Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dharmamaMgalaziSya - viracita zrI ajapura (ajAra ) nagaramaMDanapArzvanAthastotra ( bhASA) | saM. vijayazIlacandrasUri saurASTramAM dIva baMdaranI najIkanA UnA zaherathI cAra-pAMca kilomITaranA aMtare Avela jaina tIrthakSetra 'ajArA' te ja A stotramAM varNavela ajapura nagara. rAmAyaNanA nAyaka rAmanA dAdA 'araNyaketu' rAjAe, potAnA 'ajapAla' evA bIjA nAma uparathI sthApeluM nagara te ajapura evaM pratipAdana A stavanamAMdhI prApta che. te nagaramAM nirmelA jaina maMdiramAM pratiSThita pArzvanAthanI pratimA-je hAla ajArA pArzvanAtha tarIke suprasiddha che tenuM varNana karatI, soLamAM zatakamAM racAyelI, A gujarAtI geya racanA che, je 37 kaDIomAM vistarelI che. tenI aMtima 2 kaDI jotAM, saMvata 1563mAM UnAnagaramAM comAsuM rahelA, 'dharmamaMgala' nAme gurunA ziSya ( anAmI) koI munirAje A racanA karI hovAnuM pratIta thAya che| ane saM. 1679mAM UnAmAM ja cAturmAsa rahelA gaNi bhaktikuzale A prati lakhI che, tema tenI prAMtapuSpikAthI samajAya che. prati 1 pAnAMnI ja che. kRtimAM varNavelI ghaTanA saMkSepamAM A pramANe che : prathama tIrthaMkara AdinAtha RSabhadevanA pahelA putra bharata cakravartI, temanA moTA putra rAjA AdityayazA; temanAthI 'sUryavaMza' pravartyo. te sUryavaMzamAM asaMkhya asaMkhya peDhIo vahI gayA pachI ghaNA kAlAMtare, ayodhyAmAM eka rAjA thayo, jenuM nAma araNyaketu hovAnuM A stotramAM jANavA maLe che. jaina rAmAyaNa pramANe tenuM nAma 'anaraNya' maLe che. A rAjAnA putranuM nAma ja dazaratha ane tenA putra rAma. rAjA araNyaketu digvijayArthe nIkale che, ane dakSiNamA dezo jItatAM gurjara bhUmimAM te poMcyo tyAM ja tenA pUrvakarmanA yoge tenA zarIramAM 18 jAtinA kuSTa sahita aneka rogo utpanna thaI gayA. vaidyanAM auSadho ane jyotiSI - tAMtrikonI kriyAo-badhuM ja te vyAdhione zamAvavAne vyartha nIvaDyu, tyAre maMtrInI salAhathI rAjA najIkamAM AvelA zatruMjaya ALHLI-MI&
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ [44] tIrthanI yAtrA karavA gayo. yAtrA pUrNa thayethI rAjA svadeza pAchA pharavAno DhUMko mArga maMtrIne pUche che, jenA javAbamAM maMtrI rAjAne (tathA senAne) dIvabaMdare laI Ave che, jethI dariyAImArge jhaTa potAne ghera pahoMcAya evI tenI dhAraNA haze. dIvane 'dIvamaMdira' evA nAme kavi oLakhAve che te ahIM noMdhapAtra che. . rAjA dIva pahoMce che, te ja arasAmAM. koMkaNanA sAgarakheDU zeTha dhanasAranAM vahANo dariyAI tophAnamAM sapaDAtAM, zeThe adhiSThAyaka devanI sAdhanA karI che, jenA pratibhAvarUpe thayelI devavANIthI zeThe jANyu ke vahANa nIce pANImAM peTI che, temAM pArzvanAthanI mati che. te peTI kADho. te laIne dIva jAva. tyAM rAjAne soMpo. rAjA te mUrtine pUjI tenuM snAtrajala zarIre copaDe to nIrogI thAya, . zeThe temaja karyu. rAjAe paNa pUjAnuM jala prayojI rogamukti meLavI. te ja rAtre te rogonA devo rAjAne svapnamAM AvyA, ane kahyaM ke amAre to hajI cha mAsa tamArA zarIramA rahevArnu hatuM, paraMtu A mUrtinA prabhAva AgaLa ame lAcAra chIe. paNa