Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Rg. N. B. 431. oooooooo oooooooo zrImajiyAnandasUri sadgurujyo namaH .gooooooooo zrI oooooooooog AtmAnanda prakAza oooooooooooooooooooooooo zArdUlavikrIDitavRttam // magnAnsaMsRtivAridhau hatasukhAndRSTvA janAnAM bajAn tAnuddhartamanA dayAhRdayo rudhvandriyAzvAJ javAt jantUnmA jahi jJAnataH prazamaya krodhAdizatrUniti / AtmAnanda prakAza' mAdizadasau jIyAjineMdraH prabhuH // 1 // pu. 19. vIra saM. 2448 poSa Atma saM.26 aMka 6 ttho| prakAzaka-zrI jaina AtmAnanda sabhA-bhAvanagara. viSayAnu kamaNikA. viSaya. pRSTa viSaya. 1 prabhu 2tuti... ... ... .... 136 sAhA sana 2vata tA ... 2 maitihAsimana ... 140 - hAvAmAna paza... 3 sAthI bhane hI sajatA ... 151 7 vartamAna sabhA-yA2 ... ... 4 yogadarzana ......... 1568 athAvakSana ... ... ... vArSika mUlya rU. 1) mAla kharca AnA 4. AnaMda prInTIMga presamAM zAha gulAbacaMda lalubhAIe chApyuM-bhAvanaga2. For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amArA sujJa grAhukAne namra sucanA. zrI AtmAnaMda prakAza mAsika amArA kadaradAna grAhakone niyamita maLe ane moklavAnI vyavasthA sarala thAya, te mATe dareka grAhakonA naMbara rajIchara (cekasa) karavAno che, jethI vinaMti ke koIpaNa baMdhune grAhaka tarIke na rahevuM hoya to temaNe paMdara divasanI aMdara ame.ne te pramANe patradvArA jaNAvavuM, jethI temanuM nAma kamI karavAmAM Avaze. bAra mAsa sudhI mAsika svikArI ane bheTanI buka lavAjama mATe vI pI thI mokalavAmAM Ave tyAre te pAchI vALI jJAnakhAtAne nukazAna thavA devuM te yogya naya ; jethI grAhaka na rahevuM hoya to tarata amAne lakhI jaNAvavuM. - kAgaLa tathA chapAInI sakhta mAMdhavArI chatAM lavAjama na vadhAratAM, vIza phorama jeTalA meTA gratha bheTa ApavAmAM je Ave che, te mAtra nAmanI lavAjamanA hisAbamAM ka che. nathI ane lAbha vAre che, jethI vizALa vAMcana sAthe bAra mAsanA bAra a ke mane bheTane ATalo moTo graMtha te Arthika dRSTie paNa lAbha levA jevuM ane vadhArAmAM jJAnakhAtAne uttejana ApavA jevuM che. amArA mAnavaMtA lAipha memabarAne namra sucanA. A sabhAnA lAIpha membarane bheTanA pustaka vI. pI. thI ravAnA karavAmAM Ave che. jemaNe posTanI TIkITA gayA mAsanA aMkamAM jaNAvyA pramANe mAkalI che, tene buka pesTathI ane bIjA baMdhuone vI. pI. thI ravAnA karavAmAM Avela che jethI te svIkArI levA namra sucanA che. gayA varSanA. A varSanA. 1 devabhaktimALA prakaraNa 1 upadeza sittarI graMtha, 2 kAmaghaTakeLA prabaMdha kathA. 2 cauda rAjalakanI pUjA zrI upadeza saptatikA bhASAMtara, jemAM deva, gurU ane dharmatatvanuM svarUpa aneka upadezaka kathAo sAthe ApavAmAM Avela che teTaluM ja nahIM paraMtu keTalAka jaina tirtho jevA ke giranArajI, AbujI, zrI jIrApalI, phAdhI, kalIkuMDa, aMtarIkSajI, staMbhana ane zatru jya vagere tirtho upara kyA kyA mahAna purUSoe maMdira, pratiSThA vagere je je varSamAM karI tenuM vivecana ane te te tIrtha sthApana kayA saMcAgamAM thayuM tenuM aitihAsika dRSTie ghaNu suMdara varNana kareluM che. te khAsa vAMcavA, ane jANavA jevuM che. deva, gurU, dharma temaja samyakatva te saMbaMdhI pheMTa svarUpa tenI bhaktithI tathA ArAdhanathI kyA manuSya sukhI thayA, tenI virUddha vartana karavAvALA kANu kANa du:khI thayA tenI aneka kathAo ApavAmAM AvelI che; temaja jinezvaranA guNAnuM smaraNa, iMdhyAna, yAtrA, citya, stavana, arcana, saddharma sAdhanA ane gurU sevA vagerethI kevI samyakatvanI sthiratA thAya che tenuM ghaNuM asarakAraka svarUpa ApavAmAM AveluM che. ekaMdara rIte upadezaka hovAthI AkhA graMtha manana pUrvaka vAMcavAthI AtmAmAM zAMtatA, samakitanI sthiratA ane nirmaLatA dharma upara zraddhA ane tIrthopara upara bhakti usanna karavAmAM eka apUrva sAdhana rUpa graMtha che. bhASA ghaNI sarala che. mAtra thoDI nakale sIlIke che, ghaNI kApI to A mAsikanA grAhakone bheTamAM apAI:gayela che. kiMmata eka rUpiyA paheja juduM amAre tyAMthI maLaze. For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir OROCCO huM kam . 3. , 6 ka. kAza. huM =o= =o= =o=U8ozoao= =o= =o= tattvavediSvAtmano'ntarbhAvamabhilaSatA sakalakAlaM sarveNa svavikalpajalpAcaraNAnAM sArthakatvaM yatnataH paricintanIyam , tadvedinAM ca purataHkIrtanIyam , te hi nirarthakedhvanyAtmavikalpajalpavyApAreSu sArthakatvabuddhiM kurvA NamanukampayA vArayeyuH / pustaka 19 ] vIra saMvat 2448 poSa. Atma saMvat 26. [ aMka 6 ho. na " - - - - - - - - - | mu stuti che (2) pAzvajIna addabhuta pratimA hArI kamaTha uddhAraka, bhavajana tAraka, zAMta mudrA dhArI; maMgaLamaya bhAva, vadhe pujanathI, dravyapujA sukhakArI. - pArzvana adbhuta pratimA hArI - prabhu guNa stavanA, nIja guNa prakAze, bhavabhaya haranArI, zukaladhyAnathI akSayapada lIdhuM, karma ATha nIvArI. - pArzvajIna abhuta pratimA hArI - prabhu dhyAnathI prabhupadane pAmyA, dhanya saphaLa avatArI; jaga uddhAraka bIrUda saphaLa kare, "kalyANa" uddhArI. - pArzvana adabhuta pratimA hArI - For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 40 www.kobatirth.org zrI AtmAnaMda prakAza jaina aitihAsika avalAkana. " vasaMta vilAsa mahAkAvya. "" 1-11 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( lekhaka--TAlAla maganalAla zAhu.--jhulAsaNa. ) kAi paNa bhASAnA utkarSa thavA, anupama sAhityanA janma ApaveA, ane aneka rasa ' siMcI vikasAvavuM, anekaza: alaMkAro ApI deddIpyamAna banAvavu arthAta rasAmRta sIMcI navapallavita karavuM e sarve nI javAbadArI suzikSIta vidvAnA upara che. kei paNa dezanI, kei paNa dharmanI jAheAjalAlI jANavAnuM sAdhana mukhyatye karI te dezanA ke te dharmanA sAhityane avala khI raheluM che. ane evu atyuttama sAhitya prakaTAvavAne prakhara vidvAneAnI khAsa jarUrIAta hAya che, prakhara vidvAnAnA udbhava thavA te te dezanA narendro ane dhanADhayA upara avalaMbeluM hoya che. pUrvakALe je je vidvAnA, kavie lekhakeA anetatvajJA janma pAmyA che. te pUrve te te samayanA rAjAo, dhanADhayAnA Azraye rahIneja pAmyA che. pUrve thaI gayelA, kAlidAsa, meMTha,amara, rUpa, sUra, bhAravi, harizcaMdra vigere mahAna kavienI 'u. jayanI ' mAM kAvya-parIkSA levAmAM AvI hatI. ane te sarvene rAjAe taraphathI atyuttama mAna ApavAmAM AvatuM. pATaliputra, ujjayanI, kAzmIra vigere sthAnAmAM je je vidvAnA uddabhava pAmyA che, te khAkhatanA pUrNAMze dhanyavAda tyAMnA rAjAone che. saMskRta sAhityanu avaleAkana karatAM gujarAtamAM kAipaNa dhuraMdhara saMskRta kavinA darzana na thayA haeNtu mukhya kAraNu atrenA rAjAnI kRpaNutA, arasIkatA ke kAvya vimukhatA vinA anya zu dekhAya ? A pramANe AryAvanA sarva prAMtAnA sAhityanuM avaleAkana karatAM gujarAtane kaMi nIcu jovA vakhata Ave che. gujarAtanA sarve` vidvAnA niSpakSapAte nirIkSaNa karaze te jaNAze ke gujarAtane abhimAna rAkhavA lAyaka jainadharma aneka kavi-vidvAnane janma ApyA che. dazamI ane agIyAramI sadImAM muMja ane bheAja dvArA dhArA nagarI je aneka vidvAnAnI prasutA gaNAtI hatI. tadanusAra gujarAtamAM mahAna jaina dharma prabhAvika nareza kumArapALanA samayathI saMskRta sAhityamAM kai era tejasvItA jhaLahaLI rahI hatI, te samaye zrImAn mahudhArI hemacaMdrasUri, temanA vidvAna ziSya zata prabaMdha ko rAmacaMdra Adi aneka vidvAna hIrAe prakAza pAmyA hatA; paraMtu hetuM vAstavika pariNAma teA teramI zatAbdinA aMtimamAM drazyamAna thayuM hatuM For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na tahAsika avalekana. ane tethI ja gujarAtane abhimAnathI ucca mukhAviMda rAkhI belavAno prasaMga prApta thAya che. teramI zatAbdimAM dhoLakAmAM gurjarezvara rANA viradhavaLanI rAjyasabhAmAM seMkaDe kavio virAjatA hatA. A samaye gujarAtamAM aneka kavionuM utpanna thavuM, prakAzamAM AvavuM ane aneka mahAna graMtha racI gujarAtanI kIrtine amara karavI e sarvene AdhAra te rANAnA mahAna cANakya maMtrI vastupALa ane tejapALane lIdheja che. prastuta kAvyakartA paNa Aja samaye uddabhava pAmela che. ApaNA caritra nAyake A sivAya paNa karUNA "vajAyudha" nAmanuM hAnuM nATaka ane AsaDa kavi racita upadezakandali ane vivekamaMjarI upara vidvatAbharI vRttio racI che, kavi sabaMdhI aitihAsika keTalIka bAbata prakAzamAM Avela che, paraMtu have tethI vizeSa prApta karavAnI IcchA hevAthI atre temanI saMbaMdhI kaMIpaNa lakhIza nahi. A vasaMta vilAsa ceda sarganuM eka atihAsika kAvya che. gayA mAsanA A. pra. nA aMkamAM "nara nArAyaNAnaMda" nAmanA mahAre lekha vAMcatAM jaNAze ke, maMtrI vastupALanuM anya "vasaMtapALa" tarIkenuM nAma henA suhadomAM prakhyAta hatuM. arthAta maMtrI vastupALe pitAnA racela kAvyanA 16 sarganA 38*lekamAM darzAvyuM che ke - khyAti prApa vasantapAla iti yo nAmAdvitIyaM mudA vidvadbhiH parikalpitaM harihara zrI soma zarmAdibhiH / / A uparathI vAMcakane khAtrI thaze ke A kAvyanI racanA maMtrI vastupALane avalaMbI karAyelI che. caMdragacchanA AcArya haribhadrasUrinA ziSya bALacaMdra