Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Reg. No. B. 431
श्रीमद्विजयानन्दसूरि सद्गुरुभ्यो नमः
श्री
आत्मानन्द प्रकाश.
॥शार्दूलविक्रीडितवृत्तम् ।। कश्चैतन्यवतां हृदि स्थिरतरं शेते हि साक्षीभवन कश्चैतन्यवतां हृदि प्रचरति प्रक्षालयंस्तच्छुचम् । कं लब्ध्वा मनुजाः स्वकर्मकरणे शक्ता भवन्ति द्रुतम्
आत्मानंद प्रकाशमेव न हि सन्देहोऽत्र वै विद्यते ॥ पु० २५ मुं। वीर सं. २४५४. चैत्र. आत्म सं. ३२. | अंक ९ मो. प्रकाशक-श्री जैन आत्मानन्द सभा-भावनगर.
વિષયાનુક્રમણિકા.
१ श्री महावीर शिन स्तवनमः ... २१3८ शि५२५२था टियात. २सान्या साथी. ... ... २१४८४२४२या. 3 श्रीतार्थ २ यरित्र.... ૨૧૫ ૧૦ જ્ઞાતપુત્ર શ્રીમન મહાવીર પ્રભુને ४ सुमनता भने सुस्वभाव. ... २२० प्रणाम पुष्पireी.... ૫ રાજુલ સ્તવન, ૨૨૪ ૧૧ સહાય.
२३४ वीसभी सहीनुसंधमधारय... २२५ १२ वर्तमान सभात्यार..
૨૩૫ 10/७ विश्ववन्ध विभूतिने.... २२७ १३ अथावधान अने सामा२ स्वी२.
વાર્ષિક મૂલ્ય રૂ. ૧) ટપાલ ખર્ચ ૪ આના
ભાવનગર—આનંદ પ્રીન્ટીંગ પ્રેસમાં શાહ ગુલાબચંદ લલ્લુભાઈએ કાપ્યું.
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
કમીશન ટકા ૧ા
જૈન બંધુઓને
ફક્ત અખાત્રીજ સુધી—
- ખાસ લાભ. ૪ •
નીચેના પુસ્તકા ખરીદનારને આપવામાં આવશે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩-૧૨-૦
3-0-0
જૈન તત્ત્વાદ
૧-૮-૦
41010 કુમારપાળ વિહાર શતક ધર્મરત્ન પ્રકરણ
કુમારપાળ પ્રતિબેાધ
૧-૪-૦
દાન પ્રદીપ
સુમુખ નૃપાદિ ક્થા
૧-૦-૦
શ્રીસુપાર્શ્વ નાથ ચરિત્ર ભા. ૧-૨ ૪–૮–૦૫ચ પરમેષ્ઠી-ગુણુ રત્નમાળા ૧-૮-૦ ધર્મ બિંદુ
૨-૦-૦
જ્ઞાનામૃત કાવ્ય કુંજ
૦-૮-૦
શ્રી નેમનાથ ચરિત્ર
૨-૦-૦
સમ્યકત્વ કામુદ્દી
૧-૦-૦
૦-૪-૦
સમ્યકત્વ સ્વરૂપ શ્રાવક કલ્પતરુ
૦-૮-૦
શ્રી નવપદ પૂજા અર્થ સહિત ૧–૪-૦ આત્મ વિશુદ્ધિ -૬-૦ તપેારત્ન મહેાધિ ભા. ૧-૨ ૧-૦-૦ શત્રુ જયમહાતીર્થ સ્તવનાવળી ૦-૫-૦ સજ્જન સન્મિત્ર
૦ ૧૪૦
પ્રશ્નોત્તર પુષ્પમાળા મેાક્ષપદ સાપન
૦-૧૨-૦
૪-૦-૦
આત્મવલ્લભ સ્તવનાવળી
-૬-૦
આત્મપ્રમાધ
૨-૮-૦ નવાણું પ્રકારીપૂજા અર્થ સહિત ૦–૮–૦
આદર્શ જૈન સ્ત્રીરત્ના
9-0-0
નય માર્ગદર્શીક
૦-૧૨-૦
કાવ્ય સુધાકર
૨-૮-૦
હંસ વિનાદ
આચાર પદેશ,
91116
જૈનધર્મ વિષયક પ્રશ્નોત્તર
કુમીશન ટકા ૨૦
For Private And Personal Use Only
ઉપરના પુસ્તકામાંથી પાંચ રૂપીઆ સુધીની કીંમતના ગ્રંથા મગાવનારને લખ્યા મુજબ કમીશન ઉપરાંત નીચેના પુસ્તકેા ભેટ આપવામાં આવશે.
૧ નવતત્વના સુંદર બાપ. ૩૬ડક વિચાર વૃત્તિ.
૦-૧૨ ૦
૦-૮-૦
૨ જીવવિચાર વૃત્તિ.
૪ મુહુપતિ નિણૅય.
લખા:—શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા—ભાવનગર,
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી
આત્માન. પકાશ
de e diatom sy diyda a are a statio
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
|| वंदे वीरम् ॥
तत्पुनर्द्विविधं कर्म कुशलरूपमकुशलरूपं च । यत्तत्र कुशलरूपं तत्पुण्यं धर्मश्श्रोच्यते । यत्पुनरकुशलरूपं तत्पापम धर्मश्वाभिधीयते । पुण्योदयजनितः सुखानुभवः पापोदय संपाद्यो दुःखानुभवः । तयोरेव पुण्य पापयोरनंतभेदभिन्नेन तारतम्येन संपद्यते खन्वेषोऽधममध्यमोत्तमाद्यनन्तभेदवर्तितया विचित्ररूपः संसारविस्तार इति ॥
उपमिति भवप्रपंचा कथा.
( कव्वाली रागेण गीयते )
सुधा सिन्धो ? महावीर ? नमामि त्वत्पदाम्भोजम् । जगलाता त्वमेवासि, जगद्वन्द्यस्त्वमेवासि ॥ जगत्कल्याणकर्त्ताऽसि, जगत्पूज्यस्त्वमेवासि । जगद्वयापि प्रभावस्ते, जगद्भव्याम्बुजोल्लासी सहस्त्रांशु प्रभाभेदी, समन्तात्कान्ति निस्पन्दी विशुद्धस्तावको देहः, सदा नन्दैक सहः । मयाध्यातोरहस्येन, भवान्तं कर्तुकामेन सदा शान्तिं कृपा सिन्धो ? विधेहि प्रेमिणां बन्धो ? । दुराचारं महाक्रूरं, जनत्रासं विधातारम् । निराधारं दयादारं जगत्त्रातः ! कुरुष्वारम्
8
पुस्तक २५ मुं. } श्रीर संवत् २४५४. चैत्र आत्म संवत् ३२ अंक ९ मो. श्री महावीर जिन स्तवनम्
For Private And Personal Use Only
॥ सुधा ॥ १ ॥
|| सुधा ॥ २ ॥
॥ सुधा ॥ ३ ॥
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪
શ્રી આત્માન પ્રકાશ.
$
=
==
=
e
==
===
= ==EF = === === ====
E કમો વિઘં નમે જોવે, વિમો? શ્રેયઃ સવાટો, त्वदीयध्यानतो नूनं, न लोके जायते न्यूनम् । ત્વીયે રે શિતા પાર્વ, ન તે ચાન્તિ મોમાયમ્ કુપા | 8 | जगज्जीवा विमूढास्ते, न जानन्ति प्रभावं ते, महामोहान्धतालीना, यथा वारिस्थिता मीनाः, सदा चारित्रताहीना-भवोदन्वत्यहो मनाः ॥सुधा ॥५॥ अजितसूरिः सदा स्तौति, जगच्छ्रेयः समीहानः, प्रभो ! पादारविन्दं ते महा मोक्षाध्वदीपस्य, सुसंघस्यास्तु कल्याणां क्षयन्तु क्लिष्टकर्माणि gધા || ૬ .
=====
=
==
===
=
==
===
===
સાચો સાથી. બાગ બગીચા મહેલ ઝરૂખા, રથ ઘોડા ને હાથી રે; તું તજશે કે તજો તુજને, નહિ સદાના સાથી રે. ૧ બાગબગીચા - માત પિતા સુત દારા બંધવ, સગાં સહોદર તારાં રે; કોઈ ન આવે સંગે તાહરી, અંતસમે સહુ ન્યારાં રે. ૨ બાગબગીચા, વિધ વિધના વૈભવ ને દોલત, ઠાઠ માઠ ઠકુરાઈ રે; છોડીને જાવું જમકે, ચાલે નહિ ચતુરાઈ છે. ૩ બાગબગીચાI પાર વિનાનું પિષે પુદગળ, રાચે માચે રંગે રે, જતન કરે જુકિતથી ઝાઝું તે પણ નાવે સંગે રે. ૪ બાગબગીચા ચેત ચેત તે માટે ચેતન, અસાર આ સંસારે રે, કેઈ ન સાચા સાથી તાહરે, જે ભવપાર ઉતારે રે. ૫ બાગબગીચા જાળ બીછાવી જકડી બાંધે, ઘતારી જગ માયા રે; લાલચમાં લપટાવે લંપટ, માતેલ મેહરાયા રે. ૬ બાગબગીચા મેહ માયાનો સંગ સજીને, કાં કાપે તું કાચું રે, કર સંગત સાચા સાથીની, જય પામે સુખ સાચુંરે. ૭ બાગબગીચા સત્વક એક સાચા સાથી, સદાકાળ રહે સંગે રે, આપદમાં પણ થાય અળગે, આંચ ન આવે અંગેરે. ૮ બાગબગીચા જીવનમાં ભરપૂર ભરી લે, સત્કર્મો સુખદાયી રે, ઉભય લેકનાં અદભુત સુખની, મળશે નિત્ય વધારે. ૯ બાગબગીચા
વેજલપૂર. ભરૂચ. } શાહ છગનલાલ નહાનચંદનાણાવટી. == === == ===== ====%
==
=
==
S
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી તીર્થંકર ચરિત્ર.
CCRDOCEDKEDOCHDQEDKIPOCIED
અગીયાર અંગમાં નિરૂપણ કરેલ તીર્થંકર ચરિત્ર.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫
LOCKED OED LED CED REDED
( ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૯૬ થી શરૂ.)
હું આર્યાં! જેમ મેં (હુ) શ્રમણ નિગ્ર ંથા સમક્ષ એક આરંભસ્થાન પ્રધ્યુ છે ( પ્રરૂપુ છું ) તેમ મહાપદ્મ અરિહંત પણ શ્રમણ નિથા સમક્ષ એક આર ંભસ્થાન પ્રરૂપશે. હું આર્યા! જેમ હું શ્રમણ નિગ્ર ચૈાને રાગમધન અને દ્વેષઅંધન એમ એ પ્રકારના ખંધન કહું છું, તેમ મહાપદ્મ તીર્થંકર પશુ શ્રમણુ નિ ચાને પ્રેમમ ધન અને દ્વેષણ ધન એમ બે પ્રકારના બંધન કહેશે. હું આ 1 જેવી રીતે હું શ્રમણ નિથાને મનડ વિગેરે ત્રણદંડ કહુ છુ, તેમ અરિહ ંત મહાપદ્મ પણ શ્રમણ નિગ્રંથાને મનડ વિગેરે ત્રણદંડ ઉપદેશશે. અહીં “ હું આર્ચી જેમ હું” “ તેમ તેઓ ” ઇત્યાદિ શૈલીથી બધી પ્રરૂપણા સમજવી. અર્થાત્ ક્રોધ વગેરે ચાર કષાયે શબ્દ વિગેરે પાંચ કામગુણ્ણા પૃથ્વીકાયથી ત્રસકાય સુધીના છ જીવનિકાયાને જેમ હું પ્રરૂપ છું તેમ મહાપદ્મ તીર્થંકર પણ સાત ભય સ્થાનાની પ્રરૂપણા કરશે. એજ રીતે આઠ મદસ્થાના, બ્રહ્મચર્ય નવ ગુપ્તિએ, દશપ્રકારના યતિધર્મ અને એજ અનુક્રમે ચાવત્ તે ત્રિશ આશાતના સુધીની પ્રરૂપણા કરશે. હું આર્યા, જેમ હું શ્રમણ નિગ્રંથાને નગ્નતા-મુડભાવ સ્નાન વન દાતણના ત્યાગ છત્રના ત્યાગ જોડા-ચાંખડીના ત્યાગ ભૂશયન, પાટમાં શયન લાકડાનું શયન કેશનુ લંચન, કડક બ્રહ્મચર્ય, પરઘરની ભીક્ષા, ચાયત........ સન્માન કે તીરસ્કારથી મળેલી કે નહીં મળેલી ભીક્ષામાં નિર્વાહ વિગેરે ઉપદેશ એજ રીતે મહાપદ્મ અરિહંત પણ શ્રમણ નિર્થ થાને નગ્નતા યાવત........મળેલ કે નહીં મળેલ ભીક્ષામાં નિર્વાહ વિગેરે ( નગ્નતાથી પ્રારભી ભીક્ષામાં નિર્વાહ સુધીનું અધુ' ) ઉપદેશશે.
