Atmanand Prakash Pustak 030 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531355/1

Page #1

D.G DG Mall
श्री
burk ક
પુ૦ ૩૦ મું. વૈશાક. અંક ૧૦મા
મુલ્ય શ. ૧)
આત્માના જીવન
પ્રકાશક,
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ભાવનગર .
ஆசி
પેા ૪ આતા.
વીરસું.૨૪૫૯ આત્મ સ. ૩૭ વિ.સં.૧૯૮૯
E

Page #2

વિષય-પરિચય.
૧ શ્રી ભક્તામર સ્તોત્રને ગુજરાતી કાવ્યાનુવાદ ... ...
• ૨૧૯ ૨ શ્રી તીર્થક રચરિત્ર. ... ... મુનિશ્રી દશનવિજયજી મહારાજ. ... રર૩ ૩ નીતિ બે વચનો ... ... સદ્દગુણાનુરાગી કપૂરવિજયજી મહારાજ ૨૨૬ ૪ અમારી પૂર્વદેશની યાત્રા.... ... મુનિશ્રી ન્યાયવિજયજી મહારાજ, ૨૩૦ ૫ પરમાર્થ માગમાં નડતા આઠ વિના. ... ... ગાંધી. . ૨૩૩ ૬ મનનું રહસ્ય અને તેનું નિયંત્રણ.... ...વિઠ્ઠલદાસ મૃ૦ શાહ ૦ ૨૩૫ ૭ વતમાન સમાચાર ... ૮ અભિનંદન પત્રો ... ... ... ... . •• ૨૪૩ હું સ્વીકાર અને સમાલોચના.
ટાઈટલ
૨૩
તૈયાર છે. જલદી મંગાવો. તૈયાર છે. સામાયિક ચૈત્યવંદન સૂત્ર-શબ્દાર્થ–ભાવાર્થ—અન્વયાથ સહિત.
બાળઅભ્યાસીઓને પોતાના અભ્યાસમાં બહુ જ સરલ પડે તેવી રીતે આ બુકમાં આપવામાં આવેલ છે.
સામાયિક સૂત્રની બુકો આ પહેલાં કેટલીક પ્રગટ થયેલ છે, તેનાથી આ બુકમાં કેટલીક વિશેષતા અને વધારા કરેલ છે, તે જેવાથી વાચક જાણી શકશે; તેટલું જ નહીં પરંતુ શ્રીમતી જૈન કોન્ફરન્સ એજયુકેશન બોર્ડના ધાર્મિક અભ્યાસક્રમમાં દાખલ કરેલ ચૈત્યવંદન, સ્તવન, સ્તુતિઓ વગેરે પણ આ બુકના પાછળના ભાગમાં પૂરવણી તરીકે આપવામાં આવેલ છે, કે જેથી આ બુક પ્રમાણે સામાયિકસૂત્રના અભ્યાસ કરનાર વિદ્યાથી ઓ એજ્યુકેશન બોર્ડની પરીક્ષામાં બેસીને પણ તે ધોરણની પરીક્ષા ઉંચા નંબરે પસાર કરી શકશે. હિન્દના દરેક શહેર યા ગામની પાઠશાળામાં અભ્યાસ કરનાર વિદ્યાર્થીઓને માટે સરલ અને ઉપયોગી કેમ બને તે લક્ષ્યમાં રાખીને
આ બુક તૈયાર કરવામાં આવી છે. આ બુકની કિંમત માત્ર નામની જ રાખવામાં આવેલ છે. તે સાહિત્યપ્રચાર અને બાળકો વિશેષ લાભ લઈ શકે તે હેતુને લઈને જ છે. મંગા —
| શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા–ભાવનગર.
ભાવનગર—આનંદ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસમાં શેઠ દેવચંદ દામજીએ છાપ્યું.

Page #3

卐
스
કરિના
,
આનંદ પ્રકાશ.
॥ वन्दे वीरम् ॥
"
बाह्य विषयव्यामोह मपहाय रत्नत्रय सर्वस्वभूते श्रात्मज्ञाने प्रयतितव्यम्, यदाहुर्ब्राह्या अपि " आत्मा रे श्रोतव्यो मन्तव्यो निदिव्यासितव्य " इति । श्रात्मज्ञानं च नात्मनः कर्मभूतस्य पृथकू किचित् अपि त्वात्मनचिद्रूपस्य स्वसंवेद्नमेव मृग्यते, नातोऽन्यदात्मज्ञानं नाम, एवं दर्शनचारित्रे अपि नात्मनो भिने । एवं च चिद्रूपोऽयं ज्ञानाद्याख्याभिरभिधीयते । ननु विषयान्तरव्युदासेन किमित्यात्मज्ञानमेव मृग्यते ? विषयान्तरज्ञानमेवाज्ञानरूपं दुःखं छिन्द्यात् । नैवम्, सर्वविपयेभ्य आत्मन एव प्रधानत्वात् तस्यैव कर्मनिबन्धनशरीरपरिग्रहे दुःखितत्वात् कर्मक्षये च सिद्धस्वरूपत्वात् ॥
"
श्री संद
राहि
योगशास्त्र स्वोपज्ञविवरण- श्री हेमचन्द्रसूरि.
रादिश
5
1
卐
{ श्रंक १० मो.
पुस्तक ३० } वीर सं. २४१९. वैशाक. आत्म सं. ३७. શ્રી ભક્તામર સ્તોત્રનો ગજરાતી કાવ્યાનુવાદ.
( ગતાંક પૃષ્ટ ૧૭૪ થી શરૂ )
· તુજ આશ્રિતને ન જ સિંહ હણે’ કુંભાથી ગલત
३विश्व લિંપેલા મેાતીના ગણો ભૂમિ જે ભૂષિત કરે;
ભરતા ફાળા તે પશુપતિય હુલ્લા ન જ કરે,
फ्र
પડેલા પંજામાં, તુજ નૈ'પદ્મ-ગિરિ આશ્રિત પરે. ૩૫
†† દ્વારા ચરણરૂપ પર્વતને જેણે આશ્રય કર્યાં છે એવા મનુષ્ય પર-પંજામાં આવી પડયાં છતાં, સિદ્ધ હુમલે કરતા નથી. પર્વતને આશ્રય કરનાર પર સિંહ આક્રમણ્ નથી કરી શકતાં, તે પ્રકારે સહ કેવા ? હાથીના કુંભસ્થળમાંથી ગળી રહેલા ઉજવલ લાહીથી ખરડાયેલા મેાતીના સમૂહવડે ભૂમિને જે શેાભાવે છે એવા. १८ सिंह, सरी.

Page #4

શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ. ‘તુ જ નામજલે દવ અગ્નિ શમે ? યુગાંતી૨૦ વાણુથી અતિ પ્રબલ રે ! અગ્નિ સરખે,
જવલંતે જવાલાથી, ઉજાલ, ઉડે જાસ તણખે; દવામિ તે જાણે જગત હણવા સન્મુખ થતો !
અહો! લ્હારા નામ સ્મરણ-જલથી સર્વ શમત. ૩૬
કચરે તુજ ભક્ત ફણિધરને ” નીલ કેલિાની ગરદન સમો રક્ત૨૧ નયને,
ફણ ઉચી એવા ફણિધર મહાક્રોધ ધરને; વિના શંકા દાબે ચરણયુગથી તે જગધણી !
હદે જેના હારા સ્મરણપ છે ૨૩નાગદમની. ૩૭
રિપુ સિન્ય પરાજિત થાય છે” જિહાં કૂદે અશ્વો ભીમ રવ, ગજે ગર્જન કરે,
રણે સેના એવી બલવત નરેદ્રોનીય ખરે ! જિદા ! ભેદાયે ઝટ તમ તણ કીર્તન થકી,
ઉગતા ભાનુના જ્યમ કિરણથી તિમિર નથી. ૩૮ ચિરેલા હસ્તીના રુધિર જલ-સ્ત્રોત તરી જવા,
- ચહે વેગે એવા સુભટથી અતિ ૨૬ભીમ રણમાં; મનુષ્ય જે હારા ૨પદક જ-વને આશ્રય કરે,
રિપ જીતી ૨૮દુરજય નકી તે જ વરે.x ૩૯
ઉતરે જલધિ તુજ નામ થકી ” થયા છે સુખ્ય જ્યાં મગર પીઠ ૨૯પાઠીન અતિશે,
વડાગ્નિ ઉગ્ર જ્યાં ભયદ અતિ તે વારિધિ વિષે; ઉચા કલેજોના શિખર પર તૈકા જસ રહી,
તજી ભીત તેઓ તુજ સ્મરણથી જાય જ સહી. ૩૦ * ભાલાથી ભેદાયેલા હાથીના લોહીરૂપ જલપ્રવાહમાં વેગથી ઉતરી પડીને તરી જવાને આતુર એવા મહાયોદ્ધાઓથી ભયંકર યુદ્ધને વિષે, જેઓ હારા ચરણકમળરૂપ વનને આશ્રય કરે છે તે મનુષ્ય દુર્જય શત્રુપક્ષને જીતીને જય પ્રાપ્ત કરે છે. - ૨ કલ્પાંતકાળ સંબંધી, પ્રલયકાળનો. ૨૧ લાલચોળ રાતો, રાતા નેત્રવાળા ૨૨ સર્પ. ૨૩ નાગનું દમન કરે તે ઔષધિ અથવા જાંગુલિ મંત્ર. ૨૪ સૂર્ય. ૨૫ પ્રવાહ. ૨૬ ભયંકર. ૨૭ ચરણકમળરૂપ વન. ૨૮ જીતવા મુશ્કેલ એવા શત્રુપક્ષને જીતીને. ૨૯ એક જાતના મોટા મગરમ . ૩૦ વડવાનલ. ૩૧ સમુદ્ર.

Page #5

શ્રી ભક્તામર સ્તોત્રનો ગુજરાતી કાવ્યાનુવાદ. ૨૨૧
સ્મરરૂપ બને તુજ પાદ રજે” વળ્યા વાંકા ભારી ફરજલઉદરના ભારથી અહીં,
દશા બુરી પામ્યા, જસ જીવિત આશા જતી રહી; જ એવા થાયે ૩૧મકરધ્વજ જેવા રૂપવડે,
વડું વિલેપાતાં તુજ ૩૪પદરો-અમૃત વડે. ૪૧
તુજ નામથી બંધન સર્વ ગુટે ' વિંટાયેલા જેઓ નખ-શિખ હા સાંકળ થકી,
ઘરે જંઘા જેની બહત કનિગડની અણી અતિ; મનુષ્યો તે નિત્યે તુજ સ્મરણ સુમંત્ર સ્મરતાં,
સ્વયં બંધ કેરા ભયથી ઝટ વિમુક્ત જ થતા. ૨
“તેત્ર માહાસ્ય ” મદેન્મત્તા હસ્તી પશુપતિ દેવાગ્નિ ફણિતણા,
પાધિ યુદ્ધો ને જલદર ને બંધનતણા; ૭ ભયો તેના નાશે ભય થકી જ જાણે ઝટ અતિ,
ભણે જે બુદ્ધિમાન સ્તવન તુજ આ હે, જિનપતિ! ૪૩
–વસંતતિલકા
ઉપસંહાર' આ તેત્રમાલ તુજ ૩૮ગુણથી મેં ગુલી,
૩૯ભક્તિથી ચિત્ર ૪°શુભવણ ફુલે ભરેલી; હ્યાં નિત્ય ૪૧ કંઠમહિં જે “ભગવાન” ઘરાવે,
તે ૪૨૧માનતુંગ પ્રતિ લક્ષ્મઅવશ્ય આવે. ૪૪ ૩? જલોદર જેમાં પિટમાં પાણી ભરાય છે. (Ascites, Dropsy) ૩૩ કામદેવ.૩૪ લ્હાર ચરણકમળની રજરૂપ અમૃતવડે શરીરપર વિલેપન કરવામાં આવતાં જલદર આદિથી ગ્રસ્ત મનુષ્યો કામદેવ જેવા રૂપ વાન થઈ જાય છે. ૩૫ પગથી માથા સુધી. ૩૬ મોટી બેડીઓ.
૩૭ ઉપર વર્ણવવામાં આવ્યા તે ભય –(૧ ) મદોન્મત્ત હાથી, (૨) સિંહ, (૩) દાવાનળ, (૪) સર્પ, (૫) સમુદ્ર, (૬) સંગ્રામ, (૭) જલોદર, (૮) બંધન. જે બુદ્ધિમાન પુરૂપ આ રતવનનો પાઠ કરે છે તેના આ સર્વ ભયે જાણે કે ભય પામ્યા હાયની ! એમ શીધ્ર ભાગી જાય છે.
૩૮ ષ છે. ( ૧ ) પ્રભુના ગુણ, ( ૨ ) સૂત્ર, દોરો. ૩૯ લેષ (૧) પ્રભુ ભક્તિથી, (૨ ) વિભાગથી. ૪૦ ષ (૧) અક્ષર, (૨) રંગ. ૪ શ્લેષ ( 1 ) ગળામાં, (૨) કંઠે કરે, મુખપાઠ કરે. ૪૨ લેષ ( ૧ ) માનથી તુંગ–ઉચ્ચ, (૨) સ્તોત્રકત્તા ભક્ત કવિશ્રી માનતુંગાચાર્ય

Page #6

૨૨૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. પરિશિષ્ટ.
દેવદુંદુભિ' ઉચા ને ગંભીર રવ થકી દિગંત પૂરવતો,
વિલેકી લોકોના શુભ મિલનમાં ૧દક્ષ હતો: સુધમી રાજાના જય જય તણે ઘેપ કરતો
| નભે દુંદુભિ તે તુજ યશપ્રવાદો ૩ ગજવો. ૧ સુગધિ વાથિી શુભ, યુત વળી મંદ પવને, - જનમેરૂ મદારે ત્યમ પરમ સંતાનક અને
* સુરપુછપવૃષ્ટિ” સુપારિજાતાદિ શુભ કસુમની વૃષ્ટિ પડતી,
પ્રભે! દિવ્યા વા તે તુજ વચનની શ્રેણી ખરતી !* ૨ અતિ હારા ભામંડલ તણી પ્રભા અકી, ત્રણે લોકમાંહી પતિગૃહ ! ઘતિ હતી;
ભામંડલ. ” પ્રતાપી ભાનુની સતત બહુ સંખ્યા પણ જીંતે,
અહો ! દીપ્તિથી તે રજની શશિસોમ્યા પણ છે!+ ૩ અભીષ્ટ સ્વર્ગે ને શિવપથતણા દેશના મહીં,
- ત્રિલેકે તને થનમહિં નિપુણ જ અહીં, * અત્રે આ સ્તોત્રને પુષ્પમાળાની ઉપમા આપવામાં આવી છે. જેમ પૃપમાળા ગુણથી (દોરાથી) બંધાય છે, તેમ આ સ્તોત્રમાલા પ્રમુગુણથી બંધાયેલી છે; જેમ પુષ્પ માળામાં વિવિધ વર્ણવાળા (રંગબેરંગી ) ફલ હોય છે, તેમ આ સ્તોત્રમાળામાં વિવિધ વર્ણરૂપ (અક્ષરરૂપ ) સુંદર પુછે છે; જેમ પુપમાળામાં ભક્તિ { ભાગલા વિભાગ) પાડેલ હોય છે, તેમ આ સ્તોત્રમાણે ભક્તિભાવથી ગંધાયેલી છે અને આવી સ્તોત્રમાળાને જે ધારણ કરે છે તેની પાસે દ્રવ્યલક્ષ્મી કે ભાવલક્ષ્મી સ્વયમેવ અવશ્ય આવીને હાજર થાય છે. અત્રે લક્ષ્મી અને પુષ્પમાળા એ શબ્દ અંત્ય મંગલ સૂચવે છે. મધ્ય મંગલ તુચ્ચું નમઃ” ઈ. લોકથી અને આદિ મંગલ પ્રારંભમાં સૂચવાયું હતું.
“તેં સંપાનમારું મળે ઉન્નતા ચ સથરા !” * દિગંબરમાન્ય ચાર વધારાના લોકો અત્રે આપવામાં આવ્યા છે, ૧ કુશળ, નિપુણ ૨ આકાશ, ૩ પ્રભુનો યશ પોકારતો. ૪ મામેરૂ, મંદાર, સંતાનક,

