Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
श्री जैनधर्म प्रकाश.
JINA DIARYA PRAKASIYA.
૨.
2 | 11 સાયકી, પાક વિમાગ; ખ સમગ્ન હૈ, વાંચી જવાશે,
.
ધૃસ્તક ૯ મુ. ગ ભાદ્રપદ શુટિ ૫ ગુલન૧૯૬૯ એક
દ્વાપરો.
દ્રોપદી આ વારમાં થયેલી મુખ્ય સક્તિમા માંની એક તેનું ચરિત્ર ગાળાગતમાં કથા પ્રમાણે પૂર્વ ભવ્ય લખશુ જેથી વાંચના રહે સાથે આ શો.
For Private And Personal Use Only
પૂર્વે ચંપા નામે એક નગરી હતી. તે નગરીની ઇશાનકૃષ્ણે સુભાષ ભાગ નામે ઉઘાન તું. ાણિક નામે શ્રેષ્ઠ ને નગરહે! રાત હતા. તે સ મગ બે નબર્ગ (વ, મદન કે વૃત્િન શું ત ના ત્રણ ભાષા ના આ દાબી વર્ષ કુળ હતા અને તેગાના ઘરમાં પણ પુષ્કળ હતી. ી અને સરસ્વતી બંનેના એગ્યાને નિવાસ સાધી તેઓ અત્યંત હતા . તેઓને નાગશ્રી, ભૃતંત્રી અને પછી નામની અનુક્રમે સ્ત્રીઓ હતી. તે ત્રણે શ્રી અન્યત સુકુમાળ, રામ અને પ્રેમકારિણી હોવાથી ત્રણે ભાઇઓને બહુજ વા લી હતી તો એવી રૂપી સીએની સાથે મનુષ્ય સબંધી અનેક પ્રકારના ભાગ ભોગવતા દેવ સમાન સુખ ભગવતા હતા. એક દીવસ ભાઇએ એકડા મળી ખેડા છે તેવામાં નાના પ્રકારના વાર્તાલાપ કરતા તેઆએ એવા રાવ કયા કે આપણી પાસે પુષ્કળ દ્રવ્ય છે. સાત પેઢી
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જનધર્મ પ્રકાશ. સુધી ખાતાં. પુષ્કળ દાન દેતાં અને સારી રીતે જોતાં છતાં પણ આપણું દ્રવ્ય ખરે તેવું નથી; માટે આજની આપણે વારા ફરતી એક એક ઘરને લિવે ના નવા પ્રકારની રમત-પક વગેરે બનાવી ત્રણે જ ગાને સાથે જ કર.' એ વાત જગાએ અંગીકાર કરી. ઠરાવ પ્રમાણે વારાફરતી એક બીનાને ઘરે ચાર પ્રકારના રસ્પરિંટ બાજ- નપજાવી ત્રણે જણ સાથે ભોજન કરી સુગમાં દિવસ નિર્ણન કરે છે.
એમ કરતા એક દિવસ મોટાભાઈ ઘરે જમવાને વારો આવ્યો. તેવારે તેની સ્ત્રી નાગશ્રીએ ઘણા પ્રકારની વાદિષ્ટ રઈ બાવી. છેવટે શરતવાતુનું નિપજેવું અત્યંત સુંદર એક તુંબડું લાવી તેનું શાક અને માં હીંગ, ડા, હાર, જીરુ, એ ગણી વિગેરે જગા પકાને સંભાર નાખી ને બહુજ સ્વાદિષ્ટ બનાવ્યું. પછી તેમાંથી જરા હથેલી માં કાઢી ગામે જોયું તે તે ઘણુંજ કનું લાગ્યું. તું અને કીધું હોવાથી આ રામ રીતે નીપલું શાક વિપnય થયું તેથી નગરીને અને તે બેયો. તેમાં નાખેલા સુંદર સંભારાદિ પદાર્થ બગડયા તે માટે પણ તેનું મન સ્થયું. વળી ને પિનાની દેરાણીઓથી વધારે સુંદર ભોજ ની છે એવું માન મેળવવાનો છે તેને વિચાર તે પણ નષ્ટ અને ઉલટી હેલણા થશે એવી તેના મનમાં બહુ લાગ્યું. પરંતુ એ પ્રમાણે પથાર કરી બેસી તુ રહેતાં તેણીએ તે શાક ગુપ્ત રાખી બીજુ બિટ 1 લાવી થોડા વખતમાં તેનું નેવીજ રીતે શવાદિ શાક બનાવ્યું. પછી તે ત્રણે ભાઈઓને સ્નાન કરાવી, સુંદર બાગ-1 ઉપર બેસાડી ભાતભાતની (મ) રસોઈથી જમાડયા. ૦૮મી તેઓ પોતાના કામે વળગ્યા. પછી તેને એ જી હાઈ ઉ. વ ધારણ કરી, નાના પકારના કારી (મૃ. વિત થઈ જમવા બેઠી. હાસ્યવિનોદ ની વાત કરી તે ી જ મીને પિતાના આવાસમાં ગઈ. કામકાજને વિને સાવધાન થઈ.
તે સમયે તે નગરના સુમિભાગ ના ઉધાનને વિરે ધર્મો, નામા આગા પોતાના પરિવાર સાથે આ સાધને માણવા મળ્યું અને આના માંગી ઉતા હતા. તપ એ કરી પોતાને આ ભા ભાવના સર્વ સાધુ ત્યાં સુખે વિચારતા હતા અને નિરંતર નગરમાંથી વાંદવા આવ નારા શાવક શ્રાવિકાને ધ પદેશ આપતા હતા કે થાય પરિર માં એક ધરૂચિ નામે ઉતમ મુનિ હરને તેને ઉત્કૃષ્ટ પ્રકારનો છે. ૫ કરતા હતા. તે પસ્યા છે સ ી છે અને તે મુનિ માર માસ
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દ્રોપદી.
ના ઉપવાસ કરતા હતા. માસ મગના પારણા દિવ જિલી પર વિષે સપ્રય કરે, બીજી પર વિશે મા ગિતને લઇ પિર વિ ઈરિયાવની પ્રતિક્રમી, મૃત પીિ, પાના પરંપના કરી ગુર મહારાજની આજ્ઞા લઈ નગરમાં પાંડાર ના કિછે. તે દિવસે ગળીને ઘરે ત્રણે ભાઈઓ મા તે દિવસ તે ધરાર અગારને માખમનું પારણું હતુ. કા કા કરી ત્રીજી પેરી વિ ગુરૂ મહારાજની આ જ્ઞા લઇ વહારવા નિકળેલા તે મુનિ અનુક્રમે નાગીને ઘરે આવ્યા તે વાર નાગશ્રી પિતાને ધરે મુનિને આવતા જોઈ પેલું કડવા તુ બડાનું શા તેમને વેરાવ મા યિ કરી વન કાળ ઉડી રડામાં બા ગુમ રીતે રખેડા અને એક 'કાપા મારે મન ને કે શાક માં હરાવ્યું. મુ. મહારાજે ૫ ) =ો પાટલા આ રિ મળ્યો . નાના ઉધાન ! " જયાં : ' ' એ છે.
