIvanI puruSArtha zakti tene mokSa sudhI pahoMcADe che. vartamAna trIjA bhaMgathI vastu zuM che ? ane zuM nathI ? te anukrame dezavAya yuganI bhautika vijJAnanI zakti jIvanI udyama zaktinuM udAharaNa che. caturtha bhaMgathI vastu avakatavya che tema darzAvAya che. vastunA keTalAka dharmo ajJAta hoya che, anubhavamAM AvI zake chatAM yogya - 5 niyati- eTale ? je banavAnuM nakkI ja che te bhAvibhAva. zabdomAM vyakta na thaI zake tevA hoya che, tethI vastu amuka dhAryuM pariNAma Ave tevI tamAma saMbhAvanA hoya chatAM, chellI che. thIma pANI sAbiminAra nA vimAna 58 bhogI bana kara mAnavI, pAtA kaSTa mahAna / jayantasena tana bala dhana, tInoM khovata jAna / / Jain Education Interational Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaDIe na dhAreluM bane, dA. ta. rAmacaMdrajInuM vanagamana, acAnaka laoNTarI lAgI jatAM garIbanuM dhanavAna banI javuM. avazya sukha ke duHkha ApanAruM karma jaina paribhASAmAM 'nikAcita' kahevAya che. niyati e nikAcita karmanuM pariNAma batAvatuM kAraNa che. anya udAharaNathI A pAMca samavAya kAraNo vadhu spaSTa thaI zake tema che. eka vidyArthI yunivarsiTInI DIgrI. prApta karavA Icche che. te mATe abhyAsanI kALa madiA svIkAravI paDe che, vidyArthInA svabhAvano svIkAra karavo paDe che, anukULa karma ane niyatino paNa svIkAra karavo paDe che. udyamano paNa svIkAra karavo paDe che. koI paNa kArya pAchaLa A pAMceya kAraNo avazya vidyamAna hoya che. temAM koI kAraNa gauNa ke koI mukhya hoI zake che, paraMtu koI kAraNano sarvathA abhAva to na ja hoya. 5. pU. AcArya zrI siddhasenadivAkarasUrijI sanmati tarka ' mAM lakhe che ke kAlo sahAva niyaI puvvakayaM purisa kaarnnegNtaa| micchA~ te , samAsano hotti samatta || 3 - 53 || kAla, svabhAva, niyati, pUrva karma udaya e paikI koI ekano ekAnta pakSa karavAmAM mithyAtva che. e pAMceyane yogya rIte svIkArAya te samyaktva che. te jJAnakriyAno samanvaya muktinI sAdhanA mATe jJAna ane kriyA baMneno samanvaya Avazyaka gaNAya che. vizeSAvazyaka bhASya' mAM kahayuM che ke, kriyA vinAnuM jJAna haNAyeluM samajavuM ane jJAna vagaranI kriyA haNAyelI samajavI. udAharaNa tarIke dekhavA chatAM pAMgaLo ane doDavA chatAM AMdhaLo baMne baLI mUA, jJAna ane kriyA benA saMyogathI ja phaLasiddhi thAya che. anyanA khabhA para paMgu bese ane paMgunA kahevA pramANe anya cAle to nagare pahoMcI zakAya. taravAnI vidyA jANanAra taravAnI kriyA vinA pAra utarI zake nahi. jJAna vihuNI kriyA AMdhaLI che ane kriyA vinAnuM jJAna pAMgaLuM che. baMne bhaLavAthI rathanA be paiDAnI jema mokSarUpI ISTa nagare pahoMcI zakAya che. nizcaya ane vyavahAra draSTi jIvanA zuddha svarUpanI prApti, e jainadharmamAM aMtima dhyeya manAyuM che. je draSTi vastunA mULa ke tAttvika svarUpane sparze che, te nizcaya draSTi kahevAya che. vastunI vyAvahArika avasthAne sparzatI draSTi te vyavahAra draSTi kahevAya che. vyavahAra draSTi kriyAyukta che. nizcaya draSTi jJAna yukta che. nizcaya draSTithI dhyeya nakkI thAya che. vyavahAra draSTithI sAdhanAno krama sevAya che. "nizcaya draSTi hRdaye dharI pALe je vyavahAra, puNyavaMta te prANIAI leze bhavano re pAra" (upAdhyAya zrI yazovijayajI ma.) nizcaya dhyeya batAve che ane vyavahAra dhyeya