Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કાનાત્માન પ્રકા,
IIIIII IIIII
| Shri Atmanand Prakash
પુસ્તક ૫૧ મુ.
આત્મ
| સંવત ૨૦૧૦.
અંક ૧૨ મા.
પ્રકાશન તા. ૧૫--૫૪
અશાડ
IIIIIIIIIIIIIIIT
Edited by Shri Jain Atmanand Sabha
Bhavnagar વાર્ષિક લવાજમ રૂા. ૩-૦-૦ પાસ્ટેજ સહિત.
કાશક:
પર શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, તા.
ભાવનગ૨ .
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૪. અલંકાર ચૂડામણિ, વિવેક ને સમ્રુત...
૫. માનવ જીવનના મમ
૬. નમિનાથ જિન સ્તવન ૭. જમાનાની અલિહારી
૮. અંતરના ચમકારા
૧૦. વર્તમાન સમાચાર
૧૧. સ્વીકાર સમાલાચના ૧૧. વાર્ષિક અનુક્રમણિકા
...
...
૧. શ્રી સીમ’ધરસ્વામીજીનું સ્તવન
૨. ગુરુભક્તિ-પદ્ય
૩. અતીત ચેાવીશીમધ્યે વીશમાં શ્રી ધર્માંધરજિ॰ સ્તવન–સાથે" ( ડૅા. વલ્લભદાસ તેણુસીભાઇ )
***
અનુક્રમણિકા,
www
www
www.kobatirth.org
600
...
...
...
www
www
www
...
600
( હીરાલાલ સ્વરૂપદ સુખડીયા ) ( ભવાનભાઇ પ્રાગજી સધવી ) ( અમરચંદ માવજી શાહ) ( મુનિશ્રી વિનયવિજયજી ) ( અમરચંદ માવજી શા)
( સભા )
( સભા )
( સભા )
...
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
300
( મુનિરાજશ્રી દક્ષવિજયજી ) ૧૪૭
૧૭૭
For Private And Personal Use Only
૧૭૮
૧૮૦
૧૮૩
૧૮૩
૧૮૪
૧૮૫
१८७
૧૮૮
નમ્ર સુચના.
બૃહતકલ્પસૂત્ર છઠ્ઠો ભાગ હાલમાં પ્રસિદ્ધ થયા છે, પરંતુ આગલા કેટલા ભાગનુ વેચાણુ ઘણા વખત પહેલાં થયેલુ હેાવાથી, છ ભાગે તૂટક થયા છે, અને છએ ભાગ પૂરતા નહિ' મેળવનાર અને ખીલકુલ નહિ મેળવનારા અનેક મુનિરાજો, જ્ઞાન ભંડારા, ખપી આત્માના પૂરતા ભાગ મેળવવા માટે સભા ઉપર અનેક પત્ર આવવાથી, અમેાએ અન્ય સ્થળેથી ખૂટતા આગલા ૩-૪-૫ ભાગા મેળવીને હાલમાં ઘેાડા ભાગેા એકઠા કર્યા છે, અને તેની નકલા પણ ઘણી થેડી છે; જેથી જોવે તેમણે મગાવવા નમ્ર સચના છે. કિં’મત ૩-૪-૫ દરેક ભાગના દશ દશ રૂપીયા સારી અને છઠ્ઠા ભાગના સાળ રૂપીયા (પાસ્ટેજ જુદું) શ્રી આત્માનં પ્રકાશના માનવંતા ગ્રાહકોને ૫૧ મા વર્ષોંની ભેટ.
આહુત-ધમ પ્રકાશ (જૈનધમ' ) લેખક શ્રી દક્ષિદીપક પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજયલક્ષ્મણુસૂરીશ્વરજી મહારાજના વિદ્વાન્ શિષ્ય શ્રી કીત્તિ'વિજયજી મહારાજ. જુદી જુદી પ્રકૃતિના પ્રાણીઓને અનુલક્ષી ઉન્નતિક્રમના વિવિધ સેાપાન તરીકે જૈનધમ નું સ્વરૂપ સક્ષિપ્તમાં જણાવનાર ( જેવાકે સ્યાદ્વાદ, ક, ઇશ્વર કર્તા, આત્મા, ષઙદ્રવ્ય, તપશ્ચર્યાં વિગેરે ) સેાળ વિષયાને સરળ રીતે આ બુકમાં કર્તા મુનિશ્રીએ જણાવેલા છે જે સૌ કાઇને ઉપયોગી થઇ પડે તેવા, જૈનધર્મના મને સહેલાઇથી સમજી શકાય તેવા આ લધુ ગ્રંથ છે. આ ગ્રંથની પાછળ પાશ્ચિમાહ્ય અને આ ભારતના પ્રધાના, ન્યાય મૂત્તિ વગેરેના અભિપ્રાયા છે. તેમજ આ ગ્રંથતી ગુજરાતી, હિન્દી, તામિલ અને ઇંગ્લીશ ભાષામાં વીશ હુન્નર કાપી, પ્રકટ થયેલી, તે આ ગ્રંથ કેટલા ઉપયાગી છે તે તેના ચાકસ પૂરાવે છે. ઉપરોક્ત અમારા સુજ્ઞ ગ્રાહકા ૫૧ મા વર્ષની ભેટ તરીકે શ્રાવણુશુદ 1 થી લવાજમના રૂ।. ૩-૦-૦ તથા ભેટની બુકના પેટખર્ચના રૂા. ૭-૧૦-૦મી રૂા. ૩-૧૦-૦ નુ વી. પી. કરી મેાકલવામાં આવશે. જેથી અમારા માનવંતા ગ્રાહકે। તે સ્વીકારી લઇ આભારી કરશે. ગ્રાહક રહી વી. પી. નહિં સ્વીકારી પાછું નહિં વાળવા નમ્ર સૂચના છે; નુકસાન થવાથી જ્ઞાનના દેવાદાર થવુ પડે છે.
અગાઉથી લવાજમના રૂા. ૩-૦-૦ તથા બુકના પેસ્ટેજના રૂા. ૦-૧૦-૦ મળી રૂા. ૩-૧૦-૦ માકલનારને વી. પી. કરવામાં આવશે નહિ
બાર માસ સુધી માસિકના કારણુ કે તેથી જ્ઞાનખાતાને
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
. પ્રકાશક: શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર :
વીર સં. ૨૪૮૦.
પુસ્તક ૫૧ મું, અશાડ-જુલાઈ વિક્રમ સં. ૨૦૧૦
અંક ૧૨ મા, શ્રી સીમંધરસ્વામીજીનું સ્તવન જિન સીમંધરા, દાસ અરદાસ સુરૈયા, ભગવાન્ ! મીલેને એક દફે મેરા સૈયા. [ ટેક]
જિન સીમંધરા. [૧]
[ અંતરા-] મનવા ચહે મીલનકે, સીતા ક્યું રામકે; નૈના ચહે દેખનકે, જર્યું ચકર ચાંદક. અબ દશે દિખા, દુઃખ દહા, હર્ષ બઢયા
ભગવાન્ ! મને એક દફે મેરા સૈયા. જિન સી. [૨] અવતાર પાસ તેરે, યાચું સદા સબેરે; એ ! નાથ ! સલેને! મને નીર ખીર જયું. નેમિ-લાવણ્યસરિ દક્ષ આશ પુરૈયા; ભગવાન [૩] મીલેને એક દફે મેરા સૈયા. જિન સી. [૩]
' મુનિરાજશ્રી દક્ષવિજયજી
ગુરુભક્તિ પદ્ય
| (નયે ચાંદ હેમા ) (O) ઊગે સૂર્ય સેનાને, ગગને શાસનના, જેના તેજકિરણ પ્રકાશે જગતમાં, (D) જેની વાણી ગાજે, મેઘનાદ સરખી, ભવિ ચિત્તમાં તત્ત્વ અમૃત સિંચતી, ) (0) મેહત્યાગના ઘોષથી જગગજાવી, ગુરુશાની મહાધ્યાની નિરમાની સેહે () ન્યાયાભાનિધિ તત્વદ્રષ્ટા સુમેહ, સમભંગ સ્યાદવાદના છે. પ્રકાશી, U) () ગુરુમુખ કમલે બ્રહ્મતેજ દીપે, સુધા શાંત રસની સરિતા સંગે, []) Iિ) તપત્યાગના ઓજસે મુગ્ધ કરતાં, ગુરુ દેશ દેશે વિહરી કષ્ટ સહતા, (A) મોહ તાપથી તમને ઠારી દેતાં, નયવાદ ન્યાયવાદથી દીધાં છે. (A) (IT) * મુંબઈમાં ગત જેઠ સુદ ૮ ના રોજ જયંતિ ઉજવાઈ તે સમયે કરવામાં આવેલ ગુરૂતુતિ. (II),
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
EVUZLULEU
תבבבב
For Private And Personal Use Only
શ્રીમદ્ દેવચંદ્રકૃત અતીત ચાવીશી મળ્યે વીશમા શ્રી ધીશ્વર જિન સ્તવન–સા FURRRRRRRR YOUR FRY ROYRRRRR ( સ’ડૅાકટર વલ્લભદાસ તેણસીભાઈ-મારી )
હું તા પ્રભુ વારિ ૐ” તુમ સુખની, હુ' તા જિન બલિહારી તુમ સુખની; સમતા અમૃતમય સુપ્રસનની, તરેય નહી રામ રૂખની, ઘ હું । (૧) સ્પષ્ટાઃ—હૈ જિનેશ્વર ! તમારા મુખની હુ' વારી જાઉં બલિહારી જાઉં છું' એટલે હું જિનેશ્વર ! તમારા મુખકમલની જે વાણી વરસે છે તે સકલ જીવાના પાપ મેલને ધાવાવાળી છે, જીવા સ્વપર દ્રવ્ય અને ભાવ પ્રાણની હાનિ કરી વ્યવહાર અને નિશ્ચયથી સ્વપરસુખની હાનિ કરે છે, પણ પ્રભુજી માહણુતાને ઉપદેશ કરી સકલ જીવના દ્રવ્ય ભાવ પ્રાણની હાનિ થતી અટકાવે છે. તે દ્રબ્ય પ્રાણુઇંદ્રિયા ( ૫ ) ખળ ( ૩ ) શ્વાસેાશ્વાસ (૧ ) આયુષ્ય (૧ ) એમ મૂળ ચાર છે અને તેના ઉત્તરભેદ દશ છે, અને ભાવ પ્રાણુ જ્ઞાન, દર્શન, ચરણ અને વીય' એ મુખ્ય ચાર છે, તેના ઉત્તરભેદ અનેક અથવા અનંત પણ છે. દ્રષ્ય પ્રાણે કરીને જીવ વ્યવહારિક સુખ ભોગવે છે અને તે દ્રશ્ય પ્રાણની હાનિ કરવાથી એ પ્રકારનું દુઃખ થાય છે, જેમ સ્પદ્રિયની હાનિ કરવાથી તે સ્પર્શ'ઇંદ્રિયનું છેદન-ભેદન થાય, તેનું દુ:ખ ઉપજે છે અને સ્પશ'ઇંદ્રિયવડે જે જે સુખ લેતા ભોગવતા હોય તે સુખ જાય, તેનું દુ:ખ પણ જીવ ભોગવે છે તેમજ રસનાઈદ્રિયને છેદવાથી તે છેદન-ભેદનનું દુઃખ ઉપજે છે, એ રસનાએ કરીને વિવિધ પ્રકારના રવાદ લેતેા હૈાય તે જાય, તેનુ દુ:ખ ઉપજે છે, એમજ પાંચ ઈંદ્રિયા સબંધી પણ જાણવું, વળી કાયબળને