Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'bhInamAla' jaina itihAsa ke pRSThoM para -zrI ghevaracaMdajI mANekacaMdajI rAjasthAna ke dakSiNa bhAga meM sthita jAlora jile kA upajilA mukhyAlaya bhInabhAla apanI svaNima pRSThabhUmi rakhatA hai| yaha nagara cAroM yugoM meM bhinna-bhinna nAma se sambodhita kiyA gayA hai| satayuga kA zrImAla, tretA kA ratnamAla, dvApara kA puSpamAla evaM vartamAna meM kaliyuga kA bhinnamAla (bhInamAla) apane antasthala meM bhArata kA gaharA itihAsa saMgrahIta kiye hue hai| jaina evaM jainetara sabhI vidvAn sAhityakAra, mahAna tapasvI sAdhu evaM dhanADhaya vaNikavarga isa nagara meM ho cuke haiN| inakI yazogAthAoM se sampUrNa bhArata kA itihAsa jyotirmaya ho usI svariNama itihAsa kI eka saMkSipta jhA~kI ina pRSThoM para dene kA prayAsa kiyA gayA hai| _ vi. saM. 202 meM bhInamAla nagara para solaMkI rAjapUtavaMza kA rAjA ajItasiMha rAjya karatA thaa| usa samaya mugala bAdazAha mIra mamaucA ne dhana lUTane ke lobha se bhInamAla para AkramaNa kiyA / bhayaMkara lar3AI meM lAkhoM prANoM kI Ahuti hii| rAjA ajItasiMha bhI usa yuddha meM vIragati ko prApta hue| mlecchoM ne bhInamAla ko burI taraha lUTA / devasthAnoM para saMgrahita svarNa AbhUSaNa evaM svarNa kI mUrtiyA~ lUTa liiN| yahA~ ke ghara ujAr3a diye evaM athAha dhana ekatra kara apane vatana le gyaa| parantu yahA~ kI saMskRti samApta nahIM huii| yaha nagara punaH AbAda huyA / yaha krama karIba 300 varSa taka calatA rhaa| una dinoM meM bhInamAla meM lagabhaga 31000 brAhAraNa parivAra rahate the| vi. saM. 503 meM bhInamAla kA rAjA siMha hA hai| rAjA siMha ke koI santAna nahIM thI isalie usane santAna-prApti ke hetu apanI gotrajA khImajAdevI kI ArAdhanA kI evaM sAta dina taka binA anna jala upavAsa kiyaa| jisa para devI ne prakaTa hokara rAjA ko kahA ki tumhAre bhAgya meM santAnaprApti kA yoga nahIM hai phira bhI tU jayaNA devI (khImajA devI kI bahana) kI ArAdhanA kara vaha tujhe dattakaputra lA degI / paurANika kathAnusAra rAjA siMha ne jayaNA devI kI ArAdhanA kii| jisa para devI ne rAjA siMha ko avantI nagarIke rAjA mohala kA turanta janmA huyA putra lAkara dattaka sauMpA evaM usako apane hI putra samAna pAlana poSaNa karane kI prAjJA dii| usa putrakI prApti jayaNA devI ke dvArA hone ke kAraNa usakA nAma jayaNakumAra rakhA gyaa| vi. saM. 527 meM jayaraNakumAra bhInamAla ke siMhAsana kA adhipati haa| isa kAla meM bhinnamAla nagarakI punaH mahAna unnati huI / vi. saM.685 meM yahAM para zrI brahmagupta nAmaka mahAn jyotiSavijJa hue haiN| inako bhinnamAlAcArya bhI kahate the| zrI brahmagupta dvArA likhita brAhmaNa sphuTa (brahmasiddhAnta) meM usa kAlakA bhInamAlakA rAjA cApavaMzIya vyAghramukha (vAmalAta) batAyA hai| zrIcApavaMzatilake zrIvyAghramukhe nape zakanupANAm / paMcAzatsaMyukta varSazataiH paMcabhiratItaH // cI zrI Arya kathAkAtamaRtigraMtha kahaE
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ [42]oooo brAhmasphuTasiddhAMtaH sjjngnnitgolvitprtyai| trizad varSeNa kRto jiSNusuta brahmaguptena // (brahmasphuTa siddhAnta, adhyAya 24) cInI yAtrI huenasAMga vi. saM. 697 ke lagabhaga meM isa pradeza meM AyA honA jAna par3atA hai| huenasAMga ne apanI yAtrA vivaraNa kI pustaka si-yu-ki meM mAlave ke bAda kramazaH procila, kaccha, valabhI, AnaMdapura, saurASTra (soraTha) aura gUrjara (gujarAta) dezoM kA varNana kiyA hai| gurjaradeza ke bAre meM vaha likhatA hai ki vallabhIdeza se karIba 300 mIla uttara meM jAne para gurjara rAjya meM pahuMcate haiN| yaha rAjya anumAnataH 833 mIla ke ghere meM hai| isa deza kI rAjadhAnI bhInamAla hai jo karIba 5 mIla ke ghere meM AbAda hai / jamIna kI paidAvAra evaM logoM kI rItabhAta soraThadeza ke logoM ke jaisI hai| AbAdI ghanI hai evaM yahAM ke loga dhanADhaya aura saMpanna haiN| haiN| yahA~ para anekoM dahAI-devamandira haiM / rAjA kSatriyajAtikA hai| yahAM para yaha bAta vizeSa mahattvakI hai ki haenasAMgane bhInamAlake logoMko nAstika batAyA hai| isakA kAraNa kevala yahI honA cAhie ki bhInamAlameM bauddhadharmake mAnanevAle koI nahIM the| anyathA vahAM para usa kAla meM anekoM devamandira honA bhI huenasAMgane batAyA hai| arthAta loga vaidikamatake yA jainamatake anuyAyI hoNge| huenasAMgane apane yAtrAvarNanameM likhA hai ki bhInamAlakA rAjA 20 varSakA yuvAna hai evaM vaha buddhimAna aura parAkramI hai; vaha buddhimAnoMkA bar3A Adara karatA hai| rAjA vyAghramukha (varmalAta) kA pradhAnamantrI suprabhadeva brAhmaNa thaa| suprabhadeva kavi mAdhakA pitAmaha thaa| prAcInakAlameM bhAratake vidvAna nirabhimAnI evaM niHsvArthI hote the| isa lie bahudhA unake granthoMmeM unake