Page #7

શ્રી તીર્થકરચરિત્ર.
૨૨૩
અગિઆર અંગોમાં નિરૂપણ કરેલ
શ્રીતીર્થકરચરિત્ર,
શ્રી શાતાસૂત્ર
( ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૦૨ થી શરૂ ) મલ્લિનાથ અરિહંતની અંત-કૃત ભૂમિ બે પ્રકારની હતી. ૧ યુગાંતકૃત ભૂમિ (મેક્ષને પ્રવાહ રોકાય તે પુરૂષ સુધીની કાળ મર્યાદા) ૨-પર્યાવાતકૃતભૂમિ ( અરિહંતના કેવળજ્ઞાન પછી પ્રથમ મેક્ષ જનાર સુધીની કાળ મર્યાદા.) યાવત....વશમાં પુરૂષ સુધી યુગાન્તકૃતભૂમિ જાણવી. બે વર્ષના કેવળ પછી એકને મોક્ષ થયે તે પર્યાયાન્તકૃત ભૂમિ જાણવી.
મલ્લિનાથ અરિહંત ઉંચાઈમાં ૨૫ ધનુષ્ય ઉંચા હતા, પ્રિયંગુ સમાન રંગવાળા હતા, સમચતુરન્સ સંસ્થાની હતા, વજાત્રાષભનારાચસંઘયણ યુક્ત હતા. તેઓ સુખે સુખે મધ્યદેશમાં વિચરીને જ્યાં સમેતશિખર પહાડ છે ત્યાં આવે છે, આવીને સમેતશૈલ શિખરપર પાપગમ સ્વીકારે છે.
મલ્લિનાથ ૧૦૦ વર્ષ ઘરમાં રહીને સે વર્ષનૂન પંચાવન હજાર (૫૪૯૦૦) વષ કેવળીપર્યાય પાળીને ૫૫૦૦૦ વર્ષનું સર્વ આયુષ્ય પાળીને, જે ગ્રીષ્મ ઋતુને પહેલે મહિને, બીજે પક્ષ ચિત્રશુકલ તે ચિત્ર શુદિ ૪ દિને ભરણું નક્ષત્રમાં અર્ધરાત્રી સમયે ૫૦૦ સાવીઓની અત્યંતર પર્ષદા સાથે પ૦૦ અણગારની બાહ્ય પર્ષદા સાથે પાણરહિત માસ-ભક્ત (મહિનાના ઉપવાસ) વડે લાંબા હાથ કરીને (કાઉસગ્ગ મુદ્રામાં) વેદનીય, આયુષ્ય નામ તથા ગોત્રકમને ક્ષય થવાથી સિદ્ધ થયા.
‘દિવ્યદેવનિ દવનિ દિવ્ય હાર-વિશદ અર યુત પ્રત્યે !
બધી ભાષાઓમાં પરિણમનને યોગ્ય બનતો. ૪ અનુ. ડો. ભગવાનદાસ મનસુખભાઈ મહેતા, એમ. બી. બી એસ. પારિજાત આદિ દેવો છે. ૫ કાંતિ. ૬ તેજકાંતિ ૭ ચંદ્રથી સૌમ્ય-શીતલ. ૮ પ્રભુને દિવ્યધ્વનિ. દેવ-મનુષ્ય-તિર્યંચ સર્વે પોતપોતા દી ભાષામાં ૨૫ષ્ટ અર્થથી સમજી શકે છે.
* અત્રે કવિ ઉસ્પેક્ષા કરે છે કે આ દિવ્ય પુષ્પવૃષ્ટિ છે તે જાણે કે હારી દિવ્ય વચનશ્રેણુ ખરતી હાયની એવી છે !
+ પ્રભુનું ભામંડળ તેજથી અનેક સૂર્યોના તેજને પણ જીતી લે એવું છે, છતાં કાંતિવડે તે ચંદ્રથી સૌમ્ય એવી રાત્રીને પણ જીતી લે એવું છે !

Page #8

૨૨૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
જ ર પ્ર"
-
- -
એ રીતે મોક્ષને મહત્સવ જેમ જંબુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિમાં (અષભદેવ ભગવાનને) છે તેમ જાણુ, અને દે નંદીશ્વરદ્વીપમાં અgઈ મહોત્સવ કરે છે, પિતાને સ્થાને જાય છે.
હે જંબૂ ! એ રીતે ખરેખર શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે આઠમા અધ્યયનને આ અર્થ પ્રરૂપે છે, એમ હું કહું છું. (સૂત્ર-૭૮)
- શ્રી મલ્લિનાથ ચરિત્ર સમાસ એક જ્ઞાતાસૂત્ર અ૦ ૯. સૂત્ર-૮૮.
ચંપાનગરીમાં શ્રમણ ભગવાન મહાવીર પાસે જિનપાલિતની દીક્ષા, અગિઆર અંગના અધ્યયન માસિક સંલેષણા, સૌધર્મ દેવલોક પ્રાપ્તિ વિગેરે.
અ૦૧૩ સૂત્ર ૩ થી ૯૫, નંદમણીયાર શ્રેણીનું શ્રાવકપણું મિથ્યાત્વપણું મૃત્યુ, દેડકા૫ણે જન્મ, ભગવાન મહાવીરનું સમવસરણ, દેડકાની ભાવના, વંદન
* વિશેષ શ્રી જ્ઞાતાસૂત્રમાં નીચેની બાબતો સાહિત્ય-દષ્ટિએ ખાસ ઉપયોગી છે.
અન્યસૂત્ર સાક્ષીઃ જંબુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિ, ભગવતીજી, ઉવવાઈ, રાયપાસેણી ૪-૫ રાયપણી ૧૧ ૯૩, ભગવતી કંદ, ૧૬-૧૭,
ભગવતી ગોશાળ ૧૬-૧૦૮, મહત્સવ ૧-૨૧,
દીક્ષાના વિદનો ૧-૨૩, ૨૪, દેવને અષ્ટાબ્લિક મહિમા-નંદીશ્વર ૮-૬૬, ૭૭, ૭૮
ઘરનામાવળી ૧-૨૭, ૩-૪૮, ૧૭-૩૭, ચિત્રશાળા ૮-૭૩, જિનઘર ૧૬-૧૧૯, ઉપાશ્રય ૧૬-૧૦૦.
પ્રાણવર્ગ ૪–૧૧–૧૭, ૧૩૪, વનસ્પતિ ૧૧-૯૩, નેમિનાથ કૃષ્ણ ૫–૫૩, પુરૂષાદાનીય પાર્શ્વનાથ ૨, વર્ગ ૧ થી ૧૦ શ્રી મલિનાથ ૮-૬૪ થી ૭૮, મહાદાને ૮-૭૬ લગ્નવિધિ ૧૪-૯૬, ૧૧ -૧૧૦, ૧૨૦, (સ્વયંવર ) તપસીના ઉપકરણે ૫–૫૫,
ચેર જાતિ ૧૭-૧૩૭, સરસવ–માષ-કુલથી ૫-૫૫,
વજ વિગેરે ૧૭-૧૩૨, વસ્ત્રાતિ ૧૭–૧૩૩
વાદ્યો ૧૭-૧૩૨, નાટ્યવિધિ સંકેત ૧૩-૯૩, & ૦ ૨ વર્ગ ૧ થી ૧૦ વશીકરણાદિ ૧૬–૯૮, સોની- ચિતારા-વ્યાપારી-મંડપ વર્ણન ૮-૬૮ થી ૭૪, છ ઋતુ ૯-૮૧, સમુદ્ર યાત્રા ઉત્પાત ૮-૭૦, ૯-૭૯, ચંદ્રકળા ૧૦ ૮૯, રોગો-રોગચય ૧૧ ૯૪. ૧૬-૧૦૮, કુપમંડક દૃષ્ટાંત ૮-૭૪ દ્વિપદીના સ્વયંવર કાલે પાંડુરાજા જીવતા હતા અ૦ ૧૬ સુત્ર ૧૦૬ થી ૧૩૦

Page #9

શ્રી તીર્થંકરચરિત્ર.
૨૨૫
પ્રચાણુ, ભગવાન મહાવીરનું શરણ, મૃત્યુ, દદુર દેવપણે ઉત્પત્તિ ભગવાનને વંદન, નાટવિધિ વિગેરે
અ૦૧૪ સૂત્ર _ ૯૬ થી ૧૦૪ તેતલીપૂત્ર કેવલી ચરિત્ર.
અ૦ ૧૫ સૂત્ર. ૧૦પ. ધન્ના સાÖવાહનું ચરિત્ર, દીક્ષા વિગેરે.
અ॰ ૧૬ સૂત્ર. ૧૦૬ થી ૧૩૦.
દ્રોપદીનુ પૂર્વ ભવા સહિત, ચરિત્ર; કૃષ્ણ વાસુદેવનુ વર્ણોન, સ્વયંવર, દરાજāામાં દૂતપ્રેષણ, રાજાઓ, ( રાધાવેધના પાઠ નથી ) જીનપૂજા, પાંડવાનુ વન, ભગવાન્ નેમીનાથને સૌરાષ્ટ્રમાં વિહાર (૧૩૦) પાંડવાનું શત્રુજય પર્વતપર મેાક્ષગમન.
અ ૧૮ સૂત્ર ૧૪૦ શ્રમણ ભગવાન્ મહાવીર પાસે ધન્નાસા વાહ વિગેરેની દીક્ષા અંગપાઠ સલેખના.
શ્રુતસ્કંધ–૨ વર્ગ-૧ અ૦ ૧ સૂત્ર–૧૪૮.
આમલકા નગરીના કાલ ગાથાપતીની પુત્રી કાલીકુમારીનું વર્ણન. ભગવાન પાર્શ્વનાથ પાસે દીક્ષા, શિષ્યા ભિક્ષાદાન, શિથિલાચાર, સલેખન, દેવીપણે ઉત્પત્તિ, ભગવાન મહાવીરસ્વામીને વદન વિગેરે.
શ્રુતસ્કંધ–ર ૧૦ ૧ અ૦ ૨-૩-૪-૫ સૂત્ર-૧૪૯.
આમલકપ્પા નગરીની રાજીશ્રી, રજની, વિદ્યુતા, મેઘાકુમારીની ભગવાન પાર્શ્વનાથ પાસે દીક્ષા, શિથિલાચાર, દેવી પદપ્રાપ્તિ, ભગવાન્ મહાવીરસ્વામીને વંદન નાટકવિધિ વિગેરે.
શ્રુત૦૨, ૧૦૨, અ૰૧ થી ૫, સૂત્ર ૧૫૦- શ્રાવસ્તી નગરીની શુભા, નિશુભા, રંભા, નિરભા અને મદનાની ભગવાન પાર્શ્વનાથ પાસે દીક્ષા વિગેરે કાલીકુમારી સમાન જાણવું.
શ્રુતસ્ક ંધ–૨ વર્ગ ૩ થી ૧૦ સૂત્ર ૧૫૧ થી ૧૫૮
બનારસની ઇલા વિગેરે ૫૪ કુમારી, ચંપા, નીરૂપા વિગેરે ૫૪ કન્યા, નાગ પુરની કમળા વિગેરે ૩૨ કુમારી, શાકેતની ૫ કન્યાઓ, અરક્ષુરિતની સુરપ્રભા વિગેરે ૪ કન્યા, મથુરાની ચંદ્રપ્રભા વિગેરે ૪ કન્યાઓ, શ્રાવસ્તિ વિગેરેની પદ્મા વિગેરે ૮ કન્યાઓ, બનારસ વિગેરેની કૃષ્ણા વિગેરે આઠ કુમારીનું વન. એ દરેકની ભગવાન પાર્શ્વનાથ પાસે દીક્ષા, શિથિલવન, દેવીપદે ઉત્પત્તિ, ભગવાન મહાવીરને વંદન, નાટયવિધિ વિગેરે.
ગતાસૂત્ર સમાસ.

Page #10

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
DAVOGNoBaAVO
| નીતિ બોધ વચનો.
| ( સુમનાવલીમાંથી સંગ્રહિત–ોડા ફેરફાર સાથે. } ૧ “ નીતિ એ ધમની પરિચારિકા છે” ધર્મની પહેલા નીતિ હેવી જ
જોઈએ. માણસે પિતાના સાધ્યને સિદ્ધ કરવા માટે કોઇ પણ દિવસ
નીતિથી-નીતિના માર્ગથી ચૂત થવું ન જોઈએ. ૨ તમે તમારી સમક્ષ ઉચ્ચ અને પૂર્ણ આદર્શ રાખો. ૩ દરેક કાર્ય કરો તેમાં તમારે આશય શુદ્ધ રાખો. ૪ “કુદતા પહેલાં આગળ દષ્ટિ કરે.” કઈ પણ કાર્ય શરૂ કરે તે પહેલાં
તેને બરાબર વિચાર કરો. ૫ આરંભેલું કામ વચમાં આવતી મુશ્કેલીઓને લીધે છેડો નહિ. ગુલાબના કુલને કાંટા હોય છે જેથી તમારા પ્રયાસમાં પાછા નહીં હઠતાં કાંટાને દૂર કરે અને તમારો માર્ગ ચેક કરે ( શુરવીર–સજજનનું એ
લક્ષણ છે. ) ૬ “જે પોતાને મદદ કરે છે તેને જ દૈવ મદદ કરે છે.” કઈ દિવસ બીજાના ઉપર
આધાર નહીં રાખે. તમારી શક્તિમાં પૂર્ણ વિશ્વાસ રાખે અને ત્યારબાદ તમારા કાર્ય કરે. ૭ આશાવાદી બને; કદિ પણ નિરાશ ન થાઓ. એમ માનીને કે “જે કંઈ
થાય તે સારા માટે.” ૮ તમારા વ્યવહારમાં હમેશાં પ્રમાણિક બને. કદાપિ અરધા દિલના ન બને.
તમારી શકિત ચોગ્ય માર્ગે દોરે. ૯ સ્વચ્છતાનું રહસ્ય સારી પેઠે સમજી તમે સ્વચ્છ અને સુઘડ બને; અને
આસપાસ પણ સ્વચ્છતા ને વ્યવસ્થા રચે. ૧૦ બાહ્ય સ્વચ્છતા સાથે મનની પવિત્રતાને મેળ હોવું જોઈએ. ૧૧ “પિતાને ઓળખ” તમારામાં ઘણી ગુપ્ત શક્તિઓ છુપાએલી છે તેને
નકામી પડી રહેવા ન દો. દરેક શકિતને યોગ્ય કાર્ય સેપે અને એ રીતે
શકિતને વિકાસ સાધે.. ૧૨ જગતની કોઈપણ ચીજને નકામી ન ગણે. તેનું વિવેકથી પૃથકકરણ કરો -
કરતાં શિખે, જેથી તેનું ખરું રહસ્ય સમજાશે.

Page #11

નીતિ બોધ વચને.
૨૨૭ ૧૩ તમારા વિચારોને ઉતાવળી આ નિર્ણયથી તણાઈ જવા નહિ ઘો; ઉંડા વિચાર
કર્યા વગર તમારો નિર્ણય જણાવો નહીં. ૧૪ કેઈના તરફ દુષ્ટ ઇચ્છા બુદ્ધિ નહીં રાખદ્વેષ નહીં રાખે. ૧૫ સરલ અને સ્પષ્ટ વક્તા બનો. મનને ચેકબું-પ્રસન્ન રાખે. ૧૬ હમેશાં વિનયી-નમ્ર-મૃદુ સ્વભાવના બને. ૧૭ દરેક તરફ દયાવાન બને. તમારી મદદ શોધતે આવે તેને કેઈ જાતના
સંકોચ કે ભેદ વિના આપો, તેનો બદલો તમને મળી રહેશે. અભય આપી
ને તમે ભય મેળવી શકશે. ૧૮ તમારાથી ઉતરતા દરજજાના માણસો સાથે વાત કરતા હો ત્યારે પણ મેટા
પણાનો ઘમંડ ન કરે. મળતાવડા ને માયાળુ બનો. સ્વમાન પણ સાચવે.
તમારી ભલમનસાઈને દુરૂપયોગ ન થાય. ૧૯ કંઈપણ વાતને અહંકાર ન કરે. આપણા કરતાં વધુ સારા, વધુ શકિતશાળી
પરોપકારી માણસે હોય તેમનું અનુકરણ કરો. ૨૦ તમારા વ્યવહારમાં હમેશાં સરલ બને. જે એક વાર પ્રતિષ્ઠા ગુમાવશે તે
તમે હંમેશના ગયા, માટે પ્રતિષ્ઠા જાળવી રાખશે. ૨૧ પ્રમાણિકતા એ સૌથી ઉત્તમ સિદ્ધાન્ત છે. સામાન્ય બાબતમાં પણ હંમેશ
પ્રમાણિક બને. અપ્રમાણિક માણસ જીવનમાં કદાપિ સફળ થશે નહીં. ૨૨ કોઈપણ વાતને છેટે ડોળ કરે નહી. ઘણાએક ઘણું બેલી ડું કર્તવ્યમાં
મૂકે છે, જ્યારે તમે ડું બેલી ઘણું કરી બતાવે. ૨૩ બીજા તમારી–તમારા ગુણની પ્રશંસા કરે ત્યારે તમે તમારી જાતને ભેળવે
નહીં. આત્મલાઘા કરો નહીં, તેમ ઈ છે પણ નહીં. ૨૪ હમેશાં બહાદુર અને હિમ્મતવાન રહે તે જય-વિજય પામશે. ૨૫ તમારી જાતને દુઃખથી કસતા રહે. તેનાથી ટેવાઈ તમે મજબૂત બનશે
જેથી તમારા જીવનમાં તમારે કંઈ ડરવાનું રહેશે નહીં. ૨૬ આવતીકાલને વાયદે છોડે નહીં, જે સારું કામ આજે જ કરવું જોઈએ
તે કાલ ઉપર ન રાખે. વચમાં રાત્રિગે તમારા વિચાર બદલાઈ જાય. ૨૭ તમે બીજા તરફથી જેની આશા રાખે તે જ પ્રમાણે બીજા તરફ તમે વર્તે.
સહુને અનુકૂળ થઈને ચાલવાનું પસંદ કરવું. ૨૮ દરેક માણસને બંધુરૂપ સમજે અને તેને માટે તમારૂં બનતું કરે. એક
બીજાને મદદ કરવી એ આપણી ફરજ છે.