For Private And Personal Use Only
હું આર્યાં ? હું જેમ શ્રમણ નિર્થ થાને આધાકર્મિક ઔદ્દેશિક મિશ્રજાત, અધ્યેય પૂરક (પાછળથી ઉમેરેલુ) ખરીદેલું ઉધારે આણેલ (ઢાતારે ખીજા પાસેથી) છીનવી લીધેલુ, અનિષ્ટ ( ભાગીદારીની ઇચ્છા વગર આપવા ધારેલું ) કાંતાર ભાજન દુકાળીઆનું લેાજન ગ્લાન ભક્ત વલીકા ક્ષેાજન ( વરસાદથી પીડાતા ભીખારી માટે રાંધેલું ) પ્રા ુણાનુ` ભાજન મૂળીઆં કાંદા ફળ મી અને મીઠુ ઘાસ, વિગેરે આહાર લેવાનો નિષેધ કરૂ છુ. એજ રીતે મહાપદ્મ તી કર પણ શ્રમણ નિગ્રંથાને આધાકર્મિક યાવત.......લીલી વનસ્પતિ, વિગેરે આહારના નિષેધ કરશે.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૬
શ્રી આત્માનદ પ્રકાશ.
હું આર્યો ! હું જેમ શ્રમણ નિષ્ચ થાને પ્રતિકમણુ સહિત, ૫'ચમહાવ્રતવાળા અચેલક ધર્મ પ્રરૂપ છું તેમ મહાપદ્મ તીર્થ કર પણ શ્રમણ નિથાને પ્રતિક્રમણુ સહિત પંચમહાવ્રતવાળા અચેલક ધર્મ પ્રરૂપશે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હું આર્યો ! જેમ હું પાંચ અણુવ્રત અને સાત શિક્ષાવ્રત એમ બાર પ્રકારના શ્રાવકધમ ની પ્રરૂપણા કરૂ છું તેમ મહાપદ્મ તી કર પણ પાંચ અશ્ત્રતવાળા યાવત્.......શ્રાવક ધર્મની પ્રરૂપણા કરશે.
હું આર્યો ? જેમ હું શ્ર રણુ નિ નિષેધ કરૂ છું તેમ મહાપદ્મ, રાજપીંડના નિષેધ કરશે.
ત્થા માટે શય્યાતરપીંડ અને રાજપીંડના તીર્થ કર પણ શ્રમણેા માટે શય્યાતરપીંડ અને
હું આર્યાં, જેમ મારે નવ ગણા છે અને અગ્યાર ગણધરી છે તેમ મહાપદ્મ તીથ કરને પણ નવ ગણા અને અગ્યાર ગણધરા થશે.
હું આર્યા, જેમ હું ત્રીશ વર્ષ સુધી ગૃહસ્થપણામાં રહી લેાચ કરી દિક્ષિત થયા, આરવ અને તેર પખવાડીઆને છઠ્ઠમસ્થ પર્યાય પાળીને તેરપક્ષ, અધુરા એવા ત્રીશ વર્ષ ના કેવળી પર્યાય પાળાને બે તાળીશ વના શ્રમણુપર્યાય પાળીને એમ તેર વર્ષનુ સ આયુષ્ય પાળીને સિદ્ધ થઇશ યાવ........સર્વ દુ:ખાના અંત કરીશ એજ રીતે મહાપદ્મ તીર્થંકર પણ ત્રીશ વર્ષ સુધી ગૃહસ્થપણામાં રહીને યાવત્....... ..દિક્ષા લેશે ખારવ અને તેર પખવાડીયાને છંદમસ્થ પાળીને યાવત્.......ખાંતેર વર્ષનું સ આયુષ્ય પાળીને સિદ્ધ થશે. યાવત......... સ દુઃખાના અંત કરશે.
અરિહંત મહાવીર તીર્થંકર જે શીળ અને આચારવાળા છે. અરિહંત, મહાપદ્મ પણ તેજશીળ અને આચારવાળા થશે ( ગાથા ૧ ) *?
૯-૧-૬૯૬—વિમલ વાહન કુલકર નવસેા ધનુષ્ય ઉંચા હતા. ૯-૧-૬૯૭-ઋષભદેવ ભગવાન કેશલીકે આ અવસપીણી કાળના નવફાડા કોડી સાગરોપમ વ્યતીત થતાં તી પ્રવર્તાવ્યું.
૧૦-૧-૭૩૦-–સંભવનાથ ભગવાન પછી દશ લાખ ક્રોડ સાગરોપમ વ્યતીત થતાં અભિનંદન ભગવાન થયા.
૧૦-૧-૭૩૫--ચંદ્રપ્રભુ ભગવાન દશલાખપૂનુ સર્વ આયુષ્ય પાળીને સિદ્ધ થયા, યાવત્........ દુ:ખ રહિત થયા. ધર્મનાથ ભગવાન દશ લાખ વર્ષનુ સ આયુષ્ય પાળીને સિદ્ધ થયા યાવત્....દુ:ખ રહિત થયા. નમીનાથ ભગવાન,
* ભરતક્ષેત્રના આવતા ઉત્સાઁણી કાળના ચેાવીશ તી કરેના નામેા માટે "જીએ સમવાયાંગ સૂત્રાંક ૧૫૯ ગાથા ૭૨ થી ૭૬.
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી તીર્થકર ચરિત્ર. દશહજાર વર્ષનું સર્વ આયુષ્ય પાળીને સિદ્ધ થયા યાવત...દુઃખ રહિત થયા. પુરૂષસિંહ વાસુદેવ દશ લાખ વર્ષનું સર્વ આયુષ્ય પાળીને છઠ્ઠી નારકીમાં નારકીપણે ઉત્પન્ન થયા. તેમનાથ ભગવાન દશ ધનુષ્ય ઉંચા હતા અને દશાએકહજાર વર્ષનું આયુષ્ય પાળીને સિદ્ધ થયાં ચાવત , દુ:ખ રહિત થયા, કૃષ્ણ વાસુદેવ દશ ધનુષ્ય ઉંચે હતેા અને દશા-હજાર વર્ષનું સર્વ આયુષ્ય પાળીને ત્રિજી વાલુકા પ્રભા નારકીમાં નારકીપણે ઉત્પન્ન થયે.
૧૦-૧-૭૪૯–દશવિધ સમાચારી અધિકાર.
૧૦–૧–૭૫૦–શ્રમણ ભગવાન મહાવીર છદ્મસ્થપણાની અંતિમ રાત્રિમાં પ્રશસ્ત દશ સ્વને જોઈને જાગ્યા. તે આ પ્રમાણે ૧–સ્વપ્નમાં હણુએલ, એક અતિ, રૂદ્રસ્વરૂપવાળા અને દર્પવાળા તાલ પિશા
ચને જોઈને જાગ્યા. ૨–સ્વપ્નમાં એક મોટી ધોળી પાંખવાળા પુસ્કોકિલને જોઈને જાગ્યા. ૩–સ્વપ્નમાં એક મોટા ચિત્ર વિચિત્ર પુસ્કોકિલને જોઈને જાગ્યા. ૪-સ્વપ્નમાં એક મોટા સવે રત્નવાળા માળાના યુગ્મને જોઈને જાગ્યા પસ્વપ્નમાં એક મોટા વેત ગેકુળને જોઈને જાગ્યા. ૬–વનમાં એક મોટા સર્વ દિશાવિદિશામાં પુષ્પોથી ખીલેલા પદ્મ સરોવરને
જોઈને જાગ્યા. ૭-સ્વપ્નમાં એક મોટા હજારે તરંગોથી ઉછળતા મહાસાગરને પતે બે
હાથથી તય એમ જોઈને જાગ્યા. ૮–સ્વપ્નમાં કાંતિથી દિપતા એક મોટા સૂર્યને જોઈને જાગ્યા. ટુ-વનમાં એક મોટા માનુષેત્તર પર્વતને ચારે તરફથી પોતાના પીળા
અને વૈર્યમણુ જેવા લીલા આંતરડાવડે વીંટાએલ ફરી ફરી વીંટાએલ જેઈને જાગ્યા. ૧૦–વળી સ્વપ્નમાં મેરૂપર્વતની મેરૂસ્યુલિકાની ઉપર સિંહાસનમાં રહેલ પિતાને
જોઈને જાગ્યા.*
૧–શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે એક મેટા રૂદ્રરૂપવાળા ગર્વિત તાલ પિશાઅને સ્વપ્નમાં હરાવ્યા એમ જોઈને જાગ્યા તેથી શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે મેહનય કર્મને મૂળમાંથી ઉખેડી નાખ્યું.
આ દશે સ્વપ્નમાં જવાન શબ્દ પાઠ છે તેના અર્થ “ એક બાજુ હું ” અને “એક મોટા” એ બે રીતે થાય છે માટે યથાનુકુળ અર્થ ગઠવ.
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
૨.--શ્રમણ ભગવાન મહાવીર જે એક મેટા પેળી પાંખવાળા પુસ્કોકિલને જોઈને જાગ્યા તેથી શ્રમણ ભગવાન મહાવીર શુકલ ધ્યાનવાળા છે.
૩.–શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે જે એક ચિત્ર વિચિત્ર પુરૂષ કેયલને જોઈને જાગ્યા તેથી શ્રમણ ભગવાન સ્વસિદ્ધાંત–પરસિદ્ધાંતના તત્વોથી ભરપૂર આચારાંગથી દ્રષ્ટિવાદ સુધીની દ્વાદશાંગીરૂપ ચિત્રવિચિત્ર આચાર્યની જ્ઞાન મંજૂષાને કહે છે, સ્થાપે છે, પ્રરૂપે છે, દેખાડે છે, સ્પષ્ટ કરે છે અને ઉપદેશ છે.
૪ શ્રમણ ભગવાન મહાવીર જે સવારનવાળાં માળાયુગ્મને જોઈને જાગ્યા તેથી શ્રમણ ભગવાન મહાવીર ગૃહસ્થ ધર્મ અને અણગારધર્મ એ બે ધર્મની પ્રરૂપશુ કરે છે.
૫–શ્રમણ ભગવાન મહાવીર જે સ્વપ્નમાં એક મોટા વેત ગોકુળને જોઈને જાગ્યા તેથી શ્રમણભગવાન મહાવીરને સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક અને શ્રાવિકા એમ ચાર પ્રકારને સંઘ છે.
૬–-શ્રમણ ભગવાન મહાવીર જે એક મોટા પદ્મ સરોવરને જોઈને જાગ્યા તેથી શ્રમણ ભગવાન મહાવીર ભવનપતિ, વાણુવ્યંતર, જ્યોતિષ્ક અને વૈમાનિક એમ ચાર પ્રકારના દે છે એમ પ્રરૂપે છે.
૭. શ્રમણ ભગવાન મહાવીર જે તરંગવાળા મહાસાગરને જોઈને જાગ્યા તેથી શ્રમણ ભગવાન મહાવીર અનાદિ અનંત દીર્ઘકાલીન ચાર છેડાવાળા સંસાર વનની પાર ગયા. (સંસાર સાગરને તર્યા)
૮–શ્રમણ ભગવાન મહાવીર જે મેટા એક સૂર્યને જોઈને જાગ્યા, તેથી શ્રમણ ભગવાન મહાવીરને અનંતા અનુપમ યાવત-કેવળજ્ઞાન દર્શન ઉપજ્યાં.
૯– શ્રમણ ભગવાન મહાવીર જે પીળાં લીલાં આંતરડાથી વીંટાએલ ચાવત્ જોઈને જાગ્યા. તેથી શ્રમણ ભગવાન મહાવીરના “ શ્રમણ ભગવાન મહાવીર–શ્રમણ ભગવાન મહાવીર ” “ સર્વગુણ સંપન્ન શ્રમણ અને ભગવાન તે મહાવીરજ છે.” ઈત્યાદિ યશ વર્ણન શબ્દા અને ગુણ લેકે દેવલોક મનુષ્ય લેક તથા અસુર લેકમાં (સ્વર્ગ–મૃત્યુ-પાતાળમાં) વ્યાપી રહ્યા છે.
૧૦.–શ્રમણ ભગવાન મહાવીર જે મેરૂ પર્વતની ચૂલિકા ઉપર પિતાને જોઈને જાગ્યા તેથી શ્રમણ ભગવાન મહાવીર દેવ મનુષ્ય અને અસુરોની સભા સમક્ષ કેવલી પ્રરૂપિત ધર્મને કહે છે. સ્થાપે છે વાવ-ઉપદેશ છે.
૧૦–૧-૭૫૪-ધર્માસ્તિકાય યાવત.....(૪૫૦-ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય આકાશાસ્તિકાય, દેહરહિતજીવ પરમાણુપુદગલ, ૪૭૮-શબ્દ, ૫૬—ગંધ, ૬૧૦
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી તીર્થકર ચરિત્ર
રાહ વાયુ.) વાયુ આ આઠ વસ્તુને તથા આ જીન થશે કે નહીં? આ જીવ સર્વદુબેને અંત કરશે કે નહીં? વિગેરે દશવસ્તુને છઘ સંપૂર્ણ ભાવે જાણું શકતા નથી, દેખી શકતા નથી, જ્યારે કેવલજ્ઞાની કેવલદશી (અરિહંત) યાવત...સર્વ દુ:ખને અંત કરશે કે નહીં? વિગેરે દશ વસ્તુને સંપૂર્ણપણે જાણે છે.*
૧૦-૧-૭૬૬-૭૬૭–ગત ઉત્સપર્ણ કાળ અને આવતા ઉત્સપીણુ કાળના દશ દશ કુળકને તથા ક૯૫વૃક્ષોને અધિકાર.
૧૦–૧૭૭૬–લેસ્થાને અધિકાર.
