Book Title: Dharm Ek Anupreksha Author(s): Nandighoshsuri Publisher: Nandighoshsuri Catalog link: https://jainqq.org/explore/249711/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma : eka anuprekSA " pa. pU. AcAryazrIvijayanadioSasUrijImahArAja dharma zabda bhAratIya saMskRtino eka mahattvapUrNa zabda che. dharma zabda sAmAnya rIte koIka eka AdhyAtmika saMpradAya arthamAM prayojavAmAM Ave che paraMtu dharma zabdanI vibhAvanA bahu ja vyApaka che. teno artha athavA bhAvArtha-tAtparya ApaNI kalpanA karatAM kaMIka ghaNo vizALa che. bhAratIya paraMparAmAM dharma zabda AdhyAtmika darzana arthamAM rUDha thayela che. bhAratIya saMskRtimAM je vibhAvanA dharma zabdanI che tevI ja vibhAvAnAvALo zabda pazcimI bhASAmAM maLavo zakya nathI. jo ke dharma zabdanA paryAyavAcI zabda tarIke aMgrejImAM rilIjIyana zabda prayojAya che paraMtu te yogya nathI. dharma zabdanA vibhinna artha batAvatAM zabdakozamAM dharma zabdano eka artha vastuno svabhAva paNa karavAmAM Avela che to bIjA arthamAM padArthanA lakSaNa arthamAM paNa dharma zabda vaparAya che. to trIjA arthamAM te pharaja arthAt kartavya arthamAM paNa che. jo ke dharma zabdanI vyAkhyA karatAM kahevAmAM AvyuM che ke jIvane durgatimAM paDatA dhArI rAkhe arthAt aTakAve athavA bacAve te dharma che. A saMdarbhamAM manuSyane nItivAna banAve ane satkAryamAM pravRtta rAkhe te dharma che. A prakAranA dharmane koI saMpradAya sAthe saMbaMdha nathI. sAmAnya rIte koI jIvanI hiMsA na karavI, satya bolavuM, koInI vastunI corI karavI nahi, sadAcAranuM pAlana karavuM, binajarUrI vastuno saMgraha karavo nahiM. dArU, mAMsa, mAkhaNa ane hiMsaka madha vagere cAre prakAranA akhAdya padArthono tyAga karavo. sAte prakAranA vyasanano tyAga karavo, vagere sAmAnya niyamonuM pAlana karavuM te paNa eka prakArano dharma ja che.sauthI mahattvanI vAta mAnavatA e utkRSTa dharma che. jyAM mAnavatA hoya tyAM koIpaNa sAMpradAyika dharma hoya te binasAMpradAyika banI jAya che. manuSya mATeno sahaja dharma te mAnavatA kahevAya che. eTalA mATe ja ApaNA suprasiddha kavi umAzaMkara joSIe kahyuM hatuM ke "huM mAnavI mAnava thAuM to ghaNuM". A dharmamAM maitrI, pramoda, karUNatA ane mAdhyasthyano paNa samAveza thAya che. jene kartavya paNa kahevAya che. A kartavyapAlana eTale ja pharaja, vyaktinI vyakti pratyenI pharaja, mAtAnI putra-putrI pratyenI pharaja, pitAnI putra-putrI pratyenI pharaja, putra-putrInI mAtA-pitA pratyenI pharaja, vyaktinI samAja pratyenI pharaja, vyaktinI parama pavitra paramAtmA pratyenI pharaja, vyaktinI kudarata pratyenI pharaja, te ja rIte rAjAnI prajA pratyenI pharaja te rAjadharma. e pramANe asaMkhya prakAranI pharajo svarUpa asaMkhya prakAranA dharma hoI zake che. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je vyakti potAnI pharaja adA kare che tenA pratye anya sarve paNa pota-potAnI pharaja adA karatA ja hoya che. kudaratano niyama che ke jevuM kare tene tevuM ja prApta thAya che. A niyamamAM kyAreya koI apavAda vikalpa ke parivartana-pheraphAra thavAno saMbhava nathI. tAtvika draSTie sAco dharma e che ke je ApaNA AtmAne tenA potAnA zuddha svarUpanI prApti karAve. je vyakti potAnA jevA ja anya sarva jIvone jANe ane samaje te temanA pratye potAnA samAna bhAva rAkhe ane tenA pratye pUjyabhAva ke ahobhAva sAthe varte te vyakti rAga-dveSathI jaldIthI mukta thaI potAnA svabhAvamAM arthAt AtmabhAvamAM sthira thAya che. A prakArano dharma utkRSTa dharma kahevAya che ane jene tenI prApti thAya che tene pachI bIjA koIpaNa prakAranA dharmanI prApti karavAnI AvazyakatA rahetI nathI. ane te vyakti sarvamAnya ane sarvasanmAnIya bane che.