Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્મ સં. ૮૮ (ચાલુ) વીર સં', ૨૫૦૯
વિક્રમ સંવત ૨ ૦ ૩ ૯ વૈશાખ
જ બ લગ અનુભવ જ્ઞાન, ધટ મેં પ્રગટ ભયે નહીં', તબ લગ મન સ્થિર હાત નહી', છીન જિમ પિપ૨ કો પાન , વેદ ભણ્યા પણ ભેદ વિના શક, પાથી પોથી જાણરે, ૨ સ ભજનમે ૨હત દવી નીત, નહિ તસ રસ પહિચાન, તિમ શતપાઠી પંડિતયું પણ, પ્રવચન કહત અજ્ઞાન રે, સાર લધા વિન ભાર કહ્યો શ્રત, ખર દૃષ્ટાંત પ્રમાણ, ચિદાનંદ અધ્યાત્મ રીલી, સમજ પરત એ ક તાન રે,
a પ. પૂ. ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મ સા.
પ્રકાશક : શ્રી જેન આ માનદ સભા-ભાવનગર
પુસ્તક : ૮ ૦ ||
એ : ૧૯૮૩
[અક : ૭
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લેખક
અનુક્રમણિકા ક્રમ લેખો
પૃષ્ઠ ૧ શ્રી વાસુ પૂજ્ય જિનસ્તવન
અમરચંદ માવજી શાહે
૧૧૭ ૨ ચઉ ગતિ જીવ ક્ષમાપના
આ. દેવશ્રી ગુણસાગરસૂરીરજી મ. સા. ૧૧૮ ૩ આત્માને કુટુંબ પરિવાર કર્યો ? રતિલાલ માણેકચંદ શાહ
૧૨૦ ૪ “ હતાશિની ” ની કથા
વિજયલક્ષમી સૂરી. સા. ૫ ઉણાદરી તપ અને તદુરસ્તી
અમરચંદ માવજી શાહ
૧૨૬ ૬ અમીરાતના ઈજારદાર બે તરુણા અનું. પી. આર. સત.
૧૨૮ ૭ લલિતાંગ દેવ
૧૩૧ ૮ શાંત સુધારસ
રચયિતા : ઉપા. શ્રી વિનયવિજયજી મ. ૧૩ ૯ વીરવદન સ્તવન
રચયિતા : અમરચ'દ માવજી શાહ ૧૩૬
મુંબઈ
આ સભાના નવા માનવતા પેટ્રન મહાશય (૧) શ્રી સેવંતિલાલ કાન્તીલાલ ઝવેરી મુંબઈ (૨) શ્રી પ્રાણલાલ ટી-દલાલ
- આ સભાના નવા આજીવન સભ્યો (૧) શ્રી દીનકરરાય- વૃજલાલ શાહ (જેસરવાળા) ભાવનગર (૨) શ્રી રસીકલાલ છોટાલાલ સંઘવી ભાવનગર શ્રી આત્માનંદ સભાના ખજાનચી તરીકે શ્રીમાન ચીમનલાલ વધમાન શાહ
ચૂંટાયા છે.
શ્રી આમાનદ સભા
પરમ પૂજય શ્રી આત્મારામજી મહારાજ સાહેબનો જન્મદિન મહાત્સવ
પરમ પૂજય શ્રી આત્મારામજી ( આચાર્ય શ્રી વિજયાન‘દ સૂરીશ્વરજી) મહારાજ સાહેબને ૧૪૭ મા જન્મદિન આ સભા તરફથી સંવત ૨૦૩૯ ના ચૈત્ર શુદ ૧ તા. ૧૪-૩-૧૯૮૪ ને ગુરૂવારના રોજ રાંધનપુરનિવાસી શેઠ શ્રી સકરચંદ મોતીલાલ મુળજીભાઈના સહકારથી આ સભા તરફથી ઉજવવાને હાવથી દર વર્ષ મુજબ શ્રી સિદ્ધાચલજી ઉપર સવારના શ્રી આદીશ્વર ભગવાનની મોટી ટુકમાં જ્યાં આત્મારામજી મહારાજ સાહેબની પ્રતિમા બિરાજમાન છે. ત્યાં નવાંશુ' પ્રકારની પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી. તથા તીર્થયાત્રા કરવામાં આવી હતી શેઠ શ્રી સકરચંદ મોતીલાલ મુળજીભાઈ અને શેઠશ્રી કપુરચંદ હરીચ'દ માસીસવાળા તથા તેમના ધુમ પત્ની અ. સ. અનપબેન અને શેઠશ્રી વૃજલાલ ભીખાભાઇ ત્થા શેઠશ્રી નાનચ'દ તારાચંદ તરફથી ગુરુભક્તિ તેમ જ સ્વામિભક્તિ કરવામાં આવી હતી. આ પ્રસંગે ભાવનગરથી સારી સંખ્યામાં સભાસદોએ પધારી આનંદપૂર્વક ભાગ લીધા હતા અને પૂ૦ સાધુ સાધ્વીજી મહારાજ સાહેઓની ભક્તિને પણ સારો લાભ લીધા હતા.
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી કિસાનંદ
વર્ષ : ૮૦]
[અંક : ૭
તંત્રી : શ્રી પોપટલાલ રવજીભાઈ સત વિ. સં. ૨૦૩૯ વૈશાખ મે-૧૯૮૩ આ = = =
0 9 શ્રી વાસુપૂજ્ય જિન સ્તવન
(રાગ : એક દિવસ એ આવશે...) મેં જોયુ દિલની અટારીયે, વાસુપૂજ્ય દેખાયા. જગમગતા એ સૂર્યના, પ્રગટ કીરણ ફેલાયા.
મેં જોયું-૧ તિ પ્રગટી અંતરે, આત્મ કમળ વિકસાવ્યા, ચેતન ધમર ૩% ૩% કરે અંતરનાદ જગાવ્યા.
મેં જોયું-૨ અમૃત રસના પાનથી, આનંદ રસ છલકાયા, શાંતિ સરેવરને તીરે, જ્ઞાતામૃત રેલાયા.
મેં જોયું-૩ સૌરભ પ્રસરી પ્રેમની, સમભાવ ફેલાયા, તુંહી ! તુંહી ! ના નાદથી સેતું ધ્યાન લગાયા.
મેં જોયું-૪ અહં અહં દયાનથી, વાસુપૂજ્ય મેં ભાળ્યા, અમર’ ચિદાનંદમાં, સત્ દર્શન પામ્યા.
રચયિતા : અમરચંદ માવજી શાહ
= =ાજી
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચE ગતિ જીપ ક્ષમાપના રચયિતા : અચલગચ્છાધિપતિ આ. દેવશ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ.સા.
રિક WB B 4GB ર ા #
BF 55 છે[F BF BE A BKg App
(રાગ : મંદિર છ મુક્તિતણાં-દેશી ) સદ્ભાગી છું ચર્યાશી લાખ, નિ ગહન દુઃખથી ભય, આ ભવ સમુદ્રમાં મેળવ્યું, જૈન ધર્મ જેથી અનંત તર્યા, સર્વ જીવનિ અમાવવા, બુદ્ધિ મળી જિન ધર્મથી, ભવમાં ભટકતા મેં હળ્યા. છ ખમાવું પ્રેમથી. ૧ છે ઊત્પન્ન થઈ સાત નરકમાં, પીડયા નરક છે ઘણું, પરસ્પર યુદ્ધાદિ કરી સંતાપ્યા, નિરંતર ન રાખી મણું. થઈ પરમાધામી નારકને, કરવતેથી કાપીયા, છુરી ભાલાદિથી છેદી ભેદી, બહુ ભેદે સંતાપીયા. - ૨ વૈતરણી યંત્ર કુંભી આદિમાં, નરક જીવ પડયા બહ, એ સર્વને વારંવાર ખમાવું છું, ઘો ક્ષમા મુજ એ સહ, સાત સાત લાખ યોનિ પૃથ્વી અપ, તેથી વામાં ઉત્પન્ન થઈ દશ ચૌદ લાખ, યાન વનસ્પતિ, થઈ જીવોને દુઃખ દઈ છે ૩ છે સ્વ અન્ય પરસ્પર શસ્ત્રથી, જીવ એકેદ્વિન્ય પીયા બહ. એ સર્વને વારંવાર ખમાવું છું. ઘો ક્ષમા મુજ એ સહ, બે બે લાખ નિ બેઈન્દ્રિય તેઇન્દ્રિય, ચારેદ્રિય જીવ પણે થઈ, ત્યાં અનેક જીવને પાડયા, તે સવી ખાવું ચિત દઈ છે ૪
નિ ચાર લાખ તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય, થલ થલ ખેચર પણે બહુ જ ભક્ષી વિદારી પીડા, તે સવી ખમાવું ચિત દઈ મસ્ય મગર માર શ્વાન સર્પાદિ, સિંહ વાઘ ચિત્રાદિ થઈ, જીવે છેદી ભેદી ભક્ષી પડ્યા, તે સવી અમાવું ચિત દઈ | ૫ | બાજ ગીધ બગલા કાક કુકર, સારસ ચકલાદિ થઈ. કૃમી આદિ જીવ ખાઈ પીડિયા, તે સવી ખમાવું ચિત દઈ માનવ ભવે થઈ કસાઈ ધીવર શીકારી આદિ હિંસક બહ, ભીકાર ઘાંચી માલી ખેડુત, કુંભાર યાંત્રિક થઈ સહ છ કાય જીવે અનંત હણ્યા, તિમ પડિયા સંતાપ્યા બહ, એ સર્વને વારંવાર ખમાવું છું, ઘો ક્ષમા મુજ એ સહ,
૧૧૮]
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અઢારે પાપસ્થાનક સેવી, જીવ સંતાપ્યા હણ્યા પહ, એ સર્વને વારંવાર ખમાવું છું. હે ક્ષમા મુજ એ સહુ ૭ અસત્ય ચેરી મૈથુન પરિગ્રહ, ક્રોધાદિએ પડયા બહે, એ સર્વને વારંવાર ખમાવું છું, ઘો ક્ષમા મુજ એ સહુ, દેવ ભવે રાગદ્વેષ ઈર્ષ્યા કીડાદિએ પીડયા બહ, એ સર્વને વારંવાર ખમાવું છું, ઘો ક્ષમા મુજ એ સહુ | ૮ | અનાદિ કાળથી આજ લગી મેં, દુહવ્યા છે બહ, એ સર્વને વારંવાર ખમાવું છું, ઘો ક્ષમા મુજ એ સહુ,
સિરાવું છું સર્વ પાપસ્થાનક, પરિગ્રહાદિ અનાદિના, મને સર્વ જીવ સહ મૈત્રી હાજે, વૈરે હૃદયે કદાપિના. કે ૯ છે મુજ સર્વ દુષ્કૃત નિદાને, સર્વ સુકૃત અનુમડું બહુ, સર્વ સિદ્ધિકર મહામંત્ર નવકાર, સદા હું રટતે રહું, અરિહંત સિદ્ધ મુનિ જૈન ધર્મ એ, ચાર શરણ સદા લહું, ગૌતમ નીતિ ગુણ સૂરિ કહે, પ્રભુ મુક્તિ દ્યો ત્યાં જઈ રહે. છે ૧૦
૬
કે
છે
છે .
છ ક
= ૧
B
BJ' 6 "6 8'' B
'Daછે'
8" 68",
પ્રગટ થઈ ચુકેલ છે શ્રી શ્રીપાળ મહારાજાને રાસ પ્રગટ થઈ ચુકેલ છે જેની મર્યાદિત પ્રતે હોવાથી તાત્કાલિક મંગાવી લેવા વિનંતી. મૂળ કીંમતે આપવાનો છે. તેની મૂળ કીંમત રૂપિયા વીસ રાખેલ છે તો તાત્કાલિક મંગાવી લેવા વિનંતી.
-: સ્થળ :– શ્રી જેન આત્માનંદ સભા
ઠે. ખારગેટ : ભાવનગર : (સૌરાષ્ટ્ર) ઉ, તા. ક. ? બહાર ગામના ગ્રાહકોને પિસ્ટેજ ખર્ચ સહીત રૂપીઆ વીસ અને વીશ કરી
પૈસાનું મનીઓર્ડર કરવા વિનંતી.
