Atmanand Prakash Pustak 049 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531572/1

Page #1

શ્રીભાવ પ્રકાશ
પુસ્તક ૪૯ સુ
ર
મકર જો.
555
વાર્ષિક લવાજમ
આ
સ. પ
તા. ૧૫-૯-૫૧
સુવા ૨૦૦૭.
ફા. ૩૦ જ હિત.
જાદ
પ્રકાશક
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા,
ભાવનગર.

Page #2

અ નુ ક મ ણિ કા.
૧ શ્રી મહાવીર સ્તવન ...
... (મુનિ શ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મ. ) ૧૭ ૨ નયચક્રસાર અને શ્રાદ્ધ ગ્રંથ ...
...( મુનિ શ્રી જખ્ખવિજયજી મ. ) ૧૮ ૩ આ સભાના સાહિત્ય પ્રકાશનમાટે (શ્રી વિજય લબ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજનો અભિપ્રાય ) ૨૧ ૪ અઠ્ઠમ શ્રી અનંતવીય* જિન સાથે સ્તવન... ... (ડે. વલ્લભદાસ નેણુસીભાઈ ) ૨૨ ૫ તુહી દુ:ખમારે દિલાસો... ... ... (સદ્ ગત મૂળચંદ આશારામ ઝવેરી વૈરાટી ) ૨૬ ૬ શંકા અને સમાધાન... ... ... (પૂજ્ય આ. શ્રી લબ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજ ) ૨૭ ૭ કલ્યાણના સુત્રો ... ... ... (મુનિરાજશ્રી ચંદ્રપ્રભસાગરજી મહારાજ ) ૩૦ ૮ શ્રી શ્રમણ સધની હિંદના સક સિંધને સૂચના ... ... • • ••• ૩૧ ૯ શ્રી સિદ્ધક્ષેત્રે આચાર્ય દેવ શ્રી વિજયવલ્લભસુરીશ્વરજી મહારાજની નિશ્રામાં થયેલ અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ
તપસ્યા વિગેરેનું વર્ણન... ... ... ... ... ૧૦ શ્રી નયસાર ગ્રંથ માટે જોઈતા ઉપયોગી બાદ્ધ ગ્રંથો મેળવવા મુનિરાજશ્રી જખ્ખવિજયજી
મહારાજે કરેલા પ્રશંસનીય પ્રયાસ ૧૧ સ્વીકાર સમાલોચના ... • •
૩૫
૩૫
અમારા શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશના માનવંતા ગ્રાહકોને અપૂર્વ ભેટનો લાભ
પુસ્તક ૪૯ ની સં'. ૨૦૦૭ ના શ્રાવણથી સં. ૨૦૦૮ ના અશાડ સુધીના બાર મા સ એક વર્ષની ) ભેટની બુક તરીકે (૧ પંચ પરમેષ્ઠી મુણ રત્નમાળા, ૨ આચારપદેશ તથા ૩ જ્ઞાનામૃત કાવ્યકું જ ) એ ત્રણ બુકે પૈકી અમારા માનવતા ગ્રાહકોને જે પસંદ હોય તે બુક ઉપરાંત એક વર્ષનું લવાજમ વસુલ કરવા માટે રૂા. ૭-૮-સાડા ત્રણ રૂપીયાનું (પાસ્ટદ્વારા ) વી. પી. ભાદરવા ૬ ગુરૂવારથી રવાના કરવામાં આવેલ છે, જેથી સ્વીકારી લઈ અમને ઉપકૃત કરશે. વી. પી. પાછું વાળી જ્ઞાનખાતાને ખોટી રીતે નુકસાન ન કરવા નમ્ર વિનંતિ છે. અગાઉ લવાજમ મોકલનારને રૂા. ૩-૪-૦ વી. પી. સિવાય ભેટની બુક મોકલવામાં આવશે. આ બાબત અમારા સર્વ ગ્રાહકને પ્રથમથી પોસ્ટકાર્ડ’ મોકલી ખબર આપવામાં આવેલ છે.
આ માસમાં થયેલ માનવતા લાઇફ મેમ્બરો. ( ૧ ) શ્રી મોમ્બાસા જૈન શ્વેતાંબર દેરાવાસી સંધ. (૨) શ્રી મેહનવિજયજી જૈન પાઠશાળા.
શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ (સચિત્ર) ચરિત્ર,
( ઘણી થાડી નકલ સિલિકે છે. ) આ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર સચિત્ર, સુંદર, આકર્ષક અને આત્મકલ્યાણ સાધનારૂં હોવાથી જૈન સમાજમાં પ્રિય થઈ પડવાથી, જિજ્ઞાસુ જૈન બંધુઓ અને બહેનો આ ચરિત્ર ગ્રંથ ભેટ મંગાવે છે, જેથી હવે પછી નવા થનારા લાઈફ મેમ્બર બંધુએ અને બહેનોએ રૂા. ૧૦૧) લાઈફ મેમ્બર ફીના તથા રૂા. ૭) શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્રના મળી રૂા. ૧૦૮) મોકલી આપશે તેમને (સલિકમાં હો ત્યાં સુધી) ભેટ આપવામાં આવશે. કિંમત રૂા. ૧૩) તેર.

Page #3

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
.. પ્રકાશક –શ્રી જૈન આમાનંદ સભા-ભાવનગર ...
પુસ્તક ૪૯ મું
વીર સં. ૨૪૭૭. વિક્રમ સં. ૨૦૦૭.
ભાદરવા. :: તા. ૧૫ મી સપ્ટેમ્બર ૧૯૫૧ ::
અંક ૨
જો.
શ્રી મહાવીર–સ્તવન,
(રાગ-દેખી શ્રી પાર્શ્વતણી મૂર્તિ અલબેલડી ) દેખી શ્રી વીરતણી મૂર્તિ અલબેલડી, નયનેમાં શીતળતા થાય છે.
વરતણી, મૂર્તિ અલબેલડી–. ૧ આંખોને ઠારતી ને, કર્મોને કાપતી, મૂનિ એ મોક્ષસુખ આપતી-વીર. ૨ ત્યાગના હીંડળે એ, મૂર્તિ ઝુલાવતી, ક્રોધ કષાયે મૂકાવતી-વર૦ ૩ ભાએ શરણે જે, એનું લીધું તે, નાથ બનીને એ તારતી-વર૦ ૪ આદ્ર મુનિને એ, મૂર્તિએ તાર્યા, કર્મ કીધાં ચશ્ર -વીર. ૫ જ્ઞાન વગર મુજ, સુકા ઉલ્લાનમાં, મૂર્તિ અમૃત સિંચનાર -વીર. ૬ સાચું વંદન એક, મૂર્તિને થાય તે, મૂર્તિ એ તારણહાર છે-વીર. ૭ શ્યામ હૃદયને એ, શુદ્ધ બનાવતી, જ્ઞાન દીપક પ્રગટાવતી-વીર. ૮
સર્વ હી દે, શ્રી તારણહાર છે, તરવાને મૂર્તિ એ જહાજ છે-વર૦ ૯ છેલક્ષ્મીસાગર કહે, પ્રભુ એ નાવ છે, તરવાને સારો આધાર છે-વીર. ૧૦
રચયિતા–મુનિશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી-વિજાપુર
છે
છે.

Page #4

॥ નયન્તુ મિનેન્દ્રા || નયચક્રગ્રંથ અને ઐાદ્ધસાહિત્ય
( ગાંક પૃ. ૧૨ થી શરૂ ) લેખક—મુનિરાજશ્રી જમૂવિજયજી મહુારાજ.
સ. ૨૦૦૨ ના પ્રારંભમાં નયચક્રનું સંપાદન-સશોધનકા મે સ્વીકાર્યાં પછી થૈડા જ વખતની વાત છે. સ. ૨૦૦૨ ના શિયાળામાં હું પુનામાં હતા. તે વખતે ડા. પી. એલ. વૈદ્ય જ્યારે અમને મળવા આવેલા ત્યારે અમારે દાનિક સાહિત્ય સંબંધી ઘણી ઘણી વાતો થયેલી. ડા. પી. એલ. વૈદ્યને દાર્શનિક સાહિત્યનુ` ઘણું સારું જ્ઞાન છે તેમજ તેમણે ટિબેટન તેમજ ફ્રેંચ ભાષાને પેરીસમાં રહીને અભ્યાસ કરેલા ડેાવાથી કેટલાંક દુર્લભ પુસ્તકાને સંગ્રહ પણુ તેમની પાસે સારા પ્રમાણમાં છે. આથી એક વખતે હું પી. એલ. વૈદ્યને સાહિત્યિક કામ માટે મળવા ગયેલા ત્યારે તેમણે એક પાનાં ઉપર લખેલુ હસ્તવાલપ્રકરણ( સટીક ) મને બતાવ્યું, કે જે તેમણે ઇસ્વીસન ૧૯૧૮ ના રાયલએસિઆટિક સોસાયટી, લંડનના જનલમાં છપાયેલા તથા ( F. W. Thomas ) એફ. ડબલ્યુ. થામસે સ'પાદિત કરેલા હસ્તવાલપ્રકરણ ઉપરથી ઉતારી લીધું હતું. મેં તા આની ઉપયેાગિતાનિરુ યાગિતાના વિચાર કર્યા સિવાય જ ભવિષ્યમાં કદાચ ક્રાઇ વખતે કામમાં આવશે એમ સમજીને કાપી જ કરી લીધો.
ચીન અને ટિમેટમાં દેઢ હજારથી પણ વધારે વર્ષ પહેલાં બૌદ્ધ ધર્મ પહેાંચી ગયા છે.. તે દેશના લેક બોદ્ધ ધર્મ'ના તત્ત્વજ્ઞાનને અને તર્ક શાઅને સરળતાથી સમજી શકે તે માટે ચીની અને ટિબેટન ભાષામાં બૃદ્ધ સાધુઓએ સેંકડા સસ્કૃત બૌદ્ધમથાના ભાષાંતરા કરેલાં હતાં જે આજે પણ ઘણાંખરાં વિદ્યમાન છે. જો કે એ મૂળ સ`સ્કૃત પ્રથા આજે મેાટા ભાગના નાશ પામી ગયા છે તે પણ તેનાં ચીનાઈ અને ટિબેટન ભાષાંતરા એ મૂલ પ્રથાના અભાવમાં લગભગ મૂલમથ જેવું જ કામ આપે છે. તેમાં પણ્ ટિબેટન ભાષાંતરા પ્રાયઃ એવાં અક્ષરશઃ કરવામાં આવતાં હતાં કે એ વાંચતાં આપણને એમ જ લાગે કે જાણે આપણે મૂલ સસ્કૃત મથે જ વાંચી રહ્યા છીએ. કેટલાક વિદ્વાના હમણાં હમણાં ટિબેટન ભાષાને અભ્યાસ કરીને તેનું સસ્કૃતમાં ભાષાંતર કરવાના કામમાં લાગેલા છે. જો કે આ સંસ્કૃતથી મૂળનુ સ્વરૂપ કયારેય ન જ આવે પણ અર્થ અને આશ્ચયથી તે મૂળ સંસ્કૃત ગ્રંથને બહુાખરા અશે એ મળતુ આવે એમ કહી શકાય. જો કે આ કામ હાથમાં લેતાં પહેલાં ટિબેટન જેવી ખીલકુલ અણુખેડાયેલી, કણુિ અતે અભ્યવસ્થિત તથા જુદી જ લિપિ ધરાવતી ભાષાનું ધણું સુંદર અનુભવજ્ઞાન મેળવી લેવું જોઈએ.
ઇન્ડી
એસિ( લંડન )ના ૐા. થામસે પણ આ રીતે ટિમેટન–ચાઇનીઝ ઉપરથી આ હસ્તવાલપ્રકરણનું સંસ્કૃત કરીને ટિબેટન ચાઇનીઝ તથા ઈંગ્લીશ ભાષાંતર સાથે રો. એ. સે. લ’ડનના સને ૧૯૧૮ ના જનલમાં પૃ. ૨૬૭ થી ૩૧૦ સુધીના પાનાંમાં છાપ્યું છે. પ્રાર ંભમાં વિસ્તૃત પ્રરતાવના પશુ ચામસે આપેલી છે. ટિબેટના લે આને આય દેવની કૃતિ માને છે, જ્યારે ચીના લેકે દિનાગ કે જે બૌદ્દન્યાયના પિતા ( Father of the Buddhist Logi。. )

