Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 47 zrI zrIsAropAdhyAya grathita catuHSaSTi evaM dvAtrizadadalakamalabandhapArzvanAtha stava ma. vinayasAgara yadyapi sAhityazAstriyoM ne citrakAvya ko adhama kAvya mAnA hai kintu pratibhA kA utkarSa na ho to citrakAvya kI racanA hI sambhava nahIM hai| vidvAnoM kI vidvadgoSThI hetu citrakAvyoM kA pracalana rahA hai aura vaha manoraMjanakArI bhI rahA hai| prastuta kRtidvaya ke praNetA zrIsAropAdhyAya haiM / kharataragaccha kA bRhada itihAsa pR. 332 ke anusAra kSemakIrti kI tIsarI paramparA meM zrIsAra hue haiN| zrIsAra kI dIkSA sambhavataH zrI jinasiMhasUri yA zrI jinarAjasUri dvitIya ke kara-kamaloM se huI hogI ! zrIsAropAdhyAya sarvazAstroM ke pAragAmI vidvAn the / zAstrArtha meM aneka vAdiyoM ko parAjita kiyA thA / sambhavataH zrIsAropAdhyAya zrI jinaraMgasUri zAkhA ke samarthaka the aura inhIM ke samaya se va inhIM ke kAraNa zrI jinaraMgasUri zAkhA kA prAdurbhAva huA ho / zrIsAropAdhyAya se zrIsArIya upazAkhA kA alaga nirmANa huA thA jo sambhavataH Age nahIM calI / inakA samaya 17vIM zatAbdI kA uttarArddha aura 18vIM sadI kA prathama caraNa rahA ho| inake dvArA nirmita sAhitya nimnalikhita hai : ___ (1) kRSNa rukmiNI veli bAlA0, (2) jayatihuaNa bAlA0 (patra 22 jaya0 bhaM0), (3) guNasthAnakramAroha bAlA0 (saM0 1678), (4) Ananda sandhi (saM0 1684 puSkarANI), (5) guNasthAnakramAroha (1698 mahimAvatI), (6) sArasvata vyAkaraNa bAlAvabodha, (7) pArzvanAtha rAsa (saM0 1683, jaisalamera patra 10 hamAre saMgraha meM), (8) jinarAjasUri rAsa (saM0 1681, ASAr3ha vadi 13 setrAvA), (9) jayavijaya cau0 (zrIpUjyajI ke saMgraha meM, rAjasthAna prAcya vidyA pratiSThAna, bIkAnera zAkhA kAryAlaya), (10) mRgAputra caupaI (1677 bIkAnera), (11) janmapatrI vicAra, (12) Agama chattIsI, (13) guru
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 52 chattIsI, (14) dharma chattIsI, (15) pUjA battIsI (16) utpatti bahuttarI, (17) sAra bAvanI (1689 pAlI), (18) sImandhara bAvanI, (19) motI kapAsiyA chanda (1789 phalaudI), (20) upadeza sattarI, (17vIM) (21) Adijina pAraNaka stavana (1699), (22) Adijina stavana (17vIM), (23) gautamapRcchA stavana (1699), (24) jinapratimAsthApanA stavana (17vIM), (25) jinarAjasUri gIta (17vIM), (26) dazabola sajjhAya (17vIM), (27) daza zrAvaka gIta (17vIM), (28) dharma vicAra sajjhAya (17vIM), (29) neminAtha bArahamAsA (17vIM), (30) pravacana parIkSA sajajhAya (17vIM), (31) phalaudI pArzvanAtha stavana (17vIM), (32) battIsa dalakamalabaMdha pArzva stavana, (33) meghakumAra sajjhAya, (34) rohiNI stavana, (35) lokanAlagabhita candraprabha stavana (1687), (36) vAsupUjya rohiNI stavana (1720), (37) zatruJjaya stavana, (38) sataraha bhedI pUjA garbhita zAntijina stavana, (39) syAdvAda sajjhAya Adi / (choTI-choTI kRtiyoM ke lie dekheM kharataragaccha sAhitya koza / ) prastuta kRti kI racanA saMskRta bhASA meM catuHSaSTidalakamalabandha jaisalamera pArzvanAtha stavaH aura dvitIya kRti dvAtriMzadlakamalabandha pArzvastava hai| yaha rAjasthAna bhASA meM racita hai aura jesalamera maNDana pArzvanAtha kA stavana hai / ye donoM citrakAvya khaNDita haiM aura sphuTa patra jaisalamera jJAna bhaNDAra meM prApta hai / ye donoM kRtiyA prastuta kI jA rahI haiM : catuHSaSTidalakamalabandha pArzvanAtha stava parama maMgala rAjita saMcaraM, rasikalokanatakramasuMdaraM / mativitarjita vi.......... ............................ // 1 // ................ vinijjitabhAskaraM / paramitetarasaukhyaguNAkaraM, rahitamAvaraNaiH - saMvaraM // 2 // mahadayaM sadayaM prativAsaraM, meyasAraM, majjatsurAsuranaravrajadattapAraM / nItipratItiguNaraMjita-yatyagnimaMsamitiguptidayAtma /
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 tayogivAraM, garjadgiraM prAptadazAvatAraM / pratApasaMtarjitanavyasUraM, dhArAdharAbhaM ditapApacauraM // 4 // lIlAdharaM / namrAnekavi.. zrIzaM saguNarAjinirjita vidhAtrIzAnavizvaMbharaM / jihvAkoTyanudIrghamANamahasaM lokAgratAmaM.. miraM devezadattAdaraM // 5 // rAgaviSApahagaruDodgAraM, jaMgamanirjarANyanukAraM / sUktasamarpitajanatAdhAraM, // 6 // sUtopamaM dRSara-syakRtopakAraM, riSTApavarjitamukhakRtapuNyapUraM / caMdrAnanaM gurumanaMtamapAsta vi....., kavyAdi.... suhitaMvidAraM // 7 // varNitasUkSmanigodavicAraM, tigmamahattapasaMvidudAraM / bhikSupatiM prathama vra....raM nu, tAvyavahAraM // 8 // tattvaruciM nirvRtibharttAraM, bhaktapaMcajana sukhakarttAraM, nayamaNi pArAvAraM / sA....jJAta........bhANDA...jita kamaTha vikAraM, sthiramadyapaMkAsAraM // 9 // satpuNyapaNyavipaNisakalaMkitAraM, jIrNasphuTa... lasadvihAraM / nod ghaMkRtAkhilajagatkaluSApahAraM dhAtrIdhavapraNatapakvajayugmatAraM // 11 // ratnatrayADhyaM zivavRkSakI, zvaH zaMkhakuMdarajanIpatihArahIra- devAvadAtayazasaMbhuvanaikavIraM // 13 // vaMdArustridazezamaulivihitoyo.. NamavAptatIraM / mataM sadanekamaMgalagRhaM prodbhUtapuNyAMkuraM / sArAMgaM dharaNendrapUjitapadaM nIrAgatA tu ....raM, rathyAMdAyakabhAtprarUpamajitaM yo 49 // 14 // praNamAmyapavargakajabhramaraM, natanAgaralokatatiM viduraM / mad i.... - parvatazAta.... duraM, tilakaM trijagacchirasi pravaraM // 15 // dine jagaccidirasendu varSe / zrIpezale jesalameru koTTe, tiraskRtasvaggipurImaraTTe // 16 //
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 52 ............... zrI....... evaM devendrasaMkhyaiH kamala dala sukAvyaiH / zrImacchrIpArzvanAthaH prakaTatarayazA saMstuto vItarAgaH / bhUyAcchrIratnasArakramaNavihitadRgratnaharSaprasattyA / .................. vikasuramaNibodhibIjasya dAtA // 17 // // iti catuHSaSTidalakamalabandhastavaM // dvAtriMzaddalakamalabandhapArzvanAtha stava zrI pArzva jinezvara praNamau dhari ulhAsa, adbhuta dahadisi jasu jasavAsa / mAtA jima pUrai putra taNI savi Asa, suprasana huu sAhiba dyau mujha lIlavilAsa // 1 // ta......... .......... iM dhana dina dhana e mAsa, samatArasa-pUrita mUrati puNyaprakAsa / taruNI-taruNIgaNa dekhi na pAmyau trAsa, tasu pAya namaM.. ............ka nAsa // 2 // viSamA ari juDiyA nahI tilabhara avakAsa, hili hili svara pUrayau dharaNInai AkAsa / ....SaNa ja.... ................. Na citti vimAsa, je vAMkA vayarI te piNa thAyai dAsa // 3 // samaraMtAM nAsai roga bhagaMdara khAsa, lahi[yau]ghari la .................. dara AvAsa / meTai duHkha dohaga duragati duSTa pravAsa, rUsai navi tUsai jau ko karai viNAsa // 4 // dasa.................... ratara................... abhyAsa, yativara kamaThAsura dekhI thayau udAsa / sama ghanana varasAvyau Avyau jala AnAsa,