"કને
મે ૮૩]
| ૧૧૯
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આમાનો કુબ પારિપારકયો?? તિહાર
લેખક રતિલાલ માણેકલાલ શાહ
જીવને દ્રવ્ય કુટુંબ અને ભાવ કુટુંબ રૂપે “સમક્તિ દણિ છવડો, કરે કુટુંબ પ્ર તિયાલ, બે પ્રકારે કુટુંબ હોય છે, તેમાંથી દ્રય કુટુંબ હૈયાથી અલગે રહે, ક્યું ધાવ ખેલાવત બાળ પાને તથા માનવને પણ હોય છે, પશુઓને જ્યાં હોસ્પીટલની નસ તત્કાળના જન્મેલા બચ્ચાને સુધી સ્તનપાનનો સમય હોય છે ત્યાં સુધી જ આ
રમાડે, સનાન કરાવે અને અવસર આવ્યે સ્તનમાતા પ્રત્યે પ્રેમ હોય છે અને તે કાળ પતી
પાન પણ કરાવે. તે પણ અંદરથી સમજે છે કે ગયા પછી કુટુંબ વ્યવસ્થા પશુઓમાં તથા
બાલુડે મારો નથી તેવી રીતે સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ પક્ષી બેમાં સમાપ્ત થાય છે, ત્યારે જ તે આજ
થયા પછી જીવાત્માને સંસારમાં રહેવા છતાં પણ ને વાછરડે કાલે સાંઢરૂપમાં આવ્યા પછી પિતાની
તેના પ્રત્યે માયા હોતી નથી. માતા (Mother) સાથે વ્યભિચારનું સેવન કરી ને શકે છે. પરંતુ માનવને માટે સર્વશ્રેષ્ઠ માનવતા (૨) વિરતિ-આત્માની માતા (Mother) છે (માનવધર્મ) ની લક્ષ્મણ રેખા વચ્ચે આવે છે, જેના કારણે સીમાનીત ભેગને. તથા ભેગતેથી પશુ અને માનવમાં આકાશ અને પાતાલ મિલા
ના વિલાસને સ્વામી હોવા છતાં પણ સાધકના જેટલું અંતર રહેલું છે તેથી જ માનવ સમાજને આન્તર જીવનમાં ત્યાગધર્મ પ્રત્યે રૂચિ બની માતા પ્રત્યે માતૃત્વધર્મ સ્વપુરુષ પ્રત્યે પત્નીત્વ રહે છે. ધર્મ આદિ ધર્મે યવહાર નિર્ણિત થયા છે. (૩) યોગાભ્યાસ--આત્માને પિતા છે જેથી યદ્યપિ આ વ્યવહાર અનિત્ય અશાશ્વત અને ભાગ્ય તથા ઉપગ્ય પદાર્થોમાં સંયમ પૂર્વક વિદ્યમાનભવ પૂરતા જ છે. માટે જ આ ભવને રોગી જીવનને અભ્યાસ કરવાને ભાવ થાય છે. પિતા-માતા-પત્ની-પુત્ર કે પતિ આવતા ભવને (૪) સમતારૂપી ધાવ માતાની ગોદમાં રમત પિતા નથી, માતા નથી પત્ની નથી પુત્ર નથી આત્મા પારકાના દે; પાપ, અપરાધે, જેઈને કે પતિ નથી. આ સત્ય હકીકત હોવા છતાં પણ કે સાંભળીને પણ પિતાના આન્તર જીવનમાં માનવ જીવનમાં જ્યાં સુધી મિથ્યાત્વનું જોર કોધ, ષ, ઈર્ષ્યા કે નિંદા આદિ વિકૃતિઓને વધારે હોય છે. ત્યાં સુધી જીન્દગીના છેલલા પ્રવેશ થવા દેતું નથી. સમય સુધી પણ તેને કુટુંબની માયા હોય છે.
(૫) વિરાગતા–આત્માની બહેન રૂપે બનવા પત સમ્યકત્વની શ્રેણી પ્રાપ્ત થયા પછી તે પામે છે ત્યારે આના સહવાસમાં મન-ગમતાં માયા ઓછી થાય છે અને જીવાત્માને ભાવકુટુંબ પદાર્થો પ્રત્યે પણ વિરાગતા એટલે રાગરહિત સાથે સંબંધ જોડાય છે. તે કુટુંબ કેવું હશે?
જીવન દશાની પ્રાપ્તિ થાય છે. તેની રૂપરેખા નીચે પ્રમાણે જાણવી
(૬) વિનય-આત્માને બંધુ બને છે, ત્યારે સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને પરિવાર - અભદ્ર માગેને ત્યાગ તથા સદાચાર સત્ય પ્રમા.
(૧) ઉદાસીનતા- આત્માને સુરક્ષિત રહેવા ણિકતા અને સૌ છે સાથે મૈત્રી ભાવ વધારો માટેનું ઘર છે જેના પ્રતાપે બાહ્ય ઘર સંસારમાં થાય છે. રહેવા છતાં પણ તે આત્મામાં નિર્લેપતાને વામ (૭) વિવેક-આત્માને પુત્ર બને છે. વ્યવહારમાં થાય છે. કહ્યું પણ છે કે -
પણ સુપાત્ર પુત્ર વૃદ્ધાવસ્થામાં આવેલા પિતાને
૧૨૦)
[આમાનંદપ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માટે આખને તારો બને છે તેમ વિવેકગુણ પટાની જેમ ક્ષણભંગુર છે, 'પણું જીવાત્માને માટે અન્તસ્થક્ષુ (દિવ્યચક્ષુ) “આવી' રીતના “અનુભવજ્ઞાનના પ્રતાપે જ છે જેનાથી અને દિ કાળની કુટે પાપ ભાવના માળનું શરીરરૂપી રથ, ઇન્દ્રિયે,રૂપી ઘેડા એ ગાદી ચેષ્ટાઓ આદિત. અંત થાય છે અને અને મનરૂપી “સારથી ઉપર આત્મા નામના દિગ્ય જ્ઞાન તરફ આત્માનું પ્રસ્થાન સુલભ બને છે. શેઠની પ્રભુતા 'ચિરસ્થાની બને છે, પરિણામે
(૮) સમ્યક્ત્વક જીત્રાત્માને માટે અક્ષય ભંડાર આત્માનું સભ્ય ચારિત્ર તરફનું પ્રસ્થાન આગળ જેવું છે, જેના પ્રતાપે આત્માની, શકિતઓને વધવા પામે છે. : "1" }; વિકાસ થાય છે, ત્યારે કવાય નામને લુંટાર, ” ઉપર પ્રમાણે સર્વવાસી આમનું કુટુંબ કામદેવ નામને ગુડ તથા રાષ આદિના હોય છે. જેનાથી નવા પાપને દરવાજા બંધ શકિત સમયે સમયે ઘસાતી જાય છે. .. થાય છે અને જુના પાપ એક પછી એક ગચ્છની " (૯) તપ-અશ્વરૂપે બને છે, જેના પર સવારી થતા જાય છે. કરેલે આત્મા ઇન્દ્રિયના તથા મનના માને ! મિથ્યાવી આત્માનું કુટુંબ :કમર કરવામાં સમર્થ બનવા પામે છે. આ સમ્યગદર્શનથી વિપરીત મિથ્યાત્વ મિથ્યાદર્શન
(૧૦) પવિત્ર ભાવના-આધ્યાત્મિક જીવન છે અને જ્ઞાન-વિપરીત અજ્ઞાન છે. તેને માલિક માટે બખતર કવચ) રૂપે સહાયક બને છે. જેને મિથ્યાત્વી મિથ્યાદર્શની અને અજ્ઞાની હોય છે, લઈને માનવીની ગંદી ભાવનાઓ વિદાય લે છે. જેની ચર્ચા પહેલાના ભાગોમાં જુદા જુદા સ્થળોએ ' 11) સંતેષ-જ્યારે સેનાપતિના પદે બિરાજ- કરાઈ ગઈ છે. આત્મા જ્યારે મિથ્યાત્વ મેહનીય માન થ ય છે, ત્યારે આત્મારૂપી મહારાજ અવસ્થામાં ઝૂલતે હોય છે ત્યારે આત્માની નિશ્ચિત અવસ્થા ભેગવવાને માટે લાયકાતવાળા અનંત શકિતઓને બગાડનાર અનંતાનું બંધી -બનવા પામે છે.
કષાયેનું જોર વધેલું હોય છે અને મદિરાપાન - - ૧૨) સમ્યગુજ્ઞાન-આત્માને અમૃતના ભોજન નશાબાજની જેમ આત્મા પણ મોહમાયાના
જેવુ છે જે ભેજની એક જ વાર કરવામાં પારણમાં ઝૂલતે હોય છે, માયાને ગાઢ બંધનમાં કિઅ છે તે અનાદિકાળના વૈકારિક, તામસિક, બંધાયેલ હોય છે. તે સમયે તે આત્માનું કુટુંબ રાજસિક આદિભવે નાશ પામ્યા વિના રહેતા કેવું હોય છે ? તે જાણવાની સૌ કોઈને જરૂરત નથી. . , ,
હવાથી ચર્ચા કરી લઈએ તે આ પ્રમાણે - | (૧૩) સુમતિ–આત્માની પટ્ટરાણીના સ્થાનને (૧) આસકિત--આત્માનું ઘર છે, રહેઠાણ છે. જ્યારે શોભાવે છે ત્યારે જ આત્માને અનુપમ, એટલે કે આત્માના એક એક પ્રદેશ પર સંસાર અદ્વિતીય અનુભવજ્ઞાન સુલભ બનવા પામે છે, અને સંસારના પ્રત્યેક પદાર્થોની માયાના રંગ તે આ પ્રમાણે
છે કે, જે પુર્ણરૂપે લાગેલા હોવાથી પરપદાર્થ, પરભાવ કય કાચની બંગડી જેવો છે ? અને પરધર્મ હિંસા-જૂઠ-ચારી-મૈથુન અને
- પરિગ્રહ આ પાંચે પાપ પરધમ જ છે) પ્રત્યે 'ભવિલાસે નાગદેવને કૃણ જેવા ભયંકર આત્માને અત્યંત આસકિત હોય છે. છે. શ્રીમતાઈ વિજળીના ચમકારા જેવી
| (૨) અવિરતિ-માતા તુલ્ય હેવાથી સંસારના ક્ષણિક છે. સત્તા હાથીના કાન જેવી ચંચળ છે ભોગ્ય તથા ઉપભોગ્ય પદાર્થોના ભોગવટામાં જ અને આયુષ્ય, કે પિતાનું જીવન પણ પાણીના જીવન ઘન બરબાદ થાય છે.
[૧૨૧
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(3) ભેગાભ્યાસ-આત્માને પિતા બનેલ દહીંવડા, બટાટાવડા છેવટે અમૂક જ હોટલના હોવાથી પાંચે ઈન્દ્રિયના ૨૩ વિષયના ભેગ- ઓસામણે પીવાની રાગવૃત્તિ તેફાને ચઢેલી વટામાં જ આ ભાઈસાબ અખતરાઓ કરવામાં જ હોય છે. જિદગીના અમૂલ્ય અહોરાતે, મહિનાઓ, અને (૬) અવિનય-આત્માનો ભાઈ બને છે માટે વર્ષના વર્ષે પણ સમાપ્ત કરે છે આના પરિણામે જ આત્માના હાડવૈરી જેવા કેધ-માન માયા સંસારના છકા પંજા રમતા આવડયા પણ લેગસ અને લેભ જેવા અત્યંત દુઃખદાયી દૂષણનું સત્રની ગાથાઓ નથી આવડતી.
શમન થતું નથી. એટલા કલબમાં બેસીને રાજકથા, દેશકથા, (૭) અવિવેક-પુત્ર સ્વરૂપે હોય છે, ત્યારે ભજનકથા અને રંગ રંગીલી સ્ત્રીઓની કથા કુપાત્ર પુત્ર જેમ પિતાને અને પૂરા કુટુંબને કરવામાં જીવનને ધૂલધાણી કરવાની કળાઓ પૈરી હોય છે. તેમ અવિવેકના કારણે સારી આવડી, પણ સામાયિક કરવાનું સૂઝતું નથી. ખાનદાનીમાં જન્મેલે હોવા છતાં વિદ્વાન અને
એક બીજાની પાઘડી એક બીજાને પહેરાવતા પંડિત હોવા છતાં, સંસ્કૃત અને પ્રાકૃતિને આવડી પરંતુ સૈના અપરાધને માફ કરી મૈત્રી ભણાવનાર હોવા છતાં ભક્તામર, કલ્યાણ મંદિર ભાવનાની સાધના કરવામાં ભૂલ ખવાઈ ગઈ. વડે વીતરાગની સ્તુતિ કરવાવાળે હોવા છતાં,
ધર્મ-સંપ્રદાય કે ગુરુ સંસ્થાના નામ લડયા કર્મોગ્રંથની પ્રકૃતિએને બીજાઓને સારી રીતે ઝઘડડ્યા, પરંતુ ભાઈસાબ પિતે ધાર્મિક બની ગણાવતા હોવા છતાં પણ પોતાના આંતર જીવનમાં શક્યા નથી.
ભક્ષ્યાભસ્થ પિયા પેય, વાચ્ચાવાગ્યમાં કયાંય પણ
વિચાર કરવા જેટલી ક્ષમતા તેમની પાસે હતી પારકી ચિંતા, પારકી ભાંજગડ તથા કેટે કચેરીઓમાં દેવદુર્લભ મનુષ્યાવતાર સમાપ્ત કર્યો પણ જૈનત્વની સાધના કરી શકયા નથી.
(૮) દુર્મતિ (દુબુદ્ધ) જ્યારે આત્માની (૪) વિષમતા–આત્માની ધાવમાતાના રૂપમાં
- પટ્ટરાણી બને છે ત્યારે આત્માની આન્તર સ્થિતિ હોવાથી, જીવાત્માની પ્રતિક્ષણ પ્રતિકિયા-બાપાન સન્નિપાતના રોગી જેવી થાય છે. રહેણી-કરણી-વ્યાપાર-રોજગાર આદિમાં વિષમતા ઉપર્યુકત પ્રમાણે મેહ રાજાના સામતની નામની રાક્ષસીની પ્રત્યક્ષ હાજરી હોય છે. વચમાં નાચતે-કૂદતે આ જીવાત્મા હજારો
(૫) સરાગતા-આત્માની બહેન બનવા પામશે લાખે અને કરડે માનવેને તથા બીજી સૃષ્ટિનો ત્યારે જ મન અને ઇન્દ્રિયના ગુલામ બનેલા પણ દ્રોહી બને છે, મારક બને છે, ઘાતક બને આત્માને મનગમતા ભેજનીયા, વસ્ત્રાલંકારો, છે. પોતાના સ્વાર્થની ખાતર ઘણા અને ગુલાબહીનાના અત્તરે, પીવાના ઠંડા પાણી, મોતના ઘાટ ઉતારે છે, ભુખે મારે છે. તથા મુલાયમ વસ્ત્રો, સાંભળવામાં નૃત્યાંગના અને મિથ્યા અહંકાર અને મિથ્યા પ્રતિષ્ઠાના પૂરમાં અભિનેત્રીઓના ગાયને આદિ ક્રિયાઓમાં જ તણાઈને હિંસા, જૂઠ, ચેરી, પરસ્ત્રીગમન, લાભ રાગ પ્રવર્તતી હોય છે. પરમાત્માના શૈત્યવંદન, પ્રપંચ અને તેમાંથી ઉદ્ભવેલા કૅધ, માન, ભજન તેના કાનમાં કઠોર લાગે છે, ધર્મપત્ની માયા, પરંપરિવાદ માયા મૃષાવાદ જેવા આસરી તથા માવડીના હાથે બનેલા ભેજનીયા કડવા પરંપરાના દુને વશ બનીને “અગછતિલાગે છે, ત્યારે રસ્તા ઉપર ઊભા ઊભા સંધ્યા તામસા..”ના ન્યાયે દુર્ગતિ તરફ પ્રસ્થાન કરે છે. ટછે. રાત્રે છેવટે ૧૨ વાગ્યે પણ પાઉભાજી, (શ્રી ભગવતી સૂત્ર સાર સંગ્રહ ભા. ૪ માથી)
નથી.