A kAvyanA praNetA che ane graMthakartAe pitAnuM pUrva jIvana vRttAMta A kAvyanA kAvyakartA prathama sargamAM Apela che, te uparathI jaNAya che ke teo moDhe rAnA maDha brAhmaNa hatA ane hemanuM nAma muMjALa hatuM, hemaNe jaina dharmamAM dIkSA lIdhA pachI aneka sAhityanA adhyayanathI mahAna vidvAna thayA hatA, ke jenA lIdhe temane "siddhasArasvata" nAmanI paddhI enAyata karavAmAM AvI hatI ane jenonI mAnanIya AcArya paddhI ApavAmAM AvI hatI. hemanuM etihAsika vRttAMta nahi ApavA bAbata upara khulAse karI dIdhela hovAthI mULa viSaya uparaja AvIzuM. For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14ra zrI AtmAnaMda prakAza. kavie A kAvyamAM kaIpaNa sthaLe racyA sAla ApI nathI. paraMtu graMthamAM varNana karela vastusaMkaLanA uparathI lekhana samaya zodhI kADho kAvya racyAnI e kaMI azakya nathI. vastupALanuM svargagamana vi. saM. 1296 tArIkha thayuM hatuM te uparathI henA maraNanI nikaTaja henI hada-sthira karavAmAM Avela che, kAraNake A mahA kAvyanI racanA henA putra jaitrasiMhanA vinadAthe karavAmAM Avela che ane tethI anAyAse teramI zatAbdinA cheDe ane caudamI zatAbdinA prAraMbhamAM lagabhaga racyA saMvata mUkI zakAya che. prathama satre prastAvanA rUpe che. kavi pitAnI vidvatA mATe jaNAve che ke sarasvatI devI pitAnI bhaktithI AkarSAI, yeganidrAmAM hene kAvyanI vastu eka samaye darzana ApI kahyuM ke "tuM mArA vaMzAnukrame janma saMkalanA pAmela putra che arthAt tuM hAre orasa ( vaMzAnukamI) putra che, eTale e uparathI sthamajAya che ke kavi upara sarasvatI devInI kRpA sArI hovI joIe, khA pachI kavie pitAnA pUrva gRhasthAzrama saMbaMdhI varNana Apela che. A sivAya A sargamAM kavi, rAjA, ane dhanADhayone bodha levA lAyaka arthAt grahaNa karI vartanamAM mukavA lAyaka upadeza Apela che, arthAt kavi kahe che ke -"A vizvamAM vidvAne karatAM vizeSa paraMpakAra anya kaI paNa karI zakatuM nathI. kAraNake kAvya-amRta-rasa sIMcI maraNa pAmelA evA mAnane amara jIvana Ape che AvI rIte keTalAka loko dvArA nRpatione kavinA traNa darzAvela che ane vaLI jaNAve che ke kavi AzrayInA dAnAdivaDe lebhAIne keIpaNa rIte ayogya kheTI prazaMsA AzrayInI karato nathI. AjakAla ghaNA ItihAsapravINa vikAne ema mAne che ke-kavigaNa, Azraya ApanAra adhipatinAM yazogAna gAya che te prAya: kapolakalpita hoya che, ema darzAvI aneka zaMkAo prAdurbhata kare che paNa teone nirUttara karate kavi jaNAve che ke zIlena tuSyanti mahIpatInAM, na bhUridAnaiH kavayaH kadApi / vAlmIki mukhyaiH kimu kizcidAttamAste mahIndo radhunandanasya // A uparathI hamajAze ke kavio kevA svataMtra hoya che. A vinA aneka kethI uttama, kanISTha kavionA guNa doSanA siMhAlakana karela che je lagabhaga 1 zrI vastupAlAGgabhuvo navokti priyasya vidvajanamajjanasya / zrI jaitrasiMhasya manovinodakRte mahAkAvyamudIryate'ho // 1-79 For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina aitihAsika avalAkana. 143 cAlIsa AAkamAM pUrNAhUtI karela che ane temAMthI kiva ane lekhaka ane dhanADhayAne aneka prakAranAM upadezaratnA guMthela che ke jenA aMge lakhavA besatAM eka anya svataMtra niba Mdha racAya tema che. kavi, vasantapALa viSe kAvya racavAnuM kAraNu prAnte darzAvI vhelA sarga pUrNa kare che. naleca rAme ca yudhiSThire ca vazIkRtAH yaiH kavayo guNAste / zrI vastupAle sma vasanti sampratyatastadIyaM kavayAmi kiJcit || A uparathI jaNAze ke zrImAna vastupALa kevA sadguNAlaMkRta heAvA joie. gurjara rAjyadhAnI aNuhIlapura pATaNa saMbaMdhI Abehuba varNana citrala che, henA mhoTAM sAnerI guDAvALAM devAlaye, tyAMnI rAjamahela sa khIjA sa mAM mAna huvelIo, tyAMnA vizALa, ramya rAjamArgo, ane khAi, ane durlabharAjanA taLAva samadhI vadhu na che, dareka sarga mATe vistArathI lakhavu ucita naThuiM lAgavAthI DhaMkAmAM jaNAvuM chuM ke te varNana samayanuM pATaNa ane Adhunika jarjarita pANu nihALatAM nihALanAra azru TapakAvyA vinA raheze nahi. temAMthI keTalIka aitihAsika tattvA hasta lAge tema che. gujarAtanA rAjA mULarAjathI mAMDIne khIjA bhImadeva sudhInu varNana karela che, vIradhavaLa e kANu ? ane henA bApadAdA e gurjara sAmrAjyanA trIjA sa mAM paDatA bhAgalA sAme te samayanA sAthIothI, temaNe barAbara rIte vAMdhe uDAvyA haeNtA te sabaMdhI varNana che. ane vIradhavaLanA svapramAM gurjara rakSaka devIe darzana ApIne kahyuM ke vaNIkava vastupALa ane tejapALa nAmanA baMne bhAiggAne thArA rAjyamAM pradhAna padma upara niyata kara te saMbaMdhI varNana che. vastupAla ane tejapAlanA buddhi sAmarthyanI prazaMsA karela che; tadanusAra pradhAna pada upara niyukta karyo ane vastupALane khaMbhAtanuM adhipatya ceAthA samAM suprata karyuM. A sarga mAM ati vistArathI guNa-tulanA karavAmAM Avela che. narisahu, vAmana, rAma, vasudeva, khaLabhadra, vIgere prakhyAta purUSAnI samAna guNa-tulanA karavAmAM Avela che. khAsa karIne kahevuM joie ke vastupALanI cAgyatA nihALavAne mATe A sarga bahu vicAraNIya ane mananIya che. vastupALa ane bharUcanA za kha sAthe yuddha thayAnu varNana che. ane parAjita karyAnuM alakArI bhASAmAM varNana karela che, A samAM za Mkha pAMcamA sa mAM. ane vastupALa vacce sadezAmAM thayela vAg yuddha bahu rasika che. ane vastupALa kevA niDara hatA tyenI paNa pratIti thAya che. te pAchaLa aitihAsika sAramAM ApIza. paNa For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 144 mAM AtmAnaprakAza mahAkAvyanA lakSaNAnusAra, anukrame RtuvarNana, krIDA-AnaMdavarNana, puSpAva chaThTho sAtamA caya, ane ca Mdrodayavah na ati prazasanIya, lAlitya ane madhurI ane AThamA sarga, bhASAmAM darzana thAya che, ane te rasajJa jAteja kAvya vAMcavAnI tasdI levI, ema bhalAmaNa karI viramuM chuM. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vastupALanA svapanu alaMkArI bhASAmAM vistArathI varNana karela che, hene sva mamAM eka devatA darzana Ape che ane te devatA jaNAve che ke, navama samAM hune mRtayugamAM cAra paga hatA, dvAparamAM traNa hatA, tretAyu gamAM be hutA ane va mAna kalikALamAM eka paga che ema darzAvI jaNAve che ke mULarAja ane siddharAjanA samaye seAmezvaranI yAtrArthe jatA yAtrALue vaDe hanI padmI ati vistAra pAmI hatI, ane satI mayavrUdevInA kahevAthI henAputra, mAhu lADa (?) mAM sAmezvara prati yAtrArthe janAra yAtrALuAnA levAtA jajIyA verA baMdha karAvyA hatA ane vhenA nibhAvAthe zatruMjaya uparanA mAra gAmA ApavAmAM Avela hatAM. kumArapAle zatru Mjaya ane gIranAra upara yAtrAe karI hatI ane kedAra sAmezvaranA devAlayAnA jIrNoddhAra karAvyeA hatA. maMDaLI pATaNamAM mULarAje aneka navAM devAlaye baMdhAvyAM hatAM. hamaNAM e sarve prayatno badalAi javAthI izvara ati dIlagIra thayA che, te pachI tene dharmanA vistAra karavAnI AjJA karI ciMtA dUra karavAnuM jaNAvyu; eTalAmAM prAta:kALAzita vAgatAM nAkhatAnA avAjothI ane cAraNeAnA kinAthI jAgI uThe che. ' zatruMjaya yAtrA varNana, prabhAsa tIrthayAtrA varNana, raivata vaNaeNna ane raivata dezathI tera sa yAtrA varNana ema anukrame varNana ApavAmAM Avela che. te sarve nikaTa saMbaMdhathI joDAelA hAvAthI sAthe varNana ApavAmAM sudhI Ave che. A yAtrA karavAne upadeza vastupALane shenA gurU taraphathI karavAmAM Avela hatA, hene anusarI zatruMjaya ane gIranAranI yAtrAne nizcaya karavAmAM Avela hatA. A kAryamAM tenA mAleka vIradhavala taraphathI paNa yAgya anumAdana ApavAmAM Avela hatu, vIradhavaLe kahyuM hatuM ke ' peAtAnA rAjyanA vistAra jema vRddhigata thAya tema cegya vicArAnusAra vartana karavuM arthAt yena yena vidhinA vijRmbhate rAjyametadadhikAdhikaM mama / taM tamarjayitumicchayA bhavAnmAmakaM pratizarIra marhati // For Private And Personal Use Only zloka 13-sarga 10 te pachI vastupALe, tejapALa upara sarve rAjya--bhAra mUkIne prAra`la karI hatI, ane haeNnI sAthe lATa, goDa, mArU, kaccha, DAhula, yAtrA musApharI avaMti ane