lakSya sudhI pahoMcADe che, mATe baMne zrI vItarAga zAsanane mAnya che. ekalA jJAnathI mokSa nathI, tema e kalI kriyAthI paNa mokSa nathI. baMne paraspara sApekSa che. ane jyAM apekSA che tyAM syAdvAda che, e nakkara satya che. pramANa ane naya pramANa eTale jJAna ane naya eTale pramANa bhUta jJAnanuM aMzarUpa jJAna vastunA samagra rUpe thatA bodhane jaina paribhASAmAM ' pramANa " kahevAya che. aMze thatA bodhane 'naya' kahevAya che. pramANanA pAMca prakAra che. 1. matijJAna 2. zrutajJAna 3. avadhijJAna 4 mana:paryava jJAna pa. kevala jJAna. jaina darzanamAM avadhi, mana : paryAva ane kevala e traNa jJAna pratyakSa jJAna che, jyAre mati ne zruta baMne parokSa jJAna che. samudranuM biMdu samudra na kahevAya, tema asamudra paNa na kahevAya, kiMtu samudrano aMza kahevAya. te pramANe naya pramANano aMza che. jeTalA vacananA prakAro thaI zake, teTalA nayanA prakAro thAya. paraMtu jaina darzanamAM bahu jANItA evA sAta nayo che. muLa rUpe to nayanA mukhya be bheda che 1. dravyArthika naya ane 2. payayArthika naya. mULa padArtha ne ' dravya ' kahevAmAM Ave che. mULa dravyamAM thatA pheraphArane payaya kahevAmAM Ave che dravyArthika naya eTale vastunA mULa dravya para lakSya Apato vicAra. payayArthika naya eTale vastunA parivartana para lakSya Apato vicAra dravyanI pradhAnatA. mAnanAro naya te dravyAstika ke dravyArthika naya kahevAya, ane payinI pradhAnatAvALo je naya te payiAstika ke payayArthika naya - kahevAya. dravyArthika nayanA naigama naya, saMgraha naya ane vyavahAra naya ema traNa bhedo paDe che. pAyayArthika nayanA Rju-sUtra-naya, zabda naya, samabhirU naya ane evabhUta naya. ema cAra bhedo paDe che. e rIte sAta naya kahevAya che. 1. naigamana - vastumAtramAM sAmAnya ane vizeSa aMzarUpa dharma hoya che. te te apekSAe vastu sAmAnya rUpe tema ja vizeSa rUpe jaNAya che. A kArya naigama naya kare che. dA. ta. vastra, vastra tarIke te sAmAnya che, paraMtu khamIsa tarIke te vastra vizeSa che. emAMye bIjAM khamIsanI sAthe A khamIsa sAmAnya che paraMtu sapheda hovAthI bIjA raMgIna karatAM e vizeSa che. A rIte sAmAnya temaja vizeSarUpe jJAna naigama nayathI thAya che. 2, saMgraha naya- A nayathI vastu mAtrane sAmAnya rUpe jANI zakAya che. dA. ta. carma cakSuthI dekhAtA jagatanA saghaLA padArtho anitya che. jenI utpattine vinAza saMbhave te anitya gaNAya. ane jenI utpatti ke vinAza koI kALe thato nathI, temaja eka sthira svabhAva jeno che, te nitya padArtha che. A saMgraha naya vizvanAM saghaLA padArthone potAnA udAra peTALamAM samAve che. sattA rUpe badhAya padArthane ekarUpe A naya mAne che. sAmAnya svarUpe mAne che. nadI samudra kuvo taLAva badhuMja jaLa che, ahIM samagrane sAmAnya tarIke jANyuM te saMgraha nayajJAna 3. vyavahAra naya - A naya lokavyavahAra mujaba vastune vizeSa rUpe jANe che. satuM rUpa vastune jaDa ane cetana ema be prakAre darzAvI A prakAronuM aneka bhedo pUrvaka vistRta vivecana karavAnuM A nayanuM kAma che. A naya pRthakaraNa kare che. saMgraha nayamAM ekIkaraNano manovyApAra kare che, vyavahAra nayamAM pRthakkaraNano pitAnA senA, ravi dAdanI rAjadhAnI mAgaNI | pa9 ajJAnI banakara phaeNsA, kiyA bahuta saMbhoga / jayantasena binA damana, udita