Book Title: Lalit Vistargat Vastu Vichar Tatkartushwa Samasat Parichay
Author(s): Bhadrankarsuri
Publisher: Z_Rajendrasuri_Janma_Sardh_Shatabdi_Granth_012039.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/211868/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lalitavistarAgata vastuvicAraH tatkartuzca samAsataH paricayaH bhavanatilakasUrIzvarAntevAsI bhadraGkarasUriH vItarAgaiH sarvajaiH sUtrIyavidhinA vidhIyamAnAzcaityavandanAdi kriyAH, mithyAdarzanamathanatvena samyagdarzanavizuddhijanakatvena prarU pitA: snti| caityavandanasUtrasyopari nAnAvRttayo vidyante tatra sarvAbhyo vRttibhyaH prAcInavRtternAma 'lalitavistare'ti prasiddha pravartate, yasyAzca, racayitAraH sugRhItanAmadheyA: suvihitaziromaNayaH samarthazAstrakArA AcAryAbhagavantaH zrIharibhadrasUrayo vijayante / __ asyA vRttermAhAtmyaM janazAsane nizcitaM vizrutamevaMvidhamasti yat, upamitibhavaprapaJcAyA: kartAra AcAryA siddharSigaNayaH kthynti| 'anAgataM parijJAya, caityavandanasaMzrayAmadarza nirmitA yena vRttilalitavistarA' ityenaM viSayaM samarthayantaH pU. pA. zrImanicandrasUrayo ye siddharAjajayasiMha mahArAjasya rAjyasaMsadi samarthapAditvena prathitAH pU. zrI vAdidevasUrINAM gurava Asan, te lalitavistarAyAmupari paJjikAnAmaka laghu TIkA racayanto maGagalAcaraNe 'akhila vyAkhyAtacUDAmaNiH sugatapraNItazAstrAbhyAsA pracalitacetanaH siddharSinAmaka: sAdhu puGgavaH yAM-lalitavistarAM buddhA prabuddhaH, upamitibhavaprapaJcAkathAkRtirUpa svakRtau yatkartuHlalitavistarAkatturharibhadra sUregurutayA'sau namasyAM cakre, tasyA vRttevidhRti kA kaH samarthaH ? tathApyAtmanaH smRtyayatiSye'ham, ityA khyaatvntH| caityavandanamekaM tAdRzamanuSThAnamasti yad pU.pA. zrImadbhagavad gaNadharendraH sAdhusAdhvIbhinirantaraM kriyamANAvazyaka karmaNi nihitamasti / 'caityavandanataH samyak zubho bhAvaH prajAyate, tasmAtkarmakSayaH sarvaH, tataH klyaannmshnute'|| adyApyadaM yugInA jainazAsane paraH sahasrA: parolakSAzcajanAzvatyavandanakriyAM niyamata: kurvanto dRzyante tata eSAcaityavandanakriyA jIvantI vidyate tathApi bhAvita cittavatA puruSeNa kAryeti yatA bhAvitacittena bhavantI kriyA sakriyAtvena zAstraNa svIkriyate, sa eva zuddhacatyavandanaM karoti yasya caityavandana suutrsyaarthtaatprymsti| lalitavistarAnAmakograntho mAtrasiddharSerupakArakonAsti, sAdaramabhyasyatazca, abhyAsena satyatatvabodhakasarvajIvasya siddharSivadupakArA bhavati / ato lalita vistarAgranthe sAtatyenAbhyAsAdaraH zraddhAlubhiH krtvyH| zrImantastIrthakarA 'dharmarayanAyakA dharmarathasya sArathayo dharma sAmrAjyasya sArvabhaumAH' ityAdi tIrthaMkaramahattvasambandhi tatvaM, lalitavistarAyAH viziSTa bodhaM vinA'nyatojJAtumazakyamato lalitavistarAyAH samyagjJAnato vizvopakAriNaH paramAtmanastIrthakarAn prati bhaktibhAvollAso'vazyaM jAgatyaiva / adyAsmAbhiH svIkartavyamevayat trisandhyaM caityavandanIya sUtraH, caityavandanAdikriyAkartAro jainA lakSAdhika saMkhyAyAM vidyante parantu tadartharahasyena saha, bhAvatastatkartAraH katipaye'pi, kvacit santyapi sambhAvyate / tAdRza paristhite: parivartana kRte etasya lalitavistarAgranthasyAdhyayanakAriNAM saMkhyAvRddhiH kartavyA, tadartha prayatno'pi kartavyaH / jagataH sarvazAsanAtizAyi jaina zAsanaM jayati yat idaM zAsanaM sarvathA vyavasthitaM sarvathA sarvakalyANakaraM karmamahAsattAyA adhaHsthitAnAM jIvAnAM karmaparasattAto mocakaM ca sarvaduHkhamAtratA - mockmsti| ___ zrImatyA lalitavistarAyA mUlarUpa uddazya evamasti yat, caityavandanasya cArukriyAyAM yAni caityAni vandanIyAni bhavanti tAni zrImatAM bhagavatAmahatAM bimbAnyeva teSAM bimbAnAM caityamitinAma kathaM kathyate ? tatpratyuttarametadasti / tebhyazcaityabhya: kRtavandanAdiH, prazastasamAdhi viziSTa cittaM sampAdayatyeva zrImadarhaddhiSveSu prazasta samAdhi viziSTacittotpAdana sAmarthya bhAvArhadbhayaH sampadyat iti / vI.ni.saM. 2503 191 Jain Education