નાશ કરવાથી દુઃખ ઉપજે છે, અને કાયબળવડે જે સુખ લેતા હાય તે જાય તેનુ દુઃખ થાય છે, એમ વચનળમાં અને મનખળમાં પણ જાણવું. વળી શ્વાસેાશ્વાસની હાનિ કરવાથી શ્વાસેાશ્વાસ કાયાનું દુઃખ ઉપજે છે અને શ્વાસેાશ્વાસવડે જે સુખ લેતા હતા તે સુખ જાય તેનું દુ:ખ થાય છે અને આયુષ્યની હાનિ કરવાથી આયુષ્ય હાનિનું દુઃખ ઉપજે છે, અને આયુષ્યવડે જે સુખ લેતા હતા તે સુખ જાય તેનું દુ:ખ ઉત્પન્ન થાય છે. એમ એ દશ દ્રવ્ય પ્રાણની હાનિથી વેદના-ક્ષય-શાક-કષાયાદિ દુઃખ ઉપજે છે અને અવેદના, નિલ'ય, અશાક, અકષાય, સુખનાશ થાય તે દુ:ખ ઉપજે છે. વળી એ દ્રવ્ય પ્રાણુની હાનિ કરતાં જીવ એક એકથી વૈરિવરાધ બાંધી વૈરિવરધની પરપરા વધારી પ્રાયે અનંતકાલ સુધી દુઃખી થાય છે. વળી એ દ્રવ્યપ્રાણની હાનિ તે વપર ભાવ પ્રાણુની હાનિનું કારણ પણ થાય છે, તેથી જ્ઞાનાવરણાદિક આડે કમ તે બાંધી અને બીજાને પણ ક`બંધના કારણુ થઇ અનંત કાળ સાંસારમાં લાવે છે. હવે ભાવ પ્રાણમાં અજ્ઞાન આદરી અજ્ઞાન પમાડી જૂઠા વિકા કરી-કરાવી પેાતાના નિશ્ચય જ્ઞાન આનંદની હાનિ કરે છે અને ખીજા જીવાની પણ નિશ્ચય જ્ઞાનાનંદની હાતિ કરાવે છે, એમ જ્ઞાનાનંદ નિશ્ચય સુખના નાશ કરવા અને અજ્ઞાન દુ:ખ ખડુ કરવું એ પણ બન્ને પ્રકારે દુઃખ જાણવુ. વળી અશુદ્ધ નિશ્ચય કહી પોતે મિથ્યાત્વ. આદરીએ અને બીજાને મિથ્યાવા આદર કરાવીએ તેથી સદ્ભાવ નિશ્ચય સુખતા નાશ અને મિથ્યાત્વ ભાવ દુઃખની ઉત્પત્તિ એ પણ અને પ્રકારનું દુ:ખ જાવુ. વળી વિષય કષાયાચરણે શુદ્ધ સ્વભાવાચરણ સ્થિરતારૂપ નિશ્ચય સુખનેા નાશ કરીએ અને એમ અન્ય જીવને પણ વિષય કષાયાચરણ કરાવી શુદ્ધ સ્વભાવાચરણ નિશ્ચય સુખને નાશ કરાવીએ તે શુદ્ધ સ્વભાવાચરણુ નિશ્ચય સુખનેા નાશ અને વિષય કષાયાતુરતા દુઃખ
૭( ૧૭૮ )&
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી ધર્મેશ્વર જિન સ્તવન-સાથે
૧૭
અમિનું ઉપજવું થાય છે એ પણ બન્ને પ્રકારે દુઃખ જાણવું. વળી ભાવલબ્ધિ આત્મવીય ચલાયમાન કરે, કરણઈદ્રિોમાં વિર્ય બલ બાધકભાવે ફેરવી અને બીજા પાસે ફેરવાવવાથી ભાવલબ્ધિ નિશ્ચય સુખનો નાશ અને કરણવીયવડે બાધકતાએ પ્રવર્તા દુઃખનું ઉપજવું થાય છે એ પણ બન્ને પ્રકારે દુઃખ જાણવું એમ સ્વીપર દ્રવ્ય-ભાવ પ્રાણની હાનિ તે વપર છવને અનેક સુખ નાશનું અને અનેક દુઃખ ઉત્પત્તિનું કારણ છે. વળી સ્વ૫ર જીવને દુઃખ ઉપજાવવું તે જ્ઞાન નહીં અને સ્વપરસુખની હાનિ કરવી તે ન્યાય પણ નથી અને દવા પણ નથી, એમ જાણી અનંત જ્ઞાન, ન્યાય અને દયાવંત પ્રભુજી તમે માહણતાને ઉપદેશ કર્યો તેથી તમારા મુખકમળની બલિહારી છે. તમારા સિવાય બોદ્ધ-સખ્યિાદિ અન્ય અનેક અશુદ્ધ અભિપ્રાયવાળા તેના જ કહેલા શાસ્ત્રોથી તે પોતે જ્ઞાન-ન્યાય-દયા રહિત જણાય છે; માટે હે પ્રભુજી! તમારા વચનની શોભા આગળ, સકલ કુમતિઓનું બલ હારી થાકી જાય છે. આ ભાવ અત્ર સંક્ષેપમાં લખે છે ૫ણુ સિદ્ધાંતમાં એ વિષે ઘણે અધિકાર છે તે સુજ્ઞ પુ વિશેષથી વિચારી લેશે. તમારી વાણી સમતારૂપ અમૃતરસે ભરેલી છે. વળી ચિતને તથા આત્માને સુપ્રસન્ન કરવાવાળી અને અજ્ઞાન, મિથ્યાત્વ, કષાય અગ્નિને બુઝાવવાવાળી અને શાંતિ આપવાવાળી છે. વળી રાગાદિ વિભાવના પક્ષ રહિત છે અને વિભાવના પક્ષથી પાછી વાળવાવાળી છે પણ વિભાવ સન્મુખ જવાવાળી નથી..
ભ્રમર અધર સિસ ધનહર કમલદલ, કીર હીર પુન્યમ શશીની, શેભા તુછ પ્રભુ દેખત યાકી, કાયર હાથે છમ અસિની. હું ! ૨.
સ્પષ્ટાથ–પ્રભુના બમર આદિકની શોભા દેખતાં કમલદલ, કીર, હીર, પુનમ શશિ આદિકની સર્વે શોભા તે તછ દેખાય છે. ઉપમેય આગળ જે જે ઉપમા કહી, તે સ” કાયર હાથે તરવાર સરીખી જાણવી. એટલે પ્રભુના રૂપને અન્ય ઉપમા સંભવે જ નહી માટે અનુપમ રૂપ છે. ૨.
મનમોહન તુમ સનમુખ નિરખત, આંખ ન તુપ્તિ અમચી, એહ તિમિર રવિ હરખ ચંદ્ર છબી, સુરત એ ઉપસમચી. ! હું છે કે,
સ્પષ્ટાર્થ-હે મનને પ્રમેહ આપવાવાળા, તમારા સન્મુખ જોતાં અમારી આંખ તૃપ્તિ પામતી નથી એટલે વેગળી ખસવા ચાહતી નથી. વળી પ્રભુની છબી મેહ તિમિરને હરવા સૂર્ય સમાને અને હર્ષ ઉપજાવવાને પુનમના ચંદ્રમા સમાન ઉપશમ સે ભરી ઉપશમ રસ વરસાવતી આનંદ આપનારી છે. ૩,
મનની ચિંતા મહી પ્રભુ ધ્યાવત, મુખ દેખતાં તુમ જિન, ઈદ્રિ તુષા ગઈ જિનેશ્વર સેવતાં, ગુણ ગાતા વચનની. છે હું ૪.
સ્પષ્ટાથ–પ્રભુના નિમલ જ્ઞાનાદિક ગુણ ધ્યાતાં અને પ્રભુમુખથી શુદ્ધ નય સ્યાદ્વાદ અમૃતમય વચન સાંભળી પ્રભુરૂપ દેખતાં, અમારું રૂપ સિદ્ધ સમાન જાણી મનની ચિંતા મટી ગઈ જિનેશ્વર સેવતાં અને વચને કરી પ્રભુગુણ ગાતાં ઈદ્રિય વિષયની તૃષ્ણ શમી ગઈ. ૪.
મીન ચકર, મેર મતંગજ, જલ શશી-ધન નીચ નથી, તિમ મો પ્રતિ સાહિબ સુરતથી, એર ન ચાહું મનથી. છે હું ૫.
સ્પષ્ઠાથે-માછલું જેમ પાણીથી, ચોર પંખી ચંદ્રમા દેખીને, મોર મેઘ દેખીને અને હાથી તલાવ આદિ નીરવાલી ઊંડાણ જગ્યાથી જેમ મગ્ન રહે છે. તેમ મને સાહેબની સુરત દેખી પરમ આલાદ ઉપજે છે તેથી પ્રભુની પ્રભુતા સિવાય હું અન્ય પદાર્થો કુદેવ, કુવચનાદિ ચાહતે નથી. ૫.
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
4
www.kobatirth.org
૨. અલ કારચૂડામણિ, વિવેક અને સંકેત.
( લેખક:—પ્રા. હીરાલાલ રસિકલાલ કાપડિયા એમ. એ. )
[ 1 ]
કલિકાલસર્વાંñ ' હેમચન્દ્રસૂરિએ કાવ્યાનુશાસન રચ્યું છે. એના ઉપર એમની સ્વેપન્ન વૃત્તિ છે. એવુ' નામ અલંકારચૂડામણિ છે. એ બંનેને ઉદ્દેશીને આ સૂરિવરે વિવેકની રચના કરી છે,
66
કાવ્યાનુશાસનના પાંચમા અધ્યાયમાં શબ્દાલંકારાનુ નિરૂપણ છે. એમાંના એક અલંકાર તે * ચિત્ર ' છે. એના વિવિધ પ્રકારના ઉલ્લેખ ચેાથા સૂત્રમાં કરાયે છે. એમાંના એક પ્રકાર તે ‘ આકાર-ચિત્ર,' છે. એ આપણા આ ભારતવર્ષની વિશિષ્ટતા હોય એમ લાગે છે, કેમકે વિદેશીય– યુરેપીયાદિ સાહિત્યમાં એને સ્થાન અપાયુ` હોય એમ જાણવા-જોવામાં નથી. આ અલંકાર માટે મે' * લેટર-ડાએગ્રામ ' ( letter-diagrm ) એવા શબ્દ-ગુચ્છ યોજ્યું છે. ‘ ચિત્ર ' અલંકાર સાથે સબહુ ‘ આકાર ’એટલે શું એ ાબત અલંકારચૂડામણિ( પૃ. ૩૧૩ )માં વિચારાઇ છે. ત્યાં શું છે કે ‘ આકાર ' એટલે ખડ્ગ-૧, મુરજ-બંધ વગેરેની આકૃતિવશેષમાં. આ તે બધાને અંગે એકેક ઉદાહરણ અહી અપાયું છે. તેમાં ખડ્રગ-બંધને માટે રુદ્રટના કાવ્યાલ’કારના પાંચમા અધ્યાયમાંથી નિમ્નલિખિત લેા. ૬-૭ અવતરણુરૂપે અપાયા છેઃ—
'मारारिशक्ररामेभमुखैरासाररंहसा ।
सारग्धस्तवानित्यं तदर्तिहरणक्षमा ॥ ६ ॥
माता नतानां सङ्घटः श्रियां बाधितसम्भ्रमा ।
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
मान्याऽथ सीमा रामाणां शं मे दिश्यादुमाऽऽदिजा ॥ ७ ॥ "
આ એ શ્લોકના વર્ણ' કેવી રીતે ગાઠવાય તો ખડ્ગ યાને પ્રસ્તુતમાં મેધારી તરવારની આ કૃતિ રચાય એ વાત વિસ્તારથી અલકાચૂડામણ(પૃ. ૩૧૪ )માં દર્શાવાઇ છે. તેમ કરાતી વેળા ખડ્ગના વિવિધ ભાગાનાં નામ અપાયાં છે, જેમકે ફૂલક, ગડિકા, ક્રાર્ટિકા, લ, મસ્તક અને શિખા.