મારા નથી થોડે દૂર " રહી હરિયાળી પાક છે, આચન કરી પર ભાન આવાર દેખાડ સરિ મહારાજ ની મા પકાર ગણ પદાર્થ “મા બહાની કરુક ગધચી શકાય તેનું નાક દિ દવે. પિપ " અનું. ગાખતા શાન કડવું, વિપાય, બલિ " બેગ ની કવિ ગુમારને કહેવા લાગ્યા કે – હે દેવાય ! આ છે; ઘણું જ કરી વઘાયું છે, ઘણા ચીટ પદાર્થ થાય છે પરંતુ એ આ કડવું છે કે તું ને આધારે કરી ને નકાળ મા પાણી માટે તેને આ કાર કરતાં કોઈ એકાંત, મા
બા ની નિક ભ મ વિવે ને પરડવી બી ને ફાગુ, અપવિ, ૧, બીગ રન આકાર પાછી શા છે આટલાય ક. ગુરુ મહારાજે એ આદેશ સાંભળી મુ નરાજ ત્યાંથી 'S. ઠા અને તે ઉબા વન ખેડવી કે દર મિટિ સળ દઈ ત્યાં બેઠા. જમીન પડવૅહિ તે તુંબડામાંથી એક બિંદુ જમીન ઉપર મુકયું. ઘડીવાર થઇ ત્યાં તેની ગધે ઘણી કડીઓ આવી. જેને કીડી તે બિંદુ
છે કરે છે નળ મરણ પણ લાગી. એવા તે તાઇ ન મળી વિકારવા લાગ્યા છે, એક બ૬ મુકવાથી આટલા ૧૮૧ની દાનિ થાય છે કે તેને હું સઘળું તું અતી પરહરીશ ને - સંખ્ય બાદિ પ્રાણિ નાશ થશે. "ટ બદતર છે કે ભારત એ સર્વ તુ બનો આહાર કરવા. મારે આ શરૂ કરી ભલે નિરા થાય!” એમ વિચારી મુરપતિ પ્રતિલેખની શરીર મા સ મ દ વિશે, શરીર
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-૯ર
શ્રી જનધર્મ પ્રકાશ. ૫ર્યા વિના પેસે તેમ તે સી આહાર મુખમાં સપર્યા વિના શરીરૂપ કહારને વિષે નાખો. બેઘડી થઈ ત્યાં તે સર્વ આહાર શરીર વિપ પ્રગ
ભ્યો અને અકથની વેદના પ્રગટ થઈ. ઉઠવા બેસવાની શક્તિ હી નહી બલ-વીર્ય રહિત થયા, પરાપાકાર નાશ પામ્યો, ગિન કપલે લાગ્યું અને કવિતવ્ય ધારણ કરવું પણ દુર્લભ થઈ પડયું. તેવારે સમય વિચારી–સમતા ધારણ કરી પાત્ર, વસ્ત્ર, ઉપકરણ પામે મુકી ભૂગ પ્રતિલેખી છાભ ન સંથાં પાથર્યા પાથરી તે ઉપર પરાકાષ્ટાએ ગઢી પૂર્વ દિશા મુખે મુખ રાખી પલાંઠી વાળીને બેઠા. પછી બે હાથ જોડી-મસ્તકે અંદાધિ લગાડી મુશુનું બેલી સંપૂર્ણ એવાંત અન અહિત ના નમરકાર કર્યો અને પછી અનંતા સિદ્ધ મસ્કાર કર્યો. તે વાર પછી છે. તાના ધર્માચાર્ય--ધર્મોપદેશક-ધર્મોપદેશના દેવાવાળા ધર્મઘોષ 'સ્થવિર પ્રત્યે નમસ્કાર કર્યો મનમાં વિચારવા લાગ્યા કે પૂર્વે મેં ધર્મ આચાર્ય સમી પે સર્વ પ્રાણાતિપાત, સર્વ મૃષાવાદ, સર્વ અદત્તાદાન, સર્વ પરિગ્રહ એ ચારે મહાવ્રત જાવાજીવ પર્યત પચ્ચખ્યા છે, હમણું તેજ આચાર્યની નિશ્રાએ એ ચારે મહાવ્રત પચ્ચખું છું. એમ સર્વ પ્રકારના પ્રત્યાખ્યાન-આરાધના કરતાં બંધક મુનિની જેમ છેલ્લે પાસે કારમાં પણ વરસરાવું છું એમ કહી આલોચના–પ્રતિક્રમણ કરી, સર્વ પાપથી નિવ, સમાધિ-ઉપશમ પ્રાપ્ત કરી શુભ ભાવે કાળ કર્યો.
અહીં ધર્મરૂચિ અણગારને ગયા ઘણો વખત થયો પરંતુ પાશ માવ્યા નહિ તેવારે ધર્મ આચાર્ય બી સાધુઓને લાવ્યા. બેલાની આજ્ઞા કરી કે ધરૂચિ અણગાર મારા ખમણ પારણે સરકાળનું પડ ઘણાદ્રવ્ય અને રીગટ પદાર્થ વ્યા– કડવું ; વહોરી લાવેલા તે ૫. રડવાને બહાર ગયા છે તેને ઘણી વેળા થઈ પરતું પાછા આવ્યા નહિ માટે હે દેવાધિ તમે સઘળી દિશા વિદિશાને વિષે તેની તપાસ કરો' ગુરૂ મહારાજાના વચન અંગીકાર કરી તે સાધુઓ ત્યાંથી નીકળ્યા. તરફ તપાસ કરતાં જે નિઝવ સ્થળે ધર્મચિ અણગારનું શરીર પડયું છે તે સ્થળે આવ્યા ત્યાં તેમનું શરિર પ્રાણુરહિત, બિછ, ચારહિત, શ્વાસોશ્વાસ :હિ કવિતવ્ય હિત જોઈ, હાહા! આ મોટું કાર્ય થયું!” એમ કહી ધરૂગ સાધુના નિવાણ મિ-કાળકીધા નિમિતે કાર્ય કર્યા અને તેનું શરિર વિસરાવ્યું. પછી તેમના ભાંડ, પાત્ર, વસ્ત્ર, ઉપકરણ વિગેરે લઈ જ્યાં ધર્મ ઘે આચાર્યું છે ત્યાં આવ્યા. આવીને ગમનાગમન ઇરિયાવહિ પ્રક્રિયા,
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સંબોધિસત્તરી.