nAma, sthAna va kAla ve nahIM likhate the| apane jIvanakA paricaya apanI hI kRtimeM denA ve ADambara samajhate the| isalie prAcIna itihAsakI kar3I granthoM ke AdhAra para DhUDhanA bar3A kaThina kArya hai| kavi mAgha saMskRta bhASAke zreSTha kavi mAne jAte haiN| aisI prasiddhi calI pAtI hai ki kAlidAsake granthoMmeM upamA, bhAravike kirAtArjunIya meM artha gaurava, aura daMDIke granthoMmeM padalAlityakI vizeSatA hai kintu mAghake zizupAlavadhameM ina tInoM guNoMkA samAveza hai| mAgha kisa kAlameM hae the yaha unake grantha zizupAlavadhase jJAta nahIM hotaa| kiMtu kavine ukta granthake antameM apane dezavaMzakA paricaya diyA hai| sarvAdhikArI sukRtAdhikAraH zrIvarmalAkhyasya babhUva rAjJaH asaktadRSTivirajAH sadaiva devo'paraH suprabhavevanAmA // 1 // kAle mitaM tathyamudarkapathyaM tathAgatasyeva janaH sacetAH vinAnurodhAtsvahitecchayaiva mahIpatiryasya bacazcakAra // 2 // tasyAbhavaddattaka ityudAttaH kSamI mRdurdharmaparastanUjaH yaM vIkSya vaiyAsamajAtazatrorvacoguNagrAhi janaH pratIye // 3 // sarveNa sarvAzraya ityanindyamAnandabhAjA janitaM janena yazca dvitIyaM svayamadvitIyo mukhyaH satAM gauNamavApa nAma // 4 // zrIzabdaramyakRta-sarga-samAptilakSma lakSmIpatezcaritakIrtanamAtracAru / tasyAtmajaH sukavikIrtidurAzayAda: kAvyaM vyadhAtta zizupAlavadhAbhidhAnam // 5 // (zizupAlavadhakAvyake aMtakA kavivaMzavarNana) ADS Arya kalyANagautamasmRtigraMtha
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAHILAIMILIARRIMILAIMIRMIRMIRRAIMIRAHIMinimum mAghake zizupAlavadha kAvyameM rAjanItikA varNana karate hae rAjanItiko samatA zabdavidyA (vyAkaraNazAstra) ke sAtha kI hai jisakA Azaya yaha hai :--pada-pada para niyamapAlana karanevAlI arthAt saba vyavahAravAlI (anutsUtrayadanyAsA) sevakoMkI yathAyogya jIvikA dene vAlI (sadvRtti) aura sthAyI jIvikA denevAlI (sannibaMdhanA) hone para bhI yadi rAjanIti guptadUtarahita (apaspazA) ho to zobhA nahIM detI hai / anusUtrapadanyAsA sadvRttiH snnibndhnaa| zabdavidya va no bhAti raajniitirpshpshaa|| (zizupAlavadhakAvya, sarga 2) zizupAlavadhakAvya kI zreSThatA kA eka anupama uddharaNa nimnalikhita hai| janazrati anusAra mAgha ke sarasvatIkA pujArI hote hue bhI usa para lakSmI kI asIma kRpA thii| eka bAra rAjA bhoja mAghakA vaibhava Adi dekhane ko zrImAlanagara ko pAyA / mAgha paMDitane usakI aguvAI kI aura vaha apane ghara rAjA ko le gyaa| rAjA kucha dina mAgha ke ghara tthhraa| usakA atula vaibhava aura aparimita dAnazIlatA dekhakara bhoja cakita raha gayA / kubera samAna saMpattivAlA mAgha vidvAnoM ko aura yAcakoM ko unakI icchAnusAra dravyadAna de dekara vRddhAvasthAmeM daridra ho gyaa| daridratA se duHkhI hokara usane apane deza se palAyana kara diyA evaM dhArAnagarI meM jAkara nivAsa kiyaa| vahA~se usane apanI patnI ke sAtha svaracita kAvya zizupAlavadha dravyaprApti kI prAzAse rAjA bhojake pAsa bhejaa| bhojane usa strI se vaha kAvya lekara usa pustaka ko kholA to prAtaHkAla ke varNanakA kumudavanamapathi se prAraMbha hone vAlA eka zloka dRSTigocara hayA / vaha zloka nimna prakAra se thA--- kumudavanamapathi zrImadambhojaSaNDaM tyajati mudamulUka: prItimAMzcakravAkaH / udayamahimarazmiryAti zItAMzurastaM hatavidhilasitAnAM hrIvicitro vipAkaH / / Azaya-sUrya ke udaya aura caMdrake asta hone para kumadakI (rAtri meM khilanevAle kamaloM kI) zobhA naSTa ho jAtI hai aura ambhoja (dinameM khilane vAle kamala) suzobhita hote haiM, ullU nirAnaMda aura cakravAka sAnaMda hote haiN| ukta zlokakA bhAva dekhate hI vidvAna rAjA bhoja mugdha ho gyaa| usane kahA-kAvya kA to kahanA hI kyA ? yadi isa zloka ke lie hI sArI pRthvI de dI jAya to kama hogii| phira rAjA ne mAgha kI patnI ko eka lAkha rupayA bheMTa dekara vidA kiyA / apane ghara lauTane para yAcakoM ne use mAgha kI patnI jAna yAcanA kI jisa para usane vaha sArA dravya una logoM ko de diyaa| patnI ne khAlI hAtha patike pAsa jAkara pUrNa vivaraNa apane svAmI ko kaha sunaayaa| mAgha kavine patnI se kevala itanA hI kahA ki tuma merI mUrtimatI kIrti hI ho / yAcaka punaH mAghake ghara yAcanA karane gaye kiMtu mAghake pAsa usa samaya kucha bhI dene ko nahIM thaa| usa paristhiti se duHkhita hokara usakA prANAnta ho gyaa| jaina muni udyotanasurikI kuvalayamAlA kathA vi. saM. 778 meM bhInamAla meM pUrI huI thii| zrI haribhadrasUrikI sAhitya-pravRtti kA kSetra bhI bhInamAla hI thaa| muni siddharSine upamitibhavaprapaMcA kathA vi. saM. 662 meM bhInamAla meM pUrI kii| usa kAla meM sAhitya kSetra meM bhInamAla ne unnati sImA prApta kI thii| (vizeSa ke lie dekheM isa lekhakA pariziSTa / ) - zrI Arya kathAkAgautama smRti graMtha .