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 45 jena aitihAsika avalokana. vaMganA saMgha samudAyo, dhIre dhIre joDAyA hatA. aneka pAritoSika sAthe tene saMghapati nimyuM hatuM. te dareka yAtrALuone vegya vizrAMti Apate ane sarve jarUrIAta pUrI pADato, ane mArgamAM AvatAM dareka devAlaye, derAsare, nihALo ane yogya tajavIja karI jIddhAra karavA jevuM jaNAtuM te tema karato. thoDA samayamAM sakaLa saMghe vallabhIpura (hAlamAM vaLAmAM) mAM mukAma karyo. tyAM teNe dharmotsava karyo, ane sarve yAtrALuone bhejana ApyuM hatuM; henI dharmapatnI lalitAdevI paNa yati samuhane atizaya bhakita pUrvaka bhikSA (bhajana) arpatI hatI. te pachI saMdha pATaliputre (pAlItANe) poMco. ahIM vastupALe pArzvanAthanI bhakti pUrvaka arcanI pUjA karI te pachI sakaLa saMgha TuMka upara caDhI padayakSanI pUjA karate, AdivaranA devAlayamAM praveza karI ane aSTaprakArI bahumAna purvaka pUjA kare che. devAlayanA zikhara upara cIna vastranI mahAna patAkA caDhAve che. tyAM AdinAthanI pratimA sanmukha eka nATaka bhajavI batAvavAmAM AvyuM hatuM (prAya: A bAlacaMdra kavi kRta karUNA vAyudha haze ?) "A pramANe samyakatva vardhaka nATaya prayoga kyAMya bhajavAtAM je ke sAbhaLyo che ke ?" Adhunika prajAne dha zraddhA utpanna karavAne AvAM nATako lakhAvavAM zuM yogya nathI ? bhale jainetara sadaza bhajavI batAvavAmAM na Ave paraMtu "zrAvya" tarIke athavA derAsaramAM bhajavI zakAya tema zuM na banI zake ke? A pachI saMgha prabhu AgaLa gagadda kaMThe stuti kare che ke "he deva ! punarda zana prApta thAo" ema vijJapti karate prabhAsapATaNa prati prayANa kare che. tyAM teNe brAhmaNane pitAnA vajana pramANe suvarNa ane jhaverAta ApyuM hatuM tyAM caMdrabhAgAnI bhakita karI, ane AThamA tIrthaMkara (caMdraprabhu ) nI pUjA karI saMghe gIranAra prati prayANa karyuM. tejapAla prathama kAThIyAvADamAM digavijaya karavA Avela te samayamAM atre vasAvela "tejalapura" nAmanuM zahera ane "kumAra saraha" nAmanuM sarevara ane mahATI khAIe sarve karAvela-vastupALa ane sakaLa saMgha ati AnaMda pAmya ane AdIzvaranI arcanA karI saMgha gIranAra pahoMce, tyAM zrInemInAtha ane aMbIkA mAtAnI pUjA karI Alokana ane sAMba nAmanAM zikhare nihALyAM. tyAM AnaMdapUrvaka bhakita karI saMgha pAchA pharI dhoLakA AvI pahoMcyA, saMgha AvyAnI zaNA vIradhavaLane khabara paDatAM turata harSa pUrvaka AvIne maMtrIne bheTe che. ane sakala saMghane ArogyatAnA samAcAra pUchI AnaMdita thAya che nagaramAM aneka prakAre utsava thAya che. sArvajanika rastAo zaNagAravAmAM Ave che. ane eka mAMgaLika divasa tarIke For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI AtmAnaMda prakAza ujavavAmAM AvyuM hatuM. saMgha harSa purvaka nagara praveza kare che. vastupALe ghera AvyA pachI sakala saMghane ane anya pratiSTita mANasane bhojana ApyuM hatuM. tyAra pachI hene je je vhAlA suTuMde hatA, temane ane brAhmaNa, yatio ane tyenA dharmagurUone vastro vigere pAritoSika ApI AnaMdita karyA hatA. vastupAle banAvela devAlayo vigerenuM varNana Ape che. karAvela devasthAnanAM devAlaya, sAdhuo mATe upAzraya, brAhmaNe mATe maTha (satrAcAdamA sargamA. gAra) keTalAka sthaLe navA karAvyAM ane keTalAkano jIrNoddhAra karAvyA. taLAve keTalAMka gAmaDAMmAM khodAvela. navI khAIo dAvela hatI arthAta teNe dareka zahera, gAma, gAmaDAmAM kaMIpaNa sArvajanika kAma nahi karAveluM ema nahi hoya ? kavi kahe che ke henI saMkhyA gaNavAmAM alanA pAmI javAya tema che. kavi te pachI jaNAve che che ke eka samaye "jarA" nAmanA kAsada enI sabhukha AvIne kahyuM ke, dharmatanujA sadgati Apane paraNavA mATe Atura che ane henA mAtA, pitAne vicAra te pramANe nakkI thayo che." te pachI sadgatine paraNavAnAM vicAramAM ne vicAramAM vastupALane vara lAgu paDe ane tene paraNavA mATe zatruMjaya giri upara javAne vicAra karyo. dharmakasada "AyubaMdhI vastupA ne je nizcaya te dharmane jaNAvyo. dharma haine A nizcaya jANIne ghaNo AnaMda pAmyA. lagnamuharta nakkI karyuM ane potAnA sadha nAmanA nokarane teDI lAvavA meka. teNe hene jaIne kahyuM ke "dharma Apane lagna mATe vi. saM. 129nA mAgha mAsanI paMcamIne somavAranA prAta:kALe nimaMtraNa karela che. vastupAle tyArapachI pitAnA putra netrasiMha, dharmapatnI lalitAdevI ane priya baMghu tejapAlane bolAvI darekane regyAnusAra hita-zikSA ApI. te pachI rAjAne malyA, ane keTalAka suhade ane pratiSThita mANasone maLI zatruMjayagiri javA mATe nIkaLI paDaye, tyAM pahoMcI zatruMjayagiri upara caDha. lagnane divase zrI Adizvara prabhunuM devAlaya sArI rIte zaNagAravAmAM AvyuM hatuM. zrI AdInAthanI sAkSIe dhameM potAnI kanyA ApI ane tyAra pachI te hene svargamAM laI gaye, jayAM iMdra sAnaMde vastupAlane vadhAvI lIdhuM. A graMthamAMthI gujarAtanA itihAsa bAbate keTalAMka tattvonuM dehana thAya che; brahmAthI arpaNa karAyela saMdhyA jalathI nagna taravAra sAthe kAvyamAM aiti- eka subhaTa janma pApe, ane te cAlukyanA nAmathI oLakhAhAsika ta. ce. te sarve asurono saMhAra karI sukhe pRthvInuM zAsana karate. tenA vaMzamAM muLarAja nAmano subhaTa utpanna thaye je pATaNanI gAdIe besI dara somavAre semezvara mahAdevanI yAtrA karate, ane tethI mezvara For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina aitihAsika avalAkana. 147 hainA upara prasanna hatA ane laDAimAM hene mada karatA. haeNne duzmananA muDA potAnI tIkSNa asidhArAthI uDAvI detA cAmuMDarAja nAmanA putra hatA. hene vala bharAja nAmanA putra hatA je 'jagajepANa" nAmathI prasiddha hatA. te pachI bhImabhAjane parAsta karyA evuM khAlI sUcana Apyu che. jayisaMhRdeve dhArAnagarInA rAjAne kATapIMjaramAM nAMkhI potAnI rAjyadhAnImAMlALyA hatA. teNe ujjaina jItI tyAMthI ceginIonuM Asana lAvyeA hateA. makhara rAkSasane parAsta karI peAtAnA mAMDilaka karyA. zatrujayagirinA nirvAha mATe teNe bAra gAma bakSIsa karela hatAM vAMcA:, zatruJjaya mahAtIrthe pUjArthaM yo jinezitu : / devadAye kRtizreSTha grAmadvAdazakaM dadau || jayaMsa hari kRta vastupALa caritra saga 1-84 kumArapALe kedAra ane seAmezvaranA jIrNoddhAra karAvyA, teNe ghaNAM jaina ma Mdiza ubhAM karyAM. dhAvyAM ane teNe nizanI dolata japta karavAnA rivAja baMdha karyAM. teNe balALa rAjAne, kekaNa ane jaMgaLanA rAjAone jItyA hatA. tenI pachI ' ajaya ' gAdIe Avye hene jaMgaLanA rAjAe najarANu mekalAvela hatuM. mUlarAja bIjo haju te khALa mUlarAja hatA chatAM mleccha rAjAne harAvyA hatA. tyArapachI bhImadeva bIje gAdI ArUDha thayA, paNa te ghaNeAja udAra, nibaMLa ane laMpaTa hatA. te niLa hovAne lIdhe rAjyataMtra na calAvI zakayA. ane haeNnA mAMDilakA dezamAM bhAga pADIne rAjya karavA lAgyA. cAlukaya vaMzanA dhavalanA putre aNarAje rAjAnI pakSa laine te sarvene parAsta karyo ane rAjyane bacAvyuM. nA putra lAvaNyaprasAda laDAimAM AnaMda mAnatA ane haeNnA AgaLa, uttara, pUrva dakSiNanA rAjAe bhayagrasta thatA. tyenA putra vIradhavale mukhya mukhya AgevAnAne ukheDI nAkhI rAjyakurAnuM vahana peAtAnA pitA lAvaNyaprasAda sAthe karyuM. te potAnA rAjya rakSaNa mATe kai lAyaka ma MtrInI zodhamAM hatA. tyAMnI rAjyalakSmI huMne svapramAM dekhAva ApI kahyuM ke, prAglATa vaMzanA pracaMDa prabhAvavALA 'caDa'nAmanA vaNika che. thane atula kIrtivALA caDapaprasAda nAmanA putra hatA. sne jIna sivAya kAi devane na namanAra ane siddharAja vinA tene kAi zeTha nathI. evA sAma' nAmanA putra hatA. haeNne vhenI bhAryA sItAthI eka 'azvarAja' nAmanA putra hatA, je buddhi cAturya gurjara rAjAthI vakhaNAya che. teNe potAnI mAtuzrIne pAlakhImAM laIne sAta zatrujaya ane gIranAranI yAtrAe karI. teNe kuvA ane taLAve khAdyAvyAM, para baMdhAvI ane madirA racAvyAM, te kumAra devIne paraNyA jenAthI hane mAladeva, vastupALa, tejapALa nAmanA putrA thayA che. hemane tu pradhAnapade niyata kara ema Adeza karI devI aMtardhAna thai. vIradhavaLe P For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 148 zrA AtmAna da prakAza. mukhya rAjyapurUSane vastupALa ane toja pALane AmaMtraNa mATe mokalyA baMne bhrAtAo henI pAse namratAthI najarANuM laIne AvyA rAjA teonI bolavAnI chaTA, nA, suMdara bhASaNa, vagere saguNAthI ghaNe AnaMda pAme. teone pradhAnamudrA ApavAnI AkAMkSA darzAvI tyAre vastupALe hene spaSTatAthI kahela ke-rAjAo dhananA bhUkhyA hoya che ane rAjyamaMtrIo potAnI marajI pramANe varte che. vizeSamAM jaNAvyuM ke je rAjA nyAya mArge cAlaze, dhanane lebha cheDI deze, IrSALu lokone rajA Ape ane zAMta prakRti dhAraNa kare te pote pradhAnapada svIkAravA rAjI che, te sarve rAjAe maMjura karI pradhAnapaNAnI suvarNa mudrA "sepavAmAM AvI, A pramANe pradhAnapada ApavAthI varadhavalanI rAjyanA ati vistAra thayo. viradhavale julamathI lATa dezanA rAjAnA tAbAnuM khaMbhAta " baMdara lIdhuM. te samaye AkhA gujarAtamAM jAherajalAlImAM mukhya hatuM ane te jagyAnI bahu upayogItA hatI. viradhavale vastupAlane nyAno gavarnara nImIne moka9ye. khaMbhAtanA vaNike ane nAgarikoe henuM saharSathI sanmAna karyuM. khaMbhAtamAM abAunA rAjA zAsanathI bahu aMdhAdhuMdhI cAlI rahI hatI. tyAM teNe cANakya buddhithI su thavasthA ANI. teNe dareka dharmAcAryone kapaDAM temaja AhArathI sanmAna karyuM ke jethI dareka loke mAnyuM ke pradhAna potAnA dhamone priya gaNe che. tene kAvya-baMdhano zokha hovAne lIdhe kavione eTaluM badhu dAna karyuM ke henI AgaLa rAjA bhejanI ane muMjanI kIrti jhAMkhI paDI gaI, Ama eka bAju jyAre rAjA unAzAka sAthe laDAImAM rokAyelA mAravADanA rAjAo sAthe, vIravaLa laDAImAM rokAyela hatA. te samaye bharUcanA rAjA zaMkha moTuM lazkara laIne pitAnuM mULa khaMbhAtabaMdara pAchuM levA mATe caDhAI karI. za be vastupALane nImna likhita saMdeza potAnA elacIdvArA kahA ke-vIravaLa je ke baLavAna che paraMtu adhunA mAravADanA ghaNuM deza-vAtonA rAjAothI gherA cele che. ane hene vijaya hAlamAM durlabha che ane tethI bhAgye ja evuM banI zake ke-rAjA viradhavaLa ApanI madade AvI zake. vIra vaLe