૯૩ પ્રતિક્રમી આચાર્ય પ્રત્યે કહેવા લાગ્યા...હે ભગવન ! અમે તમારી પાસેથી નીકળવા તે આ ભૂમિભાગ ઉઘાનવન ખંડને વિષે ચોતરફ તપાસ કરતા જ્યાં ધરૂચિ અણગાર હતા ત્યાં ગયા. તેમનું શરિર પારહિત જે-તે. મને કાળ કયા નિમિત્તે કાર્ગ કરી, તેમને વસ્ત્ર, પાત્ર, ઉપકરણ લઈ અત્રે આવ્યા. - તે વારે ધર્મ સ્થવિરે પૂર્વમાંડે કલા ઉગ પ્રત્યે મુકી ના વડે જોઈ સર્વ સાધુ સાધીને તેડાવ્યા. તેથી આ પ્રમાણે કહેવા લાગ્યા
હે આ મારો શિખ ધરૂચિ નામે સાધુ ભદક કને, વિનીત છે અને આંતરરહિન મા ખમણને તપ કરતો હતો. આજે માસ બમણુના પારણાને વિશે બાગી કરતાં ઉચ, નીચ, મધ્યમ ઘર વિશે પ્રવેશ કરતા નાગથી બ્રાહ્મણીને ઘરે ગયે. સાધુને આવતા દેખી-ઉડી ઉભા થઈ તે નાગશ્રી બ્રાધાણીએ ઘણે રાગે વિવરૂપ કડવે તુંબડ વહોરા. આહાર પરિપૂર્ણ થયે જાણે-અહીં આવી ઇરિયાવહી પ્રતિક્રમી, ગોચરી આલોચી તેમણે મને આહાર દેખાડો. મેં વિપરૂપ નાગુ આહાર કરવાની ના પાડી પાઠવવા મોકલ્યા. ત્યાં હિંસા થવાના કારથી પોતેજ તે સર્વ તુંબડાનો આહાર કર્યા વિના ભાન થવાથી પણ વરસ લગી જેણે ચારિત્રપાય પાજો છે એવા તે સાધુએ આલોચના કરી, ૫ ૫ થકી નિ–સમાધિ ઉપશમ પ્રાપ્ત કરી કાળ ક. કાળ કરી જ્યાં તેત્રીસ સાગરોપમની કિટ આ રિયનિ છે
સિદ્ધ વિમાનને વિ ઉપન્ન થયા, તે ધર્મ રૂત્રિ દેના બે થી ગરી મા છે વિ (દ્ધિ પદ મળે. માટે ધ. કાર ગાઓ અધાતી ગાની--- વી ક સરખી-દાદી - ગથી બાળીને કે જે આવું કર્થ છે !
( અપૂણ.)
*
ની
-
-
संबोधसत्तरी.
અનુરાધા પૃષ્ટ ૮૫ થી. પૂર પ્રમાદનું જાણું દબાવ્યું છે તે પ્રમાદને તેમ છતાં પણ ધર્મ આરાધન કરતાં કેટલાક એકાંત નાનનેજ મેનું સાધન કરે છે અને કેટલાએક એકાંત ક્રિયાને મોક્ષનું સાધન કહે છે પરંતુ જે સિદ્ધાંતને સાર એ છે જે નાના અને ક્રિયા બે કલા શોભતા નથી તેમ કે
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જન ધર્મ પ્રકાશ ળ પ્રાપ્તિ જે ગોલ તેને ઉત્પન્ન કરી શકતા નથી માટે તે બની આવએકતાનું એક પણ દાવા રાના શાસ્ત્રકાર કા છે -..
हयं नाणं कियाहीणं, हया अन्नाणओ किया। 'पासंता पंगुलो दलो, धावमाणो अ अंध उ ॥७॥
અર્થ–ક્રિયાહીને જે જ્ઞાન તે હણવેલું છે અને અજ્ઞાનપણાથી ક્રિયા હણોલી છે. અર્થાત જ્ઞાન ડે શુભાશુભ ભાવ કૃત્ય કૃત્ય ગણે છે પરંતુ જે શુભ ક્રિયા કરતો નથી તે તેથી કાંઈ પણ સિદ્ધિ નથી તેમ અનેક પ્રકારની રસવતિને તેના ગુણ ગુણને જાણ્યા છતાં પણ તેના આસ્વાદ રૂપ ક્રિયાને નહીં કરનાર પ્રાણી પતારૂપ રિદ્ધિને પામતો નથી તે એકલા જ્ઞાન વડે મક્ષ રૂ૫ ફળની પ્રાપ્તિ થતી નથી. વળી આજ્ઞાનવડે કિયા હણાયેલી છે એટલે અજ્ઞાની ગમે તેટલી ક્રિયા કરે પરંતુ તે મોક્ષ પ્રાપ્તિને અર્થ થતી નથી, પના ëિ ઇતિ વાત. હવે આને માથાના ઉતરાર્ધમાં દ્રષ્ટાંત વડે દઢ કરે છે કે—-પાંગળો દેખતો સોદગ્ય છે - ને આંધળો દોડીને દગ્ધ થશે. 9. આ દાંત ટૂંકામાં છે તે રીતે છે કે એક વનમાં એક પંગુ અને એક અંધ એમ બે જણા રહેતા હતા. એકદા તે વનમાં દાવાનળ લાગે. ચારે દિશાએ લીલાં અને સુકાં વૃક્ષો તથા વનપતિઓ અને પશુ પક્ષીઓ ભસ્મ થઈ જવા લાગ્યા. દાવાનળમાંથી નીકળી જવાને રસ્તો છે તે પંગુ નજરે દે છે પરંતુ પગ - વિાથી - કળી શક્યો નહીં અને બળી જામ થઈ ગયો. તેમજ જે છે તનેને નીકળવાના રસ્તાની ખબર નથી પરંતુ પગ હોવાથી બહાર નીકળ માટે આમથી આમ દોડાદે કથા કરી છે પરંતુ છે ખરી { . ળવાથી તે પણ દાવાનળમાં દગ્ધ થઈ ગયા છે. આ પ્રમાણે એકલા નું
અને એકલી ક્રિયાવાળા પ્રાણીઓ ર સાર રૂપ દાવામાં ૬૧ ૧ - યુ છે. સંસાર રૂપ, પદાર્થોની અનિ:': ૧, ઇડાઓના વિનું ડિસારપણું વિગેરે સારી રીતે નાખ્યા હતાં અને તેને સંસાર પરિમણ કરી નારા છે એમ સમજ્યા છતાં પૂત શાળા પંગુ કે ઇદ્રાના વિ ત૭ દઈને મારાધન કરવા રૂપ પણ વિનાને પાણી સંસાર. માં પરિભ્રમણ કર્યા કરે છે. તેનું નવું ન માયા બરાબર છે અને તેને
1 દિતા એ પાક છે. જો કે અવાગી છે.