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ [44]mmons vi. saM. 705 meM jayaNakumArakA vaMzaja rAjA sAmaMta rAjagaddI para virAjamAna huA / isake pUrva vi. saM. 685 meM bhInamAlakA rAjA vyAghramukha (varmalAta) batAyA gayA hai| isalie sAmaMtakA varmalAta se koI na koI saMbaMdha, pitAputra kA athavA bhrAtA kA honA caahie| isa sabaMdha meM itihAsa prApta nahIM hai / sAmaMta ke do putra the jinake nAma kramazaH jayaMta va vijayaMta the| rAjA sAmaMtane apane jyeSTha putra jayaMta ko bhInamAla kA rAjya sauMpA evaM usake laghubhrAtA vijayaMta ko par3osI rAjya lohiyAraNa nagarakA rAjya sauNpaa| lohiyANa nagara aAjakA jasavaMtapurA hI hai| pitA kI mRtyu ke bAda jayaMtane lar3AI kara apane laghubhrAtA vijayaMtakA rAjya har3apa liyA / vijayaMta vahAM se bhAgakara banAsanadI ke taTa para rAjA ratnAditya ke yahA~ apane mAmA vajIsiMha ke pAsa calA gyaa| bajIsiMhane vijayaMta ko varSAkAla taka vahIM rahane kI salAha dii| vijayaMta varSAkAla taka apane mAmA ke rAjya meM zaMkhezvara grAma meM rahane lagA / usa samaya zaMkhezvara grAma meM jainamunizrI sarvadevasari cAturmAsa birAjamAna the| eka samaya ve prAcAryajI mahArAja prAtaHkAla zaucAdi se nivRtta ho apane upAzrayameM padhAra rahe the| rAjA vijayaMta usa samaya AkheTa hetu vana meM prasthAna kara rahA thaa| jainamuniko sAmane Ate dekha, apazukana jAnakara usane guru mahArAja ko mArane ke hetu se hAtha UMcA utthaayaa| kiMtu prAcAryajI ke atizaya ke prabhAva se usa rAjA ke hAtha staMbhita raha gaye, evaM rAjA ko bahuta pIr3A hone lgii| isa para rAjA bahuta zarmiMdA huA aura usane prAcAryajI mahArAja se kSamAyAcanA kI / munirAja ne rAjA ko kSamA kara diyA, rAjA munirAja ke pairoM para gira pdd'aa| isa para rAjA ke zarIra kI vyAdhi kama haI / vi. saM. 723 meM mArgazIrSa mAsa kI dazamIke dina rAjA vijayaMtane jainadharma svIkAra kiyA, zrAvaka ke bAraha vrata aMgIkAra kiye evaM jIvahiMsA tathA abhakSyabhojanAdi tyAga diyaa| varSAkAla samApta hone ke bAda vijayaMta apane mAmA vajIsiMha ke sAtha bhInamAla nagara: paayaa| vajIsiMha ne apane 'bhANeja jayaMta ko samajhAbujhA kara vijayaMtakA lohiyANanagara kA rAjya use vApisa dilaayaa| rAjya prApti ke bAda vijayaMta rAjyamada se prAmAdI ho gyaa| usane samyakatvako tyAga diyA aura mithyAtva grahaNa kara liyaa| AcAryazrI ko isa bAtakA jJAna hote hI unhone apanI AkarSaNa vidyA se rAjA ko zaMkhezvara bulAyA evaM pratibodha dekara punaH samyaktva grahaNa kraayaa| rAjA bahuta hI kSobhayukta ho gayA evaM prAcArya jI mahArAja se usane kSamA maaNgii| usane prAcArya jI se vinati kara lohiyANa nagara padhArane kA Agraha kiyaa| mahArAja ne bhI rAjA kI vinati svIkAra kI tathA cAturmAsa bhI lohiyANa nagara meM hI kiyaa| prAcArya jI mahArAja ke upadeza se rAjAne lohiyAraNa nagara meM zrIRSabhadevaprabhu kA jinamaMdira bnvaayaa| zrI sarvadevasUrine isa maMdira kI pratiSThA kraaii| rAjA vijayaMtane nagara meM pauSadhazAlA bhI karavAI / vi. saM. 745 meM prAcArya sarvadevasUri svarga sidhAre / rAjA vijayaMta ke ATha patniyAM thIM jinake nAma kramazaH debhAI, somAI, kastUrAI, zrIbAI, kaparAI, rAjabAI, lakSmI evaM pUnAI the| vi. saM. 749 meM zrIbAI kA putra jayavaMta rAjasiMhAsana para baitthaa| jayavaMta ke tIna rAniyAM thIM jinake nAma saMpU, ramAI va jIvAI the| saMpUkA putra malla nAgeMdragaccha ke prAcArya se pratibodhita humA / usane dIkSA aMgIkAra kI aura ve somaprabhAcArya nAmase prasiddha hue| rAjA jayavaMta kI dUsarI rAnI ke vanA nAma kA putra thA jo jala meM DUba kara mara gayA thaa| isaliye ukta vanAkA putra athavA jayavaMtakA pautra bhAgajI lohiyANa nagara kI rAjagaddI para AsIna huA / bhAraNajI bar3A vIra evaM parAkramI rAjA thaa| usI ke vaMzake bhInamAla ke rAjA jayaMta ke saMtAnavihIna hone se usakI mRtyu ke bAda bhInamAlakA kA rAjya bhAragajIne apane adhIna kara liyaa| bhANa rAjAne apane rAjya kA vistAra uttara pUrva meM gaMgA ke kinAre taka vistRta kara kahI na zrIA kAyANauprasRtigraMtha