ho kaI roga / / Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. manovyApAra che. utsarga temaja apavAda e baMne mArgonuM avalaMbana sva paranA 4. zA sUtra naya - vastu mAtranA vartamAna payi tarapha A. kalyANanuM lakSya rAkhIne levAnuM kahevAmAM AvyuM che, utsarga eTale nayanuM lakSya che. dA. ta. bhUtakALamAM khovAyeluM ke bhaviSyamAM rAjamArga ke kAyado; apavAda eTale Apadharma yAne ulaTuM AcaraNa. maLanAra dhanane lakSyamAM letAM, hAlamAM je dhana che tene anusarIne utsarganA prasaMge utsaga baLavAna che. ane apavAdanA prasaMge mANasanuM dhanavAnapaNuM gaNavuM. A naya kevaLa vartamAna payine mAne apavAda baLavAna che. utsarganA prasaMge apavAda mArge cAlanAro virAdhaka che, ane apavAdanA prasaMge utsarga mArge cAlavAno AgrahI paNa virAdhaka che A vAta khAsa khyAlamAM rAkhavA jevI che. 5. zabda naya - A naya paryAyavAcI zabdone ekAryavAcI mAne utsarga apavAdamAM paNa syAdvAda samAviSTa che. che, paraMtu kALa liMga vagereno bheda paDato hoya to ekAAvAcI zabdano paNa artha bheda mAne che. A naya liMga vacana jAdAM paDatAM - cAra nikSepa - zabdano artha prayoga jaina darzanamAM cAra rIte thAya vastune jAdI kahe che. dA. ta. ghaDo, kaLaza, kuMbha e samAna vastu che. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva. dA. ta. rAjA, koInuM nAma che. paraMtu ghaDI, loTI, gAgara e pelAthI judI vastu che, ema mAne rAjA hoya ne tene te nAmathI bolAvavAno vyavahAra thAya che te nAma nikSepa, rAjAnI mUrti, chabI ke citrane paNa rAjA tarIke oLakhavAmAM Ave che te sthApanA nikSepa kAraNa ke rAjA tyAM sthApanA. rUpe che. 6. samabhirUDha naya - A naya zabdanA bhedathI artha bheda mAne je bhUtakALamAM rAjA hato athavA bhaviSyamAM rAjA thanAra che tene che. temAM rAjA, nRpa bhUpati vagere kAryavAcI zabdono paNa judo paNa rAjA kahevAya che; eTale pAtranI draSTie rAjA kahevAthI dravya jAdo artha karavAmAM Ave che. dA. ta. rAja cihnothI zobhe te nikSepa thAya che. jenAmAM kharekharuM rAjApaNuM hoya. athati rAjagAdI rAjA, mANasonuM rakSaNa kare te nRpa, pRthvInuM pAlana kare te bhUpati. upara hoya ane zAsana calAvato hoya tyAre te bhAvarAjA. kahevAya. Ama pratyeka zabdanA mULa arthane A naya pakaDe che. rAjakuMvara ke je bhAvimAM rAjA thanAra che te dravya rAjA kahevAya ane 7. evaMbhuta naya - A naya pramANe jo zabdArtha vartamAnamAM rAjagAdI choDI dIdhela hoya te paNa dravya rAjA kahevAya rAjA ghaTato hoya to ja te vastune vastu tarIke saMbodhI zakAya. dA. ta. zabdanA artha bhAve nikSepa kahevAya che. jaina darzananA bhakti mArgamAM kharekhara rAjacihanothI zobhato hoya tyAre ja " rAjA' kahevAya. nAma sthApanA ane dravya nikSepanI sahAyathI bhAva nikSepa sudhI. sevaka kharekhara sevAmAM lAgelo hoya tyAre ja te sevaka kahevAya. pahoMcavAnI sAdhanA thAya che. kartavya - akirtavya viveka anuyoga zrI AcArAMga sUtranA cothA adhyayananA bIjA uddezamAM prAraMbhamAM aneka viSayonI vyAkhyA pramANe jaina zAstronA cAra bhAga eka sUtra che. paDe che. te cAra anuyoga kahevAya che. - | je AsavA te parissavA, je parissavA te AsavA, teno 1. dravyAnuyoga- jemAM jIva, ajIva-pudgala vagere padArthonuM nirUpaNa. artha e thAya che ke je karma baMdhanAM sthAna che te karma