લેશ્યા ૧૦ મીxx કોઈ તેવા પ્રકારના શ્રમણ બ્રાહ્મણને દુઃખી કરવા જે તેને વેશ્યા મૂકે છે, તે તેલેશ્યા ત્યાં નિષ્ફળ નીવડે છે. શરીરમાં પ્રવેશ કરી શકતી નથી કુદાકુદ કરે છે, ચારે બાજુ પ્રદક્ષિણા કરે છે, પ્રદક્ષિણા કરીને આકાશમાં ઉડે છે.
વળી ભેંઠી પડીને વેશ્યા મૂકનારના શરીરમાં પ્રવેશ કરે છે અને તેને ગરમીથી બાળી રાખ કરે છે. મખલી પુત્ર ગોશાળે (શ્રાવસ્તીમાં પ્રભુ મહાવીર ઉપર) આવી તેજલેશ્યા મૂકી હતી.
૧૦-૧-૭૭૭–આશ્ચર્યો દશ છે. ૧. ઉપસર્ગ. ૨. ગર્ભાપહરણ. ૩. શ્રી તીર્થ. ૪. અયોગ્ય ( અવીરતિ) સભા. ૫. કૃષ્ણનું અમરકંકામાં ગમન. ૬. ચંદ્રસૂર્યનું આગમન. ૭. હરિવંશ કુલની ઉત્પત્તિ. ૮. ચમરેન્દ્રને ઉત્પાત. ૯. એકસો આઠની સિદ્ધિ. અને ૧૦. અસંયતિની પૂજા આ પ્રકારના દશ આશ્ચર્યો અનંતકાળે થાય છે. (ગાથા ૧-૨)
–ચાલુ
* છ દ્રસ્થાના સત્રા ૨૫૨-૨૩૩-૩૩૪–૪૧૭૫૪
પુદગલ૩૩૭, ૮૫, ૨૧૧
લોકાધાર–૧૬૩-૨૨૪-૨૮૬-૪૯૮-૫૪૬-૬૦૦. ૨ તેજોલેસ્યા માટે વિશેષ જુએ–ભગવતીસૂત્ર શતક ૧૫ ગોસાળને અધિકાર, ભગવતીજી સ. ૭ ઉ. ૧૦, વિગેરે.
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી અામાનંદ પ્રકાશ
B સુજનતા અને સુસ્વભાવ.
હeગતાંક પૃષ્ટ ૨૦૦ થી શરૂ હe, LES
PET વિઠ્ઠલદાસ મૂ. શાહઆજકાલ સમાચાર પત્રોમાં જુઠાણું ખુબ ચાલી રહ્યું છે. આપણા પત્ર સંપાદકે તે એટલું બધું જુઠાણ નથી ચલાવતા, પરંતુ અન્ય દેશના પત્ર સંપાદકો ઘણું જુઠાણું ચલાવે છે. આજકાલ જેટલું બને તેટલું મીઠું મરચું ભભરાવીને દરેક વાત પ્રકાશીત કરવાની પ્રથા ચાલી રહેલી જોવામાં આવે છે. વાતો વધારીને કેમ કહેવી તે સમાચાર પત્રના સંપાદકો બહુ સારું જાણે છે. તે ઉપરાંત સમાચારપત્રોમાં જાહેરખબર આપનાર તો પોતાના સઘળે કારભાર કેવળ જૂઠથી જ ચલાવે છે. લોકોની પાસે પોતાની વસ્તુઓની મોટી પ્રશંસા કરે છે અને સમાચારત્રમાં લાંબી લાંબી જાહેરખબર આપે છે, તે એટલે સુધી કે ખોટા પ્રશંસા પત્રે પણ છાપે છે. પિતાની ચીજમાં શું ગુણ રહે છે અને તે કેટલી ઉપગી છે તેનું તે લેાકો જરાપણ ધ્યાન પણ રાખતા નથી. તેઓ તે માત્ર પોતાની ચીજો વેચવા ઇચ્છે છે અને વેચવા માટે આપણને એવો વિશ્વાસ બેસાડવા માગે છે કે તે ચીજ ઘણુંજ સારી અને ઉપયોગી છે. એક એ મહાપુરૂષ (!) છે કે જે એકજ પુસ્તકનાં જુદાં જુદાં નામો રાખીને અને પ્રત્યેક નામની સાથે જુદા જુદા વિષયો બતાવીને જાહેર ખબરની મદદથી તે પુસ્તકની હજાર નકલે વેચે છે. કલકત્તા અને મુંબઈના અનેક વેપારીએ બસ બસો પાનાંના સૂચીપ છપાવે છે. પરંતુ આપણે જે કદાચ તેઓની ઓફીસમાં જઈએ તો ત્યાં ટેબલ ખુરશી સિવાય કશું જોવામાં આવશે નહિ. તેઓ અનેક ચીજોને પોતાનાં કારખાનામાં બનેલી જણાવે છે, પરંતુ તપાસ કરતાં આપણને માલુમ પડે છે કે તેઓનાં કારખાનાનું કાંઈ નામનિશાન પણ હોતું નથી. દવાઓની જાહેરખબર આપનારની દશા તે કરતાં પણ વિશેષ ભયંકર છે. તેઓ એકજ ઔષધિથી હજારો રોગ દૂર કરવાના બણગાં કુંકી રહ્યા હોય છે, પરંતુ વસ્તુતઃ તેઓની દવામાં ધુળ જેવો પણ દમ હોતો નથી એ રીતે કેટલાક લેખકો પણ જુઠું બેલવાને ટેવાઈ ગયેલા હોય છે. ખાસ કરીને જીવન ચરિત્રના લેખકો સત્ય અસત્યનું ઘણું થોડું ધ્યાન રાખે છે, કોઈપણ પુરૂષનું જીવન લખતી વખતે તેઓ તેના અવગુણોને છોડી દે છે અને તેનામાં એવા અનેક ગુણેનું આરોપણ કરે છે કે જેને તેનામાં અંશ પણ હોતો નથી. કેવળ જુઠા ગુણેનું આરોપણ કરીને તેઓ પોતાના નાયકને ઉંચે ચઢાવી દે છે.
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુજનતા અને સુસ્વભાવ.
૨૨૧ આજકાલના યુવકોની એવી માન્યતા થઈ ગઈ છે કે અત્યારે સત્યને જમાનો નથી, તેઓ એમજ સમજે છે જે મનુષ્ય જુઠે, દગાબાજી, અને સ્વાથી હેાય છે તે જ સંસારમાં સારી રીતે રહી શકે છે. પ્રત્યેક કાર્યમાં સફળતા પ્રાપ્ત કરવા માટે અને યથેષ્ઠ દ્રવ્ય મેળવવા માટે એ ગુણેની આવશ્યક્તા છે એમ તેઓ ચોક્કસ માને છે. પરંતુ આથી ગંભીર ભૂલ બીજી હોઈ શકે નહિ. કેમકે વાસ્તવિક રીતે તે એ વાત કુદરતના નિયમોથી તદ્દન વિરૂદ્ધ જ છે. આપણે કદિ પણ જુઠું બોલીને અથવા બીજાને છેતરોને આપણું ઉન્નતિ સાધી શકતા નથી. કેવળ જુઠ અથવા છેતરપીંડી ના આધારે આજ સુધી સંસારમાં કદિપણ કોઈ સ્થાયી કાર્ય નથી થયું. જુઠા અથવા લુચ્ચા માણસને કદિ પણ કશે લાભ થતો નથી, એટલું જ નહિ પણ ઉદટું જ્યારે તેનું જુઠ અથવા લુચ્ચાઈ પ્રકટ થાય છે ત્યારે લોકો તેના તરફ તિરસ્કારની દષ્ટિથી જુએ છે અને પ્રાયે કરીને એના શત્રુ બની જાય છે. મનુષ્યમાં એટલું તો સ્વાભાવિક જ હોય છે કે જેનાથી પોતે એકાદ વખત ઠગાય છે તેના ઉપર તેને જંદગીમાં કદિપણ વિશ્વાસ રહેતે નથી. જે ખરી રીતે જોઈએ તો અસત્યમાં એવી જરાપણુ શકિત નથી કે જેને લઈને તે સત્યની સામે ક્ષણવાર પણ ટકી શકે.
જુઠા અથવા લુચ્ચા માણસને એટલે ખટકો પણ રહે છે કે કોઈપણ રીતે પોતાનું જુઠાણું અથવા લુચ્ચાઈ પ્રકટ ન થવા દેવું. પરંતુ જે મનુષ્ય સાચો હોય છે તેનામાં વધારે દઢતા તથા શકિત હોય છે. તે તો એમ જ સમજે છે કે વખત આવતાં મારા સત્યપક્ષનું સમર્થન આખો સમાજ કરશે એટલું જ નહિ પણ આખી દુનિયા કરશે. તેને હમેશાં પોતાના વિજયને દઢ વિશ્વાસ હોય છે. પરંતુ જુઠા મનુષ્યને હમેશાં કચવાટ રહે છે. જુઠું બોલતી વખતે તે એમ સમજે છે કે હું કંઈક અનુચિત અને અન્યાયપૂર્ણ કાર્ય કરી રહ્યો છું. તેનો આત્મા તેને દોષિત બનાવે છે. લોકો તેની સાથે સંબંધ અથવા વ્યવહાર રાખતાં અચકાય છે. જેઓ અત્યંત જુઠા અથવા દગાબાજ હોય છે તેઓની આકૃતિમાંજ કોઈ એવો દોષ આવી જાય છે કે જેને લઈને લોકો તેને જોતાં જ તેને તિરસ્કાર કરવા લાગે છે. તેની નસે નસમાં દગાબાજી ટપકતી હોય છે, પરંતુ જે મનુષ્ય સારો અને સાત્વિક હોય છે તેને જોતાં જ લોકોના મનમાં તેના પ્રત્યે શ્રદ્ધા તથા ભકિતભાવ ઉત્પન્ન થાય છે. એવા મનુષ્યનું સર્વ સ્થળે બહુ જ આદરમાન થાય છે. સર્વ સ્થળે લોકો એના મિત્ર અને સહાયક બની જાય છે, તેને પોતાની પ્રતિષ્ઠાનું સૌથી વધારે ધ્યાન રહે છે. સત્ય અને પ્રતિષ્ઠા પાસે તે સ્વાર્થ અને સ્વલાભને તુચ્છ સમજે છે. પિતાને નુકસાન થતું હોય તે તે હમેશાં ન્યાયને જ ચાહે છે. ને વિચારપૂર્વક જોઈએ તો સમસ્ત વિશ્વની તથા પ્રાણી માત્રની રચના એક માત્ર સત્યના આધાર ઉપર જ થઈ છે, આત્માને કષ્ટ થયા વગર કદિ પણ સત્યનો ઘાત થઈ શકતો જ નથી. સત્ય તો એક પ્રાકૃતિક નિયમ તથા બળ છે. સંસારને કોઈ નિયમ અથવા કોઈ
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧.
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
શક્તિ તેની સામે ટકી શકતી નથી. એટલાજ માટે કહ્યું છે કે ‘ સસ્યમેવ રચી નવ્રુતમ્ । ’ જે મનુષ્ય ગણિત શાસ્ત્રના નિયમાના ભંગ કરવાના પ્રયત્ન કરે છે તે અવશ્ય મૂર્ખ ગણાય છે. એજ રીતે સત્યથી વિપરીત આચરણ કરનારનું પણ સમજવુ જોઈએ. સત્ય એક પ્રાકૃતિક નિયમ છે. જેવીરીતે સ્ત્રીમાં સતીત્વની સાથી વધારે આવશ્યકતા છે તેવી રીતે મનુષ્યમાં સત્યતાની સૈાથી વિશેષ આવશ્યકતા છે. જેવી રીતે સતીત્વ નષ્ટ થયા પછી સ્ત્રીની કશી કિંમત જ નથી રહેતી તેવી રીતે સત્યતા નષ્ટ થયા પછી મનુષ્યમાં કશું કિંમતી રહેતું નથી. જુઠા મનુષ્યના સર્વાંત્તમ ગુણે!, સર્વોત્કૃષ્ટ અંશ નષ્ટ થઇ જાય છે. જે મનુષ્ય સત્યપથથી પડી જાય છે તેનામાં મનુષ્યત્વ જ નથી રહેતુ. જેટલે દરજજે મનુષ્ય સત્યપથથી પાછા હઠે છે તેટલે દરજ્જે તે પશુત્વ પ્રાપ્ત કરે છે. જે સત્યના આટલા ખધે! મહિમા છે, જેનુ આટલું બધું મહત્વ અને મૂલ્ય છે તેના આપણા સ્વભાવમાં સંપૂર્ણ આરેાપ કરવા એ આપણું મનુષ્ય માત્રનું પરમ અને પ્રથમ કત્તવ્ય છે.
