Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtranuM vAcana ane zravaNa [ 34 ] kalpasUtramAM anya tIrthakaranI jIvanakathAnA aMze che, tema ja emAM bhagavAna mahAvIranA sAdhusaMdhamAMnA pramukha sthavirenI yAdI paNa che; chatAM kalpasUtranI pratiSThA ane enA vAcana ane zravaNane mahimA mukhyapaNe emAMnA bhagavAna mahAvIranA jIvanabhAgane lIdhe che. bhagavAna digaMbara, sthAnaka vAsI ane zvetAMbara e traNe phirakAne ekasarakhI rIte pUjya ane zraddheya che, tema chatAM jyAre pajusaNa ke dazalakSaNane prasaMga Ave che tyAre kalpasUtranuM nAma zvetAMbara paraMparAmAM jevuM ghera ghera ane AbAlavRddha darekane mukhe saMbhaLAya che tevuM sthAnakavAsI ke digaMbara phirakAmAM saMbhaLAtuM nathI. kalpasUtramAMnI ghaNI hakIkata ane sthaviraparaMparAne digaMbare na mAne tethI teo kalpasUtrane na vAMce ke na sAMbhaLe e samajI zakAya tevI bAbata che, paNa sthAnakavAsIo, jemane kalpasUtramAMnI eka paNa bAbata amAnya nathI ke tenI sAthe virodha nathI, teo sudhdhAM kalpasUtra pratye eTale Adara nathI dharAvatA eTale zvetAMbare. pajusaNanA divasomAM e ja kAraNathI zvetAMbara paraMparAmAM kalpasUtranuM vAcana ane zravaNa anivArya lekhAya che ane te bhAre Adara, ADaMbara tema ja niyamapUrvaka cAlatuM jovAya che, jyAre sthAnakavAsIomAM kalpasUtranuM vAcana-zravaNa pajusaNanA divasomAM paNa anivArya nathI ane dekhAdekhIthI kAI kyAreka kyAMya vAMce te enI pAchaLa eTale dekhAva, ADaMbara ke kharca nathI thato. A rIte ApaNe jovA jaIe te kalpasUtranuM vAcana ane zravaNa e vize je kAMI vicAravuM ghaTe che te sAmAnya rIte sakala jaina paraMparAne uddezIne vicAravAnuM prApta hovA chatAM kharI rIte athavA mukhya rIte zvetAMbara paraMparAne uddezIne ja vicAravAnuM atyAre prApta thAya che. kalpasUtranA vAcana ane zravaNane uddabhava kyAre, kyA sthAnamAM, kevA saMjogomAM ane kevI rIte thayuM e vize ahIM Aje kAMI carcavA ichate nathI. Aje te e vAcana-zravaNanI dhArAgaMgA kyA mULamAMthI zarU thaI, kene AdhAre Aja sudhI cAlI Ave che te vize ja samIkSaka daSTie kAMIka
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 502 ] darzana ane ciMtana vicAravA dhAruM chuM. kalpasUtranA vAcana-zravaNanA pravAhanuM mULa AdhyAtmika bhakti che. AdhyAtmika bhakti eTale jeNe pitAnA jIvanamAM saguNa vikasAvI jIvana tanmaya karyuM hoya evA mahApuruSane Adarza najara sAme rAkhI, tevA guNe jIvanamAM pragaTAvavAnI tAlAvelI athavA ADe raste dorAI javAya evA prasaMgothI ochAmAM ochuM tevA guNe dvArA pratikSaNa saceta ke jAgRta rahevAnI tamannA kapasUtramAM mukhya pAtra bhagavAna mahAvIra che. temaNe e prakAranuM jIvana saMdhyAnI dareka jainanI zraddhA che. tethI bhagavAnanA jIvanane Adarza sAme rAkhI, te dizAmAM AgaLa na vadhAya toya tethI UlaTI dizAmAM taNAI na javAnI jaina kahevaDAvanAranI, khAsa karI uMmare pahoMcela dareka jananI, nema che. A gemane kAyama rAkhavA tema ja poSavA mATe ja bhagavAnanI jIvanagAthA pUrI pADanAra kalpasUtranuM vAcana ane zravaNa zarU thayuM, bIjA koI hetuthI nahi; tethI ApaNe have vicAravAnuM prApta thAya che ke e vAcana ane zravaNa dvArA ApaNI jema kyAM lagI sadhAtI AvI che ane atyAre keTalI hade sadhAya che ? jo e nema sadhAtI na hoya to enAM zAM kAraNe che ane te dUra karavAM zakya che ke nahi? jo zakya hoya te te kaI rIte ? ATaluM te ApaNe parApUrvathI jotA ja AvyA chIe ke bhagavAnanA jIvananI pratiSThAnuM sthAna dhIre dhIre bIjI