Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 23 zrImAnatujAcArya racita zrIbhaktAmarastotranI ajJAtakartRka avacUri paMnyAsa zrIcandravijaya _ A. zrI vijayazIlacandrasUrijI ma. dvArA prApta bhaktAmara stotranI apragaTahastalikhita avacUrinI prati, 10 patranI ane antamAMnA ullekha pramANe 376 zloka pramANanI che. avacUri tene kahI zakAya ke : (1) granthanI vRttinA lAMbA artho, vadhAre karelI chaNAvaTa, bIjA paryAyo, arthAntaro vagere choDI daIne sArabhUta evA mUlabhUta TIkAnA ja TIkAMzo (2) athavA granthane saMkSiptarUpamAM ke (3) paryAyarUpamAM DhALIne samajAvaq te. bhaktAmara stotranI A avacUri mATe kaMIka jANIe. avacUrikAra prArambhamAM namaskArAtmaka zlokamAM delullupuranAyaka zrI yugAdIza-AdIzvara bhagavAnane namaskAra karI bhaktAmaramahAstotrano kaMIka artha jaNAve che. ____ zloka vAMcatA pahelA to evo ja khyAla AvI jAya ke : pote ja stotra sambandhI artha jaNAvI rahyA cha- lakhI rahyA che. parantu antamAM lakhela"iti zrI bhaktAmarastotrasyA'vacUrilikhitA vRtterupari" enAthI khyAla Ave che ke vRtti uparanI ja A avacUri che. ane e vRtti saM. 1426 nA varSe rudrapallIyagacchIya pUjya guNAkarasUri ma. racita 1572 zloka pramANa vivRtti TIkA. vivRttiTIkAnI sAthe sarakhAvatA-meLavatA avacUri mATe karela uparokta arthaghaTana-vidhAna sArthaka jaNAya che. jaina sAhitya-jagatamAM avacUri sambandhI vipula sAhitya pragaTa-apragaTa svarUpe vidyamAna che. __ prastuta avacUrinA kartA koNa ? te kaI sAlamAM racanA vagere AdiaMtamAM lakhela na hovAnA kAraNe jANI zakAtuM nathI. avacUrikArazrIe prArambha zlokamAM jaNAvela 'delullApura' nAma vize,
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 52 A pratinuM lipyantara-saMzodhana pUrNa karyA pachI jyAre mArA pU. guru ma. (A. zrI vi.somacaMdrasUrijI ma.)ne dRSTipAta karavA mATe ApI tyAre pUjyazrIe jaNAvyu ke jema ilAdurga-iDara, vaTapadra-vaDodarA, darbhAvatI-DabhoI, mumbAdevI-mumbaI, bhRgukaccha-bharuca, sUryapura-surata, pattana-pATaNa tema delullApura-delavADA hoI zake! AbhAra saha pUjyazrInI A vAta manamAM ThasI jAya tema che. ___padya 10nA prathama caraNamAM je 'bhuvanabhUSaNabhUta !' pATha che, temAM bhUtazabda upamAvAcI che, tevI spaSTatA dhyAna devA yogya che. padya 11nuM cothu caraNa 'jalanidhe rasituM ka icchet ?' e pramANe prasiddha che. parantu avacUrimAM spaSTatayA 'jalama'zituM svAdituM' e pramANeno pATha che. mudrita vivRttiTIkA 'jalaM rasituM-svAdituM pAtumicchet' e pramANe che. padya 20nI avacUrimAM ane TIkAmAM (TIkAmAM sAmAnya zAbdika pheraphAra che) 'asmin vRtte sUrimantraH, vakSyamANavRttaSaTkeSu sUrimantro jJeyaH' A pramANe ullekha hovAthI 20 thI 26 sudhInA padyomAM sUrimaMtra nihita che, tevU samajavU paDe. padya 25nA prathama caraNa 'vibudhArcitabuddhibodhAt'mAM TIkAkAra 'vibudhAviziSTapaNDitA-gaNadharAstairarcitastIrthakarastasya buddhiH-kevalajJAnaM tayA bodhovastustomasya paricchedastasmAd vibudhAcitabuddhibodhAt' A pramANe TIkA kare che. parantu avacUrikAra '0bodho yasya, tasmAt' Ama bahuvrIhisamAsa karI paJcamyanta karela che. padya 33nA bIjA caraNamAM avacUrikArane 'tathA parasya' pAThanA badale 'tayA'parasya' pAThasaMmata che kemake 'tathA tadvadaparasya' e pramANe avacUri maLe che. stotranu 44muM padya pUrNa thayA bAda- "iti bhaktAmarastavasaMpUrNo likhitaH / yugapradhAnabhaTTAraka zrIjinacandrasUriziSya paNDita hemamandiragaNInAM ziSya paM. ANandakIrtigaNInAM ziSya paM. merudhIramunInAM ziSya paM. DuMgarajI livI kRtam // " A pramANeno pATha che. __ A. zrI vi. zIlacandrasUrijI ma.no AbhAra mAnuM ke jeozrIe nijI saMgrahamAMthI A prati ApI-zrutajJAnanI sevAno lAbha Apyo.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 __ 25 // bhaktAmarastotrAvacUriH // praNamya zrIyugAdIzaM, delullApuranAyakam / bhaktAmaramahAstotrasyArthaH kazcana likhyate // 1 // ujjayinyAM nagaryAM vRddhabhojarAjyapUjyo'dhItazAstrapUro mayUro nAma paNDitaH prativa[sa]ti sma / jAmAtA bANaH, so'pi vicakSaNaH, dvayoranyo'nyaM matsaraH, tau dvAvapi rAjAnamaseviSAtAm / ekadA bANasya svastriyA saha praNayakalahaH saMjajJe / sA kAminI mAninI mAnaM nA'muJcat / rajanI bahuragacchat / mayUraH zarIracintArthaM vrajan taM bhUbhAgamAgamat / vAtAyane dampatyordhvanaM (dhvani) zrutvA tasthau / 'pativrate ! kSamasvA'parAdhamekam, na punaH kopayiSye tvAm' ityuktvA bANaH patnIpadayorapatat / sA sanUparA(purA)bhyAM padbhyAM taM jaghAna / gRhagavAkSAdhobhAgasthitena mayUreNa bANoktaM 'subhra' iti padaM zrutam / zrutvA mayUro bANamabhANIt- 'subhrupadaM mA vAdIH, sakopanatvAt, 'caNDi' itthaM paTha' ityAkarNya sA satI mukhasthatAmbUlarasakSepAt 'kuSThI bhava' iti putrIcaritraprakAzakaM janakaM zazApa / tatkSaNaM kuSThamaNDalAnyabhavaMstattanau / ___bANaH prAtaH pUrvameva nRpaparSadaM yAto varakavastraM paridhAya sametaM mayUraM prati 'Aviu cirakoDhI' iti zliSTaM