દરેક મનુષ્યે પેાતાના સ્વભાવ સાત્વિક બનાવવા ઉપરાંત તેને પ્રેમ-પૂર્ણ અને મિલનસાર બનાવવાની મીજી આવશ્યક્તા છે. જે મનુષ્યનું હૃદય પ્રેમપૂર્ણ નથી હાતુ તે ઘણે અંશે મનુષ્ય જ ગણાતા નથી. સર્વ ધર્મોમાં પ્રેમને પરમ ધર્મ અને માનવ–જીવનનેા સાર ગણવામાં આવેલ છે. એ પ્રેમ મનુષ્યના દુ:ખા ઘટાડવામાં તથા સુખાની વૃદ્ધિ કરવામાં અત્યંત સહાયકારક અને છે. જે મનુષ્યમાં પ્રેમના અંશ જેટલેા વધારે હાય છે તેટલેા તે સંસારની વિપત્તીયેાથી ખચી શકે છે. એ ઉપરાંત મનને નિર્મૂલ તથા સાત્વિક અનાવવા માટે પણ પ્રેમની ઘણીજ જરૂર રહેલ છે. પાછળના એક પ્રકરણમાં આપણે એક અપરાધી અને એક સ્ત્રીનું ઉદા• હરણ ઉપરથી જોયું છે કે પ્રેમ પૂર્ણ વ્યવહારને પ્રભાવ આકરી શિક્ષા કરતાં વધારે ઉત્તમ હાય છે. પ્રેમની સહાયતાથી મનુષ્ય પેાતાનું મન પણ પવિત્ર રાખી શકે છે, અને ખીજાના મન પણ પવિત્ર તથા નિળ મનાવી શકે છે. એક વિદ્યાનનેા મત છે કે પ્રેમમાંથી જ કોમલતા, સુખ, શાંતિ, મમતા, અને સદ્ભાવ વિગેરે અનેક ગુણાની ઉત્પતિ થાય છે. અને એની સહાયતાથી જ મનુષ્ય ખરામ ખાખતને ત્યાગ કરીને સારી બાબતના સ્વીકાર કરે છે. પ્રેમ આપણા સાચા મિત્રા તથા સહાયકોની સંખ્યામાં વધારા કરીને આપણા માના સમસ્ત કટકો દૂર કરે છે. કેવળ સુવિચારથી જ મનુષ્યમાં કદિણુ સદ્ગુણાની ઉત્પત્તિ થઇ શકતી નથી; આપણું હૃદય એક ક્ષેત્ર છે, તેમાં સુવિચાર બીજરૂપ છે, પ્રેમ એ અમૃત છે કે જેના વડે ક્ષેત્રમાં સિ ંચન કરવામાં આવે છે અને ભિન્ન ભિન્ન સદ્ગુણ્ણા એ ક્ષેત્રમાં થનારાં ફળ છે. જ્યાં સુધી આપણાં હૃદયમાં પ્રેમામૃતનું સિ ંચન કરવામાં આવતુ નથી ત્યાં સુધી તેમાં કિદે પણ સદ્ગુણરૂપી ફળ ઉત્પન્ન થતા જ નથી. એક મહામાના ઉપદેશ છે કે જો આપણે ઇશ્વર પાસે કાંઇપણ યાચના કરવાની હાય તે આપણે હમેશાં પ્રેમની જ યાચના કરવી જોઇએ,
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુજનતા અને સુભાવ,
પ્રેમ એક એવી અલૈકિક શકિત છે કે જેનાથી મનુષ્યને અનંત લાભ થાય છે. પ્રેમથી માનસિક વિકાર દુર થાય છે, વિચારોમાં કોમળતા આવે છે, સદ્દગુણેની સૃષ્ટિ થાય છે, દુઃખોને નાશ તથા સુખોની વૃદ્ધિ થાય છે, અને એટલે સુધી કે મનુષ્યનું આયુષ્ય પણ વધે છે. જે મનુષ્ય પોતાના હૃદયમાંથી પ્રેમભાવ કાઢી નાંખે છે તે પિતાનાં જીવનને એક સર્વોત્તમ અંશ નષ્ટ કરે છે. પ્રેમ જ મનુષ્યને સાહસિક, ધૈર્યશીલ, અને સહનશીલ બનાવે છે. કેવળ પ્રેમના બળ ઉપર જ નિર્ભર રહીને સુકોમળ સ્ત્રીઓએ ભીષણ યુદ્ધો કરીને વિજય પ્રાપ્ત કર્યો છે. પ્રેમની ખાતર તેઓએ વિકટ કષ્ટો સહન કર્યા છે. પ્રેમ ખાતર માતા પોતાના પુત્ર માટે અનંત કષ્ટ સહન કરે છે અને પોતે બધી જાતનાં દુઃખો ભેગવીને પણ તેને સુખ આપવા યત્ન કરે છે. માતાઓને ઘણે ભાગે એવી અવસ્થામાં રહેવું પડે છે કે જેમાં તેઓને પ્રેમને આધાર ન હોય તો તેઓ બીમાર પડી જાય છે. પરંતુ એ પ્રેમ તેઓને બીમારીમાંથી બચાવે છે. ઉલટું શુદ્ધ પ્રેમ તેઓને બલિષ્ટ તથા સુંદર બનાવે છે. પ્રેમ વગર સર્વોત્કૃષ્ટ સુખ સામગ્રી આપણને જરા પણ પ્રસન્ન કરી શકતી નથી. પરંતુ પ્રેમની સહાયતાથી આપણે કઈ પણ જાતની સુખ સામગ્રી વગર પણ અત્યંત સુખી થઈ શકીએ છીએ. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે પ્રેમથી સંસારની સઘળી ઉત્તમ બાબતોની સૃષ્ટિ થાય છે અને સઘળી ખરાબ બાબતોનો નાશ થાય છે.
સંસારમાં સુખથી અને પ્રતિષ્ઠાપૂર્વક રહેવા માટે મિલનસાર થવાની મહાન આવશ્યક્તા છે. અને મિલનસાર તે જ મનુષ્ય થઈ શકે છે કે જેનું હૃદય પ્રેમપૂર્ણ હોય છે. સંસારમાં આપણું અનેક કાર્યો મિલનસાર પણાથી જ સાધી શકાય છે. જે મનુષ્યને સ્વભાવ પ્રેમપૂર્ણ અને મિલનસાર હોય છે તેને સર્વ સ્થળે અને સર્વ અવસ્થાઓમાં મિત્રો અને સહાયકો મળી રહે છે. આપણે હમેશાં જોઈએ છીએ કે મિલનસાર મનુષ્ય કઠિનમાં કઠિન કાર્યો ઘણુંજ સહેલાઈથી કરી શકે છે. અને જે મનુષ્યનો સ્વભાવ મિલનસાર નથી હોતો તેને સાધારણ કામ કરવામાં પણ મુશ્કેલી પડે છે. છેવટે સાંસારિક ઉન્નતિ માટે તો મનુષ્યને મિલનસાર બનવાની ઘણું જ જરૂર છે. એટલા માટે દરેક મનુષે પોતાને સ્વભાવ મિલનસાર તથા પ્રેમપૂર્ણ બનાવવા પ્રયત્નશીલ રહેવું જોઈએ.
(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
રાજુલ સ્તવન.”
-
-
-
-
'
-
પાયાના મામાના
- -
-
-
.
-
.
.
.
-
....
કામ કરનાર - ક માતા
.
ગહલી ભાભી ગહલડીયુ મત બેલો જે કૂવાને કાંઠાઈ વારણું વહી ગયે . એ દેશી. સહીયાં મારી સાહિબ નેમ મનાવો જે હિયડું તે દાઝે પીયું વિણ દીઠડે જે દિલ મેલી ન કીધો દુસમન દાવ જે અબોલાને બાલીયા દવમીંઠડે કરતાં મ્યું તો ઝાણું પ્રીત સોહલી જે દેહિલીને નિરવહતા દીઠી નય જે. સાંમલી સાંભરતાં હોયડે સાલે જે દુખડું તે ના કહેતાં વડે જે રહસ્થે દુનીયા માંહિ વાત વીતી જે. વાહલે ઝી કીધી છે એવી રીતડી જે
ચું જાણું વીસરસ્વઈ કિણ અવતારે જે નેહ તણું દુઃખ જાણે તેહજ પ્રીતડી જે મત કોઈને છાને વૈયરી નેહ જે. લાગીને દુ:ખ દેતે કહીઈ એ જે નેહ તણા દુઃખ જાણે તેની છાતી જે જેહ માંહી વિચરે અવર ના તેહ વિ જે. નમસર ને ધ્યાને રાજુલ નારી જે. મેલ નેમ ન ગમતો લહે શીવમંદીરે જે વિમલ વિજય ઉવન્ઝાય તણે શુભ શીબે જે રામ વિજય સુખસંપત્તિ પામી શુભ પરે જે.
સં. વિહારી.
..
.
.
.
. . ૮૯૯ ૮ ૯ દિ
.
-
તમારા નામના
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વીસમી સદીનું સંઘ પાર.
વીસમી સદીનું સંઘ બંધારણુ.
રાગદ્વેષાદિ અઢાર દૂષણને જીતી લઈ જેઓએ અરિહંતપદ પ્રાપ્ત કર્યું છે એવા જીનેશ્વર પ્રભુને વિષે દેવપણાની બુદ્ધિ રાખનાર અર્થાત્ એમને દેવ માનનાર, જેએ ઉપરોક્ત જીન પ્રભુના મા કેવળ મેક્ષની અભિલાષાથી ચાલી રહેલા હેય અને પંચ મહાવ્રત પાલનરૂપ સાધુ ધર્મનું નિરતિચારપણે પાલન કરી રહ્યા હોય, એવા મુનિરાજને વિષે સાધુપણાની બુદ્ધિ રાખનાર એટલે કે અમને સાધુ માનનાર એજ જીન ભગવાને કહેલા અહિંસા લક્ષણરૂપ સ્યાદવાદ યાને જૈનધર્મને ધર્મ માનનાર દરેક વ્યક્તિ ચાહે તો તે વીશાશ્રીમાળી છે કે ચાહે તે તે ઓશવાળપરવાડ કે લાડવા શ્રીમાળી હા કિંવા પાટીદાર કે ભાવસાર છે. સ્ત્રી હો યા પુરૂષ હે એ સર્વ જૈન ગણાય, એમને બનેલ સમુદાય તેજ સંઘ. ઉપર મુજબ દેવ-ગુરૂધર્મની શ્રદ્ધાવાળી દરેક વ્યકિત વાર્ષિક પાવલી આપી સંઘના ચોપડે પિતાનું નામ લખાવે. આનું નામ મતદાર સંઘ રાખીએ. સંઘના કાર્યમાં જ્ઞાતિને મહત્વ ન આપી શકાય એટલે વાર્ષિક ચુંટણ વેળાયે સે કઈ ગમે તે જ્ઞાતિના પણ સંઘના કાર્યને સારી રીતે સંભાળી શકે તેવા લાયક ગૃહસ્થની કે જે સ્વભાવે ગંભીર, મળતાવડી પ્રકૃત્તિને, ધર્મની દઢ શ્રદ્ધાવાળે, વિચાર કરી કામ કરે તેવો, સામાન્ય રીતે સારી આર્થિક દશાવાળ તેમજ જનતા પર જેની છાપ બેસે એ, અને બુદ્ધિશાળી હોય તેવાની ચુંટણ સંઘપતિ તરિકે કરે. ચુંટણીને દિવસ પર્યુષણ લગભગ રખાય તે વધારે અનુકુળ થઈ પડે. સંઘપતિ ઉર્ફે પ્રમુખની ચુંટણ પછી એની ગેરહાજરીમાં સંઘનું કાર્ય ચાલુ રહે એ સારૂ એક ઉપ પ્રમુખની તેમજ ધામિક ખાતાની મિલ્કતની એગ્ય વ્યવસ્થા રાખવા સારૂ એક ખજાનચીની કે જે વ્યક્તિ નામાના કામમાં નિષ્ણાત મનાતી હોય અને નાણાની વ્યવસ્થા કરવામાં કુશળ ગણાતી હોય તેની તથા વસ્તીના પ્રમાણમાં બે-ત્રણ કિંવા ચાર કાર્યવાહક યાને મંત્રીઓની ચુંટણી વધુ મતના ધોરણથી કરે. મત આપનારાઓએ એટલું લક્ષમાં રાખવાની અગત્ય છે કે જે વ્યક્તિઓમાં જનતાના મોટા ભાગ કરતાં બુદ્ધિ-બળજ્ઞાન અને કાર્યશક્તિમાં વિશેષતા હોય તેવાઓની જ કાર્યવાહક તરીકે નિમણુક કરવી, કારણ કે સારા કામને આધાર મંત્રીઓની કાર્યપટુતા ઉપર અવલંબે છે. આટલું થયા બાદ વસ્તીના પ્રમાણમાં–જ્ઞાતિને સંબંધ ધ્યાનમાં લઈ ૬-૮-૧૦ કે તેથી વધુ સલાહકારક સભ્યોની ચુંટણી કરવી. આવી રીતે બહુમતીથી ચુંટાયેલા માણસે સંઘ સંબંધીના કામને એક વર્ષ ના ત્રણ વર્ષ સુધી વહીવટ કરે, હિસા
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માન પ્રકાશ. બની ચોખવટ રાખે, કાર્યોને બગડવા ન દે, સંઘનું ગૈારવ વધે તેવા સુધારા કરે અને અગત્યના કામ વખતે સંઘ મેળવી કામેનો નિકાલ આણે. ઠરાવ મુજબ પુન: વર્ષ દહાડે વા ત્રણ વર્ષે નવી ચુંટણી કરે. દર વર્ષે આખા વર્ષની કાર્યવાહી સંઘની સભા સમક્ષ કહી જાય. ચુંટાયલી કમિટિનું કાર્ય રીતસર ચાલે એ સારું જાહેર સંસ્થાઓમાં હોય છે, તેવા ઘટતા કાનુનેવાળું બંધારણ તૈયાર કરી સંઘના તમામ માણસે પુરૂં પાડે અને જાતે એ પ્રમાણે અમલ કરે. આ આપણા વીસમી સદીના સંઘની રૂપરેખા કહી શકાય.