રુમટના કાવ્યાલ કાર ઉપર નમિસાધુએ વિ. સ. ૧૧૨૫ માં ટિપ્પણું રચ્યું છે. એમણે તે ખડ્ગનાં અવયવ તરીકે લ અને મુષ્ટિ એમ બે જ નામ ગણાવ્યાં છે. સાહિત્યર્પણની ઇ. સ. ૧૯૧૫ ની ‘નિર્ણયસાગર મુદ્રણાલય ' તરફથી પ્રકાશિત ત્રીજી આવૃત્તિમાં આ ખડ્ગ વગેરેની આકૃતિ અપાઇ છે, જ્યારે “ શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય '' તરા ઇ. સ. ૧૯૩૮ માં-ત્રેવીસ વર્ષ પછી
જ્ઞાનાનંદન
જાયાનંદન, આસ દાસ નિયતની,
દેવચ ૢ સેવનમે' અનિશ, રમન્ત્યા પરિણત ચિતની. ॥ હુ` ॥ ૬.
સ્પષ્ટાઃ——હૈ જ્ઞાનાનંદ દાતાર-જાયા માતાના નંદન ! જાયા માતાને આનંદ આપનાર ! દાસની નિશ્ચય શુદ્ધ સ્વરૂપની આશા પૂરા. દેવચંદ્રમુનિ કહે છે કે–તમારા ચિત્તની પરિષ્કૃત પ્રભુ આજ્ઞા અને પ્રભુની સેવામાં અહર્નિશ રમયે, ૬
૧૮૦ ]લ
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અલંકારચૂડામણિ, વિવેક અને સંકેત
૧૮૧
પ્રકાશિત સવૃત્તિક કાવ્યાનુશાસનમાં ખર્ગ, મુરજ કે અન્ય કોઈ બંધનું ચિત્ર જ અપાયું નથી. વિશેષમાં કુલક વગેરેની સમજુતી પણ અપાઈ નથી. આથી આ સંબંધમાં વિચાર કરતાં એમ જણાય છે કે “ફલ” એ તરવારના પાનાનું ઘતન કરે છે, “ શિખા” એ એને અણીદાર છેડે છે, અને મૂલક, ગંડિકા, દ્વારિકા અને ભરતક એ મૂઠનાં અવયવ છે. તેમાં પણ મસ્તક એ મૂઠનો સૌથી ઉપરને ભાગ છે. એની નીચેના ભાગ તે અનુક્રમે ફૂલક, ચંડિકા અને દ્વાટિકા છે. આ ત્રણનો ઉલ્લેખ હેમચન્દ્રસૂરિની સમયની પૂર્વે કોઈએ કર્યો હોય તે તે જાણવામાં નથી. અંગ્રેજીમાં પાનું અને મૂઠ એ બે માટે blade અને hilt બે શબ્દો છે, પરંતુ ફૂલક, ચંડિકા અને દ્વારિકા માટે કઈ વિશિષ્ટ શબ્દ છે ખરા ? ગુજરાતીમાં પણ મૂઠનાં અવયવો ગણાવાતાં હોય અને તેનાં કઈ ખાસ નામ હોય તે એ સૂચવવા તોને મારી સાદર વિજ્ઞપ્તિ છે,
મુષ્ટિ' ને સંસ્કૃતમાં “ સર ” પણ કહે છે.
“મુરજ' માટે અલંકારચડામણિપુ ૩૧૪)માં નેણના પુત્ર આનંદવર્ધને રચેલા દેવીશતકને નિમ્નલિખિત પંદરમે બ્લેક ઉપૃત કરાયો છે – “या दमानवमानन्दपदमाननमानदा। दानमानक्षमा नित्यधनमानवमानिता ॥ १५॥"
આ મુરજની અર્થાત એક પ્રકારના ઢોલની–મૃદંગની રચના કેમ કરવી તેની રીત અલંકારચૂડામણિ(પૃ. ૧૪-૩૧૫)માં દર્શાવાઈ છે.
વિવેક–(પૃ. ૩૨૧)માં પ-બંધ માટે ઉદાહરણ કાઈક કૃતિમાંથી અપાયું છે. એને અંગેનું પા નીચે મુજબ છે – "भासते प्रतिभासार ! रसाभाताहताविभा । भावितात्मा शुभा धारे देवाभा बत ते सभा ॥"
આ પદ્ય પાકારે કેવી રીતે ગોઠવવું તે પણ અહીં સમજાવાયું છે. તેમ કરતી વેળા કર્ણિકા, દિલ અને વિદિગ્દલ એ શબ્દ વપરાય છે.
[૨].
મમ્મટે કાવ્યશાસ્ત્ર વિષય કારિકામાં ચર્ચા એના ઉપર ગવાત્મક વૃત્તિ રચી છે. આ સમગ્ર કૃતિનું નામ કાવ્યપ્રકાશ છે. એના ઉપર માણિકયચન્દ્રસૂરિએ સંકેત નામની વૃત્તિ રચી છે. એ સંકેતના પ્રારંભમાં બીજા પદમાં એમણે કાવ્યપ્રકાશના વિશેષણ તરીકે “
હ તિમાત્રમૂમળ” એમ કહ્યું છે અને એ રીતે કાવ્યપ્રકાશની પ્રશંસા કરી છે. સંકેતની રચના કયારે થઈ એ બાબત “શaa-Hણાવીશ.” એવા શબ્દાંકન એમણે પ્રયોગ કર્યો છે. પ્રકાધીશ એટલે સય. એની સંખ્યા વૈદિક હિંદુઓને મતે બારની છે. વકત્રથી એક, ચાર અને છ એમ ત્રણ અંકનું અને રસ' થી છ અને નવ એ બે અંકનું સૂચન થાય છે. આથી ઉપર્યુક્ત શબ્દકના નીચે મુજબ અર્થ થઈ શકે છે –
૧૨૧૬, ૧૨૧૯, ૧૨૪૬, ૧૨૪૯, ૧૨૭૬ અને ૧૨૭૯.
વિ. સં. ૧૨૧૬ કે ૧૨૫૯ માં સંકેતની રચના થઈ હોય એમ માનવા કેટલાક વિદ્વાનો ના પાડે છે. તેમને મતે મુખ્યતયા વિ. સં. ૧૨૪૬ ની સાલ સમુચિત છે.
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
કાવ્યપ્રકાશના નવમાં ઉલ્લાસનું નામ “શબ્દાલંકારનિર્ણય” છે. એને ૮૫ મા પદમાં ‘ચિત્ર'નું લક્ષણ છે અને એની પત્તવૃત્તિમાં ખગ્ન, મુરજ, પદ્મ એ ત્રણ આકૃતિને સ્પષ્ટ નામે લેખ છે. તેમજ એ ત્રણેને અંગે એકેક ઉદાહરણ પણ છે. ખગના ઉદાહરણ તરીકે કાવ્યાલંકાર (અ–૫)ના છે. – ઉધૂત કરાયા છે કે જે હકીકત અલંકાચૂડામણિમાં પણ જોવાય છે. એવી રીતે પાબંધ માટેનું ઉદાહરણ જે અહીં અપાયું છે તે જ વિવેકમાં પણ છે. મુરજ-બંધ માટે તે નિમ્નલિખિત પત્ર અપાયું છે –
" सरला बहुलारम्भतरलालिबलारवा । वारला बहुला मन्दकरला बहुलामला ॥"
સંકેતમાં કાવ્યપ્રકાશમાં અપાયેલાં આ ત્રણે ઉદાહરણની સ્પષ્ટતાને વિચાર કરાય છે. ખન્ન માટે “ટ્રાજિત રાધાળો મારા થી માંડીને રાજા-મારવા : પદાવો કરાવૃત્તા સુધીનું લખાણ છે. આ જ લખાણ અક્ષરશઃ અલંકારચૂડામણિ(પૃ૩૧૪)માં પણ જોવાય છે. એવી રીતે મુરજ માટે “પાતુનથી શરૂ થતું અને “ચતુર્થ પરથી પૂર્ણ થતું લખાણ જે સકેતમાં છે તે જ અક્ષરે અક્ષર અલંકારચૂડામણિ પૃ. ૩૧૪-૧૫)માં છે. વિશેષમાં પવા માટેનું લખાણ જે “મા- કાથાને” થી શરૂ થઈ “નિર્મારા જાણવ આવૃત્તિ:”થી પૂરું થાય છે એ જ લખાણ વિવેક પૃ. ૩ર૧)માં નજરે પડે છે. ઉપર્યુક્ત વિદ્યાલયની આવૃત્તિમાં “વાત” એમ જે છપાયું છે તે અશુદ્ધ છે.
આમ સંકેતમાં ત્રણ ત્રણ બંધેની સ્થાપનાને લગતું લખાણ હૈમ કૃતિઓમાં અક્ષરશઃ જોવાય છે એથી તે હું આ લેખ લખવા પ્રેરાયો અને હવે એને અંગે હું ચાર પ્રશ્ન રજૂ કરું છું
(૧-) શું હેમચન્દ્રસૂરિએ સંકેતમાંથી આ લખાણ ઉદ્ધત કર્યું છે કે સંકેતમાં એમની કૃતિ માંથી એ દાખલ કરાયું છે કે બંને યુરિઓએ કઈ પ્રાચીન કૃતિમાંથી એને પિતાની કૃતિમાં સ્થાન આપ્યું છે?
જે પ્રથમ વિકપ સ્વીકારાય તે સંકેતની રચના વિ. સં. ૧૨૧૬ કે ૧૨૧૯ ની જ માનવી પડે.
(૪) કાવ્યાનુશાસન સિદ્ધહેમચન્દ્ર નામના શબ્દાનુશાસન પછી રચાયું છે. અને એ કુમારપાલ રાજી થયા તેવામાં રચાયાનું મનાય છે. આ હિસાબે આ કાવ્યાનુશાસન વિ. સં. ૧૨૦૫ થી ૧૨૦ ની આસપાસમાં રચાયેલું ગણાય, અને એના ઉપરની બંને વૃત્તિઓ ત્યારબાદ પાંચ સાત વર્ષમાં રચાયેલી મનાય. જો એમ જ હેય તે સંકેતની રચના વિ. સં. ૧૨૧૬ની હોય તે પણું એ અલંકારચૂડામણિ અને વિવેક પછીની ગણાય. આથી એ પ્રશ્ન ઉભો કે સંકેતમાં કાવ્યપ્રકાશની પ્રશંસા ખૂબ છે તે હૈમ કાવ્યાનુશાસન કે એ એની વૃત્તિઓની કેમ નથી ? શું કુમારપાલ પછી હેમચન્દ્રસૂરિ વગેરેને દેશી અજયપાલ ગાદીએ આવતાં હૈમ કૃતિઓ તરફ જાહેર રીતે સદ્ભાવ દાખવવામાં વિદન ઉપસ્થિત થયું હશે તેવી કોઈ પરિસ્થિતિને આ આભારી હશે?