Page #12

૨૨૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
૨૯ સાચું સુખ દરેકને વસમાન ગણવામાં જ અને બીજાનું ભલું કરવામાં જ
સમાએલું છે. જો એમ થઈ ન શકે તે જીવનની સાર્થકતા શી ? ૩૦ જીંદગી માત્ર ક્ષણિક સુખવિલાસો માટે નથી પણ ઘણે અતિઘણો ઉચ્ચ
ઉદ્દેશ-જીવન ઉદ્દેશ સિદ્ધ કરવા માટે છે. ૩૧ સમય બરબાદ ન કરે. જે ગુમાવશે તે ફરી આવશે નહીં. ૩૨ દરેક જણ પાસેથી કાંઈક પણ સદ્દગુણ ગ્રહણ કરવાનો પ્રયાસ કરે, તેની
ભૂલે–ખામીઓ તરફ ન જુઓ. તેની ઉજળી બાજુ જુઓ. દરેક ચીજ
આપણને શિખામણ લેતા આવડે તો આપી રહી છે. ૩૩ દરેક કામમાં આસ્થા રાખ-રાખતાં શિખે. ૩૪ આદત ઘડવામાં હંમેશા કાળજી રાખે. સારી આદતે જરૂરી પાડવી. ૩૫ તમારા નિર્ણિત કરેલા કાર્યોમાં નિયમિત બનો. નિયમિત માણસોને
વિશ્વાસ થઈ શકે છે; બીજાને નહીં. ૩૬ સહુની સાથે ખૂબ સભ્યતાથી વર્તો, ચિન્તારહિત-પ્રસન્ન રહો. ૩૭ કેઈને પણ તિરસ્કાર ન કરો. બીજાઓની લાગણી અનુભવતાં શિખ
અને તે મુજબ તમારા માર્ગોને દેરવે. ૩૮ કેઈને પણ પીડા ન ઉપજાવે. સહુને સ્વ આત્માની જેમ ચાહે. ૩૯ કદાપિ સત્ય છેડે નહીં અને અસત્ય વદે નહીં. બીજાની સાથેના વ્યવ
હારમાં હંમેશા સાચા ને પ્રમાણિક બને. મશ્કરીમાં અસત્ય ન આવે તે
પ્રયાસ કરે. માયામૃષા ન જ સે. ૪. સહુની સાથે દયા અને પ્રેમની લાગણીથી વર્તવું જોઈએ. ૪૧ જે તમે આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ અને તંદુરસ્તી ચાહતા હે તે કદાપિ અભક્ષ્ય
ભક્ષણ ન કરે. માદક વસ્તુથી દૂર પરહેજ રહે. ૪૨ સત્ય અને સરલ માર્ગે ચાલે. સાદાઈ અને સંયમ આદરે. ૪૩ તમારી પાસે જે કાંઇ હોય તેનાથી સ્વાત્મસંતોષી રહો, જેથી તમને
હંમેશનું સુખ જણાશે. તમને જે કઈ મિલકત બીજાએ સુપ્રત કરી
હોય તે બાબતમાં કદાપિ પણ વિશ્વાસઘાત કરતા નહીં. ૪૪ પ્રથમના પચીસ વર્ષ સુધી બ્રહ્યાચારી જીવન ગુજારે. ત્યારપછી ગૃહસ્થ
જીવનમાં સ્થિર થાઓ ત્યારે તેમાં ઘણું જાતની ફરજો બજાવવાની હોય છે
તેને ન વિસારે. વિષયવાસના ઓછી કરવાથી તે બની શકે છે. ૪પ વિષયવિકાર વધે એવા બાહ્ય રૂપ-રંગથી સુએ મહાવું ન જોઈએ.
તત્વષ્ટિથી વિચાર કરતાં વિષયવિકાર ઉપર જય મળી શકશે.

Page #13

નીતિ મેધ વતા.
૨૨૯
૪૬ માનસિક શક્તિઓના વિકાસના આધાર મહુધા બ્રહ્મચર્ય પાળવા ઉપર રહે છે, જેથી હમેશા વિચાર, વાણી તેમજ વનમાં સંયમી રહે-રહેવા પ્રયત્ન કરા.
૪૭ કાઇપણ ખરાબ વિચારને પેાતાના મનમાં પેસવા ન દ્યો.
૪૮ સ્ત્રી સાથે એકાંત સેવન કરે નહિ, તેની સાથે હાંસી-મશ્કરી કરી નહીં, તેમજ તેના અંગેાપાંગાદિકની સુ ંદરતા નિહાળા નહીં.
૪૯ તમારા વિકારા અને સ્વાદો ઉપર કાબૂ મેળવવા પ્રયત્ન કરશે. વિકારાના ગુલામ ન અનેા, પણ તેમને કાબૂમાં રાખા.
૫૦ તમારી જરૂરીયાતા એછી તેમ તમે વધારે સુખી રહેશે.
૫૧ પગ જોઇને પાથરણું ખેંચા. તમારા ખર્ચીને આવકની હદમાં રાખવાની કાળજી રાખા. ખીજાએ પાસેથી લઇ દેવુ' કરશે નહીં. ખાસ કરીને તમારા મિત્ર-સ્વજનના લેદાર કે દેદાર ન બને; નહિ તે કદાચ તમારે મિત્રતા ને પૈસે અને ગુમાવવાં પડશે.
પર કસોટી કર્યાં વગર વિશ્વાસ કરશે તે તમારે પસ્તાવુ' પડશે. સચ્ચાઇની કસેાટી કર્યા પહેલાં કેાઇમાં વિશ્વાસ મૂકે નહીં.
૫૩ મિત્રની પસંદગીમાં ખાસ કરીને કાળજી રાખા.
૫૪ જાહોજલાલી મિત્રા મેળવે છે અને મુશ્કેલી તેની સેાટી કરે છે. જો ખર્ હિત ઇચ્છતા જ હા તે સાચા સાન્મત્રને શેાધી તેના જ ખૂબ આદર કરી, જેથી મને ભવ સુધરી શકે.
૫૫ એક સ્વાર્થ મિત્ર હાય છે અને બીજા નિઃસ્વાર્થ મિત્ર હાઇ શકે છે, તેના ભેદ સમજી તેના ચેાગ્ય આદર કરે.
૫૬ ગા અને પન્નગ ( સર્પ) ની પેરે પાત્રાપાત્રને વિવેક કરવા ચેાગ્ય છે. ગૌને નીરવામાં આવતા ઘાસમાત્રથી અમૃતસમુ ધ નીપજે છે અને સાપને પાવામાં આવતાં દૂધમાંથી વિષ-ઝેર પેદા થાય છે. પાત્રાપાત્રમાં એટલા બધા તફાવત છે.
૫૭ અજ્ઞાનવશ કોઇને તેની પ્રકૃતિ કે નબળાઇને માટે ખીજવવા નહીં. આપણે તેને સારૂ દૃષ્ટાન્ત બેસાડવુ' અને ખરે માર્ગ ખતાવવા જોઇએ. ૫૮ જે સદ્ગુણુ આપણે જીવનમાં ઉતાર્યાં સમજાવી છાપ પાડી શકાય છે.
હાય તે સ'ખ'ધી સામાને સચોટ
ઇતિશમ્. સં॰ સગુણાનુરાગી મુનિ॰ શ્રી કપૂરવિજયજી મહારાજ.

Page #14

૨૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ OOOOOOOOOOOOOOOOOOO છે અમારી પૂર્વદેશની યાત્રા.
(ઐતિહાસિક દષ્ટિએ.) GOOG લેખક–મુનિ ન્યાયવિજયજી ClOOO
(ગતાંક પર ૨૦૮ થી શરૂ ) બાકી પંચમ કાલનો પ્રભાવ અહીં પણ દષ્ટિગોચર થાય છે. કુસંપ રાક્ષસનું ઘર અહીં પણ છે. અજાણ્યાને કે નવીન આવનારને લગારે ખબર ન પડે, અરે તેની ગંધ સુદ્ધાં ન આવે કે અહીં કુસંપ હશે; પરંતુ સ્થાલીપુલાક ન્યાયેન અંદર ઉતરીને જેનારને તરત જ તેની બાબો આવ્યા વગર નહિં રહે. જેટલી મોઢાની મીઠાશ અને વાણીને વિનય છે તેટલી હદયની શુદ્ધિ અને સાચી નમ્રતા, વિનયભાવના હેત તે આજે બંગાળમાં જેનું સ્થાન બહુ જ ઉંચું હોત; અને ભારતમાં તેમની કીર્તાિને ડંકા વગના હેત યત્ર સર્વેપિનેતારઃ હેય બધાય અહમેંદો હોય અને ઈર્ષ્યાનું સામ્રાજ્ય હોય ત્યાંથી ઉદય કે પ્રભાવના-ગૌરવ સેંકડો કોશ દૂર જ છે, એ સમજવાની જરૂર છે. એક વકીલ મહાશયના શબ્દોમાં કહું તે બધાય વાસુદેવો છે, અતુ. કલિકાલના પ્રભાવથી કાણુ મુક્ત છે કે તેઓ પણ મુકત હોય ? છતાં ગુજરાત, કાઠિયાવાડ, મારવાડ કે મહારાષ્ટ્રની વર્તમાન પરિસ્થિતિ કરતાં અહીં ઘણે જ ફેર છે, એ એછી ખુશીની વાત નથી.
- પૂર્વ દેશનાં કેટલાંય તીર્થોને વ્યવસ્થાપક શ્વેતાંબર જૈન તીર્થંકમીટીના મેનેજર મહારાજ બહાદુરસિંહજી બાલુચરમાં-હાલમાં કલકત્તા વસે છે. પૂર્વપુણ્યના પ્રતાપે આવો સુંદર સુયોગ તેઓશ્રીને સાંપડ્યો છે, તેને લાભ લઈ તીર્થરક્ષાનું કાર્ય વ્યવસ્થિત કરી સુન્દર રીતે તેને વહીવટ કરે એમ દરેક ઇરછે છે પોતાની શ્રી, ધી, લાગવગ અને સત્તાને યદિ સુન્દર રીતે વિવેકપૂર્વક ઉપગ કરી તીર્થરક્ષા કરે તો પૂર્વદેશમાં એક પણ તીર્થ એવું ન રહે કે જેથી કોઈને અરતિષ કે ઉકળાટ જેવું રહે; એટલું જ નહિ કિન્તુ કાઈ પણ તીર્થ જીર્ણ હાલતમાં પણ ન જ રહે શાસનદેવતા તેમને બુદ્ધિ અર્પે એ શુભેછો.
અહીથી સુંદર વનરાજીથી વિરાજતાં, તીર્થકરોના પાદરેણુથી પુનિત સઘન જંગલોનું નિરીક્ષણ કરતાં ચંપાનગર તરફ વિહાર કર્યો. અન્તિમ તીર્થપતિ મહાવીરદેવે વિહાર કરેલાં ગ્રામોનાં નામ વર્તમાન ગ્રામો સાથે તથા માર્ગ સાથે મેળવતા કઈક નવીન પ્રાત કરવાની અભિલાષાથી ચર્ચાઓ કરતા આગળ વધ્યા. અજીમગંજથી ચંપાનગર ૧૦ ૨ માઈલ દૂર છે, વચમાં ૭૦ મા માઈલ ઉપર બાંસી આવ્યું. બાંસી,
આ સ્થાનેથી ચંપાનગર ૧૬ કેશ-૩૨ માઈલ દૂર છે. ભાગલપુરથી એક નવી નાની

Page #15

અમારી પૂર્વ દેશની યાત્રા.
૨૩૧
રેલ્વેલાઇન કાઢી છે જેનુ આ અન્તિમ સ્ટેશન છે. સ્ટેશનનું નામ મારહિલ છે. બાકી ચોતરફ મેટરા દાડે છે. શ્રાવકાએ તે। ભાગલપુરથી રેલ્વેલાઇને અહીં આવવું ઠીક છે. ગામનું નામ ખાંસી છે. સ્ટેશનની નજીક જ છે, અમે તે કામબહારની ડી. એ. ની ધર્મશાળામાં ઉતર્યાં હતા. ગામમાં દિગંબર જૈન ધર્મશાળા છે, પરન્તુ અમે શ્વેતાંબર જૈન સાધુ હાવાથી અમને ધર્મશાળામાં ઉતરવા ન જ દીધા. ( અહીં અમને પડેલી અગવડ કે મુશ્કેલીનું વર્ષોંન આપી શ્વે. દિ, શ્રાવકામાં મનભેદ કરાવવા નથી માગત; પરન્તુ ધશાળાના મેનેજર મહાશયે પેાતાની માનવતા રાખી હાત તે કાંઇ વાંધા જેવું ન હતું. વૈષ્ણવ મહાશયે ધર્માંશાળામાં ઉતાર્યાં પણ તે મહાશયે તે પેાતાનું મૂળ સ્વરૂપ જ અતાવ્યું–અસ્તુ )
અમે જે સ્થાને ઉતર્યાં હતા ત્યાંથી એ થી ૨૫ માઇલ દૂર મંદાગિરિ નામને પહાડ છે. મંદારહિલ સ્ટેશનથી ! માઇલ દૂર પહાડ છે. મંદાગિરિ ઉપર વાસુપૂજ્ય પ્રભુનું નિર્વાણ કલ્યાણક થયું છે. ચંપાનગરીનેા પ્રાચીન વિસ્તાર અહીં સુધી ગણાય છે. પહાડના ચઢાવ માઇલથી એ છે. ઉપર એ દિશ છે, ત્યાં શ્રી વાસુપૂજ્ય પ્રભુની પાદુકા છે. પાદુકા જીણુ અને ધસાઇ ગયેલ છે. મદિરાની સ્થિતિ પણ એવી જ છે, પણ છે પ્રાચીન. સાંભળવા પ્રમાણે પહાડ દિગબરેએ હમણાં હમણાં વેચાતા લીધે છે અને ત્યાં પેાતાની સત્તા જમાવવા માંગે છે; પરન્તુ અમુક વર્ષો પહેલાં આ તીસ્થાન શ્વેતાંબરાના જ તાબાનું હતું. અહીંને વહીવટ અને વ્યવસ્થા શ્વેતાંબરા જ હતા. અત્યારે તે દર્શન અને પૂજને આવે છે. આજથી ત્રણસેા વર્ષો પહેલાં યાત્રાએ આવેલા વિદ્વાન જૈન સાધુએ આ તીનું વન આ પ્રમાણે આપે છે.
કરતા
rr
ચંપાથી દક્ષિણુ સાર હૈ, ગિરિ કાશ સાલ કહે તે ડાંમિ, તિહાં મુક્તિ પ્રતિમા પગલાં કહિવાય, પણિ એવી વાણિ વિષ્યા તરે, કહે તે તીરથ ભૂમિ નિહાર રે
મક્ષુદ્દા નામ મદાર રે; વાસુપૂજ્ય સ્વામિ રે. યાત્રા થેાડા જાય રે; લેાક તે દેશી વાત રે આયા ભાગલપુર સુવિચાર રે.
( પ્રાચીન તીર્થં માલા, પૃ. ૮૨, સૌભાગ્ય વિ. )
એટલે અત્યારનું મંદારહિલ એ જ પુરાણું મદાગિરિ છે, જે પ્રાચીન શ્વેતાંબર તીર્થં છે. ( દિગંબર મહાનુભાવા શ્વેતાંબરેાના તીર્થોમાં હક્ક માટે લડે છે, ઝધડે છે, પરન્તુ આખા શ્વેતાંખર તીર્થં જ દિગંબર કરી દ્યે છે, પેાતાના તાબામાં કરી લ્યે છે તે તેમની કાચિત વૃત્તિના પુરાવા છે. વરાડમાં આવેલ મુતાગિરિ પણ શ્વેતાંબર તી હતું. ૧૯૪૦ સુધી તેને વહીવટ પણ શ્વેતાંબરા જ કરતા. હાલમાં ત્યાંનાં દરેક મંદિરમાં મૂળનાયક તથા બીજી મૂર્તિ આ શ્વેતાંબર છે. આ પહાડ પણ તેમણે વેચ તે લીધેલ છે, તેમજ ટેધર, તથા મહાવીરજી પણુ શ્વેતાંબર તીક્ષ્ણ જ હતાં-છે. જેને દિગ ંબર કરવા પ્રયત્ન ચાલે છે. )