vaca uvAca / rAjJA tad jJAtvA dRSTvA ca 'kuSThaM nirgamayyA''gantavyam' ityavAdi mayUraH / tadanantaraM sUryaprAsAde gatvA sUryaM saMstUya nijakuSThaM nirgamitaM mayUreNa / mayUramahimamatsarI bANaH pANicaraNau vardhayitvA kRtapratijJaH caNDikAM saMstutya caturaGgAni punarnavIcakAra / tasyA'pi mahatI pUjA rAjJA cakre / tayormahimAnamAlokya- 'kiM zivadarzanaM vinA'nyatrA'pyetAdRkSaprabhAvakavitvazaktikalitaH ko'pyasti ?' iti pArSadyAnapRcchat zrIbhojaH / rAjamantrI zrAvako'vak- 'deva ! zAntistavavidhAtR-zrImAnadevAcAryapaTTamukuTA bhayaharabhattihara(bhara)stavAdiprakaTAH zrImAnatuGgasUrayaH zvetAmbarAH santi / AkArya pRSTAH-'kAJcana kavitvakalAM darzayadhvam' iti / te UcuH-'mahArAja ! yadi nigaDa-niyantritAtmAnaM mocayitvA nissarAmi, tadA ko'pyAdidevaprabhAvo jJeyaH / tato rAjJA lohabhArazRGkhalabaddhasarvAGgAH satAlakadvicatvAriMzannigaDaniyantritA utpATya
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 anusandhAna 52 gRhAntaH kSiptAH / tatra stotrasyaikena vRttenaikakaM bandhanaM truTitaM krameNa / eke vadanti- dvicatvAriMzatA vRttenaikena petuH / tAlakabhaGgo'pi [a]janiSTa / bahirAgatAH sUrayaH / namaskRtAH zrIbhojena / 'jina (jaina) - darzanaM sakalam' iti mene / iti stavamUlaprabandhaH // athA'rtho likhyate, yathA bhaktAmarapraNatamaulimaNiprabhANA - mudyotakaM dalitapApatamovitAnam / samyak praNamya jinapAdayugaM yugAdA - vAlambanaM bhavajale patatAM janAnAm // 1 // yaH saMstutaH sakalavAGmayatattvabodhA-dudbhUtabuddhipaTubhiH suralokanAthaiH / stautrairjagattritayacitraharairudAraiH stoSye kilA'hamapi taM prathamaM jinendram // 2 // samyag jinapAdayugaM praNamya, 'kila' iti sambhAvanAyAm, 'ahaM taM prathamaM jinendraM stoSye' iti sambandha: / jinasya prathamatIrthakRtaH, pAdau caraNau, tayoryugaM yugmaM jinapAdayugam, samyak trikaraNazuddhyA natvA / kiMbhUtam ? udyotayatIti udyotakaM prakAzakam / bhaktAH paricaryAyuktA ye'marA devAsteSAM namaskAravazAt praNatA namrA ye maulayo mukuTAni zirAMsi vA, teSAM maNayazcandrakAntAdayastAsAM (teSAM) prabhA rucistAsAm / punaH kiMlakSaNam ? dalitaM kSiptaM pApameva tamovitAnaM dhvAntajAla(laM) yena tat / RjujaDanarANAM zilpi (zilpa)nIti-lipikalAdarzanAt catuH puruSArthaprakaTanAd dvividhadharmaprakAzanAd vA bhagavatA suSamaduHSamAprAnte'pi yugAdikAlaH kRtaH, ato yugAdau / bhavo janma-jarAmaraNarUpa: saMsAra eva jalam, tatra bhavajale patatAM majjatAM bhavyasattvAnAm, AlambanamAdhAraH sadupadezAt / yayA jale patatAM dvIpaM yAnapAtraM [vA] Alambanam, tathA bhave nimajjatAM jinapAdAra[vinda]mevA''dhAraH / ahamapi mAnatuGgAcAryo'jJo'pi surendrAdyapekSayA jaDadhIH, nA'nyeSAmapekSayeti hRdayam / stoSye guNodbhAvanena kIrtayiSyAmi / taM prathamaM zrInAbheyaM jinam / yattadornityAbhisambandhAd yo bhagavAn stotraiH zakrastavAdyaiH, suSThu rAjante surAH, teSAM lokaH svargastasya nAthaiH prabhubhiH suralokanAthaiH, saMstutaH samyag nutaH / [athavA] surazcA'sau lokazca suraloko devasamUhastasya nAthairindraiH / kiMbhUtaistaiH ? sakalaM sampUrNaM yad vAGmayaM zAstrajAtaM tasya tattvaM rahasyam, tasya bodhAd jJAnAt paricchedAd, udbhUtA utpannA yA buddhiH prajJA, tayA paTubhiH kuzalaiH / stotraiH kiMbhUtaiH ? jagatAM bhUrbhuvaH[svaH]svarUpANAM I
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 27 tritayasya cittaM harantIti tathA, taiH / udArairmahAthaiH // atrA''dyavRtte'tizayAH, yathA-udyotakamiti pUjAtizayaH / dalitapApatamovitAnamiti apayApagamAtizayaH, Alambanamiti jJAna-vacanAtizayau, yato jJAnI sadvAkyazca janAdhAro bhavati // kAvyadvayasmaraNAd vipatpralayo bhavati, hemazrAvakavat // 1-2 // iti (atha) kavirAtmauddhatyaM parijihIrSurAhabuddhayA vinA'pi vibudhArcitapAdapITha stotuM samudyatamatirvigatatrapo'ham / bAlaM vihAya jalasaMsthitamindubimba manyaH ka icchati janaH sahasA grahItum ? // 3 // buddhyA0 / he vibudhArcitapAdapITha ! he daivatavrAtapUjitapadAsana ! buddhyA vinA'pyahaM mAnatuGgAcAryaH stotraM(stotuM) samudyatamatiH stavAya kRtamativyApAro varte / ata eva vigatatrapo'zakyavastuni pravartanAnnirlajjaH / dRSTAntamAha- bAlaM zizuM vihAya muktvA ko'nyo'paro janaH sacetano jalasaMsthitaM nIrakuNDamadhyapratibimbitam indubimbaM candramaNDalaM grahItuM sahasA tatkAlamicchatyabhilaSati ? / bAlastadgrahaNAgraha[grahi]lo bhavati, nA'paraH, ahamapi bAlarUpo jJeyaH // 3 // atha jinendrastutAvanyeSAM duHkaratAM darzayannAhavaktuM guNAn guNasamudra ! zazAGkakAntAn, kaste kSamaH suragurupratimo'pi buddhyA ? / kalpAntakAlapavanoddhatanakracakra, ___ ko vA tarItumalamambunidhiM bhujAbhyAm // 4 // vaktu0 / he guNasamudra ! sthairyAdiguNaratnaratnAkara ! ko budhaste tava zazAGkakAntAn nirmalA (nirmalakalAbhRt) kamanIyAn zAntatAdIn guNAn vaktuM jalpituM kSamaH samarthaH / kiMbhUto'pi ? pratibhayA suragurupratimo'pi vAcaspatisamo'pi / atra dRSTAntaH-vA'thavA ambunidhi kastaraNakalAkuzalo naro bhujAbhyAM tarItuM prAptumalaMmazaktaH (prAptumalaM zaktaH) ? api tu na kazcidityarthaH / kiMbhUtamambunidhim ? kalpAntakAlasya pavanenoddhatAni UrdhvaM calitAni nakracakrANi
