Jivanhitam

Author(s): Nyayavijay
Publisher: Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034910/1

Page #1

4-33
धर्मप्रभावक-ग्रन्थावली-४
5435 न-हितम्।
e Way Beneficial to Life
Give me that man who is not passion's slave, And I will wear him in my heart's core.
पायविजयः।

Page #2

Page #3

धर्मप्रभावक-ग्रन्थावलीन्यायविशारद-न्यायतीर्थ मुनिमहाराज
श्रीन्यायविजय-विरचितं जीवन-हितम् ।
[ द्वात्रिंशिका ]
स्वोपक्ष-अंग्रेजी-गुजराती-समनुवादालंकृतम् ।
प्रति १००० ] वीर सं. २४६३, वि. सं. १९९३ [धर्म सं.१५
वैशाखः
मू. ०-२-०

Page #4

प्रकाशकजैन युवक संघ, घडोयाली पोल, वडोदरा.
आर्थिक सहायकस. ३५ शमशेरपुर (ता. आकोला, जि. अहमदनगर)निवासी
जैन पंच.
वडोदरा. लुहाणा मित्र स्टिम प्रिन्टिंग प्रेसमा अंबालाल वि. ठक्करे प्रकाशकने माटे
छाप्यु. ता. १५-६-३७.

Page #5

-
On the Way Beneficial to Life
By
Nyayavisharada Muni Maharaja
Nyayatirtha Nyayavijayaji
Translated into English and Gujarati
By the same author
May, 1937.

Page #6

Page #7

Foreword
"God sent his Singers upon earth With songs of sadness and of mirth, That they might touch the hearts of men And bring them back to heaven again. [ Longfellow ].
"
Muni Mahārāja Nyāyavijayaji is one of the greatest of the Jaina monks,- he is a singer sent on earth by God, with a view that he might rouse the dozing and yawning society, which has been becoming a ghost of modern civilization, to a sense of duty and religion, by pouring down in its ears the sweet and holy tunes of music from the lyre of his nonsectarian religious preaching.
Jivana-Hitam is one of the lustrous jewels, presented by Muni Shree Nyāyavijayaji to the public in general. The sweet Sanskrita verses, composed by Munishri himself, have an inscrutable magic about them, which secretly guides as on to the path advantage ous to our life's glorification. Who can ever

Page #8

(2) forgot the verses on the female-education and on Brahmacharya ? As far as my personal experience goes, these verses have left on my youthful brain a permanent and lasting impression, which the dirt of modern civilization will never be able to brush off.
The westernizing modern society is right on the way to its decline. It is only through the wide circulation of such non-sectarian religious preaching, that we may ever hope for its rise, through the misty atmosphere of this western civilization, unwittingly and unwarrantedly trying to meet the East, whicb has a glorious civilization and a luminous culture of its own.
Highly inspiring indeed is this little book Jivana-Hitam; and I earnestly request all young men and women of India to go through and study it sincerely and conscientiously; and to learn by heart some of the magical verses, if possible. This little book will surely serve as a pocket-dictionary not of the words of language, but of the words of the right religion.
I feel myself fortunate enough, to first come in contaot, though accidently, with this

Page #9

(35) great and good Jaina Muni, a few days ago. He is, though great and learned, social beyond measure with all. He has an absorbent personality about him; and his ever laughing face charms both young and old, great and small. His motto in life seems to be, “ Plain living and high thinking.” Unfathomable indeed is his learning and marvellously inspiring indeed is his preaching, which is perfectly non-sectarian, and which embraces in full measure all religions of the world.
Before now, Munishree Nyāya vijayaji had published many religious books, some among them stand on as high an altar as do the Bhagawad-Geotā and the Rāma-Geetā of the Hindus.
I would like all persons and especially my young brethren of India to study the philosophy of this great Jaina Muni, because“ Religion, if in heavenly Truth attired, Needs only to be seen to be admired.”
[ Cowper ). Mohanlal B. Shah, B. A.,
Soni Faliā, Kadod, (Dist. Surat). 19 th May,'37.

Page #10

Page #11

Preface
Everyone longs for happiness and strives his best for it. The world appears however unhappy except a very few in it. How is it that the world is miserable in spite of its efforts for happiness ? This question is very easy to be solved. It is a distinct matter that a desired object is inaccessible, or difficult to be attained, anless propor means are secured. Desired objects require proper requisites to be fulfilled. If we wish for happiness, if we desire to make ourselves really happy, we should at first realize the way to its attainment. But it must be borne in mind that only realization or perception of means will not be sufficient. Nothing can be accomplished by means of only knowledge. Knowledge should be put into practice, then and then only the desired object can be attained. If we compare our life to a vebisle, it wants indispensably the two wheels: knowledge and practice. Then its progress is possible, not otherwise. So