amAre te samaya to pUro karavo ja paDe. mATe eka aja kahetAM bakarAnA zarIramAM ame cha mAsa vAsa karIzuM, paNa te rogiSTha ajane cha mAsa tamAre pAlavo paDaze. ema kahI rogo adRzya thayA. bIjI savAre prAMgaNamAM AvelA rogiSTha ajane rAjAe apanAvyo, ne cha mAsa tene pAlyo, tethI tenuM nAma thayuM ajapAla. e pachI rAjAe te ajane pALelo te sthAna para 'ajapura' nagara vasAvI, temAM maMdira racAvI, temAM te pArzvanAthanI pratimAnI pratiSThA karI, ane pachI pote ayodhyA cAlyo gayo. kavi kahe che ke A ghaTanA zrIbhadrabAhusvAmI kRta zatrujayakalpanA anusAra 11 lAkha 82 hajAra varSa pUrve ghaTI hatI. A thayo kathAsaMkSepa. ___ ajapura te ja ajAgRha ane atyAnuM ajArA. ajArAmAM pArzvanAthanI pratimA atyAre paNa mojUda che. te kSetramA jyAM kyAMya paNa khodakAma thAya tyAM koI ne koI jaina mati ke sthApatyakIya avazeSo paNa maLyA ja kare che. thoDA vakhata agAu paNa, ajArA pArzvanAthanI atyAre che tevIja 'senDa sTona' nI eka pratimA khaMDita hAlatamA maLI AvI hatI. vakhata agAu pana mUrti ke sthApatyakIya
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ [45] vadhumAM, A gAmamAM eka sthAna (TIMbo) che, te Aje 'ajayapAlanA corA' nAme oLakhAya che. tyAM khaMDita jaina zilpo goThavAyelA che, je deva tarIke pUjAya che ane grAma janonI AsthAno viSaya che. tyAM 2-3 vRkSo che, jenAM pAMdaDAM Aje tAva-tariyA vagere rogo maTADavAnA khapamAM Ave che, ane loko camatkArika vRkSa tarIke tenI mAnatA paNa rAkhe che. saMbhava che ke e oya nIce kAMi aitihAsika avazeSo daTAyA paDyA hoya. lokadhAraNA evI che ke te oTayarnu utkhanana karavAthI apamaMgala thAya, tethI grAmajano khodavAnA pakSamAM nathIM hotA. Aje A gAmamAM jainonI vastI nathI te paNa eka vicAravAjoga hakIkata che. ajapura pArzvanAthastotra (bhASA) aiM namaH // sArayasasisama kAya mAya 'sAraya' smrevi| .. niaguru goyama pAya namevi tasa anumati levi / / nayara 'ajjhAura' maMDaNau siri pAsajiNesara / mAnava-mAnasa-vaMchiattha - dAyaka alavesara / / nIlavarNa nava karataNu e trevIsamo jiNaMda / vAmAnaMdana vInavaM e , niramAlaDI e, dIThai paramANaMda / maNorahIe dIThai paramANaMda / / 1 / / Adihi AdijiNaMdaputta bharahesara kahIi / SaTa khaMDa mAhi jAsa ANa naravara siri vahIi / / tasasuta AdityayazA rAya baliM triNi khaMDa sAdhai / putra pautra-koDihiM karI sAyara jima vAdhaI // sUrijivaMsiiM upanA e saMkhAtIta rAjAna Avai karmanuM kSaya karIe ni0 / pAmai kevalanANa / ma0 // 2 // sAgara lAkha paMcAsa koDa puhate tava huA / ajianAha bIjA jiNaMda sAvatthiI giruA / / iNi pari anukrami sUriyavaMsi sAdhaI triNi khaMDa /