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
“ માનવ જીવનના મર્મ ”
જીવનને મમ શે?
જીવનને ઢાલરૂપે ગણીએ તો તેને એ પાસા છે, એક પાસામાં ધમ' અને ખીજામાં કર્યું. એ ધમ' અને કમ" સાથે જ ચાલે છે, પરંતુ અહીં આપણે ધર્મ અને કમને બદલે લેવુ' અને દેવું પર્યાયરૂપે લઈએ તે પણ ચાલે. આપણે મનુષ્યા જ્યાં સુધી જીવનમાં માત્ર લેવાને જ આદર રાખીશુ ત્યાંસુધી જીવનમાં ક્રાંયે પ્રકાશ દેખાશે નહિ, દવા જો તેલને સ ંગ્રહ કરવાની વૃત્તિ ધારણુ કરીને એસે તા સત્ર આધારું જ જણાય છે. અર્થાત્ કયાંયે પ્રકાશ પડતા જણાતા નથી. એ રીતે જો આપણે ( માનવી ) *કત સંગ્રહ વૃત્તિ જ રાખીશું તે જીવનના પ્રકાશ કયાંય પણ દેખાશે નહિ, પણ જેમ એ દિવા તેલ આપવા માંડે છે. અને દિવેટ દ્વારા બળવા માંડે છે. ત્યારે જ સર્વત્ર પ્રકાશ પથરાઈ જાય છે. એ રીતે આપણે પોતે જાતે જલીનેય જીવનભર પરતે પ્રકાશ આપીને આખરે જીવનનુ છેલ્લામાં છેલ્લું ય પ્રકાશબિંદુ ખર્ચીને એ કયાણના કાર્યોંમાં સોંપૂર્ણ' થશું' એટલે એ જલતો દીપ છેલ્લે છેલ્લે પ્રકાશ આપીને બુઝાઇ જાય છે. તેમ જીવન કર્તવ્ય પૂર્ણ પણે બજાવીને હસતે મુખડે એ અનિવાય મૃત્યુને ( પ્રકાશ આપીને બુઝાઇ જશું ) ભેટીશું ત્યારે જ જીવન સાથે મૃત્યુને પણ મંગળમય બનાવીશું. “ મનુષ્ય જીવનના સાચા મ` એ જ છે” એ વિષે કવિએ કહ્યું છે કે જબ તુમ આયા જગતમે' જમ્ હસે તુમ રાય, વૈસી કરની કર ચલા, તુમ હુસે જગ રાય, ભવાનભાઈ પ્રાગજી સુધી
શ્રાવકના એકવીશ ગુણગભિ ત, શ્રી નમિનાથ જિન સ્તવન.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( રાગઃ સુણા શાંતિ જિષ્ણુંદ સેાભાગી ) નમી નમિનાથ જિનેશ્વર, પરમાત્મ સત્તુ પરમેશ્વર;
નમિ ૨
નિમ॰ ૩
કૃતજ્ઞ,
એકવીશ શ્રાવકના ગુણા, કહે નમિનાથ તે સુણા, મિ॰ એ ટેક૦ ૧ અક્ષુદ્ર અને રૂપવાન, શાંત પ્રકૃતિ ને ગુણવાન; લાકપ્રિય અને અક્રૂર, પાપભીરુ તે શઠતાથી દૂર. દાક્ષિણ્યતા ને લજજાળુ, સર્વ જીવ ઉપર દયાળુ; મધ્યસ્થ અને સૌમ્યદૃષ્ટિ, ગુણાનુરાગી થાય સૃષ્ટિ સત્કથા સદા કરનારા, સદાચાર સદા સેવનાર; દી દર્શો અને વિશેષજ્ઞ, વૃદ્ધાનુગામી વિનયી પરને હિતકારી, લખ્ય લક્ષ રાખે સુખકારી; એમ એકવીશ ગુણોથી, શોભે શ્રાવક ધમ પ્રભાવથી. ખાર વ્રત શ્રાવકનાં પાળે, સાત બ્યસન સેવેન કાળે; દેવ ગુરુ ધમ'ને રસીયા, સ'સારે નિલે*પ વસીયે. દાન શિયળ તપ તે ભાવ, વધારે જિનલમ પ્રભાવ; ન્યાય નીતિના પંથે ચાલે, નહિ સાય સ’સાર જાળે. મુનિપણાની ભાવના ભાવે, સત્શાસ્ત્રાને મિત્ર બનાવે; સત્સંગના રંગ મીલાવે, ‘અમર’ શાંતિ જીવન ફેલાવે,
[ ૧૮૩ ]@
For Private And Personal Use Only
મિ ૪
નમ॰ ૫
હિંમ॰ ૬
હિંમ॰ છ
નમિ૦ ૮
અમચંદ્ર માવજી શાહ
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તે જમાનાની બલિહારી છે
સાહિત્યપ્રેમી કવિ વિનયવિજયજી-નરોડા (કાચને કાચબી જળમાં રહેતાં, ભક્તિ કરતાં એક–એ રાગ.) જમાનો આવ્યો બહુ ભારી રે, જમાનાની છે બલિહારી. (ટેક) ચબો ચગડોળે સાગર જાણે, મૂકી દીધી મરિયાદ, ફરી વળ્યાં નેજા ધરતી ઉપર, સાંભળે કેણ ફરિયાદ; થઈ એથી ખુવારી રે, જમાનાની છે બલિહારી. (૧) માનવ ભૂલ્યાં ભાન પોતાનું, મૂક્યાં નીતિ ને ન્યાય, ધર્મ મયો ઢોલ વાગતે જાણે, સૂરજ ઝાંખે જણાય; છુપાઈ છે રાત અંધારી રે, જમાનાની છે બલિહારી. (૨) રવાથે આંધી ફેલાણું, સુઝે ના સત્ય અસત્ય, મોહ-મમતાનું જોર વધ્યું કે, ગુમાવી દીધી પત્ય; નીતિ-રીતિ સારી વિસારી રે, જમાનાની છે બલિહારી. (૩) યુવક યુવતી મેજ મજામાં, બની ગયા મસ્તાન, વિનય વિવેક કારે મૂક્યા ને, કરતાં મળી ગુલતાન; બન્યાં મતિએ અવિચારી રે, જમાનાની છે બલિહારી. (૪) માતપિતાની આજ્ઞા ન માને, ન માને શાસ્ત્રોના કહે, કડવાં લાગે શિખામણનાં, કઈ કહે તે વેણ; બુદ્ધિ ગઈ બહેર મારી રે, જમાનાની છે બલિહારી. (૫) જૂને જમાને વહી ગયો ને, કાળ આવ્યો વિપરીત, સાંભળતાં અતિ અચરજ થાવે, રહી ન કેની પતીજ; સુણે દશા એ નરનારી રે, જમાનાની છે બલિહારી. (૬) છેતી ને પિતી ફેંકી દીધા, વણે પાટલુન શેખ, પાઘડી ફેંટા મૂક્યા કોરાણે, જાણું બંધનના ગોખ; ભારરૂપ મસ્તક ધારી રે, જમાનાની છે બલિહારી. (૭) ઉઘાડાં માથે ફરતા ફરે ને, સહન કરે ટાઢ તાપ, દેખાય નારી જેમ મૂછ મુંડાવી, લાગે મૂછાથી પા૫; મસ્તકે વાળ વધારી રે, જમાનાની છે બલિહારી. (૮) નરનારીને ભેદ વિસાર્યા, જાણે હિંમતબાજ, કુળની માઝા મૂકી દીધી ને ગુમાવી બેઠા લાજ; વિનય કહે વાત વિચારી રે, જમાનાની છે બલિહારી. (૯)
[ ૧૮૪૯
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જે અંતરના ચમકારા જ HEREFEEEEEEEEE
લેખક–અમરચંદ માવજી શાહ ૧ ૩% પરમ યોગીન્દ્ર ભગવાન પાર્શ્વનાથના પ્રેમમય આત્મસાગરમાંથી ૩ૐકારના યંત્રવડે આનંદમય શાંત સુધારસ મળ્યા કરે અને તેવા પ્રેમપાત્ર વડે ૐ શાંતિમય પાન કરી તૃપ્તિ કરી ચિદાનંદ અનુભવીએ.
૨ મરણના મુખમાં પડેલા એ માનવ ! હજુ તારે કેટલું અભિમાન કરવું છે? કેટલી પાપ પ્રવૃત્તિઓ પિજવી છે? કેમ સમજ નથી? આજે નહિ સમજે તે અંતકાળે તારે પશ્ચાત્તાપનાં પૂર વહાવી તેમાં તણાઈ જ જવાનું છે !
a તું શું એમ સમજે છે કે, હરહમેશ તારી આ ને આ જ રિથતિ રહેવાની છે? નહિં. ગઈકાલે તું બાળક હતું, આજે યુવાનીના મદમાં છે. આવતી કાલે વૃદ્ધાવસ્થાની પરાધીનતામાં પીડાતો તું જગતને એસીયાળો થઈશ માટે તું સમજ અને પ્રમાદને ત્યાગ કર !
૪ તારું નસીબ તેં જ ઘડેલું તારા ખાતે જમા પડ્યું છે. તેમાંથી પ્રત્યેક ક્ષણે સમયે સમયે તે ઉધરી રહ્યું છે. તેમાં તારા કર્તવ્યની છાંયા ઝળકે છે. તારા શુભાશુભ કર્મનું શાતા-અશાતારૂપે વેદન થઈ રહ્યું છે, તેમાં તું સુખ-દુઃખ માની હર્ષ-શાક કરી રહ્યો છે, તો હવે તારું ભાગ્ય તુ તારા કર્મોવડે એવું જ કાં ઘડો નથી કે જેથી સુખ જ સુખ થાય. * ૫ તને દુખ ગમતું નથી તે બીજાને દુઃખ કાં આપે છે? તને તારી નિંદા ગમતી નથી તે બીજાની નિંદા કાં કરી રહ્યો છે ? તને સુખ ગમે છે તો બીજાના સુખની તને કાં ઈર્ષા આવે છે? તું જેવા ભાવે વર્તીશ તેવા ભાગ્યને તું સજેકે બનીશ.
૬ તું શા માટે ચિંતા કરે છે? તારે ચિંતા કરવાની જરૂર શું છે ? તું જન્મ્યા ત્યારે તારે કયાં ચિંતા હતી કે મારા પિષણ માટે શું વ્યવસ્થા થશે? એ તે માતાના તને તારા જન્મ સાથે જ ધથી છલકાઈ ગયા હતા. તે હવે એટલે વિશ્વાસ રાખ કે તારું જીવન એ જ રીતે તારા કર્મ અનુસાર ચાલવાનું છે. પુરુષાર્થ કર.
૭ તું શું ધારે છે અને શું થાય છે? તારી ગણત્રીને આંકડે કેમ ખોટો પડે છે ? પણ તારે સમજવું જોઈએ કે એ તારા હાથની વાત જ કર્યા છે? જે થાય છે, જે થયું, જે થશે એ બધું ભલે તારી ધારણા મુજબ હોય કે તેની વિરુદ્ધ હોય છતાં એ બધું યોગ્ય જ થતું હશે એમ સમજીને શાંતિ રાખ.