આ સંસ્થા હસ્તક નીચે પ્રમાણેના સાત ક્ષેત્ર સબંધીના પાંચમું, છઠું જીિવદયા અને સાતમું શુભ વા સાધારણ એ નામના સાત ખાતા સંઘની પેઢીમાં રખાવા જોઈએ. તેનું સ્પષ્ટીકરણ આ પ્રમાણે – ૧ મતિ સંબંધી ખાતું–જેમાંની રકમનો વ્યય નવિન મૂર્તિ ભરાવવાથી માંડીને
ચાલુ વપરાશના પૂજાના ઉપકરણમાં કરી શકાય. ૨ ચૈત્યખાતું–જીર્ણોદ્ધાર સંબંધીની રકમથી લઈ દેરાસરની મરામત કરાવ
• વાને લગતા દરેક કાર્યમાં વાપરી શકાય. ૩ જ્ઞાનખાતું-આગમ સાહિત્ય લખાવવા, સુધરાવવા, જ્ઞાનભંડારમાં સુરક્ષિત
રહે તેવા યત્ન કરવા, તેમજ નવિન ગ્રંથો ખરીદવા તથા સાધુ આદિના ઉપયોગ માટે મંગાવી આપવા સંબંધી સર્વ વ્યય એમાંથી થાય. સાધુ-સાધ્વીખાતું–એમાંથી મુનિરાજના ઉપકરણ તેમજ ગમનાગમન અને ખાસ કરી તેમને લગતા તેવા ખરચ થાય. શ્રાવક-શ્રાવિકાખાતું–આમાંથી સ્વામીભાઈના સંકટો દૂર કરવાના દરેક ઉપાયો લેવામાં આવે, જરૂર પડે રકમ ધીરાય, તેમ ખાવામાં પણ વાપરી શકાય. નોટ–એ ખાતાને બને તેટલું સંગીન રાખવાની અણ આવી પહોંચી છે,
કેમકે એ ક્ષેત્રની પુષ્ટતા વગર બીજા સર્વ ક્ષેત્રો સીદાતા રહેવાના. ૬. જીવદયાખાતું–આ ખાતામાંથી ચકલાને દાણુ, કુતરાને રોટલા, માછલાની
જાળ અને એ સિવાયના દયા સંબધીના સર્વ કાર્યો થાય. ૭. શુભ વા સાધારણ ખાતું–આમાંથી ઉપરના છ ખાતામાંના જેમાં તંગાથ
પડે તેમાં પૂરવણ કરવી અને એ ઉપરાંત જે વ્યય ઉકત ખાતાઓમાં ન આવી જતો હોય અગર સંદિગ્ધ લાગતો હોય તે સર્વ ખરચ આમાંથી થાય.
આ સિવાય કોઈપણ નામના વધારાના ખાતા રાખવાની અગત્ય નથી. આવી રાજનાથી ગામ યા શહેરના દરેક દેવાલયોને, ઉપાશ્રય કે જ્ઞાનભંડારને વહીવટ
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એ વિશ્વવધ વિભૂતિને.” એક સ્થળે આવી જવાથી ખરચમાં ઘણી બચત થવાની. વળી પૈસાની સલામતી રહેશે અને એ સિવાય અરસપરસ ખાતાના ઉપયોગમાં જરૂર પડે રકમ કામે લાગવાથી ધનના અભાવે કામ વિણસી જાય છે, તેમ નહી બને. સેંથી નેધનીય વાત એ બનશે કે હિસાબની ચોખવટ જળવાશે, એથી આપણું ઘણાખરા ખાતાની રકમે વેડફાઈ જાય છે તે અટકશે. ઓછા માણસો દ્વારા દીપી નીકળે તેવું કામ થશે. બહારગામના યાત્રુઓને પણ કયા ખાતામાં આપવું તેની સુઝ પડશે. આ ઉપરાંત પાઠશાળા, શ્રાવિકાશાળા અને કન્યાશાળા જેવી કેળવણીની સંસ્થાઓને નવજીવન પ્રાપ્ત થશે. ચુંટણના નિયમે કામ થતું હોવાથી દરેકમાં કામ કરવાની ધગશ પેદા થશે અને એ માર્ગે કેટલાયે નવિન હીરાઓ જે હાલ સમાજના કઈ ખુણામાં છુપાયેલા હોય છે તેઓ બહાર આવી ઝળકશે અને એથી સંઘનો માલે વધશે. કામે યથાર્થ રૂપમાં થવાથી અપકાળમાં સારીયે જેન આલમ પ્રગતિનાં પંથે આગળ વધશે અને જૈન શાસનને જય જયકાર વર્તશે. પ્રભુ પ્રત્યે એજ પ્રાર્થના કે એ સમય સત્વર પ્રાપ્ત થાય ઈત્યલમ
લે. મેહનલાલ દીપચંદ ચેકસી.
“ એ વિશ્વવઘ વિભૂતિને ”
દાવલે વીરબાળા રાવરા
આજથી અઢી હજાર વર્ષ પહેલાં પૂર્વદેશમાં–મગધ દેશમાં એક પ્રતાપી પુરૂષ વર જન્મ્યા હતા. જેમના જન્મથી ત્રણ લેક આનંદની સુરખી અનુભવી રહ્યો હતો. ઘણી વ્યકિતઓ એવી હોય છે કે જેના જન્મ સમયે પથ્થર પડે; દુનિયા ભાવિ દુઃખનો અનુભવ કરે; અને એવી વ્યકિતઓ જરૂર દુનિયામાં કંઈક ઉથલપાથલ પણ કરે જ. કેટલીએક વ્યકિતઓ એવી હોય છે કે જેના જન્મતાંજ દેશમાં અશાંતિનું વાતાવરણ ઉભરાઈ જાય છે અને કેટલીએક વ્યકિતઓ એવી હોય છે કે જેના જન્મતાં માબાપ દુઃખી દુઃખી થાય છે, કિન્તુ ત્રણ જગત સુખી થાય; આનંદિત બને એવી વ્યક્તિઓ વિરલજ હોય છે. એ વિભૂતિ.
જરૂર વિશ્વ વધેજ બને છે. આ વિશ્વવંદ્ય વિભૂતિ સંસારમાં જ જન્મ લે છે, સંસારમાં ઉછરે છે, સંસા૨નું વાતાવરણ નિહાળે છે. છતાંય જળ કમલવત્ નિર્લેપ રહે છે. સદાય એમના મનમાં એક જ વાતનું રટણ હોય છે, ત્યાગ–આત્મહિત એમના આત્મહિતમાં જગતનું લ્યાણ સમાયેલું હોય છે એ વિભૂતિ અપૂર્વ ત્યાગ કરે છે, ાર તપ
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
થી માત્માનંદ પ્રકાશ,
ર્યાએ આદરે છે. કઠિનું ચારિત્ર પાળે છે અને મૌન રહે છે. એ બધું ભલે એમના આમ હિત માટે હોય પરંતુ જગતને માટે એ બધું આદર્શ” રૂપ બને છે. જગત તેમને આદર્શ માની સાધ્ય સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરે છે. એ પરમ આદર્શ પુરૂષવર જ
વિશ્વ વન્થ વિભૂતિ છે. એ વિભૂતિમાં મહાન શકિત અનુપમબળ અપૂર્વ તાકાત સમાયાં છે, છતાં તેમના ઉપર ઉપસર્ગોની ઝડી વષાવનાર દુઃખને દાવાનલ પ્રગટાવનાર પ્રત્યે આંગળીએ ઉંચી ન કરતાં બધુંય શાંતિથી સહન કરે છે. પેતાની શકિત, બળ અને તાકાત એ બધું સહન કરવામાંજ વાપરે છે અને જગને ક્ષમા વીરસ્ય ભૂષણમને અપૂર્વ બોધ પાઠ શીખવે છે. એ બાળપણમાં પગના અંગુઠે મેરૂ કંપાવી ઇંદ્રની ભૂલ સુધરાવે છે. તીર્થકરોની શાકતને પરિચય કરાવે છે. બાળપણમાં રમત કરતાં છળ કરનાર દેવને મૂડી મારી નમાવે છે, પોતાના બળ અને તાકાતને પરિચય આપે છે અને એજ વિભૂતિ પરમ સાધુ પુરૂષ બન્યા પછી સાત સાતવાર કાંસીના લાકડે લટકાવનાર, વધસ્થાને પહોંચાડનાર, છ છ મહીના સુધા ગોચરી પાણી પણ શુદ્ધ ન મલવા દેનાર સંગમક દેવ (૧) પ્રત્યે દયાથી અશ્રુભિની આંખ બનાવે છે. એ પરમ સાધુ
વરજ વિશ્વવલ્વે વિભૂતિ બન્યા છે. એ વિભૂતિ ઘરબાર છેડી પ્રથમ જ્યારે સાધુપણું સ્વિકારી વિશ્વમાં વિચરે છે અને પ્રથમ પાળ–શેવાળને ઉપસર્ગ થાય છે ત્યારે ઈન્દ્ર આવીને નિવારણ કરે છે, અને પછી એ સુકોમળ કાયાવાળે દેના દેવ દેવાધિદેવ પ્રત્ય વિનમ્રભાવે વદે છે “ પ્રભુ આપને વર્ષો પર્યત ઘણુંજ કષ્ટ પડશે, ઘણાજ ઉપસર્ગો થશે યદિ આપ કહે તે હું તનું નિવારણ કરવા આપની સેવામાં હાજર રહું ” ત્યારે એ પરમ સાધુ શ્રેષ્ઠ ઉચ્ચારે છે. “ઓ ઈન્દ્ર તિર્થંકરે કદી પણ બીજાની સહાયતાથી કેવળ જ્ઞાન નથી પ્રાપ્ત કરતા. કેઈએ પ્રાપ્ત નથી કર્યું અને કેઈ નહિં પ્રાપ્ત કરે. એ તે પોતાની શક્તિથીજ પ્રાપ્ત કરે છે;” અને એજ પ્રમાણે સાડા બાર વર્ષ પર્યત અનેક ઉપસર્ગો સહન કરી ઉજવલ દીપ્તી પ્રગટાવી, આત્મશક્તિ ફેરવી કર્મ રૂપી પથ્થર સમુહના ચૂરેચૂરા કરી નાખી કેવલ્ય જ્ઞાનની અપૂર્વ જાતિ પ્રગટાવે છે–પ્રાપ્ત કરે છે. એ કેવલ્ય જ્યોતિર્મય પુરૂષ સિંહજ વિશ્વવલ્થ વિભૂતિનું અનુપમ પદ પામ્યા છે.
અને એ વિશ્વવન્ત વિભૂતિ અને ત્રણે જગતને દૂર્લભ એવું પરમકપદ-સતમ સ્થાન પામે છે. તેઓએ જ સર્વોત્તમ સ્થાન પામ્યા છે કે જેને માટે અનેક આત્માઓ તલસે છે. જેને માટે અનેક જીવ મહાન ત્યાગ અને અપૂર્વ ત૫ આચરે છે. જે દરેક આત્મા માટે સાધ્ય બિન્દુ છે પરંતુ એ સ્થાન એમ નથી પમાતું, એ તો ભડવીર પુરૂષેનું જ મહાન વિભૂતિઓનું જ કામ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શિખર પરથી દષ્ટિપાત. »
૨૨૯
એ કેણું? જ્ઞાતપુત્ર, ત્રિશલાના નંદન ભગવાન મહાવીર દેવ. કેટીશ: વંદના છે એ વિશ્વવી .--
વિભૂતિને. જેમણે ભારતને આજે પૂનિત બનાવ્યું હતું અને આત્મસિદ્ધિના માર્ગો બધાને બતાવ્યા હતા. મોક્ષનાં દ્વાર દરેકને માટે ખુલ્લા મેલ્યાં હતા. પૂનઃ પુનઃ વંદના એ વિશ્વવન્ત વિભૂતિને.
લે. વીરબાળ €90909090909090960 છે “શિખર પરથી દષ્ટિપાત ”
296969696969696969 આ માસમાં જગતના એક મહાપુરૂષની જયંતિ ઉજવવાની છે જે એક મુખ્ય વસ્તુ છે. એ મહાપુરૂષ તે ભગવાન મહાવીરદેવ. ભારતવર્ષને જેન સંધ ઠેર ઠેર તેમના જન્મ દિવસે એમની જયન્તિ ઉજવશે. ભગવાન મહાવીર માત્ર જેનોના જ દેવ છે એમ નહિં કિન્તુ એતો આખા વિશ્વના દેવ છે. એમના માટે તે જે થાય તેટલું ઓછું છે. જગતમાં તેમણે પોતાના ગુણોનો વારસો મેયો છે તેનો ઉપયોગ કરનાર જરૂર આત્મહિત સાધી શકે. અત્યારના યુવાનો તેમને માતૃપ્રેમમાતૃભક્તિનો અપૂર્વ ગુણ સ્વીકારી પરમાતૃભક્ત બની શકે છે. એમનો અનુપમ ત્યાગ એમની તપશ્ચર્યા, એમની ક્ષમા, એમની ધીરતા અને વીરતા આદિ ગુણે દરેકને ગ્રાહ્ય છે તેમ આચણીય છે.
