Book Title: Jayanand Keval Charitrana 10 ma Sargma Sangit Vishayak Samgri Vichar
Author(s): Babulal S Shah
Publisher: Z_Nirgrantha_1_022701.pdf and Nirgrantha_2_022702.pdf and Nirgrantha_3_022703.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249352/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayAnaMda kevalicaritranA dazama sargamAM saMgItaviSayaka sAmagrI-vicAra (sva.) paM. bAbubhAI savacaMda zAha tapAgacchIya zrI munisuMdarasUri viracita saMskRta bhASA nibaddha zrI jayAnaMda kevali caritra' (prAyaH IsvI 15mI sadI prathama caraNa)mAM dazamA sargamAM caritranAyaka vAmana (jayAnaMda) ane traNa rAjakanyAnA pitA rAjA zrIpatinI sabhAmAM thayelA saMvAdamAM, saMgIta-pRcchAnA uttara rUpe, vAmane je mAhitI ApI che te bhAratIya tema ja pazcima bhAratanA saMgIta saMbaddha graMthomAM maLI to Ave che ; paraMtu ahIM keTalIka nAnI nAnI paNa 'gururAga' jevI navIna vAto paNa che, ane hAla aprApya evA saMgItanA koI prAkRta graMthamAMthI eka uddharaNa paNa ApyuM che, je madhyakAlIna saMgItazAstranA abhyAsIone upayogI nIvaDI zake tema che. gAyakane kaMThane sakSama rAkhavA mATe khAvAmAM heya-upAdeya vastuonI vAta paNa Ave che, je pachIthI lokasAhityamAM soraThA rUpe maLI Ave che. mULa pATha ApyA pachI teno anuvAda Apyo che. jayAnandakevali caritra ( sarga 10 ) prAgvad dhyAtvA nRpo'vAdId gItaM ced vetsi vAmana ! / tarhi sarvottamaM gAya tatsvarUpaM nivedya naH // 49 // vAmanaH smAha tat kiJcit prasAdAd vedmi sadguroH / tatsvarUpaM tu saMkSepAd vacmi rAjan nizamyatAm // 50 // tathAhigAndharvaM trisamutthAnaM tantrI veNu narod bhavam / vINA trisarikA - sAraGgyAdyA tantrIstvanekadhA // 51|| rAgo vijRmbhamANo nurhadi mandrAdibhedataH / tasyAzchidrakasaMsparzavazenotpadyate kila // 52 // evaM vaMze'pi vINAyAM nAlazuddhistu varjanAt / zalyAdInAM tathA tumbazuddhirvRttAdikairguNaiH // 53 // tantrIzuddhirbalisnAyuvAlAdyujjhitatatkRtaiH / ityAdi veNu-sAraGagI - trisaryAdiSvapISyate // 54 // ityAdivistaro lakSamitaiH zAstraiH prarUpitaH / kiyAn kathayituM zakyo rAjannautsukyato'dhunA // 55 // atha gandharvamucyeta kiJcinmAnuSasambhavam / gAtA syAdakRzo'sthUlo gale syAdAmayojjhitaH // 56 // sarvathA vA'pi nIrogo mudito yauvanAnvitaH / tilayuktailakulmASa - guDAdyAhAravarjakaH // 57 // zarkarAmadhuyugdugdhapAnIyAtyuSNazItabhuk / tAmbUlasuvizuddhAsyo naro nAryapi vedRzI // 58 // prayatnapreritastasya nAbhinA vAyurutthitaH / ayaM gItakalAvijJaiH prANAhnaH kathitaH punaH // 59 // mUtthito mukhe bhrAmyajjihvAdantoSThatAluni / parAvarttavazAdvarNAn nAdaM ca janayet tataH // 60 // sa mandramadhyatArAhvaH sthAnAdivazataH punaH / saptadhA svarabhedena bhidyante te svarAH punaH // 61|| sAmAnyato vizeSAcca trayo grAmA bhavanti ca / svaragrAmeSvatho saMmUrcchanAzcaiSvekaviMzatiH // 62 // utpadyante svareSveSu rAgAste sapta SaDguNAH / teSu gItaM dvidhA cA''gamikaM syAddezajaM tathA // 63 // yaduktam Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 bAbubhAI savacaMda zAha Nirgrantha tesuya saresu bAyAlIsaM rAgA upajjaMti, tesuya rAgesu duhA gIyaM upajjai, taM jahA-AgamiyaM desijaM ca / tatthA''gamiyaM satta sIgaDA, satta bhANiyAo, bhANaya bhANaya duviliyAo ya, tattha desijaM ca elAmaThThiyaduvaIbheyamaNegavihaM ityAdi / rAgAzca paJcAzat dvicatvAriMzad vA