Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainazAsana saMsthA (eka mahattvanuM saMzodhana) 4 FA , hr6' 6 non EUR3 lekhaka EUR3 paMDitapravara zrI prabhudAsa becaradAsa pArekha
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvakalyANakara zrI jainazAsana saMsthAnA baMdhAraNIya padArthonI gUDha samaja ApatA aneka lekhonuM saMkalana... zrI jainazAsana saMsthA (eka mahattvanuM saMzodhana) paMDita pravara zrI prabhudAsa becaradAsa pArekha saMpAdaka che viniyoga parivAra
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhaka saMpAdaka mudraNavyavasthA prathama AvRtti dvittiya AvRtti mUlya zrI jainazAsana saMsthA : : viniyoga parivAra : : : : paM. prabhudAsa becaradAsa pArekha prakAzaka/prAptisthAna : mazIna-o-prInTa 34, kAvasajI paTela sTrITa, muMbaI - 400 001. 2000 nakala (vai. su. 11, vi. saM. 2049) 1,000 nakala (jeTha vada 2, vi. saM. 2049) amUlya viniyoga parivAra TrasTa gopAla sadana, paThavADI, pahele mALe, zrI saMbhavanAtha jaina derAsara lena, borIvalI (pazcima), muMbaI 400 092. 807 77 81 / 807 76 16 che. sukRta sahabhAgI cArUbena kIrITabhAI dAzI sAyana (pazcima), muMbaI
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ (saMpAdakIya noMdha bhAratavarSanI bhavyAtibhavya mahAsaMskRtinA unmelana mATe jyAre "svarAjya ane 'AjhAdI' nA nAme kaubhAMDa racAI gayuM hatuM ane te jALamAM dezapremI yuvAno AkarSAyA hatA, te TANe eka yuvAnanA haiyAmAM pUrvabhava prApta kSayopazama-satyanI pIMchAna jAgRta thatAM, uMDI vicAraNA uThI. AMkha sAme mahAsaMskRtine uDADavA mATe paradezonI goThavelI gupta suraMgo, enA pyAdA banatA rAjakAraNIo, arthataMtra ane dharmataMtrane veravikhera karavAnI gUDha yojanAo, te mATe dezanI bAhya AbAdI ane mULa prajAnI pAyamAlI vigere vigere jevA aneka drazyo khaDA thayAM. te yuvAne ekale hAthe, saMyogonI yArI pramANe, prajAne, prajAnA ghaDavaiyAone, sAdhusaMta ane gRhasthone mAsiko tathA pustako dvArA jAgRta karavA prayatna Adaryo. te yuvAna eTale vidvavarya zradhdhAnvita paMDitapravara zrI prabhudAsa becaradAsa pArekha. temane eka bAhoza-saMskRti cAhaka yuvAna zrI araviMdabhAI maNIlAla pArekha bheTI gayA. teoe zrI prabhudAsabhAInI saMskRtirakSaka-pracAraka vicAradhArAne ekale hAthe, yunathI taMtrI sudhI, 18-18 varasa sudhI "hitaramata-pathya-satyam mAsika dvArA vahetI rAkhI. A ja mAsikamAM chapAyela jagatupUjya tIrthaMkara paramAtmA, temanI kalyANakArI zAsana saMsthA, zAsananA aMganI samajaNa, zAsana upara Avela Apatti ane tenA upAyonI samajaNa ApatA vividha lekhonA saMgrahane pustikarUpe prakAzita karatA ane AnaMda anubhavIe chIe. zAstronA varasonA uMDA abhyAsamAMthI ane aneka sAttvika prajAkalyANanA pratyakSa anubhavomAMthI ghaDAyela A saMskRtirakSaka puruSanA lekho vizvakalyANakara tIrthaMkara paramAtmAnA zAsana upara AvelI aneka ApattionA vAdaLo vikheravA mArgadarzaka banI raheze evI amArI AzA che. saMpAdaka
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhaka paricaya paMDita prabhudAsabhAIno janma rAjakoTa pAsenA kheDI gAmamAM vi. sa. 1949 nA mAgha mAsamAM. janma pachI thoDA ja samayamAM pitAzrIne dhaMdhA mATe saradhAra pAsenA rAjakoTanA jADejA ThAkorazrI nA bhAyAtI gAma (pAdharAnA) samaDhIyALA rahevA javAnuM thavAthI kizorAvasthA sudhI uchare tyAM ja thayo. gAmamAM ja gujarAtI cAra copaDI sudhIno ane aMgrejI be copaDI sudhIno abhyAsa karyo. mahesANAnI pAThazALAmAM dhArmika, saMskRta Adino sAro abhyAsa karyo. vi. saM. 1989 mAM mahesANA pAThazALAmAM ja menejara tarIke joDAyA. sAthe sAthe karmagranthAdi tthA saMskRta vyAkaraNAdino abhyAsa karAvatA hatA. saMskRta ane prAkRta bhASAnA teo paMDita hatA. dina-pratidina avirata parizrama laIne temaNe mahesANA pAThazALAne uttamottama vidyAdhAma banAvyuM hatuM. aneka abhyAsIone ane anekAneka munimahAtmAone temaNe potAnI bhaNAvavAnI ajoDa kaLAthI abhyAsa karAvI taiyAra karyA che. - AryasaMskRtinA pAyAnA tattvo ane TocanI mahAsaMskRti (jaina saMskRti-zAsana)nA teo sukuzaLa, uMDA ane sUkSma vivecaka hatA. emanA aneka graMthomAM "karemi bhaMte" ane "paMcapratikramaNa" no hajAra pAnAno graMtha addabhUta jJAnano khajAno che. rAjakIya, rASTrIya ane naitika prakaraNo sAthe chellA pAMcaso varasamAM saMskRtine mULamAMthI uDADavA racAyelA jayaMtrono hubahu citAra temaNe 65 varasa pahelA Alekhela che, je Aje bhArata varSanI prajA pratyakSa anubhavI rahI che. tadUuparAMta tattvArthasUtra" jevA mahAna tAttvika graMtha upara paNa temaNe vizad vivecana ane prAsaMgika lAlabattI gharavAmAM kamAla karI che. 18 varasa sudhI cAlelA temanA mAsika " hitamita-pathya-satyamu" mAM chapAyelA aneka lekha sivAya anya pAMca hajAra jeTalA apragaTa lekho vartamAna saM jo go mAM mArga darzaka banI rahe che .
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prabhudAsabhAInA AtmAmAM paramAtmabhAvanuM tattva (adhyAtma) eTaluM uMDu utaryuM hatuM ke pAchalI jaipha avasthAmAM, zarIranI bismAra hAlatamAM paNa saMskRti ane zuddha dharmanA vicAro AvatA ja rAtre gA vAge uThIne, jhAjhuM besI zakAya nahi eTale ubhA ubhA savAre 6 vAgyA sudhI Alekhana cAlu rAkhatA. dhyAna eka ja hatuM ke paramAtmAnI ane AtmAnI sAMkaLanuM sAcuM jJAna saMskRti dvArA ja maLe ane te saMskRtinA rakSaNAtmaka vicAro prajA samakSa bahoLA pramANamAM mUkavA ja joie. TUMkamAM, pUjya prabhudAsabhAI dharmIneSTha, draDhazraddhALu, sUkSma vicAraka, dIrghadraSTA, tattvaciMtaka, zAsanarAgI zuddha jaina sagRhastha, AryasaMskRtinA jJAtA, vizvahitavRSTA, dhArmika mahApaMDita puruSa hatA. vi.saM. 2031 nA Aso vada 13 (dhanaterasa) nA divase 83 varasanI uMmare mahAsaMskRtirakSAnA ucca vicAromAM, samAdhi pUrNa avasthAmAM, vitarAga paramAtmAnA mahAzAsananI uccakakSAne vizvakalyANanA ekamAtra sAdhana tarIke avagAhI, potAnA sAhityano bahoLo vAraso temanI sAthe A ja kAryamAM vIza-vIza varasathI joDAyelA zrI araviMdabhAI maNIlAla pArekhane soMpI, A dharatI uparathI vidAya lIdhI. Aje temanuM yazaza2I2 vidyamAna nathI paraMtu temanA vicArone AdhAre chellA pAMtrIsa varasathI ekale hAthe jhajhUmI rahelA zrI araviMdabhAI maNilAla pArekha khumArIpUrvaka zAsana ane saMskRti rakSAnA kAryo barobara prabhudAsabhAInI zailImujaba, athAga parizrama uThAvI karI rahayA che ane zAsanarakSAnI prabhudAsabhAIe jalAvelI jyota cAlu rAkhavA aneka munibhagavaMto ane yuvAnone taiyA2 karI rahayA che. pAMcaso varasathI A dharatI upara Avela AkramaNane khALavAnA rakSaNAtmaka upAyonuM vyavasthita Ayojana, e ja kadAca prabhudAsabhAIne temanA zAsanalakSI vArasadAro taraphathI sAcI zraddhAMjali banI raheze.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMkaLIyuM 1. dharmasaMsthApaka zrI jagapUjya tIrthaMkaro savi jIva karUM zAsana2sI zrI jainazAsana zuM che ? namo titthassa vartamAna jainazAsananI uttpatti ane pravAha jainazAsana jeTaluM salAmata, teTaluM vizvanuM hita salAmata dharma karatAM zAsana mahAna che 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. vizvahitakara apUrva dIvAdAMDInI dazA prabho ! vizvakalyANanI mahAvimApolIsI jevA ApanA lokottara zAsananuM zuM ? 10. jainazAsananI kAyamI rakSA karo 11. vartamAna zAsanasaMsthAnuM kalpita jAheranAmuM 1 11 23 30 48 58 61 66 74 77 82
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. gharmasaMsthApaka zrI jagatapUjya tIrthakaro dharma eTale vikAsa mArga ane te khAsa karIne AdhyAtmika jIvana che. satya, dayA, prAmANikatA, saMyama, manonigraha, tatva ciMtana, bahmacarya, nirmamatva, vikAsa mATe saviveka bhogo ApavAnI zauryavRtti vigere vigere guNo khIlavavA te AdhyAtmika jIvana. AvA AdhyAtmika guNo keTalA che, te dareke dareka kevI rIte khIlavI zakAya, te khIlavavA mATe kayA kayA sAdhanono upayoga karI zakAya, kayA kramathI khIlavI zakAya, khIlavavAthI zA zA pariNAmo Ave vigere viSenA nAnA moTA skUla-sUkSma nirNayo bAMdhI ApanAra, ane ekaMdara te viSayonuM sAMgopAMga saMpUrNa vivecana karanAra zAstra te adhyAtma zAstra kahevAya che. te zAstra jANavAthI AdhyAtmika jIvanane lagatA ghaNA siddhAMto jANI zakAya che. paraMtu vyAyAma, yoga ke saMgIta zAstranI jema te zAstra jANavA mAtrathI jIvanamAM utArI zakAtuM nathI. yuktithI agavaDo dUra karI de, ane AgaLa ne AgaLa pragati thAya tevI saraLa yojanAo yojaye jAya tevA ustAdanI AdhInatA svIkArIne ekanA eka prayogane ghaNo vakhata ghuMTavo paDe che. te ja pramANe adhyAtma zAstra paNa tAlimathI, ekanI eka vAta vAraMvAra ghuMTavAthI-abhyAsa pADavAthI zIkhI zakAya tevuM zAstra che. vAMcavA, sAMbhaLavA, moDhe karavA ke samajI levA mAtrathI te zAstranuM siddhi patra-pramANapatra prApta karI zakAya tema nathI. mATe jo te zAstra vikAsapoSaka hoya, jagatane tenI khAsa jarUra hoya, prANImAtranA bhalA mATe teno pracAra jarUrano hoya, to te zAstrane potAnA jIvanamAM utArI rAkhanArA, kAyama tenA prayogonI tAlIma prajAjanone pUrI pADanArA, teno Adarza TakAvI rAkhanArA eka ustAda | \ | |
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ varganI jarUriyAta ubhI thAya che. ane te paNa janasamAjane e jAtanI jarUriyAta pUrI paDavAne pahoMcI vaLI zake teTalI saMkhyAmAM ke teTalA baLamAM hovAnI paNa eTalI ja jarUriyAta ubhI thAya che. tethI e varganI saMsthA paNa Avazyaka thaI paDe che. AdhyAtmika jIvananA eTale ke dhArmika jIvananA A ustAdone ApaNe sAmAnya paribhASAmAM dharmaguruo kahIzuM. jyAre jagatamAM dharmaguruonI saMsthAonI AvazyakatA ubhI thAya che, eTale pachI te saMsthA taMtrabaddha thaI vyavasthita cAle, tenA dareka kAryo vyavasthita hoya, janasamAjamAM pratiSThita rIte pracAra karI zake, janasamAja tenA tarapha AkarSAI rasapUrvaka teno lAbha UThAve tevI dareka jAtanI sagavaDo pUrI pADanAra je eka taMtra astitvamAM lAvavuM paDe che, te taMtrane tIrtha kahevAmAM Ave che. tevA tIrthanuM sthApana karanAra-tenuM jagatamAM astitva utpana karanAra tIrthakara kahevAya che. A uparathI mAnavajIvanamAM kalyANa ane vyavasthA preranAra dareke dareka saMsthAo karatAM dharmasaMsthAno darajjo pragati mAgane hisAbe pahelo ane uMco Ave che. te ja pramANe te te dareka saMsthAonA mukhya mukhya javAbadAra adhikArIomAM paNa tIrthakarono darajjo sauthI pahelo ane uMco Ave che, ane tethI teo jagatupUjya gaNAya e svAbhAvika che. sarva prANI mAtra, sarva vyavahAra mAtra, sarva jIvanamAtramAM ane akhila jagatamAM te kendra sthAne birAjI zake che. mATe ja siddhacakramAM vacce kendramAM ja te tatvanI goThavaNa che. je mAnava vyaktionA jIvana ekaMdara sarvathA ujvaLa, udAtta, bhavya, sarvottama hoya che, te ja tIrthaMkara thaI zake che. teo gurUonA paNa gurU hoya che. sarvanA aMtima Adarza ane niyAmaka hoya che. teo jagatanA sarva padArtha mAtramAM sarvocca bhUmikA upara birAjI zake che. evA mahA tIrthanA sthApanArA jyAre jyAre jarUriyAta hoya tyAre
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre jagatanA astitva kALa sudhI thayA karaze. je vakhate je tIrthakara je tIrtha sthApe, te vakhate te tenuM tIrtha kahevAya che. tIrtha sthApavuM eTale adhyAtmazAstranA prayogo jagatanA prANIo saraLatAthI potAnA jIvanamAM utArI zake tevI sAMgopAMga sAdhanovALI suyojanAyukta goThavaNa pUrI pADavI. tIrthakaronuM A mahatuM kArya jagatamAM ananya kArya che. hAla je tIrtha cAle che tenA Adi praNetA bhagavAna mahAvIrasvAmI che. hAlamAM temanI AjJAo, temanuM zAsana pravarte che. temanI pUrve aDhIso varSa pahelAM zrI pArzvanAtha prabhu tIrthakara tarIke thaI gayA che. temanI pahelAM paNa ghaNA tIrthaMkaro thaI gayA che ema khuda bhagavAna mahAvIra svAmIe potAnA ziSyone kahayuM che. kayA kayA tIrthakaro kayAre kayAre thAya che tathA temanA jIvanane lagatI ghaNI hakIkato teozrIe ja kahI che. temAMnI keTalIka hakIkatonI noMdha atyAre paNa mahAna Agama graMthomAM maLI zake che. temAM A vartamAna yuganA Adi tIrthakara tarIke zrI RSabhadeva svAmIne kahyA che. teonA "mahAna kAryakSetranA smAraka tarIke zrI zatruMjaya girinI pavitratA jagajAhera che. hAlamAM bhale bhagavAna mahAvIra svAmInuM zAsana cAlatuM hoya, chatAM jaino A yugamAM thaI gayelA covIzeya tIrthakarone samAna rIte pUje jaina dharmanA TakAvane Akho madAra tIrthakaronA jIvana upara che. teo ja chIcharA hota, to jainadharmamAM kAMI paNa mAla hota nahIM. jainadharmanI pratiSThA, tenI mULa mUDI, teno Akho madAra, tenuM baLa, tenA hathiyAra, tenI asmitA, tenuM svAbhimAna, tenuM mULa mathaka tathA jainadharmanA TakAvanI majabUta jaDa koI paNa hoya, to te tIrthakaronA sarvocca jIvana
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaino potAnI sarva pravRttiomAM ane ekaMdara jIvananA sarva prayogomAM tIrthakaronA jIvanane ja vadhAre pradhAna sthAna Ape che. ane tethI ja teonA jIvana sAthe saMbaMdha dharAvatI avana, janma, dIkSA, kevalajJAna, ane nirvANa e pAMca mukhya ghaTanAone vadhAre Adara Ape che, vadhAre mahatva Ape che. tIrthakaronI pUjyatA temanI vidvattA, rAjasatA ke rUpa raMgane AbhArI nathI, paraMtu temanA tIrthaMkarapaNAne AbhAre che. UparanI pAMceya ghaTanAo tIrthaMkarapaNAnA astitvamAM khAsa preraka che. mATe ja tenI pUjAmAM tIrthakaranI pUjA samAyelI ja che. tIrthakaronA jIvana pavitra ane ujjavaLa che. jagatamAM je kAMI sArabhAga, ujjavaLatA, pavitratA dekhAya che, te sarva temano ja pratApa che, temano ja upakAra che. te upakAro uDIne AMkhe vaLage evA jagajAhera ane camakatA che. teonA jIvananI bhavyatA asaMkhya prANIone potapotAnA vikAsa sthAna parathI jarA jarA vikAsa mArgamAM anAyAse agamya rIte AgaLa ne AgaLa vadhAravA sabaLa nimittarUpa thayA kare che. A mahAna upakAranA badalAmAM vikAsa sAdhaka AtmAo tIrthakaronI yAda-smaraNa-samarpaNa-abhimukhatA-ArAdhanA covIze ya kalAka satata cAlu rAkhavA tatpara rahe che. ane tethI ja tIrthakaronI avidyamAnatAmAM paNa sAkSAtu aparicaya prasaMge-ArAdhanA mATe temanI pratimAo karIne paNa jyAre jyAre avakAza maLe tyAre tyAre aneka rIte aneka prakAranI goThavaNathI te dvArA temanI ArAdhanA kare che, temane name che, vaMde che, pUje che, stave che. tene mATe avakAza na hoya to nAma smaraNa kare che. jIvananA bIjA prasaMgomAM temanA tarapha bahumAnapUrvaka temanA upadeza ane AjJAono yathAzakti amala karIne temanI ArAdhanA kare che, temanAM caritrone yAda kare che ane temanA caritronI yAdamAM ja Akho divasa pasAra thAya to kevuM sArUM evA manoratho kare che. jIvananA vyAvahArika
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ va rAjI . . nA sAnidhya dareke dareka guMcavADAnA prasaMge paNa teo temane bhUlavA rAjI nathI hotA. dareka dareka dhArmika kAryamAM, dareke dareka vyAvahArika kAryamAM, sukhanA prasaMgamAM teonuM sAnidhya choDatA nathI, bhUlatA nathI. teonA jagata uparanA mahAna upakAro samajanAra bhakatone anAyAse Ama karavA prere che, ema karavAno utsAha baLAtkAre utpanna kare che. teo kevaLa tIrthakarone ane temanI pratimAone ja pUje che eTaluM ja nathI, paraMtu tIrthakaronA jIvana sAthe saMbaMdha dharAvatI ane temanA upadezanA mULa sidhdhAMto, ratnatrayI sAthe saMbaMdha dharAvatI koI paNa vastu, koI paNa prasaMga, koI paNa sthaLa ane evuM bIjuM je koI hoya te sarvane tIrthakaronA saMbaMdhathI pUjya mAne che. divase jeTalo vakhata maLe ane jeTalI ArAdhanA thaI zake teTalI kare che. rAtre paNa jeTalI banI zake teTalI kare che. keTalAka bhakto evA paNa hoya che ke tIrthaMkara prabhunuM ke chevaTe temanA pratimAnuM darzana karyA vinA moDhAmAM kAMI paNa nAkhatA nathI. Akho divasa darzana na thAya to upavAsa kare che ane khAnapAna letA nathI. keTalAka trikALa darzana to kare ja che. keTalAka pharajiyAta sAta vakhata teonA caityane vaMdana kare che. ekaMdara tIrthakaronI koIpaNa prakAranI ArAdhanAnI virahanI kSaNe temane vedanAkAraka bhAse che. jinamaMdira Arya saMskRtinI kendra saMsthA che. dhArmika jIvananuM kendra che. A bhava tema ja bhavAntaramAM thatA jIvanavikAsamAM te sarvathI baLavattara nimitta che. nAnI moTI Itara dhArmika pravRttio paNa sIdhI ke ADakatarI tyAMthI ja uddabhava pAme che. anabhimukha prANIne vikasamAga tarapha abhimukha karavAno agamya upadeza uccAratuM muMguM upadezaka zAstra che. bhulA paDelA musApharone divAdAMDI samAna che. ghavAelA dilane rUjha lAvavAnI saMrohiNI auSadhi che. pahADI bhAMkharAmAM kalpavRkSa che. saLagatA vaDavAnalamAM himakuTa che. khArA sAgaramAM mIThI vIraDI che. bhUtakALanI