tamane rAjI thaIne khaMbhAta baMdaranuM rakSaNa karavAnI AjJA ApI che, paraMtu guNanI kadara karanAra evA zaMkha hamane A pradeza Apaze. je mana DagamagatuM rAkhI zaMkhane rAjA tarIke kabula mAnya nahi kare che, te jyAre khaMbhAta jAze tyAre bIje gavarnara nImaze. A vAta suvikhyAta che ke tahenI DAbI bAjue jamIna cAkhatA ane kakaLatA evA bAra mAMDalika rAjA suvarNa zaMkhalAthI jhaDakAela che. arAjanA putrothI zaMkha jyAre gherAyeluM hatuM jethI karIne mAlavAne rAjAone vacamAM paDavuM paDyuM, ane bIjI bAjuthI baLavAna ekalA zrIbhaTanA hastathI mathana thayelA yuddhasAgaramAMthI nIkaLela haLAhaLa jhera samAna yAdava rAjA siMha pitAnuM lazkara laIne caDhayo For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jene etihAsika avalokana, 14 tyAre bhISaNa zaMkhe yAdava rAjAnA sainyane mArI haThAvyuM. mATe manamAM vicAra karaje ke evA zaMkha koNa TakI zake tema che ? ke jenA eka taravAranA TakAthI vajA paNa Ti jAya che. mATe hame hanI AMkhamAM na Ave te pahelAM palAyana thaI jAo: kAraNake vADIe nAzI gayo ema jANe koIne kaMI zaramAvA jevuM rahe nahi. have hamAre vicAra karavAnuM che. kAraNake samudra pAka , dezapradeza ullaMghate Ave che. vastupALa pratyuttaramAM jaNAve che ke-jevI rIte zaMkha ane malavA mAge che tevIja rIte huM zaMkhane malavA taiyAra chuM. jyAre marU dezanA rAjAo vAdaLa samAna dharAI darzana dIdhAM che. na lAga sAdhI te Ave che te bhale AvavA de. hene bheTavAne mArI taravAra taiyAra che. teNe kahAvyuM ke cavANa rAjAe mane eka pradeza AvyA che paNa te agya nathI kAraNa atre mahAre sArI prIti saMpAdana thaI che. e sArI vAta che ke henA paga pAse mAMDalika rAjAonI sAMkaLela suvarNa khalA che paNa sAthe sAthe mane Azcarya jaNAya che ke teja pagoe yAdava rAjAnA kArAgRhamAM leha zuMkhalAo sahana karI hatI. hame mahane narmadA nadInA taTa upara zaMkha yadu lazkarane abhimAna to ema kaho cho. paNa henA kArAgRha viSe kaMI paNa jaNAvatA nathI. e to khAlI brAMti che. ke-kSatrija yuddhakalA jANe che ne vANio nahi ? zuM abaDa jAtane vaNika hovA chatAM koNadhipati mallikArjunane yuddhamAM na mAryo? huM eka vANiye chuM paNa yuddhakSetranI dukAnamAM sArI khyAti meLavI zakyo chuM, huM zatruonA mastakarUpI mAne saMgraha karU chuM ane vaLI taravArane tAjavAthI jokhIne mulya mAM ne svarga ApuM chuM. mATe je te mahA siMdhurAjano putra hoya, te hene takALa atre AvavA do ane yuddha mATe hene pasaMda paDe te jagyA jaNAvA do " vastupALe pitAnuM sainya taiyAra karyuM. baMnenA lazkara vacce eka yuddha thayuM, yuddhakSetramAM vastupALanA subhaTee zaMkhanA asaMkhya ddhAne nAza karyo, tethI zaba jAte potAnA atula baLavALA bhrAtAne laIne pradhAnane dabAvavA mATe Abe, pachI eka bhISaNa saMgrAma jAmyo jemAM zaMkhanA bhrAtAo sAthe vastu pALanA nava subhaTe marAyA, bhuvanapALa gurUkuLanA zaMkhane mAravAnI pratijJA karIne nI tarapha cAlyo ane teNe ghaNuM subhaTane zaMkha jANI mArI nAkhyA eTalAmAM chevaTe te zaMkha pAse AvI zake, ane zaMkhanA hAthe bhUvanapALa marAye. have vastu pALa jAte mahAna sensa laIne samarAMgaNamAM AvyuM, zaMkhe pitAnuM ghaTeluM sainya ane zatrunI tAjI pheja nihALI turata bharUca nATho. For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 150 www.kobatirth.org zrI AtmAnaH prakAza. eka dayAjanaka vAta che ke saMskRta aitihAsika kAbyAmAM ghaNI sAdhAraNa, nirjIva khAmatA vivecanazI bharelI hAya che, ane je nAyakanI prazaMsAmAM lakhAyelI hAya che, tenI aitihAsika mAhiti thADI maLe che. ApaNA kAvyanI bAbatamAM paNa tema che, A eka samakAlIna lekhakanA hAthathI pradhAnanA avasAna pachIthI lakhAyela kAvya che. ane tethIja tyenI pazcima avasthAmAM zuM thayu e jANavAne sAdhAraNa AkAMkSA rahe e saMbhavIta che, paNa kartA te te viSe mAna rahela che. ane kharI rIte jotAM mAtra chellA e vastupALanA mRtyunA prakaraNA sivAya A kAvyamAMthI kaMipaNa vizeSa hemanI pUrve thai gayela bIjA be lekhakeA karatAM prApta thatuM nathI, chatAM paNa chellu' prakaraNa aitihAsika draSTie vizeSa upayogI che. kAraNa ke te sAdhAraNa rIte kahevAtI vastupALanI mRtyu tArIkha ane sthaLane nirmULa karAve che, prabaMdha ciMtAmaNImAM paNa tyenI uttarAvasthA mATe kaI Avatu nathI, te viSe teA phakta catuva zati prabaMdha ane vastupALa caritra e e gra MthAmAM maLI zake che. teo be vastupALanI maraNu tIthI visaM0 1298 sthaLa a kevALIyA " jaNAve che. pazu A graMthanuM lakhANa nihALatAM te vAta khoTI paDe che. vastupALanA pradhAnatvanI kArakirda darzAvAtuM AcchAdanane paNa vikherI nAMkhe che, vizaLadeva sa0 125mAM gAdIe AvyA te vastupALanI kRpAnuM ja phaLa che; ane jeNe rAjyane daDha karyuM tevA tejapALa pAsethI pradhAna tarIkenI mudrA laIne nAgaDane ApI e vArtA satya lAgatI nathI. vizaLadeve jo dhAryu hAta te paNa tema karI zakayA naheAta kAraNake te samaye tenI sthiti eka varasa jeTalAM TuMka samayamAM sahIsalAmata ane draDha heAI zake nahI. ane pradhAnA bahuja baLavAna ane majabutAIthI sthapAyelA hatA. Abu girinA eka lekhamAM sa0 1296 vai. zu. 3nI tArIkhanA lekhamAM tejapALane mahAmAtya lakhela che. maMtrIonu badalAvavuM tejapALanA avasAna pachI thayela lAge che, jinahu kahe che te pramANe vastupALa pachI daza varSe eka tADapatranI pratamAM sa.1313mAM tejapALane ahahIlapuranA mahAmAtya kahela che. kAvyanA aiti hAsika guNa, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir astu vAMcaka ? haju A kAvya sama dhI aneka khAkhatA prakAzamAM Ave tema che paraMtu lakhANu lekhanA bhayathI viramu . A lekhamAM kAvyanI aMgrejI prastAvanAnA ghaNA kharA AdhAra levAmAM Avela che te mATe zrImAna sI. DI. dalAlanA aMta:raghupUrvaka AbhAra mAnu chuM. ityalama For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sAcI ane jItI lalatA, sAcI ane jITI saphalatA. viThThaladAsa mULacaMdde zAha, ( 7 ) .. If what shone afar so grand, Turn to nothing in thy hand: On again, the virtue lies, In the struggle, not the prize. saphalatAnA viSayamAM kAMi lakhavA pahelAM ApaNe eka vAta jANI levI joie ke saphalatA kene kahevAmAM Ave che ? ghaNA leAkeA saphalatAnA evA artha kahe che ke kArya yA prayatna samApta thatAM peAtAne icchita phala maLI jAya te sakSatA kahevAya che, paraMtu sakSatAne eTaleja atha nathI. koi kAi manuSyeA peAtAnu kArya purU karyAM pachI potAnA viziSTa uddezanI pUrti tathA prApti karI zakatA nathI-pAtAne icchita phala maLatuM nathI tyAre teo potAne asala mAnI le che. paraMtu e sAcI vAta nathI. saMsAramAM evAM aneka daSTAMte maLI Ave che ke jene ApaNe asalIbhUta athavA akRta kAryaM sakSatA " kahI zakIe chIe. tyAre saphalatA kAne kahevI ? te paNa eka sAdhana yAne upAyaja che. te antima dhyeyanI sarvocca sIDhI che, paraMtu te pote antima dhyeya nathI, aihika sukhA evA che ke je ucita rItithI prayatna karavAthI avazya maLI jAya che. jo durbhAgyavazAt kAi kAraNe te na paNa maLe te teTalA mATe kaI paNa kAryazIla sajjananuM jIvana niSphala ane nirarthaka kaddhi paNa mAnI zakAtu nathI. eka vidvAna agreja kavi kahe che ke-~~ 6. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir "" For Private And Personal Use Only 151 R. M. Milnes. arthAt manuSyanA sadguNlRAnu darpaNu tenA kAryonuM dRzyala nathI, paraMtu tenAM sadaguNNAnu sAcu darpaNuM tenI adamya utsAhapUrNa kArya -zakita che. kemake stutipAtra te| teja manuSya banI zake che ke je katakapUrNa vRkSa upara svayaM caDhIne kula tADI zake che, nihu tA keAi sAdhananI sahAyavaDe la tADanAra sAdhAraNa manuSya A saMsAramAM aneka najare paDe che. rAjA rAma mehanarAya, leAkamAnya tilaka, mahAtmA gAMdhI Adi mahApurUSAnAM nAma prasiddha zA mATe che? eTalA mATe nahi ke te purUSAe peAtAnAM jIvanamAM kei navuM rAjya sthApyu che, kintu kevaLa eTalA mATeja ke te potAnA nizcita uddeza anusAra kaMTakamaya mAge cAlatAM chatAM dvipad calAyamAna thayA nathI. basa, je manuSya ukta tatvanuM AjIvana pAlana karI