nirjarAnAM che. te dravyAnuyoga che, dA. ta. kama viSayaka zAstro, sanmati tarka sthAna bane che, ane je karma nirjarAnAM sthAna che, te karma baMdhanAM Adi darzana zAstra sUtra kRtAMga sthAnAMga sUtra, tattvArtha sUtra vagere sthAna bane che. A sUtramAM vivekanI zakti ane anekAnta draSTi dravyAnuyoganA graMtho kahevAya che. para prakAza paDe che. je kArya vaDe ajJAnI kamabaMdhana kare che te ja 2. gaNitAnuyoga - jemAM padArthanI gaNatarI mApa vagerenuM varNana kArya vaDe jJAnI. karmanAza kare che. ajJAnInI pravRttimAM sAMsArika hoya tene gaNitAnuyoga kahe che. dA. ta. sUrya prajJapti, caMdraprajJapti, Asakti ane sAMsArika phaLanI kAmanA hoya che. jJAnInI pravRttimAM saMgrahaNI kSetra samAsa vagere graMtho. jJAnadraSTi ane muktinI AkAMkSA hoya che. ajJAnI eka kArya Asakti pUrvaka kare che, tethI te tenA karmathI baMdhAya che, jJAnI te ja 3. caraNa-karaNAnuyoga- jemAM cAritra ane AcAranuM varNana Ave kAryuM anAsakta paNa kare che tethI temAMthI upajatA karmathI te che, tene caraNakeraNAnuyoga kahe che. dA. ta. zrI AcArAMga, zrI baMdhAto nathI. jJAnI deza, kALa vigere joIne kartavya - akartavyano nizItha, dharmabiMdu, zrAdhdha vidhi vagere graMtho viveka karIne pravRti kare che... 4. dharmakathAnuyoga- dharma preraka draSTAMto tathA kathAonuM varNana te eka utsarga apavAdanI vicAraNAno paNa sAvAda draSTimAM dharmakathAnuyoga che. dA. ta. jJAtA dharmakathAga Agama, triSaSThI. samAveza thAya che. sAmAnya sthiti saMjogomAM je niyamo pALavAnA zalAkA puruSa caritra vagere. hoya che te utsarga mArga kahevAya che ane badalAyela sthiti syAdavAda prarUpaka sAhitya saMjogomAM je mArga grahaNa karAya che te apavAda mArga kahevAya che. | prAcIna AgamomAM ''siya atyi, siyaNatyi, dravya, guNa, kyo. mArga grahaNa karavo ? te dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI paryAya, naya Adi syAdvAda sUcaka zabdo aneka sthaLo para jovA vicAraNA pachI nakkI karavuM joIe. eka pakSe amuka rIte vartavAnuM maLe che. I. sa. pUrve cothI sadImAM zrI bhadrabAhu svAmIjInI daza. TharAvyuM hoya te badhI ja paristhitimAM lAgu pADI zakAya nahi. niyaktiomAM A viSaya vadhu spaSTa rIte cacayeilo jovA maLe che. thI jayarA zenAri adina graMtha,rAjarAtI vibhAga 60 viSaya vAsanA dila basI, kAma bhoga kI doDa / jayantasena pataMgavata, Akhira jIvana choDa / lain Education International Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I. sa. nI prathama zatAbdImAM AcArya zrI umAsvAtIjIe zrI dazavilA che. jarmanInA prakhyAta tattvavettA hegalanuM kathana che ke, tattvAdhigama sUtra ane zrI tattvArtha bhASyamAM anekAntavAdanI paraspara virodhI dharmonuM hovApaNuM ja saMsAranuM mULa che. koI vastunuM vistRta carcA karI che. I. sa. nI cothI zatAbdImAM zrI siddhasena yogya rIte varNana karavA mATe e vastu saMbaMdhI saMpUrNa satya divAkarasUrijI ane zrI saMmatabhadrajIe syAdvAda para vadhu prakAza kahevAnI sAthe e vastunA virUddha dharmono samanvaya kevI rIte thaI pADyo che. I. sa. nI pAMcamI zatAbdImAM zrI malavAdIjI ane zrI zake che. enuM nirUpaNa karavuM joIe. (thIllI, hisTarI ora jinabhadra gaNi kSamAzramaNajI nAmanA zvetAmbara jainAcAryoe A philosophI pR-467) nyU AIDiyAlijhamanA