Page #12

(2)
we should, in short, understand that the key of success or rise lies in the co-operation of right knowledge and right conduct.
We should now know as to the above question that will-power, proper perseverance, honesty and good character-these requisites unfailingly lead to happiness. These are the only means upon which our happinesstrue happiness is dependant. This is the very truth which is a redeemer of us, in case we resort to it. It is the only way which leads us forward high and high; and takes in a regular manner to a high spirit, a higher path and the highest point, on reaching which a man becomes able enough to accomplish his supreme welfare, to reach the highest summit of spiritual elevation.
These original Sanskrita verses I composed about six years ago, which were immediately published by the Jaina Yuvaka Sangha, Baroda, with the Gujarati translation. This is the second edition of that tract with the addition of the English translation.
In the three parts this brochure gives

Page #13

( 3 ) such advice as may be useful to all. In the first part is explained the universality of Dharma, which deserves to be attended to, especially during the time made turbulent by the quarrels of the religionists who consider their religions to be diverse and mutually opposite. Dharma, really speaking, is one and the same in its real nature, and equally beneficial to the whole universe. The ruling-systems of the diverse rulers or kings of diverse states may be diverse; but God is not so, He is one ( from an aspectt ), then how is it that His ruling
| Let me here consider awhile from the aspect of Jainisma :
Though the emancipated souls endowed with infinite knowledge, infinite power and infinite bliss, who are innumerable, are all Gods, Dever-the-less they all, in the disembodied state, are 80 combined or merged mutually as do water and water or light and light. From this point of view to call them as one ( one God ), is not objectionable. If we consider the case of the embodied omniscient who are entirely equal to the disembodied souls in the manifestation of knowledge, power and purity, the souls of them are all pare and perfect alike. So, from this stand-point, if They also are called as one God, it too may be
congruous.

Page #14

(4)
or advice which is called Dharma, may be diverse ?
This truth, I believe, being properly understood, all religious quarrels should have to cease in the long run.
In the second part, there is described in a nut-shell the importance of the first Ashrama (Brahmacharya Ashrama) which is the foundation of the remaining Ashramas, which is the source of joy of life and which is the cause of elevation worldly as well as spiritual.
And in the last part, is poured inspiration for the cause of the social uplift.
May the reader gain some impression from this booklet !
Nyayavijaya.
May, 1937

Page #15

પ્રસ્તાવના
આ સંસ્કૃત લેકેની કાત્રિશિકા મેં છએક વર્ષ ઉપર બનાવી હતી, અને તે જ અરસામાં વડોદરાના શ્રી જન યુવક સંધ તરફથી ગુજરાતી અર્થ સાથે પ્રકટ થઈ હતી. આ તેની બીજી આવૃત્તિ છે, અને તેમાં અંગ્રેજી અનુવાદનો એક વધુ ઉમેરે થાય છે.
આ પુસ્તિકાનું પ્રથમ પ્રકરણ ધર્મની સાર્વભૌમતા સમજાવે છે, બીજું, પ્રગતિની દિશામાં પ્રબંધન કરે છે અને ત્રીજું, કર્મભૂમિના મેદાનમાં ઝુકી પડવાની પ્રેરણા રેડે છે.
વિષય સંક્ષિપ્ત પણ સ્પષ્ટ છે; અને સ્થળ બહુ ટૂંકું છે, એટલે અહીં પ્રસ્તાવનાને અવકાશ મળવાનું રહે તે નહિ. એમ છતાં, ધર્મની સાર્વભૌમતા પર, કે જે આ ટ્રેક્ટના પ્રથમ અંશને વિષય છે, કંઈક વિવેચન, ઔચિત્યનું અતિક્રમણ ન થવા દઇને જે અહીં અપાય તે તેટલા પુરતું પણ વાચન અસંગત કે અઘટિત ન થતાં ઉપયુકત થશે, અને સાથે જ, પ્રસ્તાવનાની રીત પણ જળવાશે એમ વિચાર આવ્યું, જેના પરિણામે, વાચક પુસ્તિકામાં પ્રવેશ કરે તે અગાઉ તેને આ પ્રાસ્તાવિક અવતરણ પણ મળી રહે છે. અસ્તુ.
એ વાત તે ખુલ્લી જ છે કે, મનુષ્ય માત્રને, પ્રાણી માત્રને સુખ જોઈએ છે. એજ તેનું એક માત્ર મુખ્ય અને અન્તિમ ધ્યેય છે. એની પ્રાપ્તિની ભાવનામાંથી જ ધર્મભાવના જાગૃત થઈ છે. દુનિયાના સર્વ ધર્મો જગતને સુખ આપવા માટે પિતાનું અસ્તિત્વ બતાવી રહ્યા છે. દરેક ધર્મ તેની ઉપાસના કરવામાં સુખ–શાતિનો લાભ થવાનું ઉષે છે. આમ છતાં આપણે સ્પષ્ટ જોઈએ છીએ કે, અમને ઝઘડાઓએ ઉનિયાનું વાતાવરણ કેવું ડાળી મૂક્યું છે.
2.