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 52 yAdo[va]ndAni yatreti samAsaH / yathA yugAntakSubdhAbdhitaraNaM duHzakaM tayA'rhatkIrtanaM ga(gI)rpaterapi durghaTam, tatrA'haM pravRttaH...... mantraH / sumatizrAddhakathA jJeyA // 4 // stavakaraNapravRttau ka(kA)raNamAhaso'haM tathA'pi tava bhaktivazAnmunIza !, kartuM stavaM vigatazaktirapi pravRttaH / prItyA''tmavIryamavicArya mRgo mRgendra, ___ nAbhyeti kiM nijazizoH paripAlanArtham ? // 5 // sohaM0 / he munIza ! sakalayogIza ! tathA'pi tava stotrakaraNAsAmarthya satyapi so'haM kSIrakaNThaprajJo'pi stavArambhe vigatazaktirapi kSINabalo'pi / DamarukamaNinyAyenobhayatrA'pi tavaprayogaH / tava bhagavato (bhavato) bhaktivazAt sevAgrahAt tava stavaM stutiM kartuM vidhAtuM pravRttaH kRtodyamo jAtaH / atropamAnammRgo hiraNaH (hariNaH) AtmavIryaM nijabalamavicAryamavicintya nijazizoH svIyabAlasya prItyA premNA paripAlanArthaM parirakSaNAya mRgendra siMhaM kiM nA'bhyeti kiM na yuddhAyA'bhimukho vrajati ? api tu vrajatyeva // 5 // atha kavirasAmarthye'pi vAcATatAhetumAhaalpazrutaM zrutavatAM parihAsadhAma, tvadbhaktireva mukharIkurute balAnmAm / yat kokilaH kila madhau madhuraM virauti, taccArucUtakalikAnikaraikahetuH // 6 // alpazrutaM0 / he vizvavizruta ! tvadbhaktireva tvacchuzrUSaiva balAd haThAd mAM mAnatuGgAcAryaM mukharIkurute abaddhamukhIkaroti, vAcAlaM vidhatte ityarthaH / mAM kiMbhUtam ? alpAni stokAni zAstrANi yasyeti vigrahaH / ata eva taM zrutavatAM dRSTazAstrANAM viduSAM parihAra(parihAsa)dhAma hAsyAspadam / atra dRSTAntadRDhatA'kila' iti satye, yat kokilaH kalakalau(-kaNTho) madhau vasante madhurau(madhuraM) mRdukaNThaM viroti (virauti) kUjati, tadahaM manye cArucUtakalikAnAM nikaraH, sa cAsAvekahetuzceti karmadhArayaH / yathA'mramaJjarIkRta-bhojanaH puMskokilo madhurasvaro bhuvi manoharaH syAt, tathA'haM stokagrantho'pi tvadbhaktyA stavaM kurvANaH pravINazreNau
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 labdhavarNo bhAvIti vRttabhAvArthaH // 6 // hetumuktvA stavakaraNe yo guNastamAhatvatsaMstavena bhavasantatisannibaddhaM pApaM kSaNAt kSayamupaiti zarIrabhAjAm / AkrAntalokamalinIlamazeSamAzu / sUryAMzubhinnamiva zArvaramandhakAram // 7 // tvatsaM0 / he sakalapAtakanAzana ! jina ! tvatsaMstavena bhavadguNotkIrtanena zarIrabhAjAM prANinAM bhavasantatisannibaddhaM janmakoTisamarjitaM pApamaSTavidhaM karma kSaNAd ghaTikASaSTAMzena stokakAlAd vA kSayamupaiti nirmAzamupayAti, zarIrabhAjAM jIvAnAm / amumevArthamupamimIte- pApe (pApaM) kimiva ? andhakAramiva / yathA zArvaraM kRSNapakSi(-pakSa-)rAtri timiraM sUryAMzubhinnaM sahasrakira(-kara-) rocividAritamAzu zIghraM kSayaM gacchati yataH / kiMbhUtamandhakAram ? AkrAntalokaM vyAptavizvam, alinIlaM madhukarakulakRSNam, azeSaM sakalam, na tu stokam / pApavizeSaNAnyapyaucityena kAryANi / rAjakule vivAdAdiSu smaryate / [su] dhanasyeva jayo bhavati // 7 // stavArambhasAmarthya draDhayannAhamatveti nAtha ! tava saMstavanaM mayeda mArabhyate tanudhiyA'pi tava prabhAvAt / ceto hariSyati satAM nalinIdaleSu muktAphaladyutimupaiti nanUdabinduH // 8 // [matve0] / he nAtha ! pUrvoktayuktyA stavanakaraNaM duHkaraM sarvapApaharaM ceti matvA'vabudhya mayA bhaktivazena tanudhiyA'pi svalpamatinA'pi idaM pratyakSaM bhaNyamAnaM saMstavanaM stotram, kartumiti zeSaH, Arabhyate karaNAyodyamyate / idaM stavanaM matkRtamapi tava prabhAvAt bhavato'nubhAvAt satAM sajjanAnAM ceto hariSyati mano hariSyati, na tu durjanAnAm / nanu [iti] nizcaye, udabinduricchaTA nalinIdaleSu kamalinIpatreSu muktAphaladyutiM mauktikacchAyAmupaiti upAgacchati / atra 'udasyodaH' (pANi0 6 / 3 / 57) iti nipAtaH // 8 //
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 anusandhAna 52 atha sarvajJanAmagrahaNameva vighnaharamAhaAstAM tava stavanamastasamastadoSaM tvatsaMkathA'pi jagatAM duritAni hanti / dUre sahastrakiraNaH kurute prabhaiva padmAkareSu jalajAni vikAsabhAJji // 9 // AstAM0 / aSTAdazadoSanirnAzana ! astasamastadoSaM nirmUlitanikhiladUSaNaM tava stavanaM guNotkIrtanamAstAM tiSThatu dUre / stavamahimA mahIyAn vartate / tvatsaMkathA tvatsambandhinI tvadviSayiNI pUrvabhavasambaddhanAmavArtA'pi jagatAM lokAnAM duritAni pApAni vighnAni vA hanti / aupamyaM yathA-sahasrakiraNaH sUryo dUre tiSThatu, prabhaiva aruNacchAyaiva padmAkareSu sarassu jalajAni mukularUpakamalAni vikAzabhAJji smerANi kurute / yadA sUryodayAt pUrvapravartanI(-vatinI) prabhAtaprabhA padmavikAza(zi)nI syAt, tadA sUryasya kimucyate ? / tathA bhagavadguNotkIrtanastavamAhAtmyaM na kazcid vaktumalam / jina(nAtha?) nAmagrahaNasaMkathaiva