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ’મેધાત્તરી,
૯૫
થીજ શાસ્ત્રકારે તેને હણાયેલુ કહ્યું છે. વે જેએ એકાંત ક્રિયાની પુષ્ટોકરવાવાળા છે તે ખરા માર્ગ શું છે તેને અજ્ઞાનના વંશથી માળખતા નથી અને નિરંતર ધૃત, નિયમ, તપ, જન્મ વિગરે કયા કરે છે પરંતુ સસારમાં પરિભ્રમણ કાવવાનો પ્રળ સાધન રૂપ ચાર્ કાય, રાગ દેવ અમે ત્રણ યોગ છે તેને એળખીતે તેને નાશ કરવાનો પ્રયત્ન કરતા નથી, તેથી તની ક્રિયા નિર્થક નય છે. અધાત્ મોક્ષ સુખની પ્રાપ્તિ કરાવી શ કતી નથી. એ. કણથી શાસ્ત્રકારે અને થકી ક્રિયાને શુ મૈલી કડી છે એવા ક્રિયા કરનાદ અધની દેડા દેવની જેમ સંસાર રૂપ દાવાનળમાંથી ભંડાર નીકળવા પ્રયત્ન કરે છે ખરા પરંતુ ખશ માર્ગ ન નબ્રેલ હોવી બહાર નીકળી શકતા નથી અને સસમાં પરિભ્રમણ કરે છે અર્થાત્ સ સાર રૂપ દાવાનળમાં ભસ્મીભૂત થઇ નય છે.
હવે તે વેનના ક્રિયાના તથા ગંધ અને પશુના સયોગર્ટ કર ર્ય સિદ્ધિ-ક્ષ પ્રાપ્તિને સુચવતા સત્તા શાસ્ત્રકાર કહે છે. संयोगसिद्धिय फलं वयंति, न हू एशचक्रेण रहो पयाइ । अंधीय पंगूय वणए समिच्चा, ते संपणट्टा नगरं पविठ्ठा || ७३ || અર્થ-જ્ઞાન અને ક્રિયાના સયાગની રિદ્ધિ વડે મુક્તિ રૂ૫ કુળન ની પ્રાપ્તિ પંડિત પુરૂષા કહે છે. કારણ કે એક ચક્ર-એક પર્દડાંએ કરીને થ ચાલતો નથી (બેંગક્ર વડે ચાલી શકે ) આ પૈકીની નઇ દૃઢ કરે છે કે મધ અને મંગુ વનો હું એક માને ત્યાંથી ભાગ્ય તે નગરમાં ણી ગ્યા. ભાવયં આ મળે છે કે એક દાવાનળ લોકો વનમાં અને એ તુ બંને નમતા હતા તે દવા લાગેલા 1 ગીત મને એક થવા અને અને પશુ પાનાનાં કધ ઉપર બેસાડશે. પછી પગા થયેલા માર્ગે ચાલવાથી મ ો પશુ તે દાવાનળની ૨ નીકળીને કુશળક્ષેમ મનવાંછીત સ્થાન નગરને વિષે પાંચી ગયા. તે તે બને મળ્યા તો સુખી ગયા. પ્રથમની બાળા સંધ અને પગુ અને ન મળ્યા તે દાવાનળમાં દુગ્ધ થયા. એ પ્રમાણે જ્ઞાન અને ક્રિયાના સ યોગ૮ ગોદાની પ્રાપ્તિ અને એકાંતવટે ભયની ભ્રતા છે. નાનિત ના ક્રિયા ભતી નથી અને ક્રિયાવિના ગાન ગાતું નથી અને એકાગ ખેલા હોય છે તે ઊભાવે પામે છે અને મોટા સુખને મેળવે છે,
-
કે સાતિની પ્રાધાન્યતા દર્શાવવા માટે શાસ્ત્રકાર કર્યું છે.
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૯૬
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
सुबहुपि अगहीअं, किं काही चरणविपक्षीणस्स |
अंधस्स जह पलिता, दीव सय सहस्म कोडीओ ||१७||
નય
અર્થ-અત્યંત શ્રુતામ્સ કર્યા હોય તો પણ ચારિત્ર રહિતને શું કરે છે? અર્થાત્ કાંઇ પણ અવમેધ કરી શકતુ નથી. જેમ લાખા ક્રેડી પ્રજવીત કરેલા દીપકા ધી કાંઇ પણ બંધ કરી શકતા નથી. ભા વાય એ છે કે ગંધની પારો ગમે તેટલા દીએ કયા યપણને તે ને એક પણ વસ્તુ બેધ કરી શકતા નથી નકામા થાય છેયા છે તેમજ ચારિત્ર હીનતુ શ્રત ભથ્થુ પૃથા છે. કાંઈ પણ કામનું નથી. ૭૬. ગમે તેટલા સિદ્ધાંતાભ્યાસ કરેલ હોય તેપણ જે કાંઇ પણ ચારિત્ર ગુણ ન હોય—ત્યાગ ભાવ ન હેાય સાંસારીક વિષયેામાં રક્ત હોય તે તેનુ જ્ઞાન શા કામનું છે? કાંઇ પણ કામનું નથી. પાણીમાં તરવાની પરિણ ક હો વણનાર પ્રાણી જળમાં થવા છતાં ને હાથ પગ ન હત્યા-નવા ના પ્રયત્ન ન કરે તે શું તે હર્ષ? ન તરે, તેનું નવું કામ આવે? ન આવે. તેમજ સિદ્ધાંતાભ્યાસ કર્યા હતાં ભવ ભ્રમણના સાધાને મળખ્યા છતાં તે કમીટ સાધનાનેજ વળગી રહે. અને છેડે નહીં તે પછી તે રસસાર રામુદ્રા પાર કેમ પામે? નન્દ પામે. ત્યારે પછી તેનું નણ્યુ ન ન ક્યા બરાબર છે અને ભણ્યું ન ભણ્યા રાર છે કેમકે પેાતાની સમિપ ભાગેજ કૃપ છે એમ જાણ્યા છતાં તેમાં પગ મુકે તેણે કા નો ગ કહીએ? તેમ રે પ્રાણી જ્ઞાનાભ્યાસ વડે ભત કૃષ સંદેશ કુટુંબ, પરિવાર, સ્ત્રી, પુત્ર, ધન, ધાન્ય તથા પાંચે ઈંદ્રીઓના વયાને ણે છતાં તેને તજે નહીં ઉલટા વિશેષ પ્રકારે સેવન કરે અને જ્ઞાની ન કહીએ ગુ મહા મુદ્ર ષ્ઠિ કહીએ. માટે જાણ્યું તે તેનુ પ્રમાણ છે કે જેનું ચારિત્ર સયુક્તપણુ છે. આ છેવટની વાતને પ્રતિપાદન કરતા સત્તા શાસ્ત્રકાર કહેછે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अप्पंपि सुमही अं, पास इकोवि जह पइनो, सच અર્ધ ચારિાયુક્ત પુકારો થાય છે. જેમ ગાળાને એક દીક્ષક ” પ્રકાશને કરે છે, ૧૮
પણ
होइ चरणजुत्तस्म । पासे ॥ ७८ ॥
For Private And Personal Use Only
નામ કાશી કર
ખપૃષ્ઠ
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પ્રતિક્રમણ प्रतिक्रमण.