Page #5

નયચક્ર ગ્રંથ અને બૌદ્ધ સાહિત્ય
ગણાય છે તેની કૃતિરૂપે આ ગ્રંથને માને છે. અતુ હસ્તવાલપ્રકરણના નામને ચોક્કસ અર્થ સમજતું નથી. ટિબેટન ભાષાંતરના પ્રથામાં પ્રારંભમાં “ - --ટુ' (એટલે “ભારતની ભાષામાં ') એવા ઉલ્લેખપૂર્વક ગ્રંથનું સંસ્કૃત નામ આપવામાં આવે છે અને ત્યાર પછી વો
-૮ (ટિબેટની ભાષામાં) એવા ઉલ્લેખપૂર્વક તે નામનું ટિબેટન ભાષાંતર આપવામાં આવે છે. ટિબેટન પ્રતિઓમાં સ્તવાળવૃત્તિ સંસ્કૃત નામ છે. પણ ટિબેટન લે કે સંસ્કૃત વ ની જગ્યાએ પ્રાયઃ સર્વત્ર ને ઉપયોગ કરતા હોવાથી થોમસે વ્યાકરણદષ્ટવા શુદ્ધ કરીને તવાળવૃત્તિ નામ રાખ્યું છે. આ નામનું ટિબેટન ભાષાંતર રઘુ-સુ - સ્ત્ર છ જિa s - એવું મળે છે. તેનો અર્થ હાથ જેવડા પ્રકરણની વૃત્તિ એ થાય છે. કોઈક પ્રતિઓમાં સુતામાવાળા એવું નામ પણુ આપેલું છે. અસ્તુ. એ ગમે તે હે. આની પ્રથમ કારિકાનું સંસ્કૃત રૂપાંતર થોમસે આ જાતનું કરેલું છેઃ
रजौ सर्पमनस्कारो रज्जु दृष्ट्वा निरर्थकः ।
तदंशान् वीक्ष्य तत्रापि भ्रान्ता बुद्धिरहाविव ॥ આનું ઇગ્લીશ ભાષાંતર પણ સાથે સાથે આ જાતનું આપેલું છે –
Conception of the snake in regard to rope, When the rope is seen is without reality. When we see its parts in regard to its also,
The Cognition is illusory like the snake. હસ્તવાલપ્રકરણની કોપી કરતાં ઉપર મુજબની કારિકા મેં લખી રાખેલી હતી એટલે એના સંસ્કાર તાજા હતા જ. તેવામાં નયચક્રવૃત્તિના પ્રથમ અરનું વાંચન કરતાં નીચે મુજબ પાઠ મારા જોવામાં આવ્યો –
यथोक्तविधिना संवृत्तिसदेव सर्वमपीत्यनापि ज्ञापको दाहरणं तत्संवाद्यभिहितम् रज्ज्वां सर्प इति ज्ञानं तावदेव रज्ज्वां सर्प इति विपर्ययज्ञानं भवति यावदस्पन्दादिविशेषलिङ्गादर्शनम् । विशेषतस्तु तदवधारणदृष्टौ प्राकनं सर्पदर्शनं जायतेऽनर्थकम् । साऽपि रज्जुबुद्धिस्तदवयवे दृष्टौ सत्यां यथा सर्प इति ज्ञानमनर्थकं तथाऽनर्थिका, तत आह-तदंशदृष्टौ तत्रापि सर्पवद् रज्जुविभ्रम इति । एवमनया कल्पनया सर्वपिण्डज्ञानानां સંસ્કૃતિષત્રિપતૈિવેતિ ! [ નયન B 66 A]
અહીં ટીકામાં પ્રયોજેલ શાપવા શબ્દથી આ. શ્રી મલવાદીએ બીજા ગ્રંથમાંથી કોઈ પાઠ ઉદ્ધત કર્યો છે અને તેના ઉપર ટીકાકાર ટીકા લખી રહ્યા છે, એ સ્પષ્ટ સમજી શકાય છે. આથી મને તરત જ હસ્તવાલપ્રકરણની પ્રથમ કારિકા યાદ આવી. ટીકાન્તર્ગત પ્રતીકની સાથે એ કારિકા મેળવતાં મને લાગ્યું કે અહીં ભગવાન મલવાદીએ હસ્તવાલપ્રકરણમાંની જ ૧ લી કારિકા ઉદ્ધત કરી છે. નયચક્રના આધારે એમ કહી શકાય કે હસ્તવાલપ્રકરણની પ્રથમ સંસ્કૃત કારિકાનું સાચું સ્વરૂપ આ જાતનું હશે

Page #6

૨૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
रज्वां सर्प इति ज्ञानं रज्जुदृष्टावनर्थकम् ।
तदंशदृष्टौ तत्रापि सर्पवद्रज्जुविभ्रमः ॥ १॥ મસે કરેલું સંસ્કૃત તથા ઇંગ્લીશ ભાષાંતર આની સાથે બરાબર અર્થથી મળી રહે છે. ઉપર નયચક્રવૃત્તિમાં જે સર્વાદ પાઠ છે ત્યાં અમારી બધી પ્રતિઓમાં તે તરછી જ પાઠ હતો. મેં હસ્તવાલપ્રકરણને આધારે જ સુધારીને ત્યાં તવરા કર્યું હતું અને એમ કરીને લેકના ત્રીજા ચરણમાં ખૂટતો એક અક્ષર ઉમેર્યો હતો અને અર્થ બરાબર સંગત કર્યો હતો. મને જણાવતાં ઘણો આનંદ થાય છે કે ત્યાર પછી અમને મળી આવેલી ઉપર વર્ણવેલી B પ્રતિમાંથી તરંવાદ જ પાઠ નીકળ્યો છે. એટલે મારી ધારણા બીસ્કુલ સાચી જ નીવડી છે.
આ પછી મેં પી. એલ. વૈદ્યને તથા બીજાઓને જ્યારે મેં જેલી જai ત ા. કારિક બતાવી ત્યારે તેમણે પણ માન્ય કરી છે. પરંતુ તે વખતે મને ટિબેટન ભાષાનું જ્ઞાન હતું, પણ આ વર્ષે તે નયચક્ર માટે મેં ટિબેટન ભાષાને પણ ખાસ અભ્યાસ કર્યો છે એટલે ટિબેટન ભાષાંતર જોવાની મારી ઇચ્છા થઈ. પણ એ જર્નલ બીજે કઈ સ્થળેથી મળવાની આશા ઘણી જ ઓછી હતી. એટલે મેં પં. લાલચંદભાઈ ગાંધીને વડોદરા, ગાયકવાડ સ્ટેટની લાયબ્રેરીમાંથી એ પુસ્તક મેળવીને મેકલવા માટે લખ્યું. તેમણે મારા અભ્યાસમાં અતિઉપયોગી ઘણાં ઘણાં દુર્લભ પુસ્તકે રાજયની લાયબ્રેરીમાંથી મેળવીને આજસુધી પૂરી પાડ્યાં છે. આ જનલ રેફરન્સનું હેવાથી બહાર ઇસ્યુ કરવાની સખ્ત મનાઈ હોવા છતાં પણ ઘણી લાગવગ વાપરીને મારા ઉપર તેમણે હમણું જ મેકલી આપ્યું હતું. આમાં ટિબેટન ભાષાંતરમાં પ્રથમ કારિકા નીચે મુજબ છે. (ટિબેટન ટાઇપિ બીલકુલ જુદા પ્રકારના હોય છે. એટલે હું એ ભાષાને દેવનાગરી લિપિમાં લિપ્યતર કરીને રજૂ કરું છું.
થા-- નિ ધ્રુ બ sણિક / ઘણ-૧ થો– ઢોર છે તો ! લે-વે ઇ-થોસ્ ટે- થરા ઘુસ્ વશિર રોપ-૬- રવિન / /
આને તથા આના ઉપરની ટિબેટન ટીકાને અર્થ (શબ્દાર્થ તથા ભાવાર્થ ) વિચારત रज्ज्वां सर्प इति शान रज्जुदृष्टावनर्थकम् । तदंशदृष्टौ तत्रापि सर्पवद्रज्जुविभ्रमः ॥ ॥ જાતની ભૂલ સંસ્કૃત કારિકા અહીં હશે એમ જરૂર લાગે છે. આ કારિકા જ નયચક્રમાં ભગવાન મલવાદીએ ભૂલમાં ઉદ્ધત કરી જણાય છે અને તેના ઉપર ટીકાકાર શ્રી સિંહસૂરિશણિવાદિ ક્ષમાશ્રમણે ટીકા કરી છે. મૂલ તૈયાર થયા પછી ટીકાને આશય અને ચર્ચા સમજવાં તદ્દન સહેલાં છે.
વિદ્વાન વાચકે ઉપરના લેખથી જોઈ શકશે કે નયચક્રનું મૂલ કેવી રીતે કેવી પદ્ધતિથી તૈયાર થઈ રહ્યું છે અને તેમાં કેવાં કેવાં અપ્રસિદ્ધ અને દુર્લભ સાધનોનો ઉપયોગ કરાઈ રહ્યો છે. આ વિષે વિસ્તારથી તે કોઈ બીજા પ્રસંગે જણાવીશ. હમણાં તે માત્ર સંક્ષેપમાં દિગ્દર્શન જ કરાવ્યું છે.
અમારા નયચક્રને પ્રથમ ભાગ ઘણા વખતથી તૈયાર હોવા છતાં ન છપાવવાનું આ જ કારણ હતું. નયચક્રના પ્રથમ અને એક તૃતીયાંશ ભાગ બે ચર્ચાથી જ ભરેલો છે. જે ગ્રંથને અનુલક્ષીને આ ચર્ય છે તે ગ્રંથ પ્રમાણસમુચ્ચય ચાઈનીઝ અને ટિબેટન ભટ) ભાષામાં જ મળે છે. એ

Page #7

-
-
નયચક્ર ગ્રંથ અને બોદ્ધ સાહિત્ય.
૨
ટિબેટન ગ્રંથ મેળવતાં મેળવતાં અમને નાકે દમ આવી ગયું છે. ભાટ (ટિબેટન ) ભાષા ભણવાનું કાય પણું અત્યંત કઠિણ હતું. સામગ્રી જ મળતી ન હતી, છતાં મને જણાવતા આનંદ થાય છે કેપરમકૃપાળુ પરમાત્માની કૃપાથી એ ભાષાને અભ્યાસ પણ આ વર્ષે મેં કર્યો છે તેમજ ટિબેટન ગ્રંથ પણ જરૂરી મળી ગયો છે. જે થેડે મળવાનો બાકી છે તે પણ સત્વર મળી જશે એવી સંભાવના છે. બ્રિટિશ ગવર્મેન્ટના તાબાની લંડનની ઇડીઆ ઓફિસે પણ અમને એને ફેટા લઈ આપવાની તૈયારી બતાવી છે. બ્રિટીશ સરકાર પાસે ત્યાંની લાયબ્રેરીમાં ભિન્ન ભિન્ન ભાષાના લાખો ગ્રંથ છે. એટલે ટિબેટન ગ્રંથ મેળવવાનું કાર્ય પણ સરળ થયું છે. આ વિષે વિસ્તારથી ભવિષ્યમાં કોઈવાર લખીશ. - વિદ્વાન વાચકે એ જાણીને ખુશી થશે કે-આ ગ્રંથ માત્ર આપણને જેનોને જ નહીં, પરંતુ જેનેતર દાર્શનિકાને પણ અતિ ઉપયોગી છે. જેમાં ટિબેટન ઉપરથી સંસ્કૃત પ્રમાણસમુચ્ચયના પુનનિર્માણનું કાર્ય કરી રહ્યા છે તેમને તે આમાંથી એટલી બધી સામગ્રી મળી છે કે તેમને અનેકાનેક વષેનો પરિશ્રમ બચી ગયેલ છે. અને મુક્તકંઠે આ ગ્રંથની પ્રશંસા કરી રહ્યા છે. મારા ઉપર પ્રોફેસર, પ્રિન્સિપાલ, રિસર્ચ ઇન્સ્ટીટયુટના સુપ્રિન્ટેન્ડન્ટ વિગેરેના પત્રો આવે છે તેમાં આ ગ્રંથ કયારે છપાશે એ જોવાની તેઓ તીવ્ર ઉસુક્તા બતાવી રહ્યા છે. અમે પણ આ ગ્રંથ જિહદી પ્રકાશિત થાય તેમ પ્રયત્ન કરી રહ્યા છીએ. અને આશા રાખીએ છીએ કે પરમાત્માની કૃપાથી આ ગ્રંથ જલ્દી પ્રસિદ્ધ થશે કેમકે નિર્ણયસાગર પ્રેસમાં આનું મુદ્રણકામ શરૂ થઈ ગયું છે. सं० २००७ आषाढ कृष्ण सप्तमी
मुनिराजश्री भुवनविजयान्तेवासी मुः-मालेगांव (બિસ્ક્રા–નારાવા)
मुनि जम्बूविजय
ગઈ
છે.
અમારા સાહિત્ય પ્રકાશન માટે અભિપ્રાય. પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રીમદ્દ વિજયલબ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજ પૂના કેમ્પથી તા. ર૮-૯-૫૦ નાં પત્રમાં પિતાને અભિપ્રાય દર્શાવે છે કે – સુશ્રાવક વલ્લભદાસ આદિ સભાસદે યોગ્ય
ધર્મલાભ સહ લખવાનું કે અત્ર સુખશાતા છે. તમારો પત્ર તથા શ્રી દમયંતી ચરિત્ર આદિ ત્રણ પુસ્તકે મળ્યાં. ખરેખર પ્રકાશને સરસ અને સુંદર થયાં છે. આજે ગુજરાતી આદિ ભાષામાં જૈન સાહિત્યના પ્રાણવાન ગ્રન્થરોના સુંદર અનુવાદની અતીવા જરૂરીયાત છે. જેનોને અને જેનેતરાને પણ જૈન ધર્મના મુખ્ય સિદ્ધાન્તની વિસ્તૃત અને સરળ માહિતી આપવા માટે યોગ્ય પ્રત્યેના પ્રકાશનની પણ ખૂબ જ આવશ્યકતા છે. સતું સાહિત્યની યોજનાધાર તમે એ કાર્ય પણ કરી રહ્યા છે એ આનંદનો વિષય છે. - પૂજ્ય સ્વર્ગત ગુરુદેવના પુણ્ય નામ સાથે સંકળાયેલી આ સભા ગુરુદેવના જીવનના એક અનન્ય કાર્ય-જૈન ધર્મના પ્રચારને આ રીતિએ આગળ વધારી શૈકેઈના અભિનદનની અધિકારિણી બને છે. આ જ રીતિએ હજી પણ વધુ ને વધુ સાહિત્ય પ્રચાર કરે એવી અંતરની અભિલાષા છે.
લી. - આજ્ઞાથી ભારરવિજયના ધર્મલાભ.