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 152 zrI AtmAnaM prakAza. zake che tenuM jIvana saphala che. eTalA mATe ja vicArazIla manuSyoe kahyuM che ke dumanIya gherya-yukta kAryazIlatAnA antima svarU neja saphalatA kahevAmAM Ave che. paraMtu ApaNo uddeza deSapUrNa hoya ane aMtamAM ApaNe kaI duHkhamaya tathA aniSTakAraka pariNAmanI sAme thavuM paDe te tenA devane bhAgI paNa ApaNe ja chIe. evI sthitimAM ApaNuM jIvanane saphala kahI zakAtuM nathI. ane je ema hoya te pachI zarAba pIvAthI mRtyu thatAM zarAbI manuSyanuM jIvana paNa saphala kahI zakAya. koI paNa uddeza nizcita karIne kAryano AraMbha karavA pahelAM ApaNe eTaluM joI levuM joIe ke te uddeza sAre che ke kharAba ? te saMbaMdhamAM eka aMgreja lekhaka ApaNane sadupayoga ApI rahela che ke - " See first that the design is wise and just, That itscertained, pursuc ji iesolucly: Do not for one repulse forego the purpose', That you resolved to effect. " arthAt koI kAryano AraMbha karavA pahelAM eTalA vicAra karavAnI jarUra che ke te kArya koI paNa rIte hAnihAraka te nathIne? pachI je ema khatarI thAya ke te kArya nyAyasaMgata che to te pUrNa karavA mATe jIvatoDa mahenata kare; pachI game teTalI ane game tevI muzkelIo ke pIDAo AvI paDe to paNa te kArya apUrNa na muke. kArya karatI vakhate manuSya tenuM phala kevA prakAranuM Avaze tenI leza paNa darakAra karavI joIe nahi. tenuM dhyAna mAtra ekaja vAta upara rahevuM joIe ke te potAnuM kAya uttama rIte eka manuSyane chAje tevI rIte karI rahyo che ke nahi ? prAkRtika niyamAnusAra ApaNane kevaLa kArya karavAno ja adhikAra che. ApaNane ApaNA karmanAM phala ApaNI IcchAnurUpa banAvavAno adhikAra ApavAmAM AvyuM nathI, bhagavaddagItAmAM upadezela che tema, karmaNyevAdhikAraste mA phaleSu kadAcana / mA karmaphalaheturbhUH mA te saMgo'matvakarmaNi / / sArAMza e che ke saphalatAnA yathArtha svarUpa para dhyAna daIneja pratyeka manuSya A jIvana-saMgrAmamAM pitA potAnuM kartavya karatAM rahevuM joIe. ghaNA manuSyo evA hoya che ke jeo potAnAM jIvananI saphalatA athavA niSphalatAnI kasoTI janasAdhAraNanA abhiprAyathI kare che. je loko tene sAro kahe te te pitAnAM jIvanane sArthaka samaje che, ane kharAba kahe te nirarthaka kahevA lAge che. For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAcI ane juThI saphalatA. 153 paraMtu e mATI bhUla che. e koI paNa manuSya nathI ke je samAjanI pratyeka vyaktine priya temaja pUjya thaI paDyo hoya. juo. zrI mahAvIra, rAmacaMdra, kRSNa javA avatArI purUSe paNa teonAM jIvanakALa daramyAna sarva lokomAM eka sarakhI rIte priya temaja pUjya na hatA, teonI paNa niMdA karanArA aneka zatruo hatA. evI avasthAmAM koI manuSyanA tavapUrNa vicAre paNa koI maMdabuddhivALA manu ne aNagamo upajAve tevA lAge e AzcaryakAraka nathI. eTalA mATe kenI TakAnI vizeSa paravA rAkhavI joIe nahi. egya upAya te eja che ke je ApaNe kharekhara sukhI ane kRtakArya banavuM hoya to bIjAnA anyAya-saMgata ane virodhI vicAronuM ullaMghana karavAmAM jarA paNa saMkeza rAkhavo joIe nahi. je manuSya sarva lokone prasanna karavA prayatna zIla rahe che tenI dazA bebInA kutarA jevI thAya che, je nathI hoto gharano ke nathI hoto ghATane. pratyeka manuSyane A saMsAramAM kAMI paNa kartavyane bhAra pavAmAM AvyA hAya che ane tene te kArya saphalatA pUrvaka nibhAvavA mATe Avazyaka adhikAra yAne yogyatA paNa ApavAmAM Ave che. kata vya-pAlana adhikAra-cogyatA koI gayA gAMDyA viziSTa lokone ja ApavAmAM Ave che evI mAnyatA bhUla bharI temaja atyaMta hAnikAraka che. prAce karIne loke Ama kahyA kare che ke-ame amuka dezakArya athavA sAmAjIka sevA karavA IcchIe chIe, paraMtu zuM karIe ? amArAmAM yogyatA nathI-amAro adhikAra nathI. AvA AvA AtmAvinAzI vicArothI ApaNe ane khAsa karIne ApaNA tarUNa vidyAthIoe hamezAM bacavA yatna karavo joIe. daDha vizvAsa pUrvaka mAne ke ApaNe manuSya chIe ane manuSya tarIke ApaNane ApaNuM kartavyapAlanane tathA ApaNuM jIvana sukhI banAvavAno purepuro adhikA ra che. potAne kayuM kArya A jagatumAM karavAnuM che te pratyeka manuSya sauthI pahelAM jANI levuM joIe. jyAre tene sujJAna thaI jAya ke tenAmAM amuka kArya karavAnI svAbhAvika gyatA rahelI che tyAre tene mATe ucita che ke teNe eka kSaNane paNa vilaMba karyA vagara te mahatyAno saMpUrNa utsAha pUrvaka AraMbha karI devo joIe ane hamezAM ema prArthavuM joIe ke "he paramAtmana ! tamArI IcchAnusAra meM mArI jIvana-nAkA A saMsAra-samudramAM choDI mUkI che, have mane kevaLa tamArUMja zaraNa che." e pramANe karI te pitAnuM kartavya karatuM raheze to paNa tenI sAcI sahAyaka banI jaze. avazya te manuSyano chevaTe beDo pAra thazeja. kevaLa dharya. nIja AvazyakatA raheze, kemake tene vAraMvAra saMsAra-samudranI laharIo ane te nI sAme thavuM paDaze. je te e saghaLI bAdhAone kuzaLatA temaja sahana For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI AtmAnaMdaprakAza. zIlatA pUrvaka haThAvI zake che te tenuM jIvana saphala thAya che e saMdeha vagaranI vAta che. A prakAranA manuSyane ja vijayI kahevAmAM Ave che. teonA nAma ItihAsanAM pRSThone prakAzita kare che ane loko tevA purUne karmavIra, dezabhakta, paropakArI Adi suvizeSaNothI alaMkRta karavAmAM potAnuM gaurava samaje che. je tamArA jIvananirvAha karavAnA dhaMdhAne anya loko tuccha gaNatA hoya te paNa tamAre tene tuccha mAnave joIe nahi. tamAruM zreya tenAthI ja thaze ema mAnI tame tene samasta saMsAranAM saghaLAM kAryothI vadhAre gaNe ane jevI rIte kaI manuSya potAnA uccAtiucca vyavasAya anupameya utsAhathI kare che tevI rIte te kAryo karo. tuccha yAne nAno dhaMdhe bilakula lajajAspada nathI. bhIkha mAgavI ane parataMtratAmAM rahevuM te lajajAspada gaNAya che. hA, je tame pite tamArAM kartavya tarapha dhRNa ane apamAnanI draSTithI jozo te avazya te lajAspada gaNAze. A saMbaMdhamAM eka sAruM daSTAMta che. vilAyatamAM mI. gre nAmano eka prasiddha purUSa thaI gayo. bacapaNamAM tenI sAMpatika ane vyAvasAyika sthiti atyaMta zocanIya hatI. tenA eka mitre eka divase tene hAMsImAM kahyuM ke "misTara gre! have te tame ghaNI vAta karatAM zIkhI gayA, paraMtu zuM tamane tamAre bacapaNane vakhata yAda che jyAre tame DhAla bajAvI tamAre udara-nirvAha calAvatA hatA ? " juo, mI. gree ukta praznane kevI bhAvapUrNa ane ucita javAba dIdhuM. teNe kahyuM "mahAzaya ! huM mArAM bacapaNamAM kevI muzkelIthI mArUM udarapoSazuM karato hato tenuM mane purepuruM smaraNa che. huM jANuM chuM ke mAre te mATe DhAla bajAva paDato hato. paraMtu huM kevI uttama rIte ane kevA prakullita hRdayathI DhAla bajAvato hato te zuM Apane yAda che?" AnuM tAtparya e che ke laghutA vA gurUtA, tucchatA vA zreSThatA keI vizeSa vyavasAyamAM nathI, paraMtu je hRdayanA bhAvathI e vyavasAyanuM kArya karavAmAM Ave che te bhAvamAM rahela che. saphalatAnA yathArtha svarUpanA viSayamAM uparokta rIte vicAra karavAthI vAcakane sAcI ane juThI saphalatAnA bhedano sahaja khyAla AvI zake tema che. have eTaluM jovuM joIe ke saphalatAno prApti arthe kayA kyA guNonI AvayakatA che? upara kahevAmAM AvyuM che ke sauthI pahelAM pairyanI prathama AvazyaktA che. te sAthe je kArya hAthamAM levAmAM AvyuM hoya temAM saMpurNa utsAha reDa joIe, kemake je kAryamAM utsAha nathI hoto te adhavaca tajI devuM paDe che. paraMtu vairya ane utsAhathI paNa vadhAre eka moTo guNa che, je vagara kaMIpaNa kAryamAM manuSyane saphaLatA maLI zakatI nathI. te guNanuM nAma che ApaNI Atmazakita. arthAta kArya karavAnI cegyatA para daDha vizvAsa, jyAM sudhI ApaNAmAM e For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAcI ane juThI saphalatA. upapa nathI utpanna thatA ke ApaNAmAM amuka kArya karavAnI saMpUrNa gyatA che, tathA te kArya ApaNa dareka avasthAmAM karI zakIzuM tyAM sudhI ApaNuM mana te kArya karavAmAM purepuruM lAgatuM nathI ane pariNAme ApaNe te kadipaNuM purUM karI zakaze nahi. hA, kadAca koI manuSya Ucita mAga nuM AkramaNa karavA chatAM paNa koI kAraNavazAt saphalatA prApta karI zakato nathI te temAM tene doSa nathI. sAmAnya manu bhale tene akRtArtha gaNe, paraMtu sahRdaya purUSa te tene judI daSTithI ja jaze. eka pAzcAtya kavinuM kathana che, jene artha e che ke jIvana-saMgrAmamAM darAjIta athavA asala manuSya koNa che? zuM dIrthodyoga kalabasa akRtakA kahI zakAya tema che? zuM siAhsTa nane ApaNe parAjIta kahI zakIzuM ke jene potAnI jananI janmabhUminA hita khAtara AkikAnA jaMgalamAM baDavuM paDayuM hatuM ? nahi, teone parAjIta kahI zakAze nahi, kemake teoe AzArUpI dArIne AdhAre vAraMvAra nIce paDavAM chatAM paNa uce caDhavAno prayatna karI che. tenuM e vrata hatuM ke "bhAI sAdhAma vA vaiduM pAtayAmi." teo to pitAnAM vrata-sAdhanamAM potAnAM prANanI Ahuti ApIne yathArthata: kutA ane saphala thaI gayA che. asaphala ane parAjIta manuSya teja gaNAya ke je nIce paDI javAnA DarathI kadi paNa ubhA rahevAne paNa prayatna karyo hotuM nathI. " ahA ! kevu uttama kathana che ? pitAnI ISTasiddhi paripUrNa karavAnA satata prayatnamAM jeo potAnuM jIvana vyatIta kare che tevA karmavIrane dhanya che, ke jeo asaphalatA rUpI rAkSasanuM nAma sAMbhaLatAM ja DarI jAya che ane koI kAryano AraMbha karatA nathI tevA ALasune dhanya che ? eTalA mATe potAnuM jIvana saphala karavAnI IcchA rAkhanAra A jIvanasaMgrAmamAM vijaya-prAptinI kAmanA karanAra pratyeka yuvaka ane tarUNa vidyArthIe hajAre bAdhAo ane muzkelIo naDe tepaNa pitAnI isiddhine arthe niraMtara prayatnazIla rahevuM joIe. pachI saphalatA eka dAsI mAphaka manI hamezAM teonI sevAparAyaNa raheze. aneka manuSya potAnA kAryane AraMbha mahAna utsAhathI kare che, paraMtu jarA jeTalI muzkelI AvatAM tajI de che. kharuM jotAM to bAdhArahita salatAmAM kazo svAda nathI hoto. miSTAnna upara miSTAnna khAvAmAM ApaNane