૧૨૨]
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
“હુતાશિની " ની કથા
આ ભરતક્ષેત્રમાં જયપૂર નામે નગર. નગરમાં ચતુર પુરૂષોના શિખરવાળા આવાસા. માગણ ભાગ્યેજ નજરે પડે છતાં કોઇ દેખાય તે તે પ્રજાને પ્રતિમાધ કરવા માટેજ
"6
‘હાથમાં પાત્ર રાખી ઘેર ઘેર ભટકતા ભિક્ષુĮ લેકને કહે છે કે દાન નહી આપનારને આવું ફળ મળે છે. ”
તે નગરના રાજા જયવર્યાં. રાજાને માનવા લાયક મનેરથ નામે શ્રેષ્ડી. તેને લક્ષ્મી નામે પત્ની તે શ્રેષ્ઠી· ચાર પુત્રા અને અનેક દેવની પૂજાભક્તિથી પ્રાપ્ત થયેલી હેાલિકા નામની પુત્રી હતી. તે પુત્રી યુવાવસ્થામાં આવી ત્યારે શેઠે ખીજા શ્રેષ્ઠીના પુત્ર સાથે પરણાવી પણ તેમને સંસાર સબંધ થયા પહેલાજ શ્રેષ્ઠીપુત્ર વિસૂચિક:ના રોગથી મૃત્યુ પામ્યા પૂર્વ ભવે જિનેશ્વરની આજ્ઞનું અરાધન કરેલું ન હોવાથી ખાસ કાળમાં જ હૅલિકાને વિધવા પછું. પ્રાપ્ત થયું.. આ બનાવથી તેના માતા પિતાને ખૂબ દુ:ખ થયું.
પછી તે હૅલિકાને તેના મા બાપે પોતાને ઘેર રાખી તે નિર'તર ધરની મેડી ઉપર ગેખમાં એસી
રહેતી અને મદે મત્તની જેમ કામ પીડા પામ્યા કરતી. કહ્યું છે કે
બાળવિધવા, તાપસી, ખીલે બાંધી રાખેલ અશ્વ રાજાના અંતઃ પૂરની સ્ત્રી-એ નિરંતર મૈથુનનુ ધ્યાન
કરે છે ” – વળી
પુરુષ સાસરે રહેવાથી, સ્ત્રી પીયરમાં રહેવાથી, યતિ કુસંગતમાં વસવાથી અને વૃક્ષ નદી કાંઠે રહેવાથી જ્યારે ત્યારે પણ વિનાશ પામે છે.
33
એકદા હાલિકા ગોખમાં બેઠી હતી તે વખતે વ'ગદેશના રાજાના પુત્ર કામપાલ અશ્વપર એસીને ત્યાંથી નિકળ્યું. તેને જોઇને હાંલિકાએ કામદેવના બાણું રૂપ
મે' ૮૩]
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિજયલક્ષ્મી સૂરીકૃત ઉપદેશમાળામાંથી
કટાક્ષ નાખ્યા. તેથી કામદેવ પણ તેના રૂપથી મેહુ પામી, વાર ંવાર તેની સામે જોવા લાગ્યા.
આ પ્રમાણે ખન્નેને પરસ્પર સ્નેહ થવાથી ત પોતાને ઘેર તેઓ પરસ્પરનું ધ્યાન કરવા લાગ્યા. તેને ખીજી કેઈ બાબતમાં કે પદા'માં પ્રીતિ રહી નહિ સ્નેહુ જ એવા છે. સ્નેહ ( માખણુ )ના વંશથી હી'ને વલાવવું પડે છે.
(
એકદા હાલિકાને તેના પિતાએ પૂછ્યું કે હે પુત્રી ! તું કેમ દુઃખિત, મ્લ ન મુખવાળી અને અતિ કૃશ દેખાય છે ? પણ હૅલિકાએ જવાબ આપ્યું નહિં. ત્યારે પિતાએ વિચાર્યું પૂર્વના કર્માંના ઉદયથી તે અતિ દુઃખયારી છે. વાછડા જેમ માતાને એળખી તેની પાસે જાય છે તેમ પૂર્વે કરેલુ કમ કર્તા પસે જ જાય છે, હવે હું તેને ભણવા વગેરેનું અવલખન કરી આપુ' કે જેથી તેના દિવસે નિ`મન થાય.
અજ નગરમાં ચંદ્રગુરુ નામે બ્રાહ્મણસે તે દ્રવ્યના લેભથી ભાંડચેષ્ટા કરે, તેને ઢૂંઢા નામે પુત્રી તે યુવ વસ્થા પામી ત્યારે તેને અચળભૂતિ નામના ભાંડ સાથે પર ણાવી તેમના લગ્ન બાદ તરતજ પિતા તથા પતિના કુળને ાય થયો તેથી ઢૂંઢા ઉદરપોષણ માટે પરિત્રાજિકાતો વેષ ધારી કામણ, મારણ, ઉચ્ચાટન વગેરે પાપકમાંથી વિકા કરવા લાગી
એક વખત તેમનેરથ શ્રેષ્ઠીને ઘેર ગઇ શેઠે મેસવા માટે આસન આપી કુશળતા પૂછી ત્યારે તે ધના અક્ષરે ખેલી :
For Private And Personal Use Only
“ હું મિત્ર! જરા રૂપી કૂતરો છે, યાવનરૂપી સસલે છે. કાળ રૂપી શિકારી છે. તેમાં વચ્ચે શરીરરૂપી ઝૂ'પ' રહેલુ છે. તેમાં કુશળતાની શી વાત ! ” આથી શેઠ પર તેના ( દંભી ) વૈરાગ્યની છાપ પડી શેઠે કહ્યું, “ હે સ્વામિની ! મારી પુત્રી ખાળ
ki
૧૨૩
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
ત્રિધ્ધા છે તેને તમે અભ્યાસ કર્વે
www.kobatirth.org
દંભીને ન કાર ગુણકારી છે. તેથી પ્રથમ “ ના
કહી પછી ખૂબ આગ્રહ થવાથી તે કા
તેણે સ્વીકાર્યું.
શેઠ તેને હૅલિકા પાસે લઇ ગયો અને કહ્યું, “હે પુત્રી ! આ તારી ગુરુણી છે. તેમની, પાસે અભ્યાસ કરજે અને તેની સેવા કરજે” ત્યારથી હાલિક સાથે રહેવા લાગી પણ કામપાળના સંગની ઈચ્છથી તે ભણતી નહી, એકદા ઢૂંઢાએ પૂછ્યું, “ હે પુત્રી ! તું સદા ઉદ્વેગ્ન કેમ જણાય છે ? . ત્યારે હોલિકાએ સત્ય વાત કહી.
انه
C
"
હૂંઢાએ કહ્યું, “ તૂ હવે ઉદ્રેગ કરીશ નહિ. હું તારૂ કા થાડા સમયમાંજ સિદ્ધ કરી આપીશ ’” પછી ઢૂંઢા કામપાલને ત્યાં ગઇ અને કહ્યું, તમારા ચિત્તને હુ ણ કરનારી હૅલિકાને તમારે સબધ નßિ થાય તો તમારા વિરહથી તે મરણ પામશે, ” ત્યારે કામપાળે કહ્યું, “ અમારે બન્નેને મેળ પ કયે સ્થાને ચય, તે બેલી ‘“ સૂર્યના મંદિરમાં તમારે આવવું, ત્યાં, તે પણ અવશે '' તે સાંભળી કામપાળ હર્ષ પામ્યા ક્રમપાળે તેનુ સન્મન કરી વિદાય આપી.
G
હોલિકાએ મતા પિતાને કહ્યું, “સતી સ્ત્રીએ માં પ્રધાન એવી મતે પરપુરુષને સ્પર્ધા થયે તેથી હું... દુષિત થઇ મટે અગ્નિમાં પ્રવેશ કરીશ.”
મત. પિતાએ તેને ખૂબ સમજાવી અને ધેર તેડી ગય. આ વૃતાંતથી હૈ!લિકા મહાસતીના નામથી પ્રખ્ય ત
૧૨]
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
થઈ પછી સલારે, સજે કે રાત્રિએ કુંડાને છેતરીને
સૂર્ય ચૈચમાં જવા લાગી.
એકદા ફાગણ માસની પુનમે હાલિકા સૂર્ય ચૈત્યમાં ગઇ, કામપાળ પણ ત્યાં આવ્યો હતે બન્ને ક્રીડા કરતા સુખે બેઠા હતા ઢૂંઢા પર્ણકુટીમાં સૂતી ખેતી
પ્રાતઃ કાળે સૂર્યની પૂજા માટે સર્વ સમગ્રી લઈને હૂંડા સાથે સૂના ચૈત્યે ગઈ કમપાળ પણ ત્યાં આવ્યો ઘણા દિવસની વિરહપીડથી, કામપાળે તેને આલિંગન
કર્યું" ત્યારે માયાવી ટુલકા, મનમાં કંઇક વિચારી પોકાર કરવા લાગી હું લોકો દાડો આ પરસ્ત્રીના શીલવ્રતને ભંગ કરનાર લુખ્ત પુરુષને પકડો,
એકદા કામપાળે હૅલિકાને કહ્યું, “ધન વગર મનેરથ પૂર્ણ થતા નથી માટે હું પરદેશ જાઉં ?' ત્યારે ડાલિકા બેલી, “ હું સ્વામી ! તમારા મટે મેં
તેની બૂમ સાંભળી, તેના પિતા દેડી આવ્યો તેણે જાતિ-કુળ વગેરેતે ત્યાગ કર્યાં છે. તમારે વિરહું એક કામપાળને પૂછ્યું, “ અરે ! તૂ પરસ્ત્રીના કંઠમાં કેમ વળગી પડયો ? '' ધૃત કામપાળે કહ્યું મારી સ્ત્રી તમારી પુત્રી જેવીજ છે. તેને મારી સ્ત્રી ' ધારીને આલિંગન કર્યું," તેમ કહી કામપાળ જતે રહ્યો.
ક્ષણ પણ હું સહી શકું તેમ નથી ” મેહુને લઇને કામપાળે તે વાત સત્ય માની
I...
ત્યારે બન્નેએ વિચાર્યું', આપણું' કર્યાં તે સિદ્ધ થયું, પણ અંદ્રા સ`મમાણે છે. માટે તેને મારી નાખવી યોગ્ય છે.
પછી હાલિકાએ પણ કુટી' ફરતાં કાષ્ઠ વગેરે ગોઠવી તેમાં એક મનુષ્યનું શબ તખીને, ઢૂંઢાસહિત તે ઝુંપડી બાળી દીધી ત્યાર બદ તેઓ બન્ને દેશાન્તર ગયા... ', 'પ્રાતઃ કાળે તે ચૈત્ય પાસેની ઝુપડી બળેલી જોઇને લોકો પરસ્પર પૂછવા લાગ્યા, “ અરે ! આ શું થયું ? મારથ શેઠ, ક્રૂઢા તથા હેલિકાને ધરમાં નહિ ધ્રુવથી ખેદ પામી ખેલ્યા “ એક ચિંતામાં તે બન્ને બી
મરી ” તે સાંભળી લે કે કહેવા લાગ્યા, “ અહો ! મા હાલિકા સતીની ભસ્મ મા પવિત્ર છે. તેવુ વિલેપન કરવાથી સ` દુઃખને નાશ થાય છે.એમ કહી લેકે ચિતાને પગે લગવા મંડયા ભસ્મ માથે ચઢાવવા લાગ્યા, ત્યાર પછી દર વર્ષે ઇન્ધન, છાણા વગેરેને દ્વેગ.. કરી, હુતાશની સળગાવવા લાગ્યા મા ર।તે આ પ` પ્રખ્યાત
થયું...
અન્યદા હાલિકાએ કહ્યુ, “ હું પ્રિય ! મેં ખૂબ વિચાર કર્યા છે, મારા પિતાના ધર સિવાય બીજે કાંઇ ધનના લાભ જણાતો નથી. ત્યારે કામપાળે કહ્યું, “આપણે કાર્ય કર્યું છે હુવે ત્યાં કેમ જવાય ! '' તે એલી હું એવી દંભ રચના કરીશ કે જેથી પિતા વગેરેને અનુકુળ થશે સ્પા પણા નિકળ્યા પછી તે ગામમાં મહાપૂજ્ય અને માન્ય એવુ હાલીનું પર્વ લે કે માં
[આત્માનઃ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રસર્યું છે. માટે ત્યાં જવું એગ્ય છે.