૮ તું એમ કેમ માની રહ્યો છે કે, આ મારું અહિત કરવા આવ્યો છે? તારો વિનાશ કે અહિત કરવાની તેની તાકાત શું છે? તારું અહિતને બદલે હિત કરવા આવ્યો હોય એમ પણ કાં ન બને? કદાચ અહિત ૫ણ હિત માટે કાં ન થતું હોય? તને એ નિમિત્ત સુખદ છે કે દુઃખદ છે તેની કાંઈ ચિંતા તારે કરવાની નથી. તું હિતબુદ્ધિ રાખ.
૯ તું મુંઝાય છે શા માટે? મુંઝાવાથી તારી મુંઝવણુ વધશે કે ઘટશે ? તેને વિચાર કર, મનને પવનનું દબાણ વધતાં તારી શારીરિક માનસિક શક્તિઓ ક્ષીણ થશે; માટે શાંત થા. જે કંઈ વિપત્તિઓ છે, તારા કર્મના ઉદયની છે તેને તું સમભાવે વેદી તેનાથી મુક્ત થા. ગભરા મા ! તું સંપત્તિને પણ સ્વામી છે.
[ ૧૮૫ ]e
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
૧૦ તું નીતિથી વર્ત, બીજા ભલે અનીતિ કરે. તું ન્યાયદષ્ટિ રાખ, બીજા ભલે તને અન્યાય કરે. તું વિવેક રાખ, બીજા ભલે અવિવેકથી તારી સાથે વર્તે. તું સત્ય શીલવાન બન, બીજા ભલે તારી ઉપર આક્ષેપ કરે. તું પવિત્ર રહે એટલે તારી વિરુદ્ધ ગમે તેટલા પ્રચાર વિરોધીઓ કરશે છત પરિણામ તારા હિત અને લાભમાં જ છે.
૧૧ સૌ પિતાને સ્વાર્થ અને સગવડ, માન અને મહત્તા દરેક પ્રવૃત્તિમાં શોધે છે. નિઃસ્વાર્થ ભાવે કર્તવ્ય કરનારા વિરલ છે. તારે પરમાર્થ સાધવો હોય તે માન કે અપમાન, સગવડ કે અગવડને ખ્યાલ તળ હિતબુદ્ધિથી પરોપકાર કરવાની ભાવનાથી તારું કર્તવ્ય કયે જા. યશ કે અપયશને ૫ડછા જેવા ઊભે ન રહે.
૧૨ મેતીનું પાણી ઉતરી ગયા પહેલાં ફૂટી જાય તો તેની કીંમત જળવાઈ રહે, પુષ્પ ચીમળાઈ ગયા પહેલા ચુંટાઈ જાય તો તેની સૌરભ પ્રસરે, લાગણીનું ઝરણું સુકાઈ ગયા પહેલાં વહી જાય તે તૃપ્તિકર બને, સ્વમાનશીલતાથી સેવકપદ સચવાઈ રહે તે તેને કર્તવ્યનો નાદ ગુંજતે રહે. ભાવનાથી ભ્રષ્ટ થઈ શુષ્કતા છવાઈ જાય તે કરતાં નષ્ટ થવું ઇષ્ટ છે.
૧૩ ધારેલી ધારણાઓ જ જો સફળ થતી હોય તે અણધારી આતે અટકાવી શકાવાની પણ શક્તિ હેવી જોઈએ. પણ તેમ તે બનતું નથી. એટલે જ ધારણાને ઘેખ કરવો વ્યર્થ છે.
૧૪ વિકલ્પ કરીએ તે વેદનાને પાર નથી અને નિર્વિકલ્પ રહીએ તે શાંતિ છે. આ બધી નાટ્યલીલામાં નટરૂપે નહિ પણ દષ્ટારૂપે રહે તે અખંડ આનંદ પ્રાપ્ત થાય.
૧૫ આ હું કરું છું એમ સાંભરી ગયું ત્યાં અહંકારની ખાઈમાં ગોથું ખાઈ ગયા. કર્તવય મૂકી ગયો અને નિષ્ફળતામાં ગબડી પડ્યા.
૧૬ આ મેં કર્યું એમ કહેવા ઊભો રહ્યો ત્યાં અહંકારનું અંધારું પ્રસરી ગયું. કર્તવ્ય પંથ ભૂલી ગયા અને દેહાધ્યાસમાં અટવાઈ ગયા.
૧૭ જગતનાં જનું અજ્ઞાન દૂર કરવાને ઈજારો લઈએ પણ આપણી અંતર ગુફામાં અંધકાર હોય ત્યાં જીવોનો અંધકાર કયાંથી દૂર થાય? પ્રથમ જ્ઞાનરૂપી દીપક અંતરને આંગણે પ્રગટાવ.
૧૮ બેટાઓ પાસેથી કામ લેવું તેમાં ખેંચાવું જ પડે. વેઠની પેઠે કામ કરનાર પાસેથી દીલની દિવ્યતા કયાંથી લાવવી ? ભક્તિ અને ભાવનાશીલતા વચ્ચે આટલો મોટો ફરક છે.
૧૯ પાપ કરનાર કહે છે કે હું ખાટી ગયો. નાના એ ખાટી ગય નથી પણ હારી ગયા છે. એને અનુભવ તે ભોગવવા વખતે જ થશે.
૨૦ સમાધાન માટે સ્યાદવાદ છે, આમયાન માટે અધ્યાત્મ છે, જયાં વાદ નથી ત્યાં સ્વાદ છે. યાં જ્ઞાન છે ત્યાં દયાન છે. અહિંસા આત્માનું બળ છે, સંયમ મનનું બળ છે, તપ કાયાનું બળ છે. ત્રિમ બુદ્ધિથી સિદ્ધિ છે.
સુધારે–ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૬૩માં ૨૫મી પંક્તિમાં “વાદિવેતાલશાન્તિસૂરિકૃત ભાગ ૨” એમ જે છપાયું છે તેને બદલે “ઉપાધ્યાયજી ભાવવિજયગણિત પૂર્વ ભાગ” એમ વાંચવું.
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વીકાર–સમાલાચના
૧ લાના દડનાયક—લેખક ધીરજલાલ ધનજીભાઈ શાહ, પ્રકાશક-ગૂજ ગ્રંથરત્ન કાર્યાલયગાંધી રસ્તા અમદાવાદ. ક્રિ'મત સાડાત્રણુ રૂપીયા.
હાલમાં ઐતિહાસિક નવલકથા જે પ્રસિદ્ધ થાય છે. તેમાં આ ગ્રંથના લેખક શ્રી ધીરજલાલ ધનજીભાઇનું' નોંધપાત્ર સ્થાન છે. આ નવલકથામાં સાલકીયુગને લેખકે સ્થાન આપ્યુ` છે. વસ્તુની ગૂંથણી એવી કરી છે કે વાચકને રસ ઉત્પન્ન થાય છે. આ તેની બીજી આવૃત્તિ તે જ તેની પ્રસિદ્ધિ છે. ઐતિહાસિક કથાને જોઇએ તેવી રીતે આલેખી છે.
૨ વીધ કી કહાનીયા—લેખક જયભિખ્ખુ, પ્રકાશક-ગૂરમ ચરન કાર્યાલય-અમદાવાદ. કિંમત એ રૂપીયા. વીરધમ ની વાતા નામના કથાસંગ્રહ જેના ચાર ભાગ પ્રકટ થયેલા છે તેમાંના પ્રથમ ભાગની ૧૪ ક્યા હિંદીભાષાને અનુવાદ આ ગ્રંથમાં આપવામાં આવ્યે છે, જેથી હિં'દીભાષાના જાણકારીને પ્રેમપાત્ર થશે. ધણી નવલકથાઓ તથા ઉપન્યાસ ગુજરાતીભાષામાં આ ગ્રંથના વિદ્વાન લેખકે લખેલા લોકપ્રિય થઇ પડ્યા છે તેમ આ હિંદીભાષામાં પ્રકટ થયેલી ચૌદ કથા પણ તેટલી જ રસમય સુંદર
શૈલી યુક્ત છે.
૩ એ તારા જ પ્રતાપે—લેખક પન્યાસજી શ્રી સુશીલવિજયજી. કમ' આત્માને અનેક રીતે નચવે છે, ચડાવે છે, ભમાવે છે, અનેક ગતિમાં પરિભ્રમણ કરાવે છે; તેનુ સ્વરૂપ આગમેામાં અનેક સ્થળાએ છે છતાં તેનું દોહન કરી (સંસારમાં અટવાતા આત્માને ખરેખરા આશ્વાસન રૂપ ) સક્ષિપ્તમાં સારરૂપ અને પ્રેરક, માદક અનેક હકીકતા દૃષ્ટાંતા સાથે બશેહની સંખ્યામાં શાવગાહન અને વિદ્વત્તાપૂર્ણ રીતે આ ગ્રંથમાં આપેલ છે તેના નિત્યના પઠન, પાઠેનથી જનકલ્યાણુ માટે ઉપકારક અને તત્ત્વજ્ઞાન સાહિત્યની વૃદ્ધિ કરી છે. દરેક મનુષ્યે અન્નક્ષ્ય વાંચવા મનન કરવાથી આત્માને શાંતિ પમાડે છે, પ્રકાશક ડેા, એલ. એચ. લાલન. તંત્રી પુના સમાચાર, મૂલ્ય છે આના.
૪ શ્રી ગૌતમસ્વાર્થદમ્ મારીન—તેના ઉપર પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રી વિજયલાવણ્યસુરીશ્વરજી મહારાજના પ્રશિષ્ય પૂર્વ ૫. શ્રી સુશીલવિજયજી ગણિવરે સ ંસ્કૃતમાં વૃત્તિ રચી છે. વૃત્તિ વાંચતા સાંપાદક મુનિવરશ્રીની સ ંસ્કૃત ભાષા પણ અનુપમ છે. આ ગ્રંથમાં વૃત્તિ સાથે મ ંગલકારી રતુતિ, શ્રી ગતિમસ્વામીના જીવનની ગાંધ, શ્રી ગૌતમસ્વામી મત્રાધિરાજ તૈત્ર, અષ્ટક, ગૈતમતવ-વિશિકા, વિનતિ, સંસ્કૃત છંદ, ચૈત્યવંદન, સ્તુતિ, એ સ્તવના, રાસ, સજ્ઝાય, ધૂન વગેરે ગૌતમરવાસીને લગતા આ બધા વિષયે સાધન કરી શુદ્ધ રીતે આખા ગ્રંથ ગૈતમસ્વામીની ભક્તિ માટે જ તૈયાર કર્યાં છે. વળી પૂજ્ય શાસનસમ્રાટ્ શ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજની સ્તુત્યષ્ટક આપી ભક્તિ માટે કલશ ચડાવ્યેા છે. શ્રી ગાતમસ્વામીની ભકિત માટે આ આખી કૃતિ દરરાજ સ્મરણ કરવા લાયક છે. ખાલવાને ઉપયોગી થાય માટે ગુજરાતી ભાષામાં પણ કેટલાક વિભાગ છે. સપાદક પૂજ્ય મુનિરાજશ્રી વિદ્યાન છે. ૧૬ ગ્રંથાતી રચના અને ચાર ગ્રંથા સ'પાદિત કરેલા છે તે પાછળ વાંચવાથી જણાય છે. પ્રકાશક શ્રી વિજયલાવણ્યસૂરીશ્વરજી જ્ઞાનમદિર-મેટાદ ( સૈારાષ્ટ ) કિ`મત એક રૂપીયે..