vastuoe lIdhuM. jIvananI pUjA navarNana karanAra kalpasUtra pustaka tarapha vaLI. kAgaLa ane zAhI ja senArUpAthI na raMgAyAM paNa pUThAM, veSTa ane dorIo sudhAe kImatI alaMkAre paheryA, ane te paNa kalApUrvaka. pustakanI pUjA, pustakanA vAcanAra guruva tarapha paNa vaLI. vAcanAra guru aneka rIte pUjAvA lAgyA. amuka jAtano veza paheryo eTale guru ane je guru tene te bIjI koI paNa kasoTI vinA vAMcavAno adhikAra. je vAMcavAno adhikArI, te pATe bese ane pUjAya. A rIte mULamAM AdhyAtmika bhakti piSavA jAyela sAdhananI pUjA ne pratiSThA dhIre dhIre eTale sudhI vistarI ane tenI AjubAju eTalAM badhAM sastAM ane kharcALa samAraMbha tema ja vidhi-vidhAno jAya che ke tene bhedI, mULa nema tarapha javAnI vAta te bAjue rahI paNa eno vicAra sudhdhAM karavAnuM kAma bhAre agharuM thaI paDyuM che ane atyAre te kalapasUtranuM vAcana ane zravaNa e varSAkALanI peThe eka vArSika anivArya niyama thaI gayo che. bhakita e jIvananA dareka kSetrane rasamaya banAvanAra tatva che, paNa jyAM lagI e tattva sajIvana ane zuddha hoya tyAM lagI ja kAryasAdhaka thAya che ane
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpasUtranuM vAcana ane zravaNa [ 503 sadguNa khane che. bhaktinuM jIvaMtapaNuM vicAra ane zruddhine lIdhe che. tenI zuddhi niHsvArthatAne lIdhe hoya che. jyAre muddinA pradeza kheDAtA aTake che ane svAsthya tema:ja bhAgapittanA kacarA AjubAju ekaTho thAya che tyAre bhakti nirjIva ane azuddha banI jaI sadguNurUpa nathI rahetI; te UlaTI dveSa banI jAya che. bhakti poSanAra ane te mArge cAlanAra AkhA samAjanuM jIvana e doSane kAraNe jaDa, saMkucita ane klezapradhAna banI jAya che. sAmAnya rIte jaina janatAnI kalpasUtra pratye bhakti che, paNa emAM buddhinu jIvana ke niHsvAthaeNtAnI zuddhi bhAgye ja rahI che. enAM khIjA aneka kAraNe hAya, paNa enuM pradhAna kAraNa gurumukhathI zAstra zravaNa karavAnI pASAyelI zradghA e che. guru vAstavika arthamAM guru samajAyA hota ane temane adhikAra yeAgyatAne lIdhe manAto Avyo hota to AvI skhalanA na thAta, je zvetAe mAtra janmane kAraNe brAhmaNutva ane tenA gurupada sAme laData calAvI te ja jenA guNunI pradhAnatA gAtAM gAtAM chevaTe vezamAtramAM gurupada mAnI saMtuSTa thai gayA ! kalpasUtra sAMbhaLavuM che, vAMcanAra joI e ane te kaI guru sAdhu ja hAvA joIe. bIjI ceAgyatA hrAya ke nahi paNa bhekha hAya teya khasa che, e vRtti zretAvaga mAM bAI. pariNAma aneka rIte aniSTa ja AvyAM. lAyakAtanI kAI paNa kasoTInI jarUra na ja rahI. vezadhArI eTalA guru ane gurue eTalA vyAkhyAtAo chevaTe kalpasUtra pUratA. mAtra kalpasUtranA akSare vAMcI jANe. eTale vaDerAe Azraya iMDI svataMtra vicaravAnuM saTi krikeTa maLI jAya ! bhaktA tA saune joI e ja. te hAya gaNyAgAMThayA, eTale temanA bhAgalA nAnA nAnA par3e. jenA bhakta vadhAre agara echA chatAM jenA bhakato paisAdAra te guru moTA. A mAnyatAmAMthI vAMcavAnI dukAnadArI harIphAI upAzraye poSAI, kalpasUtranA vAcanamAMthI UbhA thatA nANAM jJAtakhAtAnA e kharuM, paNa tenA upabhokatA chevaTe kANu? guru ja, ane guruone kAMi kharce eche nahi. AkAzamAMthI e Ave nahi. bIjI rIte emane parasevA utAravAnA ja nahi, eTale kharcane paheoMcI vaLavA khAtara paNa sAmAnya AvakanuM kAma kalpasUtranA vAcane karavA mAMDyuM. dekhItI rIte niHsvArtha jaNAtA sAdhujIvananA pramAdamaya jhINA driomAM aneka rIte svAtha para parAe praveza karyo. vADA dhAyA. potAnA upAzrayanA zrAvakrae haMmezAM nahi tA pazusaNanA divasomAM kalpasUtra sAMbhaLavA pUratuM tyAM ja Avavu zAbhe evI makkama mAnyatA baMdhAI. kANa vAMcanAra ceAgya ane kaNa ayeAgya e viveka ja visAre paDyo. kalpasUtra teA varSamAM eka vAra kAne paDavuM ja joIe ane te gurumukhathI. vaLI te paNa cAlI