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ pavitra yAda che. vartamAnakALanuM vilAsa bhavana che. bhaviSyakALanuM bhAtuM che. svarganI sIDI che. mokSano AdhArastaMbha che. narakanA mArgamAM durgama pahADa che. kALakrame e maMdira kudaratI saMjogone lIdhe paDI jAya, temAMnI pratimAo jamInamAM daTAI jAya, to paNa jyAre ne tyAre koinuM paNa kalyANa karavAmAM te upayogI thaze ja. koipaNa kALe tyAM khodakAma thatAM anAyAse bahAra nIkaLI AvelA pratimAjI game tevA ajJAnamaya vAtAvaraNavALA dezakALamAM paNa koi ne koi jIvane mahAna tIrthaMkaronA bhavya jIvanacaritronI jijJAsA utpanna karavAnA kAraNabhUta thai paDe. koi jIvane zAMta ane dhyAnastha mudrA tarapha AkarSaNa thAya. koI jIvanA hRdayamAM dharmanuM bIja vavAi jAya. taiyAra bhumikAvALA koi jIvanA dilamAM dharmAMkura phUTI nIkaLe. svayaMbhuramaNa samudranA matsyomAM pratimA AkAranA matsya joine dezavirati prApta thAya che, to pachI paMcedriya Arya-anArya mAnava mATe kahevuMja zuM ? jinapratimAothI trikALamAM ekAMta hita ja che. te koIne paNa koi paNa rIte apAyakAraka nathI ja. tethI sAco jaina pratimAjInI jarUriyAta binajarUriyAta viSe saMdigdha thai vicAravamaLamAM gothAM khAto nathI. pUjanArAonI saMkhyAnA abhAve pratimAjIne bhRgRhomAM bhaMDAravA na bhaMDAravAno vicAra karato nathI. AzAtanAnA bhaye maMdira zUnya karIne bIje lai javA icchato nathI. temaja vyAvahArika jarUriyAta binajarUriyAtane hisAbe tenI upayogitA anupayogitA sAbita karavA valakhAM mArato nathI. pratimApUjAnI AvazyakatA anAvazyakatA tathA tene AgamamAM sthAna che ke nahIM tenI nirarthaka carcAmAM utarato nathI. temAM tana-mana-dhana kharacI punyopArjana ka2vAnI icchAvavALAnI vacce bIjo mArga sUcavI vighna nAkhavAno vicAra sarakho karato nathI, kAraNa ke tenA jevuM upayogI, sabaLa ] 6 [
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ avalaMbanarUpa koI paNa vastu koI paNa kALe hovI saMbhavI zakatI nathI, saMbhavI zake ja nahIM. AzAtanA TALavI joIe, AzAtanA thavA na devI joie, bhagavAnanI pUjA karatAM AzAtanA na karavI, "AzAtanA karIne pUjA karavA karatAM pUjA na karavI sArI" AvuM koI vAkya zAstramAM maLe, to teno Azaya pUjA baMdha karavAno nathI paraMtu AzAtanA TALavA mATe bhAra devAno che. pUjA karatAM koI sUkSma AzAtanAo thAya, te TaLI na zake, teTalA khAtara pUjA aTakAvAya nahIM. pUjA na karavI eja moTI AzAtanA che. anArAdhaka bhAva eja AzAtanA che. tevIja rIte AzAtanAnA bhayathI pratimA na bharAvavI e vyAjabI nathI. maMdiro ane pratimAo dvArA zrI tIrthakaronI ArAdhanA mATenI A bhAvanAne kAraNe jaino ke jaina saMgho ane vihAramAM jaina munio rastAmAM AvatA koIpaNa sthaLanA jaina maMdirane darzana karyA vinA oLaMgatA nathI. eTaluM ja nahIM, paraMtu AgamasUtro sAMbhaLatI vakhate paNa jyAre jyAre e kalyANazALI mahAtmAonA nAmoccAro sAMbhaLavAmAM Ave tyAre tene paNa satkAre che. temanA kalyANakAraka prasaMgo sAMbhaLavAmAM Ave tenoya utsava kare che. tIrthaMkara paramAtmAonA darzanathI prajA vaMcita na rahe evA uddezothI moTA moTA tIrtho bAMdhavAmAM Ave che. moTA moTA yAtrAgamana samAraMbho, rathotsavo, mahApUjAo ane evI bIjI ghaNI utsAhajanaka pravRttio karAya che. tIrthakaro tarapha prajAnA mananuM valaNa jAgRta karavA ane rAkhavA A prayatno karavAmAM Ave che.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dharmIonA hRdayamAM tIrthaMkaronuM je sthAna che te A uparathI samajI zakAze. tIrthaMkaro taraphanuM prajAnuM lakSya saMkocAya-saMkelAya tevuM koi paNa kArya ke AcaraNa jainone mATe asahya thai paDe che. tIrthaMkaro khAtara jaino sarvasvano bhoga ApavA taiyAra rahI zake che, jaino potAnuM sarvasva tIrthaMkarone arpaNa thayeluM mAne che. pote je kAMi bhogave che te potAnI AdhyAtmika nirbaLatAne aMge, na chUTake. jarU2 uparAMta na ja bhogavI zake. arthAt jema bane tema koi paNa sagavaDano upayoga vikAsa mArgamAM upayogI thAya tevI ja rIte bhogavavA pUrato ja potAno adhikAra samaje che. potAnA jIvananI sarva udyattatA temane ja arpe che. potAnuM sarva kaLAzAna temane ja samarpavAmAM kRtakRtyatA samaje che. zilpazAstranI sarva kaLA, citrazAstranI sarva kaLA, saMgIta, vAdya, nRtya vigere lalitakaLAono sarva kaLA vilAsa, bhASAnI sarva samRddhi, vastro ane khAnapAnanI sarva susajAvaTo,bAgabagIcAnI sarva puSpa samRddhio vigere temane ja arpaNa kare che. dhyAna, jApa, maMtrasiddhi, tAMtrika mudrAo, stavana, namana, manana, AcAra, vicAra sarva vacce temanI ja mAnasika mUrti sthApita kare che. utsavo ane khAnagI pravRttio paNa tanmaya ja kare che. AdhyAtmika meNAM, upAlaMbho ane phAgaphaTANAM paNa tanmaya thaIne ja uccAre che. teonA jIvanamAM tIrthaMkaronI pUjyatA sarvatra vyApakarUpe vaNAi gai hoya che. utsavo, mahApUjAo vigere prasaMge A vAta koi paNa barAbara joi zakaze. tIrthaMkaronA stavana namanamAM aihika lAlasAo nathI hotI, na hovI joie. potAnA bhUtakALanA patananuM bhAna, bhAvi vikAsanI AzAo, ane vartamAnamAM teonI madadanI apekSA e ja teonA vicAra vAtAvaraNamAM hoya che. cAlu jIvananI tAlAvelI to lagabhaga bhUlavAmAM ja kRtakRtyatA manAya che. barAbara abhyAsIne stutio, stavano, dhArmika
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAronA sUtro tapAsavAthI A tatvo sahelAIthI maLI Ave tema | tIrthakaro tarapha kevaLa gAMDI ghelI bhakti nathI hotI. te sahetuka uddezapUrvaka hoya che. dareka dareka pravRtti uMDAmAM uMDA AdhyAtmika siddhAMto, mAnasazAstra tathA naitika tattvo sAthe saMbaMdha dharAvatI hoya che. AgamasUtro ane tenI sAthe saMbaMdha dharAvatA jaina sAhityamAM hetupUrvaka tenA vyavasthita vivecano samajAvelA hoya che. jaino kahe che ke amArA tIrthakaronA tyAga, vairAgya ane mahAna AdhyAtmika jIvana sAthe tulanA karI zakAya tevI koI paNa vyakti jagatamAM batAvo to ame tene jarUra pUjya mAnavA taiyAra chIe. tIrthakaronA adUbhuta dhArmika jIvano AzcaryamAM DUbADe che, bhakti utpanna kare che. mATe ja ame temane devAdhideva, vizvAsya, ArAdhya, Adarza ane mArgadarzako mAnIe chIe. teonA upadeza upara vizvAsa rAkhIe chIe, teoe batAvelA dharma mArgane vaLagI rahIe chIe. " bhagavAna mahAvIra svAmInuM jIvana barAbara vicAro, manana karo, ane temAMthI je je uttama grAhaya aMzo tamane jaNAya tenI tAravaNI karo. jagatanA thaI gayelA ke have pachI thavAnA hoya evA koIpaNa mahAtmA purUSa sAthe tenI tulanA karo. ema karatAM jo koI paNa vyakti temanA karatAM caDI jAya ke temanA jevI hoya, to tenA para vizvAsa mUkavAmAM vAMdho nathI. paraMtu jyAM sudhI evI vyakti jovAmAM na Ave tyAM sudhI bhagavAna mahAvIra svAmIne ja vaLagI rahIe temAM zuM khoTuM che ? jainadharmanA koI paNa AcAra vicAra sAthe, tenI koI paNa mahattvanI vyakti sAthe koI vyaktino meLa na besato hoya, to paNa te tIrthakaranA
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanamAMthI yathAzakti preraNAo meLave to paNa tenI jainadharmanI nikaTa AvavAnI zarUAta thai jAya che. jaina dharmamAM tIrthaMkaronuM A mahattvanuM sthAna che, ane jyAM sudhI tIrthaMkaronA A udAtta jIvano koi paNa mAnavanA dilane halabalAvaze, tyAM sudhI game tevI Aphato vacce paNa jainadharma sthira ja che. 10
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. "savi jIva karUM zAsanarasI" zAsana eTale zuM ? sarvajJa vItarAga tribhuvana pUjya zrI tIrthaMkara paramAtmA sthApita vyavasthAtaMtravizvavyavasthA taMtra-mahA kalyANakAra triloka pUjya dharmapradhAna sAMskRtika mahAsaMsthA eTale zAsana jaina zAsana. jene mahAna AcArya zrI siddhasena divAkarasUrijI mahArAja jevA jJAnI purUSoe traNa lokanA svAmI tarIke varNavyuM che. bIjA pAtra jIvone ane paraMparAe yathA saMbhava sarva jIvone AvA mahAzAsananA rasiyA banAvavAnuM sadA sahaja AtmaskuraNa jeo dharAve che, te tIrthaMkara prabhu paNa je zAsanane name che. - te zAsana dvArA sAdhanA sAdhatAM sAdhatAM teo tIrthaMkara pada sudhInuM ucca pada pAmyA hoya che. tethI potAnA draSTAMtathI bIjA jIvo paNa te zAsananA dAsa bane tenA rasiyA bane te jAtano dAkhalo besADavA paNa tIrthakara devo "namo tiththassa' kahI jene name che. caityavRkSane traNa pradakSiNA devA pUrvaka sarva gaNadhara bhagavaMto ane sarva kevaLI bhagavaMto paNa jene name che. ' bAre ya parSadAo jene name che. mahA samavaraNa ane aSTa mahA prAtihAyadika mahA vibhUtio paNa prANIone tenA tarapha AkarSI tenA rasiyA banAvavA mATe sevikAo tarIke upasthita thAya che. [ ] [ ]
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ je sarva mahAtmAo karatAM zreSTha che, sarva zAsanonuM preraka che, caturvidha saMghaneya pUjya che, triloka jagajajIva rAzinuM parama hitakara che, parama satyarUpa che, pAMca AcAramaya dharma karatAM ya ucca sthAna upara sthira che. jenuM astitva ahiMpadanA-arihaMtapadanA-tIrthakara zabdanA pravRtti nimittarUpe jagatamAM che. jene lIdhe ahantonuM paMca parameSThiomAM prathama sthAna che. je zrI caturvidha saMgha, paMca AcAra, dvAdazAMgI Agamo, sAta kSetrAdika supAtra kSetronA ya AdhAra rUpa che, prANarUpa che. je mahA paropakAranuM preraka che. je sarva zAsanonuM zAsaka che. je samAjazAsano, rAjyazAsano, arthazAsana ane dharmazAstronuM kendabhuta mukhya sAdhana che. je jAhera jIvanamAM lokottara mAganusArI vyavahAramAM tathA laukika mAganusArI vyavahAramAMya duragAmI paraMparAe TakAvanAra che, e jAtanA vyavahAromAMya sthiratAmAM je prANabhuta-mukhya preraka baLarUpa che. je dharmamAM preraka eTale ke pApanA aDhAre sthAnikonuM rodhaka che, punyanuM je poSaka che, saMvara nirjarAmAM je sahAyaka che, je mokSanuM parama kAraNa che. je sarva prakAranA nyAya-nIti sadAcAra-vrata-niyama-yogya sAdhanAonuM mArgadarzaka, preraka, zAsaka, bodhaka, pratibodhaka mahAzAsana che. ] 12 ]
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ je pApane, unmArgane, akalyANane TALanAra che, dUra dhakelanAra che. ajANatAM paNa jenA aMzanoya Azraya pApothI ane AyothI jIvone dUra rAkhanAra che. je mahArakSaka, mahA cokiyAta, mahApAlaka, mahA vizvavatsala che. jIvamAtrane AvA mahAzAsananA rasiyA banAvavAnI mahAbhAvanA zrI tIrthaMkaronA vizuddha AtmAomAM ja jAgatI AvatI hoya che. apekSAe anAdikALanI tathAbhavyatA rUpa e bhAvanAnA baLe ja, tathA prakAranA adhyavasAya sthAnaka vizeSanA baLathI ja, amuka viziSTa AtmAo ja tIrthaMkara nAmakarma bAMdhI zake che, teno vipAka bhogavI zake che. kevaLajJAnIo karatAM paNa viziSTa parama purUSArthI jIvana pasAra karI, kalpavRkSa karatAMya-ciMtAmaNI ratna karatAMya-kAmakuMbha ane kAmadhenU karatAMya-mahAmUlyavaMta, mahAratne prakAzarUpa, mokSamArgamAM dIvAdAMDIrUpa, mahA pravahaNa rUpa, jagatanI ananya vibhUtirUpa, sat parama brahmanA viziSTa budburUpa mahAzAsana sthApI tIrthaMkara devo tene ahIM mUkatA jAya che. tIrthaMkara devono A ananya mahA paropakAra hoya che. AnAM karatAM uMco paropakAra bIjo koI saMbhavita nathI. A paropakAra bahu loko ane bahu jIvonA bhalA mATe ja nathI. paraMtu sarva loko ane sarva jIvonA bhalA mATeno che. AvA prabaLa sAdhana vinA kAma-krodha-lobhahiMsA-svArtha-mahA ajJAna vigerethI gherAyelA vizvamAM cAra puruSArthanI saMskRtino sthira, vyavasthita, sAMgopAMga, vijJAna ane tatvajJAna sidhdha pAyo paDeja zI rIte ? sarvaza vItarAga mahA prabaLa puruSArthI vinA AvuM asAdhAraNa kAma koNa karI 13
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zake ? bIjA tene pagale cAle, paNa vyavasthita tenuM utthAna karavuM e bIjAnI zaktinI bahAranuM kAma che. mATe tIrthakarone dharmarasI, saMdharasI, zAstrarasI, maMdirarasI, upAzrayarasI, gurUrasI, mokSarasI, punyarasI banAvanAra tarIke oLakhAvyA nathI, paraMtu zAsanarasI banAvanAra tarIke oLakhAvyA che. A zAsananuM AbAla-vRdhdha-gopAMganAdi paricita evuM sAduM nAma prasidhdha che. jenI sahakRta ArAdhanA e ja ArAdhanA che, je vinAnI ArAdhanA ArAdhanArUpa banI zaktI nathI. AjJA sApekSa ArAdhanA ArAdhanArUpa, ane AjJA nirapekSa ArAdhanA virAdhanA rUpa banI rahe. mATe ja "manDa niNANe mANuM - jinezvaranI AjJA mAno ene guNonI gaNatrImAM pahelo guNa gaNAvyo che. mithyAtvano tyAga karavo ane samyakatva dhAraNa karavuM e be guNone tenA phaLarUpa athavA lakSaNarUpe jaNAvelA che. tethI e be pado pachI ApelAM che. ziSTa saMtapurUSo, temanA bhakta mahAjana loko, cakravartIo ane rAjAo, samAja vyavasthApako, jJAti-jAtinA AgevAno, artha purUSArthanI maryAdAmAM rahelA arthataMtranA pravartako, kuTuMba vatsala mAtA-pitAo, mAganusArI sAMskRtika jAhera jIvananA rakSako, saMcAlako tathA Asevana ane grahaNazikSA rUpa samyagUjJAnanA ArAdhako ne adhyApako, AcAromAM preraka ane AcAraniSTha AcAryo, teonI AjJAmAM vartanArA dunyavI zikSako vigere mAraphata A mahAzAsananI AjJA-zAsana-Adeza-hukama pravarte che, ane te vizvanuM samagra rIte kalyANa kare che. A lokottara baMdhAraNIya zAsana saMsthA baMdhAraNane ghaTatA dareka prakAranA ucca niyamo dharAve che. ane karoDo mAnavonA maherAmaNamAMthI : 14
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama ratnonI mAphaka-uttama motIonI mAphaka khecAI AvelA vizvanA samyadraSTI, jJAnI, ane tyAgAtmaka paMca mahAvratanA pALanArA AcAryarUpa lokottara mahAtmAo ja te mahAzAsana saMsthAnA niyAmaka-saMcAlaka hoI zake che. bhara dariyAmAMthI kuzaLa vahANavaTI vahANane salAmata doravI jaI zake che, tema vikhothI bharelA sAgaramAM evA kuzaLa mahAgItArtha purUSo ja mahAzAsana nAvane sahI salAmata yogya rIte pravAhita karI calAvI zake che. bIjAnuM tevuM gajuM nathI hotuM. Aje ? jANatAM ajANatAM A mahAzAsananI Aje upekSA thaI rahI che. tenuM sAkSAt astitva hovAnuM ya bhUMsAtu jAya che, upekSita thatuM jAya che. teno prabhAva tirohita karavAnA cakro prabaLa vegathI gatimAna thatAM rahe che ane te cakrano pratikAra karavAne badale ajANatA paNa sahakAra apAya che. zAsananI bAbatomAM paNa lokazAsana, prajAsattAka zAsana, bahumata zAsananA vyavahAro tarapha DhaLatA javAya che. manamAM sArI bhAvanA hovA chatAM, vyavahAramAM tIrthakaranA zAsananI je lagabhaga zAbdika banatI jAya che. vAstavika arthamAM bhautika zaktio vadhArI AdhyAtmika zaktione tirohita karanArA vyavahAronuM preraka tadanukuLa zAsanataMtra jIvanamAM amalI banAvAtuM jAya che. sivAyanuM pAchaLa haThAvAtuM jAya che. kemake mahAzAsanane vaLagI rahevAmAM jamAnAmAM pAchaLa paDI javAno moTo bhaya batAvAvamAM Ave che. vAstavamAM e bhaya khoTo che, mahAzAsanane choDavAmAM ja vinAza che.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAzAsananA kendrabhUta paraMparAgata AcAryapadanA pravAhane to mAtra upekSita ja nahIM, paNa tirobhUta banAvI devAyo che. tanirapekSa pravAhonA dhodhamAM tenuM astitva, tenuM mahAmUlyapaNuM DhAMkavAnA prayAsone vega maLato jAya che, vega apAto jAya che. Aje svataMtratA, jJAnavRddhi, sukha sagavaDo -vagere vadhatAM jAya che emAM be mata nathI. paraMtu te sarva mahAzAsana nirapekSA hovAthI - AjJA nirapekSa hovAthI tenI nIce mahA ajJAna, mahA azAMti, mahA avyavasthA, mahA saMgharSo, mahA kaMgAlibata, mahA asuvidhAnA bhaDakA jAgI rahyA che. haju e pUrA dekhAtA nathI, paraMtu eka vakhata tenuM virATa vikarALa svarUpe pragaTa thaze, tyAre te mahA dAvAnaLanI peThe asahya banI jaze. mahA hiMsA, mahA asatya, mahA corIo, mahA vyabhicAra, mahA asaMtoSa, mahA krodha-mAna-mAyA-lobha, mahA rAga-dveSa, koTamAM keso vigere rUpa ke yuddharUpa mahA kaMkAso, mahA niMdA-chApAMo vigere mAraphata bhayaMkara juThA AkSepo-sudharelI bhASAmAM cADI cugalI, juThI khuzAmato, daMbhamaya pariSado ane samelano, zoSaka dayAdAna, ajJAnapoSaka jJAnadAna, satyanA zabdanI pAchaLanA mahA prapaMcamaya vinAzaka juThANAM, ane ekaMdara mahA mithyAtva tarapha Aje mAnavanuM gamana cAlI rahyuM che. kemake te sarva aniSTo upara aMkuzarU5, te sarvane DAranAra, te sarvane dUra dhakelanAra, te savana ugatAM DAbhanAra ane svaprabhAvathI AgaLa vadhatAM aTakAvanAra je mahAzAsana che, tene ladhumatamAM hovAnuM jaNAvI bahumatImAM tene gatArtha karI dai-samAvI daI-nAma paNa rahevA na pAme tema karavA mATenAM cakro gatimAna che. e cakronI upekSA, te tarapha bedhyAna e paNa zAsana taraphanI upekSA che. [ ] 16 ]