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ diyA thA / dakSiNa meM gujarAta ke pradeza bhaDoca taka yaha rAjya phailA huA thaa| bhANarAjA ke saMsAra pakSake kAkA zrImalla jo sAdhu ho gaye the aura jinakA nAma somaprabha prAcArya thA, vihAra karate-karate vi. saM. 775 kI sAla meM bhInabhAla padhAre the| unhoMne bhInamAla ke rAjya-parivAra ko upadeza dekara unake pArivArika kleza ko dUra kiyaa| zrI bhANarAjA kI vinati para prAcArya jI ne bhInamAla meM cAturmAsa kiyaa| bhANarAjA ne zatrujaya evaM giranArakI saMghasahita yAtrA kii| unhoMne apane kulaguru zaMkhezvaragaccha ke prAcArya udayaprabhasariko nimaMtraNa dekara saMghake sAtha yAtrA karane ko bulAye / bhAraNarAjA kI yaha saMghayAtrA bar3I vizAla thii| paurANika kathAnusAra bhAraNarAjA ko ukta saMghayAtrA meM, sAta hajAra ratha, savAlAkha ghor3e, dasa hajAra hAthI, sAta hajAra pAlakI, pacIsa hajAra UMTa evaM gyAraha hajAra bailagAr3iyAM thiiN| bhANarAjA ke saMghavI padake tilaka karane ke bAre meM eka vivAda utpanna huaa| jisa para bhinna-bhinna gaccha ke prAcAryoM ko ekatrita kara isa viSaya para vicAra . kiyA / vicAra-vimarza ke bAda yaha nirNaya kiyA gayA ki saMghavIpadakA tilaka kulaguruko hI karane kA adhikAra hai| isake bAda zrI udayaprabhasarijI ne bhANarAjA ko saMghavI padakA tilaka kiyA / bhANa rAjA ne ukta saMghameM aThAraha karor3a sonAmoharoMkA kharca kiyaa| bhaviSya meM bhI aise viSayoM para koI vivAda utpanna na ho isaliye sabhI gacchoM ke prAcAryoM ne milakara yaha maryAdA bAMdhI ki jo prAcArya jisa zrAvaka ko pratibodha dekara jaina banAve vaha sAdhu usa zrAvaka kA kulaguru mAnA jAyagA / kulaguru apanI bahI meM apane zrAvakakA nAma darja karegA evaM bhaviSya meM usa zrAvakake dvArA koI pratiSThA Adi kArya usake kulaguru ke dvArA hI saMpanna karAyA jAyagA / yadi ve kulaguru kahIM dUra virAjamAna hoM to unheM nimaMtraNa dekara bulAnA Avazyaka hai| yadi kisI kAraNavaza kulaguru na pA sakeM to unakI prAjJA lekara anya prAcArya se ye kArya saMpanna karAye jA sakate haiM / usake bAda jo prAcArya jinhoMne uparokta kArya saMpanna karAyA ho ve usa zrAvaka ke kulaguru mAne jaayeNge| isa vyavahArako lipibaddha kiyA gayA evaM usa para vibhinna gaccha ke prAcAryoM ne evaM zrAvakoM ne hastAkSara kiye / jo nimnaprakAra haiM: sa gaccha kA nAma AcArya kA nAma nAgeMdragaccha zrI somaprabhAcArya brAhmaNagaccha zrI jijjagasUri upakezagaccha zrI siddhasUri nivRttigaccha zrI maheMdrasUri vidyAdharagaccha zrI hariyAnaMdasUri sAMkeragaccha zrI IzvarasUri zaMkhezvaragaccha zrI udayaprabhasUri isake atirikta zrI AharasUri, Ardra sUri, jinarAjasUri, somarAjasUri, rAjahaMsasUri, guNarAjasUri, pUrNabhadrasUri, haMsatilakasUri, prabhAratnasUri, raMgarAjasUri, devaraMgasUri, devAnaMdasUri, mahezvarasUri, brahmasUri, vinodasUri, karma rAjasUri, tilakasUri, jayasiMhasUri, vijayasiMhasUri, narasiMgasUri, bhImarAjasUri, jayatilakasUri, caMdahasasUri, vIrasiMhasUri, rAmaprabhasUri, zrI karNasUri, zrI vijayacaMdasUri evaM amRtasUri ne bhI hastAkSara kiye / ukta likhita para zrI bhAgarAjA, zrImAlI jogA, rAjapUrNa evaM zrI karNa Adi zrAvakoM ne bhI hastAkSara kiye| e zraArya ka yANaoNtaHsmRti graMtha racI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ [46] IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII I IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII bhAraNa rAjA ke 325 rAniyAM thiiN| paraMtu kisI ke bhI santAna nahIM thii| isaliye santAna kI cAhanA rAjA ne apane kulaguru ke samakSa vyakta kI / zrI udayaprabhasUri prAcArya jI ne bhANarAjA ko batalAyA ki yadi vaha upakeza nAmake nagarake nivAsI zrI jayamala seTha kI putrI ratnAbAI se vivAha kara sake to use do putraratnoM kI prApti ho sakatI hai| bhANarAjA ne kulaguru kI bAta suna kara zrI jayamala seTha se usakI putrI ratnAbAI kA vivAha svayaM ke sAtha karane kA prastAva rkhaa| jayamala seTha ne rAjA kA ukta prastAva nahIM maanaa| phira eka vArAMganA kI sahAyatA se bhANarAjA usa ratnAbAI ke sAtha isa zarta para vivAha karane meM samartha hue ki ratnAbAI se utpanna putra bhInamAla kA rAjyAdhipati hogaa| vivAha ke pAMca varSa bAda ratnAbAI ne eka putraratna ko janma diyA jisakA nAma rANA rakhA gyaa| usake kucha kAla bAda ratnAbAI ne eka anya putra ko janma diyA jisakA nAma kumbhA rakhA gyaa| ina putraratnoM kI prApti se bhANarAjA ko jaina dharma meM pragADha zraddhA ho gii| usane kulaguru ke pAsa zrAvaka ke bAraha vrata grahaNa kiye evaM nagara meM yaha udghoSaNA karAI ki jo koI vyakti jaina dharma svIkAra karegA vaha rAjA kA sArmika bhAI banegA, rAjA usakI sabhI manovAMchanA pUrI kregaa| yaha ghoSaNA vi. saM. 795 kI migasara zukla dazamI ko ravivAra ke dina kI gaI thii| ukta ghoSaNA ke bAda bhInamAla meM rahane vAle zrImAlI brAhmaNa jAti ke 62 karor3apati seThoM ne jaina dharma svIkAra kiyaa| zrI udayaprabhasUrijI AcArya ne una brAhmaNa seThoM ko pratibodha dekara unake mastaka para vAsakSepa ddaalaa| una brAhmaNa seThoM ke gotra va nAma nimnalikhita the :krama saMkhyA gotra kA nAma zeTha kA nAma krama saMkhyA gotra kA nAma zeTha kA nAma 1. gautama vijaya sAMkhya manA hariyANa zaMkha mahAlakSmI mamana kAtyAyana zrImalla vIjala vardhamAna bhAradvAja nor3A lAkila govardhana Agneya vadhA dIpAyana godha kAzyapa janA pAradha mIsa vAridhi rAjA cakrAyudha sAraMga pArAyaNa somala 24. jAMgala rAyamalla vasIyaNa mamaca 25. vAkila khoDAyana joga 26. mADhara jIvA loDAyaNa sAliga 27. tugiyAraNa vijaya pArasa tolA 28. pAyana vAmau ceDIsara nArAyaNa elAyana kaDA dohila javA~ 30. cokhAyaNa jAMjaNa pApaca sasadhara asAyaNa 16. dAhima zaMkA 32. prAcIna rAjapAla 19. U * 22. 23. dhannA 0 0 0 0 29. 0 poSA * rAe mAM zraArya kalyANagautamasmRtigraMtha