Page #8

શ્રીમદ્દ દેવચંદ્રજીકૃત વીશ વિહરમાન સ્તવન મળે અષ્ટમ શ્રી અનંતવીર્ય જિન સ્તવન
સ્પષ્ટાર્થ સાથે. (સં. ડોકટર વલભદાસ નેણસીભાઈ મોરબી.) અનંત વિરજ જિનરાજને,
પાથ-વીર્ય એ જીવને મૂલ ગુણ શુચિ વીરજ પરમ અનંત રે છે, તેથી સર્વે જ ત્રણે કાલે વીર્યગુણની નિજ આતમભાવે પરિણમ્ય,
સત્તા સહિત છે એટલે કેઈપણું જીવ કેઈ પણ ગુણ વૃત્તિ વર્તનવંત રે. કાળ વીર્ય વગરનો નથી તથાપિ સંસારી મન મોહ્યું મહારુ પ્રભુ ગુણે. (૧) જેનું વીર્ય અનાદિથી કર્મ-પટલવડે આવૃત્ત સ્પષ્ટાર્થ –સામાન્ય કેવલીઓમાં રાજા હોવાથી આત્મગુણે સંપૂર્ણ શુદ્ધ કેવલજ્ઞાન, સમાન શ્રી અનંતવીર્ય ભગવંત, આપનું કેવલદર્શન, યથાખ્યાત ચારિત્રાદિરૂપ પરિણમિ “વીર્ય” જ્ઞાન દર્શનાદિ સર્વે ગુણેને વર્ત. શકતા નથી અને તેથી પિતાની અનંત અવ્યાવામાં આધારભૂત આત્મવીર્ય તે “શચિ પર બાધ આત્મીય સહજ સમાધિથી વિયોગી રહે પરિણામિકતાથી સર્વથા રહિત, અત્યંત નિર્મલ છે તથા “ ચલ” અર્થાત જ્ઞાનાદિ આત્મપરિ તથા “પરમ” જગતવાસી કોઈ પણ જીવોમાં યુતિમાં નિશ્ચલ-સ્થિર નહિ રહેતાં રાગ-દ્વેષએવું આત્મવીર્ય નથી, તેથી સર્વોત્કૃષ્ટ તથા વિશે અનેક પુદ્ગલ-પર પરિણતિમાં ચલાયમાન “અનંત” જ્ઞાનાદિ અનંત ગુણેમાંથી કોઈ થઈ રહ્યું છે, પરકાર્યમાં રેકાઈ રહ્યું છે જેમ પણુ ગુણને વર્તવામાં જરાપણુ ખલના(વ્યાઘાત) કોઈ પુરુષ પરકાર્યમાં પિતાની શક્તિ રોકે તો ન પામે તથા કોઈપણ કાલે હીણ-ક્ષીણ ન થાય તે સ્વીકાર્ય સાધી શકે નહિ, તેમજ તે વીર્ય તેથી અનંત છે.
“બાલ” હિતાહિતના જ્ઞાનથી રહિત હોવાથી એવું શ્રી અનંતવીર્ય ભગવંતનું પરમ
બાધક” અર્થાત્ પિતાને અહિતકારી પણ પવિત્ર પરમત્કૃષ્ટ અનંત આત્મવીર્ય તે ફક્ત
પરિણમે છે કારણ કે બાલ બાધક વીર્યવડે જગત જ્ઞાન-દર્શનાદિ પોતાનાજ અનંત ગુણને પરિ
જીવે અજ્ઞાન મિથ્યાત્વ કષાયરૂપ પરિણમી, મવામાં નિ પ્રયાસ પણે સહાયરૂપ સદા પરિ. અનેક પ્રકારના કર્મ બાંધી, પિતાને અત્યંત ણમે છે, એમ શ્રી જિનેશ્વરના. પરભાવરૂપ અહિતકારી-દુ ખસમૂદરૂપ ભવાપાધિ વહારી મલિનતાથી સર્વથા રહિત પરમ પવિત્ર જ્ઞાનાદિ લે છે, પણ જે પોતાની વીર્ય ગુણને માત્ર અનંત ગુણ જોઈ તેમાં મારું મન મોહ્યું-રત સમ્યગ્ર જ્ઞાનાદિ આત્મ પરિણામમાંજ વાપરે થયું-લીન થયું-ગુણરાગી થયું. (૧)
તે અનંત સુખના સ્વામી થાય. (૨) યદ્યપિ જીવ સહુ સદા,
અા વીર્ય ક્ષપશમ અછે, વીર્ય ગુણ સત્તાવંત રે;
અવિભાગ વર્ગરૂપ રે; પણ ક આવૃત ચલ તથા,
ષ ગુણ એમ અસંખ્યથી, બાલ-બાધક ભાવ લહતરે. મન (૨) થાયે યોગસ્થાન સ્વરૂપ રે, મન, (૩)

Page #9

અનતીય જિન સ્તવન-પદાથ સહિત.
સુહમ નિગેાદી જીવથી, ચેાગના ઠાણુ અસખ્ય છે,
તરતમ મેહે પરાયત્ત રે. મન૦ (૪) સ્પષ્ટા . સવે છદ્મસ્થ જીવાતુ આત્મ વી` ક્ષયે।પશમ ભાવે સદા હેાય પણ સ`થા આવૃત થાય નહીં. જો સર્વથા આવૃત હાયવીય તા ચેતનતાના સમૂલ અભાવ થાય, તેથી છદ્મસ્થ જીવાને પણ વીર્યા'તરાયના સદા ક્ષયપશમ હોય તે વીર્યંતરાયની ક્ષયાપશમવડે છદ્મસ્થ જીવને આપવી ના પ્રગટતા હાય છે
વિભાગે અધિક વીર્ય વાલા પ્રદેશની શ્રેણીને અનીકૃત લેાકની એક પ્રદેશિકા સૂચી શ્રેણીને અસંખ્યાતમે ભાગે જેટલા આકાશપ્રદેશ હૈાય તેટલી વણાએ એક સ્પર્ધક થાય. તે પ્રથમ સ્પર્ધકની ઉત્કૃષ્ટ વીર્યંશ વ ણુાથી એટલે છેલ્લી વણાથી એક,એ અથવા સંખ્યાતે વિભાગે અધિકા કેાઈ જીવપ્રદેશ નથી પરંતુ અસંખ્ય લેાકાકાશ પ્રમાણ વીશે અધિક જીવપ્રદેશની શ્રેણી તે બીજા સ્પર્ધાકની પ્રથમ વણા જાણવી. વલી તેથી અકેકે વીર્ય વિભાગે વધતા વધતા છવપ્રદેશની
ત્રયની મલિનતાને ચેગે પેાતાના કર્તૃત્વ સ્વભાવને લીધે કમ ( ક્રિયા )રંગે આત્મપ્રદેશ ચલાયમાન કરે છે, એટલે “ આત્મપ્રદેશપરિ પદો વેગ ” એ સૂત્ર પ્રમાણે યાગી મને છે. કહ્યું છે કે છે...” છઉમર્શી વીરજ લેયા સંગે, અભિસ ંધિજ મતિ અંગે રે સૂક્ષ્મ-સ્થૂલ ક્રિયાને રહેંગે, ચેગી થયેા ઉમ ગે રે,” એમ યાગવશે કર્મોના ગ્રાહક થાય છે, તે ચેાગનું સ્વરૂપ નીચે પ્રમાણે-વીર્યંતરાય ક ના ક્ષયે પશમવડે ઉત્પન્ન મન, વચન અને કાય વણાનું અવલંબન કરનાર કર્મ ગ્રહણ કરવામાં કારણભૂત આત્મપ્રદેશનુ પરિપ ́દન ( સંચલન ) તે ચેગ છે. ત્યાં જઘન્ય વીર્ય વાલા, જે છપ્રદેશ તે વળી કેવળીના તીક્ષ્ણ બુદ્ધિરૂપ શએ કરી છેદતાં જે વીર્યાં શના ખીન્ને વિભાગ થઈ શકે નહિ તે વીર્ય વિભાગ છે. અને ભાવાણુ પણ તેનેજ કહીએ તેવા લેાકાકાશથી અસંખ્યાતજીણા જે વીર્યાણુ તેણે કરી સહિત જે જીવપદેશ તેના સમુદાય એટલે છત્રપ્રદેશની શ્રેણી તે પ્રથમ વણા, તેથી એક વીય વિભાગે અધિક એવી જે જીવપ્રદેશની શ્રેણી તે બીજી વણા, એ વીવિભાગે અધિક એવી જે જીવપ્રદેશની શ્રેણી તે ત્રીજી વણુા-એમ એકેક વી
ને તે અપવી ની પ્રગટતાના કારણથી રત્ન-વણાએ કરી ખીજ્ર સ્પર્ધક થાય. તેથી વલી અસ`ખ્ય લાકાકાશ પ્રદેશ ભાગ પ્રમાણ વીર્યાં શે અધિક નીવત જીવપ્રદેશની શ્રેણી તે ત્રીજા સ્પર્ધકની પ્રથમ વĆા, એની પેરે શ્રેણી પ્રદેશ અસંખ્યેય ભાગ પ્રમાણ સ્પર્ધા કે પહેલું જન્ય યાગ સ્થાનક થાય, તેથી અ'ગુલના અસંખ્યાતમાં ભાગના આકાશપ્રદેશ પ્રમાણ સ્પર્ધકે વધતુ બીજી ચેાગસ્થાનક થાય. તેથી વળી તેટલે જ સ્પર્ધકે વધતુ' ત્રીજી યાગસ્થાનક હાય એમ અસંખ્યાતા યોગસ્થાન થાય. વીર્યાતરના ક્ષયાપથમના અસંખ્ય ભે છે, તેથી ઉપર પ્રમાણે ચેાગના પણ અસંખ્યાતા ભેદ થાય અર્થાત્ સૂક્ષ્મ નિગેાદીયા લબ્ધિ અપર્યાપ્તા જીવને ભવ પ્રથમ સમયે સહુથી જઘન્ય યાગ હાય છે અને સન્ની પાંચેન્દ્રિય પર્યાપ્તા મનુષ્ય સૈાથી ઉત્કૃષ્ટ ચેગ પામી શકે છે. એમ મેહની તરતમતા દશે સૂક્ષ્મ નિગેદીયા લબ્ધિ અપર્યાપ્તા જીવના ભત્ર પ્રથમ સમયથી માંડી સન્ની પચેંદ્રિય મનુષ્ય સુધી અસંખ્યાત ચેગ સ્થાન જાણવા. ॥ ૩-૪ ૫ સંયમને ચેાગે વીય તે,
જાત્ર સન્નીવર પઋતુ રે;
૨૩
તુમ્હે કીધા પંડિત દ રે; સાધ્ય રસી સાધકપણે,
અભિસધિ રમ્યા નિજ લક્ષ રે. મન૦ ૫

Page #10

૨૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાર
પાર્થ –જ્યાં સુધી સમ્યગદર્શન, કાયાનો વ્યાપાર તે અનભિસંધિજ વીર્ય કહીએ) સમ્યકજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થઈ નથી, ત્યાં સુધી માટે જેની મનોવૃતિ-અંતરંગ ઉપગ અનં. સંસારી જીવ મિથ્યાત્વ-અજ્ઞાનવશે પગલીક ધક–ભાવમાં વર્તે છે તેની વચન અને કાયાની કાર્યને પોતાનું કાર્ય માની વય તરાયનાં ક્રિયા પણ અબંધક ભાવમાં જ ગણાય-સંવર ક્ષયાપશમવડે પ્રાપ્ત થયેલા આત્મવીર્યને હેતુ જ ગણાય, એમ દ્રવ્ય-સંવર તથા ભાવઅસંયમમાં અર્થાત સ્વપર જીવની દ્રવ્ય સંવરના સ્વામી થઈને કર્મબંધને પરિણામ ભાવહિંસામાં વાપરે છે, પિતાના વીર્યને બાલ- કહી આત્મવીર્યને નિર્મલ રત્નત્રયમાં સહાયબાધકભાવે પરિણુમાવે છે, પિતાના વીર્ય વડે ભૂત કરી પોતાના નિર્મલ એક પરમાત્મ તત્વમાં કર્મબંધ કરી ભવભ્રમણની ઉપાધિ પ્રાપ્ત કરે સ્થિર તલ્લીનપણે વર્તતાં “ક્ષાયિક ભાવ સમાય છે, પણ હે ભગવંત! આપ સમ્યગદર્શન સમ્યગ્ર રેશુદ્ધાત્મ પરિણતિને વ્યાઘાત કરનાર જ્ઞાનવડે પિતાનું શુદ્ધ પગરૂપ કાર્ય જાણી, ઘાતીયા કર્મનો સમૂલ ક્ષય કરી અનંત જ્ઞાન, બાલ-બાધક ભાવને પરિહાર કરી, ક્ષયે અનંત દર્શન, અનંત સુખ, અનંત વીર્યરૂપ પશમવડે પ્રાપ્ત થયેલા વીર્યને સંયમ કાર્ય માં પિતાની અનુપમ અવિનશ્વર કેવી લક્ષ્મીને જોડયું અર્થાત જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રને નિર્મલ- વ તેરમાં ગુણસ્થાને બિરાજમાન થયા. પણે પરિણમવામાં સહાયકારી કર્યું. મન, વચન તથા કાય કેગને સંયમ કાર્યમાં જોડયે એમ ચક્ર ભ્રમણ ન્યાય સાગતા, આત્મવીર્યને પંડિત ભાવે તથા હિતકારી ભાવ
તજી ક્રોધ અગી ધામ રે; પરિણુમાવ્યું. સચ્ચિદાનંદમય શુદ્ધાત્મ દ્રવ્યને અકરણ વીર્ય અનંતતા, પિતાનું શુદ્ધ સાધ્ય જાણી તેના રસીયા-તે સાધન
નિજ ગુણ સહકાર અકામરે. મન ૭ વાના ઉમંગી થઈ અભિસ ધિજ વીયને નિજ ૫છાથ–પછી ચક્રભ્રમણ ન્યાયે અલક્ષમાં તેમજ અનંત સુખ પિંડ જે શુદ્ધાત્મ- ર્થાત ચક્રને ફેરવવા માટે કુંભાર ચક્રમાં દંડ ૫દ તે સાધવામાં ૨ખાવ્યું–વાપર્યું. એમ અભિ- ઘાલી બહુ જોરથી એકદમ ચક્રને ફેરવે છે સંધિજ વીર્યને શુદ્ધકારક પ્રવૃત્તિમાં જડી તેથી તે બળના વેગવડે દંડ કાઢી લીધા પછી અબંધકભાવે પરિણુમાવ્યું. (૫) પણ કેટલીક વાર સુધી ચક્ર ફર્યા કરે છે તેમ અભિસંધિ અબંધક જાપને,
અનાદિ કાલથી આત્મા અજ્ઞાનવશે પરકાને અનભિસંધિ અબંધક થાય રે,
તે પોતાનું કાર્ય માની મમત્વ સહિત યોગસ્થિર એક તત્વતા વર્તાતો,
( ક્રિયામાં પ્રવૃત્તિ કરે છે તેથી કેવલજ્ઞાન થયે તે ક્ષાયિક ભાવ સમાય રે. મન૦ ૬
પણ દંડ કાઢી લીધા પછી ચક્ર એમ ફર્યા કરે
' છે તેમ તેરમા ગુણસ્થાને પૂર્વે ઉદયવડે નિસ્પષ્ટાર્થ_એમ હે ભગવંત! આપનું મમત્વપણે યોગક્રિયા થાય છે તેથી તેરમાં અભિસંધિજ વીર્ય અબંધક ભાવે વર્તવાથી, ગુણસ્થાને પણ સગીપણું છે તે ચકામણ અનભિસંધિજ વીર્ય પણ અબંધક ભાવે પરિ ન્યાયે રહેલી સાગતા એટલે સગીપણાને ણમ્યું. (મન ચિંતનાપૂર્વક આહાર વિહાર- પણ હે ભગવંત! આપ ત્યાગ કરી “કિધ દિક જે કરણ વ્યાપાર તે અભિસંધિજ વીર્ય અગી ધામ રે” અગી ગુણસ્થાને પધાર્યા. અને જે મન-ચિંતના વિના કેવલ વચન અને કરણ વીર્ય એટલે ઇંદ્રિયજન્ય બલવીયન ત્યાગ