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsananI upekSAmaya sarva pravRttio jagatamAM, ane keTaleka aMze jaina zAsanamAM paNa ghara karatI jAya che. zrI prabhu sthApita zrI caturvidha saMgha paNa divase divase zAsanathI nirapekSa pravRtizIla banato jAya che. are ! paraMparAgata vizuddha surihita samAcArI dharAvatA mahAgItAthI puruSonA ziSyorUpa gaNAtA zrI zramaNa mahAtmAonuM valaNa paNa Aje te mahAzAsananI upekSA-anastitva tenI have anAvazyakatAnA svIkArapUrvakanA vartana tarapha divase ne divase DhaLatuM jAya che. parameSThi sthAna upara birAjamAna zreSTha ane vanda purUSo paNa te pravAhamAM jANatAM ke ajANatAM keTaleka aMze taNAtA jatA dekhAya che. koNa bacatA haze tenA patto lAgato nathI. samyagadarzana rUpa mULa bhUmikA rUpa guNa upara ja A moTAmAM moTo phaTako nathI zuM ? zAsananI rakSaka vaphAdAra mULa paraMparA paNa zAsana nirapekSa banatI jAya, tyAre hRdayamAM hAhAkAra macI jAya che. "koNa zaraNa ? koNa. zaraNa ? nA pokAro uDe e svAbhAvika che. to pachI bIjA konI pAsethI AzA rAkhavI ? ane paramAtmAnA zAsananuM bhAvi zuM ? ApaNI tenA taraphanI Aje zI pharaja che ? te yAda paNa na karavI? kendrabhUta mULa paraMparAnI A sthiti che, to pachI saMpradAyo, peTA saMpradAyo pAsethI AzA ja zI rakhAya ? zAsana jayavaMtu che. paraMtu zAsana bhaktonI amalI bedarakArInuM mAThuM phaLa zuM zAsanane ya asara na kare ? athavA jayavaMtu chatAM, tenI jeTale aMze tirohitanA eTale aMze vizva kalyANamAM kSati pahoMce ke nahIM ? zAsana jayavaMta hovA mAtrathI tanirapekSa, abhavyo ke mithyAdraSTione teno lAbha na maLe. ] 17
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ to tenAthI nirapekSa ApaNane tathA bIjA jIvone paNa teno uttama lAbha zI rIte maLe ? ApaNe zAsana nirapekSa thatA jaIe chIe. kadAca evo bhAsa cittabhramathI kema na thato hoya ? paraMtu nA, ema nathI. kemake zAsana nirapekSatAnA, AjJA vaiparItyanA mAThAM pariNAmo-mAThAM phaLonA DhagalA Aje vadhatA jatAM pratyakSa joI zakAya che. banAvaTI ujaLAmaNa vadhatI jAya che, paraMtu tenI nIce kALAzano sAgara dhUdhavato thAya tevAM cihane pratyakSa thatAM jAya che. saMkhyAbaMdha mahAsaMto ane mahAsatI ziromaNionA asAdhAraNa Apabhogo ane AtmaprakAzothI sudhaTita baneluM strI purUSonuM cAritrabaLa ne sAthe sAthe bhautika baLa paNa uttarottara tUTatuM ja jAya che. A pratyakSa pariNAmo ane duSTa phaLo vadhatI jatI zAsana nirapekSa pravRttionA sAkSAt pratyakSa pramANa che. zAsana nirapekSa padhdhati ke vidhino Azraya laIne sasUtra prarUpaNA ke zrI Agamono zuddha upadeza apAya, ke dharmAcaraNa thAya, to te sarva paNa apekSAe usUtra prarUpaNA rUpa, anAgamika upadeza rUpa ane anAcArya AcaraNa rUpa banI jatAM hoya che. ATalI hada sudhI zAsana sApekSatA upara bhAra mUkAyelo che. haju paNa mahApatana tarapha dhasatI jatI mAnavajAtane bacAvavI hoya, sAco paropakAra karavo hoya, sAcI parahita niratA jIvatI rAkhavI hoya, sarva jagatanI sAcA zivane thoDuM paNa jIvatuM rAkhavuM hoya, doSo kAMI paNa ghaTADavA hoya, jagajajIvone punyathI prApta thatA aMzathI paNa dunyavI sukhathI ye vAsita rAkhavA hoya, to zAsana-mahAzAsana-tIrthakara
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhunA zAsana taranI upekSAno kaDakapaNe tyAga karavo jarUrI che. punya baLa vadhAravAnuM, pApane ThelavAnuM e eka ja ananya sAdhana che. AkhanuM maTakuM mAravuM hoya to paNa zAsana sApekSapaNe te mAravA sudhInI daDhatA keLavavI paDaze, vIryollAsa jAgRta karavo paDaze. zAsana nirapekSatAthI nirapekSatA keLavavI paDaze. barAbara sajajadhaja thaI sacoTa rIte zAsana sApekSatA dhAraNa karavI ja paDaze. tyAga, tapa, vrata, niyama, upadeza, dhaMdho, ghara, kuTuMba vyavahAra, jAhera jIvana, khAnagI jIvana, rAjyataMtra, samAjataMtra, arthataMtra, dharmataMtra, kaLA kArIgirI, prAcIna saMzodhana, navasarjana, vaijJAnika zodho ne vikAsa, sAdhu ane saMta jIvana vigere sArAM gaNAtAM kAryo paNa Aje prAyaH zAsana nirapekSapaNe cAlI rahyAM che. te sarva pravRttio zAsana sApekSa banAvavAthI amRtarUpe pariNamaze. nahIMtara e ja sArAM gaNAtAM kAryo ane pravRttio halAhala viSa rUpe pariNAmavAmAM have jarA paNa zaMkA rAkhavA kAraNa jaNAtuM nathI. saMjogono doSa TakI zakato nathI. pahelAM to manovRtti te tarapha vALavI jarUrI che, pachI saMjogonI vAta Ave che. mananI nirbaLatAthI paNa kayAreka saMjogono bhaya virATarUpe bhAsato hoya che. eka eka taNakhalA jevI vicAraNA ke pravRtti paNa zrI tIrthaMkara prabhunA zAsanathI sApekSa che ke nirapekSa che ? tenI vicAraNA zarU thatAMja badhuMja pharavA mAMDaze. eja samyag darzananuM bIja che, eja sarva zubhanuM mULa che. zAsana sApekSatA eja mahA paropakAra che. sAcA paropakAranuM mukhya pratIka ja e che. tenAthI nirapekSapaNe paropakAro paNa paropakArAbhAsa che. te bhAva paropakAranA akAraNa rUpadravya paropakAra rUpa banI rahe che, je kSate kSAra nAkhavA rUpa pariNamatuM hoya che. 19
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ A vAta prAyaH zrI puSpamALA prakaraNanI zarUAtamAMja mAladhArI zrI hemacaMdrAcArya mahArAjazrIe batAvelI hovAnuM smaraNamAM che.. chellA so varSa pahelAMthI ya (lagabhaga akabara bAdazAhanAM vakhatathI) zrI saMghamAM zAsana nirapekSatA thavAnA bIja ropAvAyA che, te Aje ghaNA pallavita thaI cUkelA che. AjanA sarva duHkhonuM ane aniSTonuM sarjana tenAthI che. Ajano pravAha ja tyAgIone ke saMsArIone paNa patana tarapha ja dhakele che. to zuM karavuM ? A koIne ya puchavAnI jarUra nathI. aMdarathI manane pUchavuM ke AMkhanuM maTakuM mAravA jevI paNa mArI pravRtti zAsana sApekSa che ke kema ? ane zAsana pratyenI vaphAdArI mananA koIpaNa khUNAmAM jIvatI jAgatI haze, to teno sAco javAba hAM, ke nA maLaze ja. nAnI ke moTI koI paNa pravRtti-jo te zAsana sApekSa hoya to te upAdeya, kartavya tarIke karavI joIe nahIMtara te game tevI rUDI dekhAtI hoya to paNa te tyAjya gaNavI joIe. paramAtmA sarvajJa vItarAga triloka pUjya zrI tIrthakara devonuM zAsana ja mAtra maMgalarUpa che ema nathI, paraMtu jagatabharamAM je kAMI maMgalarUpa che temAM je maMgalapaNuM hoya che, te A zAsana che. A zAsana vinA sarva maMgalo paNa maMgalarUpe banI zakatA nathI. jemAM gAyapaNuM na hoya, te gAya kahevAtI nathI, jemAM gAyapaNuM hoya, teja gAya kahevAya che. te pramANe je zAsana nirapekSa hoya te game tevuM maMgaLarUpa hoya-maMgaLarUpa gaNatuM hoya, to paNa te maMgaLarUpa hotuM nathI. _ 20 ]
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAMdhelI 2soImAM jema raMdhAyA pachI bhojyapaNuM dAkhala thAya che-tyAre te bhojya bane che, te pramANe maMgaLarUpa gaNAtA padArthomAM zAsana sApekSapaNuM dAkhala thAya tyAre ja temAM maMgaLapaNuM dAkhala thAya che, ane tyAre ja te bAbato maMgaLarUpa gaNAya che. anyathA maMgaLa paNa maMgaLa rUpa na bane. maMgaLapaNuM dAkhala thayA vinA maMgaLa kema kahevAya ? 'sarva maMgala mAMgalyam' e sAmAnya arthabodhaka nathI. mahA arthabodhaka hovAnuM te pada jaNAi Ave che. sAkSAta zabdomAM upara jaNAvelo bhAva temAM jaNAvyo che. dharma e utkRSTa maMgaLa che, emAM nA nathI. paNa te zAsana sApekSa hoya tyAre ja temAM maMgaLapaNuM dAkhala thAya che, ane te utkRSTa maMgaLarUpa bane che. zAsana sApekSatAno A prazna agragaNya mahAtmA purUSoe tAbaDatoba hAtha dharavAnI jarUra che. vahelAmAM vahelI take A prazna vicAraNA mAMgI le che. tenA peTAmAM pachI bhale hajAro vicAraNAo karavAmAM Ave. pachI ja te sArthaka banavAnI che. nahIMtara jaLamaMthana banI rahevAmAM have zaMkA jaNAtI nathI. zAsana uparanI AMdhIone jora maLatuM jAya che, eTale game teTalI nAnI bAbatonA phAyadAo paNa taNAija javAnA. mATe mukhya vastu tarapha asAdhAraNa prayAso karavAnI jarUra che. zAsanamAM mukhya vastu upara mukhyapaNe lakSa rAkhavAnI bhalAmaNa che. mukhyane bhoge gauNa bAbato upara bhAra na apAya. zrI prazamarati prakaraNamAM paNa A vAta zabdAMtarathI kahevAyelI che. mahA javAbadAra ne jokhamadAra muLa paraMparAnI zrI tIrthaMkara devanA zAsana taraphanI vadhatI jatI nirapekSatA, ghaTatI jatI vaphAdArI, vadhatI jatI binavaphAdArI eka kSaNa paNa upekSA lAyaka kema rahI zake ? kema 21
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAkhI zakAya ? te mATe zuM yogya karavA jevuM nathI ? tema karavAmAM eka kSaNano paNa vilaMba zA mATe ? evo avAja aMdarathI UThato kema nathI ? UThavo ja joIe. jene uThe te medAnamAM Ave. have koInI rAha jovI jarUrI nathI. pachI te bALaka hoya, bALikA hoya, strI hoya, purUSa hoya, parama pUjya munirAja hoya, ke parama pUjya AcArya mahArAja hoya, ke game te hoya. prabhuzAsana) taraphanI jAgatI aDaga AjJAsiddha vaphAdArInA prakAzanA puMja rUpa te hovA joIe. sarva maMgalomAM mAMgalya rUpa mahAzAsana jagajajIvone rasiyA banAvavAmAM zrI tIrthaMkara prabhunA saikAlika jIvanano purUSArtha saphaLa thAya che. tIrthaMkarapaNAne cAritArtha karavAnuM Aja sAdhana che-tIrthakara zabdanuM pravRtti nimittarUpa Aja che. jaina jayatu zAsanam
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zrI jainazAsana zuM che? 1. jainazAsana e vizvamAM kendrabhUta baMdhAraNIya eka mahAsaMsthA che. tenI sthApanA khuda tIrthaMkara prabhuja kare che. temanA sivAya koI A saMsthAnI sthApanA karI zakatuM nathI. temanA jIvananI A ja mukhya mahattA che. ane tethI ja paMca parameSThimAM sauthI prathama namaskAra temane karavAmAM Avyo che. siddha bhagavaMto guNomAM temanA karatAM vadhAre vikasita sthitimAM hovA chatAM, temane oLakhAvanAra ane oLakhavAnuM sAdhana jagatamAM upasthita karanAra tIrthaMkara prabhu hovAthI e apekSAe . temane prathama namaskAra che. tIrtha zabdano artha saMsthA paNa thAya che. - 2. jaina zAsananA zistabaddha saMcAlana mATe jainadharmanA caturvidha ArAdhakomAMthI tIrthaMkara prabhuja zrI caturvidha zramaNa pradhAna saMghanI sthApanA kare che. 3. mokSa mArganI ArAdhanA mATe paMcAcAra rUpa zAzvata sanAtana dharmano upadeza prabhu svayaM Ape che. 4. tene AdhAre gaNadhara bhagavaMto dvAdazAMgI Agama zAstronI racanA kare che. jemAM mokSanA ananya sAdhanarUpa pAMca AcAra vigeremaya sAmayika mukhya viSayanuM pratipAdana hoya che. te pratipAdana eTaluM vizALa hoya che ke jethI bAra vibhAgamAM te zAstra vaheMcAyela hoya che. mATe tenuM nAma dvAdazAMgI kahevAya che. TUMkamAM kahIe to dvAdazAMgI e sAmAyika dharma samajAvanArUM samyaka cAritra pradhAna zAstra che. tenA anusaMdhAnamAM alabatta anaMta padArthonuM sAmAnya tathA vizeSa eTale ke jJAna ane vijJAna vizvavyavasthA ane tenI ghaTanAo vigere samajAvyuM che. uparAMta, heyopAdeya joya-upekSya rUpa jIvanamAM upayogI tatvajJAna to temAM hoya ja. vizeSamAM zAsananA baMdhAraNIya niyamo, zrI saMghanI ; 23 :
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zista-javAbadArIo, jokhamadArIo, utsarga apavAda rUpa kartavya mAgo, judA judA dravya-kSetra-kALa-bhAva anusAre pharajo, adhigama tathA samyaga jJAna karavAnA upAyo, paMcAcAra athavA saMvara nirjarArUpa dharmamaya mokSamArga tathA tenI ArAdhanAnA vividha prakAro vigere paNa temAM batAvyuM che. 5. ane te sarvanA yogya AcAro, AcAronA anuSThAno, anuSThAnonI kriyAo, temAM upayogI upakaraNo-sAdhano, teno saMgraha, tenI rakSAnA upAyo vigere paNa samajAvAyAM che. Ama zAsana, saMgha, dharma, zAstro ane sAdhano e pAMca pAyA upara jainadharmanI addabhuta, jIvaMta ane prakAzamAna mahA ImArata jagatamAM khaDI thaelI cAlI Ave che. vizvanA cokamAM sthita kalpavRkSa samAna te sthita che. temAMthI judI judI mAnyatAo rUpe jaina jainetara rUpamAM aneka vicArabhedo-AcArabhedo kALakrame paDatA AvyA che. paraMtu jainazAsananA budhdhizALI ane samartha saMcAlako tenuM pRththakaraNa karatA gayA che, ane te saunI vacce jema bane tema zudhdha paraMparA jALavI rAkhavAmAM bhAre puruSArtha kheDatA AvyA che temane bhAre puruSArtha kheDavo paDayo che. jo tema na karavAmAM AvyuM hota, to Aje paNa svataMtra rIte je * kAMI aMzamAM tenuM zuddha svarUpa ke astitva jovA jANavAmAM Ave che, te na Avata. vikRtionA hallA tenA upara AvatA rahyA che, ane sAvacetIthI tenuM pRththakaraNa karIne jema bane tema mULa bAbatonI paraMparAne spaSTa rUpamAM rAkhavA prayatno thatA AvyA che. judI judI ekAMta mAnyatAone pakaDIne game teTalA dharmo rUpe ke avAMtara saMpradAyo rUpe judA paDyA, te sarvene yathA saMbhavita rUpe zAsanathI judA pADI rAkhavA chatAM, syAdavAdanA AzrayathI sarvanI ghaTatI saMgati samajI laI, te darekane te rUpe TakI rahevAmAM sahakAra ApavAmAM : 24 :.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avyo che. jethI te te saMyogomAM rahelA AtmAone thoDe ghaNe aMze paNa dharma tatvano pravAha nyAya, nIti, sadAcAra tathA parama AcAramAM TakI rahI yathAzakaya AtmavikAsa karI zake che. badhAyanI ekatA karIne khIcaDo karavAmAM jaina dharma mAnato nathI. dareka dharma ke saMpradAyanA anuyAyIo potapotAnA dharma ke saMpradAyane vaLagI rahIne, tenA taraphanI paNa niSThApUrvakanI vaphAdArI pUrepUrI jALavIne, emAM batAvyA pramANe pramANika rIte dharmanuM AcaraNa karIne teo yathAsaMbhava UMcA Ave eja yogya vyavasthA che. mULabhUta vizvavyApaka dharma rUpa amRta tatvanA pravAha judA judA bhAgamAM vaheMcAI gayela che, tene eka ja muLa svarUpamAM yogya rIte lAvavAnI have zakayatA nathI. tethI Aje je svarUpamAM vaheMcAyelo te che, temAMthI paNa jeTalo phAyado uThAvAya teTalo judI judI janatAe uThAvavo e ja upAya rahe che, judA judA dezakALa, aitihAsika tathA mAnasika vigere bIjA saMjogomAM vaheMcAyelI janatA judA judA e pravAhomAMthI preraNAo le e ja zakaya, vyavahAra ane hitakara che. dareka dharma ane saMpradAyanI saMgati kevI rIte che te syAdavAdanI draSTithI samyaga rIte samajI laI suvyavasthita bodha eTale ke samyagajJAna surakSita rAkhI levAya che. pachI bhale ne matamatAMtaro pote parasparamAM saMgharSa karatA hoya. jaina zAsananI paraMparAnI A svataH vizeSatA che. bhale tenA mULa pravAhanI saMkhyA Aje ochI gaNAtI ke manAtI hoya. jo ke te eka bhrama ja che ane banAvaTI hAu che. kharI rIte to jagatabharanA koipaNa dharma ke saMpradAya, ke jeo thoDe ke ghaNe aMze AdhyAtmika vikAsanA pAyA upara pracalita hoya te sarvanA anuyAyIo vatte ke oche aMze mULa dharmanA ArAdhako che, [ ] 25 ]
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane teTale aMze mULadharmanA anuyAyIo paNa che. chevaTe te sarve mAganusArI to che. te hisAbe gaNavA jatAM tenI saMkhyA to dareka dharma karatAM sauthI moTAmAM moTI jaNAI Ave tema che. judA judA saMpradAyo ane dharmonA anuyAyIo bhale vicArabhedanA saMgharSo calAvatA hoya, paraMtu jainazAsana teone nIce pramANe samajIne cAle che. tena syAdavAdamAlambya sarvadarzana tulyatAm / mokSodezo vizeSeNa yo jAnAti, sa zAstravit / alabat anya dharmo ane saMpradAyomAM je judApaNuM che, te paNa samajamAM rAkhavuM joIe. nahIMtara vivekIpaNuM na sacavAya, ekAMta thaI jAya. ekAMta samAnatA mAnavI ke ekAta vizeSatA mAnavI e mahA dioSa rUpa che. apramatta bhAvanA munibhAvamAM samatA-samAnatA mukhya che. paraMtu te sivAyanI sthitimAM vizeSatAo jarUrI hoya che. tyAM paNa samAnatA karI nAkhavAmAM Ave to mahA avyavasthA ubhI thAya. jayAM jayAM je je bhedanI jarUra hoya che, tyAM tyAM te bheda rAkhavo ja joIe. sAcI samatAnI koTi upara caDelA mahAtmAo abheda ane samatAbhAva rAkhe e temanA mATe bhUSaNarUpa che, bIjAo mATe te bhUSaNa rUpa nathI. chatAM bhedomAM paNa samAna hitanI bAbatamAM yuniTIthI nahIM paNa ko-oparezanathI sahayoga rAkhI zakAya che, rAkhavo joie. ektA. arthAt yuniTI ghAtaka che, ko-oparezana arthAt ekasaMpI hitakara che. jainazAsana kahe che ke judA judA pAtrajIvonI apekSAo mokSanI sAdhanAmAM upayogI thatuM hoya tevuM jagatamAM pracalita judA judA dharmo ane saMpradAyomAM je kAMI batAvyuM hoya, te saghaLuM jAya che, yogya