Page #16

૨૩૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
મંદારગિરિ ઉપર જઇ વાસુપૂજ્ય પ્રભુના નિર્વાણ કલ્યાણકના પવિત્ર મંદિરમાં દર્શન કરી અમને ઘણો જ આનંદ થયો. અહીંથી વિહાર કરી વાસુપૂજ્ય પ્રભુની તથા વીર પ્રભુની પાદરેથી પુનિત ભૂમિની ફરસન કરતા ભાગલપુર આવ્યા. ભાગલપુર.
અજીમગંજથી ૧૨ માઈલનો વિહાર કરી અમે સીધી પાકી સડકે અહીં આવ્યા. રસ્તામાં પાર વિનાની મુશ્કેલીઓ તો પડતી પરંતુ પૂનિત તીર્થભૂમિની ફરસનાના ઉત્સાહે બધું વિસારી દેતા હતા. ભાગલપુરમાં ૮-૧૦ શ્રાવકનાં ઘર છે. શ્રાવકેએ ભાગલપુર સ્ટેશને ઉતરવું અને સામે જ જૈન વેતાંબર ધર્મશાળા છે. અંદર શ્રી વાસુપૂજ્ય પ્રભુનું સુંદર મંદિર છે. અંદર મિથિલા નગરીના પ્રાચીન મંદિરમાંથી શ્રી મલ્લિનાથ પ્રભુની તથા નમિનાથ પ્રભુની કસોટીની પાદુકાઓ લાવીને પધરાવેલ છે. પાદુકા બહુ જ સુંદર અને દર્શનીય છે. મિથિલા નગરીમાં બન્ને તીર્થકર દેવનાં ચાર–ચાર કલ્યાણક થયાં છે. અન્તિમ તીર્થંકર શ્રી વીર પરમાત્માએ અહીં બે ચાતુર્માસ કર્યો છે આજ તો નથી એક પણ શ્રાવકનું ઘર કે જિનમંદિર. જે જીનમંદિર હતું ત્યાં જિનવરેન્દ્રની મૂર્તિના બદલે શિવલીંગ વિરાજે (?) છે. બ્રાહ્મણનું જોર છે. વિદ્યાનું કેન્દ્ર છે. મૈથીલી બ્રાહ્મણો સમર્થ વિદ્વાન અને કટર માંસાહારી-માછલી તથા દેવદેવી આગળ ધરેલાં પશુના બલિદાન ખાવામાં નામાંકિત (3) ગણાય છે, અત્યારે તે આ તીર્થસ્થાન વિચ્છેદ જેવું ગણાય છે. કોઈ દાનવીર, ધર્મવીર, શાસનપ્રેમી પુરૂષ જાગે અને તીર્થને ઉદ્ધાર કરી પુનઃ તીર્થ સ્થાપે તો અમાપ પુણ્ય ઉપાર્જન થાય તેમ છે. નવાં તીર્થ સ્થાપવા કરતાં આવાં પ્રાચીન કલ્યાણક ભૂમિના તીર્થોને વિચછેદ જતાં બચાવી જીર્ણોદ્ધાર કરવાની ઘણી જ જરૂર છે. નવાં તીર્થોની સ્થાપના કરતાં આવાં તીર્થોના ઉદ્ધારમાં અગણિત પુણ્ય સમાયું છે. હાલમાં તે કલકત્તાના સુપ્રસિદ્ધ દાનવીર બાબુજી શ્રી રાયબદ્રિદાસજીએ વેચાતી લીધેલી જમીન વિદ્યમાન છે.
ભાગલપુરમાં રેશમનાં કારખાનાં, તથા તેને ધંધે ઘણે છે. ભાગલપુરથી ચંપાનગર ત્રણ માઈલ દૂર છે વચમાં નાથનગર આવે છે. આ સ્ટેશન પણ છે. સ્ટેશનથી નજીકમાં જ રાયસુખરાજરાયનું સુંદર કાચનું મંદિર છે. મંદિર નાનું, નાજુક અને રમણીય છે. તે નીચે બાજુમાં ઉપાશ્રય છે અને પછવાડે બાબુજી પોતે રહે છે. અહીં પાંચથી છ ઘર છે. અહીંથી ચંપાનગર ૧ માઈલ દૂર છે.
(ચાલુ)

Page #17

પરમાથે માર્ગમાં નડતા આઠ વિને.
૨૩૩ FFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFF; ફ પરમાર્થ માર્ગમાં નડતા આઠ વિઘો. કરFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFF
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૦૫ થી શરૂ ) ગુરૂભાવ–(૫) સાધન અવસ્થામાં ગુરૂમાવ થતાં મનુષ્યને માટે કેટલીક વખત બહુ હાનિકારક થઈ પડે છે, અને તે વખતે સિદ્ધ અવરથા પ્રાપ્ત પિતે તે ન કરી શકે, કારણ કે તે સાધનપથ રેકાઈ જાય છે જેથી તે બીજાને, પણ પાર પહોંચાડી શકતો નથી; અને અંધે અંધાની લાકી પકડી સર્વને ધકેલી દે છે તેવી દશા તેની થાય છે. સ્વયં લક્ષ્યતક પહોંચે નહિ ત્યાં સુધી ગુરૂભાવને અધિકારી થઈ શકતો નથી. ભક્તો કે સેવા કરે તે તેના ઉપર મહ થાય છે, અને કોઈ પ્રતિકુલ થાય તો તેના ઉપર કોધી બને છે. છેવટે કષાયો વધી જતાં પતન થાય છે. સાધનમાર્ગમાં બીજાને સાથી બનાવ, મિ. ત્રભાવે એકબીજાને સહાયતા કરવી, ભૂલેલાને માર્ગ બતાવે, બિમારની સેવા કરવી, અશકતોને શક્તિવાળા બનાવવા, વૈર્ય પ્રદાન કરવા તે જ સાધકનું કર્તવ્ય છે; પરંતુ પિતાને ગુરૂ મનાવી–પતે ગુરૂ બની અન્ય પાસે સેવા કરાવવી, પૂજા પ્રાપ્ત કરવી; પોતાને ઉંચા માની બીજાને નીચા માનવા, સંપ્રદાયને મમત્વ વધારવા પ્રયત્ન કરવા, પિતાના મત આગ્રહથી ચલાવવા, પિતાના પરાક્રમ જણાવતાં બીજાની નિંદા કરવી, લઘુતા બતાવવી વગેરે ભૂલ સાધનપથગામીએ નહિ કરવી જોઈએ.
બાહોદેખાવ-આડંબર પરમાર્થ સાધનમાં દેખાવની ભાવના અતિ બૂરી છે વસ્ત્ર, ભજન, આશ્રમ વગેરે બાબતોમાં મનુષ્ય પહેલાં તે સંયમભાવથી કાર્ય કરે છે, પરંતુ પછી પ્રા કરીને દેખાવનો ભાવ આવે છે. પ્રથમ આશ્રમ એ સુંદર બનાવે છે જેને દેખતાં લેકોનું મન મેહિત થઈ જાય. ભેજનમાં એટલી સાદાઈ બતાવે કે લોકો આકર્ષિત થઈ જાય, વસ્ત્રો સાદા અને એવા ઢંગથી પહેરે કે તેને જોતાં મનુષ્યોના મન એકદમ ખેંચાય; પરંતુ જ્યારે તે ધીમે ધીમે દેખાવડર રૂપે (આમ ખરેખર સાધનપથ ઉપર ન હોવાથી) થઈ જાય છે ત્યારે સાધકને સાધના પરથી પાડી નાખે છે જેથી બહારના દેખાવથી સદા બચતાં રહેવું જોઈએ.
પરદેષ ચિંતન- ૬) સાધનમાર્ગમાં આ વસ્તુ પણ મહાન વિનરૂપ છે. જે મનુષ્યો પારકા દેષનું ચિંતન કરે છે તે પરમાત્માનું ચિંતન કરી શકતો નથી. આવા મનુષ્ય વાણીવિલાસ માટે હશીયાર હોય છે. કેઈપણ મનુષ્યમાં

Page #18

૨૩૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ ,
જે કંઈપણ ગુણ હોય તેની સાથે કંઈ વાધ, સ્વાર્થ ભંગ કે ઇષ હોય તે તે ગુણને દોષરૂપે અને પોતાના પ્રિયજન કે સ્વાર્થ જેની પાસે સાધવાને હોય તેના દોષને ગુણરૂપે અને યત્કિંચિતને મેરૂસમાન ગુણરૂપે જાહેરમાં એવી સફાઈથી રજુ કરે છે કે લોકો તેટલી વખત અંજાઈ જાય છે. આવા મનુષ્ય હંમેશા દંભી હોય છે અને તેવા મનુબે જ પરદોષ-ચિંતન કરનાર અવશ્ય હોય છે, તેથી તે કદાચ સાધનમાર્ગ પર હોય તે તેનું પતન થાય છે અને ન હોય તો સાધનમાર્ગમાં તે પ્રવેશ કરી શકતો નથી. તેના ચિત્તમાં હંમેશા દ્વેષાગ્નિ પ્રજળ્યા કરે છે. તેની જ્યાં જ્યાં દષ્ટિ જાય ત્યાં ત્યાં તેને દોષ જ દેખાય છે, અને જ્યાં જ્યાં જાય ત્યાં આત્મલાધા અને પરની નિંદા જ કરી બેસે છે. પરદોષ દશન અને પરનિંદા સાધનપથમાં ઉંડા ખાડા જેવી છે કે જેમાં તેને ધકેલી દે છે, જેથી સાધકે પિતાની સાચી નિંદા કરવી અને પિતાનામાં શું દોષ છે તે જોવા જોઈએ. જગતમાં ઉદાસીન રહેવું તે તેને માટે શ્રેયસ્કર છે.
સાંસારિક કાર્યોની અધિકતા-(૭) મનુએ ઘરના સાંસારિક, વ્યવહારના, આજીવિકાના વગેરે કાર્યો એટલી હદસુધી કરવા જોઈએ કે જીંદગીની આવશ્યક બાબતે વિચારવા માટે પર્યાપ્ત સમય પણ રહે. જે માણસ દિવસરાત ઉપરોક્ત કાર્યોમાં મંડયે રહે છે તેને વિશ્રામ કરવાની પણ ફુરસદ રહેતી નથી તેમજ કલાક-બે કલાક સ્વાધ્યાય, ધ્યાન, આત્મચિંતન, પરમાત્મ ભકિત કરવાને પણ અવકાશ મળતું નથી. તેમનો આખો દિવસ વેપારમાં અને પૈસા કમાવા માટે હાયય કરતા વિતે છે. ધર્મધ્યાન કરવાનું, યાત્રાના પવિત્ર સ્થળોમાં વિચરવાનું, સુકૃત્યમાં ઉદારતાથી પૈસા આપવાનું મન થતું નથી, અને પિતાના તે કાર્યોની ચિંતામાં- આર્તધ્યાન કરતાં કરતાં જ નિદ્રાને આધીન બને છે અને વખતે તેને તેના સ્વમાઓનું પણ સેવન થયા કરે છે. ખરી રીતે તે સાંસારિક પદાર્થોની અધિક સંગ્રહની ઇચ્છા તે જ દૂષિત છે. ભલે ધનસંચય કર્યા જવાય છતાં એટલા કામ તે નહિ વધારવા જોઈએ કે જેની સંભાળ, રક્ષણ અને દેખરેખ રાખવા જતાં જીવનના અમૂલ્ય સમયમાં છેવટ એજ ઘડી રવસ્થ ચિત્તે પરમાત્મભકિત–આત્મકલ્યાણ કર્યા વિના વીતી જાય. જે બિચારાઓને પેટ પૂરું ભરાતું નથી તે કદાચિત દિનરાત ધંધામાં મંડયે રહે, તેમજ વધારેમાં વધારે કાર્યને વિરતાર કરે તે તો કદાચ ક્ષેતવ્ય છે, પરંતુ જે સીધી કે આડકતરી રીતે (જેને ધન પુષ્કળ છે–પુષ્કળ મળે છે તેઓ) ધનની વિશેષ પ્રાપ્તિ માટે કાર્યોનેધંધાને એકલા વધારે જ જાય છે તે તે ચોકખી રીતે ભૂલ કરે છે. એટલા માટે
જ્યાં તક મળી શકે ત્યાં સાધક પુરૂએ સાંસારિક કાર્યો એટલે સુધી કરવા જોઈએ કે જેટલામાં ગૃહરથ જીવનને ખર્ચ સાદી રીતે ચાલી શકે, પ્રતિ

Page #19

મનનું રહસ્ય અને તેનું નિયંત્રણ
૧૩૫
| મનનું રહસ્ય અને તેનું નિયંત્રણ. |
અનુવાદકવિ દાસ શાહ
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૧૭ થી શરૂ) કઠિન અને શ્રમસાધ્ય કામ કર્યા પછી મનને થાક લાગે છે, એથી એ આત્મા ન હોઈ શકે, આત્મા તે અનંતશકિત છે, મન તે આત્માનું કેવળ હથિયારમાત્ર છે. એને નિયમિતપણે શાસિત કરવું જોઈએ. જેવી રીતે તમે અનેકવિધ કસરતવડે શારીરિક-શક્તિને વિકાસ કરે છે તેવી જ રીતે તમારે માનસિક શિક્ષણ, માનસિક સંસ્કૃતિ અને માનસિક શ્રમવડે મનને શિક્ષિત કરવું જોઈએ.
સ્વકાળમાં ઈન્દ્રને એવી રીતે હટાવી દેવામાં આવે છે કે જેવી રીતે આપણે સુઈ જવા પહેલાં આપણા પિશાક હઠાવી દઈએ છીએ. મન સ્વMાવસ્થામાં કેવળ કીડા કરે છે. સ્વપ્રમાં જમીન, સમુદ્ર, બાગબગીચા, હાથી, ઘોડા કશું નથી હોતું, પરંતુ મન પિતાની અંદરથી જાગ્રતદશામાં પ્રાપ્ત થયેલા પદાર્થો દ્વારા તેની સૃષ્ટિ રચે છે. તે દ્રષ્ટા તેમજ દ્રશ્ય છે. સ્વમ જ્યાં સુધી હોય છે ત્યાં સુધી તે સ્વમ વિષય હોય છે. જેવા તમે જાગ્રતદશામાં આવે છે કે તરતજ સ્વામિક પદાર્થ નષ્ટ થઈ જાય છે; પરંતુ જાગ્રત અવસ્થાના પદાર્થ માનથી અલગ રવતંત્ર અસ્તિત્વ રાખે છે અને જાગ્યા પછી તમે એને હમેશાં યથાસ્થાન જુઓ છો. એટલા માટે એ દ્વિકલ કહેવાય છે. એને માટે એક દષ્ટાંત છે. દેહનાર ત્યાં સુધી જ ઉભો રહે છે જ્યાં સુધી ગાય દેહવા દે છે, ગાય પણ ત્યાં સુધી જ ઉભી રહે છે જ્યાં સુધી દેહનાર રહે છે. દિન નિયમિત રીતે પરમાત્મભકિત, દેવ-ગુરુ-ધર્મની સેવા, જ્ઞાનની અભિવૃદ્ધિ, પરમાર્થ સાધન માટે સમય મળી શકે, ચિત્તની અશાંતિ ન થાય, પ્રમાદ અને આળસને પ્રસંગ ન પ્રાપ્ત થાય, કર્તવ્ય પાલનની તત્પરતા બની રહે અને મનુષ્ય જીવનનું મુખ્ય ધ્યેય પરમાત્મ-પ્રાપ્તિનું ભૂલથી પણ વિસ્મર; ન થાય.
વિને આ સિવાય નાના નાના ઘણા છે પણ આ આઠ મુખ્ય હેવાથી તેનું વર્ણન અહિં ટુંકમાં આપ્યું છે. દેવ-ગુરૂ-ધર્મ ઉપર શ્રદ્ધા રાખવાથી, તેને આશ્રય ગ્રહણ કરવાથી વિદને નષ્ટ થાય છે અને પરમાત્મ મરણ, ભજન - ભક્તિથી પરમાર્થ પથ ઉપર ચાલતા મનુષ્ય છેવટે પરમાત્મા બને છે.
અ, સં. ગાંધી,