આજે તમને પણ મારી પત્ની ઉપર પોતાની પુત્રીને પછી તે એ જયપુર ગામની નજીક આવ્યા હોલિકાએ શ્રમ થયા, તેમાં તેમ રે કોઈ દોષ નથી” કામ પાળને કહ્યું, “તમે મારા પિતાની દુકાને જાઓ શેઠે સ્નેહથી તે બન્નેને પુત્રી તથા જમાઈ તરીકે ઘેર અને કહે-મારી સ્ત્રી માટે એક સાંડી મૂલ્ય લઈને રાખ્યો અહે ? સ્ત્રીએ ની કેવી ગૂઢ મતિ હેય છે ! આપે” કામપાળે તેમ કર્યું, અને સાડી લઈને આવ્યો હવે પેલી દ્રઢ બળીને, શુભ અધ્યવસાયથી બંતર ત્યારે હેલિકાએ કહ્યું ” આવી શું કામની ! બીજી લઈ જાતિમાં દેવી થઈ હતી તેણે વિમંગ જ્ઞાનથી, પેતાને આવે. એ પ્રમાણે બે ત્રણ વાર કર્યું તેથી શેઠે કહ્યું. પૂર્વ ભવ જાણી, જયપુરના લેક ઉપર કોપ કરીને
આપની પત્નીને અહીં બેલાવી લો. એટલે તેને ગમે વિચાર્યું ” આ લેકે મહા અસતી અને જીવતી હેળીને તેવી સાડી લઈ લે”
પૂજે છે અને સ્તુતિ કરે છે. પણ મને તે સંભારતા કામપાળે તે વાત હોલિકાને કહી, તરતજ હેલિકા નથી.” એમ વિચારી તેણે મેટી શીલા વિકવિ અને શેઠની દુકાને આવી. ત્યાં બીજી બીજી સાડીઓ જોવા બેલી, “મને સંતોષ આપનાર એક મનોરથ શેઠ સિવાય લાગી. તે વખતે શેઠ અનિમેષ દૃષ્ટિએ હળી સામે બીજા સર્વને હમણાંજ આ શીલાથી ચૂર્ણ કરી જેવા લાગે. ત્યારે કામપાળ પ્રથમ શીખવી રાખ્યા નાખીશ,” તે સાંભળી રાજા વગેરે ભય પામ્યા અને મુજબ શેઠને કહેવા લાગે, “હે શેઠ ! તમે સુપાત્ર મનોરથ શેઠને શરણે ગયા. શેઠે પૂજા બલિદાન વગેરે થઈને પર સ્ત્રી સામે કેમ જોયા કરે છે ?” શેઠે કહ્યું, કરીને કહ્યું, “અપ પ્રગટ થઇને કહે અમારે શું “હુ કામના વિકારથી જોતું નથી. પણ મારી પુત્રી કરવું ?” તે સાંભળીને ઢંઠાએ પૂર્વ વૃતાન્ત કહ્યો ને જેવું અ નું લાવણ્ય જોઈને મને વિચાર થયે,” શું કહ્યું, “હેળીનું પર્વ અને ત્યારે સર્વે માંડ ચેષ્ટા કરે, મારી પુત્રી ફરીને મનુષ્ય રૂપે અહીં આવી છે? કેમકે તે પરસ્પર ગાળ દે. ધૂળ ઉછાળે, શરીરે કાદવ ચળે અગ્નિમાં પ્રવેશ કરીને સતી થઈ છે. કામપાળે કહ્યું, તે જ હું ઉપદ્રવ શાંત કરૂં” લે કે તે સ્વીકાર્યું આનું નામ હળી જ છે. પણ તે મારી પ ની છે” ત્યારથી ધૂળેટીનું પર્વ સર્વત્ર પ્રસર્યું. સંસારમાં આ પ્રમાણેના માંથી જ મેં પૂર્વે સૂર્ય ચૈત્યમાં મારી કુબાવનારૂં, આ પર્વ જેને એ અવશ્ય ત્યાગ કરવું. પની ધરીને તમારી પુત્રીને આલિંગન કર્યું હતું.
ક્ષમા યાચના આ મા એક અંકમાં કોઈ અશુદ્ધિ રહી ગઈ હોય અથવા કોઈ ક્ષતિ, મુદ્રણ દોષ હોય તો તે માટે મનસા, વસા, મિચ્છામિ દુક્કડમ.
શ્રી શત્રુંજય ગિરિરાજ દર્શન શાશ્વતા તીર્થની ઉપાસના આવાં પુનિત પુસ્તકના વાચન દ્વારા વિશેષ રીતે થઈ શકે છે. તેથી આ પુસ્તક દરેક ઘરે વસાવવા જેવું છે. - નવાણું યાત્રા કરનાર ભાગ્યવોને, વષીતપ કરનાર તપસ્વીઓને, તેમજ શ્રી જૈન સંઘના શ્રાવકો અને શ્રાવિકાઓને પ્રભાવનામાં આપવા લાયક પુસ્તક છે. આ પુસ્તકમાં પુનિત તીર્થને પંદર ફેરાઓ છે કિમત ફક્ત ૬-૦૦ રૂપિયા જે વ્યક્તિ સો કે સૌથી વધારે પુસ્તક મંગાવશે તેમને દશ ટકા કમિશન આપવામાં આવશે.
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ખારગેઈટ,
ભાવનગર (સૌરાષ્ટ્ર)
મે' ૮૩]
૧૨૫
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉણોદરી તપ અને તંદુરસ્તી
લેખક:- અમરચંદ માવજી શાહ બીજાપુર
વેગ શાસનના ૪થા પ્રકાશમાં બારભાવમાં મોરાક નથી એ પ્રાણીઓમાં વધતી ત્રાસદાયક આદર્ય બ્રહ્મતપમાં ઉદાત્ર ગણાય છે. રીતે મેળવાય છે અને મુંગા પ્રાણીઓ માટે સહેલામાં સહેલું આ તપ છે, છતાં તેમાં એટલું અત્યંત દુખ ત્રાસ વેદના થાય છે. એ પરાક બધું તાત્પર્ય છે કે આ એક જ વ્રતનું જ લે તે માનવતા નથી પાશવતા છે માનવની જગતની જનતા પાલન કરે તે સમગ્ર જનતાના હાજરી દાન એ કુદરતી રીતે અન્નરૂપ છે લેડું. ખેરાકનો પ્રશ્ન સહેલાઈથી ઉકલી જાય અને આ બર્નાડશોએ માંસાહાર માટે પિતાને અણગમો તપ કરનારનું આરોગ્ય સચવાય અનેક બિમારી વ્યક્ત કરતા કહ્યું હતું કે “મારૂં પેટ એ કાંઈ
થી બચી જાય અને જીવનમાં આત્મસાધના મૃત જાનવરોના કલેવરોને દાટવાનું કબ્રસ્તાન કરવા માટે તંદુરસ્તી પ્રાપ્ત થાય.
નથી ” તે પિતે માંસાહાર કરતા નથી. સ્વાભાવિક આહારથી અલ્પ આહાર લેવો જે કાદરી તપ સે કેઈ આચરે જરૂર તેનું નામ ઉણોદરી તપ છે. આપણે રોજ ૪ કરતા પણ ઓછો આહાર લે તે ખોરાકને વિશ્વ રોટલી જમતા હોઈએ તે ૩ લેવી ૮ જમતા પ્રશ્ન પણ ઉકલી જાય અને માંસાહાર માટે થતી હોઈએ તે ૬ લેવી મતલબ જે જમતા હોઈએ દલીલે પણ બંધ થઈ જાય “રશીયામાં ઉપવાસ તેના કરતા ઓછું જમવું એનું નામ ઉણાદ બિત થી રેગનું નિવારણ”ને સમાચાર મુંબઈ કહેવાય છે. આનાથી આરોગ્ય દષ્ટિએ જલદી સમાચાર તા ૫-૯-૮૨માં મેકે તા. ૪-૯-૮૨ પાચન થાય છે. અને દીર્ધાયુ થઈ શકાય છે. તેથી પ્રગટ થયા છે તે ઉદરી તપની તંદુરસ્તી ડુિ ખાઈ વધુ જીવો-વધુ ખાઈ શેડુ ' '
છે, માટે ઉપયોગી પુરવાર કરે છે. ખાવા પીવાનું એ જીવન જીવવા હટાવવા માટે રશિયાના એક આગળ પડતા ડોકટર દમથી છે જીવન જીવવું એ આત્મસાર્થકતા માટે છે કરીને હૃદયશકિત જેવી મોટી બિમારીમાં પોતાના એમ જ કહ્યું છે કે શરીર માં વસ્ત્ર વર્ષ દદીઓને તેમની સારવાર માટે અત્યંત ઓછો साधनम्
ખેરાક આપીને ઉપવાસ જેવી સ્થિતિમાં રાખે શરીરએ ધર્મસાધન કરવા માટેનું અમૂલ્ય છે.
ય છે. એમ એક સાપ્તાહિક સામયિકમાં જણાવામાં સાધન છે, તેને ટકાવવું તે દુરસ્ત રાખવું એ આવ્યું છે. પણ ધર્મ છે, ફરજ છે જેમ મોટરમાં પટેલ પ્રેફેસર પુરી નિકેલી આ સામયિકને માપસર નાખવાથી તે ગતી કરી શકે છે તેમ જણાવ્યું હતું કે દમના દર્દીઓને ૨૦ થી ૩૦ ખોરાકથી અન્નથી શરીર સક્રિય રહે છે. એ દિવસના ઉપવાસથી આશ્ચર્યજનક ફાયદા થાય શરીરને હટાવવા સાત્વિક આહાર અન્ન રૂપી છે અને તેમની સામાન્ય તબિયતમાં પણ વધારે શાક દુધ–વિગેરે વનસ્પતી અન્ય દ્રવ્યથી તેને થાય છે. સંપૂર્ણ આરોગ્ય મળે છે માંસાહાર એ માનવંતે અત્યાર સુધી તેમણે ૪૫૦ દર્દીઓની સાર
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વાર કરી છે અને બધાને લાભ થયે છે એમ કરે છે કારF આ તેની ટુંકી વ્યાખ્યા છે મન આ સામયિકે જણાયું હતું હૃદયની બિમારી કે વચન કાયાની એકાગ્રતા પૂર્વક ચિંતા અને ચેષ્ટા ભરાઈ ગયેલી રકતવાહિનીઓને ભારે ફાયદો થાય ૨હિત પણે અંતર્મુહંત એટલે એક સામાયિક કાળ
૪૮ મીનીટ સુધી ચિત્તની સ્થીરતા એકાગ્રતા આ ભૂખમરા જેવા સમયમાં દરદીઓને ફકત પૂર્વક દેહાધ્યાસ છોડી આત્મધ્યાન કરવું આ બે ચા લેવાની છુટ હોય છે.
તપ સે કઈ કરી શકે છે અને આત્મ સાર્થકતા
કરી શકે છે. આ રીતે અત્યારનું વિજ્ઞાન પણ જૈન દર્શનના
અત્યારે ખાવા પીવાના કુપથ્ય અસરથી વ્રત તપ, જપમાં જે આધ્યાત્મિક સાથે આરોગ્યની
અનેક રોગો થાય છે અને મોટાભાગના માનવો સધી કરી છે, તે પૂર્વ મહા પુરૂષની અભૂત
એક દવા ઇ જીકશન ઉપર જીવે છે અને ડેકટરે જ્ઞાન નેતનું વર્તમાન વિજ્ઞાન પ્રકાશ કરે છે.
દવાખાને હોસ્પીટલેના કારખાના વધતા જાય યેગ વગર આરોગ્ય નડી આરોગ્ય વગર વેગ
છે. આ વધતા મૂળિયા-આહાર જ્ઞાનનું અજ્ઞાન નહીં આ બધા અનુલક્ષે સમજણ પૂર્વક રચેલા
* વિશેષ છે. ખાટું-તીખું–ગળ્યું તળ્યું-ગરમ વાપક
છે? છે જે આપણી શ્રદ્ધાને મજબુત કરે છે. ભારે વધારે રસાસ્વાદ ખાતર વિશેષપણે હોવાથી
બાહ્ય તપમાં ઉણાદરી તપ અને અત્યંતર હાર્ટ-ડાયાબીટીસ બી. પી. ગેસ આદિ ભયંકર તપમાં ધ્યાન તપ આ બે તપ અત્યારના જીવન દર્દોનું પ્રમાણ હમણ બહું વધ્યું છે. આ બધાને માં જો આપણે કરી શકીએ તે ભૌતિક તેમજ હેલે ઉપાય ઉણાદરી તપ છે. આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ કરી શકીએ પત્ર fધતા
કરી છે. • BE BE , આ છે રૂ 38 98 9 1 2
wી
છે
પ્રગટ થઈ ચૂકેલ છે સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ-૧ લે તથા શ્રી સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ-ર જે જેની મર્યાદિત નકલે હોવાથી તાત્કાલિક મંગાવી લેવા વિનંતી છે. અને તે બને ભાગે મૂળ કીમતે આપવાના છે શ્રી સુમતિનાથ ચરિત્ર સાગ-૧ (પૃષ્ઠ સંખ્યા-૨૨૪) કીંમત રૂપિયા પંદર. શ્રી સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ-૨ (પૃષ્ઠ સંખ્યા-૪૪૦) કીંમત રૂપીઆ પાંત્રીશ. તે બને ભાગો એકી સાથે મંગાવી લેવા વિનંતી છે.
:- સ્થળ – શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા
ઠે. ખારગેટ : ભાવનગર : (સૌરાષ્ટ્ર) છે તા. ક : બહાર ગામના ગ્રાહકોને પટેજ ખર્ચ અલગ આપવાનો રહેશે.
આ
* 3.
= B,
H BAR Bર
એ
કે B
+
પ
ક
કે છેક + B = = -B , e -4,
* * * *
તેથી H HERE: BABBAR BAR Mઅહમ
ર
અiદના
દBEાદ ૨a g A
મે ૮૩ ]
(૧૨૭
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અમીરાત ના ઇજારદાર બે તરુણો
A. J. Cronin
અનુ, પી. આર. સલોત
સહેલગાહના આરે, આહપ્સ પર્વતની તળેટી પાસે દષ્ટિ અમારા તરફ ફેંકી “અમે યાત્રિકોને સુંદર જોવા અમારી મેટર આવી પહોંચી. ત્યારે નજરે પડયું લાયક સ્થળોએ દેરી જઈએ છીએ.” અનેરું દૃશ્ય બે નાનકડા કિશોર વેચતા હતાં જંગલ સમિત મેં કહ્યું, “અમને પણ લઈ જાઓ.” માંથી મેળવેલ ફળે, નેતરની ટોપલીમાં શ્યામ-નીલવર્ણ જયારે અમે ઘુમતા હતાં ત્યારે તેમને નોંધપાત્ર દેખાવ કિનારની શોભા અર્પતા પર્ણો વચ્ચે દેખાતા હતાં અને મુગ્ધ કરી રહ્યો હતે. હતા તેઓ નર્યા બાળકે મનોહર અને મીઠાં. ફળની લાલચે ગાડી થંભાવી. સમ. વળી બહુધા નિર્દોષતા યુક્ત રીત-રસમવાળા.