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. mokSanI sAdhanAmAM paraMparAe ke najIkapaNAthI upayogI thatuM hoya te sarva yogya che ema svAvAda draSTithI mApavAmAM AvyuM che. bhale dharmo ane saMpradAyo paraspara laDatA hoya. vAstavika rIte e laData nathI hotI, moTe bhAge vicArabhedonI carcA vicAraNA hoya che. AthI jaina zAsana tevI judI judI koI bAbatanuM khaMDana na karatAM, tenI kakSAnA jIvo mATe te upayogI samajIne, judA judA draSTibhedathI paNa tene sthAna ApIne, tene vaLagI rahI temAMthI preraNA levA te te dharmanA anuyAyIone bhalAmaNa kare che. tyAre jainazAsananA tarkagraMthomAM to judA judA dharmonI mAnyatAonA khaMDana maMDana Ave che te zuM ? Avo prazna saheje thaze. te khaMDana maMDana to te te dharmanI ekAMta mAnyatA pUratuM ja hoya che. dA. ta. vedAMta darzana vizvanuM ekIkaraNa ane nityatAnuM sthApana kare che. jaina darzana te mULa bAbatanuM khaMDana nathI karatuM. paraMtu jyAre vedAMta darzana vizvanuM ekIkaraNa ane nityatAnuM ekAMta sthApana kare che, tyAre jaina darzana ekAMta sthApana pUratuM ane avyavasthita prakriyAnI rajuAta pUratuM samajUtI khAtara khaMDana kare che. jo AtmA nitya na hoya, to saMsAra avasthAmAMthI mokSa avasthA rUpa bIjI avasthA koNa pAme ? mATe jainadarzana nityatAnuM ane jagatanuM ekIkaraNuM khaMDana zI rIte kare ? khaMDana mAtra ekAMta mAnyatAnuM hoya che. bauddha darzana kSaNikavAdane AgaLa karIne pratyeka padArthanI kSaNe kSaNe utpatti ane nAza samajAve che. te khoTuM nathI, vizvanI evI paNa sthiti che. paraMtu tenI ekAMta pakaDa ane te prakriyA banAvavAmAM avyavasthitapaNuM hoya, tenuM ja samajUtI khAtara jainadarzana khaMDana kare che. vairAgI purUSa saMsArane kSaNika ane anitya na samaje, to mokSa
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ meLavavAnI bhAvanAne kayAMthI jAge ? mATe e kSaNika tattvanA bodhanI jarUra paNa che. - vizva sadA nitya che, e sadA kSaNika paNa che. dravyArthika draSTithI nitya che, paryAyArthika draSTithI anitya paNa che. ItyAdi rU5 samyaga samaja dharAvanAra jainazAsana vizvanA cokamAM mahA kalpavRkSa rUpe khaDuM che. jema judA judA vAhanonA judAM judAM khAtAM tenA saMcAlana calAvatA hoya, te khAtAo upara samagra dezanuM vAhana vyavahAra khAtuM hoya, rIkSA ane vimAnano bhale meLa na hoya, relve ane gADIno bhale paraspara meLa na hoya, paraMtu vAhana vyavahArakhAtAmAM te sauno saMgata rIte eka vyApaka vahIvaTa cAlI zakato hoya che, ane tenI draSTimAM saMgata hoya che. zaheramAM rIkSA jarUrI hoya che, AkAzamAM vimAna. tat tat tantrokatamakhilam punarbandhakAdi avasthA bhedato nyAyyaM paramAnanda kAraNam // apunabaMdhaka bhAva vigere judI judI avasthAnA judA judA bhedonI apekSAo mokSamAM kAraNabhUta hoya, tevuM te te dharmazAstromAM je je kahyuM che, te sarva nyAyasara che, ane yogya hoya che. A rIte addabhUta ane vyavasthita samanvaya ghaNA kALathI spaSTa ane moghama rIte karAyelo che. pachI bhale ne jagatamAM game teTalA dharmo ane saMpradAyo hoya. 363 thI vadhAre bhedo to na hoI zake ne? khIcaDA jevo avyavasthita ane viveka vinAno samanvaya ayogya che, samanvayane lAyaka paNa nathI. ekatA e to samanvayane nAme jagatane bhramaNAnA cakra upara caDAvavAnI yukti che. [ ] 28 ||
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa sthiti rUpe jaina zAsananuM zuM sthAna che teno ati saMkSepamAM upa2 khyAla ApavAmAM Avyo che. 29
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. namo tityasta zrI jainazAsana saMsthA (eka mahattvanuM saMzodhana) "zAsana tAruM ati bhaluM, jaga nahIM koI tasa sarakhuM re, tima tima rAga ghaNo vAdhe, jima jima jugatizuM parakhuM re" 1. zAzvata dharmarUpI udeza. 2. uddeza bara lAvanArI baMdhAraNIya zAsanatIrtha saMsthA. 3. anuyAyIomAMthI te saMsthAnA saMcAlana mATe niyukta karAyela zramaNa pradhAna zrI caturvidha saMgha. 4. dharma, zAsana, saMgha ane vizva viSe jJAna ApanAra dvAdazAMgI zAra 5. dharmanI poSaka pAMca dravyarUpa sthAvara jaMgamarUpa dravya saMpattio ane AtmAmAM rahelI ratnatrayI ane tenA taraphanI saMbhAvanA tathA ArAdhanA yogyatA vigere bhAva saMpattio. A pAMcamaya jainadharma jagatamAM astitva dharAve che. jo ke koIpaNa dhamana A pAMca bAbato hoya ja che. eTaluM ja nahIM, paraMtu dunyavI koI paNa bAbata rAjya-vyApAra vigerene paNa A pAMca bAbato hoya che. 1. udeza, 2. saMsthA, 3. saMcAlaka, 4 niyamAvalI, ane pa. mUDI.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lokaprakAzanA trIjA bhAgamAM 132-133 zlokomAM jainadharmanI upara jaNAvelI pAMca bAbatonuM svAbhAvika rIte sUcana thayeluM jANI zakAya che. sa prApya kevalajJAnaM, deva mAnava parSadi / dizati dvi-vighaM dharma yati-zrAdhdha janocitam // 132 / / tato gaNadharAn gacchAMstathA saMghaM caturvidham / saMsthApya, dvAdazAMgI cArthApya, tIrthaM pravartet // 133 / / artha : kevaLajJAna prApta karIne te (tIrthakara prabhue) devo ane mAnavonI sabhAmAM muni ane zrAvaka ema be prakAranA dharmano upadeza Ape che. (132) tyAra pachI gaNadharo-gaccho ane caturvidha saMgha sthApIne, dvAdazAMgI arthathI samajAvIne, tIrtha pravatavi che. (133). 1. be prakArano dharma e zAzvata dharma che. 2. tIrtha pravatavi che e zAsana saMsthA. 3. zrI caturvidha saMghanI, gaNadharo, gaccho ane gaNonI sthApanA kare che. 4. arthathI dvAdazAMgI samajAve che. 5. spaSTa zabdomAM dhArmika saMpattionI sUcanA jo ke nathI karavAmAM AvI, chatAM te arthathI anivArya rIte AvI jAya che. kema ke munio tathA zrAvakonI dhamarAdhanAnA anuSThAnomAM upayogI pAMceya AcAronA bAhya dharmopakaraNo-jJAnanAM bAhya sAdhano vigere dravya milkato saMbhave tathA ArAdhanAnI yogyatA, ArAdhanAnI tatparatA, ArAdhanAmAM potAnA AtmAne pariNamAvavo vigere bhAva milkato avazya saMbhave che.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ have ApaNe A pAMceyanI maulika vigatamAM jarA UMDA utarIe. 1. be prakArano dharma. muni dharma ane zrAdhdhocita dharma. dharma zabdano sAmAnya artha ahIM ApaNe AdhyAtmika vikAsa evo TuMkAmAM karIzuM. paraMtu AdhyAtmika vikAsa ane aNavikAsa evAM be vikalpo sahaja rIte ja temAMthI ApaNI sAme upasthita thaze. to vikAsa ane aNavikAsa eTale zuM ? aNavikAsa na hoya, to vikAsanI bhAvanA ja ubhI thatI nathI. mATe vikAsa che, to aNavikAsa paNa saMbhave che. ane aNavikAsa che to temAMthI vikAsane avakAza rahe che. nahIM to be sthiti ja na hoya. to kAMI vicAravAnuM ja na hoya. paraMtu e be sthiti che. mATe temAMthI e vicAraNA uddabhavI che. vyavahAramAM ajJAna bALaka mahAprAjJa banato jovAya che. tevI ja rIte prAjJa mANasa koI doSathI mUDha-mUkha-matta-gAMDapaNa yukta-cittabhamaka-moTAM kAma karI potAne ane bIjAne herAnagatimAM mUkto jovAmAM Ave che. Ama thavAnA zA kAraNo che ? ema kema bane che ? tenI vigatamAM hAla ApaNe utarazuM nahIM. vikAsano uddeza vikAsanI pUrI hada sudhI pahoMcavAnuM hoya che. vikAsanI pUrI hadanuM nAma mokSa che. mokSa sudhI pahoMcavuM e dharma karavAno uddeza che. mokSa eTale aNavikAsamAMthI chUTavuM. eTale jeTale aMze vikAsa prApta karAya ane aNavikAsamAMthI chUTAya, teTalA aMze nAnA nAnA, mokSo thatA jAya. ane saMpUrNa mokSa e chello mokSa je mokSa pachI mokSa thavAnI paraMparA aTakI jAya. nAnA nAnA mokSonuM kAraNa ane
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama mokSanuM kAraNa te nAnA nAnA dharmo ane parama dharma. mokSa kArya che, dharma tenuM kAraNa che, sAdhana che. ratnatrayI samyagu darzana-jJAna-cAritra, kSamAdi guNono vikAsa vigere dharmanA ghaNAM ghaNAM pratIko che. arthAt mokSa che, tenA upAya paNa che. amokSa che, mATe mokSanuM astitva che. amokSa eTalA mATe che ke vijAtIya dravyathI mokSa pAmanAra dravyanuM mizraNa thAya che. kemake banneya dravyomAM parasparanI upara asara karavAno kudaratI svabhAva che. be dravyo jIva ane ajIva. eTale ke mukhyapaNe ahIM pudgala dravya levAnuM che. baneyamAM parasparane asara karavAno ane parasparanI asara grahaNa karavAno kudaratI svabhAva che, mATe banenuM mizraNa thAya che. tene lIdhe AtmA-jIva padArtha ajIva-pudagala sAthe joDAya che. te baneyamAM baMdha thAya che-kama rUpe pariNAma pAmatA pudgala dravyono baMdha thAya che. te karma baMdha thavAmAM AtmA mukhya preraka dravya che. mATe tene karmono kartA kahevAya che. ane aNavikAsamAM-saMsAramAM baMdhanamAM rahevA rU5 phaLo AtmAne bhogavavAno rahe che, mATe AtmA karmaphaLono bhokatA che. A kartA ane bhokatApaNAmAMthI chUTavuM tenuM nAma mokSa che ane teno upAya-sAdhana ratnatrayI vigere che. sAMsArika jIvanarUpe phaLa bhogavAya che. tenuM kAraNa baMdha che, ane tenuM kAraNa sAMsArika jIvananI pravRttirUpa Azraya che.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu ka bhoktApaNuM, avikAsa ane vikAsothI mokSo vigere konA thAya che ? kemake be avasthA thaI. mokSarUpa ane amokSarUpa. e banneya avasthA eka ja padArthanI jAdI jAdI avasthAo che, jAdA judA vakhate thanArI che. mATe banneya avasthAmAM sthAyI rahenAra padArtha hovo joIe. kSaNika utpanna thaI nAza pAmanAra padArthamAM jAdA judA vakhatanI be avasthAo ghaTI zake nahIM. te sthAyI padArtha te Atmadravya che. ane te sthAyI hovA chatAM rUpAntara pAmavAnI yogyatA yukta hovAthI asthAyI rUpAntaro paNa pAme che. paraMtu te vAta gauNa rAkhIne ane tenA sthAyIpaNAne mukhya rAkhIne kahI zakAya che ke AtmA padArtha jagatamAM che, te nitya che, sadA zAzvata che, ane chatAM te bIjI aneka avasthAomAM rUpAntara pAmI zake che, pariNAma pAmI zake che. Ama AtmA kevala kUTastha nitya brahma rUpa paNa nathI, ane kSaNika nAzavaMta paNa nathI. 1. jagatamAM bhokatApaNAnuM duHkha che. 2. ane tenuM kAraNa karma che. 3. tenAthI mokSa thAya che. 4. ane rAtrayInI ArAdhanA vigere tenAM kAraNo che. - A cAra Arya satyo kahevAya che. paraMtu temAM apUrNatA rahe che. tethI te cAramAM pa. AtmA che, ane 6. te nitya che, e be umeravAthI cha Arya satya barAbara vyavasthita thAya che. tenA tattvajJAna upara dharma vyavasthAnI AkhI ImArata ubhI thAya
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 AmAM AtmA che to tenI sAthe baMdhAnAra pudgala ajIva paNa che e arthathI kheMcAine Ave che. ane e banneyanI vividha ghaTanAo rUpa vizvavyavasthAmAM bAkInA traNa-dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya paNa jarUranA hovAthI tenuM astitva paNa arthathI phalita thai jAya che. Ama AkhI vizva vyavasthAnI imArata samajAya che. paraMtu e badhuMya bAju upara rAkhIne heya ane upAdeya, jJeya ane upekSya rUpa dharma vyavasthAnA pAyAmAM A cha tattvo-cha sthAno mukhya hovAthI te tattvajJAna u52 dharma vyavasthAnI imArata khaDI che. vastuno svabhAva te dharma. dharma zabdanI A vyAkhyAne ahIM mokSanA upAya rUpa dharmamAM gauNa sthAna che. ahIM to dharma eTale mokSAnukULa Atmika vikAsa e artha levAno che. ratnatrayInA vikAsarUpa vizvamAMnI zAzvata nisaraNI dharma zabdathI levAnI che. ane te pAMca AcAra-cha Avazyaka rUpa paNa samajI zakAya tema che. te zAzvata nisaraNInI vyavasthA, mArgAnusAritA, samyagdarzana prApti, dezavirati rUpa zrAddha dharma ane sarvavatithI zailezIkaraNa sudhIno sarvavarita rUpa munidharma che. zAzvata dharmanA mukhya bhAgo AmAM AvI jAya che. zAzvata dharmanI te nisaraNI anAdi anaMta kALathI zAzvata che. zrI tIrthaMkara prabhu kevaLa jJAna pAmyA bAda teno mAtra upadeza Ape che. teo svayaM te sIDI karatA nathI, banAvatA nathI, teo mAtra te batAve che. dvividha zAzvata dharmanA upadeza rUpI uddeza e zAsana saMsthAnA eka aMganI atre vicAraNA karI. 35
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjuM aMga : kevaLajJAnI prabhunA upadezathI banne prakAranA dharmanuM pAlana karanArA nIkaLI AvI prabhunA-prabhunI AjJAnA-prabhunA zAsananA anuyAyI bane che. te anuyAyIone zAsana saMsthAnuM AjJA pramANe saMcAlana karavAnuM soMpAya che. eTale anuyAyI tarIke teo 1. dharmanuM ArAdhana kare, ane 2. saMcAlaka tarIke zAsananuM saMcAlana karavAnI javAbadArI ane jokhamadArI upADe. ema be pharajo anuyAyIo upara AvI paDe che. - trIjuM aMga H e saMcAlananI pharajo bajAvanAra tarIkenA kAmanI saupaNI caturvidha saMghanA judA aMga tarIke soMpAya che. temAM tyAgI saMdha ane amArI saMdha. tyAgImAM zramaNa ane zramaNI saMdho, ane agArImAM zrAvaka ane zrAvikA saMdha. zramaNomAM AcArya upAdhyAya vigere. AcAryomAM gaNadharo ane tenA hAtha nIcenA gaNo ane tenI vyavasthA vigerenI vyavasthA prabhu kare che, ane darekane adhikAro saupe che. te vAta gaNonI, gaNadharonI ane caturvidha saMghanI sthApanA karavAnI vAtamAM barAbara sUcita thaI jAya darekanA zAzA adhikAro-pharajo-javAbadArIo ane jokhamadArIo che te sarvano rItasarano ghaNo vistAra che. - cothuM aMga : zAso : jemAM vizvanA mULabhUta ane tenA peTA tattvo pAMca astikAya, cha dravyo, nava tattvo, pAMca bhAvo vigere aneka rIte vizva vyavasthAnuM pRththakaraNa samajAvavAmAM AvyuM hoya che. temAM AtmA viSe AtmA che, te nitya che, vigere cha sthAnanuM tattvajJAna, heya-upAdeya-ya-upekSya rUpe tattvajJAna vigere samajAvela che. [ ] 36
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ temAM zAzvata dharma, zrI saMdha ane tenA pratyeka aMgamAM kartavyo-pharajo vigere. anuyAyI tarIkenI ane zrI saMghanA javAbadArI tarIkenI pharajo vigere samajAvAyela che. ane zAsana saMsthAnA baMdhAraNIya niyamo siddhAMto vigere vigere eka vyavasthita saMsthAne lagatu je kAMI vijJAna ane kartavya hoya che, te sarva batAvela hoya che. uparAMta zAsana saMsthAnI mAlikInI je kAMI dravyarUpa-bhAvarUpa tathA sthAvara-jaMgama rUpa milkato vigerenI vyavasthA paNa sUcita karAyelI hoya, tIrthakarakalpa vigere zAsana saMsthAnA utpAdaka saMcAlaka vigerenI pharajo kalparUpe ane Atma vikAsanA AcArarUpe batAvela hoya che. te dvAdazAMgIno arthathI prabhu upadeza Ape che, ane zabdothI gaNadhara prabhu tenI racanA kare che. pAMcamuM aMga : milkato : jyAre pAMca AcAra rU5 zrAvaka dharma ane muninA dharmonI vaheMcaNI karI ApI, eTale tenA judA judA aneka anuSThAno dvArA te ArAdhI zakAya che. te anuSThAno paNa dravya, kSetra, kALa, bhAva ane pAtronI yogyatA pramANe judI judI rIte AcarI zakAya che ane te jagudAM judAM anuSThAnonI paNa aneka vidhio hoya che. te vidhiomAM upayogI bAhya aneka upakaraNo sAdhano vigere hoya che. te sarva upakaraNo, sAdhano vigere sthAvara jaMgama rUpe, bAhya dravya saMpattio rUpe, zAsana saMsthAnI milkato rUpe banI rahe che. pAMca AcAra, tenA anuSThAno, tenI AtmAomAM yogyatA vigere bhAva milkato banI rahe che. ; 37 :
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenA rakSaNa, vardhana, vahIvaTa, saMcAlana, upayoga, vaparAza, vibo dUra karavA vigerene lagatA niyamo ubhA thAya ja. te bAbata paNa zAstramAM vivecana hoya ja. A milkato gaNAya zAsananI mAlikanI ane tenuM saMcAlana vahIvaTa vigere kare zrI caturvidha saMdha. temAM paNa zramaNo ane zrAvako vacce javAbadArI vaheMcAyelI che. zramaNomAM paNa AcArya, upAdhyAya vigerenA adhikAro vaheMcAyelA rahe, sthAnika saMgho ane sakaLa saMdho vigerenI pharajo TharAvAyelI rahe. A rIte pAMca dravyo, sAta kSetro, bAra dharma dravyo, ane te darekanA aneka aneka peTA khAtAo sahaja rIte upasthita thaI jAya che. have ApaNe zAsana viSe vicAra karIe. AgAu ApaNe lokaprakAzanA je be zloko joyA che temAM tIrtha pravartatu e vAkya taddana juduM paDe che. 1. dharmano upadeza, 2. zrI saMghanI sthApanA, 3. zrI dvAdazAMgInuM arthApana ane traNeya karatAM latIrtha pravartatu' e vAkya juduM paDe che ane tene mukhya sthAna apAyeluM che. tIrtha eTale zAsana saMsthA, samajavAnI che, ema spaSTa samajI zakAya che. tIrtha zabda saMsthA arthamAM ghaNe ThekANe vaparAyelo hoya che. rAjya tIthamAM dhana kharcavuM. e ThekANe tIrtha eTale saMskRti poSaka saMsthAo evo artha che. ane digaMbarAcArya zrI somaprabhAcAryanA racAyelA. nItivAkyAmRta nAmanA rAjyanItinA graMthamAM e zabda e arthamAM vaparAyela che. | _ 38 ]