Page #16

( ૨ )
વિચાર કરવાની વાત છે કે સુખ શાન્તિના ઉદ્દેશ નિકળેલા યા પ્રસરેલા ધ-માર્ગાથી દુનિયાની સુખ-શાન્તિમાં વધારો થવા જોઇએ કે ઘટાડા થવા જોઇએ ? એક સંસ્થા જે ઉદ્દેશ હેાય, તે એક સંસ્થાથી જેટલા સધાય, તેના કરતાં તે ઉદ્દેશવાળી અનેક સંસ્થાએથી તે વધારે સધાય એ ખુલ્લુ' છે. ત્યારે પ્રશ્ન એ થાય છે કે, સુખ-શાન્તિને પ્રચાર કરવા નિકળેલા ધર્મના આટઆટલા પંથાથી સુખ-પ્રાપ્તિને ખો આટલી અશાન્તિ કેમ ? શાન્તિ-પ્રચારને બદલે આટલે અશાન્તિ-પ્રચાર કેમ ? ઉંડું તપાસતાં જોઇ શકાશે કે, સુખ-શાન્તિના પ્રચારની પવિત્ર ભાવનાને બદલે ધમ-પંથની પાછળ સંકુચિત સામ્પ્રદાયિક વાતાવરણ વધારે ફેલાયલું હાય છે, એનુ જ એ પરિણામ આવે છે કે, સુખ-શાન્તિને સાચા પ્રચાર કરવાનુ' એક બાજુ રહી જાય છે અને મુખ્યત્વેન મજહુબી વ્યામેાહ મજહબી મહિમા વધારવાના રસમાં માણસને ખેંચી જાય છે. આવી સ્થિતિ જ્યાં પ્રવતતી હાય, તે ધર્માંથી જગતને ખરી સુખ–શાન્તિ સાંપડવી અશક્રય છે. આવી મનેાદશાવાળા ધર્મો કે સમ્પ્રદાયે જેટલા વધારે સંખ્યામાં હાય, તેટલી વધારે, દુનિયાને, શાન્તિ નહિ, પણુ અશાન્તિ સાંપડે એ ખુલ્લું છે.
"9
લાકામાં વાસ્તવિક જ્ઞાન-શિક્ષણુ બહુ ઓછું છે, અને ધર્મના “કદારા બાળી પ્રજાની અજ્ઞાન દશાના ગેરલાભ લઇ પોતાની નેહકમી સત્તાના વૈભવના ભોગવટા સાચવી રાખવા તે બાળાઓને પોતાના સમ્પ્રદાયના સાંકડા ઓરડામાં જ' પૂરી રાખવાના પ્રયત્ના સેવી રહ્યા હાય છે. જગતમાં સુધારા જેમ પડિતાએ ર્યા છે, તેમ થેાડી-ધણી પંડિતાઇના બળ પર અજીમાળવી ઝુકાવીને તેમને
·
મગાડા પણ તેમનાથી થયા છે. પાતાના “ વાડા ” ના માણસાને તેમાં તે તેમાં જ ગોંધી રાખવાની તેમની મને દશા રાય છે. એટલે આવા પદ્મા ” યા ધર્મના “કારા ” ” થી પ્રજાના
..

Page #17

( ૩ ) આખ્યાત્મિક વિકાસનાં કાર રૂંધાઇ જાય છે. ધર્મના “કેદાર ”ની આવી સંકુચિત વૃત્તિઓ, વિવેકવિહીન સ્થિતિચુસ્ત મનોદશાઓ અને સ્વાર્થપૂર્ણ વાસનાઓ જ ધર્મ-જગતમાં બખેડા વધારી મૂકે છે અને પ્રજામાં અશાન્તિને ઉકળાટ ફેલાવે છે. આના પરિણામે એ બને છે કે, ભાવનાવાદી વર્ગ ઉશ્કેરાઈ જાય છે, તેમને ધર્મ-સંસ્થા તરફ ચીઢ ચડે છે અને તેમનાં ઉકળી ગયેલાં માનસ “ધર્મને " જ દુનિયાની અશાન્તિ અને દુર્ગતિનું મૂળ સમજવા લાગે છે. રૂસમાં લેનિને કહ્યું હતું કે “ધર્મ લેકોને માટે અફીણુ સમાન છે. “ધર્મ' દ્વારા મનુષ્યસમાજ પર ઘેર આધ્યાત્મિક અત્યાચાર થાય છે અને અનિષ્ટ ફેલાય છે.” હિન્દુઓનું રાજ્ય હતું ત્યારે એક વખતે તેમણે ધર્મના ઝનૂની નશામાં બૌદ્ધો પર ત્રાસ વર્તાવવામાં મજા ભેગવી હતી. ઔરંગઝેબના ધર્મ–ઝનને ગુરૂગોવિંદસિંહના બે સુકુમાર બાળકને જીવતા જ દીવાલમાં ચણું દીધા હતા. સન ૧૫૫૫ માં ઈગ્લેન્ડની શાસિકા “મેરી, ” જે ઇસાઈ ધર્મના પુરાણુ ઉરૂલને માનવાવાળી કેથલિક હતી, તેણીએ ધર્મઝનૂનના ઘેર આવેશમાં પરિવર્તનવાદી પ્રોટેસ્ટન્ટોને ધર્મદ્રોહી સમજી લુથર, રોજર્સ, ફેરાર, નિમર, લેટિમર તથા રિલે વગેરે મુખ્ય મુખ્ય પ્રોટેસ્ટેન્ટ નેતાઓને ધગધગતી આગમાં હેમાવી દીધા હતા. આ તે એક દિશામાત્ર છે. ધર્મના ઝનૂની નશાએ દુનિયામાં જે કાળો કેર વર્તાવ્યો છે, જે ભિયંકર અત્યાચાર ચલાવ્યા છે તેનું જ્યારે જ્યારે સ્મરણ થઈ આવે છે, ત્યારે હૃદયની વેદના ફરી ફરી જાગૃત થાય છે. આવી ઝનૂની નશાખોર અસર જે કોઈ ધર્મમાં થોડી ઘણી ઘુસવા પામે છે, પછી તે “ ધર્મ ” પવિત્ર રહેતું નથી અને જગતને લાભકારક નિવડતો નથી. આવી ઝનૂની ઝઘડાખેરીના કારણે લેકેને ધર્મ ” પર તિરસ્કાર છુટે છે અને આપણે સગી આંખે જોઇ રહ્યા છીએ તેમ, આજે મનુષ્યોનાં હૃદય ધમ પરથી ખસતાં જાય છે. ખસી રહ્યાં છે.

