Book Title: Anuman Matruka Savchuri Author(s): Kalyankirtivijay Publisher: ZZ_Anusandhan Catalog link: https://jainqq.org/explore/229579/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saM. muni kalyANakIrtivijaya A prati mArA pU. gurubhagavaMtanA aMgata saMgrahanI che / prAyaH sattaramA saikAnI A prati paMcapAThI che / pratimAM kyAMya kartAnA nAmano ullekha nathI parantu racanAzailI jotAM koI jainamunie racelI hoya evaM lAge che / pratinA lekhaka zrI pUjya zrIsUrasundarasUrinA ziSya paM. samayamANikya gaNinA ziSya che ane teNe zrIsundaratIrtha gaNi mATe A prati lakhI che evaM temAMnA ullekhathI spaSTa jaNAya che| pratinI kinArI phATI gayela che paNa akSaro suvAcya che ane zuddhi sArI che / anumAnamAtRkA nAmaka A prakaraNamAM naiyAyika darzananA mate anumAna khaMDanuM prAraMbhika abhyAsI mATe mArgadarzana karela che / prakaraNanA kula 13 zloko che ane tenI nAnakaDI avacUri paNa Apela che, je svopajJa pratIta thAya che. Aja pratinI bIjI paNa eka nakala maLela che je paNa paMcapAThI ane prAyaH sattaramA saikAnI che / lekhaka paM. jJAnavimala gaNi che / akSaranA maroDa ane azuddhio jotAM lekhake abhyAsakAlamA lakhela hoya tevuM lAge che / saMpAdanano anubhava bilakula nathI chatAMya abhyAsIone upayogI thAya te mATe pU. gurumahArAjanI preraNAthI yathAmati saMpAdita karI atre raMjU karela che / // anumAnamAtRkA // 11 2011 anumAnamAtRkA sAvacUri avinAbhUtAlliGgAdvijJAnaM liGgino'numAnaM syAt / liGgasya liGginA saha yA vyAtiH so'vinAbhAva: // yogadRgapekSayA tatpaJcAMzaM te pratijJayA (1) hetuH (2) dRSTAnta: (3) sopanayo ( 4 ) nigamanam (5) iti nigaditA viduraiH ||2|| zritasAdhyadharmmapakSA'paranAmakadharmigIH pratijJAkhyaH / prathamo yatheha pRthvIdhare bRhadbhAnuriti hetuH // 3 // hetutvAbhivyaJjakavibhaktikA liGgavAg yathA ghUmAt / tadvyApte rupadarzanabhUSTAnto'tha sA dvedhA // 4 // 1. paNDitaiH / 2 parvate na (?) agniH / - Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. 4. [86] hetau sati sAdhyasyA'vazyambhAvitvamanvayavyAptiH / yadvad dhUmo yatrA'gnistatretyatra pAkagRham // 5 // vyatirekavyAptiH syAddhetau sAdhye'sati dhruvamabhAvaH / yadyatrAgnirno na tatra dhUmo'pi kUpo'tra // 6 // dhUmazcAtretyupasaMharaNaM hetozca dhammiNi turIyaH / sAdhyasya tannigamanaM syAttasmAdagniratreti // 7 // hetvAbhAsAH paJcA'siddho'naikAntiko viruddhazca / kAlAtyyA'padiSTaH prakaraNasama iti matAzca turaiH // 8 // so'siddhazcidrUpairanizcitA pakSavartitA yasya / yadvadanityaH zabdazcakSurdRzyatvato ghaTavat // 9 // sa viruddhaH sAdhyaviparyayeNa saha yasya jAyate vyApti : yadvacchabdo nityaH kRtakatvAdantarikSamiva // 10 // so'naikAntikanAmA pakSa sapakSavadito vipakSaM yaH / vyomavadavyayazabdaM sAdhayata iva prameyatvam // 11 // pratyakSAdinirAkRtasAdhyaH kAlAtyayApadiSTAkhyaH / jalavacchItalamanalaM yathA padArthatvato vadataH // 12 // sAdhyaviparyayayoH syAttulyaH prakaraNasamo yathA nityaH I zabdaH pakSasapakSA'nyataratvAdantarikSamiva // 13 // " ityanumAnamAtRkA sundaratIrthagaNikRte likhitA zrIpUjya zrIsUrasundara -- sUrivineyapaM samayamANikyagaNiziSyeNa // paNDitaiH / ( etAH TippaNayaH pratyantare / ) nityatve sAdhye nityatvatAM sapakSatA / nityatvavAn sapakSaH / anityatve hi sAdhye anityatvavatAM sapakSatA / anityattvavAn sapakSa: / anityatvatAM vipakSatA / anityatvavAn vipkssH| nityatvavatAM vipakSatA / nityatvavAn / vipakSa: / ( pratyantare Ti.) ityanumAnamAtRkA / paM. zrI 6 jJAnavimala || jAloranagare || zrIkalyANamastu // ( iti pratyantare ) | Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [87] anumAnamAtRkA-avacUrNiH 1. avinA0 / vinA sAdhyabhAvena bhUtaM vinAbhUtaM, na vinAbhUtaM avinAbhUtaM sAdhyasahacaramityarthaH / tathAvidhAt liGgAtsAdhanAlliginaH sAdhyasya vijJAnaM samyagarthanirNayAtmakaviziSTajJAnamanumAnaM syAditi sambandhaH / anu liMgagrahaNasaMbaMdhasmaraNayoH pazcAnmIyate paricchidyate parokSo'pyartho'nenetyanumAnaM / anyatrApyuktam paJcalakSaNAlliGgAd gRhItAniyamasmRteH / parokSe liGgini jJAnamanumAnaM pracakSate // 1 // avinAbhUtAdityuktamato'vinAbhAvamAha .. liGgaH / liMge sati liGgI bhavatyeva / liGginyasati ca liGgaM na bhavatyevetyevaMrUpA vyAptiravinAbhAvaH / sA ca vakSyate'gre // 1 // 2. yau0 / naiyAyikamatamAzritya paJcAvayavamanumAnamityarthaH / anena cA'nyeSAM nyUnA'dhikAvayavamapi syAdi sUcyate / yaduktam- . paJcAvayavaM yaugAH sRjanti mImAMsakAzcaturavayavam / sAMravyAstryavayavamArhatabauddhAzca dvyavayavaM tadiha // 1 / paJcAvayavaM naiyAyikAH, upanayAntaM mImAMsakAH, dRSTAntAntaM sAMkhyAH, hetvantaM ArhatAH, vyAtipUrvakadRSTAntopanayasahitaM bauddhAzca kurvatyanumAnamityetadAryArthaH / te'zAH / sahArthe tRtIyA, itirevamarthe // 2 // 3. zrita0 / sAdhyadharmavata: pakSetyaparanAmno dhammiNaH parvatAdergIrvacanaM pratijJA syAdityarthaM : / astIha pRthvIdhare'gniH / itiH prakArArthe / zeSodAharaNeSvapi jJeyaH // 3 // 4. hetu0 / hetutvajJApakapaJcamyAdivibhaktyantaM liGgavacanaM heturityarthaH / hetuvyApterupadarzanaM parasmai pratipAdanaM tasya bhUrAzrayaH // 4 // 5-6. hetau0 / yatra dhUmastatrAgni: athavA yatra yatra dhUmastatra tatrAgniriti vyApsiH kAryA / atra vyAptau pAkagRhaM mahAnasaM dRSTAntaH / vyati. yatrAgnirna syAttatra dhUmo'pi neti vyAptiH kAryA / atra vyAptau kUpo dRSTAntaH / evaM vyAptidvaividhyAda dRSTAnto'pi dvividhaH syAt / tatra sAdhyasAdhanasadbhAvakRtasAdhyasAdhAtsAdharmya Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] dRSTAntaH (1) / sAdhyasAdhanA'bhAvajanitavaidhAdvaidharmyadRSTAntaH / (2) iti / / 5 / 7. dhUma0 / dharmiNi upasaMharaNaM ko'rtha : ? dRSTAntarmiNi visR(zru)tasya sAdhanasya sAdhyamiNyupanayanaM taddharmiNyupasaMharaNam // 7 // 8. he0 / hetulakSaNarahitA hetuvadAbhAsamAnAH / nAmakathanavyatikramaH pAThAnukulyAt / // 8 // 9-10 so0 / anizcitA saMdehagocarIkRtA vipratipattiviSayIkRtA vA // 9 // 10 // 11. so'ne0 / ekasminmate sAdhyadharme niyata ekAntikastadviparIta; anaikAntikaH / vyabhicArItyapi / nityaH zabdaH prameyatvAt vyomavaditi prayogaH // 11 // 12. pratya0 / AdizabdAdanumAnAgamAdigrahaH / pramANA'nupahatapakSopanyA . sA'naMtaraM hetUpanyAsasya samayaH kAlastadatyaye'tikrame sati apadiSTaH kAlAtyayApadiSTaH kAlAtIta-samayAtIta - bAdhitaviSayA ityAdinAmAni / analaH zItala: padArthatvAt jalavaditi prayogaH pratyakSabAdhodAharaNam / anumAnabAdho yathAparamANavo'nityA mUrtatvAd ghaTavadityatra ! paramANavo'nityA akAryatvAdAkAzavadityanena bAdhyate / nanvasyAnumAnasya ko vizeSo yenedaM tadbAdhakamiti cet / yasmAdaNutaro nAsti sakriyo nitya eva vA / nityatve satyajanyo yaH paramANuH sa lakSitaH / / 1 / / ityAgamabaddhamUlatvena balIyastvam / tato balavatA durbalaM bAdhyata iti sArvatrikanyAyAdetad bAdhakaM syAditi // 12 // 13. sAdhya0 / pakSaH zabdaH sapakSo vyomAdi, tayoranyataratvaM ekataratvam / pakSatvaM sapakSatvaM ceti yAvat / ayaM caika eva hetunityatva iva / anityaH zabdaH pakSasapakSayoranyataratvAd / ghaTavaditi / anityatve'pi trirUpatayA vartamAnaH prakaraNasamaH syAt / tathA nityaH zabdo'nitya dharmarahitatvAdityAdayo'pi jJeyAH / satpratipakSa ityapyabhidhA etasya // 13 // 'ityanumAna mAtRkAvacUrNiH saMpUrNA / likhitA rAjapura mahAnagare / 1. ityanumAnamAtRkA'vacUriH // (iti pratyantare / )