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthaMkara zabdamAM paNa tIrthane eTale ke zAsana nAmanI saMsthAnA karanArA-sthApanArA e artha thAya che. kema ke Agamo to tIrthaMkara prabhuo racatA nathI, pravartAvatA nathI. tevI ja rIte zAzvata dharma karAto nathI, te upadezAya che. eTale tIrtha eTale zAsana ema spaSTa samajI zakAya che. dhammatiyare' zabdamAM paNa dharmapravartaka zAsananA karanArA-sthApanArA, dharmane mATenA zAsananA karanArA-sthApanArA e artha barAbara baMdhabesato thAya che. saMghanA sthApanArA hovAnI ane dvAdazAMgInI arthApanA karavAnI vAta spaSTa rIte ja judI AvI che. AthI tIrtha e saMsthA rUpI judI ja vastu che. 'namo tithassa' e vAkyamAM paNa zAsanarUpa saMsthA vadhAre baMdha bese che. UpacArathI zrI saMghane, zAstrone, dharmane, zAsananI milkatone paNa tIrtha zabda lAgu karI zakAya che. kemake teno parasparano saMbaMdha hoya che. te te zabdane mukhya karIne bIjAone upacArathI te zabdathI bolAvI zakAya che. e ja pramANe saMdha zabda-dharma zabda vigere paNa zAstra zAsana vigere arthamAM vaparAyelA maLe che. e ja pramANe pravacana zabda dharma arthamAM-saMdha arthamAM-zAsra arthamAM-zAsana arthamAM paNa vaparAya che. pravacana saMdha vakhANIyejI. pravacana zAstra, Agama vigere. 39
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana vatsalatva, pravacana ukAha, pravacananI hilanA, pravacana prabhAvanA vigere zabdomAM zAsana arthamAM pravacana zabda che. zrI upadezamALA vigeremAM ghaNe ThekANe pravacana zabda zAsana saMsthA arthamAM vaparAyela che. bIjA paNa ghaNAM pramANa maLe che. zAsanadeva-devI, pravacana devI vigeremAM paNa zAsana saMsthAnA deva-devI arthamAM pravacana zabda che. zrutadevI karatAM zAsanadevI alaga hoya che. dIkSA vigere vidhiomAM zrutadevI ane pravacana zAsanadevInA kAussagga alaga alaga Ave che. jo ke koika ThekANe zrutadevI zAsanadevI tarIke gaNAyela che jema ke 'kallANa kaMda' ane 'saMsAra dAvAnala' stuti vigeremAM. chatAM zrutadevI ane zrI siddhAyikA vigere zAsana devIo judAM judAM che, zrutadevIne zAsana devI tarIke gaNAvAyela che, paraMtu zAsanadevIone zrutadevIo tarIke gaNela nathI. tIrthaMkara, siddha AcArya, upAdhyAya, gaNadhara, pravacana, zruta pravacana vigere jayAM sUcavAyelA che, tevA zAstravAkyomAM pravacana zabda zAsana arthamAM che. zAsana-anuzAsana e zabdo paNa baMdhAraNIya vyavasthA arthamAM vaparAya e spaSTa che. zAsana vyavasthAtaMtra che. rAjyazAsana eTale rAjya vyavasthA taMtra, dharmazAsana eTale dharmavyavasthA taMtra, ane vyavasthA taMtra baMdhAraNa vinA te saMbhave nahi. jajudA judA nAme judA judA dharmI jagatamAM prasidhdha che. te zabdonA paNa mukhya artha to dharmasaMsthAo, dharmazAsano, dharma tIrtho evA che. e uparathI anya tirthika svatirthika vigere zabdo paNa pracalita che. 40
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanano viccheda e zabdamAM paNa dharma vyavasthA taMtrano viccheda e artha che. tattvajJAna ane AcAra rUpa dharma paNa zAsana saMsthA dvArA lokone prApta thaI zake che. ane e dvArA ja tenI ArAdhanA sulabha thAya che. zrI marUdevA mAtA atIrtha siddha thayA teno artha paNa eja ke teo tIrthanI eTale ke zAsananI sthApanA thayA pahelAM mokSa mArgamAM gayA. bhadeva prabhu paNa zamaNa haju zAsanA maNI zrI RSabhadeva prabhu paNa zarUAtamAM namo tityassa kahIne samavasaraNamAM birAjamAna thayA. tyAre temaNe haju zAsana sthApyuM paNa nahotuM, chatAM zAsana e pravAhathI anaMtakAlIna che, ane tethI temaNe te zAsanane namaskAra karyo hovAnuM mAnavuM rahyuM. pUrvanA ghaNA bhavomAM zAsanano Azraya laine teo tIrthaMkara prabhu banyA che, ane mATe te zAsanane namaskAra karavAmAM Ave che. kema ke zAsananA Azraya vinA jIvone moTe bhAge dharmanI prApta thatI nathI. maMdira, pratimA, sAdhu mahArAja, zAsana upadeza vigere paNa zakya hoya to ja saMbhave. prathama dharma prApti paNa zAsananA Azraye ja thAya. mATe te eka ja jagatamAM mahAkalyANakara ajoDa kalpavRkSa samAna hovAthI mukhyapaNe tene namaskAra thAya che. yApi pUrvAcArya mahArAjAoe paNa ghaNe ThekANe zAsana, pravacana, tIrtha zabdonA artha zrI saMdha, zAstra vigere karelA che, ane tethI namo tiththassa' zabdano artha zrI saMdhane namaskAra evo karelo che. paraMtu tyAM tIrtha ane saMdhano abheda karIne evo artha karyAnuM saMbhave che, kemake zAsananA saMcAlananI sarva javAbadArI zrI saMghanI che.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ myunisIpAlITInA ceramenano hukama te myunisIpAlITInI saMsthAno ja hukama hoya che, pachI bhale te ceramena kalAka pachI badalAI jAya. paraMtu teno hukama myu. saMsthA kAyama rAkhe che. tethI saMsthA ane tenA saMcAlakano abheda karIne cAlato vyavahAra to prasiddha ja che. A uparathI zAsana, pravacana tIrtha, dharma tIrtha e saMsthArUpa juduM che ane zAzvata dharma, saMdha, zAstra, milkato vigere judAM che ema spaSTa samajAya che. chatAM ekabIjA judA judA saMbaMdhothI joDAyelAM hovAthI nayabhedathI ane upacArathI paraspara maLelA abhedarUpa paNa hoya che. jemake- 1. zrI tIrthaMkara prabhu dharmanA vyakti che. - zAsananA sthApaka tarIke svataMtra 2. te ja pramANe zrI zramaNa saMdhamAM teozrIno saMcAlaka tarIke paNa samAveza thAya che. ane tethI zAsana saMsthAnA eka saMcAlaka aMgamAM teozrInuM sthAna che. 3. teo AjJAkArI dharma cakravartI tarIke che ane gaNadhara prabhuo divAna-pradhAna-maMtrI tarIke che. 4. eja tIrthaMkara prabhu sAdhu zrAvaka dharmamAM deva gurU dharmanI ArAdhanAmAM deva tarIke ArAdhya che. 5. darzanAcAramAM zAsana prabhAvaka tarIke, zAsanotpAdaka tarIke, zAsananA dareka kAryomAM darzana zudhdhinI draSTithI AgaLa rAkhavA yogya che. 6. zAsana saMsthAnA rAjA tarIke che. jara
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ # 7. bIjI rIte zrI zAsana saMsthAmAM zrI saMdha dvArA surakSya paNa che. temanuM koI buru ciMtavI na zake, temanuM koI apamAna na karI zake, tene mATe zAsana saMsthA dvArA teno saMcAlaka zrI saMdha sajAga rahe. 8. mahAsanAtana tIrthanA prabhu paNa anuyAyI hoya che. 9. zrI jina pratimA jha.. deva tarIke pUjya, A. deva tarIke ArAdhya, rU. zrI zAsananI milkata tarIke zrI saMghane rakSya, {. sAtakSetramAMnI zrI jainazAsananI milkata 3. lepa vigerethI rakSya eka dharmopakaraNa OM. tattvajJAna vRSTithI sthApanA nikSepe tIrthaMkara deva. e pramANe darekanI sAthe aneka nayonI arpaNa anarpaNA lAgu hoya che. jeno ghaNo vistAra thAya tema che. eja pramANe muni, AcArya, zAstro vigere viSe samajavAnuM che. zAsana baMdhAraNanAM mULa tattvo H- zAsana saMsthAnuM baMdhAraNa mULa prabhunI AjJA che. utsarga, apavAda vigere prakAranI AjJA che. anuyAyInA mata upara baMdhAraNano AdhAra nathI. anuyAyIonA AjJAnusAra abhiprAyane sthAna che, paraMtu aMgata matane sthAna nathI. anuyAyIo sabhya ke sadasya nathI, anuyAyI upAsaka - ziSyo che. tethI teonA aMgata matane sthAna na hoya e svAbhAvika che. 43
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthakara mahAjanonI AjJAmAM zrI gaNadharo, AcAya vigere mahAjano temanA pratinidhio samajavA. teonI AjJAmAM anya sAdhu sAdhvI mahAjano. teonI AjJAmAM sthAnika zrAvaka mahAjano, ane teonI AjJAmAM sthAnika gAmo ane zaheronA anuyAyI ane doravaNI ApanArA nagarazeTho, jagatazeTho ane saMghanA agraNIo vigere, cakravartIrAjA, zarApho ane samAja tathA kuTuMbanA agresaro vigere. A pramANe uparathI pratinidhitva goThavAyeluM che. mahApurUSoe uttama sidhdhi prApta karyA pachI tenA bIjA jIvone lAbha ApavA zAsana sthApIne viniyoga karyo che. teno amala dharmagurU vigere dareka mahAjana karAve che. temAM nisvArthabhAve sarvanuM kalyANa samAyeluM che. sarvajJapaNAthI goThavAyelI e vyavasthA ja evI che ke te pramANe vartavAthI bIjA doSo vacce viba karavA chatAM ekaMdara sarvanuM hita ja thAya. potAnA ekanA ja aMgata svArtha mATe jagatanI zveta prajAe AjJAzAsananI sAme DemokresI-lokazAsananI vyavasthA vyApaka karI che. moTA kharce potAnuM zikSaNa ApI te te dezanA lokone lokazAsananI paddhatinuM zAsana calAvavA taiyAra karAya che, ane tevAono upayoga lokazAsanane vyApaka karavAmAM karAya che. jema jema lokazAsana vyApaka thatuM jAya, tema tema ekaMdara prajAne hita karanAra AjJAzAsana jokhamamAM mUkAtuM jAya, ane prajA nirAdhAra banatI jAya. lokazAsananuM netRtva zveta AgevAnonA hAthamAM hovAthI, AjJAzAsana tUTI paDatAM tamAma mAnavonA tamAma prakAranA jIvana tatvo upara saMpUrNa
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIte zveta prajAjanono kAbu, sattA, mAlikI, adhikAra sthApita thatA jAya. ane sUkSma rahasya e che ke AjJAzAsana uDADI devA mATe lokazAsana sthApavAmAM AvyuM che. AjJApradhAna vyavasthAmAM yogyatA pramANe ghaTatI rIte saunuM kalyANa goThavAyeluM che. tyAre lokazAsana vyavasthA mAtra kAmacalAu ane dekhAva pUratI che. temAM bIjI aneka prajAonA akalyANa sAthe pariNAme ekaja prajAno svArtha goThavAyelo che. A uparathI zAsana eTale baMdhAraNIya vyavasthA taMtra e mukhya artha nakkI thAya che. bIjAM zAsano : rAjyazAsano, Arthika zAsano, sAmAjika zAsano ane saMpUrNa mAnavI prajAnAM zAsano paNa AjJA upara nirbhara hovAthI teonA saMcAlakone khaseDIne lokazAsanane nAme bahAranuM zAsana pravezAvavAmAM Ave che. dharmagurUo, mahAjano, rAjAo, sAmAjika AgevAno, kuTuMbanA AgevAno vigere AjJApradhAna baMdhAraNano amala karAvanArAone dUra karavA mATe vyaktivAra matAdhikAra ApavAmAM Avyo che. cUMTaNI, matAdhikAra, DemokresI vigere jALa mAtra che. matAdhikAra dvArA sAMskRtika AgevAnonI jagyAe lokazAsana ane tenA saMcAlakone goThavavAnI yukti che. mATe AjJAzAsanane custapaNe vaLagI rahevAmAM ja prajAnuM zreya che.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsthA ane baMdhAraNa : koi paNa kArya saMsthA vinA sthAyi amalamAM lAvI na zakAya ane baMdhAraNa vinA saMsthA saMbhave nahIM. kemake saMcAlako baMdhAraNa vinA saMsthA calAve zI rIte ? vyakti sAthe bIjI vyakti koipaNa eka uddezathI joDAya ke turaMta saMsthA utpanna thai jAya che. gurU ane ziSya, rAjA ane maMtrI, pitA ane putra, puruSa ane strI, dhanI ane dhanApekSI vigere vigerethI aneka saMsthAo janma pAme che. koI vAra eka vyaktithI paNa saMsthA cAle che. dukAnadAra eka hoya to paNa saMsthA cAle che. paraMtu darekamAM pAMca aMga to hoya ja che. jemake dukAnamAM 1. dukAna saMsthA, 2. kamANI karavAno uddeza, 3. saMcAlaka dukAnadAra, 4. mAla kharIdI, vecANa, nANAMnI levaDa devaDa, tola vigere niyamo ane 5. mUDI. ema pAMca aMga vinA uddezanI saphaLatA na ja thAya. baMdhAraNanA keTalAMka tattvo kudaratane AdhIna hoya che, keTalAka saMcAlako mATenA hoya che. keTalAka uddeza ane pariNAma sAthe saMbaMdha rAkhatA hoya che. keTalAka pracAraka niyamo hoya che. keTalAka rakSaka ne vighnothI bacavA mATenA hoya che. keTalAka bIjAne lAbha ApavAnA, bIjA sAthe saMbaMdha bAMdhavAne lagatA hoya che. keTalAka mUDI ane milkatonA rakSaNa vahIvaTa, saMcAlana, vRddhi vigerene lagatA niyamo hoya che. lagabhaga niyamo nIce pramANenI bAbatone lagatA hoya che. uddeza, sAdhya, hetu, pariNAma, prayojana, pracArako, AMtarika vahIvaTa, bahArano vahIvaTa, sattAdhIzo, adhikArIo, karmacArIo, sahAyako, saMsthAnA utpAdako, sthApananA sthaLakALa, sattAonI maryAdAo, adhikArIonI pharajo, kAyamI niyamo, kAmacalAu niyamo, sthAvara jaMgama milkato, sabhyo, pratinidhitva, pravezaka niyamo, bahiSkAranA niyamo, zistabhaMganI 46
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zikSAnA niyamo, bIjI saMsthAo sAthenA saMbaMdhatva niyamo, tenAthI judA paDavAnA niyamo, apavAda niyamo, vidhi niyamo vigere vigere saMkhyAbaMdha niyamono saMsthA ane tenA baMdhAraNa sAthe anivArya saMbaMdha hoya che. A kAraNe tenuM eka vizALa sAhitya banI zake che. AthI samajI zakAze ke dvAdazAMgI ghaNuM ja vizALa zAstra che. zrI vyavahAra sutramAM pAMca vyavahAra, vyavahArya, ane vyavahA2 karanAra viSe vistArathI samajAvyuM che. pAMca prakAranA baMdhAraNo, niyamo, peTA niyamo vigerethI bharapUra vyavasthita baMdhAraNa ane jaina kAyadA tathA kAyadAzAstra hoya tema jaNAi Ave che. 47
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. vartamAna jainazAsananI utpatti ane pravAha 1. peTI banAvanAra sutAra peTInuM svarUpa manamAM kalpI rAkhIne prathama tenA nAnA moTA aMgo taiyAra kare che. pachI dareka avayavone joDI ne AkhI peTI barAbara sAMgopAMga taiyA2 kare che. sAMkaLa, nakucA, mIjAgarA vagere joDI raMgIne grAhaka AgaLa surekha peTI raju kare che. tema zrI RSabhadeva prabhu prathama artha ane kAma puruSArtha, ane temAM bAhya baLanuM jarUra pUratuM niyaMtraNa rAkhI maryAdAo jaLavAvanAra rAjyataMtrane dharmapuruSArthanA vyavasthita mArgAnusAri prAthamika aMgo tarIke taiyAra kare che. zilpAdika dhaMdhAo, kAma puruSArthamAM sadAcAranuM rakSaNa karanAra vivAhAdika AcAranI niyAmaka sAmAjika vyavasthA vigerenI vyavasthA sthApe che. ane muni paNe dikSita thayA bAda mokSanA ananya kAraNarUpa dharmapuruSArthanA pAMceya aMgo rUpa saMskRtino mukhya AtmA joDI daI cAra puruSArthanI saMpUrNa jIvanavyavasthA lokomAM amalamAM lAvI de che. tenA peTAmAM tamAma dhaMdhAo, kArIgarIo, puruSonI bauMtera ane strIonI cosaTha kaLAonuM sAMgopAMga zikSaNa, 18 lIpIo, bhASAo, vivAha vigere jIvana ghaDataranA prasaMgo, rAjyanA sarva aMgo vigerenuM zikSaNa Ape che. 2. A sarva karavAmAM teonuM pUrva bhavanuM jJAna kAma Ave che. saMskRtibadhdha dezamAM pUrvabhavamAM jIvana jIvavAthI sarva prakAranuM anubhava jJAna temane maLeluM hatuM. AtmA ane tenA cha sthAnonuM tattvajJAna temanA dhyAnamAM hatuM. kAraNake matijJAna, zruta-jJAna, ane avadhijJAna e traNa jJAna temane pUrvabhavathI sAthe ja AvelA hovAthI temane janmathI ja 48
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatAM. eTale ja teo mAnava jIvana mATe eka surekha jIvanavyavasthA upajAvI zakayA hatA. 3. jo teoe Ama na karyuM hota, to divase divase kathaLatI jatI lokonI nIti mahA anyAya ane mahA anartha nipajAvata. suleha, zAMti, vyavasthA, maryAdAo vigere rahI zakata ja nahIM. A sthitimAMthI ugArI levA e mahAtmA purUSonuM kAma che. teo sivAya AvaDI moTIgoThavaNa koNa karI zake ? 4. jo ke A sarva pravRttiomAM dekhItI rIte hiMsA, AraMbha, uthalapAthala vigere joDAyelAM che ja. chatAM te vyavasthA karyA vinA je mahA avyavasthA, hiMsA, corI, mArAmArI, vyabhicAra, lUMTa vigere bhayaMkara avyavasthA hota, ane temAM je hiMsA vigere pravartata, tenI apekSAe ghaNI ja ochI hiMsA ane AraMbha samAraMbha vigere A vyavasthAmAM rahe che. mATe eTale aMze dharma thAya che. kuLavyavasthA, grAma-nagara vigerenI vyavasthA vigere paNa sthApita kare che. cakravartInI rAjyavyavasthA temanA putra bharata cakravartI kare che. jethI bIjA dezonA traNa kALamAM sthAyI che. mATe tenuM nAma zAzvatadharma, sanAtana dharma-je nAma ApavuM hoya te ApI zakAya. dhammo vaau sAsao' - arthAt zAzvata dharma vRddhi pAmo. paraMtu A zAzvata dharma eka siddhAMtika AdarzarUpa che. dharma e vizvamAM eka svataMtra padArtha rUpe paNa kahI zakAya, tema eka vasturUpe paNa che. tenA upadezaka, pracArakanA nAma uparathI paNa tenA dharma tarIke te prasiddha thAya che. dharma ekAeka amalamAM AvI zakato nathI. tethI tene mATe vyavahArika yojanAonI jarUra paDe che. tenA mATenI saMsthA, tenA saMcAlako, tenA mArgadarzaka zAstro tathA dharma sahAyaka vividha prakAranAM bAhya tathA atyaMtara sAdhano rUpa saMpattionI jarUra paDe che. 49