temAM koI paNa jAtanI vizeSatA yAne apUrva svAda nathI lAgato, paraMtu je koI kaTu padArtha khAdhA pachI ApaNane miSTa padArtha ApavAmAM Ave che te ApaNane miThAzanI vizeSatAno kharekhare khyAla AvI zake che. te ja sAcI saphalatA ane vizna-bAdhAono For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 156 zrI AtmAna da prakAra - pArasparika saMbaMdha che. je manuSyane pitAnAM ISTa kAryanI siddhi athe prayatna karavAmAM vidhra bAdhAonI sAme thavuM paDe che, teja raphatA sAco marma jANI zake che. jene svapnamAM paNa vijJa-bAdhAono khyAla nathI hoto te saphalatAnuM kharUM rahasya jANavA azakata che. eka lokamAM bhartuharijIe kAryazIlatA ane saphalatAnA viSayamAM traNa prakAranA manuSyanuM varNana karela che. te leka e che ke " prArabhyate na khalu vighnabhayena nIcaiH prArabhya vighnavihatA viramanti mdhyaaH| vighneH punaH punarapi pratihanyamAnAH prArabdhamuttamajanA na parityajanti / / arthAt nIca purUSe vina-bAdhAonA bhayathI kArya AraMbha ja nathI karatA. teomAM eTaluM sAhasa ja nathI hotuM. jeo madhyama puruSa che teo mahA muzkelIthI kAryano AraMbha to karI de che, paraMtu hejasAja muzkelI AvatA kAryane tilAMjalI Ape che. AvA lokonI gaNanA uttama puruSomAM thaI zakatI nathI. te purUja uttama gaNAya che ke jeo hajAra vakhata bAdhAe naDe chatAM pitAnuM kArya karavA mATe kareDavAra ughata rahe che. jeo potAnAM AraMbhelA kAryane chevaTa sudhI nibhAve che. basa, saphalatA evAja purUSanA kAryone alaMkRta kare che, evA ja mahAtmAo sadA saphala maratha bane che. cAlu---- gadarzana. (saMgrAhaka gAMdhI vallabhadAsa tribhuvanadAsa. pratyeka manuSya vyakti sUryanI jema aparimita zakitaonA tejane paMja che. teTalA mATe rASTra te aneka sUryonuM maMDaLa che, tema chatAM jyAre koI vyakita ke rASTra asaphaLatA athavA nirAzAnA cakamAM paDe che, tyAre e prazna sahaja thAya che ke tenuM kAraNa zuM? bahu vicAratAM mAluma paDe che ke asaphaLatA athavA nirAzAnuM : amadAvAda-gujarAta purA tacvamaMdiramAM Arya vidyA vyAkhyAna mALAmAM A viSaya upara jAhera bhASaNa baMdhu sukhalAlajI paMDitoe bajarAtI mAM AvyuM hatuM te upANI hovAthI tene ka sAra - ApavAmAM Ave che. A. roTarI. For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gadarzana 157 kAraNa yoga ( sthiratA) no abhAva che, kAraNa ke te vinA buddhi saMdehazila banI rahe che, ane tenA prayatnanI gati anizcita thavAnA kAraNathI zakitao Ama tema calita thavAthI manuSyane barabAda karI de che. te kAraNe sarva zakitaone eka kendragAmI banAvavA temaja sAdhyabiMdu sudhI pahoMcADavA mATe anivArya rUpe sarvane roganI jarUra che. teTalA mATe vyAkhyAnamAM yogano viSaya rAkhavAmAM Avyo che. A viSayanI zAsiya mimAMsA karavAne uddeza e che ke ApaNA pUrvajonI tathA ApaNI sabhyatAnI prakRti ThIka mAluma paDe ane te dvArA Arya saMskRtinA eka aMzanA paNa DA paraMtu nizcita rahasya mAluma paDe. cogadarzana, gadarzana e sAmAsika zabda che. temAM yoga ane darzana e be zabda sAthe che. vega zabda pura dhAtu ane thar pratyayathI siddha thAya che. yu dhAtu be che. 5. . ga zabdane artha. . . . ekano artha joDavuM ane bIjano artha samAdhi-mana, : ** sthiratA. sAmAnya rIte yogano artha saMbaMdha karo tathA mAnasika sthiratA karavI teTale che, paraMtu prasaMgavazAt te prakaraNanusAra tenA aneka artho thatA hovAthI te bahurUpI banI jAya che. ema bahurUpatAnA kAraNe lekamAnyazrIe potAnA gItA rahasyamAM gItAno tAtparya dekhADavA mATe yoga zabdanA arthanA nirNayanI vistArathI bhUmikA racavI paDI che. paraMtu yogadarzanamAM coga zabdano artha zuM che? te batAvavA mATe eTalA UMDANamAM utaravAnI jarUra nA. kAraNa ke yogadarzana viSaya sarva graMthomAM ke jyAM jyAM ga zabda AvyuM che tyAM tenA eka ja artha che ane tenuM parIkaraNa te te graMthamAM graMthakAre pote ja karela che. bhagavAna pataMjalie potAnA pegasutramAM cittavRtti nirodhane vega kahela che ane te graMthamAM sarvatra yoga zabdane mAtra eka ja artha vivakSita che. zrImAna haribhadrasUrie potAnA yoga viSayaka sarva zremAM "mokSa prApta karAvavAvALA dharmavyApArane" yoga kahe che ane temanA ukata sarva graMthomAM yoga zabdane mAtra teja artha che. cittavRtti nirodha ane mokSa prApaka dharmavyApAra e be vAkyanA arthamAM sthala daSTie jotA moTI bhinnatA mAluma paDe che, paraMtu sUma daSTie jotAM enenA artha mAM bhinnatA mAluma paDatI nathI. kAraNake 'cittavRtti nirodha e zabdatha. te ka pa athavA para dekhAya che ke je mokSa mATe anukuLa hoya, vaLI jenAthI citta saMsArAbhimukha vRttio rokAI jAya. "mokSaprApaka dharmavyApAra' e zabdathI paNa teja kriyA jaNAya che teTalA mATe prastuta viSayamAM For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1pa8 zrI AtmAnaMda prakAza yoga zabdano artha svAbhAvika samasta Atmazakitaono pUrNa vikAsa karAvanArI ki. arthAt A nuM caNa eTaleja samaja. yoga viSayaka vaidika, jena ane bo mAM coga, dhyAna, samAdhi e zabdo badhA samAnArthaka dekhAya che. netrajanyajJAna, nivikalpa ( nirAkAra) bodha, zraddhA, mata Adi aneka artha darzana zabdane a, darzana zabdanA che. paraMtu A viSayamAM darzana za dano *: artha mata e ekaja jaNAya che. jeTalA deza ane jeTalI jAtinA AdhyAtmika mahAna purUnI jIvanakathA tathA tenA sAhitya upalabdha che tene dekhavAvALA koI yeganA AviSkA paNa e nA kahI zakatA ke AdhyAtmika vikAsa amuka rane zreya. deza ke amuka jAtimAMja hoya ? kemake sarva deza ane jAtimAM nAdhipamAM AdhyAtmika vikAsavALA mahAtmAo thaI gayAnA pramANe maLe che. rogane saMbaMdha AdhyAtmika vikAsathI che. eTalA mATe e paNa che ke ganuM astitva sarva deza ane sarva jAtimAM rahela che; tathApi koIpaNa vicArazila manuSya A vAtano to inakAra eTalA mATe nathI karI zakatA ke yoganA AviSkAranA athavA yoganA parAkASTA sudhI pahoMcavAnuM zreya bhAratavarSa ane AryajAtinuM ja che. tenI sAbIti mukhyatayA traNa prakAre batAvavAmAM Ave che. 1 yegI, jJAnI, tapasvI Adi AdhyAtmika mahApuruSanI bahulatA, 2 sAhityanA AdarzanI ekarUpatA, 3 lokarUci. prathamathI AjasudhI bhAratavarSamAM AdhyAtmika vyaktionI saMkhyA eTalI 1 yegI, jJAnI, tapasvI moTI che ke tenI sAme anya sarva deze ane jAtinI Adi AdhyAtmika ma- AdhyAtmika vyaktionI kula saMkhyA eTalI apa hAranI bahulatA. jaNAya che ke jema gaganI sAme eka nAnI nadI. tatvajJAna, AcAra, itihAsa, kAvya, nATaka Adi sAhityano koI bhAga laI tene aMtima Adarza ghaNe bhAge mokSa ja hoya. 2 sAhityanA Ada prAkRtika drazya ane karmakAMDanA vaNane bahu moTo bhAga na ekarUpatI. rokyA che, paraMtu temAM rAMdeha nathI ke te varNana vedanuM ne zarIra mAtra che. teno AtmA kaI bI ja che. paramAtmaciMtana yA AdhyAtmika bhAvenuM AviSkaraNa upaniSadanA prAsAda te brahmacintananI bunyAdapara ubheluM che. pramANuviSayaka, prameyaviSayaka koI paNa tatvajJAna saMbaMdhI sUtra graMtha che, temAM paN ta vijJAnanA sAdhya pakSI mokSanuM varNana maLaze. A cAra vedhaka sUtra, ramRti Adi sava graMthamAM AcAra pALavAne mukhya uddeza mokSana mAnavAmAM AvyA che. For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdAI ane svataMtratA. 250 rAmAyaNa, mahAbhArata yAdinA mukhya pAtrono mahimA teo moTA rAjyanA svAmI hatA eTalA mATe nathI, paraMtu te eTalA mATe che ke chevaTamAM teo sanyAsa ke tapasyA dvArA mokSanA anukAna mAM otata thaI gayA hatA. rAmacaMdrajI prathama avasthAmAM viziSTanI yAga ane mokSanI zikSA pALatA hatA. yudhiSThire paNa yuddharasa lai, bANazayyA para sUtelA bhiSmapitAmahane zAnatane pATha paDhatA hatA. gItA te raNAMgaNamAM paNa mAtra mokSanuM sAdhana vegane upadeza Ape che. kALIdAsa jevA gApriya karavAvALA kavi paNa potAnA mukhya pAtronI mahattA mekSamAM jhukavAmAM de che. jaina Agama ane bauddha to nivRtti pradhAna thavAthI mukhya tayA mekSa sivAya anya viSayenuM varNana karavAmAM bahu saMkecAya che. zadazAstramAM paNa zazuddhine tatvajJAnanuM dvAra mAnI no aMtima dhyeya parama zreya mAnela che. vizeSa zuM? kAmazAstra tane paNa chevaTane uddeza mola che. e prakAre bhAratavarSIya sAhityanA koI paNa graMtha juo, tenI gati samudranI jema aparimeya eka cothA puruSArthanI bIjI rIte ja .. ( cAlu) sAdAI ane svataMtratA. sAdAI e keTalI sukhakara ane vilAsa phezana e keTalI upAdhikAra che te hAlamAM mahAtmA gAMdhIjInA siddhAMte siddha karI batAvyuM che. paradezI kApaDa aneka tarehanuM phenanI AvatuM, tenA anargala paisA paradezamAM ghasaDAI jatAM ane tevuM kApaDa ke tevI keI upabhoganI vastuo vaparAza-upagamAM lIdhA pachI, sAdu paraMtu jADuM ke phezana vagaranuM vAparatA je eka vakhata atyaMta glAni thatI hatI, tene badale hAlamAM mahAtmA gAMdhInA siddhAMte ApaNane sAdAI zIkhavI che. A dezane te vagara cAlI zakavAnuM ja nathI. dAkhalA tarIke makAnanI aMdara vagara jarUrI cIjo rAkhavAthI keTalI kharAbI thAya che, te ApaNe samajIe chIe. jarUrI cIje sivAya mAtra phezana ane zobhA