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mmmenw[47] 48. candra sAMtu lAkhu dughaDa krama saMkhyA gotra kA nAma zeTha kA nAma krama saMkhyA gotra kA nAma zeTha kA nAma 33. kAmarU sahadeva jAlaMdhara dou 34. momAna karmaNa takSaka muja mAMkA 50. khAjila vaTara prAditya 51. vAyana bohila harakhA sAradhara rAjala viSNu 53. dhIradha vaghA svastika depA 54. Atreya zrIpAla amRta caMDa 55. grAhaTa mokA cAmilA nAnA kakarSa gonA kauzika 57. bebAyana sahasA baTula mamaca 58. bhIma nAgaDa molA dIrghAyaNa hApA jAyaNa sIpA totila Dou nathu 61. badusara dharaNa jalidhara hAthI 62. vAvaka taduparAMta prAcArya udayaprabhasUrijIne prAgvara brAhmaNa jAtike ATha zeThoMko pratibodha dekara vi. saM. 795 kI phAlguna zuklA dUjako jaina banAye jinake nAma va gotra nimnaprakAra haiM : haradeva kumaDa 5 raMga goviMda anu krama saMkhyA gotra kA nAma zeTha kA nAma krama saMkhyA gotra kA nAma zeTha kA nAma kAzyapa narasiMha pArAyaNa. nAnA puSpAyana mAdhava 6. kArisa nAgaDa Agneya jUnA 7. vaizyaka rAyamalla vacchala mANika 8. mADhara isa prakAra bhInamAla ke kula 70 karor3apati brAhmaNa seThoM ne apane rAjA kA anusaraNa kara jainadharma aMgIkAra kiyaa| usa kAla meM isa nagara kI prajA bahuta hI sukhasamRddhi saMpanna thI evaM rAjA bhI bar3A parAkramI, dharmaparAyaNa evaM nyAyI thaa| yaha krama 316 varSa taka calatA rhaa| vi. saM. 1111 meM bor3I mugala eka musalamAna rAjA ne lUTapATa karane ke uddezya se bhInamAla para car3hAI kI tathA khUba dhana lUTa kara vaha apane deza le gayA / mugala rAjA ke atyAcAra se bhayabhIta hokara anekoM loga nagara chor3a kara bhAga gye| adhikAMza loga par3osI rAjya gujarAta meM jA bse| kahate haiM ki vallabhI se sabhyatA evaM sampannatA bhInamAla meM pAI aura bhInamAla se vaha gujarAta meM jA TikI / sAmAjika rItirivAja, rahana-sahana kA DhaMga aAja bhI bhInamAla va gujarAta kA karIba-karIba saMmAna pAyA jAtA hai| e Arya kathAghaoNmasmRtigraMtha vira che
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhInamAla se pArAyaNa kara gautamagautrIya seTha vijayakA vaMzaja sahade vi. saM. 1111 meM cAmpAnera ke pAsa bhAleja nAmaka nagara meM jAkara basa gye| vahAM jAkara usane kirANA kA vyApAra kiyA jisa para usakI bhaMsAlI upagotra kAyama huI / sahade bhaMsAlI ke do putra hue| eka kA nAma yazodhana aura dUsare kA nAma somA thaa| yazodhana bar3A hI pratApI puruSa thaa| eka bAra vaha dAhajvara se bahuta pIDita huaa| anekoM upAya kiye lekina usakI pIr3A zAnta nahIM huii| vivaza ho yazodhana kI mAtA ne apanI gotrajA devI kI ArAdhanA kii| taba usakI ambikA nAmaka gotrajA devI ne prakaTa hokara kahA ki tumhAre kuTumba ne zuddha samakita jaina dharma ko tyAga kara mithyAtva svIkArA hai isaliye maiMne tumhAre putra yazodhana ko dAhajvara se pIr3ita kiyA hai| isa para yazodhana kI mAtA ne apanI gotrajA devI se kSamAprArthanA kI evaM bhaviSya meM aisI truTi na karane kA vacana diyaa| taba ambikA devI ne use kahA ki tumhAre nagara meM zuddha cAritra kI pAlanA karane vAle, vidhiyukta jaina dharma kI prarUpaNA karane vAle zrI vijayacandrajI upAdhyAya padhAre haiM unake caraNa dhokara usa jala se yazodhana kA zarIra siMcana karane para jvara kI pIr3A zAnta ho jaaygii| yazodhana kI mAtA ne apanI gotrajA devI ke AdezAnusAra upAya kiyA jisase yazodhana ko jvara kI pIr3A se mukti milii| svastha hone para yazodhana ko usakI mAtA ne usakI gotrajA devI dvArA batAyA huA sampUrNa vRttAnta kaha sunAyA jisase yazodhana bhI bahata prabhAvita hyaa| vaha upAdhyAyajI mahArAja ke caraNoM meM jA girA / guru mahArAja ne usako pratibodha dekara zuddha samakita kA rAgI bnaayaa| yazodhana ne guru mahArAja ke mukha se bAraha vrata svIkAra kiye / yazodhana ne vinati kara zrI vijayacanda upAdhyAyake guru zrI jayasiMhasUri prAcArya ko apane nagara meM bulAye / usane prAcAryajI kA sUndara praveza mahotsava kiyaa| vi. saM. 1169 vaizAkha suda 