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 ] darzana ane ciMtana AvatI paraMparA pramANe amuka gurunA ja mukhamAMthI. e mAnyatAmAM taNAtA vicAra ane buddhinuM khUna thayuM, pakSApakSI baMdhAI ane te eTale sudhI ke kAzI, mathurA ke gayAmAM zrAddha ke snAna karAvavA paMDayAe jema eka yAtrI pAchaLa paDe che tema ghaNIvAra ne Te sarvasAhU e padathI vaMdAtA, stavAtA jaina gurue zretAvarga meLavavAnI kheMcatANamAM paDyA. meM aneka sthaLe e joyuM che ke eka upAzrayamAM comAsu rahela aneka sAdhue kalpasUtra vAMcavAnI taka jatI hoya te tene meLavavA akaLa khaTapaTa karatA. AvI kheMcatANa niHsvArthabhAva hoya tyAM kadI na ja saMbhave. paNuM kalpasUtranA vAcananA avicArI adhikAra upara ekAnika bhAra ApavAnuM mAtra ATaluM ja pariNAma nathI AvyuM. e aniSTa bahu dUra sudhI prasaryuM che. eka vAra zrAvakoe mAnyuM ke kalpasUtra na sAMbhaLIe te jIvana alekhe jAya. jAte te na vaMcAya tyAre zodho jatine. jyAM sAdhuo pahoMce nahi tyAM game teTale dUra jati pahero. jatione bIjI Avaka kazI na hoya teya temane vAste kalpasUtra e kAmadhena. sAdhu vinAnA seMkaDe kSetra khAlI, tyAM jatie pahoMce. emane pAkI Avaka thAya. zrAvakene kyAM jevuM che ke AdhyAtmika jIvana saMbhaLAvanAra A chelachabIlA jAti mahArAja paisA kyAM vApare che? jIvana kema gALe che ? e te mAne che ke kalpasUtra sAMbhaLyuM eTale janmAro lekhe. paisA ApaNe te sadabuddhithI AkhA che. lenAra pitAnuM karama pite jANe! A marajAdI lekanA jevI gAMDI zrAvakabhakti Aje aneka kupathagAmI jAtivADAone besAIonI peThe nabhAvI rahI che. A te niHsvArthatAnI zuddha bhakitamAMthI cAlI javAnuM pariNAma thayuM, je Aje ApaNe sAme eka mahAna aniSTa tarIke UbhuM che, paNa ethIye vadhAre ghAtaka pariNAma te bhaktimAMthI buddhivana javAne lIdhe AvyuM che. jyAM bhagavAnanA sarvakSetrasparzI AdhyAtmika jIvananI vizALatA ane kayAM tene spazI aneka dRSTibinduethI samAja sAme vividha prazno chaNI e jIvanane sadAkALa mATe AkarSaka banAvavAnI kaLAnI UNapa ! Akho samAja kAMI AdhyAtmika adhikAra dharAvI zake ja nahi, tene te pitAnA vyavahArakSetramAM, sAmAjika jIvanamAM e AdarzajIvanamAMthI samucita preraNuM maLavI joIe. eka bAju sAmAjika jIvanamAM preraNA ApavAnuM kAma vicAranI khAmIne lIdhe baMdha paDayuM ane bIjI bAju svAbhAvika AdhyAtmika jIvanano adhikAra na hato, eTale seMkaDe guruoe dara varSe kalpasUtranuM zravaNa karAvavA chatAM samAja te samasyAonA aMdhArAmAM ja vadhAre ne vadhAre gabaDato gayo.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahapasUtranuM vAcana ane zravaNa [ 55 je bhagavAnanA jIvanamAMthI mANasane aneka dizAmAM vicAra karate banAvI zakAya te ja jIvananA yaMtravata banelA vAcananA cIlA upara cAlatAM cAlatAM vAcanAra pote ane zrotAvarga bane eka evA saMkucita daSTibindanA jALAmAM ane kAlpanika tatvajJAnamAM sapaDAI gayA ke have enI gAMThamAMthI chUTavAnuM kAma temane mATe bhAre thaI gayuM che, ane vaLI budrioha eTale sudhI vadhe che ke jo koI e pakaDamAMthI chUTavA prayatna kare te ene dharmabhraMza ke nAstikatA kahevAmAM Ave che ! kalpasUtranI comera mAtra vAMcanArAonA ja svArthanuM AvaraNa nathI patharAyuM, paNa