Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahAnI amRta darzana " cakravartI hokara bhI virakta / asaMbhava bAta hai / aneka navayauvanA mahArAniyoM aura vipula sukhasAmagrIkA bhoktA udAsIna, kalpanA kI bAta hai| vaibhava aura Atmadarzana tIna aura chahakI taraha virodhI haiM / " "nahIM, bandhu, asaMbhava kucha nahIM hai aura na kalpanA hI hai / vairAgya aura udAsInatA antarakI pariNati hai, vibhUti aura vaibhava bAhya padArtha haiN| mAtra dRSTi pheranese nakazA hI badala jAtA hai / " somadatta aura yajJadatta do dvijakumAra ApasameM batayA rahe the| donoMne nizcaya kiyA ki yadi sacamuca bharatako AtmadRSTi prApta hai to yaha vidyA unase sIkhanI cAhiye / purAne jamAne meM adhyAtmavidyA kSatriyoM ke pAsa hI rahI hai, yaha sunA jAtA hai / donoM mahArAja bharatake darabAra meM pahu~ce / somadatta - mahArAja, sunA hai ki Apako Atmadarzana ho gayA hai / chahakhaMDake akhaNDa sAmrAjyako samhAlate hue bhI Atmadarzana ? kucha samajha meM nahIM AtA / yoM bhAToM aura cAraNoMke dvArA anya vibhUtiyoMkI taraha eka yaha bhI zobhAvarNana ho to hameM kucha kahanA kriyAoMmeM lagAte haiM aura satata dharmakI ArAdhanA karate Apa hameM vaha upAya batAveM jisase Apako AtmadRSTi nahIM hai / hama apanA caubIsoM ghaMTA agnihotra Adi AtmAke darzana nahIM ho sake / haiM para hameM abhI taka Xue Nu prApta huI hai / mahArAja bharata muskuraaye| unane kahA - viprakumAra, mujhe isa samaya kucha Avazyaka rAjakAja hai / Apa loga tabataka hamAre rAjakoza aura vaibhavakA nirIkSaNa karake vApisa Aie phira zAntise AtmacarcA kareMge / hama Apako eka-eka amRtapAtra dete haiM ise hathelIpara rakhakara hI Apa kaTaka - nirIkSaNake lie jAya~ge / dhyAna rahe, isakI eka bUMda bhI na chalaka pAve, anyathA rAjadaMDa bhoganA hogA / donoM viprakumAra daravAnake sAtha hathelIpara amRtapAtra rakhe hue kaTakameM gaye / daravAna ne eka-eka karake rAjakoza, azvazAlA, gajazAlA, senAnivAsa, rAniyoMke antaHpura Adi dikhAye / do ghaMTe meM samasta kaTaka ghUmakara viprakumAra vApisa Aye / mahArAja bharata vicAramagna the| Ate ho viprakumAroMse pUchA- kyoM bhAI, kaTaka dekha Aye ? antaHpura gae the ? kaisA lagA ? dvijakumAra siTapiTAye aura bole - mahArAja, zarIrase ghUmanekI kriyA to avazya huI para sivAya isa amRtapatrake hamane kucha nahIM dekhA / hameM isake chalakanekI cintA pratikSaNa lagI thI / daravAnake zabda kAnoM taka jAte the, pAkazAlAmeM pakavAnoMkI sugandhita nAka taka AI thI, pyAsa laganepara sundara pAnaka bhI piyA thA, antaHpurakI sukomala zayyAoMpara bhI baiThe the aura ina A~khoMne saba kucha dekhA para indriyA~ to sunane, sUMghane, cakhane aura chUnevAlI nahIM haiM, hamArA mana aura AtmA to isa amRtakI ora thA / yaha cintA thI ki kahIM isakI eka bhI bUMda na chalaka jAya /
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 : DaoN0 mahendrakumAra jaina nyAyAcArya smRti-grantha so mahArAja, hamane sirpha isa amRtapAtrako hI dekhA hai, kaTaka Adiko dekhate hue bhI nahIM dekhA / ''he, 'dekhate hue bhI nahIM dekhA' jhUTha / yaha kaise ho sakatA hai ?" bharatane vinodameM kahA / "mahArAja, hamArI dRSTi isa amRtapara thii| isa amRtakI eka baMda hamArI AtmAke barAbara thii| isako eka bUMdase hamArI AtmA tula rahI thii|" dvijakumArane kahA / bharatane phira pUchA"yaha amRta kaisA lagA?" dvijakumAra bolA "mahArAja, yaha amata nahIM thA, yaha to hamArI AtmA