3 ko prAcAryazrI jayasihasUri ne vijayacanda upAdhyAyajI ko prAcAryapada pradAna kiyaa| aura unakA nAma Arya rakSita rakkhA / zrI pAryarakSita sUri ke prAcArya padAsIna hone ke utsava meM zrI yazodhana bhaMsAlI ne kAphI dhana kharca kiyA evaM mahotsava kiyaa| zrI pAryarakSitasUri ke upadeza se zrI yazodhana bhaMsAlI ne bhAleja evaM anya sAta nagaroM meM sAta jinamandira banAye / zrI zatru jayatIrtha kI mahAna saMghayAtrA kii| zrI yazodhara bhaMsAlI ke yazogAna kI eka hastalikhita pustaka meM kavitA milatI hai jo nimna prakAra se hai : bhalu nagara bhAleja vase bhaMsAlI bhujabala / tAsa putra jayavanta jasodhana nAme nirmala / / pAve paravata jatra kAja AviyA ghghii| namI devI ambAI bhAvI rahIyA talahaTI / / prAviyA suguru ehave same prAryarakSita sUrivara / dhana-dhana yazodhana paya namI caraNa name cAritradhara / / dharI bhAva mana zuddha buddhi pada praNabhe sahi guru / Aja saphala mujha divasa puNye pAmiyA kalpataru // janma maraNabhaya-bhIti sAvayavaya saakhe| samakitamUla susAdhu devaguru dharmaha pAye // DEaa zraArya kayANAgautama smRtigraMtha
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ / pariharI pAya zubha prAcare dhare dhyAna dharmanU mahotA / e zrImAlI dhurasakhA dhana-dhana jazodhana e sakhA / / bhInamAla nagarameM lIMbA nAmaka seTha rahatA thA jinake bIjalade nAmaka patnI thii| vi. saM. 1331 kI sAla meM usa lIMbA seTha ke ghara eka putraratna ne janma liyA jisakA nAma dharmacandra rakkhA gyaa| lIMbA apane parivAra sahita jAlora meM vyApAra karane gayA thA aura vahAM para jAkara basa gayA thaa| eka samaya zrI devendrasUrijI mahArAja kA jAlora meM padArpaNa hayA / dhArmika pravRtti ke zrAvaka hone ke nAte lIMbA kA samparka prAcAryajI se huaa| zrI devendrasUrijI kI vairAgyamaya vANI se lIMbA kA putra dharmacanda prabhAvita hayA aura usane cAritra aMgIkAra karane kI icchA vyakta kii| apane mAtApitA kI AjJA prApta kara vi. saM. 1341 meM dharmacanda ne prAcArya mahArAja se dIkSA prApta kii| unakA nAma zrI dharmaprabhamuni rakkhA gyaa| vi. saM. 1359 meM mUni dharmaprabha ko prAcAryapada prApta huA evaM vi. saM. 1371 meM Apane gacchezapada prApta kiyaa| AcAryazrI dharmaprabhari ne vi. saM. 1389 meM 57 prAkRta gAthAoM kAlakAcArya kathA kI racanA kii| isa grantha ke maMgalAcaraNa meM nimna zloka likhA gayA hai nayarammi dharAvAse AsI sirivayarasiMharAyassa / putto kAlayakumaro deviisursundriijaao| grantha ke anta meM kavi ne apane nAma kA aura kAla kA varNana kiyA hai jo isa prakAra hai-iti zrIkAlakAcArya-kathA saMkSepataH kRtA / aMkASTayakSaH 1389 varSe aiM zrI dhrmprbhsuuribhiH|| iti zrIkAlakAcArya kathA // cha / / zrI / / OM namaH // : // eka hI grantha kI racanA karake vizvakhyAti ajita karane vAle granthakAra bahuta hI kama mileNge| prAcArya dharmaprabhasari una virala granthakAroM meM se eka haiN| jinakI kRti kAlakAcAryakathA vizvaprasiddha hai| isa grantha kI pazcimI rASTroM ke vidvAnoM ne khUba prazaMsA kI hai| balina ke pro. I. lAyamenane Zeitsch Deutsch Morgenlandischen tathA W. Norman Brown ne vAziMgTana meM The Story of Kalaka ke nAma isa grantha kA prakAzana karAyA hai| prAcIna jaina granthakAroM ne bhI dharmaprabhasUri kRta kAlakAcArya kathA kA ullekha apane granthoM meM kiyA hai| jaise vicAraratnasaMgraha meM zrI jayasomasUri ne evaM zrI samayasundarajI ne samAcArI zataka meM ukta kAlakAcAryakathA kA prasaMga diyA hai| Aja bhI India Office Library meM isa kathA kI prati vidyamAna hai| aAMcalagacchIya AcArya zrI bhAvasAgarasUri kA janmasthAna bhI bhInamAla thaa| ApakA janma vi. saM. 1510 meM mAghamAsa meM huaA thaa| unake pitA kA nAma zrI sAMgarAja evaM mAtA kA nAma zrImatI zRgAra devI thaa| inakA janma kA nAma bhAvaDa thaa| AcArya dharmamUrtiri kI paTAvalI meM prAcArya bhAvasAgarasUri kA janmasthAna narasAraNI (narasAraNa) batAyA gayA hai| zrIbhAvasAgarasari kI dIkSA vi. saM. 1520 meM huI thii| ina ke guru kA nAma zrI jayakesarasUri thaa| bhAvasAgarasari ne anekoM zAstroM kA adhyayana kiyA evaM ve AgamoM ke pAraMgata vidvAn bane / Apako zrI gor3I pArzvanAtha prabhu kA iSTa thaa| zrI bhAvasAgarasUri ke hAtha se anekoM pratiSThAyeM huI haiN| itihAsa ke agAdha sAgara meM aura bhI kitane motI hoMge jo isa dharAne utpanna kiye haiN| isa viSaya meM koI jitanI gaharAI se DhUDhane kA prayatna karegA use utanI hI apAra ratnarAzi prApta hogii| kyoMki anekoM granthoM meM anekoM prasaMgoM para isa nagara kA nAmollekha hayA hai| Aja bhI yaha nagara jile kA pramukha vyAvasAyika sthala hai| prAcIna avazeSoM ke rUpa meM yahAM mandira, tAlAba, bAva athavA kue Aja bhI vidyamAna haiN| relave sTezana se gAMva kI / mAM zrI Arya karayANagautamasmRtigraMtha eE PAL