teoe sudhdhAM enI pAchaLa lakSmI, saMtati, adhikAra ane ArogyanA AzAdaka sevyA che ane atyAre paNa e meke vAste hajAra rUpiyA kharcAya che. A rIte uparathI TheTha nIce sudhI, jyAM najara nAkhe tyAM, kalpasUtranA vAcana-zravaNane mULa AtmA ja haNAyelo che. prazna thAya che ke tyAre kAMI raste che? javAba spaSTa che. buddhi ane hiMmata vAste rastA aneka che. vaLI temAMthI navA rastA paNa nIkaLI zake. huM atyAranA vicAraka varga vAste je mArga jeuM chuM te namrapaNe jaNAvI devA paNa IcchuM chuM. enAthI vadhAre sAre mArga zodhI tene anusaravAnI saune svataMtratA che ja. (1) sAdhu, jati ke paMDita sAme vyaktizaH deSa ke tiraskAra jarA paNa sevyA sivAya, jyAM buddhizanya ane zuddhivihIna vAcana-zravaNanI nirjIva praNAlI cAlu hoya tyAM nirbhaya vicArakee temAM jarAya bhAga na le. (2) buddhinA vividha pradezane sparza kare agara etihAsika ane tulanAtmaka dRSTie jIvanakathA carce ane te paNa sIdhI ke ADakatarI rIte kaI paNa jAtanI dAna, dakSiNA ke co svIkAravAnI vRtti vinA ja, tene sthaLe, pachI vAMcanAra sAdhu hoya, yati heAya ke gRhastha hoya, AdarapUrvaka bhAga le. (3) AdhyAtmikatAnI zuSka carcAmAM sAmUhika dRSTie na paDavuM ane sAmAnya rIte je samAjane adhikAra dekhAya che te ja adhikArane dhyAnamAM rAkhI daMbha na piSAya evI rIte prAmANikapaNe vaiyaktika, kauTuMbika, sAmAjika ane rASTrIya agara vizvIya prazno vize abhyAsa tema ja taTasthatAbharelI carcAo vAte badhI zakya gaThavaNa karavI ane pajusaNanA divasene upaga eka jJAna ane zAMtinA sAptAhika satra tarIke kara.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzana ane ciMtana (4) jyAM yogya ane niHsvArtha vicAra meLavavAnI muzkelI hoya ane chatAMya buddhinI jAgRti karavI hoya tyAM e divasomAM amuka jAtanAM pustaka meLavI tenuM jAte agara sAmUhika vAcana karavuM. evAM pustakemAM mukhyapaNe dhArmika parvane anurUpa jIvanakathAone samAveza thAya. buddha, rAma, kRSNa, Isu ane temane paMthe cAlelA aneka saMtanI sAcI jIvanakathAo vAMcavI. bhagavAna mahAvIranA vyApaka ane vizuddha jIvananA upAsake jyAM jyAM vizuddhi ane sadaguNanI vRddhi dekhAya tyAMthI guNadaSTie tene abhyAsa karI, bhagavAnanA jIvanane anekAMtadaSTie jovAnI zakti keLavavI. kaI paNa vicArakane kalpasUtra ke tenA vAcana-zravaNa pratye viSa ke aNagamo heI ja na zake. nirjIvatA ane anupegitA pratye aNagame game teTale khALavA yatna karIe toya te pragaTayA vinA rahe ja nahi. kharuM, jIvana jainatvamAM che, tethI jainatvane jIvana sAthe meLa ja have joIe, vidha nahi. A kAraNathI bhagavAnanI jIvanakathAnAM vAcana-zravaNa nimite buddhinI badhI zAkhAone vikAsa banate prayatna karavA yuvAno dharma che. araviMda ke TAgora, gAMdhIjI ke mazarUvALA jevAnA jIvanaspazI vicAre. vAMcanAra ane vizALa tema ja bhavya jIvaMta AdarzomAM vicaranAra yuvakane.. ekaDo ghUMTAve tevI dhULI nizALa jevI palALamAM gaMdhAI rahevAnuM kahevuM e kevaLajJAna ane anekAMtanI bhaktine parihAsa mAtra che. eka vAra vicArakoe nirbhayapaNe paNa vivekathI pitAnuM kAma zarU karyuM ke pachI e ja pizALomAM ApoApa vAtAvaraNa badalAvA lAgaze. kanyA nAlAyakane varavA nA pADe te zrImaMtanA chokarAone paNa lAyakAta keLavavI ja paDe che e nyAye. chokarIone paNa sauMdarya uparAMta lAyakAta keLavavI paDe che. eTale je juvAne comera prakAza prasAravA IcchatA hoya temaNe A kalpasUtra pratyenI paraMparAgata bhaktine suMdara upayoga karI le joIe. -jaina, 13-9-1936