શ્રી મહેન્દ્ર જૈન પચાંગ (સ ંવત ૨૦૧૧ )
કર્તો પૂજ્ય પંન્યાસજી શ્રી વિકાસવિજયજી મહારાજ, જૈનદશનની પ્રતિષ્ઠા, ભાગવતી દીક્ષા, પતીથી આરાધન વગેરે માંગલિક કાર્યાં માટે શુદ્ધ અને સત્ય ગતિવાળું એક પણુ પંચાંગ નહતું પરંતુ ê[ ૧૮૭ ]
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
- -
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
જ્યારથી પંન્યાસજી મહારાજે તિષનો અભ્યાસ કરી નિબણાત થયા પછી આ પંચાંગ તૈયાર કરી જેનસમાજ ઉપર મહાન ઉપકાર કર્યો છે, અને તેથી ધાર્મિક કાર્યો અને તેના વિધિવિધાન શુદ્ધ મુહૂર્તપૂર્વક થવા લાગ્યા છે. આકાશના પ્રત્યક્ષ સાથે મેળ મળી રહે તેવી રીતે સૂક્ષ્મ ગણિતવડે આ પંચાંગ તૈયાર કરવામાં આવેલું છે. અત્યાર સુધી કોઈ પણ જ્યોતિષ શાસ્ત્રીઓએ પણ ભૂલભરેલું જણાવેલું નહિ હોવાથી જ તે શુદ્ધ સત્ય છે, તે વડે થતાં ધાર્મિક વિધાન સફળ અને કલ્યાણકારી નિવડે તે સ્વાભાવિક છે. આ પંચાંગ માટે અનેક વિદ્વાને, જ્યોતિષશાસ્ત્રનિષ્ણાતોએ તથા સંસ્થાઓએ સુંદર અભિપ્રાય આપેલ છે. પૂજ્ય મહાન પુરુષ યુગવીર આચાર્યદેવ શ્રી વિજયવલ્લભસરિજીએ “ તે ધાર્મિક કાર્યોના મુદ્દાઁદિને સમય બરાબર જાળવવા ઐક્ય સાધવા અને દરેક તહેવારો બધાએ સાથે મળીને ઉજવણી કરવી હોય તે દરેક ફીરકાના જેનેએ આ પંચાંગને માન્ય રાખવું જોઈએ” એ અભિપ્રાય આપ્યો છે જે અમને આવશ્યક લાગે છે. વગેરે કારણોથી આ પંચાંગને શુદ્ધ અને સત્ય તરીકે આવકારીએ છીએ. અમારે ત્યાં મળશે. કિંમત આઠ આના. પોસ્ટેજ જી. કપાળ પન્યાસજી મહારાજ આવી રીતે અનેક સુંદર મહત્વ અને અનભવપૂર્ણ કૃતિઓ રચી જનસમાજ ઉપર વિશેષ ઉપકાર કરી સુંદર સાહિત્યની વૃદ્ધિ કરતા રહે.
વર્તમાન સમાચાર દીક્ષા મહોત્સવ, યુગવીર આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયવલ્લભસુરીશ્વરજી મહારાજની અધ્યક્ષતામાં થાનિવાસી શ્રી પ્રતા૫મલજી તથા વાંકાનેરનિવાસી શ્રી હિંમતલાલ વનેચંદને દીક્ષા મહોત્સવ લાલબાગ ભૂલેશ્વર જૈન ઉપાશ્રયમાં તા. ૧૨-૬-૫૪ શનિવારે નવ વાગે ઉજવાશે હતો.
આ પ્રસંગે આચાર્ય શ્રી વિજ્યસમુદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ તથા ઉપાધ્યાયજી શ્રી પૂર્ણાનંદવિજયજી મહારાજ, પંન્યાસજી શ્રી વિકાસ વિજયજી મહારાજ, ખરતરગચ્છીય ઉપાધ્યાયજી શ્રી વિનયસાગરજી મહારાજ, મુનિ શ્રી ગુલાબમુનિજી આદિ મુનિવર હાજર હતા.
વધેડે આઠ વાગે લાલબાગ આવી પહોંચ્યા હતા. બાદ દીક્ષાની ક્રિયા શરૂ થઈ હતી.
દીક્ષાર્થી શ્રી પ્રતાપમલજીભાઈનું નામ ઓમકારવિજયજી રાખીને મુનિ શ્રી ઈન્દ્રવિજયજી મહારાજના શિષ્ય તરીકે અને શ્રી હિંમતલાલભાઈનું નામ મુનિ શ્રી વિજ્ઞાનવિજયજી રાખીને પંન્યાસજી શ્રી વિકાસવિજયજી મહારાજના શિષ્ય તરીકે જાહેર કર્યા હતા.
એલીસબ્રીજ–અમદાવાદની જેન સોસાયટીની વિનંતીથી પંન્યાસજી નેમવિજ્યજી મહારાજ આગમપ્રભાકર મુનિરાજ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ, ૫, ચંદનવિજયજી, શ્રીનયભદ્રવિજયજી દાણા છ જેઠ વદી ૮ના રોજ ચાતુર્માસ માટે એલીસબ્રીજ પધાર્યા છે, અને પૂજ્ય આગમપ્રભાકર શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ દરરોજ વ્યાખ્યાન વાંચે છે. જરૂર હોય તેમણે ઉપરોકત સ્થળે પત્રવ્યવહાર કરવો.
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
કાન
-
-
મ
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
પુસ્તક ૫૧ મું
અંક ૧ થી ૧૨ : સને ૧૯૫૩-૫૪
સંવત ૨૦૦૯/૧૦
-
-
-
'
કમ
: પ્રકારાક :
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર
મા
-
-
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
DRUFFER FUR
www.kobatirth.org
RRB REFURLURY FOR FREE OR LE OR AR R
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
421242420
૩ દીક્ષા ગીત
૪ શ્રી મહાવીર જિનસ્તુતિ
નખર
વિષય
૧ શ્રી મુનિસુવ્રત જિન સ્તવન
૨ અતીત ચાવીશી મધ્યે નવમા શ્રી દામે દર
જિન સ્તવન
( પુસ્તક ૫૧મું )
( સ', ૨૦૦૯ ના શ્રાવણ માસથી સ. ૨૦૧૦ ના અશાઢ માસ સુધીની)
વાર્ષિક વિષયાનુક્રમણિકા.
卐
૧. પથ વિભાગ.
શ્રી સ્વામીપ્રભ જિન રતવન
૫ ક્ષમાની સાધના
૬ અતીત ચેાવીશી મળ્યે દશમા શ્રી સુતેજ જિન સ્તવન
૭ શ્રી સુમતિનાથ જિન સ્તવન–સાથે
૮ શ્રી સુપાર્શ્વનાથ જિન સ્તવન ૯ અતીત ચાવીશી મષ્ણે અગિયારમા
૧૦ સામાન્ય જિન સ્તવન
૧૧ અતીત ચેાવીશી મધ્યે બારમા શ્રી મુનિસુવ્રત
જિન સ્તવન સાથે
૧૨ શ્રી સ્થંભન પાર્શ્વનાથ જિન સ્તવન
૧૩ છઠ્ઠા શ્રી પદ્મપ્રભુનું સ્તવન સાથે'
લેખક
( જવાનમલ ફુલચંદજી )
( ડૉ. વલ્લભદાસ તેણુશીભાઇ ) ( મુનિશ્રી દક્ષવિજયજી )
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
RRB FORT
( સંધવી ભવાનભાઇ પ્રાગજી ) ( મુનિરાજ શ્રી જિતેન્દ્રવિજયજી )
( ડા. વલ્લભદાસ તેણુશીભાઇ )
( મુનિરાજ શ્રી વિજયજી )
编5
( ડા. વલ્લભદાસ તેસીભાઇ )
( ૫. રામવિજયજી ગણિવ ) ( મુનિરાજ શ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ
For Private And Personal Use Only
પૃષ્ઠ
૧
૧૩
૧૪
૧૭
૨૨
૨૬
૩૩
૩૪
૪
( ડા. વલ્લભદાસ તેણુશીભાઇ )
૫૦
( પૂ. આ. શ્રી વિજયબ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજ ) ૧૭ ( પં. શ્રી રામવિજયજી ગણિવય' )
પર
ઢું
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૩
૧૨૯
૧૪ શ્રી સામાન્ય જિન રતવન
(પૂ. આ. શ્રી વિજયલબ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજ). ૧૫ અતીત ચોવીશી મળે તેરમા શ્રી સુમતિજિન સ્તવન-સાથે
(ડે. વલભદાસ નેણશીભાઈ) ૧૬ શ્રી આદીશ્વર ભગવાનનું સ્તવન
( મુનિશ્રી કલયાણુપ્રવિજયજી) ૧૭ અતીત ચોવીશી મળે ચિદમા શ્રી શિવગતિ જિન સ્તવન સાથે
(છે. વલભદાસ નેણશીભાઈ ) ૧૮ સાતમા શ્રી સુપાર્શ્વનાથ જિનસ્તવન-સાર્થ (પં. શ્રી રામવિજયજી ગણિવર્ય) ૧૯ અભિનવ જિન રતવન
(પ્ર. જયંતિલાલ ભાઈશંકર દવે) ૨૦ સાચાદેવ શ્રી સુમતિનાથ જિન સ્તવન (અમરચંદ માવજી શાહ) ૨૧ અતીત વીશી મળે પંદરમા શ્રી આસ્તાગ જિન સ્તવન-સાથે
(ડે. વલભદાસ નેણશીભાઇ ). ૨૨ શ્રી આઠમા ચંદ્રપ્રભસ્વામીનું સ્તવન-સાથે ( પ. રામવિજયજી ગણિવર્ય) ૨૩ સામાન્ય જિન સ્તવન . (૫. દક્ષવિજયજી)
૧૧૩ ૨૪ સામાન્ય જિન પ્રાર્થના-સ્તવન
૧૩ ૨૫ અતીત ચોવીશી મધ્યે સાળમાં શ્રી નેમીશ્વરસ્વામી જિન સ્તવન (ડે. વલભદાસ નેણશીભાઈ)
૧૧૪ ૨૬ સોળ સતીને છંદ
( શ્રી હીરાલાલ ૨. કાપડીયા ) ર૭ શ્રી અજારા પાર્શ્વનાથનું સ્તવન ( મુનિશ્રી સુશીલવિજયજી ) ૨૮ અતીત ચોવીશી મળે સત્તરમા શ્રી અનીલ - જિન સ્તવન સાથે (ડે. વલભદાસ નેણશીભાઈ)
૧૩૦ ૨૯ શ્રી નવમા સુવિધિનાથ જિન સ્તવન સાર્થ (૫. રામવિજયજી ગણિવર્ય )
૧૩૭ ૭૦ સામાન્ય જિન સ્તવન
(૫. શ્રી દક્ષવિજયજી મહારાજ )
, ૧૪૫ ૩૧ પ્રભુપ્રેમ
(અમરચંદ માવજી શાહ ). ૩૨ અતીત વીશી મળે અઢારમા શ્રીજશોધર જિનરાજનું સ્તવન-સાથે (ડે. વલ્લભદાસ નેણશીભાઈ )
૧૪૭ ૩૩ આધ્યાત્મિક રતવન
(મુનિરાજશ્રી દક્ષવિજયજી)
૧૬૩ ૩૪ અતીત ચોવીશી મળે ઓગણીશમાં શ્રીકૃતાર્થ જિન સ્તવન સાર્થ (ડે. વલભદાસ નેણશીભાઈ)
૧૬૫ ૩૫ શ્રી દશમા શીતળનાથ જિન સ્તવન સાથે (પં. શ્રી રામવિજય ગણિવર્ય ) ૩૬ સમતા : એક અણમોલ રતન
( સં, અછાબાબા)
૧૭૧ ૩૭ શ્રી સીમંધર જિન સ્તવન
(મુ. શ્રી દક્ષવિજયજી )
૧૭૭ ૩૮ ગુરુભક્તિ પદ્ય ૯ અતીત વીશી મળે વશમા શ્રી ધર્મેશ્વર જિન સ્તવન-સાથે (ડે. વલભદાસ નેણશીભાઈ ).