samarthaka breDalenA mata. viSaya para aneka graMtho lakhelA che. tyAra bAda I. sa. nI AThamI pramANe dareka vastu Avazyaka ane anAvazyaka ema baMne bIjI - navamI zatAbdImAM zrI akalaMkajI ane AcArya zrI haribhadrasUrijInAM vastuo sAthe tulanA karIne siddha thaI zake che. saMsArano koI nAmo A prakAranA sAhatyimAM vikhyAta che. I. sa. nI navamI padArtha nakAmo athavA nirarthaka che ema na kahI zakAya. tethI dareka zatAbdImAM zrI vidyAnaMdajI ane zrI mANikyanaMdijI nAmanA vikhyAta tucchamAM tuccha vicAramAM ane nAnAmAM nAnI bAbatamAM satyatA. digaMbara AcAryo thayA. temaNe sAdvAdanI prarUpaNA karatAM graMtho rahelI che. (epIyaransa enDa rIyAlITI pR - 487) Adhunika lakhyA che. I. sa. nI dasamI agiyAramI sadImAM zrI prabhAcaMdrajI dArzanika joecitranuM kathana che ke koI paNa vicAra pote ja bIjA. ane zrI abhayadevasUrijI nAmanA tArkiko thayA. temanI pachI I. vicArathI sarvathA aLago paDI jaIne mAtra potAnI ja draSTithI satya sa. nI bAramI sadImAM zrI vAdidevasUrijI ane kalikAla sarvajJa zrI kahI zakAya nahi. (necara opha Tutha e - 3, pR-92-3) mAnasa hemacaMdrAcAryanA nAmo ullekhanIya che zrI vAdidevasUrijIe 'pramANa zAstrI pro- viliyamsa jemsa lakhyuM che ke, ApaNAM aneka vizvo che. naya tattvAlo kAlaMkAra' 'syAdvAda ratnAkara' vagere graMtho racyA che. zrI. sAdhAraNa manaSya A badhAM vizvone ekabIjAthI chUTAM ane svataMtra hemacaMdrAcArye anyayoga vyavacchedikA, ayoga vyavacchedikA, rUpe jANe che. pUrNa tattvajJAnI te ja che ke je pUrA vizvo ne eka pramANamImAMsA vagere graMtho racIne syAdvAdanuM pratipAdana karyuM che. bIjA sAthe saMkaLAyelA ane saMbaMdhita jANe che. ( dha prinsIpalsa upAdhyAyazrI yazovijayajI asAdhAraNa pratibhAzALI vidvAna hatA. opha sAyakolojI volyuma - 1 e 20 pR - 291) teo I. sa. nI sattaramI aDhAramI zatAbdImAM thayA. temaNe yoga, jaina darzanamAM darzana samanvaya sAhitya, prAcIna nyAya vagere viSayonuM pAMDitya prApta karyuM hatuM. temaNe zAstravAta samuccayanI syAdvAda kalpalatA TIka, nayopadeza, AcArya zrI siddhasena divAkarasUrijI e lakhyuM che ke, naya rahasya, naya pradIpa, nyAya khaMDakhAdya, nyAyAloka, aSTasahastrI uda dhAviva sarva sindhava : TIkA Adi aneka graMthonI racanA karelI che. paMDita vimaladAsa na samuvIurf tamaya sarvadraSTaya : | temanA samakAlIna digaMbara vidvAna hatA. temaNe saptabhaMgI taraMgiNI na ca tAsu bhavAnudIkSyate / nAmano graMtha racyo che. chelle chelle upAdhyAyajI zrI yazovijayazrIe A vimavettAnuM sarivivoftha : ||9 dA racelA ghaNA kharA nayanA graMtho para zrI siddhasenadivAkara sUrijIe. racelA nyAya graMtho para sAhitya samrATa vyAkaraNa vAcaspati AcAryazrI | he bhagavAna, ApanAmAM saMsAranA samagra dazano AvIne samAya che. vijayalAvaNyasUrIzvarajI ma.zrIe lAkho zloka pramANa TIkAo racI eTale ke samagra darzano ApanA darzanamAM samAviSTa che, paraMtu jema samudramAM maLanArI judI judI nadIomAM samudranuM darzana thaI zakatuM nathI, tema vibhinna darzanomAM Apa dekhAtA nathI. anya darzanano sAdvAda zrI siddhasena divAkarasUrijI sanmatitarkanI 69 mI gAthAmAM syAdvAdane maLatI paddhati jaina sivAya anya darzanomAM paNa ' kahe che. jovAmAM Ave che. RgvadamAM kahevAmAM AvyuM che ke " e samaye bhadaM