Page #20

૨૩૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
જ્યારે તમે આ દુ:ખમય જગતમાં માનવી કષ્ટોની ઇચત્તા જાણેા છે. ત્યારે તમે વસ્તુતઃ સત્ અને અસત્ જાણી શકે છે. એ જ વિવેક છે-બ્રહ્મ સત્ છે, જગત અસત્ છે. વિવેકથી જ શ્રદ્ધા વધશે અને આત્માનુભવ માટે અભિલાષા અથવા તીત્ર ઉત્કંઠા ઉત્પન્ન થશે ત્યારે જ તમને સદા સત્યનું જ સ્મરણ થશે અને છેવટે તમને જણાશે કે આત્મા જ પરમાત્મા છે. સતત અભ્યાસવડે નામ રૂપ અને સંકલ્પ લુપ્ત થઇ જશે, અને તમે આત્માનુભવ કરશેા. વિવેક, શ્રદ્ધા, અભિલાષા, સતત સત્યાનુસ્મરણ, સ્વીકરણ અને છેવટે અનુભવ 'એ આત્માનુભવના ઉપાય અથવા વિભિન્ન અવસ્થાએ છે.
જ્યાં સુધી નામ અને ખ્યાતિની લેશણુ ઇચ્છા હાય છે ત્યાં સુધી સત્યનું દર્શન નથી થતું. સત્ય તે સ્વયમેવ ચમકી ઉઠે છે. અને વિજ્ઞાપનની આવશ્યકતા નથી હાતી. એ સ` જીવા અને પદાર્થોના આત્મા છે.
મન કોઇ ને કોઇ પ્રકારે કાઇ સુખપ્રદ અથવા અનુકૂળ ભાવનાઓમાં આ સક્ત થાય છે. કોઇ માણસ કાશ્મીરમાં રહેતા હાય કે ગમે તેટલે દૂર ગમે તે પ્રદેશમાં રહેતા હાય અને ત્યાંના ચિત્તાકર્ષક દશ્યેના ઉપભાગ કરતા હોય પણ તે સમયે તેના એકના એક પુત્રના આકસ્મિક અકાળ મૃત્યુના તાર મળે છે તેા તે આઘાતવશાત્ સૂચ્છિત થઇ જાય છે. તેને માટે એ દૃશ્ય સુખપ્રશ્ન નથી રહેતુ, તેની સામે એની મનેાહરતા નષ્ટ થઇ જાય છે. એ ધ્યાનની વિચ્છિન્નતા છે, શાક પણ એનાથી જ ઉપન્ન થાય છે. એકાગ્રતા અને ધ્યાન જ તમને સુંદર દશ્યો જોવાનું સુખ આપે છે.
કષ્ટ ત્યાં સુધી જ જણાય છે કે જ્યાંસુધી મનની સાથે આપણા સંબંધ રહે છે. ૨વાવસ્થામાં કઇ જ નથી રહેતુ. કલેશફાના પ્રયાગથી જ્યારે મનના શરીર સાથેના સંબંધ તુટી જાય છે ત્યારે કષ્ટને અનુભવ નથી થતા. કષ્ટ તે મનમાં થાય છે. આત્મા તે આનંદમય છે.
ચેાથી આધ્યાત્મિક દશા છે કે જ્યારે મનની ક્રીડા નથી હાતી, જ્યારે મને ઇશ્વરમાં–આત્મામાં નિમગ્ન થઇ જાય છે. એ ચતુર્થાં પરિણામ છે જેની અંદર અનન્ત આત્માનંદ પ્રાપ્ત થાય છે. એ આલસ્ય, વિસ્મૃતિ અથવા વિનાશની અવસ્થા નથી. એ તે પૂર્ણ ચૈતન્યદશા છે કે જેનુ વર્ણીન જ ન થઈ શકે. એ સૌનું ચરમ લક્ષ્ય છે, એને જ મુકિત કહે છે, એ જ મેાક્ષ છે.
સંકલ્પ જ દિવ્ય વિભૂતિયાને પ્રકાશ, મહાન સત્ય અને સાવ ભૌમ છે. પ્રારભમાં અત્યંત લધુરૂપે વિકસિત બનેલેા એ સ`કલ્પ પ્રારંભિક ખીજ છે. ધીમે ધીમે વિકસિત થતાં થતાં એ એક સ્વચ્છ પરમાત્મા નિષ્પ્રભું કરવા

Page #21

૨૩૭
મનનું રહસ્ય અને તેનુ નિયંત્રણ,
લાગે છે, જ્યારે બુદ્ધિ બહારના ઢક્ષ્ચાનુ અવલાકન કરે છે ત્યારે તે સ્વયમેવ તેનામાં વિભિન્નતાનું નિરૂપણ કરે છે, ત્યારે સંકલ્પનું પ્રભુત્વ થાય છે.
જ્યારે સંકલ્પને અદ્ભુત રીતે વિકાસ થાય છે ત્યારે તે કઇપણ રીતે લાભદાયક નથી થતા; તેનાથી કેવળ ગેરલાભ થાય છે. સાંસારિક વિષયે પર ક્ષણભર વિચાર કરવા છોડી દો, એ સંકલ્પથી છુટકારો મેળવવા માટે વધારે શ્રમની આવશ્યકતા નથો. બધા સંકલ્પાના વિરોધથી મન નષ્ટ થઇ જશે. હાથ માં રહેલા ખીલેલાં એક ફુલને મસળી નાંખવામાં સ્હેજ પ્રયત્નની આવશ્યકતા રહેલી છે, પરંતુ સંકલ્પને હઠાવવામાં એટલા પ્રયત્નની પણ આવશ્યકતા નથી હૈાતી. વિચારને વશ કરવાથી સંકલ્પ નષ્ટ થઈ જશે. આંતરિક સંકલ્પથી ખાદ્ય સંકલ્પાને નાશ કરશે તેમજ શુદ્ધ મનવડે અશુદ્ધ મનનેા નાશ કરી અને આત્મજ્ઞાનમાં દૃઢતાપૂર્વક વિશ્રામ કરો.
એક તરફ પ્રકૃતિ છે અને બીજી તરફ આત્મા છે. મન એ અન્ને વચ્ચે પુલ બાંધે છે. એ પુલને ઓળંગી જાએ-એટલે મનને વશ કરશ. તમે ઇશ્વર સાક્ષાત્કાર કરશે.
મન જ તમને ઇશ્વરથી અલગ કરે છે, તમારી અને ઇશ્વરની વચમાં મનની જ દીવાલ ઉભી છે. પ્રણવના ચિંતન અથવા ભક્તિદ્વારા એ દીવાલને તેાડી નાખા, પછી તમને ઇશ્વરનો સાક્ષાત્કાર થશે.
ચક્ષુ, કાન અને વાણી એ ત્રણે મનને અહિર્મુખ કરે છે અને મનુષ્યને પુરેપુરા સાંસારક મનાવે છે. સાધનાને ઉદ્દેશ મનને અતઃ પ્રેક્ષદ્વારા અંત મુખ કરવાના છે અને આપણાં અંતઃકરણમાં સત્યને અનુભવ કરાવવાના છે. એ ઇન્દ્રિયાને અધ કરી દો. ત્યારે તમે મનને વશ કરી શકે છે। અને માનસિક શક્તિને બહાર પ્રવાાહત થતા રોકી શકે છે. એ ઇન્દ્રિયેા મનને ઉદ્ધૃત બનાવવાનું પ્રધાન કારણ છે. એને વશીભૂત કરવાથી અંતર્મુખ શક્તિ એકત્રિત અને છે.
દરેક મનુષ્યની અંદર એક એવી શકિત રહેલી છે કે જેનાથી તે તેની ઇચ્છાનુસાર દેવી પ્રવાહને રોકી શકે છે અથવા ખેાલી શકે છે. એ આપણું મનશકિત અથવા વિચાર પ્રયાગદ્વારા કરી શકીએ છીએ. ચિંતન કરી કે તમે ઇશ્વર છે, તમે ઇશ્વર સ્વરૂપ થઇ જશે. તમારી જાતને મૂખ ધારા, તમે મૂખ મની જશે. જો તમે રાજસિક હશે તેા તમે ભગવાનથી બહુ જ દૂર છે. તમે પેાતે તમારી જાતને ભગવાનથી દૂર રાખી છે. જો તમે સાત્વિક હશે તે તમે તમારી જાતને દૈવી અંતઃપ્રવાહની તરફ મુકત કરી છે. આધ્યાત્મિક જીવન આપણને અનન્તની સાથે જોડી દે છે. ઇશ્વરમાં તમને પ્રત્યેક વસ્તુની પ્રાપ્તિ

Page #22

૨૩૮
શ્રી આત્માનઢ પ્રકાશ
થાય છે, કેમકે તે સ્વયંભૂ અને પરિપૂર્ણ છે, ત્યાં તમારી પ્રત્યેક જરૂરીયાત અને કામના તુષ્ટ થાય છે; તે સિવાય ભૌતિક જીવન છે જે આપણને ચારે દિશાએ ભૌતિક જગતથી જોડે છે. વિચાર જ આધ્યાત્મિક જીવન અને ભૌતિક જીવનની વચ્ચે ક્રીડા કરે છે.
વિચાર એક જીવતી શક્તિ છે. સંસારના બધા પદાર્થોમાં એ સૌથી વધારે જીવનપ્રદ, સૂક્ષ્મ અને અદમ્ય શકિત છે. વિચાર કદિ પણ મરી શકતે નથી. તેના રૂપરંગ, આકાર પ્રકાર, ગુણદ્રવ્ય, શકિત તથા પરિમાણુ
હાય છે. વિચાર અસ્રદ્વારા તમારામાં ક્રિયાત્મિકા શકિત આવે છે. વિચાર ગતિશીલ પણ હોય છે. આજકાલ વિચારશ કેત, વિચારગતિ અને વિચાર સંસ્કૃતિ ઉપર અનેક ગ્રંથી મળી શકે છે. તેના અભ્યાસ કરી, ત્યારે તમને વિચાર, તેની શકિત, ક્રિયા તથા ઉ૫યાગિતાનું ખરેખરૂ જ્ઞાન થશે.
આપણી ચારે દિશાએ ભાતિક જગતમાં પ્રત્યેક વસ્તુના ઉદ્ભવ પહેલાં વિચારમાં જ થાય છે. પ્રત્યેક મહેલ, પ્રત્યેક મૂતિ, પ્રત્યેક ચિત્ર, પ્રત્યેક યાન્ત્રિક ક્રિયા ટુકા ં બધા પદાર્થોના જન્મ પહેલવહેલાં તે તે મનુષ્યનાં મનમાં થાય છે જે એના ભૌતિક રૂપમાં આવ્યા પહેલાં તેનુ માનસિક ચિત્ર બનાવે છે.
એકાગ્રતા વિષયાભિલાષાની વિરોધી છે, આનદ આકુલતા અને શાકને વિરાધી છે, ક્રિયાત્મક વિચાર આલસ્ય અને દીસૂત્રતાના વિરોધી છે, ધ્યાન દુષ્ટ ઇચ્છાઓનુ વિરોધી છે,
ભાષાદ્વારા વિચારશકિત કેન્દ્રિત બને છે અને કાઇ પણ ખાસ દિશામાં પ્રવાહિત કરી શકાય છે.
જો માણસ વિષયાભિલાષા તથા અનૈતિક માનસિક દશાથી મુકત હોય છે તે તે જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકે છે. વાસનાત્મક વિષયેાથી શરીરને અલગ કરવું અને મનને નૈતિકતાહીન દશાથી અલગ કરવુ એ જ્ઞાનપ્રાપ્તિ માટે જરૂરનું છે. ત્યારે જ દિવ્ય પ્રભાનું અવતરણ થશે. જેવી રીતે કોઈ સમ્રાટના સ્વાગત માટે મહેલ સાફ કરવામાં આવે છે, વાટિકા સુસજ્જિત કરવામાં આવે છે, અધેા કરારા ફ્રેંકી દેવામાં આવે છે તેવી રીતે સમ્રાટના સમ્રાટના વાગત અર્થ સર્વ પ્રકારના દોષા, અભિલાષા તથા અનૈતિક દશાઓને દૂર ફેંકીને માનસિક મહેલને સ્વચ્છ કરવા જોઈએ.
મનની અંદર એક આકર્ષી શકિત હોય છે. ‘ સજાતીય વસ્તુઓ પરસ્પર આકર્ષણું કરે છે' એ એક મહાન વિશ્વવ્યાપી નિયમ છે. આપણે આપણી જાને જીવનના હૃષ્ટ તથા અષ્ટ ભાગમાં આકર્ષિત કરીએ છીએ. શિક, વિચાર અને અવસ્થા છે આપણા સપાને અનુરૂપ જ હાય છે. (ચાલુ)

Page #23

વત માન સમાચાર.
0000000000<
વર્તમાન સમાચાર 00000 200000
મુનિવિહારથી થતા લાભ.
( આઠે માઇલ પાછા ) આવી અને પાર્ટીની હકીકત સાંભળી ફેસલે। બાજુવાળાએ આનંદપૂર્ણાંક સ્વીકારી લીધા. ત્યાંથી બામણવાડા રાજ શ્રી મહાવીર જયંતી આચાર્ય મહારાજના પ્રમુખપણા નીચે પુરૂષોની જયંતીમાં પગલા થાય ત્યાં ત્યાં કલેશ-કુસુપ દૂર થાય કાર્યો. જન્મે કે તેમાં વૃદ્ધિ થાય તેના આ ચાક્કસ પૂરાવાએ છે.
પૂજ્યપાદ આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ શિષ્ય પરિવાર સહિત જેસલમેરથી વિહાર કરી બાડમેરા, નાકાડા, બાલેાતર, ગઢસીવાણા, જાલેાર, આહેર, ગુડા થઇ ચૈત્ર સુદ ૩ ના રોજ ઉમેદ્રપુર પધાર્યો હતા. દરેક ગામામાં ભવ્ય સામૈયા થતાં હતાં અને ઉપદેશામૃતનું પાન પણ આચાય મહારાજ દરેક સ્થળે કરાવતા હતા. ઉમેદપુર શ્રીમાન ગુલાબચંદજી ઢઢ્ઢા સાહેબ દનાર્થે પધાર્યાં હતા. સુશિષ્ય પન્યાસજી શ્રી લલિતવિજયજી મહારાજ ઝાલેર સુધી સામે આવ્યા હતા. એ દિવસ ત્યાં રહી શુદ ૫ ના રાજ વાંકલી ગામે પધાર્યાં હતા, જ્યાં સ્થાનકવાસી શ્રી સંઘે આચાય મહારાજનું સામૈયું કર્યુ" હતું. લગભગ ચૌદ વષઁથી સંધમાં નજીવી બાબતથી કુસપ થયા હતા, અનેક જૈન ધર્મના કાર્યાં એમ ને એમ પડી રહ્યા હતા. આ ગંભીર પરિસ્થિતિ જોઇ આચાય દેવે આખા ગામને એકત્ર કરી સચાટ અને હૃદયભેદક પ્રભાવશાળી ઉપદેશ આપી, એક લેખ તૈયાર કરી અને પક્ષાની સહી થયા બાદ સાંઝનુ પ્રતિક્રમણ કર્યાં બાદ બંને પક્ષેાની દલીલ સાંભળી એક સાક્ષર જનને શાત્રે તેમ આખી રાત્રિને ઉજાગરા કરી સવારના પાંચ વાગે અંતે પક્ષાનું મન શાંત થાય તેવી રીતે ફેસલા આપ્યા. ત્યાંથી વિહાર કરી શિવગજ પધાર્યાં. અહિં પણ અપૂર્વ સત્કાર થયા. આ ગામમાં પણ પોરવાડ જ્ઞાતિમાં પંદર-વીશ વર્ષોંથી ઝગડા હતા જેથી અનેક ધાર્મિક કાર્યો અટકી પડયાં હતાં, તેથી આચાય મહારાજને અને પાર્ટાવાળાએ ફેસલો કરવા લખી આપ્યું જેથી ખીજે વિહાર કરેલ છતાં શિવગ જ
૨૩૯
આપ્યા, જે મને આવી ચૈત્ર શુદ ૧૩ ના ઉજવવામાં આવી. મહાઅને સમાજ-પ્રગતિના
( મળેલુ')
મુબઈ શહેરનાં જાહેર જીવનમાંથી ફારેગ થતા બે જૈન ભાઇઓના સત્કારાર્થે થએલ મેળાવડા.
પહેલા ગ્રહસ્થનુ આખુ નામ છે મી॰ નરાત્તમદાસ ભગવાનદાસ શાહ, જેએ કેટલાએ વરસેથી જૈન કાન્ત, મુનિશ્રી મેાહનલાલ જૈન લાઇબ્રેરી, મહાવીર જૈન વિદ્યાલય વિવિ. જાહેર સંસ્થાઓના ઓનરરી એડીટર તરીકે કામ કરે છે અને જૈન પ્રજાને