thii| isake dvArA hameM apanI AtmAkA darzana ho rahA thaa| usakA mola mAlama ho rahA thA aura usakI taula bhii| kAnoMmeM sunAI detA thA ki baMda na chalake, sAvadhAna bUMda na chalake / bUMda-bUMda-bUMda / eka hI zabda, eka hI artha aura eka hI bhAva cAroM ora vyApta thaa| do ghaMTekA pratyeka kSaNa baMda darzana, bUMda cintana, bUMda manana aura antataH bUMdamaya ho rahA thaa| aura sAmane dUsarA dRzya thA-phA~sIkA-kadAcit bUMda chalaka gaI to rezamakI DorI gale meM pdd'egii| basa, isI bhayase apanI sArI zaktise amRtapAtrako thAme rahe aura ApakI isa amata-nidhiko Apa taka le Aye haiM ? bharatane gambhIratApUrvaka kahA-dvijakumAra, jisa prakAra tumheM prANadaNDake bhayase isa amRtapAtrakA hI ekamAtra dhyAna rahA aura tuma kaTakako dekhakara bhI nahIM dekha sake usI taraha hameM svabhAvataH apane rucise hI apanI AtmArUpI amRtakumbhase guNarUpI rasake bUMdoMke chalakanekA sadA dhyAna rahatA hai| merA ekamAtra prayatna Atma-guNoMke saMrakSaNakA hai| mujhe yaha patA rahatA hai ki AtmAne isa samaya pApa yA anyAya kiyA / majhase aneka prakArake hiMsA, parigraha, anAcAra sambandhI bhI kArya paravaza ho jAte hai para ve mere anajAnameM nahIM / unheM maiM heya jAnatA hU~ aura unapara paradA DAlakara yA pravRttikA AvaraNa dekara AtmAko dhokhemeM nahIM DAlatA / parako para aura svako sva mAnatA huuN| jitanA aura jabataka karttavyakA bhAra hai tabataka usako nibhAtA huuN| maiM sadA jAgarUka huuN| mujhe apane acche-burekA samyak-darzana hai| dvijakumAra-mahArAja, Apako Atmadarzana kaise huA ? bharata-kumAra, tumane sunA hogA aura dekha bhI rahe ho ki merA rUpa kAmake samAna apratima hai| majhe bhI apanI dehake banAva-zRMgArameM rasa thA / merI AbhUSaNa aura vastroMkI navanavapriyatA rUpako cakAcauMdhayA deto thii| eka dina maiM vastrAbhUSaNoMse susajjita hokara apane rUpake ahaMkArameM madamAtA ho darpaNameM apanA saundarya dekhakara phUlA nahIM samA rahA thA ki acAnaka mere dAhine hAthakI a~gulIse maNimaya a~gUThI gira pdd'ii| usake nikalate hI vaha a~gulI zrIhIna ho gii| maiMne kramazaH zeSa nau a~gUThiyoM ko bhI nikAla DAlA aura dekhA to ve saba zobhAhIna mAlama hone lgiiN| maiMne socA-isa udhAra lI huI zobhAse kyA lAbha ? jisa dina ye aMgUThiyA~ na rahIM usa dina merI sArI zobhA samApta? isakA kyA ahaMkAra ? hameM apanI AtmAkI zobhA bar3hAnekA prayatna karanA cAhiye, usIkA zrRMgAra karanA cAhiye jise na cora curA sakatA hai aura na jisake giranekA hI Dara hai| usI kSaNameM merA mana antarmukha ho gyaa| saca pUchA jAya jo yaha jagat dRSTisRSTi hai| jisakI jaisI dRSTi hai use vaha vaisA hI mAlUma hotA hai aura yaha zekhacillI apanI udher3a bunameM hI isa durlabha manuSyajanmako nikAla detA hai / sIdhA sA mArga he sva ko sva aura para ko para samajho / aura isa svatattvake prati niSThA hI ananta muktimeM pariNata ho jAtI hai /
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/ viziSTa nibandha : 385 dvijakumAra-rAjarSi, hamArA bhrama dUra huaa| Apane to jaise oMdheko sIdhA kara diyA ho / Aja hameM mAlama huA ki yajJa, yAgAdi kriyAkAMDoMkA lakSya bhoga hai, mukti nahIM / ye bhautika uddezyase kiye jAnevAle haiM Atma-darzanake lie nahIM / 'plavA hyete'dRDhAH' ye yajJAdi saMsArasamudrase tAraneke lie samartha nahIM haiM / ekamAtra sad-dRSTi aura Atma-darzana hI tAraka hai, sAdhana hai aura dharma hai| AMAMMA MAP Annih. NAMM.. Muys