micchAdasaMNasamUhamaiiassa abhayasArassa satuM paNa na hatuM ane asatu paNa na hatuM. " (Rgvada 10 - 129 - 1) IzAvAsya kaTha, prazna, zvetAzvatara vagere prAcIna upaniSadomAM nivAsa maJvo savAluhANa THsa || paNa te hale che ane halatuM paNa nathI, te aNuthI nAnuM che ane A gAthAmAM jina vacanane mithyAdarzanonA samuharUpa jaNAvavAmAM mahAnuM thI mahAnuM che, te satu paNa che ane asatuM paNa che. vagere AvyuM che. mithyAdarzanono samUha chatAM jaina darzana samyagadarzana kevI. kathanomAM bahAnuM varNana paraspara virodhI guNonI apekSAe jovA rIte ? jAdA jAdA mato jyAre potAnuM maMtavya vyakta kare che tyAre maLe che. vedAntano anirvacanIya vAda, kumArino sApekSavAda, temanI draSTi eka mAtra potAnA maMtavya prati ja hoya che. te bauddhadharmano madhyama mArga syAdvAdane anusaratI. zailI darzAvanArA anyamatono virodha kare che. e rIte potAnA matane nirapekSa satya che. grIka darzanamAM paNa empIDAklIjha, eTomasTreisa ane mAne che. anya mato pratye te nirapekSa hovAthI ja mithyA kare che. anaikasAgorasa nAmanA dArzanikoe IlieTisanA nityavAda ane jaina darzanamAM badhA mato yathAsthAne goThavAya che. tethI te sApekSa. harakliTasanA kSaNikavAdano samanvaya karIne. padArthomAM nityadazAmAM dezanuM bane che ane tethI samyagadarzana bane che. bhinna bhinna nayonI paNa ApekSika rIte parivartana hoya che, tevA svIkAra karyo che. apekSAe jainadarzana rUpI mahAsAgaramAM anyA darzana rUpI nadIo pazcimanA Adhunika dArzanikoe paNa syAdavAdanI paddhatie vicAro bhaLI jAya che. ethI sAda darzananA udAra peTALamAM sarvano koe IlieTisanomasi ane mAne che | tArA sivAya tamArA 61 mAyA mamatA nA taje, rakhatA citta kaSAya / jayantasena Atma vahI, janma janma duHkha pAya // Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samanvaya thAya che. AcArya zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNe badhA virodhI nayo ekatra thaIne samyaka kevI rIte bane che te A rIte samajAvyuM che. eka rAjAnA sevako paraspara laDe che. paraMtu rAjAnI samakSa teo ekatra banI jAya che. rAjAnuM kArya paNa teo kare che bharyo saMbaMdha, kajoDAmAM mane kamane jiMdagI bhara nibhAvAto patipatnino. klezayukta saMsAra, pakSApakSInuM rAjakAraNa vagere paristhitiomAM svAIyukta ane kadAgrahI. mAnasa ja vadhu kAma kare che. syAdvAda udAra draSTi khilave che. potAne maLatI sukha sagavaDonI vaheMcaNI. paNa virodhI no bhegA maLIne jinane mAnya vastu siddha kare che evI bhAvanAno udaya AvI udAra draSTimAM ja saMbhavita che. ane potAno svArtha siddha kare che. vargagharSaNa nivAravAnI ane lokone samAna tako pUrI pADavAnI. paramayogI zrI AnaMdadhanajIe SaDradarzanone jIinendranAM aMga lokazAhInA nama siddha karavAnI mahatvapUrNa bhUmikA syAdvAdayukta tarIke varNavIne sApekSa draSTiono samucita samanvaya darzAvyo che. vicAradhArA pUrI pADe che. SaDu darisaNa jina aMga bhaNI je A samasta loka vyavahAra anekAnta draSTithI ja cAle che tevuM pratipAdana zrI siddhasenadivAkarasUrijIe. A paMktiomAM karyuM che. nyAsa SaDU aMga jo sAdhe re 1. " jeNa viNA logassa vi vavahAro nami jinavaranA caraNa upAsaka savvahA na nivruDaI . SaDu darisaNa ArAdhe re. tassa bhuvaNekTa guruNo Namo sAcI jIvana draSTi aNekaMta