અનુસંધાન પૃષ્ટ ૮૩ થી,
बाल स्त्री मंद मुखीणां नृणां चारित्र कांक्षिणां ।
..
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुगृहार्थं सर्वज्ञैः सिद्धांतः प्राकृतः कृतः ॥ ९॥
33
બાળક, સ્ત્રી, મંદ બુદ્ધિવાળા અને મુખ્ય એવા ચારિત્ર ઇચ્છક મ મુંખ્યાના અનુગૃહને માટે સવાગે સિદ્ધાંત પ્રાકૃત ભાષામાં કરેલા છે. આ પ્રમાણે કહેલ છે તેથી તેમજ સંસ્કૃત નાટકાને વિષે શ્રીએના આ. લાપ પ્રાથે પ્રાકૃત ભાષામાંજ હાવાથી સ્ત્રીનુ સંસ્કૃત ભાષામાં અનધિ કારી પણું દૃઢ થાય છે. વળી કહ્યુ છે કે—
૯૭
केविञ तुच्छा गारव बहुला चलींदीआ दुबलाघड़िए । इअ अइसेसझयणी, भूभावाओ अ नो थीणं ॥ १ ॥
•
સ્ત્રીઓ કેટલીએક સ્ત્રી સ્વભાષા થકી પ્રાયે તુચ્છ એટલે પ સતવાળી, અલ્પ ઋદ્ધિ હોવા છતાં પણ અત્યંત ગર્વ ધારણ નારી, ચપળ ઈંદ્રીવાળી એટલે વિકારવાળી તથા ધૈયતામાં દુબળ અ તુ ધીરજ નહીં રાખી શકનારી એવી હોય છે તેથી અતિશયવત સ્વરૂપવાળાં ઉથ્થાન અને રામુધ્યાન શ્રુત તથા અરૂણેપાતાર્દિક અધ્યયન તે ભૂતવાદ જે વિદ બારમું અંગ તે ભણવાની એને અનુજ્ઞા નથી. દૃષ્ટિવાદને વિષે અર્થક વિદ્યાએ સર્વ પ્રકારના વાંચ્છિતને આપનાર વર્ણવેલી છે. તેથી તે ભણવાના અધિકાર સત્યવ્રત પુરૂષનેજ છે.
અ
For Private And Personal Use Only
સયમાદિ કાર્ય નિષ્પન્ન થયે સતે એ કેઇ મુનિ એક કુળ, એકગા મ અથવા એક રાજ્યધાનીની ઊપર સકલ્પ કરીને માન થયા સતા અપ્રશાંત ચિત્તવડે, અપ્રશસ્ત વૈશ્યાવડે, વિધમાસને બેસીને, ઉપયેગ સહિત ઉદ્દે શ્રુત અધ્યયન ગણે, એકવાર મેવાર અને ત્રીજીવાર ગળે કે ત કાળ તે કુળ, ગામ અથવા હું જધાનીમાં વસના લોકો દણાઇ ગયા કે મા સપના આવા થયા સ, વિલાસ કરતા જુના એકદમ છું. વાળ માં છી ભાષના માં, વ્યાપી કાર્ય સમાપ્ત થયે અને તે ૮ કુળ, વર ગામ યા હજ રામધાનીને માટે સંકલ્પ કરીને દુષ્ટા નાગ, પ્રસન્ન ચિત્તે, પ્રસન્ન લૈયા, સમ સુખાસને બેસીને ઉપા આ યુકત ય સમુદ્રણ શ્રુત અધ્યયનનુ પર્યટણ કરે, ગણે એકવાર, એ
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી ને ઈ કા. વાર અને ગાર ગણ કે તરત જ તે કુળ, તે મા, મા પા ને રામધામાં બરાબર લા ક ાંત ચિત્તવાળા મને, રાપર મગની કને સમુહને કરતા હતા, મંદમંદ ગતિ કે કડા કરતા પણ છે. આ પ્રમાણે દૂધ જે પોતાના સ્થાનકી મ થયા છે તે પાછા પડતા ૧૧ -
bekende buté icménade lake icing, the Willc 1:1)ltre
નો પ્રભાવ છે
તથા અરૂણ મને દેવના ઉપાસનું કેવું ભૂત તે અશોપન નામ! સાધ્યયન જાણતું. જ્યારે તે એમનને ગવા ઉમા એલા
e
habe in fe
lobt. Ich elten alle ilicite tribe icièlic larri debe, belt alle lethelrinde bulcilie lata Vich, lol.jiele le
-Ec l - Lejlé
રાજવંત ૧)ને વના પ્રતે, પછી તે થાકને નગીને હા પામે અને પણ આ જ ફળાદક આભારત ને દર દિવ્ય કાંતિ ડે, દિવ્ય વિભૂતી વડે ૫ ગતિ છે જ્યાં તે ભાગવા મુનિ મહારાજ ને એમને " . માં આવે. આવીને ભકિતના સમુતવડે નમાવ્યું છે. મુખ કમળ છે છે કે કુસુમ છે કે અને તે શ્રમણની ભિ ને હાથ માં લી, ન કે, ' શબ્દમાં અમાસાય
live it to the i gele
. ,, ,} }, {ne
!?litrylic L . ah I.
11-.10!! c
. he . . .
-Te Hotebryde - ke . He
હીને “ વરણ " અને વર મળે, એ છે કે, તે વખતે આ લેક રબી Aિ' 'પી પાસ , ગ મ પ નકારાનની ઉપર ભાવ
!!) - ). It cો.
: : ' કે ' , : , : ) : ૧ thi ::ો કે " ) ૯t he , ' )
: } } } } : evi (
! :!: 1. ji +.!= ' -
નળીને અધિક ર ગ પામ થયો છે કે, તે છે ? તે દ = દ, વંદન કરીને મા સ્વસ્થાનકે જાય. મંતર મા છે વગાપન, ગ - પાત, વૈશાળા પાન, વિગેરે અર્થ માટે પણ ખાણું . આ પ્રભા કિ એ ગમન સાંધી ને બા ની
૪ નથી. શાદ બેગ વિગ . એ પછી પ . મને ડર 1િ1 0 નાથ વિ. બને છે - થી ૮ ને રીપે ન જાવે છે કે , " | ન સ ક ટ માં કાં
liela Celta
,
h at 1.1.3. icide
to lj: i. iletid
c
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
: - -
-
પ્રતિક્રમણ. "મોસ્તુદ્ધમાનાય ગુરૂ મહારાજ કહેતા હોય તે અવસરે દરેક નિ પાસે ભારતમાસમાળે એ વચન વડે ગુરૂ મહારાજને નમરકાર અન્ય સાધુ અને શ્રાવક બોલે છે તે દિકના આલાપમાં દરેક વાતની પ્રાંતે “ જીવ ” એમ બોલવાનું કેટલેક સ્થાનકે પ્રવર્તન છે તે પ્રમાણે શ્રી ગુરૂ વગનની પ્રતિષ્ઠાદિ રૂપ સંભવે છે.