sarvaduriti(ta)nAza(zi)nIti / sarvarakSAkArI mantro jJeyaH, kezavazreSThivat // 9 // atha jinastuti[sevA]phalamAhanA'tyadbhutaM bhuvanabhUSaNabhUta ! nAtha ! bhUtairguNairbhuvi bhavantamabhiSTavantaH / tulyA bhavanti bhavato nanu tena kiM vA bhUtyA''zritaM ya iha nA''tmasamaM karoti // 10 // nAtya0 / he bhuvanabhUSaNabhUta !, bhUtazabdo'tropamAvAcI, he vizvamaNDanasamAna ! he nAtha ! he prabho ! bhUtaividyamAnairbhuvi pRthivyAM bhavantaM tvAmabhiSTuvantaH stuvanto janA bhavatastulyA samA bhavanti, etannA'tyadbhutaM nA'ticitram / atra vyatirekamAha-nanu nizcitam, vA'thavA, tena svAminA kiM kAryaM kiM prayojanam ?, iha bhave janamadhye vA yaH svAmI AzritaM sevakaM bhUtyA RddhyA AtmasamaM nijatulyaM na karoti na vidhatte / ahamapi tIrthaGkaraM stuvan tIrthakRdgotrArjako bhaviteti kaverAzayaH // 10 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 atha jinadarzanaphalamAha dRSTvA bhavantamanimeSavilokanIyaM nA'nyatra toSamupayAti janasya cakSuH / pItvA payaH zazikaradyuti dugdhasindhoH kSAraM jalaM jalanidherazituM ka icchet ? // 11 // dRSTvA0 / he prasannarUpasvarUpa ! anime [Se ]Na nirnimeSeNa vilokyate dRzyata ityanimeSavilokanIyastam, bhavantaM dRSTvA vIkSya janasya draSTurbhavyasya cakSurnetramanyatra devAntare toSaM cittAnandaM nopayAti upaiti / cakSuriti jAtAvekavacanam / atropamAnam- kaH puruSo dugdhasindhoH kSIrasamudrasya payo dugdhaM jalaM pItvA jalanidherlavaNAmbhodheH kSAraM jalaM kaTukaM jalamazituM svAdituM pAtumicchet ?, api tu na kazcit / dugdhasindhoH payaH kiMbhUtam ? zazinaH karAstadvad dyutiryasyeti tat zazikaradyuti candrakaradyuti candrakaranirmalam / sarvakarmakaro mantraH kapardizrAddhavat kAmadhenusamAgamAt // 11 // aya bha[ga]vadrUpavarNanamAha yaiH zAntarAgarucibhiH paramANubhistvaM nirmAtistribhuvanaikalalAmabhUta ! / tAvanta eva khalu te'pyaNavaH pRthivyAM 31 yat te samAnamaparaM nahi rUpamasti // 12 // yaiH zAnta0 / tribhuvanaikalakAmabhUta: (bhUta) ! yaiH paramANubhirdalikairnirmANakarmaNA tvaM nirmApitaH kRtaH / kiMbhUtaiH ? zAntA rAgasya ruciH kAntiryebhyaste tathA, taiH / rAga[sa]hacaritazca dveSaparigrahaH / athavA zAntanAmA navamo rasastasya ruci: chAyA yeSu, taiH / khalu nizcitam, te'pyaNavastAvanta eva bhagavadrUpanirmANapramANA eva pravartante / yad yasmAt kAraNAt pRthivyAM bhUpIThe te tava samAnaM tulyamaparamanyad rUpaM nA'sti vidyate / 'yaiH paramANubhiste'NavaH' iti paunaruktyam / tatreyaM vyAkhyA- audArikavargaNAyAmabhavyebhyo'na 'nantaguNANu - niSpannAH skandhA anantAH santi, teSu skandheSvaNavaH stokA eva jinarUpaparamANavaH / aNuzabdaH stokavAcI, athavA mahAkaviprayuktatvAd vA na paunaruktyam / sArasvatIvidyA'styasmin
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 anusandhAna 52 vRtte| subuddhimantrIzasya kathA jJeyA // 12 // atha mukhavarNanamAhavaktraM kva te suranaroraganetrahAri niHzeSanirjitajagatritayopamAnam / bimbaM kalaGkamalinaM kva nizAkarasya yad vAsare bhavati pANDupalAzakalpam // 13 // vaktraM0 / atra kvazabdau mahadantaraM sUcayataH / he saumyavadana ! kva te tava vaktraM vartate ? kva nizAkarasya candrasya bimbaM maNDalaM vidyate / kiMbhUtaM vaktram ? suranaroru(ra)gANAM netrANi hartuM zIlamasyeti vigrahaH / uragA bhavanavAsinaH / punaH kiMbhUtam ? niHzeSANi kamaladarpaNacandrAdIni sarvANi ja(ni)jitAni jagattrayasyopamAnAni yena tat / candrabimbaM[kiM] bhUtam ? kalaGkamalinam / yacca candrabimbaM vAsare dine pANDupalAzakalpaM jIrNapakvapANDuraparNasavarNaM bhavati / mukhasya tenopamA kathaM ghaTata iti vRttArthaH / vidyA rogApahAriNI samastavRtte'smin // 13 // atha guNavyAptimAha sampUrNamaNDalazazAGkakalAkalApa zubhrA guNAstribhuvanaM tava laDyayanti / ye saMzritAstrijagadIzvara ! nAthamekaM kastAn nivArayati saJcarato yatheSTam ? // 14 // sampU0 / he trijagadIzvara ! trijagannAtha ! tava guNAstribhuvanaM laGghayanti atikrAmanti / kiMbhUtAH ? sampUrNamaNDala[:]zazAGkaH candra[sta]sya kalAkalApaH karanikarastadvat zubhrA dhavalAH / ye guNA ekamadvitIyaM nAthaM saMzritAH / kaH puruSo yatheSTaM svecchayA saJcarantaH paribhramantaH (saJcarataH paribhramataH) tAn guNAn nivArayati niSedhayati ? api tu na kazcit / asmin vRtte dve vidye viSApahAriNI vidyA sarvasamA(mI)hitadAyike vaDAsuzrAvakAkathAsti satyakazreSThinaH kanyA DAhIkathA cA'sti // 14 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 33 atha bhagavannIrAgatAmAhacitraM kimatra yadi te tridazAGganAbhi rnItaM manAgapi mano na vikAramArgam / kalpAntakAlamarutA calitAcalena kiM mandarAdizikharaM calitaM kadAcit ? // 15 // citraM ki0 / he sakalavikAranikAra ! yadi tridazAGganAbhirmohanaceSTAbhirdevIbhiste tava mano'ntaHkaraNaM manAgapi alpamAtramapi vikAramArga na nItaM na prApitam, atrA'sminnarthe kiM citraM kimAzcaryam ? / atra dRSTAntamAha-kadAcit kasmiMzcit