તેજ સમયે ડાઈવરે લાલ બત્તી બતાવી “ આપને જેકપના એઝ ફીકાં પડી ગયેલ છતા તરવરાટ ઉછળતે વેરેના શહેરમાં સર્વોત્તમ ફળ મળશે” એમ જણાવી છે. જયારે નિકલાનું હાસ્ય-સ્થિર ને મેહક હતું. કિશરના ગંદા દેખાવ પર ધૃણા દર્શાવવા પિતાના બને તણેમાં ગંભીરતા હતી. તેમાં વસી હતી ખભા હલાવ્યા.
મહામૂલી ગેયતા જે દરેક માટે માનપત્ર બની હતી એક કિશોરના દેહ પર હતી જણું જ અને આ સપ્તાહમાં તેમની સાથે વારંવાર અમારે ભેટ વિતરાયેલું પેન્ટ, બીજાના માંસ વિહિન દેહ પર ગડીઓથી થ હો, કેમકે તેઓ ખૂબ ઉપયોગી પૂરવાર થયા ભરપુર લટકતાં હતાં ટૂંકા થયેલ કપડાં, તેમની ભુખરી હતા અમી નાની-મોટી દરેક જરૂરિયાત તેઓ પૂરી ત્વચા, ઝૂંડ રૂપ વાળ. શ્યામ વેધક નયને અમને અદ્દ કરતા અંતે તે પણ આનંદ ભરી આવડક પૂર્વક. ભૂત રીતે આકર્ષવા લાગ્યો. મારા સાથીના ક્ષો દ્વારા
ખૂબી તે એ હતી કે તેમની કાર્ય ધગશમાં ન હતી જાણ થઈ કે તે હતાં અને સગા ભાઈઓ મેટે હવે નિકે લા ઊંમર ૧૩ આશરે. ગાડીના ઠાર નજિક
ઓટ. એક તે ઉનાળાના દિવસે. ધીકતી ગમ જ્યારે પહોંચેલ–બીજો હતો જેકપે. ઉમર વર્ષ બાર આસપાસ
લાંબી સાંજના પર્વત તરફના થીજાવતાં પવને-છમાં અમે તેમની સૌથી મોટી ટોપલી ખરીદી અને આગળ
તેઓ પગરખાંને ચકચકતા બનાવતા, ફળ વેચતા, વધ્યા હટેલ તરફ.
છા પાંની ફેરી કરતા, પથિકોના બે મિયા બની ગલીઓ
વિધતા સંદેશાઓ પહોંચાડતા. + સવારે હેલમાંથી નીકળી, અમે ટૂંકી વાટ લીધી. એક રાત્રિના સમયે, જ્યારે તેઓ પથ્થર મઢી ચોકમાં ફૂવારો પાસે, પોલીશ ડબ્બી ઉપર મૂકેલાં, ભૂમિપર નિર્જન ચેકમાં, ઝાંખી બત્તીઓ નીચે આરામ ઝડપથી કામ ખત્મ કરતાં હતા. અમારાં બે જના કરતા હતાં ત્યારે અમે તેમની પાસે આવી ચડયા. ગઈકાલના મિત્રો, ગેડી પળ તેમને નિરખવામાં વીતી. નાકેલા કર બેઠે હતે પણ ચહેરે થાકથી લેવાઈ તેમની ઘરાકી મંદ પડી એટલે અમે તેમની પાસે ગયો હતો, આ વિનાના અખબારનું બંડલ પગ પહોંચ્યા. ત્રિી સભર ભાવનાથી અમને સકાય. મેં પાસે પડયું હતું જ્યારે જે પે પિતાના ભાઈના કહ્યું, “નિર્વાહ માટે તમે ફળ જ વેચે છે તેમ મેં ખભાને સીકુ બનાવી ઉદ્ય હતે. લગભગ મધ્ય
રાત્રિના સમય નિકેલા આટલી મેડી રાત સુધી બહાર ગંભીરતા પૂર્વક નિકલસે કહ્યું, “સાહેબ, અમે કેમ રહેવું પડયું? અનેક પ્રવૃત્તિઓ કરીએ છીએ.” ” અને આશાં ભરી મારા બેલ સામે ધારદાર દૃષ્ટિ ફેંકી વળતી પળે,
માનેલું.”
૧૨૮]
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શાંત અને મુકત નિગાહથી નવાજેશ કરી “ પાડુઆથી ચૂપકીદી પ્રવર્તી પતાના લધુ બ્રાતા તરફ ગુસ્સા આવતી બસની રાહ જોઈએ છીએ. તે આવશે ત્યારે પૂર્વક નિકેલા મીટ માંડી રહ્યો હતો “ સાહેબ અને આ અખબારે વેચાઈ જશે.”
આપને મુશ્કેલીમાં મુકવાનું વિચારી ન શકીએ. - “ આટલી બધી કપરી કઠિનાઈ ? તમે બને “કશી તકલીફ નથી.” ખૂબ થાકેલ લાગે છે. ”
ધાત: સ્વરે, તેણે કહ્યું “બહુ સારું” “સાહેબ, તે માટે અમારી કશી ફરિયાદ નથી.” પછીના બે પેરે, ચેસ્ટનટ વૃક્ષે વચ્ચે આવેલ,
સંપૂર્ણ નમ્રતા ભર્યા અવાજથી, વધુ પૂછપરછ ટેકરી પર વસેલા ગામ તરફ અમે ગાડી હાંકી ઉપર કરવા હિંમત ન ચાવી બીજી સવારે જયારે તે સ્થળે પાઇન વૃક્ષો અને નીચે હતું કે ભુરૂં સરોવર અમારી મારા ઉપર નહ પવિશ કરાવવા ગમે ત્યારે મેં કહ્યું, ધારણા હતી નાનકડી કુટિરની પણ જેક પાના ઉંચી “નીકેલા જે રીતે તમે કામ કરો છો તેથી ઠીક કમાણી ચીસથી અમે વીલા તરફ ગાડી હાંકી મકાન ઉંચી થતી હશે છતાં કપડાં પર ખર્ચ કેમ નથી કરતા ? દીવાલથી રક્ષિત હતું. મારી આંખે તે સ્વીકારવા વળી તમારે ખેરાક પણ આછો પાતળો છે. તમારા તૈયાર ન હતા. ત્યાંજ બને તણે ગાડીમાંથી બહાર કમાયેલ પૈસાનું શું કરે છે !
કૂદી પડયા. સૂર્ય પ્રકાશમાં પણ ચહેરા પર ઘેરે રંગ છાઈ “સાહેબ, અમને બહુ વાર નહિ લાગે કદાચ ગયા પછી ફીકાશ પ્રસરી ગઈ ભૂમિ પર નયને એક કલાક. આપ કેફી ગૃહમાં કેફી લેશેને ?” મૂકી ગયા.
દીવાલના ખૂણાની પેલી મેર સરકી ગયા. મેં કહ્યું, “અમેરિકા જવા માટે પૈસા બચાવતા થે ડી મિનિટો બાદ, હું તે તરફ વળે બાજુના
દરવાજે પહોંચી બેલ વગાડી ચશ્માવાળી, દેખાવડી સ્ત્રી બાજુએથી મારી તરફ જોયું. મહા પ્રયને અવાજ
આવી તાલીમ પામેલ, સફેદ ગણવેશમાં જોતાં જ હું નીકળે “ અમને ત્યાં જવું ખૂબ ગમે પણ અત્યારે
અત્યારે આજે બની ગયે “ હું હમણાં જ બે તરુણોને લઈ અહીં અમારે જુદી યેજના છે.”
આવ્યો છું ” “ અરે ! હા ” તેના ચહેરા પર ચમક “ કઈ યોજનાઓ ? "
આવી મને પ્રવેશ આપવા દ્વાર ખોલ્યું “ નાકેલા અને
જેકેપિ-હું આપને ઉપર લઈ જઈશ ” અગવડ ભર્યા હાસ્ય સાથે, મને હંમેશ મુંજવતા દેખાવ રમે, ધીમા અવાજે કહ્યું, “સાદી સરળ
તેમણે મને હોસ્પીટલ તરફ દોર્યો હોસ્પીટલના સાહેબ” મેં કહ્યું, વા' ૧ અમે સોમવારે રવાના
ર્ડો જ સુવિધા યુકત હતા. વચ્ચેની પરશાળ સુંદર ને થઈશું જતાં પહેલાં તમારે માટે હું શું કરું તે કહે છે હતી. નિકેતાએ શિર હલાવી, ના કહી પણ એકાએક નાના દક્ષિણ તરફની બ.કની પાસે દાદર ચઢી આવ્યા ગલુડિયાના નોરા જેમ જેકના નસકોરાં ધ્રુજી ગયા સામે જ હતા બગીચાને સરેવર એક રૂમ પાસે આવી તે બેલી ઉઠશે સાહેબ, દર રવિવારે અમે અહિંથી તેણે શાંત રહેવા કહ્યું અને કાચના પાર્ટીશનમાંથી ૩૦ કી. મી. દૂર પલેટાની મુસાફરી ખેડીએ છીએ. નજર નાખવા કહ્યું. હું શિ મુજબ સાયકલ ભાડે કરીએ છીએ. પણ વીશ વર્ષની યુવતી પાસે બન્ને જણ બેઠા હતા આવતીકાલે આપની ગાડી ઠા. અમને ત્યાં પહોંચાડશે સુંદર કિનારીવાળું જેકેટ પહેરી, એસીકા ઉપર સુતેલી તેવી કૃપા
યુવતી તેમની વાતચીત સાંભળતી હતી. તેની ચક્ષુઓ મેં તે ડ્રાઈવરને રવિવારની દી આપી દીધી છે મૃદુ અને કેમળ હતી લમણાં ઉપર અંછુ તેજ, છતાં હું જાતે ગાડી હાંકી, ત્યાં તમને પહોંચાડીશ વિચિત્ર નબળાઈ હોવા છતાં, બને ભાઈઓની સામ્યતા,
મે ૮૩)
[૧૨૯
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તેના ચહેરા પર જણાઈ આવતી હતી તેવા મેજ ઉપર તે શ્વાસ લેવા થંભી શું તેને ત્યાગ કર્યોએ ફૂલે સહિતની પુષ્પદની તેમ જ ફળની રકાબીને થોડા પ્રશ્નના ઉત્તરની જરૂર નથી તેઓ તેને અહિં લઈ પુસ્તકો હતા.
આવ્યા હોસ્પીટલમાં દાખલ કરાવવા મને સમજાવી. નસે ધીમેથી કહ્યું કે તમે અંદર જશે નહિ ? બાર માસથી અમારા દવાખાનાની તે હદ છે. પ્રગતિ લ્યુશિયા આપને જોઈને ખુશ થશે. ”
સારી છે. આશા છે કે તે એક દિવસ ચાલી શકશે અને મેં હસ્તક હલાવી ના કહી; અને પાછો ફર્યો આ ગાઈ શકશે” સુખી કુટુંબમાં દખલરૂપ થવા ઇચ્છા ન થઈ પણ
અલબત્ત, આજે બધું જ મુશ્કેલ છે બારાકની દાદરના છેડે આવી, આ બાળક વિષેની વિગત કહેવા
અછત અને મેંધાઈ! જે અમે ફી ન લઈએ તે
હેપીટલ ચાલી શકે નહિ પણ દર અઠવાડિયે, લુશિનર્સને વિનંતી કરી. તેણે કહ્યું, “ પિતાની બહેન સિવાય જગતમાં
યાના ભાઈએ ફી આપે છે. તેઓ શું કામ કરે છે,બાળકોનું કોઈજ નથી તેમના વિધુર પિતા પ્રસિદ્ધ
તે હું જાણતી નથી તેમજ પૂછતી પણ નથી કામની
પણ વેરે નામાં અછત છે, ગમે તે હે પણ તેઓ ગાયક હતા યુદ્ધની શરૂઆતમાં તે મરાયા થડા સમય બાદ, બેબ દ્વારા તેમનું ઘર નાશ પામ્યું. શેરીઓમાં
સારી રીતે કરે છે,” બાળકે ફેંકાયા તેઓએ સુવિધા અને સંસ્કાર પૂર્વકનું
' ,
મેં કહ્યું, “ સાચું. આથી વધુ સારી રીતે તેઓ જ જીવન જાણેલું લ્યુશિયા તેમને જાતે સંગીત શીખવતી કરી શકે પણ નહિ” સુધા અને શિયાળાની ઠંડીથી ભયંકર ત્રાસ અનુભવતા તરણે પાછા ફર્યા ત્યાં સુધી મેં રાહ જોઈ પાદર થયેલ ભૂમિ પર, જાતે બાંધેલ આશ્રય નીચે માંડ રીહરમાં પાછા ફરવા
છે. શહેરમાં પાછા ફરવા, બોલ્યા વગર મારી બાજુમાં માંડ જીવતા રહ્યા. ત્યારે જ જર્મન એલીટ ગાડે બેઠા–સંતોષની પુરી લાગણી અનુભવતાં-હું પણ એક વેરેનામાં થાણું નાખ્યું. ત્રણ ભયંકર વર્ષો સુધી ક્રૂર શબ્દ બોલ્યો નહિ. તેઓનું રહસ્ય પકઈ ન જાય તે કડક ઈથી શાસન ચલાવ્યું. આ કૃર તીરસ્કૃત શાસકે વાત તેમને વધારે પસંદ હતી તે મેં જોયું હતું. પ્રત્યે કિશોરને ધૃણા જન્મી જ્યારે વિરોધી ચળવળ છતાં આ ખુમારી ભરી ભક્તિને મૂક મહાકાવ્ય મને શરૂ થઈ ત્યારે તેઓ જ તેમાં ઝૂકાવનાર પહેલા હતા ઘેરી અસર કરી હતી. ભયંકર પરિણામ યુકત યુદ્ધથી આ કાંઈ બાળકના ખેલ ન હતા. નજીકની ટેકરીઓની તેઓને જુસ્સે ભાંગી પડયા ન હતા. એ સમયની માહિતી સભરનું તેમનું જ્ઞાન તેમજ નાની વય પ્રઢતા તેમના પર ઝળુભી રહી હતી છતાં તેમણે તે છતાં યુવાનીનું ખમીર-તેમને અણગેલાં બનાવ્યાં મુક્તિ માનપૂર્વક ને હિંમત પૂર્વક સ્વીકારી હતી તેઓને દળોને સંદેશા પહોંચાડતા વધુ જોખમી છે તે હતું કે નિા સ્વાર્થ કાર્ય માનવ જીવનમાં નવીન સજજનતની તેઓ જર્મન લશ્કરની છૂપી હિલચાલની માહિતી મુક્તિ નવાજેશ કરી હતી અને માનવ સમાજને નૂતન દળને પૂરી પાડતાં.”