Page #18

( ૪ )
ત્યારે ધમ એ વાસ્તવમાં શી વસ્તુ છે ? એ પ્રશ્ન રહે૨ે ઉભા થાય છે. અને એના ખુલાસા પર જ ધર્મની ઉપયોગિતાને ખુલાસા અવલંબિત છે.
ધર્મ' એ વસ્તુતઃ હૃદયની અથવા જીવનની વસ્તુ છે. ક્રાઇ પણ માણસને એક ધમ માંથી બીજા ધર્મોમાં ફેરવવા એ એક વાત છે, અને એના જ ધર્મોમાં એને રહેવા દઇ એને ધર્મનાં શુદ્ધ તત્ત્વાના અનુગામી બનાવવા એ એક વાત છે. ક્રાઇ પણ માણસ પેાતાના ધર્માંમાં રહી બુરાઈ અને પાપાને છેડે અને સદાચારના પથે ચાલે તા જરૂર પેાતાનું આત્મકલ્યાણ સાધી શકે છે. સામ્પ્રદાયિક મેહતે વશ થઇ, બીજાઓને પોતપોતાના સમ્પ્રદાયના અમ્મા પહેરાવવાનુ જ્યારે વધી પડે છે, ત્યારે પ્રાના શાન્તિમય જીવન પર અશાન્તિનાં વાદળ ઘેરાવા માંડે છે. સાચી વાત તો એ છેકે, સમ્પ્રદાયના ઝભ્ભા પહેરાવ્યા વગર ક્રાને સાચા પુણ્ય પથ પર શું નથી લાવી શકાતા દાખલા તરીકે, ક્રાઇ પારસી કે મુસલમાન ભાઇ પેાતાના મજહબમાં રહીને માંસાહારાદિ બદોને છેડે અને અહિંસા, સત્ય, સયમ, અનુકમ્પા, પરોપકાર અને સેવાભાવના પવિત્ર પથે ચાલે તે તે પેાતાનું આત્મકલ્યાણ શું નહિ સાધી શકશે ? જરૂર સાધી શકશે. ધર્મોનું સાધન ધર્માંના સિદ્ધાન્તાને અનુસરવામાં છે, નહિ કે તે સિદ્ધાન્તાથી વિરુદ્ધ જવામાં. માક્ષેપ વિક્ષેપ, ધાંધલ કે મારામારી એ ધર્મના સિદ્ધાન્તાથી સ્પષ્ટ જ વિરુદ્ધ છે. માટે એ ધર્મ નથી, એથી એ સ્પષ્ટ છે કે, ધર્મ માટે એમાં પડનાર ધર્મ નથી કરતા, પણ અધમ કરે છે. એટલી એક મુદ્દાની વાત બરાબર સમજી જવાય તા મજહબી બખેડાએ ઉભા થવા ન પામે એ નક્કી વાત છે. પ્રજાકીય શાન્તિને ભંગ કરવામાં ધાર્મિક સંકુચિતતાને આવેશ બહુ જબરદસ્ત ભાગ લે છે એ વાત જેટલી ખુલ્લી છે તેટલી જ ખેદજનક પણ છે, ધર્મના મૂળ સિદ્ધાન્તા આત્મજીવન સાથે સંબંધ ધરાવે છે એટલે ધર્માંતા મૂળ માર્ગ દુનિયાભરને સારુ એક જ છે. એ વસ્તુ સમજાય તે જગતભરમાં મંત્રી ફેલાય અને જીવનમાં શાન્તિ પથરાય એમાં શક નથી.
''
ન્યાયવિજય