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarapha Ate hue sTezana se lagabhaga eka kilomITara calane para prAcIna kAla meM pati kI mRtyu ke pazcAta patnI ke satI hone kI smRti rUpa meM dehariyAM bhagnAvazeSa ke rUpa meM khar3I pAI jAtI haiN| prAge rAnIvAr3A roDa para caNDInAtha kA mandira evaM vAva hai| yaha bhI bahuta purAnA mandira hai| isI mandira ke pAsa meM eka UMcA TobA hai| yahAM para jagatasvAmI sUrya kA mandira vi. saM. 222 meM banA thaa| usa mandira ke avazeSa isa TIbe kI khudAI karane se milate haiN| abhI hAla hI do varSa pUrva isa TIbe ko samatala karate samaya jamIna meM se saMgamaramara ke patthara kA banA hamA thambhe ke Upara kA ToDA milA hai jo nagarapAlikA udyAna meM vidyamAna hai| isI mandira ke thambhe kA eka bhAga Ama bAjAra meM gaNeza cauka meM par3A hai| nagara ke madhya meM vArAha zyAma kA mandira hai jo bhI bar3A prAcIna najara prAtA hai| nagara ke uttara pazcima meM vizAla jAkhauDA tAlAba hai| tAlAba ke uttara kI tarapha pAla para dAdelI vAva hai| nagara ke uttara meM naratA gAMva kI tarapha jAne vAle golavI tAlAba hai jo kisI jamAne kA gautamasAgara tAlAba hai| golANI tAlAba ke pAla para kucha dehariyAM banI huI haiM jo kucha jaina muniyoM kI haiN| pazcima kI tarapha karIba do mIla kI dUrI para pahAr3I hai jisakA nAma khImajA DugarI hai| pahAr3I para eka mandira hai jo khImajA mAtA kA mandira hai / khImajA mAtA (devI) ke bAre meM pUrva meM likhA jA cukA hai| pahAr3I kI talahaTI meM bAlAsamandha tAlAba hai / isa tAlAba ke bAre meM eka dantakathA pracalita hai ki gautama RSi ne kisI kAraNavaza isa tAlAba ko zrApa diyA thaa| usake bAda isa tAlAba meM pAnI nahIM rahatA anyathA usake pUrva yaha tAlAba eka jhIla ke samAna bharA rahatA thA / nagara meM Aja sAta jaina mandira haiN| jinameM se cAra to zahara meM haiN| eka sTezana kSetra meM tathA do nagara ke baahr| hAthiyoM kI pola meM prabhu pArasanAthajI kA evaM mahAvIrasvAmI kA aise do mandira haiN| ye donoM jinapratimAeM sarvadhAtu kI banI haI haiM aura vikrama kI gyArahavIM zatAbdI kI pratiSThita haiN| zahara ke madhya meM gaNeza cauka meM prabhu zAntinAthajI kA derAsara hai| yaha mandira kisI yati dvArA mantroM se bhInamAla meM utArA gayA hai aisI dantakathA pracalita hai| nagara kI kula janasaMkhyA lagabhaga 25000 hai jinameM 800 ghara jaina haiM / jainoM ke do sampradAya haiM tapAgaccha traistutika samAja evaM aMcalagaccha / tapAgaccha ke ghara karIba 650 haiM evaM aMcalagaccha ke ghara 150 haiN| samAja kA vAtAvaraNa sauhArdapUrNa hai| sabhI loga Apasa meM riztedArI se jur3e hae haiN| samAja kI vyavasthA purAnI paMcAyatI vyavasthA ke anusAra hai / pariziSTa-1 bhInamAla ke zrAvaka ke dvArA zrRtabhakti isa lekha ke anusaMdhAna meM yaha batAte hue AnaMda ho rahA hai ki bhInamAla ke ratna gacchanAyaka pU. bhAvasAgarasUri ke sadupadeza se bhInamAla ke zrI lola zrAvaka ne saM. 1563 meM zrIkalpasUtra sacitra likhavAyA thaa| bahuta saubhAgya aura AnaMda kI bAta hai ki jayapura kI prAkRta bhAratI saMsthA ne isa kalpa sUtra kI prAcIna citra aura DijAina sahita AvRtti nikAlI hai| isakA sampAdana mahopAdhyAya vinayasAgarajI ne kiyA hai / citra ke blaoNka prAcIna citroM ke banAye haiN| isa prAvatti kA prakAzana karake saMsthA ne jaina sAhitya kA bar3A upakAra kiyA hai / grantha kI prazasti meM bhInamAla ke zrAvaka evaM aMcalagaccha kA ullekha hone se ise yahAM diyA jA rahA hai : svasti-prada-zrI-vidhipakSamukhyA-dhozA samastAgamatattvadakSAH / zrIbhAvataH sAgarasUrirAjA, jayanti saMtoSitasatsamAjAH // 1 // ka) Arya kalyANagadhsmRtigraMtha che
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ M mmmmmmmmmmmmIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIImmmmmmmmmmmmm[51] bAla zrIratnamAlaM kila puSpamAlaM, zrImAlamAhuzca tato vizAlam / jIyAd yuge nAma pRthag dadhAnaM, zrIbhinnamAlaM nagaraM pradhAnam // 2 // oesavaMze sukhasannivAse prAbhAbhidhaH sAdhusamo babhAse / bhAti sma tajjJo bhuvi sAdarAjastadaMgajaH zrIghuDasI rarAja // 3 // tasyAsti vAchUrdayitA prazastA, ko'laM guNAn varNayitu na yasyAH / yA'jIjanat putramaNi pradhAnam, lolAbhidhAnaM suragosamAnam // 4 // jAyAdvayI tasya guNaughakhAnI, caMdrAulIzcAnyatamA'tha jaanii| vizvaMbharAyAM vilasaccaritrAH sutA amI paMca tayoH pavitrAH // 5 // vajrAMgadAbhidha-hemarAja-zcAmpAbhidhAno'pyatha nemarAjaH / sutA