આશાનું વરદાન અર્પણ કર્યું હતું. ભલી નર્સ કહેતાં કહેતાં ભાંગી પડી આખો ગરીબાઈ સંસ્કૃતનું પારણું છે. નવા અરમાનાની બી જઈ પછી વધુ લાગણીવશ બની, ચાલુ કર્યું. “આ ધાત્રી છે. સંયુક્ત કુટુંબની પીઠિકા છે. ગુણને વિકસ. બાળકે કેટલા સુંદર છે તે કહેવાની મારે જરૂર નથી વનારી અમૃતધારા છે. તેને અભિશાપ મન તે નરી ગિરિ માર્ગોમાં અંધકારમાં તેઓ જતાં જેડમાં સંદેશાઓ મુખઇ છે. છુપાવીને--જા થાય તે ગેળોએ જ વિંધાય જ્યારે અને સર્ગિક જરૂરિયાતના ઢગ સર્જાતાં, ગરીબાઈ બધું ખલાસ થયું અને અમને શાંતિ મળી ત્યારે તેઓ વિકૃત સ્વરૂપ પામે તે નવાઈ નહિ ગરીબાઇને જીવન તેમની હાલી બેન પાસે આવ્યાં યુદ્ધ દરમિયાન ક્ષયને કલા શિખવનારી મહાશિક્ષિકા છે. ધીમંતાઈ જ ભોગ બનેલી અને પીડાતી બહેન પાસે ”
કુસંસ્કાર સ્વછંદતા, કુટિલતા, શેષણનીતિ હુંપદને ૧૩છે !
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે
લલિતાંગ દેવ
છે
જાણે નિદ્રા તૂટી જતાં, હું અચાનક જાગી, બેઠો કાર તુલ્ય દેવગણ છે. આપ એક હોવા છતાં અનેક થશે. આ છે રાત્રિ કે દિવસ-તે પણ સમજમાં ન રૂપેથી પ્રતિભાસિત થઈ રહ્યા છે. આપની આજ્ઞા આવ્યું, કારણ મણિદીપના તેજથી કક્ષ પ્રકાશિત બને પાળવામાં એ સહુ તૈયાર છે માટે આપ તેમને આશા હતું. જે શય્યા પર હું બેઠો હતો તે હતી દૂધના ફીણ આપે. જેવી સફેદ. તેના પર હર ગંગાના વેત પ્રવાહ સમાન આ કથનની સાથે સાથે તેમના દેહ નજરે પડયા. (ચાદર) મારી નજર દેહ પર પડતાં હું આશ્ચર્યચકિત તેઓ સહુ કેયુર, અંગદ ને મુકુટધારી હતા. જે તેઓ થયો. ભુજાઓ પર અંગદ, કાનમાં કુંડળ ને મસ્તક હાથ જોડીને ઉભા ન હોત તે તે સહુ દર્પણમાં મારા પર મુકુટ, ગળામાં હાર અને પારિજાત પુષ્પની અમ્લ ન પ્રતિબિંબ સમાન લાગે. કુસુમમાળ. યવન સભર દેહ ..
દેવ આ છે આપના નામ સચિવ આનન્દ કંઈક વિચારું તે પહેલાં જ વીણાને મધુર સ્વર મંગળ અને લીલા -વિલાસની કથાઓ સંભળાવી આપને કોં પર પડશે. તે સ્વર કયાથી આવે છે તે ન સમ- મનોરંજન આપશે. જાયું. પછી સંભળાઈ સ્ત્રીઓની જય-જિયે ધ્વનિ.
- નર્મ સચિવ પર નજર પડતાં, મને કામન્દકનું શું આ સ્વપ્ન છે કે ઈન્દ્રજાલ? આ વિચાર સાથે જ
સ્મરણ થયું. તે મૃત્યુ લેકમાં મારે વિષક હતા. નૂપુરના રૂમઝૂર્મથી કક્ષ મુખરિત બને છતાં નજર
માનવ જીવન યાદ આવતાં સ્મૃતિ પટ પર પશ્ચિમ સમક્ષ કઈ દેખાતું ન હતું. પરંતુ તેમના દેહની પદ્મગંધ
મહાવિદેહના ગધિલાવતી વિજયના વૈતાઢય પર્વત પર પ્રવાહિત બની, મારા નાક સુધી આવી રહી હતી. શરદ
રહેલું ગધસમૃદ્ધિ નગર ઉમટી પડયું. પૂર્વ જન્મમાં પુનમના કૌમુદી પ્રકાશ જેમ એક આનન્દ સ્ના
હું ત્યાંને મહાબલક નામને ગધવ રાજા હતે. મારી ચારે તરફ પ્રસરી રહી હતી. હું ક્યાં આવ્યા છે ?
મારી પત્ની હતી વિયવતી. પરાક્રમી વિદ્યાધરની છું ? આ સત્ય છે કે બ્રમ? શું આ દેવલેક છે? શું
સહાયથી ઈન્દ્ર જેમ ગાય કરતા હતા, હું ખૂબ વિલાસી આ દિવ પરિવેશ? આ શું દિવ્ય મધુરતા?
| હતે. હંસની જેમ પૂરની સ્ત્રીઓ સાથે, વાપી, ઉદ્યાન, - સસા કોઈ પુરુષને અવાજ સાંભળી મારી ચિતા 3
ચિસ્તા ગિરિકન્દરામાં ક્રીડા કરતે રાસ વિલાસીપણાથી સારું નળ ટી. નજર કરી, દિવ્ય વસ્ત્રધારી એક સ દર નગર વિલાસી બની ગયું. દરેક ઘરમાંથી સ્મઝુમ ધ્વનિ પુરુષ હાથ જોડી પ્રણામ કરતે હતે. “દેવ! આપ
* ઉઠતે અને તેના પ્રતિધ્વનિથી જાણે કે સર્વે ગિરિકત્વજે સ્વામી પ્રાપ્ત કરી અમે સનાથ બન્યા-ધન્ય થયા.
રાએ નૃત્યમય બની ગઈ. આપ અમારા ઉપર કૃપાવારિનું વર્ષણ કરશે. દેવ? આ ઈશન નામક દ્રિતીય દેવલે કનું શ્રીપ્રભ વિમાને છે.
“દેવ ! આ આપના શરીર-રક્ષક દે છે. તેઓ આપ આ વિમાનના અધીશ્વર છે. વાદળમાં જેમ વિદ્યુત છતીશ પ્રકારના શસ્ત્ર-અસ્ત્રથી સુસજિત છે. આપની ઉસેવે તેમ આ વિમાનમાં આપ ઉત્પન્ન થયા છે. આજ્ઞા માટે તત્પર તેમજ ચતુર છે. આપનું નામ લલિતાંગ દેવ છે. આપની સભાના અલં. “ અને આ છે આપના નગર રક્ષક દેવે “” “આ
પિપનારી ધાવમાતા છે. શ્રીમંત ઈ સુધર્મના ફળને રૂપ બને. તેમના જીવન વિકાસ માટે પ્રેમવર્ષા કરી ભક્ષનરી અને કુકર્મના ફળની જનેતા છે.
સમાજના અડગ, નિશ્ચલ, સ્તષ્ણુ બનવે પરેપક રમય માટે જ ગરીબ પ્રત્યે સદ્ભાવ ધરાવો. સહાય છે સાચું કવન. મેં ૮૩ ]
(૧૩૧
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સર્વે સૈન્યના સંચાલન અને વ્યુહ નિર્માણમાં સુદક્ષ ભવમાં હું ખૂબ વિલાસી હતે. લલનાઓ સૈન પતિ મુખ પર હસ્ય સાથે મેં તેમને જોયા અને સાથે જ પડશે રહે, તો પછી આ ભ્રમ છે કે સત્ય ? વિચાર્યું કે સ્વર્ગમાં પણ આતતાયના ભયને આક્રમણની કર્મના વિધાનમાં જરા સરખી ભૂલ ન પડે. શંકા છે સ્વર્ગમાં પણ હિંસા, ઠેષ, પ્રતિસ્પર્ધા છે.” ત્યારે મને બુદ્ધિસાગર સ્વયંબુદ્ધનું સ્મરણ થયું.
દેવ! આ આપના પૂરજને દેવતા આપના તેણે મને અપાયુષ જાણ, સદુપદેશ દ્વારા સંયમ સંતાન સમાન છે. તેઓ આપના આદેશ મસ્તક પર લેવડાવ્યું એક માસ સુધી સંયમ પાલી, અને અનશન ચઢાવશે."
પૂર્વક દેહત્યાગ કર્યો વિષમ વાસના હટાવી આ છે આભ ગક દેવતા-દાસ માફક આપની સંયમ ધર્મનું શુદ્ધ પાલન કરવાથી, તેની સેવા કરશે. “ આ છે કિષિક દેવગણ આ સર્વ ફલશ્રુતિરૂપ મને શ્રી પ્રભ વિમાનનું આધિપત્ય પ્રાપ્ત મલિનતા દૂર કરશે.
થયું મારું મન સ્વયં બુદ્ધની કૃતજ્ઞતાથી ભરાઈ ગયું મને જણાવ્યું કે સ્વર્ગમાં પણ સહુ સરખા સુખી
ખી તે જ મારો એક ધર્મમિત્ર હતું. તેનું ઋણ હું કદી નથી. અહીં પણ મૃત્યલેક જેમ રાજા પ્રજા, માલિક-સેવક, નહિ ચૂકવી શકું. જે તેણે મને સંયમ ધર્મમાં દીક્ષિત શાસક અને શા સનના ભેટ છે. “ તે છે આપની ન કર્યો હોત તો હું આજે નારકનીયાતના ભગવતે હેત. સર્વસુખ પ્રદાન કરનાર પ્રસાદ તેના અંદરના ભાગમાં પ્રતિહારીએ કહ્યું, દેવ ! આપના અભિષેકની ક્રિયાને છે, હજારે પૂર લલનાઓ સાથે નિવાસ કરતી દેવી સમય થઈ ગયું છે. મેં શયાને ત્યાગ કર્યો સભાસ્વયંપ્રભા તેમની સાથે આપ સુખને ભેગવટ કરશે." મંડપમાં આવી સિંહાસન પર સ્થાન લીધું દેવગણ
યથા સ્થાને બેઠા વારાંગનાઓ ચામર મયુરપંખ દર્પણ આ – સ્વર્ણ કમલપૂર્ણ સરોવર
લઈને બાજુએ આવી ઉભી ધીરે ધીરે ચામર વીંજવા આ – સ્વચ્છ જળવહી સુર સરિતા 'આ – મણિમય કીડા પર્વત
લાગી પૂર્ણ ચંદ્ર જેવું સફેદ છત્ર મસ્તક ઉપર શેતુ આ - અમલન પારિજાત પુણ્ય ઉદ્યાન
હતું ગધર્વ કન્યાઓ પ્રશસ્તિ ગીત ગાવા લાગી
પુરોહિત દેવતાએ લલાટપર કકમ તિલક કરી મારી આ વચનની સાથે સાથે સર્વ નજર સમક્ષ
અભિષેક ક્રિયા પૂરી કરી. હવે હું શ્રી પ્રભા વિમાનને ખડાં થયા આ સૌદર્યની કલ્પના શું મૃત્યુલેકના અધિ
અધિપતિ બને. માનવી કયારેય સ્વપ્નમાં પણ કરી શકે ?
આ અભિષેક સમયે સ્વયંપ્રભા દેવીની ગેરહાજરી ! દેવ' સુર્ય મંડળ સરખું આ આપનું સભાગૃહ.
થી મારું મન ખિન્ન થયું કેમકે પૃથ્વીલેકમાં અભિષેક છે આ શ્રી પ્રભ વિમાનની વારાંગનાએ તેઓ ચામર
વખત સહધર્મિણી સાથે જ રહે છે, મનુ આ અનુષ્ઠાન મયૂરપંખ, દર્પણ વગેરેથી આપની સેવા કરશે.”
નીરસ લાગ્યું મારૂં સમસ્ત મન ઉન્નમત અને બેશુદ્ધ “આ ગીત વઘમાં કુશળ ગધવ કન્યાએ સુંદર ગીતે
બની તેમની તરફ દોડતું બન્યું હું અંત:પુર જાવાને દ્વારા આપને હંમેશ આનન્દ આપશે”
તૈયાર થશે પણ તરત જ મારી જાતને સંભાળી લીધી - વારાંગનાઓનું રૂપ જોતાં મને, મયુલે ક સુંદરમાં મને અહંત પ્રભુની ઉપાસનાથી સ્વર્ગ રાજય મળ્યું છે સુંદર યુવતી કુરૂપ જણાઈ જેમ આમ્ર મંજરીના પાન તેથી તેમની ભક્તિ કરવાની મહેચ્છા થઈ તુરત જ કરી કેયલ મધુર કંઠી બને છે. તેમ સ્વર્ગના આસવ જિન પ્રતિમાના દર્શન કરવા ગયે તેને રતુતિઓ પાન કરી, તેઓ મધુર કંઠી બની છે.