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ [46] 'araNyaketu' rAjA hUu lii deza padaMDa // uttara pUrava pazcimaI e sAdhaMtu naranAha dakSiNa pAsaiM AvIu e ni0 / gUjara dharatImAhiM / ma0 // 3 // karmavizeSaI dehamAhiM uppannA roga / kuSTa aDhAra karaI kleza liI tehano bhoMga // Adhi adhika vAdhi nariMda tanu Akula thAi // bhUkha tarasa bhUpatitaNI nidrA valI jAi // sakala vaidya tihiM teDIi e auSadha karaI aneka jANa-josI savi pUchI[i] e| ni0 / roga na lAgai Teka / ma0 // 4 // kaTaka avATI rahiu rAya ati Arati ANai / tiNi dukhi sahui adana-arathi navi baisai bhANai / / tau pradhAna iMma vIMnavai suNi jagadAdhAra / soraThadesaha maMDalau sa@jaya sAra // iMhAM Asana tIratha achai e dIThai duragati duri Talai valai vAna dehanA e 1 ni0 / avara na eha sama koi / ma0 ||5|| eka koDAkoDi ATha lAkha ATha sahasa udAra / bharahAdika naravara karyA serbuja uddhAra / pUrava navANuM risahadeva puhatA viharaMtA / jiNahara jiNapaDimA asaMkha valI siddha anaMtA II puMDarIka paMca koDi siuM e draviDa vAla dasa koDi mugati gai eNai tIrathiiM e| ni0 / anaMtI koDAkoDi / ma0 // 6 // tIrathamahimA suNI rAya tava yAtrA Avai / sAta kSetra vita vAvatu kali soha caDAvai // pahilaM prathama jiNaMda pAya bheTai suvicAra | snAtra mahotsava AratI maMgalevu sAra // caityavaMdana karI nATa rupa vita vAvai bhUpAla dhajAropa jiNamaMdiri e / ni0 / deI pahirai mAla / ma0 // 7 //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ [47] thAnaki thAnaki jina prAsAdi pratimA pUjeI / dravya bhAva bhediiM karI narabhavaphala leI // talahaTIiM AvI nariMda dii saMghaha mAnaha / sAhamIvacchala karai sAra yAcakanaI dAna || yAtrA karInaI pUchiuM e Aghu acchai desa tava maMtrIsara vIMnavai e / ni0 / 'dIva' chai beTa naresa // ma0 // 8 // vastu // mAya sAyara (sAraya) 2 goyama guru pAya paNamia pAsa 'ajAharu', navauM risahasuta bharaha naravara tAsa putta AdityayazA sUri vaMzi siri ajiajiNavara / muNisuvvaya - nami aMtariiM, araNyaketu bhUpAla / deza sAdhI siddhAcaliI, yAtrA karI suvisAla 2 // 9 // ThavaNi // vimalagirivara thikI dIvimaMdiri gayA karmavasi kuSTabhari rAya Akula thayA / tAma kuMkuNa thiko maMdire puriyA vAhaNa dhanasAri dhaNadhaMni saMpUriyA // 10 // AvatAM tihAMthI vAhaNa velaI vahaI bahula lAbhi bhariyA samudramAMhiM rahaiM / vAyu vAdali kharaM sAyari jala paDai maraNa dhana naI bhaI loka zoki raDai // 11 / / vaNiga dhanasAra tava deva pUjA karai sAra naukAranau jApa hIaDai dharai / etalai devatAvANi gaNiI huI peTIa leiyo jalahamAMhiM jaI // 12 // peTIa saMpuTa Avisii jetalai, vAyu vAdala khalaM jAisai tetalaI /
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ [48] avanIpati pUjasii dIvi harakhiI valI, pAsapratimAjaliiM kuSTa jAsii TalI || 13 // ehanI Adi na koI jANai sahI, varasanAM lAkha ja samudramAMhi rahI / varuNa huM vAsava pUjatu pAsanaI dIvimaMdiri jaI Apayo rAyanaI // 14 // seTha dhanasAra te sakala sIkha ji karI, vAhaNa vegii dIvi AvyA tarI / paDhama dhanasAra paravArasiuM paravaryA, pAsajiNa peTikA leva kari utaryA // 15 // sakala jana meli kari bhera bhuMgala bhari, muraja nIsANa saraNAiA sussariiM / ThANi ThANi naranAri vadhAvIi, seTha peTI leI rAya ghari AvIi ||16|| tAma narapati bhaNai asukha chai mUMhanaI, evaDau ucchava karu chau kehanaI / bheTi AvI chai roga jAvA taNI, rAya AnaMdi A vAta zravaNe suNI // 17 // vastu / setruji yAtrA 2 karI