Page #19

जीवन-हितम् । Jivana-Hitam
On the Way beneficial to life

Page #20

सार्वधर्म The Universal Religion

Page #21

The source of misery is ignorance whereby living beings are infatuated. One desirous of happiness can destroy it by virtue of the company of the good.
दुःखस्य
सत्संगतः
मूलमज्ञानं
तेन मुह्यन्ति जन्तवः ।
सुखाकांक्षी समुच्छेत्तुं
तदर्हति ॥ १ ॥
દુઃખનું મૂળ અજ્ઞાન છે. એથી જીવા મુંઝાય છે, જેને સુખની આકાંક્ષા છે તે સત્સ ંગથી તેને ( દુઃખમૂલને ) ઉચ્છેદી
हे छे.

Page #22

One must necessarily obtain or direct his efforts towards the essential knowledge as to what is duty, without which, the heaps of knowledge of all the scriptures are fruitless.
आवश्यकमुपासीत
ज्ञानं कर्तव्य-गोचरम् । यद् विना सर्वशाखाणां
निष्फला ज्ञानराशयः ॥ २ ॥
કર્તવ્ય વિષેનું જ્ઞાન એજ ખરું જ્ઞાન છે. તે પ્રાપ્ત કરવાની જરૂર છે. તે વગર સર્વ શાના મેટા જ્ઞાન-ઢગ પણ निर४.

Page #23

Even such
learned men who aspire or strive for emancipation or salvation, through the influence of evil sectarian obstinacy, blacken their mentality and consequently go astray.
विद्वांसः
साम्प्रदायिक दुर्ग्रहात् ।
3
मुमुक्षवोऽपि
क्लिष्टचेतः परीणामी -
सन्तो गच्छन्ति कापथम || ३ ||
સુમુમુ પણ વિદ્વાને સામ્પ્રદાયિક દુરાગ્રહમાં પડી જઈ પેાતાની મનોવૃત્તિને કષાય—કલુષિત બનાવે છે, અને પરિણામે घे रस्ते यढी ब्लय छे.
av

Page #24

One should be desirous of knowledge (of truth), quiet as well as impartial (free from evil obstinacy ), having kept off bigotry which obstructs true Light and brings on passionate blackness.
तमपास्य सदालोक
रोधि-कालुष्यकारिणम् । વિજ્ઞાસુ-જાતિ-મધ્યસ્થ
वृत्तिना भाग्यमात्मना ॥ ४ ॥
સામ્પ્રદાયિક દુરાગ્રહ સત્યાલકને આવનાર છે તેમજ મનવૃત્તિને કલુષિત બનાવનાર છે. માટે તેને દૂર કરે જિજ્ઞાસ, શાન્ત અને મધ્યસ્થ વૃત્તિના બનવું જોઈએ.

Page #25

It is very easy to know what Dharma in its real nature is. It is-developing allpervading love, doing acts beneficial to others and cultivating the virtue of tranquillity.
तस्वं
धर्मस्य सुस्पष्टं "मैत्रोभावविकासनम् ।
परोपकार निर्माण
शमवृत्तेरुपासनम् ॥ ५ ॥
ધર્મનું તત્ત્વ તે મુસ્પષ્ટ છે, અને તે મૈત્રીભાવને વિકાસ, પરાપકારી વર્ત્તન અને શવિભૂષિત વૃત્તિ.

Page #26

The wise who follow these religious tenets, even though they are followers of diverse creeds, never quarrel for the reason of sectarian differences.
इत्थं धर्ममुपासीना
मतान्तरगता अपि । न सन्तः कलहायन्ते
धर्मभेदनिबन्धनम् ॥ ६ ॥
આ રીતે ધર્મોપાસક સજજને ગમે તે સમ્પ્રદાયના અનુયાયી હોય, છતાં સમ્પ્રદાયભેદ અથવા ધર્મભેદના કારણે અન્ય સમ્પ્રદાયવાળા સાથે વિરોધવૃત્તિ રાખતા નથી.

Page #27

Religious rituals are different in diverse religions. They cannot be of one and the same type. The wise devoted to the subjuga. tion of passions, obtain the spiritual welfare in spite of the performance of different rituals.
ऐकरूप्यं ન सर्वत्र कर्मकांडेषु सम्भवि । तद्विभेदेऽपि
:
હમસ્તે
કામવૃત્તઃ || ૭ |
ક્રમ કાંડ ( ધાર્મિક ક્રિયાકાંડ ) મધે ભિન્ન ભિન્ન જ હાય, એકરૂપ હાઇ શકે જ નહિ. જેએ શમસાધનમાં પ્રયતમાન છે, તેઓને તેમના કલ્યાણુસાધનમાં તેમના ક્રિયાલેદ આડે આવતા નથી. ખલ્કે તેમની ભિન્ન રીતનો પણ ભાવભીની ક્રિયા તેમના ઉદ્દેશ્યને પેાષક બની રહે છે.