Page #11

અનતવીય જિન સ્તત્રન સ્પાય સહિત
અતીન્દ્રિય અન ંત આત્મિક વીર્યની પ્રગતિ કરી જે વીર્ય માત્ર જ્ઞાનાદિ ગુણ વર્તનમાં જ સહાયકારી થાય પણ અન્ય દ્રવ્યની કામનામાં કદાપિ કાલે .ચલાયમાન થાય નહિ તેથી હું ભગવ`ત ! આપ અકરણુ વીર્યના પ્રભાવવડે અનંતકાલ સુધી અકામ તથા સ્વાનુભૂતિજન્ય પરમાનદમાં નિરંતર વિલાસ કરશે! ॥ ૭ ।। શુદ્ધ અચલ નિજ વીની, તે પ્રગટી મેં જાણી સહી,
તેણે તુમહીજ દેવ મહંત રે. મન૦ ૮ સ્પષ્ટા —પૂર્વ વિભાવરૂપ સ શ્વેષ રહિત જે આત્મવી તે શુદ્ધ છે, તથા તેજ વી કામના રહિત માત્ર પોતાના સ્વગુણુપર્યાયમાં ચલાયમાન થતું નથી, તેથી અચલ છે, એવા શુદ્ધ મને અચલ વીયની નૈરુપાધિક અર્થાત સ્વાભાવિક અનત શક્તિ છે અર્થાત્ જે વી - વડે અનંત જ્ઞાન, અન તદન, વિગેરેની વના થાય છે માટે જ્યાં સુધી, વીય ગુણમાં અશુદ્ધપશુ' તથા ચલપણું છે ત્યાં સુધી અલ્પબળ છે, અન તજ્ઞાન, દર્શનરૂપ અનત શક્તિ હાઇ શકે નહિ. પણ હે ભગવંત! તે શુદ્ધ, અને અચલવી ની સ્વાભાવિક અનત શક્તિ આપમાં પ્રગટપણે છે, એમ મેં નિ:સ ંદેહ જાણ્યુ કારણકે એક સમયમાં સર્વ પદાર્થીના ત્રિકાલિક પર્યાયને પ્રગટપણે જાણા-દેખા છે, તેથી હું ભગવંત! આપજ દેવ ઇંદ્રાદિકને પૂજવા લાયક દેવાધિદેવ છે, અનંત કેવલ લક્ષ્મીવડે સદા કેદીપ્યમાન છે. ( ૮ )
;
૨૫
તુજ જ્ઞાને ચેતના અનુગમી,
મુજ વી સ્વરૂપ સમાય રે; પંડિત ક્ષાયકતા પામશે,
એ પૂરણુ સિદ્ધિ ઉપાય રે. મન૦ ૯ સ્પષ્ટા —ડે ભગવંત ! તમારા નિરંતર શુદ્ધ પરિણમતા કેવલજ્ઞાનાદિ ગુણ્ણાને મારી ચેતના અનુગમા અર્થાત મારી ચૈતન્ય ઉપયોગ તદનુયાયી વર્તે, કેવલજ્ઞાન, કેવલ દર્શન રૂપ નૅરુષાધિક શક્તિ અનંત રે; પરિણમવાના રસીયા થાય તા મારું આત્મવીય
66
સ્વરૂપ સમાય રે ” રાગ દ્વેષાદિ સર્વ વિભાવિક કાર્યોમાં ઉત્સુક તથા સ્કુરાયમાન થતું અટકી કેવલ આત્મગુણને જ સ્હાયભૂતપણે વર્તે એમ મારું વીર્ય પડિત ભાવે અધકપણે વતાં ક્ષાયિક લબ્ધિને પ્રાપ્ત કરશે એ જ પૂર્ણુપદે સિદ્ધ થવાનેા સાચા ઉપાય છે. (૯) નાયક તારક તું ધણી,
સેવનથી આતમ સિદ્ધિ રે; દેવચંદ્ર પદ સંપજે,
વર પરમાનદ સમૃદ્ધિ રે, મન૦ ૧૦ સ્પષ્ટા : હે અનંતવીય પ્રભુ ! આ જગત્રયમાં સર્વેથી ઉત્કૃષ્ટ અનંતવીર્ય આપનુ હાવાથી આપજ નાયક છે!–વળી ભવસમુદ્રમાં ડુમતા ભવ્ય પ્રાણીઓને આપે નિર્માણ કરેલા ચરણ જહાજે બેસાડી ભવસમુદ્રમાંથી તારવાને આપજ સમર્થ હાવાથી તારક છે, વળી માાદિ શત્રુએથી રક્ષા કરવામાં આપજ સમ` હાવાથી ધણી છે, તેથી હું ભગવત! આપનેજ સેવવાથી મારી સિદ્ધિ થશે તથા દેવમાં ચંદ્રમા સમાન અરિહંંત પદની પ્રાપ્તિ થશે તથા પરમાનંદરૂપ ઉત્તમ સમૃદ્ધિની સંપ્રાપ્તિ થશે. ( ૧૦ )

Page #12

તુંહી દુ:ખમાં રે દિલાસા.
( ભાવે બનું ભરવાડી હવે હું તે–એ રાગ ) તુંહી દુ:ખમાં રે દિલાસો
પ્રભુ મારા! તુંહી દુઃખમાં રે દિલાસે-તુંહી. Midst troubles my solace thou, Dear Lord oh I midst troubles my. Solace thou...midst.
ઘેરા, ઘોર અંધારે વ્યાપ્યાં,
તબ તું હી ભાનુ પ્રકાશ્યો. પ્રભુ મારા-તુંહી. When dense dark clouds all surround me, My shining sun art Thou oh! Dear Lord.
જબ વન વન દાવાનળ સળગ્યા,
તબ તું સરવર કિનારે. પ્રભુ મારા-તુંહી. When great fire takes hold of woods, Lake of fugitives Thou oh!
Dear Lord. ભૂલી પડી જબ નૈયા અમારી,
તબ તું કુ કે તારે. પ્રભુ મારા-તુંહી. When boat at night loses right way ! Its guide as star Thou oh!
Dear Lord. દુરિજન દુઃખડાં લઈ ધસમસતા, -
તબ તુ જ ચ ર ણે વા સે. પ્રભુ મારા-તું હી. When wicked men rush towards me, At thy feet my place oh!
Dear Lord. આંસુ ભરી આંખે “વૈરાટીઝ
ચા હું દિલાસો તારે. પ્રભુ મારા-તુંહી. With tears in, eyes “ Vairati” Seeks meekly Thy solace oh! Dear Lord.
રચયિતા–સ્વ. ઝવેરી મૂલચ આશારામ વૈરાટી
૧ અંગ્રેજી ને ગુજરાતી એક જ રાગમાં ગવાશે. ૨ અંગ્રેજી “મસ્ત ”ના સહકારથી.

Page #13

શંકા અને સમાધાન.
( ગાંક પૃ. ૧૪ થી રૂ )
સમાધાનકારઃ—જૈનરન વ્યાખ્યાનવાચસ્પતિ કવિકુલકિરીટ પૂ. આચાર્યભગવ'ત શ્રીમદ્ વિજયલબ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજ,
( પ્રશ્નકારઃ—ભાવનગરવાલા શા. ફત્તેહચંદ ઝવેરભાઇ-મુંબઈ. ) શ.-માર્ગાનુસારી ગુણવાલા આત્મા સામાયિક, પ્રતિક્રમણની ક્રિયા ન કરતા હાય અને સામાયિક વિગેરે ક્રિયા કરનાર આત્મા માર્ગનુસારી શુગ્ગા વગરના હેય તા એમાંથી કયે પ્રગતિમાન ગણાય ?
સ.-સામાયિક આદિ ક્રિયા કરનાર આત્મા સમકિતષ્ટિ હોય અને માર્ગાનુસારી ગુણવાલા આત્મા મિથ્યાત્વી હોય તેા સીધી વાત છે કે સામાયિક આદિ કરનાર વધે પરંતુ સમતિ અને માર્ગાનુસારીપણું એમ ઉભય જેનામાં હાય તો તે આત્મા જીવનની પ્રગતિ કરી શકે છે. પર ંતુ આ દેખાતી ઉભય દશાના ઉત્તર કાલમાં જેના આવરણા ક્ષયે પશમ થતાં અધિક ગુણુ પ્રગટી જાય તા તે પેાતાના જીવનની સારી પ્રાંત કરી શકે છે એટલે ભાવીમાં કાણુ જલ્દી માર્ગ કાપી મેક્ષે જઇ શકે તે તેની ભાવિ દશા ઉપર આધાર રાખે છે. એટલે ભાવિની પ્રગતિનું જ્ઞાન અતીન્દ્રિય જ્ઞાનીને જ હાઇ શકે.
એમની હેતી નથી.
સ.-કેવલજ્ઞાનીને પરમશુકલલેશ્યા હોય છે અને લેશ્માનું કારણ તે સચેાગી છે અને જ્યાં યાગ ડાય ત્યાં લેશ્યાનુ સ્થાન છે. એએના ચાગા પરમાÁ હાવાથી તેમની લેશ્યા પરમશુકલ કહેવાય છે. બ્યલેશ્યાની કાઇ પણ અસર કેવલીમાં પડી શકતી નથી માટે દ્વવ્યલેશ્યા
પરિણતીને ફેરફાર કરી શકે તેવી
શ.-શબ્દવ ાના પુદ્ગલેા ચાર સ્પશી હે તા રેકર્ડમાં કેમ ઉતરે છે ?
ઝેરથી અવાજ કરે અને એ અવાજના પ્રતિસ.-કાઈ માણસ કૂવા ઉપર ઊભા રહી ધ્વનિ કૂપમાંથી નીકળે છે પણ ભીંતની પાસે ઊભા રહી અવાજ કરતાં ભીંતમાંથી તાફ પ્રતિધ્વનિ નીકલતા નથી, જેમ કૂવાના અંદરની પેાલ, એવી રીતે ગુફાના અંદરની પાલ જેવા સ્થાનેા પણ પુદ્ગલેાને પકડી શકે છે તેા પછી રેકર્ડ ઉપરના સાયન્ટીક પુદ્ગલેાનુ ચેાજન ચઉસ્પથી પુદ્ગલાને પકડે તેા કઈ આશ્ચર્ય નથી.
શ –મનાવ ણુાના પુદ્ગલા ચઉપર્શી છે તા કૃષ્ણલેશ્યા વિગેરેવર્ડ માનસિક વિચારાના ર ંગો કાબરચિત્રા ખને છે? અને મનતા હાય તા અષ્ટપથી મને છે ?
સ.-કૃષ્ણાદિ લેસ્યાઓમાં જે રંગા હાય છે શ.-કેવલજ્ઞાનીને દ્રવ્યલેશ્યા અને ભાવ- તેવા ર ંગે। માસિક વિચારોમાં થાય એવા લેસ્યા કઇ રીતે ઘટી શકે ? નિયમ નથી. કૃષ્ણાદિ લેશ્યાઓનું કામ રંગ પેદા કરવાનુ નથી પણ પરિણામામાં નિમિત્તરૂપે થવાનું છે. વિચારો એ મનેાવ ણાનુ કાર્ય છે માટે એ અષ્ટસ્પર્શી ન હેાય એમ સમજવું.
શ.-મોંગલ આઠ કરી જસ આગલ વાળી અષ્ટમીના સ્તુતિની ત્રીજી ગાથામાં આઠમે આઠસે આગમ ભાખી ’ એના અર્થ સમજાવશે.
'