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 anusandhAna 52 dara..... ....... tujha pAsa // 5 // yativara tasu khaMdhai kIdhau pada-vinnAsa, stavanA kari vali-vali gAvai jinaguNa rAsa / zrIjinabhadasUci racita dvAdazAGgI padapramANa-kulakam ma. vinayasAgara vIta. tiNi pApI suranau thayau niSphala AyAsa // 6 // zrI jinavara pAe lAgi karai vekhAsa ................ sAhiba tUM mAhara............... / ............ miyai tujha pAe tUM sutaru saMkAsa mujha nai piNa tArau jima sa.............. vAsa // 7 // niramalataiM sAhiba ........... ............... / mI guNa ujjala ji havau phaTika ArAsa / daulati tujha darasaNa sahu ko dhai sAbAsa / raMgai avadhAra................................. ||8|| "atthaM bhAsai arahA, suttaM gaMthanti gaNaharA" kevalajJAna prApta karane aura tripadI kathana ke pazcAt tIrthanAyakoM ne jo pravacana/upadeza diyA, usameM artharUpa meM jinezvaradevoM ne kahA aura sUtrarUpa meM gaNadharoM ne gumphita kiyaa| usI ko dvAdazAGgI zruta ke nAma se jAnA jAtA hai / dvAdazAGgI zruta kA padapramANa kitanA hai isake sambandha meM nimna kulaka haiN| isake kartA jinabhadrasUri haiM / jinabhadrasUri do hue haiM - prathama to jinadattasUri ke ziSya aura dUsare jaisalamera jJAna bhaNDAra saMsthApaka zrI ima Adi prabhuvara pAsa (kalasa) jinavaraM kamaladala batrIsa e / zrI nagara jesalameru, Nasu thuNyau jaga ...............[vA]caka ratnaharSa suhAmaNA, zrIsAra tAsu vineya praNamai pAya paramesara taNA // 9 // // iti batrIsa dalakamalaM pArzvanAthasya / / hI jinabhadrasUri kI yaha racanA ho / zrutasaMrakSaNa aura zrutasaMvarddhana yaha unake jIvana kA dhyeya thA isIlie unhIM kI kRti mAnanA upayukta hai / AcArya zrIjinabhadrasUri AcArya zrI jinarAjasUrijI ke pada para zrIsAgaracandrAcArya ne jinavarddhanasUri ko sthApita kiyA thA, kintu una para deva-prakopa ho gayA, ataH caudaha varSa paryanta gacchanAyaka rahane ke anantara gacchonnati ke hetu saM0 1475 meM zrI jinarAjasUri jI ke pada para unhIM ke ziSya zrI jinabhadrasUri ko sthApita kiyA gayA / jinabhadrasUri paTTAbhiSekarAsa ke anusAra ApakA paricaya isa prakAra hai mevAr3a deza meM deulapura nAmaka nagara hai / jahA~ lakhapati rAjA ke rAjya meM samRddhizAlI chAjahar3a gotrIya zreSThi dhINiga nAmaka vyavahArI nivAsa karatA thA / unakI strI kA nAma khetaladevI thA / inakI ratnagarbhA kukSi se rAmaNakumAra ne janma liyA / eka bAra jinarAjasUri jI mahArAja usa nagara meM padhAre / rAmaNakumAra ke hRdaya meM AcAryazrI ke upadezoM se vairAgya paripUrNa rUpa se jAgRta ho gyaa| kumAra ne apane mAtuzrI se dIkSA ke lie AjJA mAMgI / zubhamuhUrta meM