Page #28

Good thought and good conduct is the true and eternal Dharma, without which all means to the desired end, lose their true character as the means.
सद्विचार - सदाचारौ
सर्व
धर्मः सत्यः यद्वयतिरेकेण
साधनं
સનાતનઃ |
વિજ્ઞાનમ્ || ૮ ||
સવિચાર અને સદાચરણુ એ વસ્તુતઃ સત્ય સનાતન ધમ છે. એ ખરૂ તત્ત્વ જો વિદ્યમાન ન હેાય તે સાધન સાધન ન રહે, સાધનનું સાધનખલ લુપ્ત થઈ જાય, સાધન ખાધનરૂપ ખની જાય.

Page #29

Indeed, in this path of Dharma, whenoe can there be the possibility of injury Hinsā) and the like, and indulgence in worldly pleasures and inclination to do harm to others ?
धर्मवम॑नि खल्वत्र
कुतो हिंसादिसम्भवः १ । कुतो विषयलाम्पट्यं ?
कुतोऽन्याऽहितभावना ? ॥१॥
આ ચેખ ધર્મમાર્ગ છે. તેમાં હિંસા વગેરેને તે સંભવ હોય જ કયાંથી? વિષયલાંપત્ય અને પરાપકારભાવનાનું પણ તેમજ.

Page #30

Non-injury ( to living beings ), truthfulness, non-stealing, celibacy and and noncovetousness-these constitute Dharma, universally respected and applicable to all, as approved of by the saints.
अहिंसा सत्यमस्तेयं ब्रह्मचर्यमलोभता ।
एष धर्मो जगन्मान्यः
२०
सार्वभौमः सतां मतः ॥ १० ॥
અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય, બ્રહ્મચર્ય અને નિભતા એ શિષ્યસમ્મત જગન્માન્ય સાજનિક ધમ છે.

Page #31

A person, of whatever country, race, caste and sect he may be, is sure to be the receptacle of welfare, if he is advancing on the path to Dharma.
देशे क्वापि कुले क्वापि क्वापि जातौ मतेऽपि च ।
पथानेन
भावी कल्याण - भाजनम् ॥ ११ ॥
वर्त्तमानः
કાઈ પણ દેશ, કાઈ પણ કુલ, કાઈ પશુ જાતિ અને કોઇ પણ સમ્પ્રદાયને માણસ આ માગે પ્રગતિ કરી શકે છે. અને પ્રગતિ કરનાર અવશ્ય કલ્યાણભાજન ખનવાના.
११

Page #32

Page #33

II
प्रकोधनम् Awakening to Progress

Page #34

Page #35

The system of the four orders (Ashramas) is propounded for the good of the people, wherein the first is Brahmacharyashramathe order of Brahmacharya, which is the prop of life.
प्रज्ञप्ता
लोकलाभाय
चतुराश्रमपद्धतिः ।
ब्रह्मचर्याश्रमस्तत्र
ઝીવનાધાર સમિઃ || ૧૨ |
લોકના લાભ માટે ચાર આશ્રમાની પદ્ધતિ ખતાવવામાં આવી છે. તેમાં પ્રથમ બ્રહ્મચર્યાંશ્રમ છે જે જીવનના
આધાર છે.
१५.

Page #36

To elevate life the first age must be cultured, as impressions of culture then imparted become firm and deep-rooted.
जीवनं नेतुमुञ्चत्वं
संस्कार्य प्रथम वयः । तदानिहितसंस्कारा
दृढमूला भवन्ति हि ॥ १३ ॥
જીવનને ઉચ્ચ બનાવવા માટે પહેલી ઉમ્મરને સંસ્કારિત બનાવવાની જરૂર છે. કેમકે તે વયમાં સ્થપાયલા સંસ્કારે દઢમલ બને છે.

Page #37

In the first order one should lead a good student life in the company of the good, observing the rules of celibacy untouobed by any misconduct i. e., avoiding misconduot.
दुर्वृत्तिपरिहारेण
ब्रह्मचर्य पुरस्सरम् । विद्याधीति सतां संगे
कुर्यादादिम आश्रमे ॥ १४ ॥
પ્રથમ આશ્રમમાં સત્સંગના આશ્રય નીચે સદાચરણપૂત વિમલ બ્રહ્મચર્યની ચર્ચા સાથે વિદ્યાધ્યયન કરવામાં આવે છે.