Page #14

૨૮
સ.-અહિં ‘ આઠસે ’ શબ્દ છે તે અશુદ્ધ લાગે છે, તે સ્થાને ‘અર્થાસુ’ શબ્દ હાવા જોઇએ. શ-શ્રો શંખેશ્વરજી કે શ્રી કેશરીમાજીની યાત્રા કે દર્શીન માટે માનતા રાખનારને લેાકેાત્તર દેવગત મિથ્યાત્વ ગણાય ? શ્રી ચકસરીજી કે શ્રી ઘંટાકરણ દેવના મંત્રા ઐહિક સુખની અભિલાષાથી ગણાય છે તેમાં મિથ્યાત્વ કઈ જાતનું ?
સ.-શ્રી શ'ખેશ્વરજી કે શ્નો કેશરીભાજીની માનતા રાખે તે લેાકેાત્તર દેવગત મિથ્યાત્વ જરૂર ગણાય. અને દેવદેવીઓના જાપમાં પોતે એમ માને કે આ કાર્ય સર્વથા અનિચ્છનીય છે પણ હું તેવી ઇચ્છાઓના ત્યાગ કરી શકતા નથી અને આમ થઇ જાય છે આ મારું હત ભાગીપણું છે એમ માનીને તેવા પ્રકારના જાપ કરતા હાય તા મિથ્યાત્વ લાગતું નથી, પર ંતુ તેવા સુખાની સાથે એકતાન મની આત્માનુ ભાન ભૂલી ગયેા હાય તા જરૂર મિથ્યાત્વ લાગે છે કારણ કે આત્મભાન ભૂલવું એનુ નામ જ મિથ્યાત્વ છે અને તે દેવગત મિથ્યાત્વ છે. શ.-ખલભદ્ર મુનિવાલા હરણને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન હતું ?
સ.-ઉલ્લેખ જોવામાં આવ્યે નથી. શ....—તિય ચાને આયુષ્યમ ધના મનુષ્ય પ્રમાણે છે ?
સમય
સ.-સ'ની તિય ચા નિરુપક્રમ આયુષ્યયાલા હાય તા તેના માટે તેવા સભવ ખરા પણ તે સખ્યાતા આયુષ્યવાલા તિર્યંચા આશ્રિત
સમજવુ',
શ..−શ્રી જખૂસ્વામીજી જન્મ્યા ત્યારે વીરપ્રભુ વિદ્યમાન હતા ?
"હા, કેમકે પ્રભુના નિર્વાણ પછી ૬૪ વર્ષે શ્રી જખૂસ્વામીજીનું મેાક્ષગમન થયુ.
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
અને તેએશ્રીનુ આયુષ્ય ૮૦ વર્ષનું હતું. આથી સિદ્ધ થાય છે કે-પ્રભુજીના નિર્વાણ પહેલા તમેાશ્રીના જન્મ હતા. પ્રભુજીના નિર્વાણુ વખતે તેઓશ્રીની લગભગ ૧૬ વર્ષની
ઉમ્મર હતી.
શ.સ્ત્રીને ઉપશમશ્રેણિ હાય ? તથા સર્વાંસિદ્ધ વિમાને જાય ?
સ.--સ્રીને ઉપશમશ્રેણિ હાય અને સર્વાંસિદ્ધ વિમાને પણ જાય.
શ.-ગણધરાને અવધ જ્ઞાન અને મન - પર્યાય અવશ્ય થાય ? અને થાય તેા ક્યારે ?
સ -જરૂર થાય અને ગણુધરપદ આપ્યા પછી, શ-સમૃદ્ધ ધક, અપુનઃ ન્ધક અને શુકલપાક્ષિકની વ્યાખ્યા શું ?
સ.-સકૃ િધક એટલે જે પ્રકૃત્યાદિ અધ એક જ વાર બંધાય તેને કહેવાય, જે મધ ફરી ન જ ખંધાય તેને અપુન ન્ધક કહીએ. જે મુક્તિને માટે જે ક્રિયા કરી રહ્યા હાય એવા ક્રિયાવાદી બની મુક્તિના માનનારી હોય અર્થાત્ સૌંસારથી ઉદાસીન ભાવે વનાર શુકલપક્ષી કહેવાય.
શ–વંદિત્તા સૂત્રમાં ભાગેપલેગવિરમણુવ્રતના અતિચારમાં રાત્રિભજનનું નામ કેમ નથી ?
સ.-નિષિદ્ધ વસ્તુઓને સ્પષ્ટ રીતે ઉલ્લેખ ન હાય ત્યાં ઉપલક્ષણથી તેના નિષેધ જાણી લેવા. અહિં ઉપલક્ષણથી નિષેધ ઇષ્ટ હાવાથી સાક્ષાત્ નામેાલ્લેખ કર્યા નથી.
6
શ.-માર્ગાનુસારીના પ્રથમ ગુણુમાં ન્યાયસંપન્ન વિભવ ’ છે તા હજી બીજા વ્રતના અતિચારા તરીકે પાંચ અલીકે છે. એટલે મૃષાવાદવિરમણ વ્રતમાં પણ અનેક ભાંગા

Page #15

શંકા અને સમાધાન.
૨૯
સહિત વ્રત છે તેમજ ત્રીજા અદત્તાદાન વિરમણ છે અને પછી તે જીવ તેથી વધારે સ્થિતિબંધ વ્રતમાં પણ અનેક ભાગા સહિત ત્રત લેવાય છે જ્યાં સુધી સંસારમાં રહે ત્યાંસુધી કરતો નથી તો ન્યાયસંપન્નવભવની વ્યાખ્યા શી ? માટે સમકિતદષ્ટિને ઉત્કૃષ્ટ ચાલીસ કોટાકોટી - સ -માર્ગનુસારી ગુણો સાથે વ્રતાનો સંબંધ સાગરોપમની સ્થિતિવાલે ચારિત્રમોહનીયનો શા છે ? કે જેથી નાહકના ગુંચવાડામાં પડે છે? બ ધ હાય નહિ અને અર્ધપગલપરાવર્તન ન્યાયથી દ્રવ્ય પેદા કરવું. અનીતિને પશવા કોલ સંસારમાં રહે ત્યાં સુધી એક કટાકોટી દેવી નહિ, આવી શત સાવધાનીથી જે દ્રવ્ય સાગરોપમની સ્થિતિવાલાને મોહનીયકમ સમયે પેદા કરેલું હોય તેને ન્યાયસંપન્નવભવ કહેવાય.
વિભવ કહેવાય સમયે નવું બંધાય છે એટલે ખૂટી જવાને
ભય રાખતા નહિ, કારણ કે એક કર્મની સ્થિતિ શં-નવ નિયાણામાં ચારિત્રનું નિયાણું દ્રવ્ય પૂરી થયે ત્યાં બીજા કર્મ એની એ જાતના ચારિત્રનું કે ભાવચારિત્રનું ?
આગલ પાછલના બાંધેલા પોતાને રદય स.-निवि सिद्वि इत्थि पुरिसे, જારી રાખે એટલે ચારિત્રનું આવરણ રહ્યા જ વિશારે જ સાધિ શા કર. અપુદ્ગલપરાવર્તનની અંદર જ્યારે
સંયમની પ્રાપ્તિ થવાની હોય તે વખતે अप्परयसुर दरिदे,
વિલાસથી ચારિત્રાવરણયને ક્ષયોપશમ લે દુન્ના નનવાના છે ? કરી ચારિત્ર મેળવી શકે. આ નવ નિયાણામાં ચારિત્રના નિયાણાની
શે.-અજ્ઞાનાવરણીય કર્મ છે? વાત જ નથી તેમજ ચારિત્રની પ્રાપ્તિ સંદરમાં સુંદર છે, એની ઈચછાને નિયાનું કહેવું એ સ-ના, અજ્ઞાન એ આત્માને ગુણ નથી પણ ન સમજાય એ કોયડો છે.
પણ જ્ઞાન એ આત્માના ગુણ છે માટે જ્ઞાનાશું.-ચારિત્ર મોહનીયની ઉ9 સ્થિતિ વરણીય કમ હોય પણ અજ્ઞાનાવરણીય કર્મ ચાલીશ કટાકોટી સાગરોપમની હોય તો ' સમક્તિ પામ્યા પછી તો અર્ધપુશલપરા. શ.-પ્રભુપૂજનને નિયમ કેઈ યે તે વર્તન ઉસ્કૃતિ સ્થિતિ હોય તો ચારિત્ર હ. દેશવિરતિમાં ગણી શકાય? નીયની તેટલી સ્થિતિ કેમ નહિ?
સ-વિશિષ્ટ દેશવ્રત લીધા સિવાય સામાન્ય સ.-આપણે ત્યાં જ્યારે જીવ સમકિત પામે નિયમ માત્રથી દેશવિરતિધર ન કહેવાય. જેમ છે ત્યારે આયુઃ સિવાયના સાત કર્મોનો એક કેઈની પાસે એક રૂપી હોય તે તે કોટાકોટી સાગરોપમથી ઓછા સ્થિતિબંધ હોય ધનાઢ્ય ન કહેવાય.

Page #16

કલ્યાણનાં સૂત્રો (૧) “સર્પ ઝેરી છે, માટે એ ભયંકર છે; એથી ચેતતા રહેજે'—એમ કહેનારને, એટલું કહેજે કે, સાથે આટલું ઉમેરો જા. માણસ, માનવતા ભૂલે તે એ મીઠે તેવા છતાં વધુ ભયંકર છે, ઝેરી સપ તે અજ્ઞાનતાથી કરડે છે, પણ માનવતાવિહેણે મીઠે માણસ તે જાણીબૂઝીને કરડે છે. માત્ર કરડવાના પ્રકારમાં જ ફેર છે, પરિણામ તે બનેનું સરખું જ છે.
(૨) જ્યાં પ્રકાશ છે ત્યાં અન્ધકારને સ્થાન નથી ને જ્યાં અધિકાર છે ત્યાં પ્રકાશ ન સંભવે તેમ જ્યાં જ્ઞાન છે ત્યાં વાસનાને સ્થાન નથી ને જ્યાં વાસના છે ત્યાં જ્ઞાન ન સંભવે !
(૩) તરતાં શીખીને જ તારવા જજો નહિતર તમેય ડૂબશે ને સામાને પણ ડૂબાડશે તેમ પિતાની જાતને સુધારીને જ બીજાને સુધારવા જજે, નહિતર તમેય બગડશે ને બીજાને બગાડશે.
(૪) લેકમાનસ એવા પ્રકારનું છે કે, એ પારકા દોષે ગયા કરે પણ પિતાને તે એક પણ દોષ યાદ ન કરે; પણ આપણે આપણું માનસ એવું કેળવવું જોઈએ કે જેથી આપણને આવા પ્રકારની વિચારણુ આવેઃ “મારા આ દેશે બતાવનાર, આ મારે ઉપકારી છે. એણે મારા દેશે ન બતાવ્યા હેત તો હું કેમ સુધરત? લેકમાનસ કદાચ આપણે ન સુધારી શકીએ પણ આપણે આપણું માનસ તે સુધારી શકીએ ને !
(૫) કોપના અગ્નિને શાંત કરવા સમતાને ઉપયોગ કરે. માનના પર્વતને ભેદવા નમ્રતાને સહારે લે. માયાની ઝાડીને કાપવા સરળતાનું સાધન વાપરે. લેભને ખાડો પૂરવા સતેલની સલાહ લે.
(૬) તમે જ્યારે દુઃખમાં સપડાઓ ત્યારે આટલે વિચાર કરજેઃ “એ મને માર્ગદર્શન કરાવવા કેમ નહિ આવ્યું હોય?” કારણ કે જીવનદ્રષ્ટાઓ કહે છે કે ઠેકારો પણ કો'કવેળા માર્ગદર્શક હોય છે ! દુઃખ એ સમયે તમને માત્ર આટલી જ નમ્ર શિખામણ આપશેઃ ભાઇ ! આ દુઃખ એટલે તે કરેલાં કામને જ પડઘો છે !
() આજના લેક માનસમાં એક ઉમ્ર ભાવના પ્રવર્તે છેકઈ પણ કાર્યનું ફળ શીદ્ય મળવું જોઈએ. આ ઉગ્ર ભાવનાને લીધે માણસની નજર ફળ તરફ જાય છે, પણ કાર્યની નક્કરતા વિસરાઈ જાય છે, પરિણામે નક્કર કાર્ય પણ બનતું નથી ને ચિરંજીવ ફળ પણ મળતું નથી.
(૮) એ દિવસ તું કેમ ભૂલી ગયો ? જ્યારે તારું શરીર રોગથી ઘેરાઈ ગયું હતું ને પલંગમાં પા-પડધા તું આ રીતે ગણગણતો હતે હે ભગવાન! મને બયાવ. હું સાજો થઈશ એટલે તારું ધ્યાન ધરીશ, પરોપકાર કરીશ, ધર્મની આરાધના કરીશ, સદાચાર ને વિચારમાં જિંદગી વ્યતીત કરીશ અને આજે તું સાજો થયો એટલે એ પ્રાર્થનાને સાવ વિસરી ગયો? ભલા માનવ ! આના જેવું બેવચનીપણું બીજું કયું હોઈ શકે? પણ યાદ રાખજે, આ બેવચનપણથી કુદરતની ક્રુર મશ્કરી કરનારને, કુદરત પણ દૂર રીતે જ શિક્ષા ફટકારે છે.
(૯) કમ બે પ્રકારના હોય છે. અધમ ને ઉત્તમ ફળની ઈચ્છાથી કરેલું કર્મ અધમ ગણાય અને ફળની આકાંક્ષા-ઇચ્છા રાખ્યા વિના, કર્તવ્યબુદ્ધિથી, કરેલું કર્મ ઉત્તમ ગણાય.
મુનિરાજશ્રી ચંદ્રપ્રભસાગરજી મહારાજ,