દ્વારા ભક્તિ કરી જ્ઞાન પ્રાપ્તિ માટે પ્રખ્ય પાઠ કર્યો. મને પ્રશ્ન ઉપસ્થિત થયે - કે મેં એવા શા પુણ્ય મંડપના સ્તંભમાં સુરક્ષિત અહંત અસ્થિની અર્ચના કર્યા કે જેથી મારે પ્રવેશ શ્રી પ્રભવ વિમાનમાં થયે કરી પછી અંતઃપુરમાં જવા માટે પ્રાસં દ તરફ પગ એટલું જ નહિ પણ હું તેને અધીશ્વર બન્યું ? ઉપાડયા. ૧૩૨]
[ આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રાસાદના મુખ્ય ઑરણ પર ઉપસ્થિત થતાં મારી માળા કરમાઈ ન હતી. મેં તે હમણાંજ આ હાથમાં સ્વર્ગવેત્ર લઈ પ્રતિહારિણીઓ મારી તરફ દેડી વિમાનમાં જન્મ લીધે છે. હજુ તે મારે લાખ લાખ આવી પ્રણામ કરી દેવ, આ તરફ પધારે-કહી માગ વર્ષોની આયુષ્ય માણવાની છે. અહીં જરા વ્યાધિબતાવતી મને સ્વયંપ્રભાના મંદિર તરફ લઈ ગઈ તેના કશું બાધક નહીં બને ચીર યુવાવસ્થા સાથે જન્મેલ મંદિર તરફ જતાં નવા વિસ્મય ઉદ્દે ભાવિન થવા છું સ્વર્ગને ફક્ત બેગ માટે જ છે. તે પછી પ્રયાણની લાગ્યા. નવા સ્વામી પ્રાપ્ત થતાં પૂરલલનાઓ ખૂબજ વાતને વિચારશે? હું પણ આ ઉન્માદ, ઉલ્લાસમાં ઉત્તમત્ત બની હતી ખિન્ન થવા પાછળ મારાં હદયમાં આકરઠ ડૂબી જઈશ, સ્વયંને ભૂલી જઈશ. અભિષેક સમયે ઈર્ષાને ભાવ હતા મારાં પહેલાં શ્રી આ સમયે મારા મનમાં વિચાર આવ્યું ગધપ્રભવ વિમાનમાં બીજો સ્વામી હશે તેનું આયુષ્ય પૂર્ણ લાવંતી રાજપ્રસાદમાં, મને ગુમાવતાં નીરવ શાંતિ વ્યાપી થતા તે સ્વર્ગથી વિદાય થયે હશે કદાચ તેના સ્મરણ હશે અને ત્યાં ક્રીડા પર્વત પર સુન્દરીઓ આપના થી પુરલલનાઓ અભિષેક વખતે હાજર ન રહી હેય વલય વનિથી ઉન્માદ મયૂરીને નૃત્ય કરવાનું નહિ કદાચ તેથી સ્વયં પ્રભા હાજર રહેવા ઉત્સુક ન બની શિખવતી હેય આભ-ણના ઝંકારથી દિશાએ વૃત્તિ હેય પણ મારી આ છ અકારણ હતી સ્વર્ગમાંથી નહિ બની હોય અને જે તે પ્રાસાદ શોકમગ્ન સ્તબ્ધ શાકને સ્થ નજ નથી. પ્રેમ-વિરહ-મિલન સ્વર્ગ માં માત્ર અને શાન્ત હશે ત્યારે જ મારા કાનમાં દુરથી આવતા કથન પૂરતાં જ છે.
મધુર સંગીત સાથે વીણા, વિપચી અને મૃદંગના પુર લલનાઓ નવીન સ્વામીની અભ્યર્થનામાં ઉન્નમત શબ્દો ગુંજી ઉઠય સ્થાને સ્થાન પર પસ્ય વિલસીની. હતી. રંગીન દિવ્ય સુગંધી ચૂર્ણ ચોમેર ઉડતું હતું. એના નૃત્ય થઈ રહ્યા છે. આજે ગન્ધિલાવતી નગરી મને જેવાને, સહુ એકી સાથે આવી રહી હતી. તેમને નવીન સ્વામીની ઉપલબ્ધીથી આનંદને ઉલ્લાસમાં રત
કવાને પતિડારિણીઓ શપમાં લીન આસન બની ગઈ છે. મારું મન ચિંતા-જાળમાં ઉલઝી ગયું કરી રહી હતી.
વિરહ મિલન વિષાદ અને આનંદ આટલું રોમેર વેર
વિખેર મેં કદી જોયું ન હતું બધું જ મને અર્થહીન ગધિલાવતી નગરીમાં આવી જ રીતે હું રમણિ લાગ્યું ઉત્સવ જેટલી અર્થહીન તેટલે જ શક પણ ઓથી પરિવૃત્ત રહે. તેમની સરખામણીમાં સ્વર્ગની અર્થહીન સમસ્ત વિશ્વ મને અધૂ-હદયહીન યસમુ લલનાઓ અવર્ણનીય રૂપવતી લાગી મૃત્યુલેકની નારી જણાયું પ્રેમ, પ્યાર, સ્નેહ, કેમલતા, વિષાદ, કરુણાએને સ્પર્શ કઠોર લાગતા જણાયે. આજે આ સર્વેને સર્વે જાણે પિતાના અર્થ ગુમાવી બેઠા છે. હુ માલિક છું, પ્રભુ છું-એમ વિચારતાં એક સુખદ
પુષ્પ વૃક્ષની શેરીમાં થઈને હું આગળ વધે ઝણઝણાટી મારા શરીરમાં પ્રવાહિત બની.
મારી બાજુમાં નૃત્ય કરનારી પાસે ઝલરી હતી. નૂપુર છતાં પણ મનની ગહન કન્દરામાં એક વિષાદ- જોર જોરથી ઝનઝન કરતા હતા તે મધુપાનથી મસ્ત વેદનાને સુર રહી રહીને વનિત થતું. વર્ગને ઉચિત હતી તેમાં શંકા ન હતી હું પણ મધુપાન કરી મસ્ત ન હતું. કેમકે સ્વર્ગમા ફક્ત હર્ષ ને હર્ષ જ હોય છે. બનું નહિતર પૃથ્વીની વેદના હું ભૂલી શકીશ નહિ મને વિચાર આવ્યા પહેલાનાં લલિતાંગ દેવ માફક હું બધું જ ભૂલવું પડશે વિકૃત કરવું પડશે આ વિચાર જ્યારે વિદાય લઈશ ત્યારે આમનાં નેત્રોમાં અશ્રુઓ
આવતાં જ એક ઉદ્ધત પેવના એ મારી પાસે આવી નહિ હેય? આ જ રીતે તેઓ પિતાના નવા રવામીની સભાનું સુધા પૂર્ણ પાત્ર હેઠ પર લગાવી દીધું મેં અભ્યર્થના માટે ઉત્તમત્ત બની હશે? એક ક્ષણ તદ્દન ખાલી કરી નાખ્યું ફરી બીજી બાજુ પાત્ર અને મરે શ્વાસ સુધી – જાણે કે મારે પ્રયાણ સમય અને તે પણ ખલાસ.
(કમશઃ) આવી લાગે છે. તરત જ કંઠ પર દષ્ટિ ગઈ
“તિથ્ય વરના સૌજન્યથી મે ૮૩].
[૧૩૩
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૦
+ શત સુધારસ - ૮ ક.
રચંતા-ઉપા. શ્રી વિનયવિજયજી મ. વિવેચક–પૂ. પં. શ્રી અભયસાગરગણિવર શિખ સુનિશ્રી રવીન્દ્રસાગરજી મ.
[ભવ વનમાં ભૂલા ભટકતા ભવ્યજીને આશ્વાસન અને સાન્તવન દ્વારા સમાધિ પ્રાપ્ત કરવી અનુક્રમે મોક્ષનગરમાં પહોંચાડનાર માર્ગદર્શક-ભેમિયા તુલ્ય અનિત્યસ્વાદિ બાર ભાવના અને મૈત્રી આદિ ચાર ભાવના સ્વરૂપ શ્રી શાંતિ સુધારસ ગ્રંથો અનિત્ય ભાવના
સ્વાગત કર્યું. નવીન દેવ પણ ઉત્પાત યામાંથી ઉઠીને
તરફ નિહાળે છે. આશ્ચર્ય મુગ્ધ બની સેવક દેવના ગેયાષ્ટકની પ્રથમ ગાથામાં આયુષ્યની ક્ષણભંગુરતા દર્શાવ્યા બાદ બીજી ગ થામાં વિષય સુખનું ક્ષણિકતા
મુજરાને સ્વીકારતે એમ જાણે છે કે હું હવે દેવગતિમાં
દેવ બનેલ છું. દર્શાવ્યું. ત્યાર બાદ ત્રીજી ગાથામાં યૌવનની કુટિલતાની વિચારણામાં દેવાદ્ધગણિ ક્ષમાશ્રમણની વાત આ પણે સેવક દેવે પણ હાથ જોડી નમ્ર વદન ઉચિત વિચારીએ
કાર્ય માટે પ્રાર્થના કરે છે. તે સમયે નવીન હરૌગ હરિૌગમેથી દેવ પિતાના વિમાનમાં ઉત્પાત શા મેલી દેવની દૃષ્ટિ ઉપરના ભારવટ ઉપર ગઈ સાવધાન ઉપર શિલાલેખ લખ્યા બાદ નિશ્ચિત બની જિનેશ્વર બની પાંચ છે. વાંચતા વાંચતા ખૂબ જ ઉંડ વિચારમાં પ્રભુના દર્શન પૂજન અને સ્તવના કરતાં શેષ આયુ: ઉતરી ગયા. અવન પામેલ દેવની વાત કર્યગત કેવી પૂર્ણ કરી સમાધિ પૂર્વક વન પામીને આ જ રીતે થાય, ઉહાપેહુ કરતાં અવધિજ્ઞાન-દર્શનના જંબુદ્વીપના દક્ષિણાર્ધ ભરત ક્ષેત્રમાં આર્ય દેશમાં પ્રયોગથી જાણ્યું અને જોયું કે- જે પુણ્યાત્મા મને ઠાકરને ત્યાં જન્મ લીધે.
શરતથી બાંધી ગયેલ છે. શુભ ભાવનાની તીવ્ર ઉત્કંઠા ઠાકર એ જાતિથી અનાર્ય છે. કેમકે ત્યાં જિન
હોવા છતાં આ પુણ્યાત્મા અત્યારે મનુષ્ય ગતિમાં
આર્યદેશમાં ઉત્પન્ન થવા છતાં ફેતરાને ખાંડવા તુલ શાસનના સંસ્કાર મળે એ વાત અસંભવિત હતી. બાલ્યકાળ વિતાવ્યા બાદ જ્યારે યૌવન ભિમુખ થયે
વિષય સુખ માટે અનાયચરણ કરી રહેલ છે. મારી ત્યારે ખરાબ-બસની મિત્રની સેબતથી જુગાર-મદિરા
ફરજ છે કે- સર્વ કાર્યોને તને સર્વ પ્રથમ પુણ્યાત્માની માંસ આદિના વ્યસનમાં ફસાયે.
પુણ્ય ઈચ્છાને પુર્ણ કરવી. માત-પિતા વડિલ જનોએ ઘણેય સમજાવ્યું પણ
તુર્ત તે હરિશૈગમેલી દેવ ઉત્તર વૈકિય શરીર કી સન્માર્ગ તરફ ન જ વળે. ધનની તે કેઈ ઉણાશ
તિર્યમૂલકમાં જ્યાં તે પુણ્યાત્મા ઉત્પન્ન થયેલ ત્યાં હતી જ નહિ તેથી યથેચ્છ ધન પિતા પાસે મેળવતે આવે છે. અનાર્યાચરણને તજીને આર્યોચિત આચરણ વધુને વધુ વ્યસનેમાં મસ્ત બન ગયે.
માટે પ્રેરણા કરે છે અને સવિશેષ કહે છે કે સુખના - આ તરફ દેવલે કમાં હરિબૈગમેલી દેવના અવન
A અથી પુણ્યાત્માએ જિનેશ્વરની આજ્ઞાનું સંપૂર્ણ પાલન બ દ કે ઈક પુણ્ય ત્મા દેવ તરીકે તેના સ્થાને ઉત્પન્ન
આ કરવું જોઈએ અને તે માટે સર્વવિરતિ ચારિત્ર-દીક્ષાને
3 થયે. સેવક દેવ-દેવીઓએ જ જય જય ન » સાદર સ્વીકાર કરે. “જય જય ભદ્દા” ના મંગલ ઘેષ પૂર્વક નવ દેવનું ઠ ક ર , દેવદ્ધિ બેલ્યા કે ભાઈ, હમણાં તે ૧૩૪]
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
થોડા મેજ-શેખ કરવા દે, પછી તમે કહેશે તેમ માટે જ પૂ ઉપા. શ્રી વિનયવિજયજી મ. સા. કરીશ.
કહે છે કે- “તેન બત પરવશા-પરવશા હતધિયઃ દેવતાએ ઘણુંએ સમજાવ્યું પણ દેવદ્ધિ એક બે કટુકમિહ કિ ન કલયંતિ કરું?” ન થયો. આખરે દેવે ચિંતવ્યું કે ઠીક છે. થોડા વખત પરવશા = સ્ત્રી થી પરવશ થવાના કારણે નામ પામી બાદ પુનઃ આવીશ એમ ચિંતવી દેવ અંતર્ધાન અદય છે. બુદ્ધિ જેઓની એવા વિષયાસક્ત જ આ થયા.
સંસારના કડવા ફળને કળી શક્તા જ નથી. આ તરફ યૌવનવયરૂઢ દેવદ્ધિકુમારના માતા-પિતાએ દેવ પુનઃ પિતાના વિમાનમાં આવે છે અને ચિત કુલીન કન્યા સાથે વિવાહ કર્યા. દેવદ્ધિકુમાર અર્ધાગ- જિનેન્દ્ર પૂજા-સ્તવનાદિ કાર્ય કરે છે નાની માયા જાળમાં એ તે ફસાવે . રાત-દિવસ અને ચિતવે છે કે- મોહનીયની જાળની ગુંચ પત્નીનું જ સ્મરણ, સાથે સાથે મિત્રોની સોબતના ઉકેલી ઉકેલાય તેમ નથી. તેના ઉપર તે જે કાતર બસને તે ચાલુ જ રહ્યા.