naranAha dIvi maMdira java AvIA karama rogi pIDA naresara / tava kuMkuNadesaha thikI pUrai vAhaNa dhanasAra | maMdira valatA tihAMthIa surakhayaNi peTI leI sAra // ati ucchava rAya AgaliI bheTi karai dhanasAra // 18 // DhAla peTIa saMpuTa jUjUA e naresuA, bhUpatidRSTi thAi / pragaTyA pAsa jiNesaru e naresUA UlaTa aMgi na mAi ||19|| nhavaNa karI surabhi jaliI e, na0 / sIMcaI rAyani deha | kuSTa tApa tatakhiNa Talai e, na0 / jima jAgi vUTha meha // 20 // aracai caMdani kesari e na0 melia ghana ghanasAra / na0 / jAi juhI caMpakamAla caDAvIi e maMdAra // 21 // vAlau veuli ketakI e na0 / karaNI lAla gulAla |
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ [49] macakuMda maruu mAlatI e, na0 / kuMda makuMda tamAla || 22|| siMduvAra vara pAradhiI e na0 / bhagatiI pUjai bhUpa / kRSNAguru kapUranauM e, na0 / UgAhaI vara dhUpa // 23 // puSpa phala caya Dhoatau e, na0 / AratI maMgaladIpa / atiUlaTiI bhUpati karai e, na0 / bhATa bhai ciraM jIva // 24 // bhAvidaM jina vaMdana karai e na0 / avaniiM titra paNAma / nisi suhaNai gadapAlakU e, na0 / kahai rAya diu amha ThAma ||25|| rahI na sakuM dehi tumha taNai e na0 1 pAsajiNa nhavaNai nIri / SaTamAsa te aja pAlajo e na0 / rahivauM jeha sarIri || 26 / / rAya vacani te mAniu e na0 / sahUi kahai ajapAla / karamavasi te ekalau e, na 1 pAsa pUjai triNi kAla / / 27 / / vastu // pAsa jiNavara 2 nhavaNajali rAya kuSTa aThAra giyA TalI milI vAta dhanasAra-kahia caMdana - kesari araci karihaM siMduvAra varajAi juhIa / caMpakamAlA pUjatAM suMhaNAmAMhi gadapAli / vAta kahI te pAlatAM nAma hUuM ajapAla bhASA setrujigiri talahaTII sAra, sAyara tori sohaviuM e jihAM aja pAlatuM tihAM ajapAli, ajapura nayara vasAviu e 2 || 29 // gaDha maDha maMdira poli vizAla jinamaMdira sohAmaNu e 2 / mahAmahocchava thApyA pAsa, suMdari karaI vaddhAmaNu e // 30 // parisari acarahaM deharI majjhi, jiNavara paDimA thApI e / pUjA kAraNa rAya ajapAli, sola gAma tava ApII e // 31 // pAsa ajAura pUjI rAya, uvajhA nayariI AvIA e 2 / dazaratha sutanaI sUpI rAja, leI saMjama bhAvIA e 2 ||32|| 28 //
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ [50] dazarathanaMdana lakhamaNa rAma nAma niraMtara sahU japai e / triNi koDi munivarasiuM rAma, seji AThi karma khapai e2 // 33 / / tasa saMtAniiM pAMDava pAMca, jaNaNI guru dharaNI sahIa / siddhA iNi pari suNau sahU koi, siddhAcali savi karma dahia 2 // 34|| ajAhari thApyAnI Adi varisa saMkhyA sahUi suNa u / byAsI sahasa nai lAkha igyAra, hUAM bhaviaNa mani gaNau 2 // 35 / / sejeja tIratha mahimA kappa bhadrabAhU gaNahara kahIa / te joI dharmamaMgala sIsi pAsa ajAhara thui lihIa 2 // 36 // panara bahasaThii UnA nayari Aso sudi AThami dini e / je naranAri niramala bhAvi bhaNai gaNai te sAMbhalai e // manavaMchita sukha sAdhaka tAsa gharaaMgaNi surataru phalai e 2 / / 37 / / itizrI ajapuranagaramaMDanapArzvajinarAjastotraM saMpUrNa / / bhaktikuzala gaNinAlekhi / unatadurge / saM. 1679 va. zrA. va. 5. //