Page #17

સકલ શ્રી સંઘને સૂચના.
આપ દરેકને સુવિક્તિ છે કે–મુંબઇ સરકારે, ધી મુંબઇ પબ્લીક ટ્રસ્ટ એકટ પસાર કર્યો છે. જેના અમલની મુદ્દત વધારીને તા. ૧૫-૧૦-૫૧ ની ઠરાવેલ છે. બિહાર, ઉત્તરપ્રદેશ, મધ્યપ્રદેશ ( સી પી. ) આદિ ખીજી પ્રાંતિય સરકાર પણ એક યા બીજી રીતે મુ ંબઈ સરકારનું અનુકરણુ કરી રહેલ છે.
આ કાયદાથી આપણા પવિત્ર સાતે ક્ષેત્ર ધીરે ધીરે શ્રી સ ંધની સત્તામાંથી નીકળીને સરકારની સીધી સત્તામાં જાય છે અને આપણા દરેક ધાર્મિક કાર્યોંમાં ડખલગીરી થવા સભવ છે. આપણા સંધના દરેક ખાતા અને સંસ્થાઓએ, આપણા શાઓ અને વિધિવિધાનના અજાણુ, અને તેની પરવા વિનાના અમલદારૂના, તેમજ પાશ્ચાત્ય સંસ્કૃતિના ધોરણના ન્યાયે ચાલતી આજની કાર્ટાના હુકમને અનુસરવુ પડે તેવી પરિસ્થિતિ ઊભી થએલ છે.
આપણે આ કાયદાનેા સખ્ત વિરાધ કરેલ છે, અને હજી પણ આપણા વિરાધ ચાલુ છે, છતાં સત્તા પર રહેલ સરકાર અને આપણા કેટલાક ભાઇએ એમ દલીલ કરે છે કે અમુક પ્રકારની, ધામિક સસ્થાઓના વહીવટમાં જે અવ્યવસ્થા છે, અણુવપરાયેલ નાણું પડી રહે છે અને જેના ઉપયાગ થવા જરૂરી હોય છતાં કેટલાક વહીવટદ્વારા પેાતાની સત્તાથી ક્રાનું સાંભળતા નહીં હાવાના કારણે ઉપયાગ થતા નથી, તેના અંકુશ માટે આ કાયદો છે.
આ દલીલ પણ ખાસ વજુદવાળી નથી, કારણ કે આપણા જૈન સંધમાં યાગ્ય નિયમન હેાવાથી અને ધર્માદા ફરેલ પવિત્ર અને શાસ્ત્રીય આજ્ઞા વિરુદ્ધ જઈને કાંઇ પણ અવલસવલ કરી શકાય તેમ ન હેાવાથી ઘણી પરિસ્થિતિ સારી છે છતાં જે કાંઇ અવ્યવસ્થા-ત્રુટિ દેખાય છે તે આપણા પ્રમાદ અને ઉપેક્ષાનુ કારણ છે. એ પ્રમાદ અને ઉપેક્ષા તજીને બધું વ્યવસ્થિત કરવાની જરૂર છે. તેમ થવાથી એ શંકા અને કચવાટ દૂર થશે તેમજ આપણે સરકારને અને તેવા વિચારવાળા આપણા ભાઇઓને આપણા તમામ વહીવટ વ્યવસ્થિત છે એમ બરાબર ખાત્રી કરાવી શકીશું, માટે નીચેની વ્યવસ્થા થવાની જરૂર જણાય છે. અને આ વ્યવસ્થાપૂર્વકના આપણા વિશેષ પણ પૂરેપૂરે સફલ બનવા પામશે. ચેાજનાની સામાન્ય રૂપરેખા.
( ૧ ) ભારતવર્ષની તમામ ધાર્મિક જૈન સંસ્થાઓ, દેરાસરા, તીર્થો, ઉપાશ્રયા અને સાતે ક્ષેત્રે વિગેરેના વહીવટાની દેખરેખ એક મધ્યસ્થ કેન્દ્રથી થાય.
( ૨ ) આ મધ્યસ્થ કેન્દ્ર શ્રી શ્રમણ્-સંધ-પ્રધાન શ્રી ચતુર્વિધ સધની સ ંમતિથી બનાવવું. ( ૩ ) દરેક સ્થલાના દરેક વહીવટા જેઓના હસ્તક હેય તે તે પ્રમાણે રહે, અને અવસ અવસરે જેએ વહીવટદાર તરીકે નીમાય-તેઓના હસ્તક રહે. વહીવટ ક્રાઇની પાસેથી લઇ લેવાના નથી, પરંતુ વહીવટા જેમ સરકાર પાસે રજીસ્ટર કરાવવા રહે છે અને તેના વહીવટદારો ટ્રસ્ટએકટની નિયમવલીને આધીન રહી કમિસ્તરાના હુકમના અમલ કરવા પડે તેમ છે. તેના બદલે તે આખુ તંત્ર આપણા જ મધ્યસ્થ કેન્દ્રની સીધી દેખરેખ તળે રહે. જેના ધારાધોરણ નિયમો આપણા શાસ્ત્રાનુસારે અતે શ્રી સંધની ચાલુ શીસ્ત મુજબ નક્કી કરવામાં આવશે.
(૪) આ મધ્યસ્થ કેન્દ્ર, પ્રાંતવાર અને જીલ્લાવાર વ્યવસ્થાને પહોંચી વળવા, પેટા કેન્દ્રો અને કા વાહકે નીમશે.
(૫) આ પ્રબંધ થયા પછી કાઇ પણ સ્થળના કાઇ પણ વહીવટ સંબંધમાં, અવ્યવસ્થા, ફરિયાદ, કે અગવડ હોય તે મધ્યસ્થ કેન્દ્રને જણાવે અને મધ્યસ્થ કેન્દ્ર યાગ્ય તપાસ કરી અગવડા અને ફરિયાદ દૂર કરવા ઘટતુ સ કરે, આથી ક્રાઇમે પણ ક્રેટ' આદિમાં જવાનું રહેશે નહીં,

Page #18

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
(૬) મધ્યસ્થ કેન્દ્રના નિર્ણયમાં અસંતોષ રહે તે અપીલતા સ્થાન તરીકે પ્રતિષ્ઠિત આચાર્યવેર્યો અને તેઓશ્રીની નિશ્રામાં સલાહકાર તરીકે પ્રતિષ્ઠિત ગૃહસ્થ રહેશે તેઓ તેનો યોગ્ય નિર્ણય આપશે.
(૭) ઉપર મુજબની યોજના ઘડવામાં યોગ્ય સુધારા વધારા સૂચવવા માટે શ્રી ચતુર્વિધ સંઘના આગેવાનો, વિચારકો અને વિદ્વાનોની, તથા કાયદા કાનૂનને જાણકાર શ્રાવક આગેવાનોની સલાહની જરૂર રહે છે. આવી સૂચનાઓ, સલાહ અને વાટાઘાટ થયા પછી તે બધાના નિષ્કર્ષરૂપ નિયમે તૈયાર કરવામાં આવશે, ત્યાર બાદ શ્રી ચતુર્વિધ સંઘ એક સ્થળે મળી તે અંગે છેવટને નિર્ણય કરશે.
(૮) ધી મુંબઈ પબ્લીક ટ્રસ્ટ એકટના અમલની મુદત તા. ૧૫-૧૦-૧૯૫૧ સં. ૨૦૦૭ આસો વદ ૧ સોમવારની છે. તે પહેલાં આ બધું થવું જોઈએ, માટે જે જે શહેર, ગામ અને સ્થાએ પૂજ્ય આચાર્યવ. પદસ્થ અને સાધુ-સાધવીઓનાં માસાં છે, ત્યાં તેઓશ્રી ઉપદેશ આપી આપણી આ યોજના શ્રી સંઘના આગેવાને તથા વહીવટદારોને સમજાવે તેઓને અહીં મોકલે, પિતાનાં તથા તેઓના સૂચને મોકલાવે અને જે સ્થળે સાધુ-સાધ્વી ચાતુર્માસ ન હોય, ત્યાંના આગેવાને સ્થાનિક સંધને એકત્ર કરી આ યોજના સમજાવે અને પિતાના સંધના આગેવાનોને વિચારવિનિમય કરવા તથા રૂબરૂ વાટાઘાટ કરવા સં. ૨૦૦૭ ના પરમ પવિત્ર પર્વાધિરાજ પર્યુષણ પહેલાં પાલીતાણા શ્રી શ્રમણ-સંધી સમક્ષ મોકલે.
(૯) જેઓને રૂબરૂ આવવા જરૂર ન લાગે અગર જેઓ ન આવી શકે, તેમણે પિતાના સંધ તરફથી સર્વાનુમતે સંમતિ મોકલી આપવાથી પણ ચાલશે. આ બાબત દરેક જૈન સંધને એક સરખી રીતે લાગુ પડે છે. આમાં કોઈ પક્ષ કે મતભેદને સ્થાન નથી.
(૧૦) અત્રેના શ્રી શ્રમણ સંઘે આ બાબતની દરેક વિચારણા કરવાનું ચેમાસા બાદ જ્યારે શ્રી બહદુ શ્રમણ સંધ એકત્રિત થાય ત્યારે રાખેલ, પરંતુ કાયદાના અમલની મુદત નજીક છે તેથી અમારે આપણી સંસ્થાઓ અને દેવદ્રવ્યાદિના રક્ષણ તથા હિત માટે યોગ્ય વિચાર કરી નિર્ણય કરવાની સુરતમાં જરૂર જણાયાથી હાલ તુરત આ વિચારણા જવી પડી છે.
( ૧૧ ) શ્રી સમસ્ત શ્રમણ-સંધને વિસ્તૃપ્ત છે કે આ બાબત મહત્વની છે તેથી ઘટતું તાત્કાલિક ધ્યાન આપી ત્યાં શ્રી સ્થાનિક સંધને ઉપદેશ આપી ઉત્સાહિત કરશે અને આપની કિંમતી સલાહ પણ જણાવશોજી. વળી સમસ્ત શ્રાવક સંઘને ભલામણ છે કે આ કાર્યમાં સક્રિય કામ તમારે કરવાનું છે, માટે પ્રમાદને છોડી તન, મન અને ધનથી આ મહત્વના કાર્યમાં સહકાર આપશે.
( ૧૨ ) આ બાબત શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢીના માનવંત આગેવાન પ્રતિનિધિ શેઠ શ્રી કસ્તુરભાઈ લાલભાઈ સાથે પણ તા. ૭-૭-૧૯૫૧ ના રોજ ખુલાસાથી વાતચીત થઈ છે અને તેઓએ આ પ્રમાણે કાર્ય થાય તે ઈચ્છવાયેગ્ય છે એવી સંમતિ આપેલ છે. લી. પત્ર વ્યવહારનું સરનામું | શ્રી પાલીતાણું સ્થિત શ્રમણ સંધ તરફથી)
શ્રી જેન શ્રમણ સંઘ | આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજી મ.ની આજ્ઞાથી આ. શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મ.
લી૫. સમુદ્રવિજય ઠે. પંજાબી જૈન ધર્મશાળા
આ. કીર્તિસાગરસૂરિ દઃ પિતે (બેટાદ) પાલીતાણુ (સૌરાષ્ટ્ર)
આ. વિ મહેસૂરિ દ પોતે વિ. સં. ૨૦૦૭ વીર સં. ૨૪૭ર માવિ. દિમાવજીભૂરિયઃ વૃઢ (વઢવાણ રાધેર) શ્રાવણ સુદ ૧ શુક્રવાર તા. ૩-૬-૫૧
આ. ચન્દ્રસાગરસૂરિ દા પોતે

Page #19

પારણા.
વર્તમાન સમાચાર, શ્રી સિદ્ધગિરિ મહોત્સવ. કાકને રથ જેમાં શ્રી કલ્પસૂત્રની સ્થાપના કરવામાં પાલીતાણા સિદ્ધક્ષેત્ર પંજાબી જન ધર્મશાલામાં
આવી હતી. વધેડે મુખ્ય મુખ્ય લતાઓમાં ફરી આચાર્ય શ્રીમદ્વિજયવલભસૂરીશ્વરજી મહારાજની
શ્રી આદીશ્વર ભગવાન અને શ્રી ગોડી પાર્શ્વનાથ
ભગવાનના દર્શન કરી પંજાબી ધર્મશાળામાં પહે અધ્યક્ષતામાં મુનિશ્રી પ્રીતિવિજ્યજી તથા મુનિશ્રી હેમવિજયજી તથા (સ્વર્ગીયા) વિદુષી સાવી
હતો. ત્યાં પ્રભાવને લઇ સૌ પોતપોતાના સ્થાને પ્રવતની શ્રી દેવશ્રીજીની શિષ્યા-પ્રશિષ્યાઓમાં
ગયા હતા. શેઠ આણંદજી કલ્યાણુછની પેઢી સામે સારીશ્રી તરુણથીજી, (દેઢ માસની ભાવના છે).
સાકરી આ પાણીને પ્રબંધ કરવામાં આવેલ જેને કાતાશ્રીજી, કંચનશ્રીજીએ કરેલ માસખમણુની
લાભ ભાઈ બહેને એ લીધા હતા. તપશ્ચર્યા તેમજ સાધ્વીજીશ્રી નંદાશ્રીજીએ કરેલ અઠ્ઠાઈ વિધાશ્રીજીએ કરેલ અષ્ટાપદજીની તપશ્ચર્યા, પુષ્કા શ્રીજીએ તપસ્વીઓને પારણા થા. વ. છે સુખશાંતિકરેલ સિદ્ધિતપ અને બીકાનેરનિવાસી બાઈ પૂર્વક થયાં છે અને આજથી બીજો મહત્સવ ભાણી તથા બાઈ રતને કરેલ માસખમણની તપશ્ચર્યા શરૂ થયા છે. નિમિત્તે બીકાનેરનિવાસી શેઠ નથમલજી જ્ઞાનચંદજી પંજાબી જૈન ધર્મશાળા કેકારીએ શ્રી આત્માનંદ પંજાબી જૈન ધર્મશાળાના
તા. ૮-૨-૫૧ શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીજીના દહેરાસરમાં ધામધૂમથી પૂ. પાદ આ. ભ. શ્રીમદ્વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી સમારોહપૂર્વક અઠ્ઠાઈમહેસવ કરવામાં આવે અને મ૦ સપરિવાર પંજાબી જૈન ધર્મશાળામાં બિરાજશ્રાવણ વદ ૨ (બીજ ) ને રોજ બીકાનેરનિવાસી શેઠ વાથી શાસને જાતિનાં કાર્યો થતા રહે છે. ધનરાજ વિજયચંદજી કેચર અને કપડવંજવાલા પર્વાધિરાજ પર્યુષણાપવું સારી રીતે આનંદશેઠ કસ્તુરચંદ નિહાલચંદના તરફથી ઘણી જ ધામ- પૂર્વક આરાધના કરવામાં આવ્યા છે. તપ-જપધૂમથી સમારોહપૂર્વક વરઘોડા ચઢાવવામાં આવ્યો હતો. નિયમ-વરઘોડા વિગેરે સર્વ કાર્યો સારા થયા છે.
વરઘોડામાં સૌથી પહેલા નગારખાનું, હાથી, અક્ષયનિધિના તપમાં લગભગ બસ ભાઈ બહેનેઈબ્રજ, નિજામબેન્ડ, કાતલડા બે, નીતિસૂરિ એ મલી સારો લાભ લીધે. તપસ્વીઓને એકાસણુંબેન્ડ, શ્રી સિદ્ધક્ષેત્ર બાલાશ્રમના વિદ્યાથી, શ્રી યશ- દિને લાભ નાગારનિવાસી શેઠ કાનમલજી કપુરચંદજી વિજયજી જેનગુરૂકુલના વિદ્યાર્થીઓના બેન્ડ, ત્રણ સંઘવી સમદડીઓ અને શેઠ સકરચંદ મોતીલાલ તપસ્વી બહેનોની મેટરને (ફુલહારથી) શણગારવામાં મુલછ આદિએ લીધે તથા ભા. શુદ ૫ ને ઉપઆવી હતી. ખાસ ભાવનગરથી મંગાવેલ મીઠું બેન્ડ રેક્ત સંધીજીના તરફથી અક્ષયનિધિ તપને વરઘડે પિતાના રસીલા વનિથી જનતાના મનને આનંદિત ધામધુમથી કાઢવામાં આવ્યા હતા. એમાં આચાર્ય કરી રહ્યું હતું. એ પછી પૂ. પા, આચાર્ય ભગવંતે, વર્ષ, પંન્યાસ, ગણિ મ૦ અને સાધુ મહારાજાઓ પંન્યાસ આદિ શ્રી બમણુસંધ અને મહાજન પધાર્યા હતા અને શ્રાવક શ્રાવિકાને સમુદાય પણ મંદ ગતિએ ચાલતા શોભી રહ્યો હતો. એ પછી સારા પ્રમાણમાં હતે. લબ્ધિસૂરિ બેન્ડ, પછી ચાંદીનો રથ જેમાં પ્રભુજી પંજાબ આદિથી ભાવિકે પર્યુષણ પર્વ આરાબિરાજમાન હતા, પછી શ્રીમાલી બેન્ડ, ત્યારબાદ ધન કરવા પધાર્યા હતા. ભા. સુ. ૧૧ સે જગદગુરુ