Page #38

In the first order of life, one should elevate physical, mental and spiritual powers under the high influence of the exalted atmosphere of the order.
शारीरीं मानसीं शक्तिं शक्तिमाध्यात्मिक तथा ।
नयेदुत्कर्षमुश्चेन
ब्रह्मचर्याश्रमौजसा ॥ १५ ॥
બ્રહ્મચર્યાશ્રમના ઉચ્ચ અલશાલી વાતાવરણમાં મનુષ્ય પેાતાની શારીરિક, માનસિક અને આધ્યાત્મિક શક્તિને
ખિલવવી જોઇએ.
૨૮

Page #39

By the regular observance of the rules of this order, people become physically strong, of firm and fearless mind, lustrous and of brilliant intellect.
धार४,
बलवद्देहसम्पन्ना
तेजस्विनः
वृढनिर्भयमानसाः ।
स्फुरत्प्रज्ञा
अस्माज्जायन्त आश्रमात् ॥ १६ ॥
या आश्रममांथी जसवद्दे सभ्यन्न, दृढ-निर्भय-भनाતેજસ્વી અને પ્રજ્ઞાશાલી વ્યક્તિ તૈયાર થાય છે.
१९

Page #40

This order (Brahmacharyashrama) is described as endowed with all auspiciousness, and as the source of all blessings and of all progress.
सर्वमंगलसम्पन्नः
सर्वकल्याणकारणम् ।
सर्वोन्नतीनामाधारो
ब्रह्मचर्याश्रमो
मतः ॥ १७ ॥
વિશેષજ્ઞા આ આશ્રમને સમંગલસર્પન, સકલ્યાણકારણ અને સવ ઉન્નતિના આધાર જણાવે છે.
२०

Page #41

He who has properly observed this great
even a.
order, has undoubtedly surpassed conqueror of a great fort.
आथमोऽयं महान् : येन यथावत् परिपालितः ।
महादुर्गविजेताऽपि
तेन खल्वधरीकृतः ॥ १८ ॥
આ મહાન્ આશ્રમનુ જેણે ખરાખર પાલન કર્યું છે. તે ખરેખર મહાત્ ફુગના વિજેતાથી પણ ચઢીયાતા વિજેતા છે.

Page #42

It is highly necessary to propagate edu. cation and power amongst girls too as in boys, since they are to be mothers in future.
विद्या शिक्षणशक्तीनां
कन्यास्वपि पिकासनम् । परमावश्यकं पुंवद्
भाविन्यस्ता हि मातरः ॥ १९ ॥
જ્ઞાન-શિક્ષણ અને શક્તિ જેમ પુરષોમાં, તેમ કન્યાઓમાં પણ વિકસાવવાની જરૂર છે. કેમકે તેઓ ભવિષ્યની માતાએ છે.

Page #43

Properly educated, well-trained, wellmannered and noble-minded-they illuminate home when they attain the status of housewires.
ज्ञानशिक्षणसम्पन्नाः
आरुह्य
सुशीलास्ता महाशयाः । गृहिणीस्थानं પોતયન્તિ મૃદાંશળમ્ | ૨૦ ||
જ્ઞાનશિક્ષણસમ્પન્ન અને શીલસૌન્દ્ર શાલિની એવી એ. મહાશયા જ્યારે ગૃહિણી-પદ પર આરૂઢ થાય છે, ત્યારે ખરેખર પેાતાના ગૃહાંગણને દીપાવે છે.
૨૨:

Page #44

Such mothers can train their children far better than even a hundred of teachers.
ईदृशो मातरो दातुं शिक्षणं
प्रभवन्त्यधिकत्वेन
निजसन्ततेः ।
शिक्षकेभ्यः शतादपि ।। २१ ।।
આવી માતાએ પેાતાની સન્તતિને શિક્ષણ આપવામાં સા શિક્ષકા કરતાં પણ વધુ સમથ નિવડે છે.
૧૩

Page #45

What to talk of the rise of the society that glitters by the lustre of such young mon and young women ?
ईशां युवकानां च
युवतीनां च तेजसा । उज्ज्वलस्य समाजस्य
किं बमोऽभ्युदयश्रियम् ! ॥ २२॥
આવા યુવક અને આવી યુવતિઓના તેજથી જે સમાજ ઉજવલ છે તેના અસ્પૃદયનું શું કહેવું 1

Page #46

Oh firm-minded men, do get up promptly, driving away your sluggishness, to uplift with all the efforts, the society which is drifting towards degradation !
उत्तिष्ठध्वमये
धीराः !
निद्रामुत्सार्य सत्वरम् | जाति
अधोगतिमुख समुद्धर्नु
प्रयत्नतः ॥ २३ ॥
थे। ! धीरो ! निद्राने उडायो ! भी है ! भने અધેાતિ તરફ ઘસડાતી જતી પ્રજાના ઉદ્ધાર માટે પ્રયત્નસહ બહાર આવે !
२६

Page #47

III
प्रेरणा Inspiration

Page #48

Page #49

Having liftod bigh the banner of Brahmacharya, come out for work; and move the people sleeping and slothfal, by your roaring omanating from the soul.
ब्रमदंडं गृहीत्वोच
દિવાળી ! મળે માન્યોદય ! કા: સુર
કમ સાનિયત રક છે
એT વીર! બ્રહ્મ-દંડને ઉંચે ઉઠાવીને બહાર આવ! કર્મક્ષેત્રમાં ઉતર! અને સુસપ્રમત્ત પ્રજામાં તારા આતનથી આજેલન મચાવી

Page #50

To please the people and to speak the truth are mutually antagonistio. Proclaim the truth every where even at the sacrifice of your renown.
लोकप्रसादनं सत्य
___ भाषणं च विरोधिनी ! आहुत्यापि यशोवाद
सत्यं सर्वत्र घोषय ॥ २५ ॥
કોને ખુશ રાખવા અને સાચું કહેવું એ બે નહિ અને તારી યશકીર્તિના ભોગે પણ બધે સત્યની ઘેષણા કર !