vAyassa II " mAru e ja sAcuM ema mAnanAro to zrI jina zAsanathI. ApoApa ja bahiSkRta thayelo che. sAcAne potAnuM mAnI, khoTAnA -jenA vinA jagatano koI vyavahAra jarA paNa cAlI zake tema nathI, sparzathI paNa dUra rahevA IcchanAro zrI jaina zAsananA apekSA maya - te tribhuvana guru syAdvAdane ame namaskAra karIe chIe.. te tribhuvana kare tyAMduvAdane ema na syAdvAdano sAco upAsaka banI zake che. " ane e syAdvAdamaya jinamatanI upAdhyayazrI yazovijayajI | (AcArya zrI vijaya rAmacaMdrasUrijI) 5. zrI. e o pramANe, stuti karI che. syAdvAda sAcI jIvanadraSTi vikasAve che, sukhazAMti ane uttarNavyavahAra nizcayavathA, - samAdhAna sthApavAnI kalA zIkhave che. mahAtmA buddha ane temanA A vananAruM koIlhAt ziSya pUrNa vacceno prakhyAta saMvAda syAdvAda zailInI vicAraNAno trasyadurnayavAdikacchapakula suMdara namUno che. game tevI viparita paristhitine paNa anukULa bhrazyatkupakSAcalam / / tarIke svIkArI levAnI draSTi A syAdvAda zailI Ape che. bUra udyadhukrinadI pravazasubhagaM karanArane bhalo mAnavo, ghora nirAzAmAM paNa zubha saMketa jovo, e syAdvAda maryAdayA jJAna A zailIthI prApta thAya che nirAzA, krodha, abhimAna, ISya vagere cittane azAMta karanArA durguNonA upadravo zamI jAya che. syAdvAda paramata sahiSNutA zIkhave che. dharma dharma vacce, saMpradAya muktA paraM nAzraye // saMpradAya vaccenA kalaho syAdvAda yukta draSTi vaDe ja zamAvI zakAya (adhyAtmasAra :) che. syAdvAdano ArAdhaka matAbhiniveza ke kadAgrahathI mukta hoya nizcaya ane vyavahAranI kathAnA uchaLatA kallolonA kolAhalathI. che satyano pUjArI bane che. kAcabAonA kuLavALA tUTI paDatA. kupArUpI parvatovALA, sacoTa syAdvAda yukta vicAraNA jIvanamAM Dagale ne pagale lAbhakAraka yukti nadInA pravezathI saubhAgyazALI ane sAdvAdanI maryAdAthI. che. prasiddha vAtakAra zrI dhUmaketu likhita ' posTa oNphisa ' vAtamAM yukta evA zrI jina zAsana rUpI samudrane mUkIne, bIjA koIno ya kaoNcamena alI DosAnA jIvananI karuNatAnuM marmasparzI Alekhana che. huM Azraya karato nathI. A vAtamAM alI jevI ja paristhitimAM jyAre posTamAstara mukAya sAdvAdano viSaya mahAsAgara jevo che. aneka yuktio, che tyAre, tenA pratye tene sahAnubhUti janme che. te suMdara rIte taka ane vicAraNAono emAM samAveza thAya che. jema eka dazAvavAmAM AvyuM che. lekhake eka suMdara vAkya paNa vAtamAM mUkyu bALaka pote joyelA samudranuM varNana be hAtha pahoLA karIne kare ke che. "manuSya potAnI draSTi choDI bIjAnI draSTie vicAre to ardha samudra ATalo moTo hato. tema meM A nibaMdhamAM bAlaceSTAthI ja jagata zAMta thaI jAya. vizvamAM je kalaho, kaliAhalo, spadhIo, syAdvAdanuM darzana karAvyuM che. vastuta : syAdavAdano viSaya vizALa, gharSaNo arAjakatA, hiMsA, zoSaNakhorI, sattA bhUkha vagere jovA agAdha gahana ane gaMbhIra che. syAdvAda vizvanA samasta vAdono. maLe che temAMthI bacavAno mArga syAdvAda batAve che. samrATa che e vAta nirvivAda siddha thAya che. " cAusamrATa | be peDhIo vaccenuM aMtara saMgA saMbaMdhIonAM saMbaMdhomAM vinayatetarAmu ''. vaimanasya - aNabanAva, peDhInA mAlika ane nokara vacceno taMgadilI - 62 IcchA pUrI kaba huI, icchA karo nirodh| jayantasena kahA~ gayA, karmoM kA avarodha // ain Education International