૧૭૮ ૪શ્રી નમિનાથ જિન સ્તવન
( અમરચંદ માવજી શાહ )
૧૮૩ ૪૧ જમાનાની બલિહારી
( સાહિત્યપ્રેમી મુનિશ્રી વિનયવિજયજી) ૧૮૪
૧૪૬
૧૭૭
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨. ગદ્ય વિભાગ.
લેખક
નંબર વિષય ૧ નૂતન વર્ષનું મંગળમય વિધાન
(ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ) ૨ વિકમની વીસમી સદીની સાહિત્યપ્રવૃત્તિ (પ્રે. હીરાલાલ ૨. કાપડીયા) ૩. પેન્સીલ્વાનીયા યુનીવરસીટીના સંસ્કૃત
પ્રોફેસરને મુનિ શ્રી જંબુસ્વામી ઉપર પત્ર (ડબલ્યુ નેરમન બાઉન.) * જ્ઞાન પ્રકાશનની સંસ્થાઓ અને તેનું કાર્યક્ષેત્ર (પ્રાણજીવનદાસ હરગોવિંદ ગાંધી.) ૫ અંતરની ઝંખના
(સંધવી ભવાનભાઈ પ્રાગજી) ૬ અરાઢ નાતરાંને અધિકાર અને કુબેરદત કુબેરદતાની કથની.
(પ્ર. હીરાલાલ ૨. કાપડીયા) ૨૪, ૧૭ ૭ વ્યાપારનીતિશતક
(અમરચંદ માવજી શાહ) ૨૮, ૭૪, ૧૨૪, ૧૩૮, ૮ પૂ. આ. શ્રી વિજયવલભસુરીશ્વરજી
મહારાજને મુનિરાજ શ્રી સાહિત્યપ્રેમી કવિવર વિનયવિજયજીએ પૂછેલા પ્રત્તર ૯ પેન્સીલવાનીયા યુનીવરસીટીના પ્રોફેસરને
મુનિ શ્રી જંબુસ્વામી ઉપરને પત્ર ૧૦ અનુકંપા દાન
(સંઘવી ભવાનભાઈ પ્રાગજી) ૩, ૫૫, ૧૧. શ્રી સિદ્ધચક્રજીનું અપૂર્વ મહામ્ય (મુનિ શ્રી લક્ષ્મીસાગરજી). ૧૨ જાપાનના એકયુરાયામાં ઈન્સ્ટીટયુટના
હજિમે નકમુરને મુનિ શ્રી જખુવિજય ઉપરને પત્ર ૧૭ નેમિનાથ મેટા કે રથનેમિ?
(છે. હીરાલાલ ૨. કાપડીયા) ૧૪ સાત્ત્વિક પૂજાનું મહાપર્વ
(૫. શ્રી કનકવિજયજી ગણિવર્ય) ૧૫ ધર્મ-કૌશલ્ય '
(સ્વ. મૌક્તિક) ૧૬ જ્ઞાનભંડારોની સમૃદ્ધિ
(મુનિ પુણ્યવિજયજી મ... ) ૧૭ શ્રાવક
(સંઘવી ભવાનભાઈ પ્રાગજી ) ૧૮ “સંસાર-દાવાનલસ્તુતિ અને તેની પાદપૂર્તિ” (પ્રે. હીરાલાલ ૨. કાપડીયા ) ૧૯ મતિવિશ્વમ
( પુ. મુનિ શ્રી મહાપ્રભવિજયજી ) ૨૦ ડે. વાધેર શીંગના અંગ્રેજીમાં
લખાયેલ પત્રને અનુવાદ ૨૧ ડે. આસડેને સંસ્કૃતમાં લખાયેલ
પત્રને અનુવાદ ૨૨ જૈન આત્માનંદ સભા ભાવનગરનો * ૫૭ મા વર્ષને રિપોર્ટ
૧ થી ૧૨ ૨૩ માનવતા
(મુનિ શ્રી મહાપ્રભવિજ્યજી મહારાજ) ૯૮
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૨૪ નિ’દા કરનારાઓનું પણુ સન્માન કરા ૨૫ ગૃહસ્થપણું
૨૬ અજિત સુક્તમાળા
૨૭ સસાર વૈચિત્ર્ય
૨૮ દેખવું ય નહિ અને દાઝવું ય નહિ' ૨૯ સુભાષિત સ’મહુ
૩૦ ધમ કૌશય
૩૧ પરિગ્રહ
૩૨ સાનેરી સુવાકયે
૩૬ દસ દસાર ( દશાહ")
૩૭ શ્રી શત્રુ ંજયલઘુકપનું ભાષાંતર ૩૮ આટલુ તા જરૂર વાંચેા ૩૯ નીતિનું ફળ
૪૦ અલ'કાર ચૂડામણુ વિવેક અને સદૈત ૪૧ માનવ જીવનને મમ
૪૨ અતરના ચમકારા
૧ સ્વીકાર સમાલાચના
www.kobatirth.org
૧ વર્તમાન સમાચાર
( ભવાનભાઇ પ્રાગજી સંધી ) ( જિજ્ઞાસુ મુનિરાજ ) મુનિરાજશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી )
( મુનિશ્રી મહાપ્રભવિજયજી )
( સુધાકર ) ( ૧૦ મૌક્તિક )
( અચ્છાબાબા ) ( જિજ્ઞાસુ મુનિરાજ )
૩૩ તા.
૩૪ સંસારની ભીષણતા યાને અજ્ઞાનને અજામ ( પૂ. મુનિશ્રી મહાપ્રભવિજયજી )
૩૫ સાધુ જીવનની મહત્તા
( મુનિરાજશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી )
( પ્રા. હીરાલાલ ર. કાપડીયા )
( હીરાચંદ સ્વરૂપ'દ સુખડીયા )
( સ. અચ્છાબાબા)
( મુનિશ્રી મહાપ્રભવિજયજી )
( હીરાલાલ ૨. કાપડિયા )
૩ સ્વીકાર સમાલાચના
*→
( ભવાનભાઇ પ્રાગજી સંધવી )
( અમરચંદ માવજી શાહ )
૪ વમાન સમાચાર
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
૧૬
૧૦૯
૧૧૮
Re
१२३
૧૩૭
૧૩૬, ૧૭૩ ૧૪૦
૧૪૧, ૧૪૨, ૧૭૦, ૧૭૧
૧૪૧
૧૫૦
૧૫૩
૧૬૨
૧૬૮
૧૦૧
૧૭૨
૧૫૦
૧૮૩
૧૮૫
૧૫, ૪૬, ૪૭, ૬૩, ૬૪, ૮૦, ૮૧, ૯૬, ૧૧૨, ૧૨૮, ૧૪૩, ૧૪૪, ૧૬૦, ૧૦૫, ૧૮૭,
૧૬, ૩૧, ૪૭, ૬૨, ૭૮, ૭૯, ૯૬, ૧૧૧, ૧૪૨, ૧૫૯, ૧૦૪, ૧૦૬, ૧૮૮.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જલદી મંગાવે.
ફરીથી છપાવી શકાતું નથી. શ્રી તીર્થકર ચરિત્ર (સચિત્ર)
(શ્રી અમરચંદ્રાચાર્યકૃત) ધર્મકથાનુગમાં શ્રી તીર્થકર ભગવંતના ચરિત્ર જેમાં આવેલ હોય છે તે ઉત્તમોત્તમ ધર્મકથા કહેવાય છે, જેના વાંચન-મનન અને અનુકરણથી મનુષ્ય મહાન પુરુષ બને છે. બાળકોને વાંચતા રસ ઉત્પન્ન થાય. દઢશ્રદ્ધા પ્રકટે, કંટાળે ન ઉપજે સહેલાઈથી મનન કરી કંઠાગ્ર થઈ શકે અને મોટી ઉંમરે પણ તે ભૂલી ન શકે. આવા સંક્ષિપ્ત જિનેશ્વર દેના ચરિત્ર જ બાળજીને પ્રાથમિક ભૂમિકારૂપ ખાસ મનાયા છે અને તે આ ગ્રંથ છે. જેમાં જોઈએ તેટલું અને કંઠાગ્ર થઈ શકે તેટલું જ ચરિત્રનું વર્ણન આપવામાં આવેલું છે. સુંદર, સાદી, સરળ ગુજરાતીમાં છપાવેલ છે. તેમાં વિશિષ્ટતા એ છે કે પ્રથમ મુખદર્શન ઉપર પવિત્ર શ્રી શત્રુંજય તીર્થને દશ્ય ફેટે આવેલ છે. ગ્રંથની શરૂઆતમાં પૂજ્ય શ્રી હરિભદ્રાચાર્ય કૃત મહાદેવ અષ્ટક, પછી અનુક્રમે દરેક તીર્થંકર ભગવંતના વિવિધ રંગના ફટાઓ, ઈન્દ્ર મહારાજની ભક્તિ અને નિર્વાણભૂમિના રંગીન દશ્ય, પછી પરમાત્માના ચરિત્ર, વચમાં શ્રી યશોવિજયજી મહારાજકૃત પરમાત્મ જ્યોતિ પચ્ચીશી, પરમાત્મા પચીશી, શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય કૃત વીતરાગતેત્ર અને છેવટ શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરકૃત બત્રીશી એ સર્વ મૂળ સાથે આપવામાં આવેલ છે. સુંદર બાઈડીંગ વગેરેથી આકર્ષક, અનુપમ આ ગ્રંથ તૈયાર કરવામાં આવેલ છે. ઉંચી જાતના પેપર ઉપર તૈયાર કરવામાં આવેલ તૈયાર છે. કિંમત રૂા. ૬-૦-૦ (પટે જ જુદુ.),
કલિકાળસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય મહારાજકૃત
શ્રી ત્રિષષ્ઠિલાક પુરુષ ચરિત્ર મૂળ. (બીજો ભાગ-પર્વ ૨, ૩, ૪) (શ્રી અજિતનાથ પ્રભુથી શ્રી ધર્મનાથ પ્રભુ સુધી)
ત્રણ પ સુમારે પચાશ ફેર્મમાં સુંદર ઉંચા લેઝર પેપર ઉપર સુંદર શાસ્ત્રી ટાઈપમાં નિર્ણયસાગર પ્રેસમાં પ્રતાકાર તથા બુકાકારે બંને સાઈઝમાં છપાઈ તૈયાર થયું છે, હજી સુધી વધતી સંખ્ત મોંઘવારીને લઈને સુંદર કાર્ય કરાવતાં ઘણું મટે ખર્ચ થયો છે. કિંમત પ્રતાકાર રૂ. ૧૦), બુકાકારે રૂ. ૮) પિસ્ટેજ જુદું.