kSaNe calitAcalena kampitAnyaparvatena kalpAntakAlamarutA pralayakAlapavanena mandarAdizikharaM meruzRGgaM kiM calitaM svasthAnAt kiM dhUtam ? yato yugAnte'pi sarvaparvatAnAM kSobho bhavati, na sumeroH / tathA devIbhirindragopIndra(gopendra)-rudrAdayaH kSobhitAH, na jinendra iti / mantravidye, mantrasmaraNAd dhanadhAnyAdi bhavati / vidyAsmaraNAd bandhamokSo bhavati / prabhAve sajjana[guNasenasUri]gurukathA // 15 // atha bhagavato dIpenopamAnirAsamAhanirdhUmavartirapavarjitatailapUraH kRtsnaM jagattrayamidaM prakaTIkaroSi / gamyo na jAtu marutAM calitAcalAnAM dIpo'parastvamasi nAtha ! jagatprakAzaH // 16 // nirdhUma0 / he tribhuvanabhuvanaikadIpa ! tvamaparo'pUrvo dIpo vartase / yato dIpo dhUmavAn savartistai[le]nodyotako gRhamAtraprakAzo vAtena vidhyAtA caikasthAnasthaH syAt / tvamapUrvadIpaH kiMbhUtaH ? nitarAM gate nirgate dhUmavartI yasmAdasau nirdhUmavartiH / dhUmo dveSo vRttiH (vartiH) kAmadazAzceti / apavarjitastyaktastailapUro yena sa, tailapUraH snehaprakAraH / anyacca tvaM kRtsnaM sampUrNaM paJcAstikAyAtmakaM jagattrayaM vizvatrayamidaM [pratyakSagataM] prakaTIkaroSi kevalodyotena prakAzayasi / anyat tvaM jAtu kadAcit calitAcalAnAM dhUtagirINAM marutAM vAtAnAM na gamyo na vazaH / [athavA parISahopasargeSu calitAcalAnAM kampitapRthvIkAnAM marutAM
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 52 mm devAnAM na gamyo nA''kalanIyaH] / jagatprakAzo jagadvizrutaH / atha[vA] jagat cariSNu[:] sarvatra prasArI [prakAzo jJAnAloko yasya saH] / ata evA'paro'nyo dIpastvamiti / zrIsampAdinI vidyA'tra vRtte jJeyA // 16 // atha sUryeNo(Nau)pamyanirAsamAhanA'staM kadAcidupayAsi na rAhugamyaH spaSTIkaroSi sahasA yugapajjaganti / nA'mbhodharodaraniruddhamahAprabhAvaH sUryAtizAyimahimA'si munIndra ! loke // 17 // nA'staM kadA0 / he munIndra ! mumukSuprabho ! tvaM sUryAtizAya(yi) mahimA'si vartase / sUryAtizAyI (sUryAd atizAyI) savizeSo mahimA mAhAtmyaM yasya saH / yato ravirastaM prayAti, rAhuNA paribhUyate, lakSamAtraM vizvaM prakAzayati, meghacchanno nistejAzca syAt / tvaM tvapUrvaM(vaH) pUSA kadAcid rajanyAdau nA'stamupayAti(si) kSayaM na gacchasi, kevalI naktaMdivaM sadA''lokaH, na rAhugamyaH / rAhuzabdena kRSNavarNatvAd duSkRtaM na tadvyAptaH / sahasA jhaTiti zIghraM yugapat samakAlaM jaganti bhuvanAni prakaTIkaroSi spaSTayasi / na ambhodharodareNa ghanagarbheNa niruddhaH channo mahAprabhAvo gurupratApo yasya saH / atrA'mbhodharazabdena mati-zrutAvadhi-manaHparyaya-kevalAnAmAvaraNAni gRhyante, paJcabhiretairAva[ra]Nairna tirohito jJAnodyotaH, ata eva sahasrakiraNAdadhikamAhAtmyo'si / asmin vRtte paravidyAvicchedinI vidyA'sti, saGkara(saGgara?)rAjJaH kathA cA'sti // 17 / / atho (atha) vizeSAdindUpamAM nirasyannAha nityodayaM dalitamohamahAndhakAraM ___ gamyaM na rAhuvadanasya na vAridAnAm / vibhrAjate tava mukhAbjamanalpakAnti vidyotayajjagadapUrvazazAGkabimbam // 18 // nityo0 / he devavRndavidyo(-vandha) ! te tava mukhAbjaM vadanakamalamapUrvaM zazAGkabimbaM navendumaNDalaM vibhrAjate bhAti / kiMbhUtam ? nityodayaM zAzvatazobhollAsam / candrabimbaM tu prAtarastameva / dalitaM dhvastaM moha eva mahAndhakAraM
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 35 yena [tat] / candrabimbatva'lpameva (-bimbaM tvalpAndhatamasanirAse) na kSamam / rAhuvadanasya na gamyam, rAhusamadurvAdivAdasyA'gocaram(-raH) / vAridAnAM na gamyam, meghasamaduSTASTakarmaNAM na vazyam, tAni jana(jina)mukhekSaNAt kSayaM yAti (yAnti) / candrabimbaM rAhormeghAnAM ca gamyaM syAt / punaH kiMbhUtam ? analpakAnti guru[tara]dyuti / candrabimbaM cA'lpaprabham, kRSNapakSe kSINatejastvAt / mukhaM jagad vizvaM vidyotayat / zazibimbaM bhUkhaNDaprakAze'pyasamartham / atha nityaM sadA ud ullAsayan (ullasat) ayaH zubhaM bhAgyaM yasya tad nityodayam / asmin vRtte doSanirnAzinI vidyA / zrIudayanamantrIzaputraAmbaDakathA jJeyA // 18 // [kiJca]kiM zarvarISu zazinA'hni vivasvatA vA ? yuSmanmukhendudaliteSu tamassu nAtha ! / niSpannazAlivanazAlini jIvaloke kAryaM kiyajjaladharairjalabhArananaiH ? // 19 // kiM0 / he nAtha ! zarvarI[] rajanISu zazinA candreNa kim ? / ahina dine vivasvatA vA kiM kAryaM bhavati ? tamassu andhakAreSu yuSmanmukhendu-daliteSu bhavadvadanacandravinAziteSu satsu / atha[vA] tamassu pAtakeSu / atra dRSTAntaHjIvaloke bhUpIThe niSpannazAlivanazAlini sati jalabhArananaiH salilabhAranatairjaladharairghanaiH kiyat kAlaM (kArya) syAt ?, na kimapItyarthaH / niSpannaiH zAlivanai[:] zAli(la)te ityevaMzIlaH, tasmin / dhAnye niSpanne meghAH kevalaklezakardamazItahetutvAnniSphalA eva, yathA(tathA) tvanmukhendau dhvastaduritatimire zaityasantApapIDAkAritvAccandrasUryAbhyAM na ko'pyarthaH / asmin vRtte'zivopazamanI vidyA / lakSmaNakathA cA'sti // 19 // atha jJAnadvAreNA'nyadevAn kSipatijJAnaM yathA tvayi vibhAti kRtAvakAzaM naivaM