Page #24

૪૦
*
#
#
#
#
#
#
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ તેઓના નિષ્પક્ષપાત કાર્યથી પુરતો સંતોષ થયો છે. તે ઉપરાંત પ્રસંગોપાત જેન કામના ધાર્મિક પ્રશ્નો બાબે જાહેર પત્રામાં લખાણ કરી જૈન કેમની શાંત રીતે સેવા કરે છે. તેઓ “ધી ટાઇમ્સ ઓફ ઇડિયા ” માં વરસો સુધી નોકરી કરી, હમણું પેન્શન ઉપર રીટાયર થયા છે.
બીજા ગ્રહસ્થનું નામ છે મી. નરોતમદાસ ભવાનદાસ શાહ, જે નતમ, બી. શાહના નામથી ઓળખાય છે, જૈન કમની મુંગે મોઢે સેવા બજાવવા ઉપરાંત ધોલેરા શહેરમાં તેમનું નામ ઘરગતુ થઈ પડયું છે. ઘોલેરાનું બંદર સુધરાવવા માટે તેમજ ધોલેરા નજીક રેલવે લાવવા માટે તેઓએ અનેક પ્રયાસ કર્યા છે. કમીશ્નર તથા ગવર્નરોને અનેક અરજીઓ કરવા ઉપરાંત ધોલેરાની આગેવાન ગ્રહસ્થાને ડેપ્યુટેશનના રૂપમાં ગવનરો તેમજ મોટા હોદ્દેદારો સમક્ષ લઈ જઈને ધોલેરા શહેરની ખીલવણી માટે તેમના વિવિધ પ્રયાસો જાહેરની નજર સમક્ષ છે.
તેઓએ મુનિશ્રી મોહનલાલજી જૈન લાયબ્રેરીમાં ૧૦ વરસ સુધી માનદ સેક્રેટરી તરીકે કામ કર્યું છે. ઘોઘારી દવાખાના માટે અને તેના નીભાવફંડ માટે ખંતથી વરસે થયાં અથાગ પરિશ્રમ લઈ રહ્યા છે, તેમજ જૈન સેનીટરી એસોસીએશનના એક સેક્રેટરી તરિકે પ્રચારકાર્ય કરે છે. જૈન પ્રજાની કેળવણુના અંગે તેઓએ સંખ્યાબંધ લેખો લખ્યા છે, તેમજ જેનોની ઘટતી વસ્તી અને મરણપ્રમાણમાં થતા વધારા અંગે આંકડાએ ભેગા કરી કીંમતી લેખ લખીને જૈનોની સેવા બજાવી રહ્યા છે. વરસો સુધી ઇમ્યુવમેન્ટ ત્રસ્ટમાં નોકરી બજાવી આ ભાઈ પણ આ મહીનામાં રીટાયર થાય છે.
ઉપરના બંને ભાઈઓની સેવાના અંગે તેમના અંગત મિત્રો તરફથી જેન એસેસીએશનના હેલમાં તા. ૧૨-૩-૩૩ ના રોજ એક મેળાવડો કરવામાં આવ્યો હતો અને પ્રસંગાનુસાર વિવેચનો થતાં મી૦ ક. બી. વકીલે તેની ઉપર દર્શાવેલ સેવાનું વિગતવાર વર્ણન કરવા ઉપરાંત જણાવ્યું કે આપ બંને ભાઈઓ જીવનની સાફલ્યતા મેળવવા ધંધામાંથી ફારેગ થાઓ છો તે જાણી અમો આપના જુના મિત્રોને ભારે સંતોષ ઉપજે છે. આપ સંપૂર્ણ ભાગ્યશાળી છે કે જીવનનો બાકી રહેલો ભાગ આરામ લેવામાં અને સાથેસાથે બની શકે તેટલો આત્મિક લાભ મેળવવામાં ગાળવામાં આપ ઉસુક થયા છો. જંદગીની છેલ્લી ઘડી સુધી ધંધામાં રચીપચી રહેનારા અને પૈસા મેળવવા માટે ફાંફા મારનારા આ દુનિયામાં અનેક છે; જ્યારે આપ તે જંજાળામાંથી મુક્તિ મેળવી શાંત જીવન ગાળવા તતપર થયા છે તે બતાવી આપે છે કે આપ જીવનનું ખરું રહસ્ય સમ
જ્યા છે. અત્યારસુધીનું આપ બંનેનું જીવન ઉજ્વળ અને મિત્રો તેમજ સ્વજન વર્ગન મગરૂર બનાવનારું છે. આપે નોકરી કરવા છતાં જ્ઞાતિબંધુની યથાશક્તિ સેવા બજાવવાની તક ગુમાવી નથી. આપ બને કેળવણીના હિમાયતી હોઈ જ્ઞાતિબંધુઓની કેળવણીની બાબતમાં પછાત સ્થિતિ જોઈ આપનાં હદય કેટલાં બધાં દ્રવે છે તે સારી રીતે સમજી શકું છું. આપ બંનેના હૃદયમાં જ્ઞાતિબંધુઓના ઉત્કર્ષ માટે ભારે ધગશ છે એ કહેવાની કઈ જરૂર છે એમ હું માનતો નથી. આપ બંને લાંબી સુખી જીંદગી ભોગવી જીવનનો

Page #25

વર્તમાન સમાચાર.
૨૪૧
બાકી રહેલે ભાગ સમાજ તેમજ આત્મસેવામાં ગાળવા શકિતમાન થાઓ એવી પ્રભુ પાસે પ્રાર્થના છે.
જેના પ્રત્યુત્તરમાં મી. નરોતમ બી. શાહે જણાવ્યું હતું કે –
અમારા જેવી સામાન્ય વ્યક્તિઓની જાહેર સેવાની કદર કરી જે અનુ૫મ માન આપે આપ્યું છે તે માટે અમે અંતઃકરણથી આભાર માનીએ છીએ. મુંબઈ જેવા શહેરમાં અનેક જૈન શ્રીમંતો અને વિદ્વાન વસે છે તેઓની વચ્ચે રહીને સામાન્ય માણસો માટે જાહેર સેવાનું કાર્ય કરવું તે સપના દરમાં હાથ ઘાલવા જેવું છે. મનુષ્ય જીવનની એક ફરજ તરીકે અમો જે કંઇ સેવા કરી શક્યા છીએ તેમાં કાંઈ પણ વિશેષ કર્યું હોય એમ અમો જોઈ શકતા નથી. જૈન સમાજ જાહેર સેવાને અંગે બહુ જ પછાત છે. દક્ષિણી ભાઈઓ તેમજ અન્ય કામોની સેવા તરફ નજર કરીએ તો ખરેખર જેનોની સેવાભાવના તરફની બેદરકારી માટે આપણને ખેદ થયા વિના રહે તે નથી; છતાં આપ સર્વેની માન્યતા મુજબ અમોએ સેવાના કાર્યમાં કોઈપણ સાફલ્યતા મેળવી હોય તે તે સી. કે. બી. વકીલ અને રા રા. મોહનલાલ ખેડીદાસ જેવા સંગ્રહસ્થની સાથે જ રહીને સેવાનું કાર્ય કરવાને લીધે હોવાથી અમો એ બંને ભાઈઓના ઋણી છીએ. જાહેર સેવાને અંગે જ્યારે જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે ત્યારે સારી અને કીમતી સલાહ આપવા તેઓએ ઉત્સાહથી અમને પ્રેરિત કરવા માટે અમો તેઓને જીંદગી સુધી કદિ વિસરી શકીશું નહીં. અમારા સન્માનાર્થે જે કંઈ જહેમત નેહીવર્ગ તરફથી ઉઠાવવામાં આવેલ છે તે માટે અંતઃકરણથી અમો ફરીથી આભાર માનીએ છીએ, અને લાંબા વખતના અમારા સ્નેહીઓથી છુટા પડતાં અમોને દિલગીરી ઉત્પન્ન થાય છે. અમો ઈચ્છીએ છીએ કે પરમકૃપાળુ પરમાત્મા આપ સૌ ભાઈઓને સુખી રાખે અને લાંબી જીંદગી અર્પે અને આપણુ વચ્ચેનો સ્નેહ દૂર પડવા છતાં ટકાવી રાખવાને દરેકને શક્તિવાન બનાવે એવી અંતઃકરણની અમારી અભિલાષા છે.
બાદ તે ભાઈઓને ચાંદીના કપ એનાયત કરવામાં આવ્યા હતા તથા ભવિષ્યમાં મુંબઈમાં અગર તે પિતાના દેશમાં જઈ વાનપ્રસ્થ અવસ્થામાં જૈન કોમની સેવા બજાવવામાં વધારે લક્ષ આપે અને પૂર્ણ તંદુરસ્તી સાથે દીર્ધાયુષ્ય ભોગવે એવી ભલી ઈચ્છાઓ સાથે સૂક્ષ્મ ઉપાહાર લઈ મિત્ર છુટા પડ્યા હતા.
બામણવાડા શ્રી પોરવાડ સંમેલન. ગયા ચૈત્ર માસમાં બામણવાડા (મારવાડ) માં શ્રી નવપદજી આરાધન સમાજ તરફથી શ્રી સિદ્ધચક્રજી મહારાજની આરાધના ચૈત્રી ઓળીનો ઉત્સવ ઉજવાયો. સાથે શિક્ષણપ્રચાર, સમાજ-સુધારણ અર્થે અખીલ ભારત પરવાડ સંમેલન સુરતનિવાસી શેઠ દલીચંદ વીરચંદના પ્રમુખપણ નીચે પણ મળ્યું હતું. બામણવાડા એ મારવાડ ભૂમિમાં જંગલમાં એક પ્રાચીન તીર્થ છે, તે આ બંને સંમેલનથી પ્રકાશમાં

Page #26

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
આવ્યું છે. શ્રી નવપદજી આરાધન ઉત્સવ અને આ સંમેલનમાં પાંચ હજાર માણસોએ ભાગ લીધે હતો. મારવાડ ભૂમિમાં આ એક અપૂર્વ પ્રસંગ હતો.
શ્રી મુંબઇ પિરવાડ મિત્રમંડળના આશ્રય નીચે ઉત્સવ આરંભવામાં આવ્યો હતો. સાથે વિશેષતા એ હતી કે આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી, યોગનિષ્ઠ શાંતમૂર્તિ શાંતિવિજયજી અને પંન્યાસજી શ્રી લલિતવિજયજી મહારાજને વિનંતિપૂર્વક આમંત્રણ થવાથી તેઓશ્રીની પધરામણી આ સંમેલન વખતે તેના કાર્યોની અભિવૃદ્ધિ કરતી હતી આ સંમેલનના સ્વાગત કમીટીના પ્રમુખ શેઠ ભભૂતમલ ચતરાજી હતા. ચૈત્ર સુદ ૧૫ ના રોજ સૂરિજી મહારાજનું પ્રવચન હતું. નવપદજી મહારાજનું માહામ્ય સમજાવવા સાથે આધુનિક જૈનની સ્થિતિ માટે શ્રાવક્ષેત્રની ઉન્નતિની વર્તમાનકાળે જરૂરી યાત સચેટ રીતે બતાવી હતી. સૂરિજી મહારાજની પ્રેરણાથી તાત્કાલિક આ સંમેલનમાં
ત્યાં એક જૈન વિદ્યાલયનો જન્મ આપવા માટે રૂા. ૧૬ ૦ ૦૦૦) એક લાખ સાઠ હજારનું ફંડ થયું હતું. પાંચ લાખનું ફંડ કરવાનો નિશ્ચય પણ સંમેલનમાં થયે હતો. ગનિષ્ઠ શાંતિવિજયજી મહારાજે પણ મરૂભૂમિની અજ્ઞાનતા ટાળવા માટે પણ જણાવ્યું હતું.
ત્રણ દિવસ પરવાડ સંમેલનનું કાર્ય થયું હતું જેમાં જુદા જુદા ૧૫ ઠરાવ થયા હતા. પ્રમુખશ્રી શેઠ દલીચંદ વીરચંદનું ભાષણ મનનીય હતું. ઠરાવનું કાર્ય બીજે દિવસે સમાપ્ત થતાં સન્માનપત્રનું કાર્ય શરૂ થયું અજ્ઞાનરૂપી તિમિરનો નાશ એ આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજીને જીવનમંત્ર હોય તેમ આ કાર્યમાં સરિજી મહારાજ હાલ પિતાની શક્તિને વ્યય જૈન સમાજ ઉપર ઉપકાર કરી સ્થળે સ્થળે કેળવણીના કાર્યો કરી રહ્યા છે. મહાવીર જૈન વિદ્યાલય, ગુજરાનવાલા જૈન ગુરૂકુળ, વકાણું જૈન વિદ્યાલય શિક્ષણની એવી અનેક નાની-મેટી સંસ્થાઓના જન્મ માટે ઉપદેશ આપી રહેલ છે કે જેને માટે સર્વત્ર
ખ્યાતિ મેળવી રહેલ છે. તેથી વધારે ઉપકાર તે ખાસ તે માટે મારવાડ ઉપર છે. રોગનિષ્ઠ શાંતિવિજય પણ તે ભૂમિમાં રહી મારવાડની અજ્ઞાન પ્રજાને શિક્ષણને પંથે દોરવામાં અમુક પ્રયત્ન કરી રહેલ છે અને સૂરિજીના પગલે પગલે પંન્યાસ શ્રી લલિતવિજયજી મહારાજ શિક્ષણ ક્ષેત્રમાં જે પ્રગતિ અને પ્રયત્ન કરી રહેલ છે તે માટે મારવાડ ભૂલે તેમ નથી. પિરવાડ સમાજ પણ તેટલો જ ઋણી છે આ સેવાના સન્માર્ગે આંતકંચિત સેવા માટે એ ત્રણે મહાત્માને નીચે પ્રમાણેના સન્માનપત્ર, પદવી પ્રદાન શેઠ દલીચંદ વીરચંદ, શેઠ ગુલાબચંદજી ઠઠ્ઠા અને શેઠ ભભૂતમલજી ચતરાજ હસ્તે શ્રી સંઘ તરફથી એનાયત કરવામાં આવ્યા હતા જે નીચે મુજબ છે.