Page #20

३४
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
દેવ શ્રી વિજયહીરસુરીશ્વરજી મહારાજની જયંતિ
સાધ્વીમાં તપશ્ચર્યા. ઉજવવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે.
તરૂણથી દોઢ મહિને, વિવેકથ્રીજી સિદ્ધાચલજી આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજી મ. ની
જ ળ મન તપ અને નવ ઉપવાસ અને અટ્ટમ, ચંપાશ્રીજી બે સાનિધ્યમાં તપશ્ચર્યા કરનારા મહાન ચાર-ચાર અને અટ્ટમ, ચંદ્રીજી છઠ્ઠ, વસંતશ્રીજી
ભાની શુભ નામાવલી, વિચારશ્રીએ ચાર, ચાર, નંદાશ્રીજી અને વિદ્યા શ્રીજી પં. સમુદ્રવિજયજી ચામાસી તપ કરે છે અને ચારિ અટ્ટમ દસ દેય, હેમેન્દ્રથી ૧૬, કાંતાશ્રીપર્યુષણમાં છઠ્ઠ અને અટ્ટમ પણ કર્યો. મુનિશ્રી છે અને કંચનશ્રીજી માસખમણ, પ્રકાશથીજી, શિવવિજયજી છઠ્ઠ છઠ્ઠ પારણું કરે છે અને અઠ્ઠમ પ્રબોધશ્રીજી, વિનીતાશ્રીજી, દક્ષીજી, જશવંતશ્રીજી, પણ કરેલ. ઇદ્રવિજયજીએ છઠ્ઠ અને અટ્ટમ, વિશા- રાજેન્દ્રીજી અઠ્ઠાઈ, અઠ્ઠાઇ, તરૂણશ્રીજી ચાર, દર્શનરવિજયજી ચાર ઉપર અટ્ટમ, તપસ્વી પ્રકાશવિજ- શ્રીજી ૬, પુષ્પાશ્રીજી અષ્ટાપદ તપ, ચિંતામણિ શ્રીજી યજી, ૧૧, બળવંતવિજયજી ચાર. જયવિજય, ન્યાય- ૧૬, ચિદાનંદશ્રીજી ૧૦ અને અટ્ટમ, રંજનશ્રીજી ૯, વિજયજી છઠ્ઠ અને અઠ્ઠમ, વસંતવિજયજી, હિંમત પુણ્યશ્રીજી સાત, આતંકશ્રીજી પાંચ અને અટ્ટમ, વિજયજી છ, પ્રીતમવિજયજી માલખમણ અને ચારિત્રશ્રીજી, વિજ્ઞાનશોજી, કુમુદીજી, જયશ્રીઓ, છતે. પર્યુષણામાં અઢાઈ હેમવિજયજી માસ ખમણ, કાર- શ્રીજી, જિનેન્દ્રીજી, વિશુદ્ધ બીજી, મુકતાશ્રીજીએ વિજયજી અટ્ટમ, નંદનવિજયજી ચાર અને અઠ્ઠમ. અઠ્ઠમ અટ્ટમ,
માસખમણ કરનાર મુનિએ.
મુનિરાજશ્રી પ્રતિવિજયજી મહારાજ
મુનિરાજશ્રી હેમવિજયજી મહારાજ

Page #21

સ્વીકાર અને સમાલોચના.
૩૫
બીકાનેર અને પંજાબની ચાર બહેનેએ માસ- વાની તેમણે ના પાડી હતી તે ગ્રંથ આખરે તેજ ખમણ અને બીજીએ એ ૧૬, ૧૨, ૧૫, ૧૫ વગેરે લાયબ્રેરીમાંથી પુનાના બે વિદ્વાનો દ્વારા મેળવવામાં સારી તપશ્ચર્યા કરી.
મુનિ જેબવિયને સફળતા મળી છે. તે બે પૈકીના આચાર્યશ્રીજીએ અઠ્ઠાઈ વ્યાખ્યાન અને શ્રી એક ભાંડારકર એરિએન્ટલ રિસર્ચ ઇન્સ્ટીટયુટકલ્પસૂત્ર મુનિશ્રી જનકવિજયજીની સહાયતાથી વાંચ્યું. (પુના)ના કયુરેટર શ્રી પરશુરામ કૃષ્ણજી ઉર્ફે બીજી વાંચના પન્યાસજીશ્રી પૂર્ણાનંદવિજયજી મહા. ભાઉસ હેબ ગેડે છે, કે જેઓ વિદ્વાન અને સંરાજે વાંચી સંવત્સરીના દિવસે શ્રી બારસાસ્ત્ર મુનિ શોધક તરીકે આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિ ધરાવતા નામાંશ્રી જનકવિજયજીએ વાગ્યા.
કિત સજજન છે, અને બીજા વિદ્વાન શ્રી વાસુદેવ ચૈત્યપરિપાટી સવારે કરવામાં આવી. વિશ્વનાથ ગોખલે M. A. PH. D. છે. કે
જેઓ પુનાની ફર્ગ્યુસન કોલેજમાં જર્મન ભાષાના નયચક ગ્રંથું માટેનું કે પયોગી સાધન
અધ્યાપક હોવા ઉપરાંત, સંસ્કૃત, પાલી, ફ્રેંચ, ચાઈમુનિરાજશ્રી વિજયજી મહારાજ માલેગાંવ
નઝ. ટિબેટન આદિ ભાષાના તેમજ બુદ્ધિસ્ટ સાહિ(નાશક) થી શ્રાવણ વદી ૯ નાં પત્રમાં જણાવે છે કે –
ત્યના નિષ્ણાત છે અને હમણું જ ટિબેટમાં ભારત તમે જાણીને રાજી થશે કે-એક ટિબેટન ગ્રંથ
સરકારના એલચી ખાતામાં કામ કરીને પાછા ફર્યા કે જેની નયચક્રમાં જરૂર છે અને ક્રાંસમાં જ છે તે
છે. ઉપરોકત ગ્રંથ મેળવી આપવા માટે સભા આ મેળવી આપવાનું કામ બ્રિટિશ ગવરમેન્ટ માથે લીધું
બંને વિદ્વાને આભાર માને છે. અને ટૂંક વખ છે. આજે જ તેમનો પત્ર લંડનથી આવ્યો છે.
તમાં અમારા તરફથી પ્રગટ થનાર નયચક્ર ગ્રંથ કે - ભાંડારકરને પત્ર હતો કે તેઓ તેમના જનલમાં
જે જૈન શાસનને મહાન દાર્શનિક ગ્રંથ છે તેના ત્રિષષ્ટિને “રિવું” લેશે. એટલે આપણો ગ્રંથ ઠામ
સંશોધનમાં ઉપયોગી બદ્ધ દાર્શનિક ગ્રંથ પરમ ઠામ પ્રસિદ્ધ થશે તે જાણશે અને રાજી થશે. હવે
કૃપાળુ પરમાત્માની કૃપાથી આ રીતે મળવા બદલ આપણું સાહિત્યને આપણે આ રીતે જ પ્રચાર
સંતોષ અનુભવે છે. કરવો જોઈશે.” દ: જંબુવિજય.
લી. જેના આત્માનંદ સભા.
સ્વીકાર–સમાલોચના.
નયચક્ર મહાશાસ્ત્ર જૈન દશનના વિદ્વાનોને જણાવતાં અમને અત્યંત ૧ શ્રી ભગવતીસૂત્ર -આ મહાન આગમના આનંદ થાય છે કે –ભગવાન મદ્વવાદી ક્ષમાશ્રમણ વ્યાખ્યાન ગ્રંથમાં ૧૩ જુદા જુદા વિષયેની જુદી જુદી વિરચિત નયચક ગ્રંથના સંશોધનમાં અત્યંત ઉપ- અનુક્રમણિકા નેધ આપી છે અને આ ગ્રંથમાં આવતા યેગી પ્રમાણસમુચ્ચય નામના બેહ ગ્રંથની ૧૮ કથાપ્રસંગે આપી એ વિષય અને કથાઓ છે. જિનેન્દ્રબુદ્ધિવિરચિત વિશાલમલવતી નામની પ૫૬ પેજમાં પૂર્ણ થાય છે. પ્રણેતા અને વિવરણથી ૬૯૮ પાના જેટલી મહાન ટીકાનો ટિબેટન ગ્રંથ આ ગ્રંથની શરૂઆત થાય છે. વ્યાખ્યાતા આચાર્ય મહા(તજૂર, નાં ૧૧૫ ટિબેટન xylograph) કે જે રાજશ્રી વિજયલબ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજ વિદ્વાન ગ્રંથ આયર(મદ્રાસ)ની થિઓફિકલ સોસા- હાવાથી જેમ તેઓ સાહેબે ઘણા ગ્રંથો જે વિદ્વત્તાપૂર્ણ યટીની લાયબ્રેરીમાંથી મેળવવા માટે ઘણા પ્રયત્ન લખ્યા છે તેમ આ પૂજ્ય ભગવતીસૂત્રના વ્યાખ્યાન કરવા છતાં મળી શક્યો ન હતો તેમજ એક લાખ પણ વિદ્વત્તાપૂર્ણ અને સરલ રીતે આપેલા છે. ગૃહસ્થાશ્રમી રૂપીઆ ડીઝીટ મૂકીએ; તે પણ જે ગ્રંથ આપ- આગમે વાંચવાના અધિકારી નહિ હોવાથી આવા