tathA hariharAdiSu nAyakeSu / tejaH sphuranmaNiSu yAti yathA mahattvaM naivaM tu kAcazakale kiraNAkule'pi // 20 //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 anusandhAna 52 jJAnaM0 / he lokAlo[ka]prakAzajJAna ! yathA yena prakAza (prakAreNa) kRtA[vakAzaM] vihitaprakAzaM jJAnaM samyak tvayi vibhAti, tathA tena prakAreNa hariharAdiSu viSNurudrAdiSu nAyakeSu svasvamatapitiSu(-patiSu) evaMvidhaM jJAnaM na teSu / upamAmAha-sphuranmaNiSu bhAsvadvaiDUryAdiratneSu tejo yathA mahattvaM gauravaM yAti prApnoti tu punaH evaM tadvat kiraNAkule'pi kAcazakale tejo na mahattvaM gacchatIti / asmin vRtte sUrimantraH, vakSyamANavRttaSaTkeSu sUrimantro jJeyaH / zrIvijayasenasUrikathA ca // 20 // atha nindAstuti[mizra]mAhamanye varaM hariharAdaya eva dRSTA dRSTeSu yeSu hRdayaM tvayi toSameti / kiM vIkSitena bhavatA bhuvi yena nA'nyaH / kazcinmano harati nAtha ! bhavAntare'pi // 21 // manye0 / he nAtha ! hariharAda[ya] / eva dRSTA vilokitA varaM pradhAnamityarthaH haM (-mityaha) manye / sureSu dRSTeSu hRdayaM cittaM tvayi bhavadviSaye toSAM (toSaM) pramodameti AyAti / yatastehiM (-tairhi) tava mudrA'pi na jJAtA, jJAnaM tAvad dUre'stu / atha bhavatAM(tA) vIkSitena dRSTena kiM kArya(ya) yenA'rhadvIkSaNalakSaNena hetunA'nyastvadaparaH kazcid devo bhavAntareNa (bhavAntare'pi) anyajanmanyapi bhuvi loke mano na harati / asmin vRtte zrIjIvadevasUrikathA // 21 // kiJcastrINAM zatAni zatazo janayanti putrAn nA'nyA sutaM tvadupamaM jananI prasUtA / sarvA dizo dadhati bhAni sahasrarazmi prAcyeva dig janayati sphuradaMzujAlam // 22 // strINAM0 / strINAM nArINAM zatAni bahuvacanatvAt koTIkoTayaH zatazaH koTi[koTi]saGkhyAn putrAn janayanti prasa(su)vate / tAsu madhye'nyA'parA jananI mAtA tvadupamaM bhavatsamaM sutaM nandanaM na prasUtAH(tA) nA'jIjanat / tvAM
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 37 putraM marudevyeva prasUtA (prAsUta) / atropamA- sarvA dizo'STau kASThA bhAni tArakANi dadhati dhArayati (-nti), [tathA'pi] prAcyeva pUrvaiva dik sphuradaMzujAlaM caJcatkarakalApaM sahasrarazmi sUryaM janayanti (-yati) prasUte) / yathA aindrI dik sUrodayahetuH (sUryodaye hetuH), tathA tIrthakRjjanmani marudevyAdayo heturiti vRttArthaH / mantraH prAktana eva / prabhAve zrIAryakhapa(pu)TAcAryANAM kathA // 22 // paramapuMstvena stutimAhatvAmAmananti munayaH paramaM pumAMsa mAdityavarNamamalaM tamasaH parastAt / tvAmeva samyagupalabhya jayanti mRtyu nA'nyaH zivaH zivapadasya munIndra ! panthAH // 23 // tvAmA0 / he munIndra ! jJAninastvAM paramaM pumAMsaM puruSamAmananti bhaNanti / kiMbhUtam ? amalaM sakalarAgadveSamalarahitam / Adityasyeva varNaH kAntiryasya tamAdityavarNam / tamaso duritasya parastAt / munayaH samyagantaHkaraNazuddhyA tvAmeva, evazabdo nizcaye, upalabhya prApya mRtyuM maraNaM jayanti spheTayanti / atra mRtyu(tyu-)jayA rakSA'pyasti / anyaH (anyacca) zivapadasya mokSasthAnasya [anyaH] tvatto'paraH ziva[:] prazasto nirupadravo vA panthA mArgo nA'sti / muktikAraNaM tvameva / [atra] Aryakhapa(pu)TasUrikathA // 23 / / atha sarvadevAnAM nAmnA jinaM stautitvAmavyayaM vibhumacintyamasaGkhyamAdyaM brahmANamIzvaramanantamanaGgaketum / yogIzvaraM viditayogamanekamekaM jJAnasvarUpamamalaM pravadanti santaH // 28 // tvAma0 / he sarvadarzana (sarvadarzin) ! santo vicakSaNA yataya evaMvidhaM pravadanti / kiMviziSTam ? na vyeti na cayApacayaM gacchatItyavyayaH, tam / vibhuM va(vi) bhavati karmonmUlane samartho bhavatIti vibhum / adhyAtma(tmi)kairapi na cintituM zakya[:], tamacintyam / guNAnAM na saGkhyA iyattA yasya] tamasaGkhyam / Adau bhava AdyaH, lokavyavahArasRSTihetutvAcca(tvAt), [tam] / athavA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 52 caturviMzatijinendrANAmAdyaM vA / baMhati anantAnandena vardhata iti brahmA, tam / sakalasureSvIzitaM(tuM) zIlamasya tamIzvaram / anantajJAnadarzanayogAdanantam / anaGgasya kAmasya keturiva, tam / yathA keturudito jagatkSayaM karoti, tathA bhagavAn kandarpasya kSaye hetuH / yoginAM caturjJAninAmIzvaraM nAtha[m] / vidito'vagataH samyagjJAnadarzanacAritrarUpo yogo yena / anekaM jJAnena sarvagatatvAt, athavA'nekaM guNaparyAyApekSayA, RSabhAdivyaktibhedAd vA / ekamadvitIyam, eka (ekaM) jIvadravyApekSayA / jJAnaM tadeva svarUpaM yasya taM jJAnasvarUpaM cidrUpaM vA / na malA aSTAdaza doSA yasya tamamalam / athaitAni paJcadaza vizeSaNAni paradarzirSu (paradarzaniSu) tattaddevAbhidhAnatvena prasiddhAnIti // 24 // kiJcabuddhastvameva vibudhArcitabuddhibodhAt tvaM zaGkaro'si bhuvanatrayazaGkaratvAt / dhAtA'si dhIra ! zivamArgavidhevidhAnAd vyaktaM tvameva bhagavan ! puruSottamo'si // 25 // buddha0 / he vibudhArcita ! zakramahita ! buddhaH sugatastvameva / kasmAt ? padArtheSu buddhibodhAd matiprakAzAt / athavA vibudhA viziSTapaNDitA gaNadharAstairarcitastIrthakarastasya