તથા બીવભાને સ્વામીનું આ તીર્થ પ્રવર્તે છે તેમની આઝાવડે કેરીને આ પ્રતિક્રમણદિ કરવાનું છે તે નિમ્પણે સંપૂર્ણ થવાથી થયેલા હ કરીને તેમજ મંગળકને અર્થે નમોzવનાના એ સ્તુતિ કહેવાની છે, કૃતજ્ઞાને એ બવારજ છે કે સ્વસમીઠીત કા નિર્વિકપણે સમાપ્ત થાય ત્યારે શ્રીદેવગુરૂની સ્તુતિ કરવી આ ન્યાય લેકને વિષે પણ પ્રવન છે. તેમાં રાન થવુ જય કરીને આવે ત્યારે તેમજ વિટાદિકને વિ છે પણ હું કરીને વિચિત્ર વાછ વજડાવે છે તેમજ ઉંચે સ્વરે કરીને ગીત ઇત્યાદિ થાય છે અને પિતાના પૂજ્યની પૂજા કરે છે તેમ અહીં પશું ઉગે રે કરીને શ્રીદ્ધમાન સ્વામીની સ્તુતિ કહેવાને હેતુ સમજી લેવું.
ત્યાર પછી શકતવ કહેવું અને પછી મનહર સ્વરવડે કરીને એ ક જ સ્તરને બોલે અને બીજા સર્વે સાવધાન મનવાળા થઈ બે હાથ
ડી રાખીને સાંભળે. સ્તવને કહી રહ્યા પછી વિન, ઇત્યાદિમાથા કદી ચાર ખમાસમણવાડે શ્રી ગુર્નાદિકને વંદન કરે. અહીં શ્રીદેવગુરૂનું વેદ મુનિને ન Sતથી માંડીને ચાર ખમાસમણ દેવા પર્યત જાણવું અને આવકને પછી અઠ્ઠાઈજેસુ કહેવા સુધી ખુવું. સર્વ ધર્મનુદાન શ્રીદેવગુરૂ બાલ અને બહુ માન પુર:સર કર્યા સતાજ સફળ થાય છે તેથી પ્રતિક્રમણના કારભને વિશે તેમજ સંપુર્ણ થાય ત્યાં થી દેશુરનું વંદ કરવું ચોગ્ય છે આદી અને અંતનું ગ્રહણ કર્યો તે મધ્યનું ગ્રહણ પણ સમ9 લેવું એ ન્યાય હોવા થકી એ દેવગુરૂની ભક્તિ સાર્વત્રિકી સમજ છે. જે મ શકત ને વિશે પ્રારંભમાં જ વું છે
તે અંગે નો 19 પદમાં નભરકાર હવા પણ દર. પીપાકનું પર.
આ 'મા પવન હાલ નથી. મહંતની આધુમાં એકલા જ માબામબા એમ કહેવાનું વર્તન છે.
૧ - ગામમાં પાંચ વાળા ૧૦ કરો નમાણ છે. ૨ : ૧ થી ૫ માં સર્ષ મુનિ મહારાજને નમસ્કાર છે.
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જન ધર્મ પ્રકાશ. જ્ઞાન થાય છે તેમ અહીં પણ સમજવું. તેમજ પાંચ દડક યુક્ત દેવ વદન કરવાના અધિકારને વિષે | જેમ આમાં અને તે પ્રસ્તા કે, હવાય છે તેમ અહીં પ્રતિક્રમમાં પણ આઘમાં અને અતે દેવગુરુ વંદન કર થકી સર્વત્રવદન ભક્તિ બહુ માનાદિ જાણી લેવું.
હવે અઠ્ઠાઇજેસુ કહ્યા પછી, પૂર્વ પ્રતિક્રમણ કરતાં ચારિત્રાચાર, દર્શન ચાર અને જ્ઞાનાચારની શુદ્ધિ અર્થ કાસર્ગ કે છતાં પણ કરીને દ્રિ પુક મતિ બે વાર બાંધેલું તે સારૂં બાંધેલું થાય છે ” એ ન્યાને કરીને પ્રાણાતિપાતાદિ વિરમણને વિષે લાગેલા અતિચારની વિશુદ્ધિને અર્થે ચાર ચતુર્વિશતિ સ્તવ ( લોગ)ચિતવવા રૂપ દેવની પ્રાયશ્ચિતની વિશુદ્ધિને માટે કાર્ય કરે. કહ્યું છે કે–પ્રાણાતિપાત, મૃાવાદ, અદત્તાદાન, મૈથુ અને પરિગ્રહ એ પાંચ પાપથીકની શુદ્ધિને માટે એક શ્વાસોશ્વાસ પ્રમાણ કાર્ય કરે આ કેસમાં પૃથક પૃથક સમાચારીના વશ થકી કોઈક પ્રતિક્રમણને અંતે કરે છે અને કોઈ પ્રતિક્રમણની આધમાં કરે છે.
કાયોત્સર્ગ સંપૂર્ણ થયા પછી પૂર્વોકત રીતે જ પારીને મંગળકને અર્થે ચgર્વશતિ તવ પ્રગટપણે બોલે. ત્યાર પછી બે ખમાસમણ પૂર્વક રાય સંદિસાહ? અને સાથ કરૂં ? એમ આદેશ માગી, મંડળીમાં બેસીને સાવધાન મન વડે ય કરે-બોલે. મૂળ વિધિએ તે મુનિને આ સાયધ્યાન પ્રથમ પરૂપી સંપૂર્ણ થતા સુધી જાણવું. કહ્યું છે કે –મુનિ મહારાજ રાત્રીના પ્રથમ પ્રહરે સ ય કરે, બીજા પ્રહ બાન કરે, ત્રીજા પ્રહરે બિદ્વામુક્ત થાય અને એમાં પ્રવરે પાછા રાય કરે. ઊંટ સધ્યાન ચાર પૂને દાદશાંગીનું નવું અને તેથી અા જ્ઞાનવાળાને તે કરતાં ઓછું ઓછું યાવત બરકાર ગણા પયંત . સભાનની પુટને સંબછે શાસ્ત્રકાર કહે છે કે-~
वारस्पविहंमिवि तवे, सभितरवाहिरे कसलदि। नवि अश्थि नवि अ होही, साइझागमम तवोकम्मं ।। १ ।।
“બાર પ્રકારના રાગ કથીત બાળ ખેતર તપ વિ રવિ તપ સમાન બીજે છે નહીં અને હારશે પણ નહીં. '
હવે શિષ્ય પ્રશ્ન કરે છે કે–પાંચ પ્રકારના આચારની વિશુદ્ધિને માટે પ્રતિકમણ છે એમ. પૂર્વે કહ્યું છે અને આમાં ચારિત્રાચાર દાચાર
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
s
* :
સ્ત્રીકેળવણી,
૧૧ અને જ્ઞાનાચાર એ ત્રણ આચારની શુદ્ધિજ દરેક સ્થાને કહી છે તપાચાર અને વિચારની શુદ્ધ કાંઈ કહી નથી માટે તે બે આચારની શુદ્ધિ પ્રતિક્રમણમાં શી રીતે થાય છે?