ca jhAMbhUraparA ca sAmpUstathA tRtIyA pratibhAti pAtUH // 6 // ityAdi niHzeSaparicchadena, parivRtena praNatottamena / zuddhakriyApAlana pezalena, zrIlolasuzrAvakanAyakena // 7 // suvarNadaNDapravirAjamAnA, vicitrarUpAvaliniHsamAnA / zrI kalpasUtrasya ca pustikeyaM kRzAnuSaTpaMca dharAmite'bde (1563) // 8 // saMlekhitA zrIyutavAcakendra-zrIbhAnumervAhvayasaMyatAnAm / vivekataH zekharanAmadheya-sad vAcakAnAmupakAritA ca // 9 // na jAtu jADyAdidharA bhavaMti, na te janA durgatimApnuvanti / vairAgyaraMgaM prathayatyamoghaM, ye lekhayantIha jinAgamogham // 10 // zrIjinazAsanaM jIyAda jIyAcca zrIjinAgamaH / tallekhakazca jIyAsu-rjIyAsurbhuvi vAcakAH / / __ arthAt pUrvasamaya meM jo ratnamAla, puSpamAla aura zrImAla nagara ke bhinna bhinna nAma se vikhyAta thA aura jo Aja bhinnamAla ke nAmase prasiddha hai, usa nagarI meM prosavAla vaMza ke prAbhA nAmaka zrAvaka rahate the| prAbhA kA putra sAdarAja thA aura sAdarAja kA putra ghuDasI thaa| ghuDasI kI dharmapatnI kA nAma vAchu thaa| ghuDasI ke putra kA nAma lolA thaa| lolA kI do patniyAM thIM-caMdAuli aura jaanii| lolA zrAvaka ke vajrAMga, dUdA, hemarAja, campA aura nemarAja nAma ke pAMca putra the tathA jhAMjha, sAMpU aura pAtU nAmaka tIna putriyAM thiiN| vidhipakSa (aMcalagaccha) ke gaNanAyaka zrI bhAvasAgarasUri ke dharmasAmrAjya meM vAca kendra (upAdhyAya) zrI bhAnumeru ke upadeza se tathA vAcaka vivekazekhara ke upayoga ke liye isa lolA zrAvaka ne samasta parivAra ke sAtha vi. saM. 1563 meM citrasaMyukta isa pustaka ko suvarNavarNAkSaroM meM likhvaayaa| bhInamAla meM likhI haI yaha hastaprati rAjasthAna prAcya vidyA pratiSThAna se milI hai| usakA kramAMka 5354 hai| patra saMkhyA 136 hai| mApa 28.5411.3 senTimITara hai| mUlapATha kI paMkti 7 aura akSara 26 cama zrI Arya kayANagautamasmRtigraMtha )
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ haiN| avacUri sahita hai| patra ke cAroM aura saMskRta bhASA meM avacUri likhI huI hai| patra ke eka tarapha madhya meM AkRti de rakhI hai aura patra meM dUsarI tarapha tIna DijAine de rakhI haiN| jo pAsamAnI aura lAla syAhI se tathA prAkRti kA madhya svarNa syAhI se aMkita hai| borDara meM do do lAla syAhI kI lakIroM ke madhya meM svarNa syAhI kI lAina dI hai| isa prati meM pazcimI bhArata kI jaina citra zailI, mukhyata: rAjasthAnI jaina kalA ke kUla 36 citra haiM jo ki svarNa pradhAna pAMca raMgoM meM hai| pariziSThaTa2 bhInamAla meM acalagaccha kA prabhAva aMcalagaccha ke prathama AcArya zrI AryarakSitasari evaM Apake paTTadhara zrI jayasiMhasari ne bhInamAla meM padArpaNa kiyA thA / acalagaccha ke nAyaka paTTadharoM meM zrI dharmaprabhasari evaM zrI bhAvasAgarasUri kA janma bhInamAla meM huaA thaa| aMcalagacchake mahAprabhAvaka pU. prAcArya zrI kalyANasAgarasUrine bhI bhInamAlako pAvana kiyA thaa| bhInamAlameM Apake ziSyakA cAturmAsa hA thaa| prAyaH mahopAdhyAya devasAgarajIkA cAturmAsa huA thaa| taba Apa khaMbhAta (gujarAta) meM cAturmAsa sthita the| bhInamAlase devasAgarajI ne Apako saMskRta padya-gadya meM aitihAsika patra likhA thA-jisameM bhInamAla evaM khaMbhAtameM aMcalagaccha ke sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAoMkA evaM dharmArAdhanAparvArAdhanAke varNana prApta hai| zrI kalyANasAgarasUri jaba bhInamAla padhAre the taba Apane goDIpArzvanAthakA strota racA thA / stotra ke Adi evaM aMtima zlokoM kA yahAM ullekha kara rahe haiM : vAmeyaM marudezabhUSaNataraM zrIpArzvayakSAcitam / kalyANAvali vallIsiMcanadhanaM zrIkSvAkuvaMzodbhavam / zrImacchrIkara-gauDikAbhidhadharaM pArzva supArzva bhaje // vAmAdevIke naMdana, marudezake uttama bhUSaNa, pArzvayakSake dvArA pUjita, kalyANakI paramparAko latAko siMcana karanevAle megha, uttama ikSvAkuvaMzake rAjA azvasena ke putra, najadIkake rASTroMke rAjAoM dvArA hamezA pUjita, jJAnalakSmI vAle, aura lakSmI denevAle, gauDika nAma dhAraNa karanevAle uttama pArzvavAle pArzvanAtha svAmIkA maiM zaraNa letA huuN| bhinnamAle sadA zreSThe guNavacchaSdabhUSite / puSpamAletarAbhikhye'nekavIhArasaMyute // zrImataH pArzvanAthasya stavanaM jagato'vanam / kalyANasAgarAdhIzaH sUribhI racitaM mudA // jo nagara guNavAle zabdoMse alaMkRta hai, puSpamAla jisakA apara nAma hai aura jo aneka jina mandiroMse samRddha hai aise sadaiva zreSTha bhinnamAla nagarameM, acalagacchake svAmI prAcArya mahArAja zrI kalyANasAgarasarine jagatake jIvoMkA rakSaNa karanevAlA tIrthaMkara pArzvanAthasvAmIkA yaha stavana AnaMdapUrvaka racA hai| (ka) A zrI Arya kalyANagotama smRti graMtha