Page #27

અભિનંદન પત્રા
पूज्यपाद शासन - प्रभावक पंजाब - वीरकेसरी पंचनद - मरुदेशोद्धारक विद्याप्रेमी प्रातःस्मरणिय बालब्रह्मचारी आचार्य महाराज
श्री १०८ श्रीविजयवल्लभ सूरीश्वरजी की पवित्र सेवा में अभिनन्दन पत्र एवं उपाधि - समर्पण.
૧૪૩
आचार्यश्री !
श्री नवपद चैत्री भोली तथा श्री अखिल भारतवर्षीय पोरवाल महासम्मेलन के अवसर पर भारतवर्ष के भिन्न २ प्रान्तों से श्रीबामणवाड़जी तीर्थ में एकत्र हुआ यह समस्त जैनसंघ आप के विद्याव्यासंग, धर्म और समाज की प्रगति के लिये आप के भगीरथ प्रयास और अज्ञानदशा में पड़े हुए हमारे अनेक भाइयों के उद्धारार्थ आप के द्वारा की हुई महान् सेवाओं का स्मरण कर के आप के प्रति अपना हार्दिक पूज्यभाव व्यक्त करता है !
स्वर्गीय न्यायाम्भोनिधि जैनाचार्य श्रीमद् विजयानन्दसूरीश्वर ( प्रसिद्धनाम श्री आत्मारामजी ) महाराजने अपने अन्तिम अवस्था के समय पंजाब के जैनों के हृदय का दर्द पहचान कर उन को आप के सुपुर्द किया था । तदनुसार आप श्रीगुरुदेव के ध्येय की पूर्ति के लिये अपने जीवन में महान् परिश्रम उठा कर पंजाब में जैनत्व कायम रखने में सफल हुए हो ।
तदुपरांत श्री महावीर विद्यालय की स्थापना कर के तथा श्रीश्रात्मारामजी महाराज के पट्टधर की पदवी को सुशोभित करने की जैन जनता की आग्रहयुक्त विनति को मान कर पंजाब में ज्ञान का झंडा फहरा कर आपने सद्गत गुरु महाराज की आन्तरिक अभिलाषा को पूर्ण किया ।
आपने गुजरानवाला, वरकारणा, उम्मेदपुर तथा गुजरात-काठियाड़ वगैरह स्थलों में ज्ञानप्रचार की महान् संस्थाओं को स्थापित कर और जगह २ पर जैन समाज में फैले हुए वैमनस्य एवं परस्पर मतभिन्नता आदि को मिटा कर जैन - जनता पर बड़ा भारी उपकार किया है । इतना ही नहीं, किन्तु अज्ञानान्धकार में भटकते हुए जैन बन्धुओं को धर्म का मार्ग बता कर तथा उन में ज्ञान का संचार कर के उन को सचे जैन बनाने में जो भगीरथ श्रम उठाया है उस की हम जितनी कदर करें वह कम है ।

Page #28

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
आप के इन सब महान् उपकारों से तो जैन-जनता किसी भी प्रकार उऋण नहीं हो सकती, फिर भी फूल के स्थान पर पत्ती के रूप में आप को 'अज्ञानतिमिरतराणि कलिकालकल्पतरु' बिरुद अर्पण करने को हम विनयपूर्वक तत्पर हुए हैं और आप इस को स्वीकार कर के हमारी हार्दिक अभिलाषा अवश्य पूरी करेंगे और हमारे उल्लास की वृद्धि करेंगे ऐसी आशा है ।
श्रीसंघ की आज्ञा से विनीत चरणोपासक सेबकगण-- श्रीबामणवाडजी तीर्थ (सिरोही राज्य) भभूतपल चतराजी, दलीचंद वीरचंद, मिति वैशाख वदि ३ गुरुवार सं० १९९० डाह्याजी देवीचंद, रणोडभाईता० १३ अप्रेल सन १९३३ ईस्वी ) राइचंद मोतीचंद, गुलाबचंद ढढ्ढा
आदि श्री संघ के सेवक.
शान्त, दान्त, गम्भीर, दयालु, परोपकारी, शान्तमूर्ति योगीराज
श्री १०८ श्री शान्तिविजयजी की पवित्र सेवामें -
अभिनन्दन पत्र एवं उपाधि-समर्पण. योगीराज !
__ श्रीबामणवाड़जी तीर्थ में श्रीनवपदजी की चैत्री ओली पर तथा श्री अखिल भारतवर्षीय पोरवाल महासम्मेलन के शुभावसर पर, भारतवर्ष के भिन्न भिन्न प्रान्तों से आकर एकत्रित हुए जैन संघ को यह जानकर अत्यन्त हर्ष हुआ है कि आपने योगाभ्यासद्वारा शुद्ध और परिष्कृत आत्मवल से अनेक राजा, महाराजा, सेठ, साहूकार, हिन्दु, मुसलमान, ईसाई, पारसी इत्यादिकों को
आत्मा की उन्नति के लिये मंत्रोपदेश तथा जीवदयापालन का उपदेश देकर लगभग सारे भारतवर्ष में अहिंसा धर्म का सन्देश पहुँचा कर अनेक जीवों की रक्षा कराई है तथा आपने अनेक जीवों को मदिरापान और मांसाहार से बचा कर उन के प्रति महद् उपकार किया है।
आप के इस परोपकार का बदला चुकाना तो हमारी सामर्थ्य के बाहर है किन्तु इस के स्मरण स्वरूप हम आप को 'अनंतजीवप्रतिपाल योगलब्धिसंपन्नराजराजेश्वर' पद विनयपूर्वक अर्पण करते हैं और आप की आत्मा दिन

Page #29

श्रीबामणवाडजी तीर्थ, मिति वैशाख वदी ३ गुरुवार संवत् १९९० ता. १३ अप्रेल १६३३
અભિનનૢન પત્રા.
ર૪૫
प्रतिदिन अधिकाधिक शुद्ध और पवित्र होकर अनेक जीवात्माओं का आप के द्वारा उपकार हो, यह शासनदेव से प्रार्थना करते हैं ।
श्रीसंघ की आज्ञा से विनीतभभूतमल चतराजी, दलीचंद वीरचंद, डाह्याजी देवीचन्द, रणछोड़भाई राइचन्द मोतीचन्द, गुलाबचन्दजी ढढ्ढा, आदि संघ के सेवक |
शान्त, दान्त, महंत, अनन्य गुरुभक्त, विद्याप्रेमी, सतत उद्यमी श्रीमान् पंन्यासजी महाराज श्री १०८ श्रीललितविजयजी महाराज की पवित्र सेवा में - अभिनन्दन पत्र एवं उपाधि - समर्पण.
श्रीबामणवाडी तीर्थ, मिति वैशाख वदि ३ गुरुवार सं० १६६० ता० १३ अप्रेल १९३३
पंन्यासजी महाराज श्री !
आपश्री ने इस समय तक श्रीगुरुमहाराज की अनन्य भक्ति कर के उन के विद्याप्रचार के प्रयत्नों को अमल में लाने की गरज से अपने खानेपीने और विहार वगैरा के संबंध में अथक परिश्रम उठा कर जैनसमाज की उन्नति के लिये जो कार्य किया है, उस से आकर्षित होकर श्रीबामणवाडजी तीर्थ में श्री नवपदजी की चैत्री ओली पर एवं श्रीअखिल भारतवर्षीय पोरवाल महासम्मेलन के अवसर पर भारतवर्ष के भिन्न २ प्रान्तों से आकर एकत्रित हुआ जैनसंघ आप का अतःकरणपूर्वक आभार मानता है ।
कठिन तपश्चर्यायुक्त योग
जैन समाज की उन्नति के क्षेत्र में आपने जो दिया है, उस का बदला चुकाने में हम असमर्थ हैं, फिर भी आप के उपकार के स्मरणार्थ हम भक्तिपूर्वक " प्रखर - शिक्षा - प्रचारक मरुधरोद्धारक” पद अर्पण करते हैं और शासनदेव से प्रार्थना करते हैं कि आप भविष्य में भी दीर्घ काल तक इसी प्रकार जैन समाज की सेवा करते रहें ।
श्री संघ की आज्ञा से विनीतभभूतमल चतराजी, दलीचंद वीरचंद, डाबाजी देवीचंद, रणछोड़भाई रायचंद मोतीचंद, गुलाबचंद ढढ्ढा, आदि संघ के सेवक.

Page #30

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ત્રીજા દિવસે પરસ્પર ઉપકાર માનતાં વિદ્યાલય માટે એક ફંડ કરી આ સંમેલનનું કાર્ય આનંદપૂર્વક કર્તવ્ય બનાવી સંપૂર્ણ થયું હતું.
શ્રી સ્થાનકવાસી જૈન સાધુ સંમેલન–આ બંને સંમેલને અજમેર શહેરમાં મળ્યા છે. ભલે જૈન સમાજના એક જ ફીરકાના જુદા જુદા સંધેડા–સંપ્રદાયના અખિલ હિંદના શુમારે બાઁહ મુનિરાજે તે આ સંમેલનનું મળવું તે બીજા ફરકાના મુનિ મહારાજાઓએ અનુકરણ કરવા જેવું તો છે જ. આજે આ સંમેલન દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ, ભાવ, ધર્મ, નીતિ પ્રમાણે સાથે બેસી પિતાના સમાજની પ્રગતિ માટે-ઉન્નતિ માટે પિતાને કાર્યક્રમ ઘડવા તૈયાર થઈ છે. તે ત્રણે ફીરકાની વ્યવસ્થિતિમાં જેઓ આનંદ માનનારા અને રસ લેનારાઓ છે તેને માટે તે આ અપૂર્વ આનંદને વિષય છે. આ સંમેલન આપણે સમાજના ધર્મગુરૂઓ મુનિ મહારાજાઓ ઉપર તે આંદલનની અસર ભવિષ્યની આશા અને ઉત્સાહની પ્રેરણાઓને જગાડશે એમ અમે આશા રાખીયે તો તે અસ્થાને નથી; તેમજ તે માટે અમને બીલકુલ સંદેહ નથી. એમની સમાજના માર્ગદર્શક પિતે ઉજમાળ, ઉત્સાહી અને ઉલ્લાસથી ભરપુર હોવાથી તેઓના અતિ પ્રયત્નનાયેગે સ્થાનકવાસી જૈન મુનિએ ઉગ્ર વિહાર કરી, પંદર પંદર દિવસથી જૈન પ્રગતિ માટે ઉહાપોહ, અને તક્ત સ્વતંત્ર રીતે ચર્ચા ચલાવવા જે રીતે અખત્યાર કરી હતી તે જ સ્થાનકવાસી સમાજ બીજા ફીરકાની અપેક્ષાએ અત્યારે ભાગ્યશાળી અને બીજા ફીરકાના માટે અનુકરણીય નિવડેલ છે એમ તો કહેવું જ પડશે. સ્થા. મુનિરાજોના સમુદાયમાં ઘણું પદવીરો અને પંડિતે હશે છતાં પાંડિત્યના અભિમાન અને પદવીના માન-સન્માનને દૂર કરી અજમેર મુકામે એકત્ર થયા છે, તે શ્રાવકો માટે પણ એ માર્ગે જવાનું સૂચન કરી રહેલ છે. સાથે સાધુ–સંસ્થા, શિક્ષણસમાજ કે ધર્મના અનેક પ્રકાના સંભાળભરી રીતે ઉકેલ માટે સાથે આ સાધુ સંમેલન થયેલ છે તો બીજી તરફ કોન્ફરન્સ નાદ કરી તેના પણ ઉજ્વલ ઇતિહાસના પ્રકરણ નોંધાઈ રહ્યા હોય તેમ ઉલ્લાસપૂર્વક આંદોલન સર્જાઈ રહ્યું છે. તે જ સાધુ સાથે શ્રાવકને વિરોધ વિવાદ છે જ નહિ એટલે જે આજે બંને અંગે એક સ્થળે એકઠા થઈ પિતાનું સંગઠન કરી શકે છે કે જેના ફળરૂપે સમાજ ઉન્નતિ એકલી નહિ પરંતુ સાત ક્ષેત્રોની પ્રગતિ સાથે રહી કરી શકશે.
આવી જાતનું સાધુ સંમેલન પંદરસેંહ વર્ષો પછી આજે આ રૂપે થાય છે એ સમાજ ઇતિહાસમાં અનેખી ભાત પાડશે એમ કહેવામાં આવે છે. સાધુ સમાજમાં કયાં કયાં શિથિલતા છે ? કયાં કયાં કર્તવ્યમાં મંદતા કે પ્રમાદ છે ? તે નક્કી કરી તેના ઉપાય યોજવા ઠરાવો કરવા, તેનો અમલ કરવો-કરાવો એ છે કે કઠીન કાર્યો કરવાના તો છે. અધિષ્ઠાયક દેવો એમને સંપૂર્ણ સહાય કરે અને એઓશ્રીએ પ્રગટાવેલ આત્મશુદ્ધિ, સમાજ-ઉન્નતિ ને સંપનો આ અનુપમ માર્ગ જૈન સમાજના ત્રણે ફીરકામાં પ્રકાશ ફેલાવે એમ પ્રાર્થના કરીએ છીએ.
– ©

Page #31

આજના અ'કને વધારા.
વડીલોની યાદગીરી માટે
ઓછા ખરચે સારે લાભનીચેનાં પુસ્તકોમાંથી મનપસંદ કોઈ પણ એક જાતની નકલ ૨૫૦
on માત્ર રૂા. ૧૨૦) માં મળશે. પુસ્તકે બાંધવાની તાકીદ હોવાથી તુરતમાં જણાવા.
ફોટો અને ટૂંક જીવન-ચરિત્ર આવી શકશે. દરેક પુસ્તક પાકા પુ'ઠાના અને ગ્લેજ ઊંચા કાગળનાં છે. ૧. વિધિ સહીત પંચપ્રતિકમણઃ— [ વાંચી જવાથી દરેક પ્રતિક્રમણ થઈ શકશે] ગામડામાં વહેંચી આ લાભ લેવા જેવો છે. પૃષ્ટ૨૮૨ મોટા ટાઈપમાં કિ. ૦–૧૦–૦
૨. સઝાયમાલા ભા. ૧-૨-ચુંટી કાઢેલી વૈરાગ્ય ઉસન્ન કરનારી લગભગ ૨૦૦ સજઝાયાને સુંદર સંગ્રહ છે. દરેક ઘરમાં રાખવા લાયક છે. પૃષ્ઠ. ૨૧૦ | ૩. પંચ પ્રતિક્રમણ પોકેટ સાઈઝ પાક રેશમી પુઠું:-પૃષ્ઠ. ૪૩૬ જેની ચાર ચાર આવૃત્તિ ટુંક સમયમાં ખપી ગઈ છે. શુદ્ધ મોટા અક્ષર અને ઘણું સુંદર હાવાથી સગા સબંધીમાં આપવા લાયક છે.
૪. રૂા. ૧૦૦)માં દેવસીરાઈ પ્રતિકમણની એક હજાર નકલ મળશેઃ— શુદ્ધ અને મોટાં અક્ષર છતાં ભાવમાં મેટા ઘટાડા. શ્રીમતાઓ ગામેગામની શાળાએમાં ભેટ મોકલવાની જરૂર છે.
૫. રૂા. ૬૦) સાઠમાં બે હજાર સ્થાપનાઃ–શ્રી નવપદમડળના ફોટા સાથે પાકું સોનેરી પુડું છતાં ભાવ ઘણા સસ્તા હોવાથી શ્રીમંત કે સાધારણ લ્હાણીના લાભ લઈ શકે તેમ છે.
પ્રથમનાં ત્રણ પુસ્તકો ઓર્ડર મળ્યાથી એક મહિનામાં તૈયાર મળી શકશે. ઓર્ડરની સાથે રૂા. પ૦) તેમજ ટુંક જીવનચરિત્ર અને ફેટે મોકલવા.
નં. ૪-૫નાં પુસ્તકો ઓર્ડર મળ્યાથી દોઢ મહિનામાં મળી શકશે. ભેટ આપનારનું અગર જેમનું નામ નાખવાની ઈચ્છા હોય તે સાથે રૂા. ૨૫) પચીશ મોકલવા.
તાકીદે લખેઃ—જૈન સસ્તી વાંચનમાળા.
કે બાબુ બીડીંગ. પાલીતાણા (કાઠીયાવાડ. )