ગુરુ મહારાજ ઉત્તર આપે છે કે-એ બે આચારની શુદ્ધિ જ્ઞાનાચારાદિકના અંતરમાં પ્રતિપાદન કરેલી છે. પ્રથમ સાંયાકાળે કર્યું છે ચાવી કાનું પચ્ચખાણ જેણે એવા મુનીને તેમજ કર્યું છે યથા શક્તિ વીહારતીવીહાર, ચાવીહારનું પચ્ચખાણ જેણે એવા શ્રાવકને જ પ્રતિક્રમણ થાય છે. પ્રભાતના પડિકમણામાં પણ છ માસ તપથી માંડીને યુથાશક્તિ તપ કરવાનું પ્રત્યાખ્યાન કરવામાં આવે છે. એ બાહ્ય તપની શુદ્ધિ થઈ અને અમે ભ્યતર તપ તો કાત્મ સ્વાધ્યાયાદિ રૂપ પ્રતિક્રમણમાં પ્રત્યક્ષે છે. એ પ્રમે માણે પ્રગટપણે તપાચારની શુદ્ધિ તે થાય છે. અને યથાવિધિ યથાશક્તિ પ્રતિક્રમણ કરતા રસના વિચારની શુદ્ધિ પણ પ્રગટજ છે. પૂર્વ પ્રારંબની ગાથામાં જે જે પ્રકારે પાંચે આચારની શુદ્ધિ કરવાનું કહેલું છે તે પ્રમાણે પાંચે આચારની વિશુદ્ધિ થાય છે.
અપૂર્ણ.
સ્ત્રી કેળવણી.
અનુસંધાન પદ ૮૮ મેથી. વૈરાટ નગરમાં પાંડવો પ્રસિદ્ધ થયા પછી કૃષ્ણ વાસુદેવ ત્યાં આવી તેઓને દારકાં લઈ ગયા તે સમયે પરસ્પર સ્નેહે કરી માર્ગમાં એક રથમાં બેસનારી દ્રોપદીને સત્યભામાએ કહ્યું–હે સખિ ! મને તારા વિષે બહુ આ. શર્ય લાગે છે. તે માટે હું તને પ્રશ્ન કરું છું, તેને ઉત્તર તું નિષ્કપટપણે ક્રોધ ન આણતાં કહે–અમ સરખી બહુ સ્ત્રીઓને એક પણ પતિનું આરાધન મહા દુ:સાધ્ય છે; અને તુને પાંચે પતિઓની એક જ સ્ત્રી થઈને તેઓ પાંચે પતિએ પ્રત્યે કેવી વર્તણુંક વર્તે છે કે જેથી તેઓ સર્વે નારાથી - ત્યંત ખુશી થાય છે. એવું સાંભળી દ્રપદી બોલી. સખિ? પ્રિયને વશ કરવાને વશીકરણ મંત્રનું પારાયણુ તું સાંભળ. મારો દેહ મારી વાર્થી અને મારૂં મને એ પ્રતિ દિવસે પ્રિય પતિઓમાં લયલીન છે. તેઓને જે ર છે તજ હું કરું છું. પ્રથમ તેઓને ભોજન કરાવી રહ્યા પછી હું ભોજન કરું છું, તેઓ પ્રથમ શયન કરે છે ત્યાર પછી હું શયન કરું છું અને તેને
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૨
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ,
આના નગવા પહેલા હું નગૃત થાઉં છું. એ પાંચે ના બોક રથી. જ્યારે ઘરમાં આવે છે ત્યારે તેને હું દર્શને આદત તેઓ જે વાત કહું તે હું નમ્રતા પૂર્વક હાય હડીને યાન ૬ હું અને તેની અગશુ હું પોતેજ કરૂ છુ. મારા પતિ પર હું પુત્ર પ્રમાણે વાત્સલ્યે કરૂ છું અને પાસે પત્રમાંથી કાકા ઉપર પ. મિત્રનામ રાખતી નથી. એ પ્રમાણે હું મારા પ્રાણતિમાની સા ઘે વસ્તુ હું તેથી તે મારા પાંચે પતિ મને નિરંતર પ્રભુ કરતાં પણુ વિ માને છે..
For Private And Personal Use Only
સ
૩ કું,
સાંભળ્યુ
મ્
આવા સર્વ ચરિત્રે ઊપરથી સિદ્ધ થાય છે કે જે જે સ્ત્રી સાંત રૂપે ગણુાઇ છે, જે જે સ્ત્રીઓએ સત્કાર્યો કરી માતાના નામ અમર કર્યા છે અને જે જે એ ધર્મને વર્ષે દ્રઢ રહી સદગતિંગામી થયેલ છે. તે સર્વે જ્ઞાનવતી. એટલે ભણેલી હતી અને મૃગને લીધેજ તેનામાં બન સર્વ ગુણો આવી રહ્યા હતા. વળી પૂર્વકાળના સર્વ વિદ્વાનો સ્ત્રીઓને જુવાની બાબતમાં પુષ્ટિજ કરી ગયા છે એટલુંજ નહિ પરંતુ ગૃસ્થાશ્રમ પણ નાનવાળી સ્ત્રીથીજ સારી રીતે ચાલે છે. એક વિદ્વાન થકા લખ્યું છે કે, કેટલાં કામ કરવાં પડે છે તે જીવો. હેકરાંને ઊછેરવાં, કટુ ખના વડીલોનું કામ ઊપાડવું, ચાકી ઉપર સત્તા રાખતી, ધરધધામાં પ્રીણુ રહેવુ, ઘરની અને ધરના સામાનની સંભાળ રાખતી, ઘરમાં આવતા જતાં માસ આગળ ધનુ નાક રાખવું, અને તે બધુ નને મર્યાદા પાળી કરતું! અને દિવસ વીત્યે શૃંગાર શાળામ! પતિના ઊપર રાજ્ય ચલાવવું ! આટલું તે એક સામાન્ય સ્ત્રી કરે છે; અને તે સાથે લાકના એક મરી જવા, સ્ રમાં જુલમ અને અસમાન ખમતાં ગમખાઇ જવી, પોતાના દુ:ખને ગ ્ તુ નહીં, મન અને પેટ એ મેટાં રાખવ; એ બધું પણ સ્ત્રીને કરવું પડે છે અને તેટલું ને તે કરેતા સીતે સ્ત્રી કહેતી. ન કરે તે તે પુરતા નધીજી સ્ત્રી પણ નહી – તે તેમ અનગરગમાં ખણી કહીત તેમ આપણે સગાર રગમાં શાળી કહી. ગૃહસ્થાશ્રમમાં ની આ આને માથે ઘરસંસાર સુખે ચલાવવામાં ઉપર કહી તેટલી કુવે છે અને
૧ માંગાિત્ર એકાદશ સર્ચ. * સુત્ર
ભગ ડી.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વર્તમાન સમાચાર,
૧૦૩ એ સર્વે ને કેળવી લીધી છે તે જ ખરી રીતે બનાવી શકાય છે. કેલાવી લીધા વિનાની આથી તે રીતે પોતાની ફરરને બળી શકાતીજ નથી નથી તેને ઘરસંસાર, વગોવાય છે–જે દંપતીમાં જોઈએ તેવો પ્રેમ ને બધી તેને ઘણી જાતના દુ:ખ ઉત્પન્ન થાય છે. યુરોપના એક પ્રસિદ્ધ પુરા પોલીયન બોનાપાર્ટ તો દેશની સારી સ્થિતિ થવામાં પશુ શ્રી કેળવણી મુખ્ય ગણેલી છે તે વિષે કહેવાય છે કે---
કહે નેલિયન દેશને, કરવા આબાદાન.