પ્રથમ ભાગની જજ બુકાકારે સિલિકે છે જે જ્ઞાનભંડામાં રાખવા જેવી છે. કિંમત છ રૂપીયા પેસ્ટેજ અલગ.
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ફરી નહીં છપાવવામાં આવતા બે અમૂલ્ય ગ્રંથો મળી શકશે માટે મંગાવો.
| ૧ શ્રી કલ્પસૂત્ર (બારસ) મૂળ પાઠ. દર વર્ષે પર્યુષણ પર્વમાં અને સંવત્સરી દિને પૂજ્ય મુનિ મહારાજાએ વાંચી ચતુવિધ સંધને સંભળાવે છે જેને અપૂવ" મહિમા છે, તે શાસ્ત્રી માટા ટાઈપમાં પ્રતાકારે સુંદર અક્ષરોથી અને સુશોભિત પાટલીસહિત છે, જેથી પૂજય મુનિ મહારાજા કે જ્ઞાનભંડાર, લાઈબ્રેરી કે જૈન બંધુઓને જોઈએ તેમણે મંગાવી લેવા. નમ્ર સુચના છે. કિં. રૂા. 8--૦-૦ પટેજ જુદું.
૨ સજઝાયમાળા—શાસ્ત્રી શુદ્ધ રીતે મેટા અક્ષરાથી છપાયેલ, શ્રી પૂર્વાચાય—અનેક જૈન પંડિત વિરચિત, વિવિધ વિષયક વૈરાગ્યાદિ રસેપાદક સામાને આનંદ આપનાર ૧૩ મા સૈકાથી અઢારમા સૈકા સુધીમાં થઈ ગયેલા પૂજય આચાર્યદેવ અને પંડિત મુનિમહારાજા એ રચેલ સંજઝાયનો સંગ્રહ આ ગ્રંથમાં આવેલા છે, કે જે વાંચતા મહાપુરુષોના ચારિત્રની ધટનો આ૫ણી પૂર્વની જાહા જ લાલી, અને વાચકને વૈરાગ્યવૃત્તિ તરફ દોરે છે. પચાસ ફેમ૪૦ ૮ પાનાને સુંદર કાગળ શાસ્ત્રી મેટા ટાઇપે, અને પાકા બાઈડીંગથી અલંકૃત કરેલ છે કિંમત રૂા. ૪-૮-૦ પેરટેજ જુદુ.
' લખેઃ—થી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર, શ્રી કથાનકોષ ( ભાષાંતર દ્વિતીય અંશ ).
કર્તા-શ્રી દેવભદ્રાચાર્ય મહારાજ. જેમાં સમ્યક્ત્વના તેત્રીશ સામાન્ય ગુણા, પંચ અણુવ્રતના સત્તર વિશેષ ગુણો મળી પસારા ગુણોનું સુંદર-સરલ ગુણદોષના નિરૂપણુ તથા વર્ણન, તેને લગતી પ્રાસંગિક, મૌલિક, અનુપમ નહિં જાણેલી, સાંભળેલી, વાંચેલી, નવીન પચાસ કથાઓ અન્ય અનેક અંતર કથાઓ અને સપુરુષના માર્ગો ઋતુ, ઉપવન, રાજય લક્ષણો, સામુદ્રિક તેમ જ વ્યવહારિક, સામાજિક, રાજકીય અને નૈતિક વગેરે અનેક વિષયે દેવ, ગુરુ, ધર્મ, જિનપૂજા વગેરેના સ્વરૂ છે અને વિધાનાનું વર્ણન વગેરે અનેક વિષયો આવેલા છે. આ બીજા ભાગમાં ભાકીના તેર સમ્યકત્વના અને સતર પંચ અણુવ્રતના મળી કુલ ત્રીશ ગુણાનું કથાઓ સહિત વર્ણન આપવામાં આવ્યું છે. સારા કાગળ સુંદર ગુજરાતી અક્ષરથી આ સભાના માનવતા પેટન સાહેબ, લાઇફ મેમ્બરને ધારા પ્રમાણે ભેટ આપવા આ ગ્રંથ છપાય છે. સુમારે ચાલીસ ફેમ" ક્રાઉન આઠ પેજ લગભગ ચારસો પૃષ્ઠમાં તૈયાર થશે. આસો વદી ૦)) સુધીમાં નવા થનારા પેટ્રન સાહેબ તથા લાઈફ મેમ્બરોને પણ ભેટ આપવામાં આવશે, કિંમત સુમારે રૂા. નવ થશે, છપાય છે જ્ઞાન પ્રદીપ ( ત્રણે ભાગ સાથે ) સંપૂણુ
છપાય છે લેખક–સદૂગત શાંતમૂતિ વિદ્વાન આચાર્ય શ્રી વિજયકરતૂરસૂરીશ્વરજી મહારાજ.
જૈન-જૈનેતર અઢ૫7 દરેક મનુષ્યથી પણ સરલ રીતે સમજી શકાય, તેમજ ઉચ સંસ્કારી જીવન કેમ જીવી શકાય અને જીવનમાં આવતાં અનેક સુખ, દુ:ખના પ્રસ ગેએ સમચિત્ત કેવી પ્રવૃત્તિ આદરી શકાય. તેનું દિશાસૂચન કરાવનાર, અનંતકાળથી સંસારમાં રઝળતા આત્માને સાચો રાહ બતાવનાર, સન્માર્ગ, સ્વર્ગ અને મોક્ષ મેળવવા માટે અચૂક માર્ગદર્શક, કપરા વર્તમાન કાળમાં સાચું સુખ, સાચી શાંતિ, આપનાર, અહિંસા અને સર્વ પ્રત્યે ભાતૃભાવ ઉત્પન્ન કરાવનાર, નિરંતર પઠન, પાઠન માટે અતિ ઉપયોગી શાસ્ત્રોના અવગાહન અને અનુભવ પૂર્ણરીતે સદૂગત આચાર્ય મહારાજે લખેલો આ સુંદર ગ્રંથ છે. શ્રી પાલનપુર શ્રોસ'ધતા ઉપર આચાર્ય મહારાજે કરેલા ઉપકાર માટે ગુરુભકિત નિમિત્તે અને સ્મરણાર્થે થયેલા ફંડની આર્થિક સહાયવડે આ ગ્રંથ ઉંચા કાગળ ઉપર સુંદર ગુજરાતી ટાઈપમાં આકર્ષક બાઇડીંગ સાથે છપાય છે, જે થોડા વખતમાં પ્રસિદ્ધ થશે.
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13-0-0 ---0 Reg. No. B. 314 સભાના મેમ્બર થવાથી થતા અપૂર્વ લાભ, . રૂ. 501) રૂ. પાંચસે એક આપનાર ગૃહસ્થ સભાના પેટ્રન થઈ શકે છે, તેમને છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં પ્રગટ થયેલા ગુજરાતી પ્રકાશનો ભેટ તરી મળી શકે છે. રૂા. 11) પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમર થનારને ચાલુ વર્ષના બધા ગુજરાતી પ્રકાશને ભેટ મળી શકે છે અને અગાઉના વર્ષના પુસ્તકે પાણી કિંમતે મળી શકે છે. - રૂા. 51) બીજા વર્ગના લાઈફ મેમર. તેમને પુસ્તકની જે કિંમત હશે તેમાંથી ત્રણ રૂપિયા કમી કરી બાકીની કિંમતે આ વરસના પુસ્તક ભેટ મળી શકશે: પણ રૂ. 50) વધુ ભરી પહેલા વર્ગ માં આવનારને પહેલા વર્ગને મળતા લાભ મળશે. બીજા વર્ગ" માં જ રહેનારને ત્રણે પી માની કીંમતના ભેટ મળશે. - રૂા. 101) ભરનાર પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરોને નીચેના સાત વર્ષોમાં જે પુરત ભેટ આપવામાં આવ્યા છે તે નીચે મુજબ છે. સાત વર્ષ પહેલાં થયેલા પન સાહેબ અને લાઈફ મેમ્બરાને ભેટ આપવામાં આવેલા ગ્રંથાની કિંમત ઘણી હોટી છે. જેમાંથી પેટૂન થનાર મહાશયને છેલા પાંચ વર્ષના પુસ્તકો ભેટ મળશે. સ. ૨૦૦૩માં શ્રી સંધપતિ ચરિત્ર-(સચિત્ર ) કિં. રૂા. 6-8-0 શ્રી મહાવીર ભગવાનનાં યુગની મહાદેવી 9 9 3-8-0 સ, ૨૦૦૪માં શ્રી વસુદેવ હિંદી ભાષાંતર by 5 15-0-0 શ્રી શાંતિનાથ પ્રભુ ચરિત્ર ( સચિત્ર ) સ. ૨૦૦૫માં ની પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર (સચિત્ર ) સ. ૨૦૦૬માં શ્રી દમયન્તી ચરિત્ર (સચિત્ર ) જ્ઞાન પ્રદીપ ભાગ 2 9 4-0-0 આદર્શ શ્રી રત્ન ભાગ 2 1 જૈન મતકા સ્વરૂપ સં', 2007 શ્રી કથાનકોષ ભાષાન્તર ગુજરાતી ભાગ 1 10-0-0 2008 શ્રી તીર્થંકર ચરિત્ર (સચિત્ર ) બી અનેકાન્તવાદ >> છ 1-0-0 ભક્તિ ભાવના નતન સ્તવનાવાળી સં. ૨૦૦૯માં શ્રી શ્રેયાંસનાથ ચરિત્ર-સચિત્ર જ્ઞાન-પ્રદીપ ભાગ ત્રીજો નમસ્કાર મહામંત્રી છે -0-0 2. 06-0-0 સં. 2010 માં આપવાના બેટના પુસ્તકે તૈયાર થશે ત્યાં સુધી નવા થનાર લાઈફ મેમ્બરને ઉપરોકત સં. 2009 ના ભેટના પુસ્તક ભેટ મળશે. પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરની ફી રૂા. 11) ભયેથી રૂા. ૧)નું શ્રી પાર્શ્વનાથ ચરિત્ર રૂા. 7) વધુ ભયેથી આપવામાં આવશે. માટે પ્રથમ વર્ગના લાઈફ મેમ્બર થઈ મળતા ભેટના પુસ્તાનો લાભ મેળવો. જન બંધુઓ અને બહેનોને પેટનપદ અને લાઈક મેમ્બર થઈ નવા નવા સુંદર ગ્રંથ ભેટ મેળવવા નમ્ર સૂચના છે. એકાવન વરસથી પ્રગટ થતું આત્માનંદ પ્રકાશ માસિક દર માસે જિંદગી સુધી ભેટ મળશે. મેમ્બર થવામાં જેટલે વિલંબ થશે તે વરસના બેટના પુસ્તકો ગુમાવવાના રહેશે; અત્યારસુધીમાં આશરે 70 0 સંખ્યા લાઈફ મેમ્બરની થઈ છે. ઠરાવ તા. 1-1-5 શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા. 2009 પાસ વદ 13 ભાવનગર મય : શાહ ગુલાબચંદ વલ્લભાઇ : થ મહાદેવ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસ : લાભુપી-ભાવનગર 9 9 99 9 -8e 2-0-0 For Private And Personal Use Only