Page #51

Oh good one I do not be afraid of the public scandal. Keep yourself contented taking it to be a cry of the people who have been administerod a bitter medicine.
न भेतव्यं न भेतव्य
મ!િ વારંવાતિઃ | तुष्य मत्वा तमाराटिं
દુષષપાને ! | રદ્દ છે
એ! બહાર! લેકનિન્દાથી નહિ ડર ! લોકોની નિદાને એમ સમજ કે કડવું ઔષધ પીવરાવતાં તેઓ રાડ નાંખી રહ્યા છે, અગર એમ સમજ કે લેકે કડવું ઔષધ પીને નિન્દારૂપી ઓકારી કરી રહ્યા છે, અને એમ સમજી સન્વેષ રાખ.(અને શુદ્ધ વૃત્તિથી તેમના ભલા માટે સેવાકાર્ય બજાવતે જા !)

Page #52

You have come into human life Think well who you are you are a man, you are a wise person! Then understand what is your duty. Even animals do eating, drinking
etc. .
समागतोऽसि
मानुष्यं पुरुषोऽसि । सुधीरसि !
विजानीहि स्वकर्त्तव्यं
भुञ्जते पशवोऽपि हि ॥ २७ ॥
તને માનુષિક જીવન મળ્યું છે, તુ પુરુષ છે, સુન્ન મનુષ્ય છે. તારૂ કન્ય સમજ | ભાગ તે પશુ પણ • लोगवे छे.
३२

Page #53

Look at the society, the temple of Dbarma, being decayed, and think over what is your essential duty with respect to it !
क्षीयमाणमवेक्षस्व
आवश्यकं
च कर्तव्यं તર વિવાર ! ર૮
સમાજ ધર્મનું મન્દિર છે. એની ક્ષીયમાણ દશા તરફ નજર કર! અને તેના સંબંધમાં તારી ફરજ શું છે, તારું કર્તવ્ય શું છે તેને વિચાર કરી

Page #54

Get up fearless
power or valour in the cause of social uplift!
Expand your manly Dedicate your own quota.
उत्तिष्ठोत्तिष्ठ !
निर्भीक:
स्फारय ! स्फारपौरुषम् ।
समर्पय निजं योगं
સમાનસ્થાન મનિ || ૨૬ !!
ભયને ખંખેસ નાંખ અને એક વીરને છાજે તેમ ઉઠે ! ખડા થા ! અને તારા મહાન્ પૌરુષને પ્રસરાવ | સામાજિક ઉત્થાનના મહાન્ કાર્ય માં તારા ચોગ આપે !
"

Page #55

Where-for are you born here ! Reflect over the purpose of life I Do not waste your valuable life in trifling matters.
किमर्थमवतीर्णोऽसि!
जीवनाथ विचिन्तय ! पामरार्थप्रदेशेषु
जीवनं मापयापय ! ॥ ३० ॥
તારું અવતરણ અહીં શા માટે થયું છે? ખ્યાલ કર ! જીવનને વિચાર ! પામર પ્રવૃત્તિઓમાં તારા જીવનને २५ो भ

Page #56

When revolutionary ideas take hold of the people from all sides, a great hue and cry is sure to be raised. And in this very disturbance there lies the seed of their social aplift. Assuredly there cannot be birth without pangs.
कोलाहलेन महता भवितव्यमेव ।
क्रान्तिर्यदा भवति खल्वभितः प्रजानाम् । उत्थानबीजकमिहैव निविष्टमासा
मुत्पीडनेन हि विना प्रसवोऽपि न स्यात्॥३१॥
પ્રજામાં જ્યારે કાતિ પ્રસરે, ત્યારે કેલાહલ થાય જ. એના ઉત્થાનનું બીજ એમાં જ રહ્યું છે. પીડન વગર તે પ્રસવ પણ કયાં થાય છે?

Page #57

Having washed off mental impurities and aiming at high ideals, being forbearing and modest, contribute your proper quota to put a stop to the growing degradation of society.
मनोमलापासनपूर्वमुच्चाऽऽ
दर्शः सहिष्णुविनयोज्ज्वलः सन् । रोद्धं ददीथा निजयोग्ययोगं
સામાજિક કુતિષમાનામ્ II રૂર છે
અનુદિન સામાજિક દુર્ગતિ વધી રહી છે. તેને રોકવાના કાર્યમાં, તું પોતે નિર્મલ બની અને ઉચ્ચ આદર્શને સન્મુખ રાખી, સહિષ્ણુ અને વિનીત ભાવે તારે પિતાને યોગ્ય હિસે આપ!

Page #58
INC allbllo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Gyanbhandar-Umara, Surat Www.umaragyanbhandar.com