સરસ રીતે એજ છે, દો માતાને જ્ઞાન વિચાર કરતાં એ સર્વ વાત સત્યજ જણાય છે. આવી રીતે સ્ત્રી કેળવાનું એ ઉત્તમ છે, તેની અવસ્ય જરૂર છે, આભને સંબંધી સુખ પામવામાં અને પરબવે સદ્દગતિ પામવા માટે સંસારમાં રહીને ધર્મ સાધન કે રવામાં આવ્યું તે મુખ્ય સાધન છે. પૂર્વ એ રીતિ હતી, શાસ્ત્રકાર એમાં રમત છે અને હાલના દિને પણ તેથી ઘણા પ્રકારના કાયદા માને છે.
હવે સંસાર ચલાવવામાં તથા સંસારીને ધર્મ સાધન કરવામાં કેળવણી પામેલી સ્ત્રીથી કેટલી તરેહનાં ફાયદા છે અને કેળવણી પામ્યા શિવાયની સ્ત્રીની કેટલી તરેહના ગેરફાયદા છે તે તપાસીએ. ' ( અ ગુ.)
वर्तमान समाचार.
જન નિરાશ્રીત કુંડ, ભાવનગર. ભાદ્રપદ શુદી ૩ ને દિસે સંઘ સમક્ષ શ્રી કલ્પસૂત્રના શ્રવણ નિમિત્તે મળેલા સમુદાયમાં આવીને શ્રી સુરતના વતની પણ હાલ ભાવનગરમાં નિ. વાસ કરી રહેલા વકીલ દીપચંદ ત્રીભુવનદાસે નહેર કર્યું કે શ્રી સંધ તરફથી હાલ મને મારી મદદ મળે તો વણીક જ્ઞાતિના જિન પ્રતિમાને માનનારા મિરાત્રીત શાક ભાઇઓને આધીન શુદિ ૧૦ થી દરરોજ એક વખત જમવાનું શુભ કાર્ય હું મારા તરફથી શરૂ કરૂં અને તે મારા પ્રબે વાગતા સુલ શરુ રાખું. છે એ વાત બ હ સાથે કરી કાર કરીને ખરા વિજયી ધર્મશાળાને નામે ઓળખાતી જગ્યામાં તેમને જરૂર
- સર ની ભાગ ૨ ..
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 104 શ્રી જન ઘએ પ્રકાશ પડને સમાવેશ કરાવી આપનાનું કબૂલ કર્યું. તે સાથે એ મ કાર્યમાં ભાગીદાર થવા માટે સંઘને મુખ્ય મુખ્ય પ્રહરએ પોતાની : વડે નીચે પ્રમાણે રકમ વગર પુણે માંધાવી. 251 વા. જસરાજ સુરચંદ 30 શા. ભાઇચંદ પ્રાગજી. 51 . ઝવેર સુરદ ર૫ શા. મંગળ ખીમચંદ 25 વ. આણંદપરશોતમ રપ શેઠ માણેકચંદ ભાણજી 101 વાડીમાં બેલ ચંદ ગુલાબરાં રે શા. દ મ ગણેશ 101 દોશી કરશા દામ09 ર૦ સુધી હકીલ હાઉ (101 . દેવચંદ કલાગુ 2 શઠ ગાંડા લખુ 101 1 રા. કર હમ 20 વોરા, સાંકળચંદ ખુશાલ 5 તા. નરશી અમરશી, વળા રબા ગાઈ અંબા મા 51 શા. જુઠા જરા 105 ભાઈ માંધી 51 વરા. ઠાકરશી જેસંદ 10 બાઈ બકુ 51 વાર. હરખચંદ સચદ 1569 ઉપર પ્રમાણે ઉત્પન્ન થયેલ ૧પ૬ તથા હવે પછી પિતાની ઈછા વડે જે કોઈ રહસ્ય એમાં પિતા તરફથી રકમ નોંધાવે અથવા પરદેશથી કોઈ ગ્રહસ્થ મેકલે તો તે હાલ શેઠ ડેસાભાઈ અભેચંદ ત્યાં એકઠી કરવી અને સેવીંગ બેંકમાં તે રૂપિયા મુકીને તેનું વ્યાજ ઉપજવવું. પ્રથમ એક વર્ષ પર્યત વકીલ દીપચંદ વીભ (દાસ એ કલાની તરફથી એ કાર્ય ચાલવા દેવું અને વર્ષ આખરે તેના ખરાના અડસટો ચોકસ થાય એટલે એક અંકના બે ટંક કરીને અથવા તો એક ટકની રસોઈમાં કાંઈક સુધારો વધારો કરીને ઉત્પન્ન થયેલા વ્યાજને ઉગમાં લેવું. કે વકીલ દીપચંદ ત્રિભુવનદાસને વિચાર તો બનતા સુધી કાયમને માટે એ ખાતું પિતા તરફથીજ ચલાવવાના હતા પરંતુ સંધા ગ્રહોએ એ ઉત્તમ કાચેની જ નથી, બીન શેહેરવાળાઓ દાખલો લેય એટલા માટે તેમજ એ શુભ કાર્યથી થતા લાભ ભાગીદાર થવા માટે પિતાની ઉદારતા દર્શાવી છે. - દેશાવરના ગ્રહોને આ વાતનો દાખલો લેવાની જરૂર છે અને નિરાત્રીત બંધુ અભ્યાથી થશે તો દુઃખી ન થાય એમ કરવાની શ્રીમતોની પોતાની ફરજ છે. આશા છે કે ભાવગરનો દાખલો લઈ બીન શહેરનાળા પણ પયતના કરશો. વા . For Private And Personal Use Only