buddhiH kevalajJAnam, tayA bodho yasya, tasmAt / tvameva buddho bhavasi / he deva ! zaM sukhaM karotIti zaGkaraH, sa yathArthanAmA tvamasi, bhuvanatrayazaGkaratvAt trilokasukhakAritvAt / sa zaGkaro rudraH kapAlI nagno bhairavaH saMhArakRnna zaGkaraH / he dhIra ! dadha(dhA)tIti dhA[tA] sraSTA tvameva kRtArthanAmA, zivamArgavidhe ratnatrayarUpa[ni]yogasya vidhAnAt / he bhagavan ! vyaktaM prakaTaM puruSottamastvamevA'si / asmin vRtte zrIzAntisUrikathA jJeyA / mantraH prAktana eva // 25 // atha punarjinaM namannAhatubhyaM namastribhuvanArtiharAya nAtha ! tubhyaM namaH kSititalAmalabhUSaNAya / tubhyaM namastrijagataH paramezvarAya tubhyaM namo jina ! bhavodadhizoSaNAya // 26 // tubhyaM nama0 / he nAtha ! tubhyaM bhavate namaH namaskAro'stu / natau
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 namaszabdo'vyayaH / kiMbhUtAya ? tribhuvanArtiharAya vizvatrayapIDAnAzanAya / he svAmin ! tubhyaM namo'stu, kSititalasya bhUpIThasyA'malabhUSaNAya / atha[vA] kSiti[:] pRthvI, talaM pAtAlam, amalaM svarga:, teSAM trayANAM lokAnAM bhUSaNAya / tubhyaM namo'stu, trijagatastrailokyasya paramezvarAya prakRSTanAthAya / he jina ! tubhyaM namo'stu, bhavodadhizoSaNAya saMsArasAgarasantApanAya / asmin vRtte lakSmIdAyako mantro'sti / canikazreSThikathA jJeyA mAhAtmye // 26 // punaryuktyA guNAn stauti ko vismayo'tra yadi nAma guNairazeSai stvaM saMzrito niravakAzatayA munIza ! / doSairupAttavividhAzrayajAtagarvaiH svapnAntare'pi na kadAcidapIkSito'si // 27 // 39 ko visma0 / he munIza ! yadItyaGgIkAre, nAmetyAmantraNe / he sakarNA ! asmAbhiraGgIkRto'yamartha:, [niravakAzatayA ] sarvAGgavyApakatayA puruSAntare'navasthAnatayA, azeSaiH sarvairguNaistvaM saMzrito'trArthe ko vismayaH ? / tvaM doSaiH svapnAntare'pi kadAcidapi nekSito'si / doSaiH kiMbhUtaiH ? upAttairgRhItaiH prAptairvividhairnAnArUpairAzrayairjAta utpanno garvo yeSAM taiH / asmin vRtte mantraH kSudropadrava-nAzakArI vAJchitalAbhakarazca, prabhAve zrIzAla (li) vAhanabhUpasya kathA cA'sti // 27 // atha vRttacatuSTayena prAtihAryacatuSkamAhauccairazokatarusaMzritamunmayUkha mAbhAti rUpamamalaM bhavato nitAntam / spaSTollasatkiraNamastatamovitAnaM bimbaM raveriva payodharapArzvavarti // 28 // uccai0 / he sevakajanakalpavRkSa[sadRkSa ] ! bhavatastava rUpaM vapurnitAntamatyarthamAbhAti zobhate / kiMbhUtam ? uccairatizayena jinadehAd dvAdazaguNocco'zokataruH ki(ka)GkellivRkSastaM saMzritam / [ud] ullasitA mayUkhAH kiraNA yasya yasmAd vA, tat / amalaM svedapaGkarahitatvAnnirmalam / kimivA''bhAti ? rive(rave)rbimbamiva / yathA raverbimbaM payodharapArzvavarti meghasamIpasthaM bhAti /
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 52 tadapi kiMbhUtam ? spaSTA[:] prakaTA ullasanta udgacchantaH yasya [yasmAd vA] tat astatamovitAnaM kssiptaandhkaarprkaar(-prkrm)| sUramaNDalasvarUpaM jinarUpaM meghatulyo nIladalo'zoka iti yuktaM sAmyam // 28 // siMhAsane maNimayUkhazikhAvicitre vibhrAjate tava vapuH kanakAvadAtam / bimbaM viyadvilasadaMzulatAvitAnaM ___tuGgodayAdrizirasIva sahasrarazmeH // 29 // siMhA0 / he tIrthapate ! maNimayUkhazikhAvicitre ratnakAnticUlAcAruNi haime siMhAsane kanakAvadAtaM hemagauraM tava vapurdehaM vibhrAjate bhAti / kimiva ? sahasrarazmebimbamiva / yathA sUramaNDalaM tuGgodayAdizirasi unnatapUrvAcalazRGge vartamAnaM bhAti / kiMbhUtam ? viyati AkAze vilasanto dyotamAnA ye'zavaH karAH, teSAM latAvitAnaM [mAlAvistAro] yasya [yasmAd vA], tad / atrAM'zuvRndasamA maNimayUkhamAlA, pUrvAdizikharasamAnaM siMhAsanam, ravibimbopamAnaM vapuriti samatA / yataH prathamatIrthakRto rUpaM svarNavarNaM varNyate // 29 // kundAvadAtacalacAmaracAruzobhaM vibhrAjate tava vapuH kaladhautakAntam / udyacchazAGkazucinirjharavAridhAra muccaistaTaM suragireriva zAtakaumbham // 30 // kundA0 / he pAragata ! kaladhautakAntaM cAmIkararuciraM tava vapurdehaM vibhrAjate / kiMbhUtam ? kundavadavadAtAbhyAM calAbhyAM cAmarAbhyAM cArvI manojJA zobhA yasya, tat / [kimiva ?] suragireruccaistaTamiva zikharamiva / yathA zAtakaumbhaM sauvarNam, uccaiH uccaM suragiremarostaTaM prasthaM bhAti / tadapi taTaM udyan udgacchan zazAGkazcandravat zucirdhavalA nirjharasya vAridhArA jalaveNI yatra [yasmAd vA], tat / atra merutaTasamaM zrInAbheyadeham, nirjharajaladhArA vare cAmare ityupamA manoramA // 30 // chatratrayaM tava vibhAti zazAGkakAnta muccaiH sthitaM sthagitabhAnukarapratApam /