khAtara ka Ta -khuzI, Tebala, chabIo vagere pharanIcara temaja buke ane evI bI) thI ApaNu makAnamAM sthaLe sthaLe goThavavAmAM AvelI hoya che tene sApha rAkhavA keTalI muzkelI-upAdhi paDe che, ane evI ghaNI cIje rahevAthI mAMkaDa, machara dhaLa, kacaro, keTalo roja ekaThe thAya che te ApaNe jANIe chIe chatAM te vagara cAlatuM nathI. tenA karatAM mAtra jarUra puratI ghADI cIjo rAkhavAthI keTalI upAdhi ochI thavA sAthe makAna keTaluM svaccha, sagavaDavALuM ane jatu rahIta rahe For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 160 zrI AtmAnaMdaprakAza. che. evI sAdI Tevo anubhava jene hoya te bhAgyeja khAlI phezana--A barane khAtara agavaDa veDI du:kha utpanna kare che. upara mujaba zarIra mATe paNa samajavuM. nakAmI IcchA purI na paDe tevI tRSNA e, vahema, beTA ADaMbaro, vageremAM phasAI temaja vagara jarUranI lAgaNa AvezenuM bhaMDoLa ekaThuM karI manuSya mAtra dubaja utpanna kare che jethI tene badale saMtoSa, saddavana e bene jagyA ApavAmAM Ave to manuSya sukhI ja thAya. tethI jeTaluM darajaje sAdAI teTale darajaje svataMtratA AvI samajI dharma mATe paNa sAde niyama svIkAre joIe dunIyAnA sarva darzananA jhaghaDA-khaMDana maMDana bAjupara mukI temAMthI sAmAjika sarva mAnya siddhAMta kheMcI laIe te kaI paNa dharma mATe mArAmArI rahe nahi samAna bhAva rahe. buddhano siddhAMta "kheTu karatAM aTake, sAruM karatAM zIkhe." krAIsTanA siddhAMta "badhAne cAhe " vedAMtane siddhAMta sarva bhUta prANa pratye samAna daSTi (Atmavat sarva bhUteSu) temaja jainadarzanane siddhAMta "ahiMsA dayA, ane dareka jIvane badhu samAna gaNe, temaja maitrI, pramoda, karUNuM ane mAdhyastha bhAvanA ANe." musalamAna dharmane siddhAMta "allAnA baMdA badhA sarakhA" eTale sarva sAthe ekatA-samabhAva. have jaNAze ke dharma mATenA A sAdA uttama siddhAMta paNa sarvanA ekaja che. chatAM tepara daSTi nahI rAkhavAmAM arasaparasa jhaghaDA ane duHkhI thavAya che. A bhAratavarSamAM je AtmavAda-adhyAtmavAda che tevA anya koI paNa dezamAM nathI. bIje te jaDavAda hovAthI tIvarAja lobha-tR-vaibhava vilAsanI utkaTa icchAo hovAthI tenI pRdhA pachI ISa ane chevaTe bhayaMkara laDAIthI aneka manuSyaprANIonuM balIdAna thAya che, paraMtu A dezamAM jaDavAda vagere naDI chatAM paNa dareka dharmanA uparokta uttama siddhAMtA hovA chatAM bolAya che, tevuM samajAtuM nathI. samajAya che tevuM vartanamAM mukAtuM nathI ane je dareka manuSya te sAdAinA niyamo (upabheganI cIjonA,zarIranA, dharmanA siddhAMto) vartanamAM muke to kaMI karavAnuM rahetuM nathI ane pachI sAdAI prApta thatAM kharI svataMtratA tenI meLeja pragaTa thAya che. dha. enA mahAna punuM paNa teja kathana che, ane vartamAna kALamAM mahAtmA gAMdhIjI te svIkAre che svIkArAvavA apUrva mathana kare che. vartanamAM jo uMcA siddhAMta mukAya te sAdAI prApta thatAM ADaMbara dUra thAya che ane jIvana sudharI jAya che. - sAdA niSkapaTa ramata:karaNavALA, satya AcaraNavALA, sadgazI, zraddhAvAna manuSyane AvatA bhava ke paramAtmAno asta mATe za rahetA ja nathI. teo te jarUra ema samaje ke sAdAItho, svataMtratAthI, saddaguNathI, ane amArA jevuM ja bIjA pratye vartana raheze te game te vakhate bhave ) game tyAM anaMta (mokSanuM ) For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org vhAlAMAne upadeza. 161 sukha chevaTe maLazeja. upara mujaba vartana rAkhanArane kudaratI rIte sAdAi prApta thAya che ane tRSNA, Aveze, tuccha vicArA, nirAzA, vahema, ThagAi, zaMkA vagere ha Mme zane mATe dUra thatAM peAte sAda, sarala, svataMtra, zraddhAvALe! banaze, Atmasa tApI, zAMta pavitrAne dayALu bano ane Ama banavAthI teno A bhava svayaM tulya banaze. sAdAi ane svata tratA e jIvana sAndhyanA mukhya sAdhanA che, ane A dezanA manuSyane sukhI thavu hAya teA tenA vagara cAlI zake tevu nathI. paramAtmAnI kRpAthI te prApta thAo eja icchA. gAMdhI vahya madAsa tribhuvanadAsa, @~~~ vhAlAMone upadeza. ->[CD ga AdhavA sadAno sAbhaLajo, vhAlAMA ! vacana dInana ! dInapaNuM che. parama dayAnuM pAtro ! meATA e adhikAra tamArA mAnavI ! adhikArI che. jenAM mAnava eka pitA paramezvara jANe! nikaTa sagAM samajo nIke| nhAnI meATI je jIvA vahetuM temAM akha MDita husanArAMnI sAthe hasavAnuM ApaNe ! bhAi vhena jo ! mAtrajo--sAbhaLajo. ghaTe. raDanArAnI sAthe raDavuM tema jo ! taNI vhena jo !--sAMbhaLajo. eka khIjAnAM AMsuDAMo lUchatAM, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uMce caDaze| srI purUSo sA ema jo sAMbhaLajo. bhUta yA che dharma adhAnA mUlamAM, saghaLAe satAnA e upadeza jo ! divya dayA sAgara : yAtA Apa je For Private And Personal Use Only dIna janAne amane ene leza jo-sAMbhaLajo, kAnta 46 ,,
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 162 www.kobatirth.org zrI AtmAnaH prAraza vata mAna samAcAra. " kAMDaNapuranI sAna aTakAva punAthI 16 mAila dUra AvelA kAMDaNapura nAmanA gAmamAM tukAi devInu maMdira che. tyAM dara varase mAgazara zuDha 15 thI vadI ) sudhI me TI jAvA (meLA) bharAya che. ane devI nimitta Azare daza hajAra sAtahiMsA thAya che. tenI A varase A hiMsAnA upadeza dvArA aTakAva karavA sArU atrethI suni mahArAja zrI tilakavijayajI paMjAbI Adi keTalAka mANasAe tyAM jai paMdara divasa rokAine patrIkAo, pustaka vagere vaheMcavAnu tathA zAntithI upadeza ApyAnuM karyuM hatuM. kAma Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir '''' parINAma bahuja sArU Avyu eTale A vakhate zumAre nava hutara jIvonI hiMsA AchI thai che, makke teTalA bI gayA che. A bAju mahArASTramAM dhamane huAne jeTalI huMsA thAya che, keTalI bIje bhAgyeja thatI haze. paraMtu samaya eTale badhe anukula che ke, threDa prayatne paNa kAma thai zake tema che. A loko bahu sarala DAvAthI eka manuSye hiMDA aMdha karI te Aje paNa baMdha kare. tee eka pAchaLa eka cAlanAra hovAthI kai dha premI-dayA premI bhAie tathA tevI saMsthAe A bAjImAM prayatna kare te hu dhArU chuM ke, e traNa varSamAM hiMsA taddana a thai zake. peAza zudI 15 upara aa bAjunAM mAMDavadevI, kAnaDA ane gaNI A vadhu ThekANe meTI yAtrAe bharAya che ane bhayaMkara huM sA thAya che. muni mahArAja zrI tilakativajayajI mANasA laIne tyAM paNa javAnI vakkI che. zAha za lAla zIvanAthajI. punA-sITI. For Private And Personal Use Only graMthAvalAkana. 3 paliMga prakaraNa-zrI chanavasAra vacana. zrI jInadattasara pura hAra keDa taraphathI prasiddha thayela, tenI eka kApI ze pitAMbaradAsa bhAjI taraphathI badhuM saMveracaMda pannAjI ahArIvALAe bheTa Apela che. A graMthamAM sabhyakahanA pAMca lakSaNanuM varNana sarasa rIte kathAo sAthe karavAmAM AveluM che. AvA jJAnodvAranA kAyane uttejana sApanAra e prasthane dhanyavAda ApavA sAthe samyakatvanA jijJAsueAne vAMcavAnI bhalAmaNa karIye chIye.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathAvalAkana. 163 savedha chatrIzi--yAjaka zrImAna panyAsajI ajItasAgara Nake jeozrI keTalAka vakhatathI potAnI vidvatAneA lAbha jaina samAjane upayogI graMthA lakhI ApatA rahyA che, sadarahu graMthamAM 36 dvAra varNana ( gati, kAya, yAga vigere ) temaja dvAra saMvedha te chatrIza dvAranA uttara bhedo ApI prakaraNanA abhyAsI mATe ghaNA uttama prayAsa karelA che. temaja sAthe, 3 prakaraNa sukha siMdhu dvitIyabhAga--jemAM ke kasturI, hiMgula, si Mdura, dhama sarvasvAdhikAra vagere prakaraNA mULa sAthe bhASAMtara, keTalAka covIza jina stavana, stuti jinastAtra vagere sa MskRtamAM ApI ukta mahAtmAe uttama prayAsa karelA che. A saMgrahaane yAjanA khare kharauttama ane abhyAsIete mATe avazya upayAgI che. A khate muMkA viThThalabhAi jIvAbhAI paTele nAgorI sarAha, amadAvAdathI bheTa meokalela che. baMne muDhDhA khAsa bheTaja ApavAmAM Ave che. A prathA lakhI-yAjI ukta mahAtmAe jaina kAma upara upakAra karelA che. zArIrika keLavaNI niSadha-vIla naMdalAla lallubhAi vaDAdarA nivAsI badhue zrA vIradharma prabhAvaka sabhA taraphathI pragaTa karela che. te vAMcavAthI te pramANe vartavAthI ArogyatA prApta thAya che. 5 dravya pradIpa-~-pravartta kazrI maMgalavijayajI mahArAje lakhelA A graMtha che. teo vidvAna ane sArA abhyAsI hAi teozrInA hAthathI dravyAnuyAganA upayegI graMtho lakhAya prakaTa thAya te kharekhara upayAgI hAvaja. A graMthamAM paTTa dravyanuM svarUpa bahuja syuTa rIte batAvela che. dravyanuM svarUpa jANavAvALA mATe upayogI banAvela che. zrI yazovijayajI jaina graMthamALA bhAvanagaranA saranAmAthI maLI zakaze. 