આ સ્થળે પ્રશ્ન એ થાય છે કે જયતિ એમની જ કાં ઉજવાય ? એમની પછી અને પહેલાં ઘણાય પુરૂષ થઈ ગયા છે અને થશે. જયતિ કોની ઉજવાય ? આ પ્રશ્નો મહત્વના છે. જેમની જયન્તિ નથી ઉજવાતી તેઓ કાં તો નિર્માલ્યવત્ અને સબલ હોય તો પણ સંસાર કુપમાં ખુચેલા છે. અને રાગદ્વેષાદિની દાસ બનેલા છે. શ્રી મહાવીર સ્વામીની જયન્તિ એટલાજ ખાતર ઉજવાય છે કે–“અત્યારના જૈન ધર્મના તેઓ આસન્નોપકારી છે અને પોતાના અનુપમ ગુણાથી આત્મવિકાસ સાધી એક આદર્શરૂપે બન્યા છે માટે જેમના ગુણે ગ્રહણ કરનાર સંપૂર્ણ સુખી બની શકે છે માટે, જેમણે બતાવેલ માગે ચાલવાથી આત્મહિત સધાય છે માટે. જેમને ઉપદેશ સ્વીકારવાથી આચરણમાં મુકવાથી તેમના જેવાય થવાય છે. માટે.” દરેકને માટે આટલું બસ છે. તેમની જયન્તિ ઉજવનારાઓ આટલું લક્ષ્યમાં લે, આચરણમાં ઉતારે તો જયન્તિની સાર્થકતા ગણાય. બાકી તો જગતમાં ઘણુય જગ્યા અને કાલની અનન્ત ગોદમાં છૂપાઈ ગયા છે તેમનો કોઈ ભાવ પણ નથી પૂછતું, હવે જયન્તિકોની ઉજવાય એ પ્રશ્નનો ઉત્તર આપણને સહેલાઈથી જડી આવે છે. જેઓ પરમ આદર્શરૂપે હાઈ આપણુ આત્મકલ્યાણના માર્ગો બતાવી તે પ્રમાણે ચાલી પરમ સાધ્ય
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૭૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
સિદ્ધ કર્યું હોય તેમની જ જયતિ ઉજવવી એ ઉચિત છે. જો કે આજ તો જયન્તિઓ તે થોકબંધ ઉજવાય છે. યોગ્યાયોગ્યનો વિચાર કર્યા સિવાય જગજૂન્ય, વિશ્વવન્ત આદિ વિશેષણે એમને એમ દીધે રખાય છે, પરંતુ ફલપ્રાપ્તિ ક્યાં છે તે વિચારવા જેવું છે.
આપણે દર વર્ષે જયંતિ ઉજવી કેટલા પગથીએ ચઢયા છીએ તેનો ક્યાસ કાઢો છે ખરા ? જેઓ વ્યાખ્યાન પીઠ ઉપરથ ખાંડી જેટલું બોલી નવટાંક પણ આચરણમાં ન ઉતારે તેમના વ્યાખ્યાનની એક કોડી જેટલી પણ કિસ્મત નથી; ભલે કદી અહીં વાહવાહ કહેવાય પરંતુ એ તે શક્તિને ભયંકર દૂરપયોગ છે અને આત્મ દ્રોહ છે, એ આત્મવંચના આપણું આત્માનું અહિત કરશે. આપણે જયક્તિ ઉજવીએ છીએ. તે એટલા જ ખાતર કે અઢી હજાર વર્ષ પૂર્વે થયેલ પુરૂષ અમારા આદર્શ છે અને અમે તેમના પગલે ચાલવા ઉત્સુક છીએ. અમારે આત્મહિત સાધવું છે માટે એ પરમસિદ્ધ પુરૂષને આરાધિએ છીએ. પ્રભુશ્રીને એ મુખ્ય ગુણ હતો કે તેઓ જે બોલ્યા છે તે જ પ્રમાણે ચાલ્યા છે. કહેવું જુદુ અને વર્તન નિરાળું એવું નથી. આપણે પણ એજ સત્ય શીખી લઈએ કે જેટલું બોલીએ તેટલું વિચારપૂર્વક અને આચરણમાં ઉતારવાની ભાવનાથી જ.
આપણે ગતાંકમાં શેઠીઆઓ તરફ દષ્ટિપાત કરી ગયા છીયે. હવે આપણને જેની જરૂર છે તે સૈનિકો–સેવકો તરફ દષ્ટિપાત કરી લઈએ.
આપણે હુકમ કરનાર કરતાં કામ કરનાર તરફ વિશેષ માનની નજરે જોઈએ છીએ. હુકમો કરનાર ગાદી તકીએ બેસી શક્યાશક્યને વિચાર કર્યા સિવાય, ગ્યાયોગ્યતાને વિચાર કર્યા સિવાય એ હૂકમો કરે છે, આપ ખુદી ચલાવે છે અને તેમાં કેટલીકવાર જુલ્મ પણ થઈ જાય છે. સૈનિકમાંસેવકમાં એવું નથી બનતું. એને કામ કરવાનું હોય છે, એ કામ કરતાં પાછું વાળીને નથી જોતા. કામની પાછળ દેહ ખુવાર થાય એની પરવા એ નથી રાખતે, એ માન અપમાનની દરકાર નથી રાખતો. એને મન સેવાધર્મ એજ મુખ્ય હોય છે. બરાબર ટાટીને સમય હોય તે વખતે એ બલિદાન–પોતાના આત્માનું બલિદાન આપતાં નથી ચૂકતા. એ કરી ક્ટ છે, હું નથી કરતો.
આપણે તેવા સૈનિકોની જરૂર છે. આજે જૈન સમાજ-દિનહીન બનતા જાય છે તેનાં કારણે તપાસનાર–તેનું યથાર્થ નિદાન કરનાર કેાઈ સીવીલ સર્જનની જરૂર છે. એક બાજુ શત્રુંજયને પ્રશ્ન તો ખડે છે તેનું શું નિરાકરણ આવશે ? તેનું કયારે નિરાકરણ થશે તે કહેવું મુશકેલ છે. પરન્તુ આપણામાંથી સાચા સૈનિકો દિનપ્રતિદિન વધવાને બદલે ઘટતા જાય છે. એક સમય એ હતો એસૈનિકો-શાસન સેવકોથી આપણું શાસન દીપતું હતું. કયાં છે એ લાલભાઈ, અને મનસુખભાઇ? કયાં છે એ મૂળચંદજી મહારાજ અને આત્મરામજી મહારાજ કયાં છે. વીરચંદ રાઘવજી ? આજ તો બધાને પોતાની કર્તિનાં બણગાં ફૂકવાં છે. કરવા કરતાં ગજાવવું છે વધારે. સેવક તો મુંગે મોઢે સેવા કરી છૂટે છે. અત્યારે તો ખરી જરૂર સાચા
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એક કુરણા.
૨૩૧ શાસનસેવકની-આત્મભોગી સૈનિકોની છે. જો કે આ યુગમાં આપણામાં યુવાનોમાં સેવાની ધગશ જામી છે, સેવાનાં મંડળો સ્થપાયાં છે. સ્વયંસેવકો કામ પણ આપે છે. પરન્તુ હજી એ તો બાલક છે.
આજે તો નેપોલીયન બેર્નાપાર્ટ જેવાની જરૂર છે. તીર્થોના પ્રશ્નો સળગી રહ્યા છે, આચાર્યો ઉપર મનગમતા આક્ષેપો થઈ રહ્યા છે. જેનો ઘટતા જાય છે, ધર્મ નિંદાય છે. આવા આવા સમયે કમ્મર કસી તીર્થ માટે પ્રાણ પાથરનાર, ધર્મ માટે માથું આપનાર અને સમાજ સેવા માટે દેહનું બલિદાન આપનાર વીરસૈનિકની જરૂર છે. શેઠ કરતાં સૈનિક દીપશે; શાસનને દીપાવશે.
તુલનાત્મકદૃષ્ટિએ.
* * / ક & P
9
એક ફુરણુ.
!
H me
ચકેશીઓ નાગ અને પ્રભુ મહાવીર.” વીર પ્રભુ ચંડકોશીઆને ઉદ્ધાર કરવાને નીશ્ચય કરે છે, જંગલ તરફ પ્રયાણ કરે છે. લોકો કહે છે કે હે પ્રભુ ત્યાં એક નાગ એ રહે છે કે જે પોતાની વિષ વાળાથી જ માણસને બાળીને ભસ્મ કરે છે. પ્રભુ કહે છે કે આ દેહ કે જેને એક વખતે બાળી નાંખશે તેને એક આત્માનો ઉદ્ધાર કરવામાં ખપાવી દેવાય તે મહા ભાગ્યની વાત છે. દેહ ઉપર બીસ્કુલ મમતા નથી તથા જેમાં Divine love (દિવ્ય પ્રેમ) છલેછલ ભરેલું છે એવા પ્રભુ ચાલ્યા આવે છે, રાફડા સામે ઉભા રહે છે. કાર્યોત્સર્ગ કરે છે, કાયાને સરાવી નાંખી મનને વિજ્ઞાનમય ભૂમીકામાં લઈ જઈ વીર–ખરેખરા મહાવીર ભયને તીલાંજલી આપી મહાન દ્ધાની માફક ઊભાં છે, નાગ જુવે છે બહાર આવે છે અને વિચારે છે કે કોઈ ચકલું પણ આણી તરફ ફરકી શકતું નથી અને આ મુરખ સામે આવીને ઉભે છે. ચાલ તેને બાળીને ભરમ કરી દઉં. વિષ જ્વાળા છોડવા માંડે છે પ્રભુ ડગતા નથી તેથી નાગને ક્રોધ વ્યાપે છે. ક્રોધની તો તે મૂર્તિ જ છે. જેમ જેમ પોતાની નેમમાં હારતો જાય છે તેમતેમ વધારેને વધારે કોધથી ભરાતા જાય છે. ક્રોધ ઉભરાતો જાય છે, આખું આસપાસનું વાતાવરણ ક્રોધમય કરતો જાય છે. પિતાના આત્માની આસપાસ જે ક્રોધનું જાળું પોતે પૂર્વના ભવમાં બાંધ્યું હતું તે પ્રભુ તરફ તીરની માફક છેડતો જાય છે. પ્રભુ તેની સામે પિતાને સ્વાભાવિક પ્રેમ-વીશ્વવ્યાપી પ્રેમ-Divine love મુકતા જાય છે, કાંઈ પણ બોલતા નથી, જેટલે કોલ કર્યો એટલે બધે શ્રી મહાવીરે મહાવીરની
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૩૨
શ્રી આત્માનદ પ્રકાશ.
માફક પોતાના દેહ ઉપર આનંદથી ઝી, જ્યારે ક્રોધનું બધું જાળું ઉખેલાઈ રહ્યું, આત્મા, દિવ્ય પ્રકાશ ઝીલવાને તૈયાર થયે, ત્યારેજ દયાના સાગરે, હલવા થયેલા આત્માને, તેનો પૂર્વભવ બતાવ્યો, જ્ઞાન મુકયું. તેનું અજ્ઞાન દૂર થયું. પૂર્વભવ જોયો, ક્રોધે તેનામાં પેસીને તેના કેવા હાલ કર્યા હતાં તે જોયું, પોતે કાણ હતો કેવી ગતિ પામે તે હતો છતાં ક્રોધના પંઝામાં ફસાઈ પડવાથી પોતાના શા હાલ થયા હતા તે જોયું. પ્રભુને ઓળખ્યાં, કાયા આસરાવી દીધી. ક્રોધ કરી તેનામાં પેસવાને ઘણું યત્ન કર્યા. જીવડાં વીણ્ય કીડીઓ પાસે ચટકા ભરાવ્યાં તેનાથી થાય તેટલું કર્યું. આસપાસથી તેના સાથી બીજા ક્રોધને પણ બોલાવીને મહેનત કરી પણ એક વખત જેણે ક્રોધનાં રૂપને બરાબર પારખ્યું હતું તેણે તેને ફરી વખત પોતાનામાં પેસવા દીધો નહિં. આવી રીતે જેનું આત્મબળ વધ્યું છે, તેને અને જેણે આને ઉદ્ધાર કર્યો તેવા મહાવીર પ્રભુનું રાત દિવસ ધ્યાન કરવાથી મને બળ વધે છે. દેહને કે ઉપયોગ કર જોઈએ તે જણાય છે, કાર્યોત્સર્ગ એટલે શું તે સમજાય છે, ક્રોધ બહારની વસ્તુ છે આત્માની નથી, બહારથી આવે છે. બરાબર જાગૃત ( Vigilent) હાઈએ તો તે અને કષાયના બીજા આકાર પણ આપણામાં પેસી શકતા નથી. અંદર હોય તેને ઓળખી જવાથી તેને નીંદવાથા ધીરે ધીરે આપણુમાંથી ચાલ્યા જાય છે, આત્મપ્રકાશ પમાય છે.
શાહ નાનચંદ ઓધવજી-નડીઆદ,
જ્ઞાતપુત્ર શ્રીમન મહાવીર પ્રભુને પ્રણામ
પુષ્પાંજલી.
== = = === જન્મ સમયે દિગકુમારિકાઓ–
“મંગલ સંદેશા મોકલ્યા, જાગ્યું જગતનું નુર, ઉભું બ્રહ્માંડનું શર; ચાલો સાહેલી રંગ હાલવા. વાધ્યાં પુણ્ય અંકુર, જાગે ધર્મ એ ધુર, વિર વધાવો દીલ ધારીએ, ઉગ્યે કનકનો સૂર, ફાર્યો કપ હેર; મંગલ સંદેશા નેતર્યા”
નમસ્કાર નમસ્કાર અનંત કોટીશ: પ્રભુ હમારા ચરણ કમળમાં ગભાવસ્થામાં માતૃપ્રેમ (ભક્તિ)ના અપૂર્વ પાઠો દુનિઆને શીખડાવનાર ?