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ judA judA tIrthakaro jainazAsana nAmanI baMdhAraNIya saMsthAne vakhatovakhata sthApita kare che, ane te mAraphata zAzvatadharma lokone grAhaya bane che. temAMthI judA judA aneka nAnA moTA dharmazAsano jagatamAM phelAyA che. ane te dareka oche vaghate aMze zAzvata dharmamAMthI ja keTalAka siddhAMto laIne astitvamAM AvatA hoya che. AvAM dharmazAsane prAgatika nathI hotAM paraMtu te sAMskRtika Adarzo dharAvanArA hoya che paraspara ghaNI bAbatomAM samanvaya paNa dharAve che. je kAMI bheda che te saMjogavaza tathA kALAMtare phelAyelA thoDA ghaNA ajJAnane kAraNe hoya che. paNa te darekamAM sattatvo jyAM hoya te sarvano samanvaya paNa che. ane e samanvaya bhAratanAM dharmagurU mahAjano calAvI rahI sarvane dharmamArgamAM-saMskRtinA mArgamAM rAkhI rahyA hoya che. ane tenA sthAnika anuyAyI AgevAna mahAjano paNa eja kAma karatA hoya che tenI sAme zveta prajA kogresa vigere bahumatavAdanI saMsthAo sthApIne prAgatika jIvanadhoraNane pracAra karI vega apAvI rahela che have tenA prAgatika baLo dharmagurUo-dharmasaMsthAo upara potAno adhikAra sthApita karI vadhu chinnabhinna bhaviSyamAM karavA mATe rAjyataMtra dvArA goThavaNa karI rahayA che. - hAlanA dhArmika TrasTa bIlo, yunesko, dhArmika kamizano nImavA vigereno Aja uddeza che. bIjo koI paNa uddeza sAbita karI zakAya tema nathI. videzIya sattAe dharmapradhAna saMskRtimAM chellA pAMcaso varSomAM aneka Dakhalo karIne dharmane aneka rIte hAni pahoMcADI che. te hAnine mULa bhUmikA rUpe rAkhIne ane sAmAnya praznanI AgaLa te khAmIonI jAherAta karIne, sAmAnya prajAne dharma ane saMskRtinA AgevAno sAme uzkerAyelA rAkhavAmAM Ave che. ane tenA AdhAre rAjyataMtra dhatiMtra upara bharaDo levAnI taka laI zake che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharI rIte to bahAranA lokonI DakhalathI kRtrima rIte AvelI khAmIone dUra karIne dharmataMtrane suvyavasthita cAlavA devAnI, ane vino dUra karavAnI mAgaNI thaye jarUrI sahAya karavAnI rAjyanI pharaja hoya che. tene badale khAmIo AgaLa karIne kabajo karI sIdhe sIdho hastakSepa karavAmAM Ave che, je mahA anyAya rUpa che. tene ADakatarA julma zivAya bIjuM zuM kahI zakAya ? temAM nyAyano aMza paNa zI rIte saMbhavI zake ? A jAtanI AjanI AMtararASTrIya yojanAo ane tene pagale cAlI bhAratanA vartamAna taMtranI goThavaNa nathI' ema pramANikapaNe sAcA purAvAthI koI paNa sAbita karI zake tema nathI. eTaluM ja nahIM, paraMtu pramANika ane sAcA pusavAthI upara jaNAvyA pramANenI tamAma goThavaNo che te paNa barAbara sAbita karI zakAya tema che. judA judA nAme jagatanA pracalita dharmo ane dharmazAsano che, dharmasaMsthAo che. zAzvata dharmamAMthI judA judA siddhAMto ane judA judA AcAromAMthI kriyAo, dhArmika AcAro, pravRttio vigere temAM lIdhelI hoya che. ane syAdvAdamaya jainadharma te sarvano yogya samanvaya kare che kemake sarvanuM mULa kendra te che. A pakSapAta nathI, sAcI vastusthitinuM nirUpaNa che. saMskRtinA mULa kendramAM paNa jainazAsana che. bhale tenA anuyAyIo bahArathI thoDA dekhAtA hoya, paraMtu Itara dharma mAnanArA paNa apekSA vizeSe tenA ja anuyAyIyo che. - vartamAna rAjyataMtranI racanA prAgatika Adarzo upara thayela hovAthI dharmakSetrane mATe tenuM sauthI viparita pariNAma e Avaze ke dharmataMtra, dharmapraNetA, dharmagurU, dharmazAlI, ane dhArmika saMpattio vigere upara
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadA sevaka evA rAjyataMtrano sarvopari mAlikI, hakaka tathA sarvopari saMpUrNa sattA ane sarvAdhikAra sthApita thaze. jema yogya lAge tema krame krame prAgatika parivartano dharmakSetramAM rAjyataMtra karatuM jaze. jo ke te sarva ekAeka banavAnuM nathI. paraMtu krame krame paristhitino abhyAsa karIne pakSa baLa meLavIne kAyado karatA jaI tenI maryAdA baMdhAtI raheze. jyAMsudhI navA tabakakAno kAyado karavAno prasaMga na Ave tyAM sudhI thayelI kAyadAnI maryAdA oLagavAmAM na Ave. paraMtu tabakako badalAya eTale AgaLanA tabakakAno vyApaka kAyado thAya ane dharma upara vadhAre AkramaNa Ave ema vakhato vakhata kAyadA karI AkramaNa AgaLa vadhArAtuM javAya. Ama thavAthI je dharmakSetra, je dharmasthApako, je paraMparA, je itihAsa, je baMdhAraNIya adhikAra vigere sAthe saMbaMdha joDAyelo che, te saMbaMdha tUTato jaI prAgatika vartamAna sArvabhauma rAjya sattA sAthe saMbaMdha baMdhAto jaze. ane teno saMbaMdha komanaveltha, yuno dvArA briTiza pAlaminTa, ane tenA dvArA TheTha popanI sarvoparI gaNAtI vizvasattA sAthe joDAyelo che. Ama parokSapaNe paraMparAe guDhapaNe joDAyelA navA saMbaMdho sAthe bhAratanA dharmonA baMdhAraNIya rIte saMbaMdho bAMdhavAthI pAchaLanI AkhI sAMskRtika paraMparA sAthenA saMbaMdho kapAi jaze. anArya vigere loko paNa saMskRtinuM yathAzakya pAlana kare, ane tenI maryAdAono bhaMga na karI zake, tathA sAMskRtika jIvananuM vyApaka rIte saMcAlana thatuM rahe. para
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. A kArya tIrthakara tarIkenuM paNa che. zrI haribhadrasUrizvarajI mahArAjAe kahyuM ke teonuM tIrthakara nAmakarma A rIte saphaLa thAya che ane kevaLajJAna prApta karyA pachI paNa jyAre dharmazAsana sthApe che, tyAre te sarvazAsano tenA peTAmAM samAI jAya che. dharmazAsananA aMgamAM sAmAjika zAsana, Arthika zAsana, rAjya zAsana vigere samAI jAya che, ane te sarva tIrthaMkara nAmakarmanA udaya tarIke thAya che. A zivAya vyavasthA karavAno bIjo koI upAya ja nahoto. A cAra purUSArthanI vyavasthA ja sAMgopAMga sArAmAM sAro upAya hato. ema karIne vizva upara teoe mahAnamAM mahAna ananya upakAra sadAne mATe karelo che temanI racanA kRtrima nathI, prAkRtika baLo sAthe baMdhabesatI che. kaSa, cheda, tApa ane toDanane sahana karanArI che. 6. tyAra pachInA tIrthakaroe paNa mahA dharmazAsana sthApavA sAthe ja cAra purUSArthanI saMskRtine ja vyavasthita karI che. kemake dharma purUSArtha vyavasthita thAya eTale bIjA purUSArtho sahaja rIte ja vyavasthita thAya. jethI nyAya, nIti, sadAcAra, ahiMsA, satya vigere guNo pravarte. heta, prema, saMtoSa, zAMti, paropakAra, vAtsalya, dIghayuSyatA, suleha, suvyavasthA vigere sahaja rIte ja pravarte che. 7. tIrthaMkara prabhune pagale cAlIne saMkhyAtIta tyAgI tapasvI saMyamI strI purUSa mahAtmAo e sarvane TakAvI rAkhavAmAM jIMdagIbharanA asAdhAraNa bhogo ApI purUSArtha pAthare che. tIrthakaronI lokottara lokopakAritAno viniyoga A rIte vizvabharamAM phelAya che. 8. jo tIrthakaronA dhamapadezamAMthI aneka ekAMta ane eka taraphI dharmo tathA saMpradAyo nIkaLyA che, tethI jagatane nukazAna thayuM che. paraMtu tenA sAthe ja zAsananI mULa zuddha paraMparAnuM astitva paNa tene lIdhe
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja che. tethI e doSo DhaMkAI jAya che, ane jagatanI sAme sanmArga camakato rahe che e moTAmAM moTo jagatane lAbha che. jo tIrthaMkaroe maunano Azraya laMi upadeza ja na Apyo hota, to judA judA saMpradAyo kadAca na hota, paraMtu sAthe ja sanmArgadarzaka zudgha zAsana paNa na hota. 9. ahIM prazna thaze ke zrI RSabhadeva Adi tIrthaMkara prabhuoe racanA karI e vAta jaino bhale mAne. paraMtu bIjA dharmavALAo e vAta zI rIte kabUla rAkhe ? A prazna vicAravA jevo che. paraMtu bIjA dharmavALAo paNa eka bIjI rIte samAja vyavasthAnA Adi vyavasthApaka tarIke koIne svIkAre ja che. koi prajApati nAma Ape che, koi zaMkara nAma Ape che. Adhunika yuropiyanoe lakhelA jagatanA itihAsamAM bAvA Adama ane ivathI mAnava vyavasthAnI zarUAta lakhI che. islAma vigere paNa prAyaH e vAtano svIkAra kare che. kALakrame judA judA dezonI judI judI prajAomAM ane judA judA dharmazAstromAM judA judA nAme paNa eka ja vyakti hovAnuM keTalIka rIte TharI zake che. dA. ta. Ja. zrImad bhAgavata purANamAM zrI RSabhadeva prabhunA nAbhirAjA ane marUdevInA putra tarIkenAM caritramAM temaNe karelI lokavyavasthAno saMkSepamAM nirdeza che. Ja. prajApati nAma paNa temane ghaTI zake che. rU. zaMkara ane zrI RSabhadeva banneyanuM RRSabhadhvaja nAma samAna che. tathA bIjI paNa keTalIka samAnatAo che. 54
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAvA Adama ane IvamAM bAvA zabda prAkRta vadhu bApA zabda uparathI utarI Avyo che. bApano bApa, bAvA, bApA vigere judI judI bhASAomAM rUpAMtara thayelA che. Adama zabda Adima uparathI utarI AvyAnuM mAnavAmAM muzkelI paDe tema nathI. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAjanA samayamAM bhArata ane gujarAtamAM musalamAnonuM AvAgamanuM thayeluM hatuM. tethI teo bAvA Adama ane Ivane Adi kata ke vyavasthApaka jaNAvatA haze. paraMtu e Adama bAvAjI zrI RSabhadeva zivAya bIjA koI nathI ema dUra dUrathI paNa sUcita karavA mATe nIcenI stutimAM Adima zabdanI yojanA karI haze? Adima pRthivInAthaM, Adima niSparigrahe che Adima tIrthanAthe ca, RSabhasvAminuM stuma || pahelA rAjA, pahelA muni ane pahelA tIrthakara zrI RSabhadeva svAminI ame stuti karIe chIe." A zlokamAM Adima zabdane badale prathama zabda traNeya ThekANe AvI zakata. tethI chaMda bhaMga thAya tema nathI. temaja 2 ane tha akSarothI prAsa paNa ThIka maLata. kemake pahelA padomAM 5, jha, tha che. trIjA padomAM , tha, che. chatAM prathama zabda na vAparatAM Adima zabda vAparyA che. che bhAratanI bahAranA loko jene bAvA Adama tarIke oLakhAve che, te A bAvA Adima pahelA rAjA, muni ane tIrthasthApaka zrI jhaSabhadeva prabhu ja che. e saMketa Adima zabda vAparavAmAM kema sUcita na karyo hoya !
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adhunika saMzodhako prathama mAnavo jaMgalI hAlatamAM hatA ane pachI dhIme dhIme sudharyA che ema batAve che. patthara yuga, loka yuga vigere ane maLI AvelA prAcIna kALanA sAdhano, mAnavI hADapiMjaro tathA bIjAM avayavo uparathI ema samajAya che. te uparathI eTaluM nakkI thAya che ke AjanA karatAM moTAM mAnava zarIro prAcIna kALamAM saMbhavita hatA. bIjA pradezomAM jaMgalI hAlatamAM mAnavo hoya e paNa saMbhavita mAnavAmAM harakata nathI. paraMtu bhAratamAM to prAcInakALathI ja saMskArI mAnavo hovAnA pramANo jagatabharanA dharmazAstro ane saMzodhakonI noMdhapothIoMmAM bharyA paDyA che. Adhunika lekhako prAcIna itihAsa vigerenI zarUAta bhAratathI na karatAM grIka ane bIjA pAzcAtya pradezothI kare che. eTale sAcI vAta ja na maLatAM dareka bAbatamAM vikRta ane bhUla bharelI hakIkata ubhI thAya che, ane te phelAya che. bhAratanA vyaktitvane bhAvi prajAnA mAnasamAM jarApaNa sthAna na pAmavA devAnuM majabUta valaNa teone A jAtanA vidhAno karavA tarapha kAyama AkarSatuM hoya che. paraMtu bhAratanA netRtva nIce cAra purUSArthanI saMskRti bhArata ane bahAranA lokonA jIvanamAM vyavasthita rIte vaNAyelI guMthAyelI Aje paNa vidyamAna che. koi paNa mahA dIrghadraSTi eka vyaktinI racanA zivAya bIjI rIte e saMbhavita nathI. ane dareka dharmonA prAcIna dharmazAstromAMnI noMdho enA pUrAvAmAM che. jaina dharma ane tenI vyavasthA vigerene bAda rAkhIne, tene eka najIvI cIja gaNIne, tenI upekSA karIne AjanA saMzodhako svataMtra rIte vidhAna karatAM hoya che. tethI sAcA javAbo AvavAnI zakyatA ja nathI. je mukhya ane mULa vastu che tene bAjue rAkhavAmAM ja gaMbhI2 bhUla thAya che. te na svIkAravAmAM ja Adhunika saMzodhakono durAgraha ane ayogya TATopa bAlIza ane upekSya che. jagatane uMdhe mArge 56
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ doravavAnI kluSita manovRtti svAbhAvika rIte ja gahaNIya Thare temAM zuM Azcarya che ? A mahAzAsana paraMparAgata cAlyuM Ave che ane Aje paNa te vidyamAna che ane bhaviSyamAM paNa te cAlu 2hevAnuM che. 57
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. jainazAsana jeTaluM salAmata, teTaluM vizvanuM hita salAmata gAmane pAdare eka taLAva che. taLAvane kAMThe bALaka ubho che. bALakane eka ramata sujhI. pAse paDelo paththara taLAvanA zAMta pANImAM nAMkhyo. be jagyAe pANImAM paththara paDayo, tenI AsapAsa vartuLo racAyAM. bALakane vartuLo jovAnI majhA AvI. bIjIvAra moTo paththara upADayo. jorathI ghA karIne pANImAM nAkhyo. pahelAM karatAM pANI vadhAre DahoLAyuM. vadhAre vartuLo racAyAM. senTara jeTalA jorathI kSubdha thayuM, teTalA tenI AsapAsa vartuLo vadhAre racAyAM. senTara jeTaluM ochuM kSubdha thAya. teTalAM vartuLo ochAM racAya. senTara jeTaluM sthira teTaluM pANI zAMta. gharano vaDila purUSa jeTalo vyavasthita teTalA tene AzrayIne rahenArA kuTuMbIjano vyavasthita. 58
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zALAnA prinsIpAla jeTalA zistabadhdha. teTalA zALAnA bIjA zikSako ane vidyArthIo zistabadhdha. 'savi jIva karUM zAsanarasInI utkRSTa bhAvanAmAMthI phalita thayeluM jainazAsana vizvanA kalyANanuM mukhya ane mahAkendra che. dunyavI svArthanI mAtrA yatkiMcita paNa tenI sAthe joDAyelI nathI. jo jainazAsana jeTaluM akSata-avyAbAdha, teTaluM vizvanuM kalyANa akSata-avyAbAdha. jeTaluM jainazAsanane nukazAna, teTaluM vizvane nukazAna, teTaluM vizvanA prANIonA hitane nukazAna. 450 varSothI jagatamAM IndrajALa utpanna karanArAo A rahasya samaje che. tethI ja temane mukhya moraco kharI rIte to jainazAsananI sAme ja che. "jagatanA agiyAra dhamAM" nAmanA pustakamAM prastI dharmagurU hyume zrI sidhdhasena divAkara mahArAjano ja zloka mukayo che, alabatu khoTA arthamAM. teo jANatA hoya che ke gaDha tuTayo, ke bAjI hAthamAM. A saMyogomAM jainazAsana rUpI kendrane bacAvavAnA bhagIratha prayAso karavAne badale, UbhI karavAmAM AvelI indrajALa pAchaLa jainazAsanane ghasaDavAnA ApaNe ja prayAso karIye, to vizvanA prANIonuM hita keTaluM badhuM jokhamAya ? ApaNA upara AkramaNa karanAranA sainyamAM ja ApaNe bharatI thaI jaIe, to jagata rakSaNanI AzA konI pAsethI rAkhe? jainazAsananI dhurAne vahana karavAnI bAbatamAM vartamAna jainAcAryo mATe Aja paristhiti ati vikaTa ane kaparI che. game tevAM tophAno vacce, game tevAM pralobhano vacce jainazAsananA gaDhane vyavasthita TakAvI rAkhavAnI asAdhAraNa javAbadArI ane jokhamadArI temanA zire che. eka rIte kahIe, to vizvanA tamAma prANIonA rakSaNanI pharaja temanA | pa9 |
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara che. temanA zivAya jagatanuM belI koNa ? tAraNahAra koNa ? teo dhAre to prANanA bhoge paNa jainazAsanane avyAbAdha rAkhI vizvanA prANIone bacAvI zake che, athavA te upekSA karI prANIonA hitane DubAvI zake che. chellA 100 varSamAM jainazAsana upara aneka AkramaNo AvI cukayAM che. chatAM hajI ghaNuM surakSita che, ghaNAM tattvo vyavasthita rIte cAlyA Ave che. te surakSita bAbatone kAyamI TakAvI rAkhI, tenA AdhAre zAsana nirapekSapaNe banAvAyelI bAbatone sApekSa banAvI levAnI vahelI take jarUra che. te sivAya bhaviSyamAM AvI paDanArI mAnavI mahahiMsA aTakavAnI koi AzA jaNAtI nathI. AjanI gaNAtI vizALa vRSTi, vizva baMdhutA, vyApaka sevA vigere mAtra zabdathI ja moTA dekhAya che. kharI rIte vizvahitathI te Tyuta karanArA che. vartamAnamAM birAjamAna jainAcArya mahArAjAo zuM karavA dhAre che ? jainazAsana sAtheno sApekSabhAva dharAvI te TakAvI rAkhavA icche che? ke upekSAbhAve joyA ja karavAmAM mAne che ? ke jainazAsanane tophAnanI AMdhImAMthI bacAvI levAno bhavya purUSArtha karavA icche che ? siMhanI eka trADa mAtra haraNiyAone dhrujAvI mukavA mATe basa hoya che. navasarjananI idrajALa asatya, anyAya, anIti vigerenA pAyA upara khaDI karavAmAM AvI che. samartha purUSonI eka phuka mAtra e gaMjIpAnA mahelane jamIna dosta karavA mATe basa hoya che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. gharma karatAM zAsana mahAna che zithilAcAra AgaLa karIne jyArathI prabhunI pATa paraMparAnI AcArya saMsthA ane tenI AcArya paraMparAne bAjue rAkhIne zAsananA taMtra nirapekSa jainadharmanI ArAdhanAne Teko ApavAnI zarUAta thaI che, tyArathI alabatta jainadharmanI ArAdhanAmAM khuba uMcA prakArano vega Avyo che, paraMtu sAthe ja zrI zAsana sApekSatA ane caturvidha zramaNa saMghanI maryAdAo lupta thatAM cAlyAM che. vadhatI jatI dharmanI Adhunika rItanI ArAdhanA prabhunA zAsanane vadhu ne vadhu jokhamamAM mUkavAnuM zastra banI rahela che. sUkSma nirIkSaNa karyA vinA gUDha rIte cAlatI A prakriyAno khyAla Ave tema nathI. A vAta zrI sidhdhasena divAkarajI mahArAjazrIe zabdAMtarathI jaNAvI che. teno bhAvArtha e che ke bahuzrata hoya, ghaNA ziSyothI parivarita hoya, chatAM jo zAsana sApekSapaNe na varte, to jainazAsanane hAni pahoMcADI zake. tIrthakaranA mArgamAM dharma mATe zAsana che. paraMtu dharma karatAM zAsananI mahattA vadhAre che. chellA so doDhaso varSathI zAsananI upekSA karIne paNa dharmAcaraNanI pravRttio vadhAravAmAM AvI che. paraMtu zAsana nirapekSa dharmapravRtti anubaMdhe adhamane Teko ApyA vinA na rahe. thoDI paNa zAsana sApekSa pravRtti anubaMdhe dhamani TakAve che, zobhAve che, vizvanuM kalyANa kare che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma vigere maMgaLabhUta bAbatomAM maMgaLapaNuM zAsana che. te vinA maMgaLabhUta padArtho maMgaLabhUta banI zakatA nathI. to pachI zAsana nirapekSa karAyelo dharma maMgaLabhUta zI rIte banI zakaze ? dharmAcaraNanI vRddhi tarapha hAlamAM haMmezA lakSa rahetuM AvyuM che. paraMtu zAsana nirapekSatAnI vRddhi tarapha durlakSa vadhatuM ja gayuM che. prabhunA zAsananA AjJAtaMtrane sthAne jamAnAno Azraya levAthI prabhuzAsana pheMkAI jAya che tenI jhAMkhI paNa lakSamAM rahetI nathI, prabhuzAsana nirapekSatA DAMga tarapha najara jatI nathI. dharmae lagabhaga gamatI vastu che. jamAnAnI havA zAsanathI nirapekSapaNe tene vadhavA devAmAM potAno vijaya mAne che. temAMthI bacavAmAM bahAdurI samAyelI che. tenI apekSA Aje koI viralA zivAya konI pAsethI rAkhI zakAya ? zAsananI AzAtanA karIne dharmanuM AcaraNa game teTaluM uMcA prakAre karavAmAM Ave, pariNAma hAnimAM pariNamyA vinA rahe ja nahIM. pUrvanA mahApurUSonAM evAM sacoTa vAkyo che. chellA so doDhaso varSamAM eka bAju jainadharmanI ArAdhanAmAM ane bIjI bAju jainazAsananI tIvra upekSAmAM jeTalo bhAga bhajavAyo che, tevo moTo doSa kadI thayo hovAno itihAsa jANavAmAM nathI. sekaDo bAbatomAM zAsana ane zAstra sApekSatA hovA chatAM, be pAMca muddAnI bAbatomAM paNa nirapekSatA rakhAI jAya, to paNa ati viSama pariNAma AvyA vinA na rahe. . zAsana nirapekSatAthI thatAM DhagalAbaMdha kAryo karatAM zAsana sApekSa thoDAM paNa kAryo vadhAre sArAM pariNAma lAvanAra hoya che, nukazAna to na ja kare. zrI haribhadrasUrizvarajI mahArAjazrInA jaNAvyA pramANe 62