Intemational Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'puruSavizvAse vacanavizvAsa' iti nyAyAnusAreNa jJAnajyotiH puJjasamazvAcArya haribhadrasUreH paricayaM prApya tatkRta granthasya mahattA jnyaatvyeti| zrIprabhAvakacaritrAnusAreNa samAsato haribhadrasUrezcaritramullikhyate / zrImAn haribhadrasUrizcitrakUTanagarasya rAjJo jitAreH purohita AsIt, svayaM prakANDapaNDito'ta eva pANDitya mahattvahetunA sa bhagavAn 'yena kathitaM mayA jJAtaM na syAttadA tasyAhamantevAsI bhaviSyAmIti mahAbhISmapratijJAM kRtvaan| tasminnavasare citrakUTanagare jinabhaTasUrinAmako jainAcAryoM nivasatisma, tasya sampradAya mahattarAbirudavirAjitA 'yAkinI' tyabhidhA dhAriNI sAdhvI mukhyA sAdhvI virAjatesma / ekadA haribhadrapaNDitapuGagavena sarasvatImUrti svAdhyAya nirata mahattarAyAkinI sAdhvIvadanakamalata uccAryamANA 'cakki durga haripaNagaM' ityAdi gAthA, zravaNaviSayIkRtA, tataH sa tasyA gAthAyA artho najJAto'taH sAdhvIsakAze samAgatya, tadarthajJApanakRte sAdhvI vijJaptA, zAstrAjJAdhInayA sAdhvyA, asmadgurojinabhaTa sare: purogamanAya tasmai kathitam tadanantaraM zrIharibhadrapaNDita AcArya jinabhaTasUreH pArzva gatvA tasyA gAthAyA artha sAdaraM pprcch| jainI dIkSAM gRhItvA vidhipUrvakaM jainAgamaM yaH paThati tasyaiva sUtrArthA jJApyante nAnyasyeti / zrImatA tenAcAryeNa pratyuttaritam pratijJApAlanadakSeNa yogya puruSaziromaNinA tena haribhadra paNDitaziromaNinA jainIdIkSA kkssiickre| tata AcAryeNa tasmai tasyA mahattarAyAkinyAH paricayo dattaH, hetunA'nena zrIharibhadrapaNDitena prakAzitaM yat 'anaya devatA svarUpiNyA dharmamAtrA'haM pratibuddho'smIti / tataH katipayaidinaiH sarveSu jainAgameSu paramapravINaH samajAyata; zrIguruNA paramayogyAya zrIharibhadramunIzvarAya paNDitamUrdhanyAyAcAryapadaM pradade, dattvA AcAryapadaM svIyapaTTadharazcakretarAm / zrI haribhadrasUrehaMsaparamahaMsanAmAno dvau ziSyAvabhavatAm, yau saMsArapakSe bhAgineyAvAstAm / tatra tayordIkSA, zAstrAdhyayanaM ca bauddha tarka zAstrAdhyayanAya bauddhAnAM nagare gamanaM, tatra tayoH parIkSA, tatazcalana, mArge bauddhaiH saha yuvA haMsasya maraNaM, paramahaMsasya sUrapAlasya rAjJaH zaraNe gamanaM, bauddhaiH sahavAdaH, tataH praNamya citrakUTa gatvA jAtaM vyatikaraM kurvataH paramahaMsasyamaraNaM, haribhadrasUriH kruddhaH, tataH surapAlarAjasabhAyAM bauddhaH saha vAdaH, pratijJA'nusAreNa bauddhAnAM taptatailakuNDe patanaM, jinabhaTasUri dvArA zrIharibhadrasUreH kopaprazAntistathA'pi manomandire ziSya virahavedanA na shaamyti| . ambikAdevI, samAgatya sUri sAntvayati, kathayAmAsa ca ziSyasantatiyogyaHpuNya prAgbhAro yuSmAkaM nAsti, tasmAdgrantha santatireva yuSmAkaM bhAgye'sti, tato grantha sArtha nirmANameva bhagavAn bhavAn karotu iti devyAvacaH sUriNA jgRhe| atha sUriH catuzcatvAriMzadadhika catuHzatottara sahasra saMkhyakAni samarAditya caritrAdigambhIra grantha prakaraNAni rcyaaNckaar| ziSya viraha sUcaka viraha zabdenAnte'GikatAni kRtAni ca etaM grantha rAzi lekhayitvA tatpracArAya riNA 'kArNasiko' gRhastho dhUrtAkhyAna dvArA upadizya jainaHkRtaH sUrivaco'nusAreNa tena vyApAreNa labdha dravya dvArA sUrenthAn lekhayitvA sarvatra granthAH prasAritAzcatura zItidevakulikA maNDitaH eko mahAjinAlayo nirmApito, haribhadrasUriNA mahAnizItha sUtrasyodvAro vihitaH / ... aneka grantha praNetA, vAdivijetA, prAvanika purandaraH, naimitikapuGgavaH, yogivareNyoyugapradhAna: zrI haribhadra sUrIzvaraH satataM jinazAsane vijayatAm / jaise tumbe kA pAtra munirAja ke hAtha meM supAtra bana jAtA hai, saMgItajJa ke dvArA vizuddha bA~sa se jur3a kara madhura saMgIta kA sAdhana bana jAtA hai, DoriyoM se bandhakara samudra tathA nadI ko pAra karane kA nimitta bana jAtA hai aura madirA-mAMsArthI ke hAtha par3akara rudhira-mAMsa kA bhAjana bana jAtA hai| vaise hI koI bhI manuSya sajjana yA darjana kI saMgati meM par3akara gaNa yA avaguNa kA pAtra bana jAtA hai / -rAjendra sUri 112 rAjendra-jyoti melinerary