Page #32

સ્ત્રીએપયોગી સુંદર પુસ્તકો.
મૂળ કિ. ઘટાડેલી કિં'. ૧ પ્રતિભાસુંદરી
૧-૮-૦ ૧-૦-૦ ધાર્મિક અને નૈતિક સંસ્કાર ૨ મહિલા મહાદય ભા.૧-૨ ૪-૦-૦ ૩-૦-૦ ૩ જૈન સતી રત્નો
૧-૦-૦ આપનારાં પાકા પુઠાનાં છતાં
:
૦-૧ર-૦ ૪ ચંદ્રકુમાર ચરિત્ર ભા. ૧-૨ ૨-૧૨-૦ ૧-૧ર-૦ ભાવમાં સારો ઘટાડો. | ૫ ચંપક શ્રેષ્ઠી કથા .
૧-૪-૦ ૦-૧૨-૦ - ૬ ચિત્રસેન પદ્માવતી ૧-૦-૦ ૦–૮–૦ શીલકમાં હશે ત્યાંસુધી મળશે. .
1 -| ૭ રાજકુમારી સુદર્શના સચિત્ર ૩-૦-૦ ૨-૪-૦ પેઢીઓ, ઓરીસા, દેરાસર, ઉપાશ્રય અને ઘરમાં રાખવા લાયક વૈરાગ્ય અને જ્ઞાન આપનારા કલકતાના પચરંગી સુંદર ફાટાએ લગભગ ૧૩ જાતના રૂા. ૫) માં અમારે ત્યાંથી જથ્થાબંધ તેમજ છુટક પણ મળશે. શાળાઓમાં ચાલતા | પંચપ્રતિક્રમણ સૂત્ર શુદ્ધ માટી પાકા પુઠાની ૦–૮–૦ ધામીક અભ્યાસના દેવસરાઈ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર મોટા અક્ષર ૦–૨-૦ પુસ્તકોના ભાવમાં , અર્થ સાથે પાકું પુડું
૦–૧૭-૦ સારા ઘટાડા | | પંચ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર અર્થ સાથે મેસાણાની ૧-૪-૦ પાઠશાળાઓ માટે
| પંચ પ્રતિક્રમણ પેકેટ સાઈઝ પાકું રેશમી પડું' મેટા અક્ષર
૦-૭-૦ સારી તક. જીવવિચાર આદિ ચારે પ્રકરણ અર્થ સાથે ૦-૫-૦ હેલાસર મંગાવી લેશો સામાયિક સૂત્ર વિધિ સાથે સે નકલના ૩-૦-૦ જૈન સસ્તી વાંચનમાળા ચૈત્યવંદન ગુરૂવંદન
૩-૦-૦ જિનેન્દ્ર સ્તુતિ
૩-૮-૦ બાબુ બીડીંગ
- રત્નાકર પચ્ચીશી (શ્રીસિદ્ધાચળનાં ૧૦૮ ખમાસણાં, પાલીતાણા (કાઠીયાવાડ) મહાદેવ સ્તોત્ર ગુજરાતી કાવ્ય સાથે. પૃષ્ઠ ૫૪. ૩-૦-૦
- લ્હાણી માટેનાં સારાં અને સસ્તાં પુસ્તકો જરૂર પડે મંગાવવાં કરતાં આ ભાવનાં મગાવી રાખવા ન ભૂલવુ’
ભાવે દરેકના સે નકલના સમજવા ૧ ગુહલી સંગ્રહ
- ૧૨-૮-
૦૯ મહાસતી રાજેમતી ૨-૮-૦ ૨ સ્થાપના શ્રી નવપદમડ
૧૦ 55 સુલસા
૨-૮-૦ ળના ફોટા સાથે
૩-૦-૦ ૧૧ ,, મૃગાવતી ૨-૦-૦ ૩ સુધારસ સ્તવન સંગ્રહ ૩-૦-૦ ૧૨ સ્નાત્ર પૂજા અષ્ટપ્રકારી ૪ જૈન માંગલીક ગીત ૪-૦-૦ પૂજાના દોહા સાથે ૧-૮-૦ પ મહાસતી ચંદનબાળા ૪-૦-૦ ૧૩ શત્રુંજય તિર્થોદ્ધાર રાસ ૩-૦-૦ દે સવાસોમાની દુકના ઇતિહાસ ૧-૮-૦ ૧૪ શત્રુંજય લઘુક૯૫
૩-૦૯-૦ ૭ ક. મી. ની મહાયાત્રાના રાસ ૨-૦-૦ ૧૫ શ્રાવકનાં બાર વ્રતની ટીપ ૩-૦-૦ ૮ મહાસતી સીતા
૩-૦-૦ | ૧૬ જેન નિત્ય પાઠ સંગ્રહ ૧૨-૮-૦ જૈન સસ્તી વાંચનમાળા-બાબુ બીલ્ડીંગ-પાલીતાણા-(કાઠીયાવાડ) મહેાદય પ્રીન્ટીંગ પ્રેસ-ભાવનગર,
,

Page #33

શીલીકમાં હશે ત્યાં સુધી મળશે.
આજના અજીકના વધારા. --ઘણાજ ઘટાડલા ભાવે.
પ્રભાવના માટે ફરી આટલું સસ્તુ નહિ મળે. વરસીતપના પારણામાં, શાળાઓમાં ઇનામ માટે, અને લગ્નાદિક
શુભ પ્રસંગોમાં વહેંચવા માટે ખાસ ભાવો ઘટાડ્યા છે. પોકેટ સાઈઝનાં પાકા રેશમી પુઠાનાં
- સો નકલની કીંમત. - શુદ્ધ અને સારાં પુસ્તક | ૯ પ્રતિભાસુંદરી
૭૫) સે નકલની C ૧૦ ક્તિીશાળી કેચર
૩૦) e પૃષ્ઠ. રા. ૧૧ તિર્થમાળા ૧ પંચ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર ૪૩૬ ૪૦) ( બધાં તિર્થોની હકીકત ) ૩૦) ૨ જૈન નિત્ય પાઠ સંગ્રહ ૩૦૦ ૩૦) ૧૨ વિધિયુક્ત પંચપ્રતિક્રમણ ૪૫) ૩ શત્રુ'જય તિર્થ યાત્રા વિચાર ૩પ૦ ૩પ) ૧૩ ,, દેવસરાઈ ૨૫) ૪ સ્તવન સંગ્રહ અને સ્મરણ
e નાનાં પુસ્તક a માલા ૩૦૦ ૪૦) | સુધારસ સ્તવન સંગ્રહ ૫ નુતન સ્તવનાવળી પાકી ગ્લેજ ૨૫) | સ્થાપના પાકી શ્રી નવપદ મંડળના ૬ , રફ કાગળ ૨૦)
ફોટા સાથે ૩) ૭ સઝાયમાલા પાકી ગ્લેજ રે મહાસતી ચંદનબાળા ૮ શ્રી શત્રુ જય સ્તવનાવાળી ૧૫)
માંગલીક ગીત સંગ્રહ માટી સાઇઝના પાકા પુઠાનાં ! શત્રુ જય ઉદ્ધાર રાસ વિગેરે
e સે નકલની કિં. શત્રુંજય લઘુક૯પ ૧ પંચ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર પાકી ૩૫) શ્રાવકનાં બારવ્રતની ટીપ ૨ દેવસરાઈ પ્રતિક્રમણ ૧૨ા રત્નાકર પચ્ચીશી શ્રી નેમનાથના ૩ સઝાયમાલા પાકી
કળી
| સલાકા સાથે. રા) ૪ જીવવિચાર-નવતત્ત્વ
સ્નાત્રપૂજા તથા અષ્ટપ્રકારી પૂજાના દેહા ૨) - દંડક–લઘુ સંઘયણી અર્થ સાથે ૩૦) ક. ગીની યાત્રાના રાસ ૫ અર્પણ (મહાપુરૂષોનાં ચરિત્ર) ૫૦) સવાસોમાની ટુકના ઇતિહાસ ૬ જગતશેઠ
૬૦) ગુહલી સંગ્રહ ૭ કચ્છગિરનારની મહા યાત્રા સામાયિક સૂત્ર વિધિ સાથે
૩૦ ફોટા સાથે પાકી રેશમી ૧૦૦) ચૈત્યવંદન ગુરૂવંદન 5. ૮ સદ્દગુણી સુશીલા
૬૦) જિનેન્દ્રસ્તુતિ શાસ્ત્રીમાં જૈન સસ્તી વાંચનમાળા—બાબુબીલ્ડીંગઃ પાલીતાણા. સ. ૧૯૮૯ ચૈત્ર વદી ૧૧

Page #34

દરેક જૈન કુટુંબમાં અમારાં દર વરસે પ્રગટ થતાં અવનવાં ઇતિહાસીક પુસ્તકા હોવા જોઈએ. જે પુરૂષા–સ્રીએ અને બાળકાને એક સરખાં ઉપયાગી ધાર્મીક અને નૈતિક જીવન આપનારાં છે.
જે તે જૈનેતર નાવેલા કરતાં આપણું સાહિત્ય વાંચવા આપણે ન ભુલવું જોઇએ.
દર વરસે માત્ર રૂ।. ૩) માં એક હજાર પાનાનાં ત્રણ ચાર પાકા પુઠાના પુસ્તકા ગ્રાહકેાને નિયમીતપણે મળે છે. સ. ૧૯૭૯ થી ૮૮ સુધીમાં લગભગ ૩૫ પુસ્તકા અપાયાં છે. દાખલ ફીના રૂા. ૦-૮-૦ ભરી આપનુ પુરૂ' શિરનામુ' લખાવેા. ચાલુ સાલમાં નીચેનાં પુસ્તકા તૈયાર થાય છે, જે વાંચતાં જ ફરી ફરી વાંચવાની જીજ્ઞાસા થાય તેવાં છે વૈશાખ મહીને તૈયાર થશે.
૧ અમર અલિદાન યાને શત્રુંજયના શહિદો.
૩ શ્રી મહાવીર અને શ્રેણિક.
૩ જાવડશાહે
૪ તરંગવતી તરંગલેાલા
પૃષ્ઠ ૩૦૦
३००
૩૦૦
૧-૮-૦
૧-૮-૦
૧-૮-૦
૦-૮-૦
૨૦૦
૧૧૦૦
૫-૦-૦
! અમારે ત્યાંથી
સસ્તા અને
ગ્રાહકોને આ પુસ્તકો રૂા. ૩) માં મળશે. પેાસ્ટ પેકીંગ ખર્ચ અલગ. કોઇપણ સંસ્થાનાં દરેક જાતનાં જૈન ધર્મનાં પુસ્તકા, ધાર્મીક અભ્યાસમાં ચાલતાં રાજનાં ઉપયોગી પુસ્તકો, સ્તવના-સઝાયા અને બીજા નાનાં મેટાં દરેક પુસ્તકો, તેમજ કલકત્તાના સુંદર રંગીન ગટાઓ, લખા–જૈન સસ્તી વાંચનમાળા–પાલીતાણા (કાઠીયાવાડ)
સારા મળી
શકશે.
શ્રી મહાય પ્રીંન્ટીંગ પ્રેસ દાણાપી—ભાવનગર.

Page #35

સ્વીકાર સમાલોચના. પ્રબુદ્ધ જૈનશ્રી મુંબઈ યુવકસ'ધ તરફથી આ પત્ર બે વર્ષથી મુંબઈમાં પ્રગટ થાય છે. સમાજ, ધર્મ અને રાષ્ટ્રીય સેવા નિમિત્તે જુદા જુદા વિદ્વાન લેખકોઠારા પોતાના સ્વાતંત્ર્ય વિચારો સચોટ રીતે આ પત્રદ્વારા જનસમાજમાં મુકે છે. અમુક વિષયોમાંથી કેટલુંક નવું પણ જાણવાનું મળી શકે છે. પેપર દ્વારા સમાજને દોરવવા કે અમુક કાર્યોનું ભાન કરાવવા સમયોચિત સભ્યતાપૂર્વકની મીઠી ભાષા, નિષ્પક્ષપાત અને નિડરપણું, ઉચ્ચ ભાવના, દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ અને ભાવ એ ધર્માની નીતિ ધ્યાનમાં લઈ સ્વાતંત્ર વિચારો લેખામાં પ્રગટ થાય એ પેપરની કાર્યપદ્ધતિને વધારે બંધબેસતું' અને ઉદ્દેશ જલદીથી સરલ રીતે પાર પાડનારૂં ગણાય છે. આ પેપર પણ તેની પ્રગતિ તે રીતે બજાવી ભવિષ્યમાં ધમની વિશેષ સેવા કરવી ભાગ્યશાળી થાય એમ અંતઃકરણથી ઇચ્છીએ છીએ. શ્રી સમેત્તશિખરજી તીથ કેસના શ્વેતાંબર જૈનાના લાભમાં થયેલ ચૂકાટ્ટા, | શુમારે પંદર વર્ષની આખરે શ્રી પવિત્ર સમેત્તશિખરની પારસનાથ ટેકરીના સંબંધમાં શ્વેતામ્બર અને દિગંબર જૈને વચ્ચે જે કેસ ચાલતા હતા તેને આખરે પ્રીવીકાઉન્સીલમાં કવેતામ્બર જેનાના લાભમાં આવ્યા છે.
ઉપરોક્ત ટેકરી પાલગજના રાજાની મીટુકત હતી તે જપ્તીમાં હોવાથી તેમાંથી છોડાવી તે વખતના લેફ. ગવર્નરની મારફત દિગબરીઓએ કાયમી પટે લીધી હતી. આ સામે શ્વેતાંબર જૈનાએ તે વખતના વાઇસરોયને અરજ કરી હતી જેથી તેવી રીતે લેફ. ગવર્નરને કાયમી ભાડે આપવાની સત્તા નહોતી અને પ્રથમ હક્ક શ્વેતામ્બરને હતો. ત્યારબાદ એ ટેકરી રૂપીયા સાડાત્રણ લાખમાં પાલગંજ રાજાના વહીવટદારો પાસેથી શ્વેતામ્બરાએ વેચાણ લીધી હતી. પાછલથી વેચાણ રદ કરાવવા પાલંગજના રાજાએ હારીબાગની કોર્ટમાં દાવો કર્યો હતો. તે દાવો ત્યાં તેમજ પટણા હાઇકોર્ટમાં અપીલ થતાં તે પણ રદ થયેલ. તે પછી પ્રીવીકાઉન્સીલમાં અપીલ કરેલ તે ૫ણુ રદ થતાં વેચાણ કાયમ રહ્યું હતું.
જેન સસ્તી વાંચનમાળાના ગ્રાહકોને
અમારાં વાર્ષિક ગ્રાહકોને દર વરસે રૂા. ૩) માં એક હજાર ઉપરાંત પાનાનાં ઐતિહાસિક નવીન પુસ્તકે નિયમિતપણે સં', ૧૯૭૯ થી સં. ૧૯૮૮ સુધી અપાયાં છે. દરેક વખતે માગશરથી મહામાસ સુધીમાં મોકલવામાં આવતાં હતાં, જે હવેથી અષાડી પછી એટલે અષાઢ વદીમાં મોકલવાનું થશે, | ચાલુ સાલમાં નીચેના પુસ્તકોગ્રાહકોને મળશે જે છપાઈને વૈશાખ માસમાં તૈયાર થશે. ગ્રાહક પુરતી નકલ છપાતી હોવાથી તેમજ ચાલુ સાલનાં પુસ્તકો ઘણાં જ રસિક અને નવીન હોવાથી શીલીકમાં રહેવા સંભવ નથી. માટે નવા ગ્રાહક થનારે દાખલ ફીના રૂા. ૦-૮ ૦ વેળાસર મોકલવા૧ અમર બલિદાન યાને શત્રુજયના શહિદો. ૨ શ્રી મહાવીર અને શ્રેણિક. ૩ જાવડશાહ.
e ૪ તરંગવતી તરંગલાલા. ચારે પુસ્તકે લગભગ ૧૧૦૦ પાનાનાં પાકા પુંઠાનાં છુટક કિંમત રૂા. ૫) ની કિંમતનાં થશે જે ગ્રાહકોને રૂા. ૩) માં મળે છે. પોસ્ટ વી. પી. ખર્ચ અલગ. કોઈપણ જાતના દરેક સંસ્થાના પુસ્તકો અમારે ત્યાંથી કીકાયત ભાવે મળશે,
લખેઃ—જૈન સસ્તી વાંચનમાળા, પાલીતાણા-(કાઠીયાવાડ. )

Page #36
Reg. No. B. 431. == 68===== ==== શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. == =ID GIE કી ======= == == [E]E='TE - SE DISE દર માસની પૂર્ણિમાએ પ્રગટ થતું માસિક પત્ર. પુ. 30 મું. વીર સં. ર૪પ૯. વૈશાક, આત્મ સ’. 37. અંક 10 મા. પ્રજાનું સાચું ખમીર.. i | જગતમાં એવી વિરલ વિભૂતિઓ હોય છે જેમના આત્માની મહત્તા, એમના કાર્યની મહત્તાથી પણ આગળ વધી જાય છે. કેટલાક માણસાનાં કાર્યો મહાન હોય છે, આત્મા નાના હોય છે. એવા ટેલીરેડોઅને નીરકે , મારકોની અને એડીસનો, કેન્ટો અને વાટેની આલમમાં અનેક યુગના ગાળા પછી એકાદ દયાનંદ, એકાદ હાડી", એકાદ રામેરાલાં, એકાદ ગ ધી કે એકાદ ઈન્સ્ટીન પાકે છે. પરંતુ પ્રજાઓ રૂપી ભૂમિનું એ સારું ખમીર છે. એમના હાડમાંસના ખાતરથી સી’ચાયેલી ધરતીમાંથી જે નાના નાના હાવા , નાના નાના રોલાઓ, નાના નાના ગાંધી કે નાના નાના ઈટીના જાગે છે. પ્રકૃતિની ચેતના-શક્તિ ભલે ગમે તેવી પરીક્ષ હોય, પ્રજાઓની એ પ્રત્યક્ષ ચેતના શક્તિ છે. " = ‘ફુલછાબ' માંથી === ===== ===EF ==EF =[] For Private And Personal Use Only