Page #22

૩૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
વિદ્વાન મહાપુરૂષની કેઇપણ કૃતિ કે કઈ પણ સત્ર, ૪ સગુણાનુરાગી શ્રી કરવિજયજી લેખગ્ર વગેરેના વ્યાખ્યાનો પણ મનનપૂર્વક વાંચનાર સંગ્રહ ભાગ ૯ મે-શાંતમુર્તિથી કરવિજયજી આત્મકલ્યાણ સાધી શકે. ગૃહસ્થાશ્રમી માટે શ્રી ભગ- મહારાજની કૃતિના આઠ ભાગો પ્રથમ પ્રકટ થઈ વતીસૂત્ર જેવા પૂજ્ય આગમોને વાંચવાનો આ રીતે ચુક્યા છે. આ તે ગ્રંથમાલાને નવમે ભાગ છે કે લાભ આચાર્ય મહારાજે આપી મહદ્ ઉપકાર કર્યો જેમાં અત્યાર સુધીમાં નહિ પ્રકટ થયેલ હસ્તલિખિત છે. જ્ઞાનભંડાર, લાઇબ્રેરી, ગૃહલાઈબ્રેરી માટે એક લેખેને સંગ્રહ અને બીજા ભાગમાં નહીં પ્રગટ ઉપયોગી સાહિત્ય સૂત્રાર્થ અને શૃંગારરૂપ આ ગ્રંથ થયેલા બાકીના લેખે છે. લેખક મહાત્માને સાદી બનેલ છે.
અને સરલ ભાષામાં સર્વ સમજી શકે તે આ સંગ્રહ શ્રી મલવાદી ક્ષમાશ્રમણ વિરચિત. છે. મહાત્માશ્રી કપૂરવિજયજી મહારાજે જીવન ૨ દ્વાદશાનિયચક્રમ (બીજો ભાગ) દરમિયાન કેટલું વાંચેલું, સંગ્રહેલું, વિચારેલું, એ
(તૃતીય-ચતુર્થ-પંચમ-ષક રાત્મક) સર્વને થયેલે પરિપાક જન સમુહના ઉપકાર માટે સંપાદક શ્રી વિજયલબ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજ.
તેઓશ્રીને આ લેખ સંગ્રહ છે. કિંમત દોઢ રૂપીયે.
પ્રકાશક શ્રી આત્માનંદ જૈન સભા-મુંબઈ પ્રસિદ્ધકર્તા શ્રી લબ્ધિસૂરીશ્વર જૈન ગ્રંથમાળા છાણી. * કિંમત છ રૂપિયા.
પ શાસનસમ્રાટુ જીવનસૌરભ-શ્રી વિજય જૈનદર્શનના ન્યાય(સાહિત્ય)ને મુખ્ય અને નેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબનું ઉપકારક જીવનઅપૂર્વ આ ગ્રંથ છે. એ અમને સમાલોચનાથે ભેટ વૃત્તાંત છે જેમાં જૈન શાસનની કરેલી સેવા, પ્રભામળે છે. આ ગ્રંથ માટે ન્યાય કે સમાલોચના ન્યાય- વના જન કલ્યાણમાં કરેલા ઉત્તમ કાર્યોની નોંધ વેત્તા વિદ્વાન પુરૂષ જ આપી શકે. સાહિત્ય વિષયમાં તેને આ ગ્રંથમાં તેના લેખક પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રી દક્ષવિઅલ્પા કે અજાણુ શું લખી શકે? બાકી આવા અપૂર્વ જિયજી મહારાજે સ્વર્ગવાસ પછીના ચમત્કારો સાથે વિવિધ સાહિત્યના વિષયવાળા ગ્રંથો માટે સંપાદક આપેલ છે. શાસનસમ્રાટ જીવનસારભ ગ્રંથનું નામ આચાર્યદેવ જેવા વિદ્વાન પૂજય પુરૂષોનો આ પરિશ્રમ પગ હોવા છતાં શાસનસમ્રાટને બદલે જૈન દર્શન જૈન સમાજ માટે અત્યંત ઉપકારક ગણાય. ગ્રંથ સમાજની એક મહાન વિભૂતિ હતા તેમ કહેવું નિર્ણયસાગર પ્રેસમાં વિવિધ સુંદર શાસ્ત્રી ટાઈપિમાં વધારે યોગ્ય છે. આચાર્ય ભગવાન શાસનસમ્રાટની ઉંચા કાગળો, ટકાઉ બાઈડીંગ સાથે પ્રસિદ્ધ થયેલ. આ સૌરભને જવાબ તે તેમના ઉત્તમ કાર્યોની નોંધ ન્યાયને ગ્રંથ આકર્ષક બને છે.
જ્યારે જ્યારે વંચાશે ત્યારે ત્યારે તે સારભ પ્રસરશે.
૩ અમૃત ક્રિયાના દિવ્ય માર્ગો–લેખક મુનિ.
૬ સ્વાધ્યાય રત્નાવલિ ( સજઝાયમાળા ) પ્રથમ રાજશ્રી ભાનુવિજયજી મહારાજ, ધર્મ ક્રિયાના જે
ખંડ. રચયિતા ૫. ધુરધરવિજય ગણી-શ્રી. વૃદ્ધિ અનુકાનો શાસ્ત્રકાર મહારાજે બતાવ્યા છે તેમાં અમૃત
નેમિ-અમૃત-ગ્રન્થમાલા-ળ્યાંક ૨૧ પૃષ્ઠ ૧૯૨ આ અનુકાનના જ આત્મ કલ્યાણ-ક્ષસાધક માટે ઉપ
આ પુસ્તિકામાં રહેસરની સજઝાયમાં આવતાં સંતયોગી છે. આ લઘુ પુસ્તિકામાં વિદ્વાન મુનિરાજે સારું
પુનાં વિવેચન લખેલું છે જે મનન કરી આરાધના આદ.
સંક્ષિપ્ત જીવનચરિત્રો ઉપરાંત તે તે દરેક રવા જેવું છે. કિમત ચાર આના. પ્રકાશક-શ્રીદાન
મહાપુરુષની નુતન બનાવેલ સજઝાય પણ આપવામાં
આવી છે. પ્રયાસ પ્રશંસનીય છે. સૂરીશ્વરજી ગ્રંથમાલા-અમદાવાદ,
કિં. રૂા. ૧-૪-૦ સભાને ભેટ મળી છે.

Page #23

કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય મહારાજકૃત
| શ્રી ત્રિષષ્ટિશ્તાકા પુરુષ ચરિત્ર મૂળ. (બીજો ભાગ–પર્વ ૨, ૩, ૪. ) (શ્રી અજિતનાથ પ્રભુથી શ્રી ધર્મનાથ પ્રભુ સુધી )
ત્રણ પર્વો સુમારે પચાશ ફોર્મમાં સુંદર ઉંચા લેઝર પેપર ઉપર સુંદર શાસ્ત્રી ટાઈપમાં નિર્ણય સાગર પ્રેસમાં પ્રતાકાર તથા બુકાકારે બંને સાઈઝમાં છપાઈ તૈયાર થયા છે, હજી સુધી વધતી સપ્ત મેધવારીને લઇને સુંદર કાર્ય કરાવતાં ઘણો હોટ ખર્ચ થયું છે. કિંમત પ્રતાકાર રૂા. ૧૦ બુકાકારે રૂા. ૮) પાસ્ટેજ જુદુ. પ્રથમ ભાગની જુજ બુકાકારે સિલિકે છે જે જ્ઞાનભંડારમાં રાખવા જેવી છે. કિંમત છ રૂપીયા પટેજ અલગ.
જ્ઞાન પ્રદીપ ભાગ બીજો, લેખક–આચાર્ય શ્રી વિજયકÚરસૂરિજી મહારાજ,
જ્ઞાનના પરિપાકરૂપે ધાર્મિક, નૈતિક અને સામાજિક વિષયો, લેખે કે જે સંસારમાં અટવાયેલા મનુષ્યને સાચી માનવતાનો રાહ બતાવનાર, આબાલવૃદ્ધ સર્વ જનસમૂહને હૃદયસ્પર્શ થતાં મનનપૂર્વક પઠન-પાઠન કરનારને બોધપ્રદ અને સાથે આત્મિક આનંદ થવા સાથે મનુષ્ય જન્મની કેમ સફલતા થાય તેવી રીતે સુંદર સુગંધી પુષ્પમાળારૂપે ગુંથી સાદી, સરલ, રોચક ભાષામાં તૈયાર કરવામાં આવેલ છે. પ્રથમ ભાગની એટલી બધી પ્રશંસા થઈ હતી કે તેનો બીજો ભાગ જલદી પ્રકટ કરવા ઉપરા ઉપર માંગણી થતાં આચાર્ય મહારાજની કૃતિના નવા ૩૭ વિવિધ વિષયોને સમૂહ છે તે પ્રકટ કરવામાં આવેલ છે. તેની કિંમત રૂા. ૪) છે. વિશેષ લખવા કરતાં વાંચીને લાભ લેવા નમ્ર સૂચના છે.
૧ મહાસતી શ્રી દમયંતી ચરિત્ર.
(ઘણી થોડી નકલે સિલિકે રહી છે. ) શ્રી માણિકચદેવસૂરિ વિરચિત મૂળ ઉપરથી અનુવાદ, સચિત્ર. પૂર્વને પૂણ્યાગ અને શીલનું માહભ્ય સતી શ્રી દમયંતીમાં અસાધારણ હતું, એ અસાધારણ શીલના પ્રભાવેવર્ડના ચમત્કારિક અનેક પ્રસંગો, વર્ણન સાથે નળરાજા પ્રત્યે અપૂર્વ પતિભકિત, પ્રતિજ્ઞાપાલન, તે વખતની રાજનીતિ, સતી દમયંતીએ વન નિવાસના વખતે, આવતા સુખ દુઃખે વખતે ધીરજ, શાંતિ રાખી કેટલાયે મનુષ્યોને ધમ પમાડેલ છે. તેની ભાવભરત ને તેમજ પુણ્યશ્લોક નળરાજાના પૂર્વના અસાધારણ મહાટા પુણ્યબંધના યોગે તેમના માહાત્મ્ય, મહિમા, તેમના નામ રમરણ થી મનુષ્યને થતા લાભો વગેરેનું વર્ણન આ ગ્રંથમાં આપ્યું છે. બીજી અંતર્ગત સુબોધક કથાઓ પણ આપવામાં આવેલી છે. ફોર્મ ૩૯ પાના ૩૧૨ સુ દર અક્ષરા, સુંદર બાઈડીંગ કવર ક્રેકેટ સહિત કિંમત રૂા. ૭-૮-૦ પાસ્ટે જ જુદુ',

Page #24
Reg. No. B. 81 શ્રી શ્રેયાંસનાથ જિનેશ્વરનું સચિત્ર ચરિત્ર, પૂર્વાચાર્ય શ્રી માનવું ગસૂરીશ્વરજી રચિત શુમારે પાંચ ઇંજાર ઉપતિ શ્લોક પ્રમાણુ સાસ્કૃત ભાષામાં રચેલા આ અનુપમ કૃતિના ગુજરાતી માં અનુવાદ ( ) છપાય છે. ઊંચા ફાગા, સુંદર ગુજરાતી ટાઈપિ, સુમારે શાડાત્રણસે' ઉપરાંત પાનાએ, પ્રાચીન કલાની દૃષ્ટિએ સુદર પરિકર સાથેના, પ્રભુતા ફાટા, શાસનદેવ સહિત પ્રશ્નના ફોટા, શ્રી સમેત્તશિખ૨ નિવગુ પામ્યાના લુખતના, મેરૂપવત જન્માભિષેકને, જયાં પ્રભુના ચાર કહયાણા થયા છે તે, સિંહપુરી નગરના વન સહિતના અને સુંદર કવર કટને અને પરમ ગુરૂદેવશ્રી ખા મારામૂ ) મહારાજના વગેરે શ રંગીન માટે 252 ઉપર દુર ફાટાએ સાથે અને અલંકૃત બાઈડીંગ આથે પ્રગટ થશે, આ ગ્રંથમાં માષિક સહાય રામાપનાર પુણ્યવંત ભાગ્યશાળી શ્રીમંત ન હૅના કે શું જુએાના પણ ફ્રિાટ જીવનચરિત્ર સાથે મા, ચરિત્રામ રામાપવામાં આવશે. સુકૃતની લક્ષ્મીને જ્ઞાનાન્હા શાનશકિત માટે અવશ્ય લાજ કાઈ પૂણું પરમ શ્રદ્ધાળુ આત્માએ ખાએ લેવા જેવું છે, જીવનમાં માને શાનભકિતાના પ્રેસ ગ સુત હામી અને પૂર્વના પ્રણયા જ મળી શકે છે. શા જ્ઞાન અને પ્રભુ ભકિાના હિત્તમ ફ્રાય માટે કંઈ પુણ્યપ્રભાવ જેવું છું એની માર્ષિ૪ સહાયની જા૨ છે. શ્રી વર્તમાન ચોવીશી નાં જિનેશ્વર ભગવડતાનાં સંક્ષિપ્ત (સચિત્ર) જીવન ચરિત્ર, વિદાન પૂર્વાચાર્ય શ્રી ર રર દ્વઅરીશ્વરજીએ સંવત 1749 ની સાલમાં રચેલ, શ્રી આદિનાથ મધુ ગાદિ ચાવીચ તીર્થ કર લાગવ તાના અક્ષિપ્ત જીવન ચરિત્રા સાદા સરલ અને ટુંકા છે, તેમાં ( જિનેન નમવતા ) ના વિવિધ રંગના શાસન દેવદેવીએ અહિતના ટાગે, તેમજ રેખા ચિત્રો રંગીન મુકી ગુજરાતી ભાષાંતર છપાવવાનું શ્રા શારૂ થયું છે, જેમાં ચરિત્રો સાથે પરમાત્મા પુગીશી પરમાત્મા વાઘાતિ પામીશ્રી, શ્રી વીતરામ સંતોગ મને શ્રીમાન હરિભદ્રચરિકૃત પ્રથમ અષ્ટછ મૂળ અનુવાદ સાથે આ રિત્ર 'શામાં આપવામાં આવશે. ઉમા ચરિત્ર અશ્વ પુણ્ય પ્રભાવક ઝવેરી શેઠ જોગીલાલુ ભાઈ શીથ જે સુકૃતની મળેથી લખીવડે આ જ્ઞાન અઢિાના ક્રાય" મારે માર્થિક સહાય આપી બામકુભાશુ #છે, | દેશ જૈન સ્ત્રી રત્નો ભાગ બીજો, સ્ટમ્ સમુહતું શિક્ષાણુ કરનારા મહાન પૂર્વાચા મહારાજાએ રચિત થનુયાગ ( ક્રથા સાહિe ) થિી પુછ લાઈ જાદી જીદી શકાદશ (જેન બી 2 ) શીલવતી વગેરે પવિત્ર શાહ ૨મણીબાનુ સુંદર, રસિક, હેના માટે આદરણીય, અનુકરણીય, સ્ત્રી-ગૃહિણી અને પવિત્ર રમી ૨ના થવા માટે આ સતી ગર્વિત્રા માલા'બન રૂપ હોવાથી પ્રકાશન ફરેલ છે. દરેક સતી ચરિત્રનું પઠન, પાઠન કરતા અને ક્ર વિધ શાદ અનુપમ રીતે જોવાય છે. વિશેષ લખવા ક્રરતાં વાંચક્રને મનન પૂર્વ કે વાંચવા ન સુથના છેઢાઈપ અને સારા ક્રૉગળ ઉપર શર૭ ગુજરાતી ભાષામાં મજબુત અને કામ કર્યું' બાઈન્ડીંગથી તૈયાર #રવામાં રમાવેલ છે. કિંમત રૂ. 2- પારટેજ વમલગ. (કત જાજ ના સીલી #માં છે. શુ ? શાહ શાળા’ શહ@થા ધી મહેતાશા પ્રિન્ટિગ 9% કે હૃાા પીવાના. For Private And Personal Use Only