lokaprasiddhA eva / tathAhi zrIrAgo vasantazca paJcamo bhairavastathA / megharAgastu vijJeyaH SaSTho naTTanarAyaNaH // 64 // gaurI kolahalAMdhArI draviDI mAlakaizikI / SaSThI syAddevagAndhArI zrIrAgasya vinirgatAH // 65 // hiNDolA kauzikI caiva rAmagrI drumamaJjarI / guNDakRtirhi dezAkhI: saMvadanti vasantake // 66 // bhairavI gUrjarI caiva bhASA velAkulA tathA / karNATI raktahaMsA ca SaDetA paJcame smRtAH // 67 / / triguNA stambhatIrthA ca AbhIrI kakubhA tathA / vipparIDI vasaMberI SaDetA bhairave matAH // 68 // baGgAlA madhurI caiva kAmodA doSazATikA / devagrI caiva devAlA SaDetA megharAgataH // 69 / / toDI moTakarI caiva zrIbhUpAlapriyA tathA / naTTA dhanAzrI mallI ca SaDetAzca narAyaNAt ||70||iti 36 / zrIrAge mAlavo guru, vasante bANaguru, paJcame pUrvio guru, bhairave kedArao guru, megharAge sAli guru, naTTanarAyaNe kalyANa guru iti guruSaTkam // etat kAlena cAdhItaM vaktuM kAlena zakyate / rAjan ! stutizca nindA ca prAyo gIte pravartate // 1 // na sajjanamukhAnnindA niryAtIti na vacmi tAm / stutiH punarbhaved dvedhA sadasadguNakIrtanAt // 72 / / asadguNA vivAhAdau nIcairanyatra ceSyate / mRSAvAdI tu doSADhyaH sadbhistu kriyate na sA // 73 // santo'pi dvividhAH sAdhAraNA'sAdhAraNA guNAH / sAdhAraNA janeSvApyAH prAyaH sarveSvapIha ye 74 // zloka 49 thI 74 sudhInuM gujarAtI bhASAMtara pUrvanI jema vicAra karI rAjAe kahyuM "he vAmana ! jo tuM kaLA jANato hoya to amane gItanuM svarUpa kahI pachI sarvottama gAyana kara." te sAMbhaLI vAmana bolyo-"he rAjan ! saddagurunI kRpAthI gItakaLAnuM svarUpa huM kaMIka jANuM chuM, te saMkSepathI karuM chuM. sAMbhaLo : anuvAda taMtrI, veNu, ane manuSya e traNathI utpanna thatuM gAMdharvagIta traNa prakAranuM che. temAM vINA trisarI, sAraMgI ityAdi prakAranI che ane taMtrI aneka prakrAranI che. manuSyanA hRdayamAM maMdrAdika (maMdra, madhyama, ane tAra) bhedathI vikAsa pAmato rAga te taMtrInA chidrane sparza karavAthI utpanna thAya che. e ja pramANe vaMzaveNune viSe paNa jANavuM. vaLI vINAne viSe zalyAdikano tyAga karavAthI tenA nAlanI (vaMzarUpa daMDanI) zuddhi thAya che, tathA vRttAdika guNo vaDe tenA tuMbatuMbaDA-nI zuddhi thAya che, tema ja vali-vaLiyAM, snAyu-nasa, ane vALa-keza vagereno tyAga karavAthI (na rahevA devAthI) taMtrI tAMtanI zuddhi thAya che. e rIte ja veNa, sAraMgI, ane trisarI vagerenI paNa zuddhi karAya che ityAdi. lAkho zloko pramANa A saMgItazAstrano vistAra pUrva puruSoe karelo che, to he rAjan ! atyAre utsukatAne lIdhe keTalo vistAra karavo zakya che ? have manuSyathI utpanna thayelA gAMdharvagItanA viSayamAM kaMIka kahuM chuM, te sAMbhaLo : Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vol. lll - 1997-2002 jayAnaMda kevali.... 247 gaMdharva (gAnAra puruSa) zarIre kRzatA ane sthUlatA rahita hovo joIe, tenA gaLAmAM koI paNa roga na hovo joIe, athavA to sarvaprakAre nIrogI, AnaMdita, ane yauvanasaMpanna joIe. tala, tela, aDada, ane goLa vagereno AhAra karanAra na hoya, sAkara tathA madhayukta dUdha tathA jaLanuM pAna karato hoya, ati uSNa ane ati zIta bhojanano tyAga karanAro, ane tAMbUlathI atyaMta vizuddha mukhavALo puruSa athavA AvA guNavALI strI zuddha gItagAna karI zake che. AvA manuSyanI nAbhithI prayatna vaDe prerAyelo je vAyu utpanna thAya, tene gItakaLAnA nipuNa puruSo