6 aitihAsika rAsa saMgraha bhAga 3 huM ukta ane aitihAsika grantheAmAM judA 19 sadara bhAga 4 / TuMkA TuMkA rAso ApavAmAM Avela che, zrImAn vijayadhasUrijI mahArAjanI kRtinA A graMthA che. sadara cothA bhAgamAM rAsanu nirikSaNa te mahAtmAnA vidvAna ziSya munirAja vidyAvijayajI mahArAje lakhelu hAI avasya vAMcavA lAyaka che. A dizAe paNa khAsa prayatna thavAnI jarUra jaNAya che. jaina samAja AvA graMthenA vadhAre lAbha le temaja te rasa letI thAya tene mATe ghaNIja ochI kiMmate ApavAnI jarUra che. have pachI AvA graMthe echo kiMmate maLI zake to prabaMdha karavA ukata mahAtmAne vinaMtI karIye chIe. maLavAnuM ThekANuM upara mujaba che kIMmata e rUpI temaja aDhI rUpIyA che. jaina vArSika pardhA --nitya smaraNu htAtra sa'graha. A buka zeThANI mahAlakSmI heMne potAnA kharcathI, mAstara umedayada rAyacaMda pAse taiyAra karAvI chapAvI che. A mukamAM navasma raNAdi stAve, jaina pavAnI hakIkata mahAtmya, devava`dana vigere ApI sArI racanA karelI che. buka sa te bheTa meAkalavAmAM Ave che. 9 zrI pArzvanAtha bhagavAna ane kumaha tApasanuM gIna citra--nAdarA vicArI For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 168 zrI AtmAnaMda prakAza, motIlAla nemacaMda modIe zrI vijayAnaMdasUri jaina sAhitya citramALAnA prathama puSpa tarIke prasiddha karela che, citrakaLA e paNa eka sAhityanA vibhAga hevAthI jaina darzananA mahAna purUSa ane temanA caritramAMthI amuka do je ke bedha levA lAyaka zAMta, vairAgarasa, samabhAva vagere prakaTAve, jene ItihAsanuM bhAna karAve tevA citro kharI rIte gharanA zaNagArarUpa khAsa hoI zake che, jethI AvA raMgIna citro prakaTa karavAnI pahela karanAra ukta baMdhune dhanyavAda ghaTe che vaLI sAhityamALA athe eka prAtaHsmaraNIya mahAna purUSanuM nAma aMkIta karela hovAthI, tenI zobhAmAM vRddhi karela che. A citra judA judA raMgathI suzobhita banAvela che. kiMmata rU. 1) rAkhela che amone tenI eka kopI bheTa maLela che amo prakaTa karanArane dhanyavAda ApavA sAthe A prayAsamAM teo vRddhi kare tevuM IchIye chIye. 10 matamImAMsA prathama bhAga-AtmakamaLa jena graMthamALAnA 11 mAM puSpa tarIke zrI khaMbhAta zrI mahAvIra jena sabhA taraphathI prakaTa thayelI che. A graMthanA saMgrAhaka pUjyapAda zrImAna vijayakamaLamUrizvarajI mahArAja ane yajaka zrI vyAkhyAna vAcaspati zrImAna labdhivijaya mahArAja che. aneka anya dhamAMvilaMbIonA banAvelA pustakemAM satya jaina dharma upara je kalaMke nakAmI rIte caDAvelA che te dUra karavA A graMtha lakhavAno prayatna ukata mahAtmAe karela che. A graMtha prazna karanAra zrAvaka, uttara ApanAra sUrizvarajI eTale praznottara paddhatie lakhAyela hoI vAMcanArane sugama paDe tema che. prathama aDhAra duSaNavALA deva hoI zakatA nathI tenuM sphaTa varNana ApavAmAM Avela che, te sAthe anya darzananA graMtha, smRti, saMhitA, bhAkhya vagerenA lethI batAvI ApI kharekhara A graMthanuM pama (matamImAMsA) sArthaka karyuM che. ane jaina darzana upara anya darzanIoe karelA AkSepo, kala ke mAtra TaeNpa buddhithIja karAyela che ema siddha karI Apela che. prayatna bahu sArI rIte kare che. gurUvarya ane vaDila munirAjonI chabI ane stuti dAkhala karI gurUbhakita paNa darzAvela che. A graMthanA cAra bhAga prasiddha thavAnA che ema prastAvanAmAM jaNAvela che je jijJAsuone vAMcavA lAyaka che. mulya savA rUpI prasiddhakartAne tyAMthI maLI zakaze. 11 delavADA mevADa-A laghu buka zrI Atmatilaka sosAITI amadAvAda taraphathI putra . 26 tarIkenI amone bheTa maLelI che. tenA lekhaka zrImAna paMnyAsajI lalinavijayajI mahArAja che. delavADA e mevADamAM udepurathI 17 mAIla dura Avela gAma che jenuM asalI nAma devakuLapATaka je tIrtha bhUmi che, tene TuMke ane sarala itihAsa A bukamAM ApavAmAM Avyo che. ukta mahAtmAe AvA nAnA etihAsika graMtho A saMsthAne lakhI ApI jaina samAja upara mahAna upakAra kare che. A buka itihAsika daSTie khAsa upayogI ane vAMcavA lAyaka che. For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amArI sabhAnuM jJAnAdhAra khAtu. 1 sumukha tRpAdimitra catuSka kathA zA. 16 zrI maDalaprakaraNa, zAha ujamazI mANena uttamacaMda hIrajI prabhAsa pATaNavALA taraphathI, kecaMda bhAvanagaravALA taraphathI. 2 jena meghadUta saTIka - 17 gurUtattva vinizcaya zeTha paramAnaMdadAsa 3 jaina aitihAsika gRjara rAsa saMgraha ratanajI gAlAvALA, hAla muMbaI. ja aMtagaDadazAMgasUtra saTIka bharUca nivAsI 18 guNamALA (bhASAMtara) zeTha dulabhajI devA ujama bahena tathA harakeTara bahena taraphathI. re. karacalIyA-navasArI. | 5 zrI pha9pasUtra-kIraNAvatI zeTha dolatarAma 19 zrI vimalanAtha caritra bhASAMtara veNIcaMdanA putraratna svarUpacaMdabhAI tathA te- 20 hAnapradIpa manA dharma patnibAIcunobAinIdravyasahAyathI. 21 sAdhu sittarI 6 pasthAnake saTIka.. 22 dhama2na 7 vijJasi sa"praha, 23 caityavadana mahAbhAgya bhASAMtara) 8 sastA2ka prakaNaka saTIka, 24 navatattva bhASya bhASAMtara) 9 zrAvakadhamavidhi prakaraNa saTIka. 25 pra"nattara paddhati. 10 vijayacakra kevaLI caritra prAkRta. 26 pAtAMjala yogadazana. 11 vijayadevasUri mahAya 27 zrI neminAtha caritra bhASAMtara. 12 jaina graMtha prasasti sa'prahe, 28 prabhAvaka caritra bhASAMtara. 13 ligAnuzAsana svopaNa (TIkA sAthe) naMbara 19-20-21-22-23-24-2 6 14 dhAtu pArAyaNa. 27-28 nA prathAmAM madadanI apekSA che. 15 zrI nadIsUtra-zrI haribhadrasUrikRta TIkA. sAthe buhArIvALA zeTha motIcaMda suracaMda taraphathI jaladI maMgAve. mAtra thoDIja nakale sIlIke che. jaladI magAvo. * zrIdevabhaktimALA prakaraNa graMtha, " (jemAM pAMca prakAranI paramAtmAnI bhaktino samAveza karavAmAM Avela che. uparokta graMtha jemAM paramAtmAnI bhaktinuM svarUpa. 1 pUjA bhaktine prabhAva, 2 AjJA bhakti, 3 deva dravya saMrakSaNa bhakti, 4 mahotsava bhakti, 5 tIrtha yAtrA bhakta e pAMca prakAranI bhaktinuM Agama pramANe ane zAstrIya daSTAMto ApI zaMkA samAdhAna sahita yathArtha svarUpa A graMthamAM lakhavAnuM AvyuM che. A graMthanA lekhaka punyAsajI devavijaya jI mahArAja che. graMtha kharekhara mananI ane prazna bhakita karavA mATe eka uttama sAdhana ane Ala banarUpa che; temaja prANIne mokSa mAge javA mATe eka nAva rUpa che. A graMtha prathamathI chevaTa sudhI vAMcavAnI khAsa bhalAmaNa karIe chIe. uMcA IglIsa kAgaLA upara suMdara gujarAtI TAIpathI te prakaTa karavAmAM Avyo che. bAhya ane atyaMtara baMne prakArathI suzobhita karavAmAM Avela che. pacIza phorama baze pAnAne A graMtha jenI kiMmata mAtra rU. 1-0-0 posTeja judu - For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtRbhUminuM AvAhana. " ApaNe ApaNA dezane mAtRbhUmi kahIe chIe. e vAkaya sAdhAraNu nathI. enA artha ghaNAja gaMbhIra che. mAnava je A pRthvImAM janma gRhaNa kare che. deza videzamAM janma le che te pazu pakSInA janmanI mAphaka Akasmika ghaTanA nathI. mAtAnI sAthe putrane saMbaMdhu kalyANa ane premanA che, teja sarva samagra dezanI sAthe ApaNe saMbaMdha kalyA- ! zune ane premanA che. ema jo na hota to ApaNuM samagra jIvana dezamAM eka pravAsInI mApha ka vyatIta thAta. samagra deza sudara, snehamaya, maMgalamaya che. tenuM kAraNuM dezanuM mAtRtva che. ekaja dezamAtAnA pratyeka mAnava aMtaranA aMtaramAM anubhava kare che. e deza mAtAnA paricaya ghera ghera saMtAna pratyenA mAtAnA snehamAM thAya che. dezamAtA pitAnA saMtAno | pratinI sevADArA potAnuM snehapiyuSapAna karAve che. e ekalI bahudhA thaInebahu mAtA thaIne pratyeka saMtAna upara sneha karI rahI che. e mAtAnA khoLAmAM ApaNe je janma lIdhe che tene pratyakSa anubhava Apa lokanAM mAtRtvamAM karIe chIe. ema na hoya to ApaNe AnaMda ane baLa pAmata nahi. he mAtRgaNu ! mArUM e nivedana che ke dezamAtA pratyeka kSaNe tamArA dvArA pitAne pratyakSa karI rahI che. deza potAnuM kAma gRhamAM karI rahyo che. je dezanA parathI viccheda thaI jAya to sarva vyartha thAya. gRhalakSmIonI pratidinanI sevA che e deza laTamInuM pratyeka gharamAM AvAhana che. Apa A cAgane akhaMDa rAkhe teja ja-mabhUmi mAtRbhUmi thaI zake, pratyeka ghara dIvAlathI simabaddha che. e divAlane je kharA hadayathI dUra karavAmAM Ave to dareka gharamAM deza pratiSThita thaI jAya. ene anubhava sadA ApanAM hRdayamAM jAgRta rahe tyAreja svadeza prema satya thaze, svadeza pUjA satya thaze ane e gRhamaMdIra dhanya thaze. ApaNe videzanuM anukaraNa karIne, emanI zikSAne gAkhIne je dezaprema zIkhyA chIe te satya nathI. dainika jIvanamAM je e bhAvanA Apa anubhava kare to e prema satya thAya. videzIya zikSAdArA mithyAdezAnurAga ApaNane thaI gayA che. tethI dezane bedha, dezanA prema, dezanA bhAI-baheno vigereno saMbaMdha dhumasathI chavAyelA che. he mAtRgaNu ! e dhumasa haTAvIne dezane Adha, dezane prema, deza bhrAtA-bhaginIo AdinA saMbaMdha satya kare, ApanI sevAkArA dezane gRha karo ane grahane deza kare. mAtAnI upara e javAbadArI che. jyAre gRhane baMdhanathI mukta karaze, AtmIya svajanamAM je gRha Abaddha che tene vistRta karaze tyAreja Apa ApanA saMtAnone ahiMthI mukta karIne vizvanAM unmukata kSetramAM prerI zakaze. jyAre A gRhanuM AMgaNuM te dezanuM AMgaNuM thaI jaze tyAre dezanI sevA saudaryamAM, kelyANumAM, premamRtimayI thaze. e bhAra kevaLa eka mAtra mAtA uparaja che. bIjA kAInA upara nathI. | kavivara ravindranAtha TAgora For Private And Personal Use Only