મુકે તે જ છુટી શકે અન્યથા છુટવું અસંભવ છે. તે કેટલાક કાળ વીત્યા બાદ પુનઃ હરિગમેલી દેવ હવે મારે પણ જે દેવદ્ધિ ન માને તે ગમે તે પણ તિરછલકમાં દેવદ્ધિકુમાર પાસે આવે છે અને મહાવ્રત ઉપાયે દેવદ્ધિને દીક્ષા અપાવવી જરૂરી છે અનન્યથા દીક્ષા લેવા સમજાવે છે. અને કહ્યું કે- તમે એ જ અમારા બન્ને સંસાર વધશે. દેવલે થી યવન વેળા શિલાલેખ લખેલ કે- “મારા કર્યો છે દઢ સંક૯૫ જેણે એવા તે દેવ દેવદ્ધિકુમાર સ્થાને ઉપન થનાર દેવે મને પ્રતિબંધ કરી દીક્ષા પાસે આવે છે તે સમયે દેવદ્ધિકુમાર નગર બહાર અપાવવી.” માટે હવે વિલંબ ન કરે, ગુરૂદેવ પાસે ઉદ્યાનમાં મિત્ર સાથે કીડા કરી રહેલ હો દેવ સુંદર ચાલે અને સર્વવિરતિ દીક્ષા સ્વીકારે.
અશ્વ લઈને તેની સમક્ષ હાજર થાય છે પરસ્પર દેવદ્ધિકુમાર કહે છે કે ભાઈ! તમારી વાત સાચી પૃચ્છા બાદ દેવદ્ધિ કુમારને અશ્વ ખેલવાની ઉત્કંઠા થઈ છે પણ હજુ તે હમણાં જ લગ્ન થયા છે. માટે હજુ અને કહ્યું કે- આ તમારે અશ્વ મને ખેલવવા આપે !?! ઘેડ દિવસ સંસાર સુખ ભોગવી લઉં. પછી તમે દેવતાએ પણ ચિંતવ્યું કે, આ અવસર ચૂકવા કહેશે તેમ કરીશ!!!
જે નથી, તુર્ત દેવદ્ધિકુમારને અશ્વ આવે. દેવદ્ધિ દેવ કહે છે કે- ભાઈ! સંસારમાં વાસ્તવિક રીતે પણ અશ્વ ઉપર અરઢ થઈને અશ્વ ખેલાવે છે. એમ જરા પણ સુખ નથી. કેવલ સુખાભાસ જ છે માટે આ કરતાં કરતાં થોડી વારમાં તે અશ્વ વાયુ વેગે દેશે અને સંસારના વિષયજન્ય ક્ષણિક સુખની પાછળ મનુષ્યભવને દૂર સુદર નિર્જન વનમાં જઈને ઉભો રહ્યો. હાર નહિં, કેમકે. આયુષ્યનો કોઈ જ ભરે સે નથી, ભૂખ્યા અને તરસ્ય દેવદ્ધિકુમાર ચતરફ નિહાળે છે માટે ચા લે ! ગુરૂદેવ પાસે જઈએ !
તે ક્યાંય પાણીનું સરોવર કે ફળ યુક્ત વૃક્ષ દેખાયા જ દેવદ્ધિ કહે કે- ન ! હમણાં નહિં બે પાંચ વર્ષ નહિં ભૂખ અને તરસની પીડાથી પ્રાણ કંઠે આવેલ છે. પછી આવજો !!
- નિરાધાર- શરણહીન દશામાં જ્યારે દેવદ્ધિ કિંકર્ત. દેવતાએ ચિંતવ્યું છે. વાસ્તવમાં મોહન સામ જય વમૂઢ બન્યા ત્યારે તે દેવ પ્રત્યક્ષ થઈને કહે છે કે, જે કેવી વિચિત્ર અને ગુંચ જાલ યુક્ત છે કે જેમાં એક તમે સ્વેચ્છાએ સર્વવિરતિચારિત્ર દીક્ષા સ્વીકારે તે વાર સહે પણ ફસાયેલ વ્યક્તિ દિગમૂઢ થઈ જવાના તમને તમારા ગામ પાસે પહોંચાડું. કારણે સાચે રસ્તો શોધી શકતા જ નથી. માયા જાળ દેવદ્ધિકુમારે પણ ચિંતવ્યું કે એમ કરતાં પણ જે માંથી છુટી શકતું જ નથી પણ ઉલટ તે જાળમાં જીવન મળતુ હોય તે સારું એમ ચિંતવી કહ્યું કે, વધુ ને વધુ ફસાતે જ જાય છે.
હાતમે જેમ કહેશે તેમ કરીશ.” મે ૮૩}
[૧૩૫
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
તુ દેવતાએ દિવ્યશક્તિથી ક્ષણવારમાં ગામના ગોંદરે પહોંચાડયો. યોગાનુયોગ ત્યાં પધારેલા પૂ. આચાર્ય દેવશ્રી પાસે દેવદ્ધિકુમારે માત પિતાની અનુમતિ લઇ મહાત્સવ પૂર્ણાંક ચારિત્ર સ્વીકાયુ' અને અનુક્રમે આપણા મહાન ઉપકારી દેવર્ષિં ગણિક્ષમાક્ષમણુ બન્યા.
૧૩૬]
CI
હવે ગેયાષ્ટકની ચેથી ગાથામાં પૂ. ઉપા. શ્રી વિનયવિજયજી મ. સા. બૃદ્ધાવસ્થામાં થનારા અવિવેકી જીવાના સોશ અને વિકારોને જે રીતે અનુગૃહ બુદ્ધિએ દર્શાવશે તે આવતા અંકમાં,
ક્રમશ : (અપૂણુ)
વીરવદન સ્તવન
( રાગ : તુજસે લાખો પ્રણામ )
મહાવીર વીશ્તાવાળા, તમને લાખા પ્રણામ. તમને લાખા પ્રણામ. ૧.
જીયદયાની જ્યાતિ જાળવી અહિંસા કેરી ધૂન જાળવી
શાંતિતણા સમ્રાટ તમને. ૨.
સાગર જેવી શાંતિ તમારી મેરૂ જેવી ધીરજ ધારી
ક્ષમા તણા ભંડાર તમને. ૩.
ક્રાધ કષાયને મુળથી ખાળી રાગ દ્વેષને જડથી ટાળી
તમે થયા વિતરાગ તમને ૪.
વિશ્વ રુણી છે. નાથ તમારૂ ૮ અમર' જપે છે નામ તમારૂં
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધન્ય ધન્ય અવતાર તમને. ૫. રચિયતા : અમÄ'દ માવજી શાહ
For Private And Personal Use Only
[ આત્માનદ પ્રકાશ
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
—: અમૂલ્ય પ્રકાશન :અનેક વરસની મહેનત અને સંશોધનપૂર્વક પરમ પૂજ્ય વિદ્વાન
| મુનિરાજ શ્રી જ ખુવિજયજી મહારાજ ના
વરદ્હસ્તે સંપાદિત થયેલ અજોડ અને અમૂલ્ય ગ્રંથ છે ‘દ્વાદશારંનયચક્રમ પ્રથમ અને દ્વિતીય માગ’ .
- આ અમૂલ્ય ગ્ર'થ જેમાં નાનું અદ્ભુત વર્ણન છે તે દરેક સાધુ મુનિરાજે તથા સાધ્વીજી મહારાજ માટે અતિ ઉપયોગી ગ્રંથ છે. દરેક ગૃહસ્થાએ અને સમાજની દરેક લાયબ્રેરી માટે વસાવવા જોઈએ. - આ ગ્રંથ માટે પરમપૂજય આચાર્યશ્રી વિજયધર્મ સૂરીશ્વરજી મહારાજ જણાવે છે કે
ભાવનગર શ્રી જૈન આત્માન‘દ સભાએ આ પુસ્તકનું પ્રકાશન કર્યું તે એક મોટા ગૌરવની વાત છે, જે વિદ્વાન મુનિ મહારાજે, સાધ્વીજી મહારાજ, તથા શ્રાવકો તેમજ શ્રાવિકાઓને જૈન દર્શનના અભ્યાસ માટે ખૂબ જ ઉપયોગી નીવડશે.
ભારતભરમાં અનેક જૈન સંસ્થાઓ છે. તેઓએ પ્રગટ કરેલા પુસ્તકોમાં આ
‘ દ્વાદશાર’ નયચક્રમ 'ને શ્રેષ્ઠ સ્થાને મૂકી શકાય તેમ છે. તે માટે શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાને ધન્યવાદ ઘટે છે. -
( કીંમત રૂા. ૪૦-૦૦ પેસ્ટ ખર્ચ અલગ )
બહાર પડી ચુકેલ છે જિનદત્તકથાનકમ્ (અમારું નવું પ્રકાશન )
પ્રસ્તુત જિનદત્તકથાનક સંસ્કૃત ભાષાના અભ્યાસીઓ માટે ખાસ ઉપયોગી એવા કથાગ્ર’થ છે. - સ્વ. પૂજ્યપાદ આગમપ્રભાકર શ્રુત-શિલવારિધિ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજની ઇચછાનુસાર આ ગ્રંથ પ્રકાશન કરવામાં સફળ થતા ખુબ આનંદ અને સંતોષ અનુભવાય છે. e અમારી વિન’તિને ધ્યાનમાં લઈને પરમ પૂજ્ય સાધ્વીજી મહારાજશ્રી ઓંકારશ્રીજી મહારાજે આ ગ્રંથનું સંપાદન-સંશોધનનું કાર્ય કરી આપવાની કૃપા કરી છે. e આ કથાનકને ગુજરાતી ભાષામાં પણ સંક્ષિપ્ત સાર આપવામાં આવ્યા છે. આ ગ્રંથ દરેક લ યબ્રેરીમાં વસાવવા યોગ્ય છે.
| કિંમત રૂા. ૮-૦૦ ( પાર્ટ ખર્ચ અલગ ) લખે- શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા : ખારગેટ, ભાવનગર,
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Atmanand Prakash Regd. G. BV. 31 ર રથ , દરેક લાઈબ્રેરી તથા ઘરમાં વસાવવા જેવા અલભ્ય પ્રથા - સંસ્કૃત ગ્રંથો કીમત ગુજરાતી ગ્રથો કીમત ત્રીશષ્ટિ શલાકા પુરુષ ચરિતમ મહાકાવ્ય ર-પૂર્વ 3-4 શ્રી જ્ઞાન પ્રદીપ ભાગ 1 2 3 સાથે લે. સ્વ. . રા. શ્રી વિ. કરસૂરીશ્વરજી 20-00 પુસ્તકાફા ( મૂળ સંસ્કૃત ) ધમ" કૌશલ્ય 6 0 0 ત્રીશષ્ટિ શલાકા પુરુષરિતમ્ નસકાર તાત્ર | મહાકાવ્યમ પર્વ 2 3 4 ચાર સાબુનું e ળ છે - પ્રતાકારે ( મૂળ સંસ્કૃત પૂ. અગમ પ્રભાકર પુણ્યવિજયજી છાદાર ચચ ભાગ 1 લા 0 0 0 શ્રદ્ધાંજલિ વિશેષાંક : પાકુ ખાઈ નીગ 8-00 &ાદશાર' નચમ ભાગમાં રજો, ધમ ખિન્દુ ગ્રંથ સ્ત્રી નિર્વાણ કેવલી ભક્તિ પ્રકરણ મૂળ 10 ઇ . સૂત સૂત્નાવલી 0 જિનદતાઆખ્યાન સૂક્ત મુક્તાવલી 0 50 નવરમરણાદિ સ્તોત્ર સં -દાહ: જૈન ક ન મીમાંસા શ્રી સાધુ-સાઠવી યોગ્ય આભશ્યક્ર શ્રી શત્રુ જય ગિરિરાજ દશા ન [Ėયાસનું પ્રતાકારે 5- 0 શ્રી શત્રુ 5 દથિ ના 5 દ૨ ના ઉદ્ધાર પ્રાકૃત વ્યાકરણામ 2 આહુતુ ધર્મ પ્રકાશ શ્રી વીતરાગ મહાદેવ સ્તાત્રમ્ 1 0 = અ ાાન' ચીટની આાદોપાધ્યાય છા હાર્યા ચારિત્રપૂજાદદ્દાયી સુ માઠું 9 0 0 e ગુજરાતી પ્રથા આત્મવલભ પૂજા 1 0 0 0 શ્રી સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ 1 1 | 0 0 ચૌદ રાજલેાક પૂજા 1 0 o શ્રી સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ-૨ આત્મવિશુદ્ધિ * 5 છે કે શ્રી શ્રીપાળરાજાને રાસ નવપદ્ધ જીની પૂજે 3-00 શ્રી જાણ્યું અને જોયું આચારાપરા 3 0 0 શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભાગ 2 | 8-00 ગુરુભક્તિ ગહેં'લી સંગ્રહ 2 - 0 0 શ્રી કાવ્યસુધાકર ભક્તિ ભાવના 9 0 0 શ્રી કથારન કેાષ ભાગ 1 14 007 ને મારી બા શ્રી આત્મકાન્તિ પ્રકાશ 3 0 0 નું શારદા પૂજનવિ2િ લા:- શ્રી જૈન આતા નું મુભા ખારાઇટ, ક્ષાવનગણ (સૌરાષ્ટ્ર) પાટે જ લગી તંત્રી : શ્રી પોપટભાઈ રવજીભાઈ સલાત શ્રી મામાનંદ પ્રકાશ તેની મ'ડળ વતી પ્રકાશક : શ્રી આત્માનદ સભા, ભાવનગર, મૂકે : શેઠ હેમેન્દ્ર હરિલાલ અન 6 શ્રી, પ્રેસ, સુતારવાડ, ભાવનગર. For Private And Personal Use Only