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩
શ્રી મહાવીર પ્રભુને પ્રણામ-પુષ્પાંજલી. જન્મ થતાંજ સચરાચર જગતને દીવ્ય આનંદથી સુખી કરનાર ? અજ્ઞાનતિમિરને ધ્વસ કરી ચૈતન્યમય અનેક શક્તિઓને પ્રાદુર્ભાવ કરનાર
હે વીર પ્રભુ તજે ન વિનાર્દિયનાથ–
જ
બાલ્યાવસ્થામાં વીરત્વ ભરેલી શક્તિથી દેવની શકિતને ઝાંખી કરનારઅને પછી દેએ આપેલ મહાવીર એવું નામ ધારણ કરનાર; યતઃ જ્ઞાન કલમથી સિદ્ધાક્ષરે કોતરાયેલ છે. “મહાવીર” એવું નામ.
છેબાલવીર સત્તાએ દેવવીર, શીખવજે હતપાઠ સજશે સૂર્વજીવના સમભાવના સુપાઠથી બજાવશે,
જયઘોષણા નીજપૂર્ણતા પ્રગટાવીને.” એવી દેવવાણુથી વધામણું પામી જગતના એક આભુષણ સમાન પ્રકાશી સંવત્સર સુધી દાન આપી દુનિઆને દારિદ્રમુકત કરનાર.
હે જ્ઞાતપુત્ર–? ત નમ નિમિત પૂજા
આપ “ચક્રવર્તિ થશે અથવા જીનેશ્વર થશે એવા સુપન પાઠકના શબ્દો સાંભળી અનેક રાજકુમારે આપની સેવા કરવા આવેલા તેઓને આપે જણાવ્યું કે હું આત્માનું ઐશ્વર્ય પ્રાપ્ત કરનારે છું-અનેક ઉપસર્ગો વખતે સ્વર્ગના ઈ આવીને આપની સાથે રહી સેવા કરવા ઈચ્છા દર્શાવી પણ આપે કહી દીધું કે
તીર્થકરો-અંતરંગ શત્રુઓને જીતવામાં કોઈની હાયની અપેક્ષા રાખતા નથી, તેઓ પોતાના વીર્યબલ-પુરૂષાર્થથી કેવળજ્ઞાનાદિ આત્મિક એશ્વર્ય પ્રાપ્ત કરી મોક્ષ રૂપી આત્મિક સ્વરાજ્ય મેળવે છે. ” એજ આપની સાત્વિક ભાવના આપે રચનાત્મક ક્રમે આપના જીવનમાં ઉતારી સાડા બાર વરસ સુધી ઉગ્ર તપશ્ચર્યાદિનું સેવન કરી–આત્માની અનંત શકિત, આત્માનું અનંત ઐશ્વર્ય પ્રાપ્ત કરનાર તથા જગતમાં અદ્વિતીય એશ્વર્યથી વીચરનાર–હે પ્રભુ!
तुभ्यं नमः स्त्रिजगतः परमेश्वराय
સંસારરૂપ દાવાનળથી દાઝેલા–સંતાપિત થયેલા ચંડકેશીક જેવા અનેક જીને અમૃતમય વાણુનું સીંચન કરી દુઃખ મુકત કરનાર–આર પહાર સુધી અમૃતમય દેશનાની ધારાના ધંધવરસાવી-જીવોની અનંતી કર્મવર્ગણના સમુહને ધોઈ નાંખી–અનેક ભવ્યાત્માઓને આ સંસાર સાગરથી તારી પરં બ્રહ્મ (મેક્ષ) ને પ્રાપ્ત કરાવનાર હે પ્રભુ!
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. तुभ्यंनमो जिनभवोदधि शोषणाय. यद्यस्तिनाथ भवदंघ्रि सरोरुहाणां भक्तेः फलं किमपि संतति संचिताया। तन्मे त्वदेक शरणस्य शरण्य भुया:
स्वामित्वमेव भुवनेत्र भवान्तरे ऽपि હે પ્રભુ ! પરંપરાને સંચય કરનારી તમારા ચરણ કમળની ભકિતનું જે કાંઈ પણ ફળ હોય તો હું શરણુ કરવા લાયક પ્રભુ ! એક તમારા જ શરણવાળા એવા-મને આ ભવમાં અને બીજા ભવોમાં પણ તમેજ સ્વામિ થજે એજ ફળની હું માંગણી કરૂં છું.– શાન્તિ. શ્રી યશોવિજયજી જૈન ગુરૂકુળ લે:–કસ્તુરચંદ હેમચંદ દેસાઈ પાલીતાણુ
ધાર્મિક શિક્ષક.
સહાય.
મદદ–શ્રી આહત મત પ્રભાકર નામની સંસ્થા બે વર્ષથી પુના શહેરમાં સ્થપાઈ છે, જેના વ્યવસ્થાપક શેઠ મોતીલાલ લાધાભાઈ છે. આ સંસ્થા તરફથી પ્રમાણુમિમાંસા, સ્યાદ્વાદ મંજરી, તત્વાકાભિગમસૂત્ર, સ્યાદ્વાદરત્નાકર વગેરે ઉત્તમ ગ્રંથ છપાઈ પ્રકટ થયેલ છે અને પ્રયાસ શરૂ હે હેમ પંચાંગી, અનેકાંત જય પતાકા, ત્રિશછિલાકા પુરૂષ ચરિત્ર વગેરે અનેક ગ્રંથો છપાવવાની આ સંસ્થાની અભિલાષા છે. આ પ્રયત્ન હમેશ જારી રહે તે માટે લગભગ એક લાખ રૂપિયા શેરો દ્વારા આ સંસ્થાને મળવા જોઈએ. રૂપૈયા પચાસના બે હજાર શેરોના પણુભાગના શેર લેનાર ગૃહસ્થો મળે ત્યારેજ આ લીમીટેડ ભેજના કાયદાપૂર્વકની બહાર પાડી શકાય, રૂપમાં પાંચ હજારના શેરી ખ૨ીનારે આ બાડેના ડાયરેકટર થઈ શકે છે. દરવર્ષે સેંકડે બેથી અઢી ટકા વ્યાજ મળવા સંભવ છે. આ સંસ્થાને પધ્ધતિસર અને વિશ્વાસપાત્ર વહીવટ જૈન સમાજની દૃષ્ટિ થવાથી જૈન સાહિત્યમાં ઉત્તમ પ્રતિનું સાહિત્ય પ્રકટ થાય તે સ્વાભાવિક છે. આ રીતે આ સંસ્થાના સંચાલકોની હાલ યોજના કરવાની ઈચ્છા હોઈ તેના પ્રયત્નો શરૂ છે, અને તેથી હાલમાં શુમારે ત્રીશહજારના વચનો આ સંસ્થાને મળી ચુક્યા છે, જેથી આ સંસ્થાને તેવી સહાનુભૂતિ બતાવી તેના શેરો ભરી તેના તેવા પ્રયત્નને સફળ બનાવવા જૈન સમાજે ચુકવાનું નથી. જૈન સાહિત્ય પ્રત્યેની ધગશવાળા અને સૈન સાહિત્યની સેવાની અભિલાષાવાળા બંધુઓએ તેને આ દ્વારા આશ્રય આપવાની જરૂર છે. આ સંબંધમાં વિશેષ માહિતી મેળવવા ઈચ્છનારે “ વ્યવસ્થાપક આહંતમત પ્રભાકર કાર્યાલય ” પુના. એ શીરનામે લખવું. અમે પણ આ સંસ્થાના વ્યવસ્થાપકને સૂચના કરીએ છીએ કે તેની યોજના, ધારા ધોરણું ઉદ્દેશો વગેરે પેપરોઠારા જૈન સમાજની જણ માટે બહાર મુકવા.
[ મળેલું. ]
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સૂચના અને વર્તમાન સમાચાર,
૨૩૫. જૈન કેમને અગત્યની સૂચના. શ્રી શત્રુંજય યાત્રાત્યાગનું ત્રીજું વર્ષ તા. ૧-૪-૨૮ ના રોજથી શરૂ થયું છે, છતાં પણ સંતોષકારક અને જેન કામના હકનું રક્ષણ કર્તા અને સ્વમાન સાચવનાર ફેસલે થયે નથી, અને તેથી જ આપણે સ્વમાન સાચવવા શાંતિપૂર્વક યાત્રાત્યાગના ઠરાવને આખી કેમ વળગી રહી અડગ તપશ્ચર્યા શરૂ કરી છે, અને હજી પણ જ્યાં સુધી શેઠ આણંદજી કલ્યાણજી અને શ્રી જૈન કોન્ફરન્સ ફરમાન ન કરે ત્યાં સુધી તે ઠરાવને કાયમ દરેક જૈનાએ માનપૂર્વક વળગી રહેવાનું છે. આ માટે શેઠ શ્રી આણંદજી કલ્યાણજી તરફથી એક યાદી જેન કામને સુચનારૂપે પ્રકટ થઈ છે તે પ્રમાણે દરેક શહેર અને ગામના શ્રી સંધે અમલ કરવો.
વર્તમાન સમાચાર.
શ્રી નવપદજી મહારાજના વિધિ વિધાન પ્રસંગમાં સકળ સંઘને શ્રી નવપદજીની ટેવી ઠે. શ્રી શાંતિનાથજી મહારાજનું દેરાસર ભીંડી બજાર મુંબઈ તરફથી પવિત્ર શ્રી તારંગા તીર્થ આ ચિત્રમાસની શાશ્વતી અઠ્ઠાઈમાં શ્રી નવપદજી મહારાજનું આરાધન વિધિ વિધાન સહિત કરી આત્મકલ્યાણ સાધવા માટે શ્રી સંઘને આમંત્રણ–પત્રિકા દ્વારા કરેલ છે. જેની એક નક્લ અમને મળી છે. અમે આવી ભાવના અને આ આરાધના માટે અમારો આનંદ જાહેર કરીયે છીએ. ચૈત્ર સુદ ૬ મંગળવારથી તે ચૈત્ર વદી ૧ સુધી આ મહોત્સવ ઉજવાશે. જેમાં શ્રીપાળ મહારાજના રાસનું ભાવપૂર્વક વાંચન શ્રવણુ, ચેસઠ પ્રકારી તેમજ શ્રી નવપદજી મહારાજની પૂજા ભણાવવાનું, રાત્રિ જાગરણ, સ્વામી વાત્સલ્ય, પ્રભાવના, આયંબીલ તપ, પૂજા, આંગી અને નવપદજી મહારાજનું વિધિ સહિત આરાધનવડે પ્રભુ ભક્તિ વગેરે કરવામાં આવશે. આવી રીતે સામુદાયિક ધર્મ સાધન કે ભકિત અને તે વળી તીર્થ ઉપર કરવાથી શાસન પ્રભાવના સાથે અનેક મનુષ્યો આત્મકલ્યાણ સાધી શકે છે. અમે તેની અનુમોદન કરવા સાથે પ્રગતિ ઇછિએ છીએ.
“ અમદાવાદમાં જૈન બેડીંગ.” શહેર અમદાવાદમાં શેઠ કસ્તુરભાઈ લાલભાઈએ પિતાના પૂજ્ય પિતાશ્રી શેઠ લાલભાઈની ઇચ્છાને માન આપી રૂપીયા એકાવન હજારની રકમ જૈન એડગ એ આપી છે. જેમના પિતા શ્રીયુત લાલભાઈ શેઠ કેળવણીના ખાસ હિમાયતી હતા અને પ્રેમ ધરાવતા, તેટલું જ નહિં પણ શેઠ શ્રી આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢીના પ્રમુખ તરીકે રહી ઘણા વર્ષો સેવા કરી હતી, તેમ તે પિતાના પગલે ચાલી તેવી સેવા કરવા સાથે કેળવણી ઉપર પણ શ્રી કસ્તુરભાઈ શેઠ પ્રેમ ધરાવતા હોવાથી જ આવી કેળવણીને મદદ કરનાર સંસ્થા જેન બાર્ડિગને જન્મ આપે તે સ્વાભાવિક છે, જે જોઈ સર્વને આનંદ થાય તેમાં નવાઈ નથી. આ સંસ્થા દ્વારા અભ્યાસની સગવડતા કે અપૂર્ણતા પુરી પાડવા સાથે મનુષ્ય આદર્શતાની ખીલવણની થેજના કરવામાં આવશે. દરેક સ્થળે આવી બોર્ડીગો થવાની જરૂર છે. કારણકે જેન કામ કેળવણી લીધા સિવાય ચાલે તેમ નથી. તેમ નભી શકે તેમ નથી. ખરું જેનત્વ પ્રાપ્ત કરવાનું સાધન કેળવણું છે. અને તે આ જમાનામાં આવા સાધન વગર ચાલી શકે તેમ નથી. અમે આ સંસ્થાની ભવિષ્યમાં ઉન્નતિ ઈચિએ છીયે.