prANavAyu kahe che. te prANavAyu mUrdhasthAnamAM UMce rahelo, mukhamAM bhramaNa karato jIbha, dAMta, oTha ane tAlune viSe parAvartana pAmI--athaDAIvarNone ane nAdane utpanna kare che. te nAda maMda, madhyama, ane tAra ema traNa prakArano che. te nAda sthAnAdikanA prabhAve sAta prakAre svaranA bhedavALo che. vaLI te svaronA sAmAnya ane vizeSa evA be bhedo che : tathA grAma, Sa''--madhyama ane paMcama--ema traNa prakAre kahevAya che. svara ane grAmane viSe 21 mUrcchanA hoya che. A svarone viSe rAgo utpanna thAya che. te rAgo kula 42 hoya che. temAM Agamika--eTale ke zAstrIya ane dezaja eTale ke 'dezI' ema be prakAranuM gIta kahevAya che. saMgItazAstranA svarUpanuM varNana karatAM (prAkRta bhASAmAM) kahyuM che ke---- "te svaromAM 42 rAgo utpanna thAya che, ane temAM be prakAranuM gIta Upaje che--gavAya che. te A pramANe--Agamika ane dezI." "temAM Agama saMbaMdhI gItanA sAta sAta vakhata cha bhedo batAvyA che -- sAta sIgaDA, sAta bhANiyA, eka eka bhANiyAnI babe strIo, 78 6 =42." "tathA bIjA bhedamAM je dezI gIta kahyuM che te elAmASTita ane dvipadI bhedathI aneka prakAranuM che.' 50 athavA 42 rAgo lokamAM prasiddha ja che, te A pramANe 1 zrI, 2 vasaMta, 3 paMcama, 4 bhairava, 5 megha ane chaThTho naTTanarAyaNa. A cha 'rAga' che. 1 gaurI, 2 kolAhalA, 3 aM(gAM)dhArI, 4 draviDI, 5 mAlakaizikIya, ane 6 devagAMdhAra : A cha rAgiNI pahelA zrIrAgamAMthI utpanna thAya che. 1 hiMDolA, 2 kauzikI, 3 rAmagrI(krIya), 4 drumamaMjarI, 5 guMDakRtiya (krIya), ane 6 dezAkhI, e cha bIjA vasaMta nAmanA rAgamAMthI nIkaLelI rAgiNIo che. 1 bhairavI, 2 gurjarI, 3 bhASA, 4 velAkulA, 5 karNATI, ane 6 raktahaMsA : A cha trIjA 'paMcama', rAgamAMthI pragaTela rAgiNIo che. 1 triguNA, 2 staMbhatIrthA, 3 AbhIrI, 4 kakubhA, 5 vipparITI-vairADI(TI), ane 6 vasaMberI. A cha cothA bhairava rAgamAM manAyelI rAgiNIo che. 1 baMgAlA, 2 madhurI, 3 ko(kA)modA, 4 doSazATikA, 5 devagira, ane 6 devAlA. A cha megharAgathI utpanna thayela rAgiNIo che. 1 toDI, 2 moTakarI, 3 zrIbhUpAlapriyA, 4 naTTA, 5 dhanAzrI, ane 6 mallI-mAlavI. A cha chaThThI naTTanarAyaNa rAgathI utpanna thayelI rAgiNIo che. Ama kula 36 (rAgiNIo) thAya che. zrIrAgamAM mAlavarAga guru che. vasaMtamAM bANarAga guru che. paMcamamAM pUrvika rAga guru che. bhairavamAM kedAraka rAga guru che. medharAgamAM sAlirAga guru che. 5. tathA naTTanarAyaNamAM kalyANarAga guru che. 6. A cha guru maLI kula 42 rAgo thAya che. A gItazAstra ghaNA samayano bhoga ApI adhyayana karAyeluM che. tethI vistArathI kahevA mATe ghaNo samaya joIe mATe saMkSepathI atyAre kahyuM che. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 bAbubhAI savacaMda zAha Nirgrantha he rAjA ! prAyaH karIne gItane viSe stuti ane niMdA baMne hoya che. paraMtu sajjananA mukhathI niMdA nIkaLatI nathI, tethI tene huM kaheto nathI. stuti be prakAre hoya che : (1) vidyamAna guNone kahevAthI ane (2) avidyamAna guNone kahevAthI. avidyamAna guNonuM kathana vivAhAdikamAM karAya che tema ja nIca manuSyo anya sthAnomAM paNa avidyamAna guNonuM varNana kare che. puruSo mRSAvAdanA doSathI tema karatA nathI. TippaNa : 1. kathAnaM tvaritrama, saM. maphatalAla jhaveracaMda, vijayabhadrasUri-syAdvAdasiddhAnta-zreNi-graMthAMka 4, amadAvAda vi. saM. 1993 (I... sa. 1937), pR108-119