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ " mane te vahu banI rahe che. tyAre zAsana nirapekSa bahuM paNa alpa banI rahe che, athavA hAnikAraka nivaDe che. ane dharmAcaraNamAM AvelAM kRtrima unnati paNa keTalA samaya sudhI TakavAnI che ? thoDA ja varSo bAda sadaMtara baMdha thaI javAnI bhUmikA upara mUkAI jaze. paDatA kALamAM je thoDA rUpamAM paNa saMgIna pravRttio cAlI AvatI hatI temAM kRtrima vega AvavAthI te pravRttio mULa svarUpamAM paNa nahIM rahe. gharanuM mATInuM kAcu makAna sArUM ? ke bhADAno AlizAna baMgalo sAro ? mULabhUta hitone bhoge Aje bahAranI sagavaDo maLavAthI dharmomAM unnati dekhAya che. paraMtu tenI pAchaLa avanati karavAnAM moTAM moTAM aijino lAgelA che, te tarapha durlakSa karavuM zI rIte yogya thaze ? A sthitimAM zAsana sApekSatA zI rIte jagADavI ? zAsana nirapekSa bAbato cAlavA devI ? tenI sAme AMkha mIMcI rAkhavAmAM hita che ? ke tenuM pRththakakaraNa karavAmAM ane satya tAravavAmAM hita che ? A aMge hAlamAM jaina zAsananA anuyAyioe vicAravAnuM che ? ke moTA bhAganI duniyA je tarapha jaI rahI che, te tarapha ja doDA doDI karavAnI che ? zAsananirapekSa pravRttio vize kaMIka vicAravA jevuM che ke nahIM ? ke yugapradhAna mahApuruSa na Ave tyAM sudhImAM jaina dharmanA mULa ukheDavAnI je je pravRttio cAle che temAM ApaNe sAthe ja ApavAno che ? prabhunA zAsana upara asAdhAraNa AkramaNa AvI gayuM che. chatAM jainazAsananA vartamAna saMjogomAM agrabhAga bhajavanArA parama pUjya AcArya mahArAjo ane bIjAo zrI yugapradhAna mahApurUSanI rAhamAM
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAtha joDI besI rahyA che. teonA peTanuM pANI paNa hAlatuM nathI. keTalA khedanI vAta che ! keTalAka mahAtmAo to jaina zAsanane lupta karavAnI prakriyA sAthenA khristI prayAsomAM ADakatarI rIte sakriya sAtha ApI rahyA che. eTaluM ja nahIM, paraMtu tethI jainadharmanI thatI unnati mAnIne potAnA nAnA nAnA kSudra kAryomAM dinarAta guMthAI rahelA che. jainazAsana ane temAM paNa khAsa karIne pUrvanA saMvigna gItArthone pagale cAlavAnI bhAvanA rAkhanArA mahAtmAoe pratikSaNa vicAravuM paDe tema che. jeonA manamAM trikALAbAdhita avicchinna prabhAvazALI tIrthaMkara devanA zAsana tarapha sAcI vaphAdArI hoya, teoe thoDI kSaNa mATe bIjI badhI bAbato gauNa banAvIne zAsanane susthita karI devuM joie, zAsananI kendrIya sAMkaLane sateja karI devI joie. tema karavA mATe hajI paNa ghaNI sAmagrI vidyamAna che. AjanA zaktizALI dareka baLanA dilamAM eka ja tamannA jAgavI joie. prabhunuM zAsana prabhunuM zAsana. prabhunA zAsananI chinnabhinnatAmAM ADakatarI rIte je Teko apAya che, te aTakAvavAnI jarUra che. ane yogya rIte tenA vikAsanA tattvonuM jhapATAbaMdha anusaMdhAna karavuM jarUrI che. tenI pAchaLa tana-mana-dhana-sarvasva lagADavAnI jarUra che. A eka ja muddAnA kAryanAM cakro gatimAna kema nathI thatAM ? zo vilaMba che ? zA mATe thoDI kSaNo paNa javA devAmAM Ave che ? paramukhapekSitA choDI dareke potAnA taraphathI pahela karI yogya ane ucita mArge prayAsa AdaravAnI tatkALa jarUra che. vakhata javA devAmAM 64
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyeka kSaNe jokhama vadhatuM jAya che kAnA viti tad rasa | Aja eka mukhya tamannA dareke potapotAnA manamAM jagADavI jarUrI che. nahIMtara darekanI pAse eTalI badhI paracuraNa bAbato che ke jeno varSo sudhI cheDo Ave tema nathI. Aje bahAra badhuM game te cAlatuM hoya, tenI sAthe ApaNe saMbaMdha nathI. paraMtu tenA bhayaMkara pariNAmathI zrI tIrthaMkaranA vizvahitakara zAsananI susthitine akSata rAkhavAmAM upekSA zA AdhAre karavI ? zAsana taraphanI vaphAdArI Aje ekadama zithila paDI gaI che. te sateja thatAM ja zithilAcArano ukela AvI zake tema che, ane dharmanA pAyAmAM viSa siMcana samAna utsutra prarUpaNA yatheccha pratipAdana yatheccha pravartana vigere paNa ApoApa aMkuza nIce AvI ja jaze.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. vizva hitakara apUrva dIvAdAMDInI dazA jaina dharma e jaina dharma ja nathI, jaina darzana ja nathI, uMcAmAM ucI koTinuM tattvajJAna ja nathI, vizva kalyANakara maMgaLa ja nathI, vizvasthitinuM mApaka sAdhana mAtra ja nathI, mokSamArga rUpa mArgaja nathI, ahiMsA-saMyama-tapa rUpa dharmaja nathI, paraMtu te sarvamaya, ane ethI paNa vizeSa eka adbhuta vastu che, kharAbe caDatA mAnavone game tyAre sanmArge javAnI preraNA Ape tevI zakti dharAvatI vizvamAM eka ajoDa ane apUrva dIvAdAMDI rUpa che. jagatamAM tenuM astitva ja sanmArga tarapha javA pharaja pADatuM rahe che, mAnava hitanA unmArgathI mAnava jAtine dUra rahevA de che. A atizayokti nathI, aMdhazradhdhAthI tenI prazaMsA nathI, sAcI vastusthitinuM A nirUpaNa che. yameva ca nirvidhvAsI saMkuzita | arthAtu khoTI samaja ane khoTA mArgathI sAcA upadeza vaDe dUra rAkhanAra che. Aje ema kahevAmAM Ave che ke potAnA dharmanI mahattA na gAo. sarva dharma samabhAva rAkho. sarva dharma samanvaya karo. saMpradAyavAda dUra karo. paraMtu sarvanA hitanI sAcI vAta janatAne kahevAthI rokavAnI kuTa nItino bhAratamAM ghaNA varSothI zarU karAvAyelo A eka prayoga mAtra che. jagatamAM bahumatanA dhoraNe eka ja dharma rAkhavAno ane bIjA badhA ja dharmone krame krame lupta karavAnA udezane saphaLa karavA, bIjA koI paNa dharmo potAnI mahattA ke svarUpa samajAve to tene dhamadhatA gaNAvIne cUpa karI devA A prayoga zarU karavAmAM Avyo che. AMtararASTrIya kSetre jagatamAM jaina dharmanuM dharma tarIkenuM astitva hovAnuM rada gaNavAmAM AvyuM che. 1960 nI manIlAnI sarva dharma
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariSadamAM pAMca ja dhamone duniyAnA dharmo tarIke gaNIne tenAja pratinidhione ekatra karavAmAM AvyA hatA. 1893 nI zikAgonI vizvadharma pariSada vakhate A prazna uThayo hato, ane teno amala 1960 mAM karavAmAM Avyo che. tyArathI pAMca dharmone ja jagatanA dharmo gaNavAno pracAra vadhato jAya che. A sthitine bhAratamAM paNa vega ApavAnA ghaMTa vAgI rahyA che. vaLI bhAratamAM jaina dharmani dharma tarIke, dharmanA saMpradAya tarIke ke dharmadarzana tarIke nahIM, paraMtu hiMdu prajAnI eka jJAti, jAti ke samAja tarIke gaNAvavAnuM rakhAyuM che. jaina samAja zabda thoDAka dazakAothI zveta mutsadIoe bhAratamAM vaheto mUkyo che, ane khuda ApaNe e zabda prayogane ajANatAM paNa apanAvI lIdho che. eTale AMtararASTrIya kSetre paNa jainadharmane dharma tarIke gaNavAnuM rada manAyuM che, ane bhAratamAM paNa teja sthiti che. A sthitimAM jaino potAnA dharmanuM jagatamAM eka mahatvanA dharma tarIke to zuM paNa eka dharma tarIke paNa sthAyi astitva TakAvavA zA yogya prayatno karI zake tema che ? jaina dharma e jagatanA sarva dharmanA TakAvanuM, sarvanA kalyANanuM kendrabhUta kAraNa che. jagatamAM sarva dharmanA ane sarva raMganA mAnavone TakI rahevA mATenuM ke TakAvI rAkhavA mATenuM te amogha sAdhana che. mATe tenA tarapha chevaTe raMgIna prajAoe to khAsa vaLavuM ja joIe, ane tema karIne potapotAnA dharmane TakAvavA joIe. te kAraNathI jaina dharma viSe jANakAra rahevuM, jagatane jANakAra rAkhavuM temAM dhamAMdhatA nathI, saMpradAya moha, ke svadharma moha nathI, paraMtu tema karavAmAM satyanuM ane parama hitanuM avalaMbana che. vizvanA bhalA mATe jainadharma potAnuM astittva TakAvI rAkhI na zake, potAnuM sAcuM vizva kalyANakara svarUpa na samajAvI zake, te mATe pakSAMdhatA dhamadhatA vigere kahI jagatanA sAcA hitakArI
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhanano bacAva karavAnA kAmathI rokavAnI nIti amalamAM mUkavAmAM AvI che. eka prazna e thaze ke jyAre AMtararASTrIya kSetramAM jainadharmane dharma tarIke gaNavAnuM rada karavAmAM AvyuM che, to pachI jaina dharmano videzomAM pracAra karavA mATe uttejavAnI nIti paNa kema zarU karavAmAM AvI che? Ama bevaDI nIti zA mATe ? bhaviSyamAM bahAravALAone jainadharmamAM dAkhala karAvavA, ane temanA dvArA jainadharmanuM tyAre je kAMI svarUpa TakI rahyuM hoya, tene judA ja svarUpamAM pheravI nakhAvI, jema bane tema vahelAsara jainadharmane jokhamamAM mUkAvI devAnI taka levA, videzomAM jainadharmano pracAra karavAnI nItine uttejana apAya che. zveta mutsadIoe keTalI hada sudhInI khUbI goThavI rAkhI che ! jene eka vakhata jeta AgevAnone paheluM sthAna ApavuM paDayuM che te jainadharmane eka chellI koTinA dharma tarIke TakavA devAnI paNa nIti nathI. A sthitimAM jaina dharmane eka dharma tarIke TakAvI rAkhavAno koI sAco upAya ke sAco mArga koI batAvI zake tema che ? e jAtanA sAmarthyanI Aje khuba jarUra che. jainazAsana trikAlAbAdhita avicchinna prabhAvazALI che. temAM zaMkA nathI, zaMkA karavA kAraNa nathI. paraMtu teTalA uparathI Aje karAI rahelI dazAnI upekSA karI, kRtrima rIte vadhArAI dIdhelA AjanA bAhyasvarUpa uparathI rAcatA rahevAmAM hita zI rIte che ? tethI vizvane pArAvAra hAni che, viSayakaSAya-ajJAna unmArga vigerene khUba poSaNa maLe tema che. ane paraMparAgata zAsana saMdha Adine moTAmAM moTA phaTakA rUpa banI rahe tema che. [ ] 28 [ ]
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhAMkho jhAMkho eka upAya dhyAnamAM Ave che eka bAjuthI mAtra bahunAja kalyANanuM kAraNa nahIM, paNa sarvanA kalyANanuM kAraNa evA jainazAsanane jagatamAMthI lupta karavAnA vyavasthita vegabaMdha prayAso AMtararASTrIya kSetre cAlI rahyA che, teno pramANapUrvakano itihAsa ApI zakAya tema che, tyAre bIjI bAjuthI jainazAsana hajI sADA aDhAra hajAra varSa sudhI Takaze evI sarvajJa vItarAga zrI mahAvIra vardhamAna svAmI tIrthaMkara prabhu bhASita vANI zrI bhagavatIjI sUtra tathA zrI mahA nizitha sUtra vigere dvArA ApaNe sAMbhaLIe chIe. jainazAsanane DubADavAnA prayAso karanArA chamAstho che, ane tIvra kaSAya vigerathI gherAyelA che. tathA teone temanA prayAso chupA rAkhavA paDe che, tenI saphaLatA mATe aneka prapaMco khelavA paDe che, aneka juThANAM karavA ane phelAvavAM paDe che, mahA hiMsA ane moTI luMTa karavI paDe che tathA ghaNI mAnavajAtane ajJAna, azAMti, anyAya, anIti vigeremAM dhakelavI paDe che. eTale tevAonA prayAso niSphaLa nivaDyA vinA rahe ja nahIM. prabhue pAMcamA ArAmAM jainadharmanI dazA varNavI che. sAthe ja yugapradhAnanuM AzvAsana paNa jevuM tevuM baLaprada nathI. eTale nirbheLa vizva hitaciMtaka yugapradhAno pAkatA rahevAnI lezamAtra zaMkA nathI, zaMkA rAkhavA kAraNa nathI. paraMtu teno evo artha na ja ghaTAvI zakAya ke yugapradhAna Ave tyAM sudhI lAMbI soDa tANI nirAMte ApaNe sUtA rahevuM, pUrvAcAryonA purUSArthane bhUlI javA, temanI paraMparAne bhUlI javI. ane gItArthonI moTI saMkhyAno Aje paNa vadhAro mAnI levo. 19
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ yugapradhAna mahApurUSanA AryakSetrane nakkara bhUmikA maLe evI rIte prabhuzAsananA sutattvone vAraso TakAvI tene AgaLa vadhAravAnA kartavyamAMthI zAsana rAgI koIpaNa vyakti chaTakI zake tema nathI. sutatvono vAraso TakAvI ane e rIte yugapuruSo mATe bhUmikA ubhI karavAno jhAMkho jhAMkho eka upAya dhyAnamAM Ave che. Aje nahIM te AvatI kAle e ja upAya levo paDe tema che. e upAya levAmAM jeTaluM moDuM karAze teTaluM vadhAre nukazAna thaze, zAsananuM lohI cusanArA mAMkaDa zAsanamAM vadhAre praveza karaze, ne vadhAre jora pakaDaze. yugapradhAna purUSo mAtra jainonuM ja hita karaze ema mAnavA kAraNa jaNAtuM nathI. teo te sarvanuM-sarva dharmonuM hita karanArA hoya che. tyAre ja teonI sarva kalyANa kAraNa yugapradhAnatA saphaLa thaI zake. dhamo maMgala mukkiThuM -- dharma e maMgaLarUpa che. paraMtu jyAM sudhI zAsana sApekSapaNuM dharmamAM pravezatuM nathI tyAM sudhI dharma maMgaLarUpa banano nathI. tyAre Aje lagabhaga chellA so ke vadhu varSothI ApaNe zAsana ane saMghathI ghaNA dUra gayA chIe, lokazAsana ane jamAnAnI AkarSaka sagavaDo ApaNane tenAthI dUra ghasaDI gayela che. jamAnAne prakAzamAna mAnIne tenAthI aMjAI jaI saMvigna muni mahAtmAe ghaNA ghaNA purUSArtha kheDayA che. paraMtu vacce bIjA baLo eTalA joramAM AvI gayA che ke Aje dizA sUjhatI nathI, kokaDuM vadhAre gUMcavAtuM jAya che. alabat prAmANika saMvigna pAkSika muni samudAye potAno purUSArtha zAsana khAtara ja kheDyo che temAM be mata nathI. chatAM pariNAma ulaTuM ja AvyuM che. mArga cukavavAmAM Avyo hoya tyAM bIjuM pariNAma zuM 70 ;
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ave ? zAsana saMgha vigerene viSama paristhitimAM mUkI devAmAM temano upayoga karAyo che e eka nirbheLa satya che. jainazAsana yatio eTale yati nAmadhArI munio hastaka hatuM. te bhale zithilatAno vakhata gaNAto hoya, paraMtu tyAre tenI jeTalI bUma paDAI teTalI zithilatA hovAnuM kalpanAmAM besI zakyuM nathI. kemake bhAratanI prajAnuM je naitika baLa Aje tUTayuM che, teTaluM tyAre tUTayuM nahotuM. prAcIna kALanI apekSAe zithilatA kharI, paNa ghaNA kuLavAna AtmArthI AtmAo temAM na hoya ema mAnavA kAraNa nathI. cAra hajAra jeTalI moTI saMkhyAmAM ghaNA uttama AtmAo hovAmAM zaMkA nathI. paraMtu buma bhegI kikiyArI - muMbaI jevA zahera dvArA pracAra mAraphata videzIoe bUma paDAvI nAkhI hovAmAM have zaMkA nathI. ane eka gaDha paDayA pachI to keTalA paDe tenI sImA na rahe. pachI to e saMsthA chellA pATalA sudhI pahoMcatI gaI. traNa traNa cAra cAra peDhI sudhI lazkarI hilacAla ane azAMti . vacce vihAra-paThana-pAThana-saMyama pAlana, vigere zI rIte zakya bane ? te paNa vicAravuM joie. chatAM tevA kaparA kALamAM paNa aneka mahApurUSoe zAsananA divya tejane camakatuM rAkhyuM che. e puruSArthanuM mUlya jevuM tevuM AMkI zakAya tevuM nathI. chatAM mULa paraMparA toDavA ApaNane tyAranI zithilatAno adhyAsa vadhAre paDato karAvavAmAM Avyo che. koI koI vyakti aNachAjatI na hoya ema na bane, paraMtu sAra bhAgane dabAvI rAkhI duSita bhAgane AgaLa karavAmAM Ave eTale jAhera chApa zithilatAnI UThe e svAbhAvika che. have A badhI vastusthiti dhyAnamAM laIne vayovRdhdha jJAnI ane pratiSThA saMpanna pUjya puruSo satvara yogya mArga kADhe te icchanIya che. judI judI zakti dharAvatA temanI pachInI kakSAnA pUjya purUSo temAM [ ] [ ]
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ nikhAlasapaNe potAnA puruSArtho joDe to ghaNuM sAruM kArya thaI zake tema che. vayovRdhdha mahApurUSonI zakti eka che, temanI pachInI kakSAnA pUjya purUSonI zakti bIjI che. baneyanAM meLa vinA bemAMthI eke ya zakti yathArtha rUpamAM kArya sAdhaka banI zake nahIM, kemake AjanI paristhiti tevI che. ucca kakSAnA vaDilo mAne ke, ame zAsanane susthita karI daIzuM, to te eka bhAga che, pachInI kakSAnA mahAtmAo ema mAne ke, ame karIzuM, te te paNa eka bhAga ja che. be hAtha vinA tALI paDe tema nathI. uparAMta vacalA vakhatamAM upasthita thayelI ghaNI bAbatonuM eka bAcakuM bAMdhIne thoDIvAra bAjue mUkI rAkhI kendrastha thavAnI anivArya AvazyakatA jaNAya che. pachI bAcakAne hAthamAM laI ghaTatI rIte eka ekano nikAla karavAthI kAMIka cheDo Avaze, nahIMtara guMcavADAnA kuMDALA upara kuMDALA vadhatA ja jaze. ghaNA kaDavA ghUMTaDA gaLIne paNa yogya kendramAM avAze to ja zAsananA sutattvo TakAvI rAkhavAnA upAyo sUjhaze ane te kAragata nIvaDaze, ane to ja zrI yugapradhAna puruSo mATenI bhUmikA TakAvI zakAze. sAcA vizvakalyANa kAmIoe AjubAju Amatema dUra dUra phAMphA mAravA karatAM mULa dora pakaDI raste raste kendramAM AvavuM hitAvaha che. mAMcesTara gArDiyananA lekhake jaNAvyuM che, rUDhicusto have potAne mULa mArge pAchA pharI zakaze nahIM. Cl72