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૩૬
wત્માન પ્રકાર,
ગ્રંથાવલોકન અને સાભાર સ્વીકાર. સમયને ઓળખો. લેખક–મુનિરાજ શ્રી વિદ્યાવિજયજી મહારાજ, પ્રકાશક શ્રી યશોવિજયજી જૈન ગ્રંથમાળા ભાવનગર કિંમત રૂા. ૧-૦-૦ જૈન સમાજની વર્તમાન કાળની સ્થિતિનું દિગદર્શન આ ગ્રંથમાં ૩૬ લેખમાં આપી, લેખક મહાશયે જૈન શાસન પ્રત્યેનો પ્રેમ અને લાગણી બતાવી છે. કેટલાક લેખો તો એવા છે કે સમાજની જવાબદાર વ્યકિતઓ માનમહારાજે કે ગૃહસ્થોએ ખાસ વિચારવા જેવું છે. આ ગ્રંથમાં આવેલા લેખો “ધર્મ ધ્વજ” ના અંકમાં પ્રથમ પ્રગટ થયા હતા. પરંતુ તે લેખાની ગણના પુસ્તકરૂપે આ રીતે પ્રકટ થતાં વધારે થાય તે સ્વાભાવિક છે. વર્તમાન કાળની સ્થિતિનું ભાન થવા તેમજ સમાજમાં પેઠેલા વ્યાધિનું નિવારણ કરવા માટે બીજા સાધનો સાથે આવા લેખે પ્રકટ થાય તે પણ એક આવશ્યક સાધન છે અને તેને લઈને આ ગ્રંથનું નામ “ સમયને ઓળખ” તે તેટલું જ બંધ બેસતું અને યોગ્ય છે. અમે સર્વને આ ગ્રંથ વાંચવા વિચારવા અવસ્ય ભલામણ કરીએ છીએ.
શ્રી ગોઘારી વિશાશ્રીમાળી જૈન દવાખાનું, મુંબઈ.
(સં. ૧૯૮૩ ની સાલને ત્રીજે રીપોર્ટ.) મુંબઈ જેવા શહેરમાં આ જ્ઞાતિના માટે ચાલતું આ દવાખાનું એક આશિર્વાદરૂપ છે. રીપેટવાળા આ વર્ષમાં ૮૯૧૯ જેન દર્દીઓએ લાભ લીધો છે, જેની વ્યાધિવાર નોંધ આ રીપોર્ટમાં આપેલ છે. બીજી કેમ કરતાં જૈન કેમનું મરણનું પ્રમાણ મુંબઈમાં વધારે આવે છે તે સરકારી આંકડા ઉપરથી રીપોર્ટમાં બતાવવામાં આવેલ છે, તે જોતાં આ દવાખાનાના પ્રવૃતિ એક આવશ્યક સાધનરૂપ ગણાય, તેની આર્થિક સ્થિતિ માટે
૨ કડ કરવું પડે કે લવાજમ ઉઘરાવવું પડે, તેને બદલે આ જ્ઞાતિ બંધુઓ પછી જેઓ ત્યાં વસતા હોય કે બીજે વસતા હોય તેમણે સારી રકમ આપી એક સ્થાઈ ફંડ કરી જ્ઞાાત બંધુઓનો કાયમ માટે આશિર્વાદ લેવાની ખાસ જરૂર છે. આ ખાતાના સેક્રેટરી ઓનો ઉત્સાહ અને લાગણી સારી છે. વહીવટ ચોખવટવાળો અને વ્યવસ્થા સંતોષકારક છે. અમે વિશાળ પ્રગતિમાન થાય તેમ જવા ઇચ્છીએ છીએ.
શ્રી વીરતત્ત્વ પ્રકાશ મંડળને આઠમો વાર્ષિક રીપોર્ટ. આ મંડળની સ્થાપના આઠ વર્ષ ઉપર મુંબઈ શહેરમાં થઈ છે. જેને ચાર વર્ષ ઉપર શિવપુરી લઈ જવામાં આવી છે કે જ્યાં આચાર્ય શ્રી વિજયધર્મસૂરિજી મહારાજનું સમાધિ મંદીર છે, હાલ આ સંસ્થામાં ૪૫ વિદ્યાર્થીઓ સંસ્કૃત, અંગ્રેજી, હીદી ધાર્મિક વગેરેનો લાભ લે છે. અભ્યાસક્રમ ૯ વર્ષને રાખવામાં આવેલ છે. સંસ્કૃત પરિક્ષાનું સેંટર તરીકે આ સંસ્થાને કલકત્તા યુનીવરસીટીએ રાખેલ છે; સાથે લાઈબ્રેરી પણ રાખવામાં આવે છે. યુરોપીયન ઘણું વિદ્વાનો આ સંસ્થાની વિઝીટ લેવા આવે છે. આ સંસ્થા પ્રત્યે સ્વર્ગવાસી આચાર્ય મહારાજના સુશિષ્ય આચાર્યશ્રી વિજયેન્દ્રસૂરિ, ઉપાધ્યાયજી મહારાજ શ્રી મંગળવિજય મહારાજ તથા મુનિરાજશ્રી વિદ્યાવિજયજી મહારાજની આ નિમિત્તે ગુરૂભક્તિ સાથે આ સંસ્થા પ્રત્યેની લાગણી અને સેક્રેટરી મોહનલાલભાઈ તથા રતીલાલભાઈને પ્રયત્ન ઉત્તમ છે; આવક ખર્ચનો હિસાબ યોગ્ય જણાય છે અને તેની આબાદી ઇચછીએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
- શહેર ભાવનગરમાં શ્રી સંઘે કરેલ ઠરાવ. - આજે તા. ૧-૪-૧૯૨૮ ચૈત્ર સુદ ૧૨ ના રોજ શ્રી શત્રુંજય યાત્રાયાગનું ત્રીજું વર્ષ શરૂ થતાં શેઠશ્રી આણુ'દજી કલ્યાણજીના ફરમાન મુજબ આજરોજ સવારના આઠ વાગે શ્રી ચતુવિધ સંધ સરધસના આકારમાં દીલગીર થતાં શ્રી દાદાસાહેબની વાડીમાં ગયા હતા, અને ત્યાં શ્રી સંધે યાત્રીત્યાગના ચાલુ ઠરાવને મક્કમપણે વળગી રહેવા ઠરાવ કર્યો હતો; ત્યારબાદ શ્રી શત્રુંજય તીર્થ સન્મુખ બેસી ચૈત્યવંદન કર્યું હતું, અને અત્રેના શ્રી સંઘે કરેલા હેરાવે અને સંતોષકારક નિવેડા જલદી લાવવા વગેરે માટે ગવર્નર જનરલ અને બીજા યોગ્ય સ્થળે તારા કર્યા હતા. આયંબીલ તપ ધ્યાન વગેરે પણ કરવામાં આવેલા હતા તેમજ તમામ જૈનાએ પોતાના ધંધા બંધ રાખી હડતાલ પાડી તે માટે શાક પ્રદર્શીત કર્યો હતો.
- Ce૯ ) - અમારું જ્ઞાનોદ્ધાર ખાતું.
નીચેના ગ્રંથો છપાય છે. ૧ શ્રી પ્રભાવક સૂરિત્ર ( ભાષાંતર ) ૪ શ્રી ચંદ્રપ્રભુ ચરિત્ર (ભાષાંતર ) ૨ શ્રી વિમલનાથ ચરિત્ર ,,
૫ શ્રી મહાવીર ચરિત્ર ); ૩ પેન્દ્ર હતુતિ ( સંein)
६ श्री वसुदेव हीडि प्राकृत ७ विलासबईकहा अपभ्रंश छाया साथे. - ઉપરના ગ્રંથો ધણજ પ્રાચીન પૂર્વાચાર્ય કૃત હોઈ, કથાઓ ઘણીજ સુંદર રસીક, ભાવવાહી અને અંતર્ગત વિવિધ ઉપદેશક કથાઓ સહિત છે. મહાન પુરૂષાના આવા સુંદર, સત્ય ચરિત્ર વાંચી વિચારી આત્મકલ્યાણ સાધવાની આ સુંદર તક કે જે સભાના લાઈફ મેમ્બર થઈ તેવા ગ્રંથા ભેટ મેળવી લેવા ચૂકવાનું નથી. રાહત 86 જીes
છપાઈ તૈયાર થયેલ અપર્વ ગ્રંથ
- 6 ગુતાલ વિનિશ્ચય પ્રસ્તુત ગ્રંપના કર્તા ન્યાવાચાર્ય મહોપાધ્યાય શ્રીમ:ન્યાવિજયજી મહારાજ છે ગુરૂ|| તનુ ના સ્વરૂપના સંગ્રહ વાચકોને એકજ ઠેકાણે મળી શકે એવા ઉદ્દેશથી તેઓશ્રીએ જેનાગમાનું | દહન કરી પ્રસ્તુત ગ્રંથમાં તેવા સંગ્રહને રોચક અને સરલ છતાં પ્રૌઢભાષામાં વર્ણવેલા છે જેના 1 ખ્યાલ વિદ્વાન વાચકાને ગ્રંથના નિરીક્ષશુધી આવી શકશે. પર સંસ્કૃત ભાષાને નહી જાણનાર સાધારણ વાચકા પશુ પ્રસ્તુત ગ્રંથ માટેની પોતાના છે. છે જિજ્ઞાસાપૂર્ણ કરી શકે તે માટે ગ્રંથની આદિમાં સંપાદકે ગ્રંથના તેમજ તેના કરતા પરિચય કરાવી પ્રથા તાત્ત્વિક સાર તથા વિષયાનુક્રમ આદિ ગુજરાતી ભાષામાં આપેલ છે. અને અંતમાં ઉપયેગી પરિશિષ્ટો તથા ઉપાધ્યાયજીના અજ્ઞાત બે અપૂર્વ પ્રથાને ઉમેરો કરવામાં અાવ્યેા છે.
ખપી મુનિ મહારાજો તેમજ ચૂકથાએ મંગાવવા સાવધાન રહેવું દરેક લાભ લઈ શકે તે માટે કિ મત અડધી રાખવામાં આવી છે. કિંમત રૂા. ૩-૦-૦ ટપાલ ખર્ચ જુદુ પડી છેઅમારે ત્યાં મળી શકશે. લખો શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ભાવનગર.
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir પરાઇ પીડ જાણો. - 286 પ્રાંતે પ્રાંતે અસલ વતની કામ માટે કલ્યાણકારી મંડળીઓ સ્થાપવાની જરૂર છે, તેને અંગે આખી જીંદગીભર સેવા કરનારા હિંદી મિશનરીઓ સેવકો-કાડીમધ અને સેંકડા જોઇએ. સેવા કરનારા ડૅટા, લાખ રૂપીયા મેળવીને કીર્તિ પ્રાપ્ત કરનારા નહિ, પણ ગરીબોની સેવા કરી ખ્યાતિ પામેલા મીરજના ટૅકટર વાલનેસ કે ખામદના ઠેકટર યુગલ મૅકલની માફકના કાર્ય કર્તાઓ જોઈએ. પિતાની વિદ્વત્તા ગરીબાનાં બાળકોને તેમની ઝુંપડીઓમાં, પહાડાનાં શિખર ઉપર કે ગાઢ જંગલમાં જઈને જ્ઞાન આપનારા અધ્યાપકો અને આચાર્યો જોઈએ છે. કોઢીયા, લૂલા, લંગડા, આંધળા અને નવારસ બાળકોની સેવા કરનાર વેંકટો અને દુનિયાદારીમાં પીઢ થયેલા ગૃહસ્થા જોઈએ છે. ભીલ, ચાધરી, દુબળા, વારલી, કાતકરી, વડર, વાદી, રાવળ, ઠાકુર, ઢેડ, ચમાર, ભગી, શેણુવા, કાથુડીયા, કોટવાળીયા વિગેરે એવી એવી કોમનાં સ્થાને શાલ કાઢી તેમની વચમાં જઈ વાસ કરી, તેમની બાલી શીખી, તેમને જ્ઞાન વાન, ધાર્મિક તથા ધંધાદારો બનાવનારા સેંકડો બલકે હજારો કાર્યકર્તાઓ જોઇએ છે. આવા સેવકે ભાડુતી કે સારા પગારની લાલચે મળી શકશે નહિ જેને ઇશ્વરી સંદેશા મળશે, કે જેને પોતાના દેશનાં કલ્યાણ માટે ધગશ હશે, કે જે ખરા બ્રાતૃભાવ સમજતા હશે, કે જે યજુર્વેદના વાકય પ્રમાણે હું મારા દેશને માટે અનેક કા સહેવાને તૈયાર છે. એમ કહેશે, એટલું જ નહિ પણ ખરેખર મનથી આચરશે તેજ આવું કાર્ય કરી શકશે. અલબત, આવા લોકોને તથા તેમનાં બાળમરચાંને ખાવાને રોટલા તો જોઈએ જ અને તે પ્રજાએ એકલા શ્રીમંત વર્ગજ નહિ પણ સાધારણ જનસમૂહે પશુ–પૂરો પાડવા જોઈએ. આ યુગને કળિયુગ માનનાર કળિયુગ પ્રમાણે આચરણ કરે અને બીજાઓ ના oN જીએ; પણ સત્યુગના આચરણ કરનાર માણસ આજે પણ સત્યુગ છે, એમ માને અને મનાવે, " પરાઈ પીડ " જાણુવાને દિવ્ય ચક્ષુની જરૂર નથી, માનુષી ચક્ષુ અને અનુક પાવાળું હૃદય બસ છે. એવાને પરાઈ પીડના ઉપાય કરવાનાં સાધન મળી જ રહેશે-પ્રભુ પૂરાં પાડશે. શ્રી અમૃતલાલ ઠક્કર. e For Private And Personal Use Only