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ chatAM koziSa karavAmAM ApaNe nAsIpAsa thavuM na joIe. svArthIonI badhI AgAhIo kharI ja paDe ema ekAMta mAnI levA kAraNa nathI. mahA tIrthakara bhagavaMtonI AjJA zAsanano vAraso nAno paNa kharA rUpamAM TakAvyo haze, to te ratna khANamAMthI aneka mUlyavAna ratno pAkI uThaze, sarvajJa prabhunA zAsana tarapha ekAgratAthI lakSa kendrita karI tene ja majabUta karavAthI Akhare maMgaLamALA pravartaze.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. prabho ! vizvakalyANanI mahAvimApolisI jevA ApanA lokottara zAsananuM zuM ? vartamAna zramaNa bhagavaMtonA dilamAM ApanA zAsana pratye sArAmAM sAro prema hovAmAM to zaMkA nathI. kemake tenI pAchaLa teo potAnA jIvananuM sarvasva samarpI cukayA che. paraMtu ApanA zAsana pratyenI lagananuM jharaNuM temanA dilamAM sukAtuM jatuM hoya ema jaNAya che. nahIMtara jagatamAMthI jainazAsanane lupta karavAnA bhagIratha prayAso cAlI rahyA hoya, tyAre temanuM rUMvADuM ya na pharake ? dharmAcaraNa vadhatuM jatuM joI zakAya che, paraMtu zAsana, saMdha, zAstrAjJA sApekSatA ane dravya bhAva rUpa zAsananI saMpattionA rakSaNa pratyeno upekSA bhAva vadhato jAya che. are ! keTalAka zramaNa bhagavaMto taraphathI to jainazAsananA pAyA ukheDanArI bahArathI cAlatI gUDha pravRttiomAM eka yA bIjI rIte sIdho ke ADakataro sahakAra apAya che. vaLI, pAyA ukheDanArI pravRttio tarapha lakSa na javA devA mATe bAhya baLo dharmanI *unnatine vega ApavAnI sagavaDo pUrI pADI rahyA che. tenAthI prabhAvita tathA rAjI thai zAsanano abhyudaya mAnavAmAM Ave che. 74
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ A sthitimAM he prabhu ! ApanA zAsananI jaDa majabuta banAvavAnuM zI rIte zakaya che ? vizvanA hitanI draSTithI A sAmAnya ciMtAno viSaya nathI. ane chatAM tenI sakriya ciMtAnI jhAMkhI paNa ghaTatI jAya eTalo asarakAraka bahArathI ghero che. sau potapote upADelI pravRttimAM mazagula che. zAsana karatAM potapotanI pravRttinuM mahattva saune vadhAre samajAya che. e pravRttione AdhAre zAsana Takaze ? ke zAsanane AdhAre e pravRttio Takaze eno vicAra karavA paNa koI thobhatuM nathI. ApanuM zAsana jeTaluM prakAzamAna, teTaluM vizvanA prANIonuM hita salAmata. ApanA zAsananI tejasvitA sAthe vizvanA prANIonuM rakSaNa joDAyeluM che, ane chatAM vartamAna zramaNa bhagavaMto ApanA zAsananuM teja jhaLahaLatuM rAkhavAmAM asAdhAraNa upekSA rAkhI rahyA che. bhAre duHkhano A viSaya che. aphATa samudramAM ApanuM zAsana beTa samAna che. tenuM zaraNa laIne keTalAya prANIo rakSaNa meLavI zakatA hoya che. paNa te beTane salAmata rAkhavAnI jemane jokhamadArI soMpAyelI che, teo asAvadha rahe to ? keTalA prANIonAM hita jokhamAya ? jagatamAM jainazAsana ane tenuM saMcAlana karanAra jokhamadAra jainAcAryo vidyamAna na hoya, ane vizvanA prANIo nirAdhAra banI jAya e to samajI zakAya tevI bAbata che. paNa baneyanI vidyamAnatAmAM A paristhiti utpanna thAya, to tene keTalAmuM Azcarya gaNavuM ? gItArtha ane saMvijJa mahApurUSonuM paNa jIvaMta lakSa A bAbata tarapha zI rIte doravuM ? keTalAka upAya pUche che, paNa upAya kone batAvAya ? jijJAsune ke bIjAne ? keTalIkavAra upAya puchavAnI pAchaLa kAMI paNa na karavAnI | 7pI |
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaTakabArI zodhavAno Azaya hoya che, ane kahenAranuM moDhuM baMdha karavA mATenI vRtti hoya che. vaLI upAya jAheramAM batAvAya paNa zI rIte? he prabho ! A saMyogomAM vizvanA prANIonuM zaraNa koNa ? 76
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. jaina zAsananI kAyamI rakSA karo jainadharmane have pachInA 75 thI 100 varSamAM adRzya karI devAnI pAzcAtya mutsaddIonI yojanA che ema mArI ja mAnyatA che ema nathI. pAzcAtya AgevAnoe tema karavA mATe je kAryakramo goThavyA che teno je koi paNa rItasara abhyAsa kare, tenI paNa eja mAnyatA baMdhAze. jarmana prophesara mI. glAjhanepe potAnA eka nibaMdhamAM lakhyuM che, jainadharma 100 varSamAM potAnA mULa hiMdudharmamAM dAkhala thai jaze.' te pustikA carotara ejyukezana sosAyaTI taraphathI chapAi hovAnuM yAda che. jaina dharmane jagatamAMthI adRzya karavAmAM prabhu mahAvIra devanI 2500mA varSanI vyApaka ujavaNI pAzcAtya baLone khAsa sahAyaka thAya tema che. tenI sahAya na maLe ane ApaNe rItasara jAgrata thai jaie to jainadharma ane bIjA dharmo paNa bacI javAnI saMbhAvanA rahe che. nahIMtara bacavAno koi rasto dekhAto nathI. pachI to bhaviSyamAM koi mahApurUSa jAgavA upara kadAca AdhAra rahe che. pAzcAtya baLonuM lakSa jagatamAM eka ja prajA tathA eka ja dharma rAkhavAnuM che. ahIMnA bizapanuM bhASaNa vAMcavAmAM Ave, to samajI zakAya tema che ke temaNe khrIstI dharmane jagatano eka dharma thavA lAyaka che' ema eka yA bIjI rIte batAvyuM che. tathA jagatanA agiyAra dharmo' pustakamAM paNa te batAvyuM che. A badhI bAbatonA ghaNA laMbANa hevAlo che. mAro ghaNA varSothI te bAbatono abhyAsa hovAthI huM A bAbatamAM je prazno thAya tenI lagabhaga bahAranI tathA bhAratamAM banatI bAbatonI ghaNI mAhitI ApI zakuM tema chuM. tathA tenA eka pachI eka pariNAmo mArA dhyAnamAM 77
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagabhaga AvI jAya tema banatuM hoya che. mATe huM boluM chuM, lakhuM chuM, bUmarANa pADuM chuM, jagADuM chuM. A viSayamAM jANavA IcchanArane ghaNIkharI vigato pUrI pADI zakAya tema che. mArA A viSayanA 50 varSa uparAMtanA abhyAsanA kAraNe mane je vAta tarata dhyAnamAM AvI jAya, te A viSayanA abhyAsa vinA bIjAne dhyAnamAM kyAMthI Ave ? e viSayanA abhyAsa tarapha upekSA ja sevavAmAM AvI che. have tenA kaTu pariNAmo AvavA lAgyA che. chatAM AMkha khulatI nathI. muddo e che ke jo ApaNe jainazAsananI kAyamI rakSA karavI hoya, to DemokresInA siddhAMtane vahelI take tilAMjalI ApI devI joie. bahumatanA sidhdhAMtavALI koI paNa saMsthAmAM ApaNe dAkhala thavuM na joie e siddhAMtavALI koI paNa saMsthA racavI na joIe. aLaziyAnI jema ubharAI AvelI tamAma saMsthAo baMdha karI AjJAsidhdha paraMparAgata zrI saMdhamAM saue kendrita thavuM joie. vaLI bahumatanI dhoraNanI koI paNa jainetara saMsthAmAM pratinidhi tarIke koI jainane mokalavA na joIe, na koI jene AgaLa paDIne javuM joIe. tenI pAkI goThavaNa turata ja karavI joIe. AjasudhI bhaLapaNathI-vizvAsathI saraLatAthI je kaI thayuM te thayuM. paNa have jaldI cetI javuM joie. huM nIce je gAthA ApuM chuM te gAthA "stavaparijJA' graMthanI 129 mI gAthA che. 203 gAthAno te Akho graMtha zrI haribhadrasUrijI mahArAje paMcavastu mAM mukyo che, ane tenA upara temanI nAnI mArmika TIkA paNa che. te ja graMthane zrI upAdhyAyajI mahArAja zrI yazovijayajI mahArAjazrIe pratimAzataka' graMthamAM Akho mUkyo che. tenA upara
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAyajI mahArAjazrInI potAnI suMdara avasUri paNa che. upAdhyAyajI mahArAjazrI to tene pUrvadharonA racelA graMtha tarIke jaNAve che. ane "DyuM vaghu samudhRtA sarasa dRSTivAvAvitaH |'' A stavaparijJA kharekhara sarasa draSTivAda nAmanA bAramAM aMga vigeromAM udhdhata hovAnuM jaNAve che. paMdaraso ke sattaraso varSa lagabhaga jUno prAcIna graMtha lAge che. kadAca vadhAre paNa thayA hoya. paraMtu zrI umAsvAti mahArAjazrInI pachIno che e vAta nakkI che. evA e 'stavaparijJA' graMthanI A gAthA che- " na ya bahugANaM pi ittha avigANaM sohaNaM ti niyamo'yaM na ya No thovANaM pi hu mUDhetara bhAva jogeNaM" bhAvArtha :-- ghaNAono-bahuono eka mata (avigAna) zobhana ja hoya evo paNa ahIM niyama nathI. thoDAono ekamata zobhana na ja hoya evo paNa niyama nathI. (ekano paNa nirNaya zobhana hoi zake che) arthAta ekamata-laghumata bahumata ke sarvAnumatane satya ane hitakArI nirNaya levAmAM niyamapUrvaka sthAna nathI. tethI e majabUta siddhAMta nathI. tyAre zuM karavuM ? 'mUDhetara bhAva nomeLa' eTale mUDhetara bhAvanA yoge je nirNaya karAya te zobhana evo niyama che ema jaNAvela che. ethI e nakkI thAya che ke ekano mata, thoDAno mata, bahuno mata ke sarvano mata sAco hoya ja evo niyama nathI. sAco paNa hoya, ane khoTo paNa hoya paraMtu mUDhetara bhAva yoge thayelo nirNaya zobhana ja hoya evo niyama che e tAtparyArtha nikaLe che. mUDha bhAvamAM mohanIya karmonI 28 karma prakRtio samAya che, athavA 18 pApa sthAnaka paNa samAveza pAme che. tene AdhAre karAtA vicAra mUDha bhAvathI karAyA gaNAya. te zobhana-sArA-sAcA hitakAraka hoya ja 79
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ evo niyama nathI. tyAre mUDhetarabhAva-mUDhabhAva zivAyanA-samyaga ratnatrayInA yoge je nirNaya levAya, te zobhana hoya. arthAta niHsvArthabhAvathI, hita karavAnI buddhithI, dIrghadraSTipUrva-AgaLa pAchaLanI yogya samajathI, ajJAnagerasamaja-rAgadveSa-kaSAyo-Avezo vigerethI rahita, AjJA mujabanA dhoraNano nirNaya levAya te zobhana hoya ja evo niyama che. A gAthAno AdhAra lai bahumatanA dhoraNanI saMsthAo turata baMdha karI zrI saMdhamAM ja kendrita thai javuM joie. ApaNe zAstrakArothI virUghdha jaIne ajJAnathI bahumatamAM phasAyA chIe. A gAthA bahumata upara bhAra ApatI nathI. eTaluM ja nahIM paNa tenI tarapha upekSA bhAva rakhAvIne mUDhetara bhAvanA yoga para khAsa bhAra mUke che. A gAthA ApaNA mATe taraNatAraNa jevI banI rahe che. DUbatA bacAvavA mATe ja A graMtha mAraphata maLI hoya tema lAge che. prabhunA zAsananA punyano hajI prakarSa sUcavatI hoya tema lAge che. AvI sAkSAta vastu paNa jamAnAvAdI vyavahAranA pakSakAro haju samajavA ane kabUla karavA mAgatA nathI ? keTalo durAgraha ? bahumatavAdanA siddhAMtane tilAMjalI ApavAthI jainazAsananuM rakSaNa thai zake tema che. bahumatavAdanA siddhAMtane tilAMjalI ApavAthI konpharansa vigere te dhoraNanI saMsthAo, ane tenA upakrame thatA kAryakramomAM bhAga levAnuM baMdha paDaze. e ja rIte 2500 varSanI ujavaNImAM paNa bhAga levAnuM baMdha thaze. ane tema thatAM pAzcAtya baLonA jainazAsanane adrazya karavAnI yojanA upara moTo jIvaleNa phaTako paDaze. jainazAsanane jagatamAMthI adrazya karAvavA mATe pAzcAtya baLonuM moTAmAM moTuM hathiyA2e jainasaMdhamAM bahumatavAdanA dhoraNano pracAra che. e dhoraNano Azraya lai jema jema navI navI svataMtra saMsthAo 80 [
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ astitvamAM AvatI jAya tema tema prabhuno zrI saMgha ane zrI zAsana nabaLAM paDatAM jAya, ane chevaTe adrazya thavAnI sthitimAM mUkAI jAya. mATe bahumatavAdanA dhoraNano tyAga e ja ApaNo moTAmAM moTo bacAva che. mUDhatara bhAva jogeNuM nA siddhAMtane ApaNe custapaNe vaLagI rahIe to pAzcAtyonI jainazAsanane jagatamAMthI adrazya karI devAnI koi kArI phAvavAnI nathI. 1 ----
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. vartamAna zAsana saMsthAnuM kalpita jAheranAmuM 1. paraMparAgata jaina zAsana saMsthAnA mukhya saMcAlaka AcArya saMsthAnA mukhya zAsana dhuraMdhara AcAryanA sArvatrika svIkAranI khAmI dUra na thAya tyAM sudhI zAsana paraMparAnA mukhya dhuraMdhara te AcArya mahArAjazrInI vatI zrI saMghane sarva Adezo nIce jaNAvelA amuka amuka AcArya mahArAjA ke mahArAjAonA nAmathI prasidhdha thaze. temanA nAmo : 2. temanI sahAyamAM bIjA daza AcArya mahArAjAo e rIte jaina zAsananI maryAdAonuM rakSaNa karaze ke je je Adezo prasidhdha karavAmAM Ave tenI zAstrIyatA, zailI tathA thanArA ghAta, guNa-doSa vigerenI tulanA karI lAbhakAraka Adezo ja pharamAvavAmAM sahAyaka thAya. 3. suyogya ane judA judA viSayomAM niSNAta cAlIsathI pacAsa AcArya mahArAjAo tathA padavIdhara ke padavI rahita pUjya munimahArAjAo zrI prabhu zAsananI rakSA e rIte karaze ke jaina zAsanamAM je je prazna uThaze, yA sAme Avaze. te grahaNa karI yogya svarUpa ApI uparanI bIjI kalamamAM jaNAvelA AcArya mahArAjAone soMpaze. te prazno paratve jaina zAsana zAstra, vigere draSTithI teo vicAra karaze. ane jarUra paDaze to te viSayanA niSNAta zrAvaka gRhasthonA anubhava ane samajuti meLavaze. ane tethI vizeSa jainetara koino ya yogya rIte zAsananI pratiSThAnA rakSaNa sAthe anubhava-salAha meLavaze. 4. tyAgI vargathI jeno amala na thai zake te zrI jaina zAsananA kAryo mATe zrI AcArya saMsthA gRhastha pratinidhio zrI jaina zAsana saMsthA kAryavAhaka-sevako tarIke kAma karaze ke je kAmo jaina zrAvakone 82
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA yogya hoya, avazya karavA yogya hoya tathA karavA jarUrI hoya. teo paraMparAgata zrI jaina zAsananA paraMparAgata tamAma hitonuM tana-mana-dhana Adi sarvasvanA bhoge rakSaNa karaze. (te bAbatanA bIjA niyamo have pachI). 5. AkhA bhAratanA judA judA pradezo pADavA. pratyeka pradezavA2 AcArya mahArAjAo ke munI mahArAjAone javAbadArI sopI devAnI ke jethI darekane potapotAnI javAbadArIno khyAla rahe, dA. ta. kaccha, kAThiyAvADa, gujarAta, dakSiNano pradeza, mAravADa, mevADa, mALavA, uttarano pradeza, pUrvano pradeza, bahAranA pradezo. judA judA pradezomAM te te AcArya mahArAjAonI javAbadArIo nakkI karavAthI te te pradezanA AgevAna zrAvako teone ja pUche ane bIjI kalamamAM darzAvela pUjya AcArya mahArAjAonA Adeza paNa teo mAraphata ja te te pradezone maLe. kadAca teone je kAMi pUchavuM jANavuM hoya, to teo bIjA AcArya mahArAjazrIone pUchAvI le, jANI le. AvazyakatA paDe to cAlIsa pacAsanA samUhanI ke dazanA samUhanI sahAya paNa le. ane nirNayAtmaka hakIkata meLavIne pachI zrAvakone jaNAve; jethI sthAnika lokone kazIya muMjhavaNa na thAya. vakIla berisTarone vadale pUjya purUSone pUchavAnI A vyavasthA zivAya bhaviSyamAM zrI saMghanA dareka aMgone potapotAnI javAbadArIno khyAla Avaze ja nahIM. vaLI zAsana saMcAlana upara vyavahArika prekaTIkala kAbU jamAvavAmAM A yojanA 2AmabANa ilAja samAna che. soMpAyelA pradezomAM bIjAoe Dakhala karavI nahIM. nImAyelA pote bIjAnI salAha le te judI vAta. temaja mukhya AcArya saMsthAnI AjJAmAM dareke rahevAnuM ke jethI aMgata abhiprAya ke judA matAMtaravALA 83
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adezo thavA na pAme. (AmAM peTA niyamo sAdhvIjI vigerenA ghaNA thAya tema che.) AcArya saMsthA taraphanA pratinidhi ke javAbadAra rUpe zrAvaka kAryavAhako zA zA kAma hAtha dhare ? ane zI rIte dhare ? te vicAravAnuM che. (zAsananI milkatonA rakSaNa, dharmarakSA, Asevana grahaNa zikSA, rAjyamAM pratinidhi, itara dhama samAjo sAthenA saMbaMdho vagere samAya). . Aje cAlatI judI judI saMsthAo potAnA AgavA baMdhAraNo rada karIne jaina zAsana saMsthAnA paraMparAgata sarva kalyANalakSI baMdhAraNane vaphAdAra rahevAnuM svIkAre, to te saMsthAone jaina zAsanamAM svIkatA karI levI. ane pachI te saMsthAo zrI saMghe soMpelA kAryo zrI saMghanI nIti, AjJA, hita ane sahAnubhUtithI kare. muMjhAya tyAre potAnA pradezanA pUjya purUSanI salAha le, ane teonI salAha pramANe cAle ane te pUjya vyaktine jarUra jaNAya to baMdhAraNIya rIte anyanI salAha le. jarUra na jaNAya to na le. vihAra daramyAna je je pradezomAM vihAra krame AvatA pUjya purUSo paNa je je pradeza jene soMpAyela hoya, te pUjya purUSanA kAryane poSe, tapAse, mArgadarzana Ape, paNa toDe nahI. ane sthAnika saMdho paNa te te pradezanA pUjyanI AjJA anusAra ja cAlavAnuM uttejana Ape. AthI pradezo sAthe pratibaMdha thavAnI zaMkA levAnuM kAraNa nathI. jaina zAsana saMsthAnuM vyavahArU dhArmika saMcAlana A sivAya Aje zakya nathI. tene mATe zAstromAM AvA prakAranuM yogya vidhAna maLavAnI AzA rahe che. .
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArI maMgaLakAmanA he vizvasamrATa tIrthaMkara paramAtmA ! Apane ane ApanA zAsanane namaskAra karIne prArthanA karIe chIe ke vizvakalyANanI vimApolIsI jevA jAjaramAna ane dedIpyamAna evA ApanA zAsananA sucAru saMcAlananI je jokhamadArI ane javAbadArI Ape amArA vRSabha skaMdho upara mUkI che, te jokhamadArI ane javAbadArI zauryapUrvaka adA karavAnuM sAmarthya amane bakSo.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka dizAethI Avela AkramaNanI sAme zrI jainazAsana ane mahAAryasaMskRtinA zuddha svarUpane bacAvavA potAnuM saMpUrNa jIvana arpaNa karanAra sva. paMDita zrI prabhudAsa becaradAsa pArekha