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 muktAphalaprakarajAlavivRddhazobhaM prakhyApayat trijagataH paramezvaratvam // 31 // chatra. he pavitracaritra ! uccairUrdhvaM mUrdhni niviSTaM tava chatratrayamAtapatratritayaM vibhAti / kiMbhUtam ? sthagita: chAdito bhAnoH karapratApo yena / punaH kiMbhUtam ? muktAmA(pha)lAnAM prakarasya samUhasya jAlena [ racanA ] vizeSeNa [ vivRddhA ] vRddhiM gatA zobhA yasya tat / trijagataH paramezvaratvaM mahAdhipatyaM prakhyApayat kathayat / asmin vRtte vidyAdeyavAkyA vyAkhyAne, sarvakAryasiddhikarI, saGgrAmajayadAyikA'sti / gopAlakSatriyasya kathA jJeyA ||31|| athA'tizayadvAreNa jinaM stautiunnidrahemanavapaGkajapuJjakAnti paryullasannakhamayUkhazikhAbhirAmau / pAdau padAni tava yatra jinendra ! dhattaH padmAni tatra vibudhA: parikalpayanti // 32 // 41 unnidra0 / he jinendra ! tava pAdau caraNau yatra bhUmau padAni gamane'vasthAnarUpANi dhattaH - nyasyataH, vibudhAstatra dharA pIThe padmAni kamalAni parikalpayanti racayanti / kiMbhUtau caraNau ? unnidrANi hemnaH svarNasya navAni nUtanAni navasaGkhyA(kA) ni vA [ paGkajAni ] kamalAni teSAM puJjastasya kAntirdyutiH, paryullasantI samantAducchalantI yA nakhAnAM mayUkhazikhA karaNa(kiraNa) cUlA, unnidra hemanavapaGkajapuJjakAntyA paryullasannakhamayUkhazikhayA vA'bhirAmau rucirau / ko'rthaH ? ekA navasvarNakAntiH pItA, aparA darpaNanibhA nakhaprabhA caraNau varNavicitrau cakraturiti // 32 // atha saMkSipati itthaM yathA tava vibhUtirabhUjjinendra ! dharmopadezanavidhau na tathA'parasya / yAdRk prabhA dinakRtaH prahatAndhakArA tAdRk kuto grahagaNasya vikAzino'pi ? // 33 // itthaM. / he jinendra ! itthaM pUrvoktaprakAreNa yathA yadvad dharmopadezanavidhau
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 dharmavyAkhyAnakSaNe tava vibhUtiratizayarUpA samRddhirabhUt yathA tadvadaparasya brahmAdisurasya nA''sIt / atra dRSTAnta: - dinakRtaH sUryasya prahatAndhakArA dhvastadhvAntA yAdRg yAdRzI prabhA vartate, vikAzino'pi uditasyA'pi graha[ga] Nasya bhaumAdestAdRk tAdRzI prabhA kuta[:] kasmAd bhavati / asmin vRtte sarvasampatkaro mantro'sti / mahimani jiNahAkasya kathA jJeyA ||33|| atha gajabhayaharaM tIrthakaraM stauti zcyotanmadAvilavilolakapolamUlamattabhramadbhramaranAdavivRddhakopam / airAvatAbhamibhamuddhatamApatantaM anusandhAna 52 dRSTvA bhayaM bhavati no bhavadAzritAnAm // 34 // zcyo0 / he gajapatigate ! tvadAzritAnAM tvaccaraNazaraNasthAnAM janAnAmApatantamAgacchantamibhaM duSTagajaM dRSTvA bhayaM na bhavati / kiMbhUtam ? zcyotan kSaran yo mado madavAri, tena AvilA vyAptAH vilolaM caJcalaM kapolamUlam, tasmin mattAH kSIbAH santo bhramanto bhramaNazIlA ye bhramarA:, teSAM nAdena jhaGkAradhvaninA vivRddho vRddhiM gataH kopaH krodho yasya tam / e (ai) rAvatAbhaM mahAkAyatvAdairAvaNasamamuddhatamavinItaM durdAntamiti / eSu vRtteSu vakSamANatattIrthakRdbhIhara (tattadbhIhara) -vRttavarNA eva mantrAH punaH [punaH] smartavyA:, ato nA'paramantra - nivedanam / prabhAve somarAjA(rAja) kathA jJeyA ||34|| atha siMhabhayaM kSipati bhinnebhakumbhagaladujjvalazoNitAktamuktAphalaprakarabhUSitabhUmibhAgaH / baddhakramaH kramagataM hariNAdhipo'pi nA''krAmati kramayugAcalasaMzritaM te // 35 // bhinne0 / he puruSasiMha ! hariNAdhipo'pi siMho'pi kramagataM phAlaprAptaM te tava kramayugAcalasaMzritaM caraNayugmaparvatakRtAvAsaM puruSaM na Akramati na grahaNAya udyatate na hantumuddhAvati / kiMbhUto hariNAdhipaH ? bhinnAbhyAM vidAritAbhyAmibhakumbhAbhyAM galatA patatA ujjvalena raktazvetavarNena zoNitAktena rudhiravyAptena
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 muktAphalaprakareNa mauktikasamUhena bhUSito maNDito bhUmibhAgo yena saH / baddhAH kramAH pAdavikSepA yasya saH / devarAjasya kathA jJeyA // 35 // atha dAvAnalabhayaM nirasyati kalpAntakAlapavanoddhatavahnikalpaM ___dAvAnalaM jvalitamujjvalamutsphuliGgam / vizvaM jighatsumiva sammukhamApatantaM tvannAmakIrtanajalaM zamayatyazeSam // 36 // klpaaN0| he karmakSayakazAno! tvannAmakIrtanajalaM tvadabhidhAnastavananIramazeSaM sakalaM dAvAnalaM vanavahniH (-vahni) zamayati vinAzayati / kiMbhUtaM dAvAnalam ? kalpAntakAlapavanena yugAntasamayavAtena uddhata utkaTo yo vahniragnistena kalpam / jvalitaM dIptam / ujjvalaM jvAlAraktam / utsphulliGgamullasava(dva)hnikaNam / vizvaM jighatsumiva jagajjigrasiSumiva / sammukhamApatantamabhimukhamAyAntam / tvannAmasmaraNanIraM dAvAnalaM sphoTayatItyarthaH / prabhAve lakSmIdharakathA // 36 / / atha bhujaGgabhayaM dalayannAharaktekSaNaM samadakokilakaNThanIlaM krodhoddhataM phaNinamutphaNamApatantam / AkrAmati kramayugena nirastazaGka stvannAmanAgadamanI hRdi yasya puMsaH // 37 // rakte0 / he nAgapatisevya ! puMso hRdi tvannAmanAgadamanI tvannAmameva (tvannAmaiva) nAgadamanI oSadhIvizeSo jAGgulIvidyA vA / sa nirastazaGko nirbhayaH kramayugena nijapadadvandvena phaNinaM sarpamAkramati gharSati rajjuvat spRzatIti / kiMbhUtam ? raktekSaNaM tAmranetram / samadakokilakaNThanIlaM mattapikagalakAlam / krodhoddhataM kopotkaTam / utphaNamUrvIkRtaphaTam / ApatantaM sammukhaM dhAvantam / prabhAve mahebhyazreSThinaH kathA // 37 // atha raNAntakaM saMharannAhavalgatturaGgagajagarjitabhImanAda mAjau balaM balavatAmapi bhUpatInAm /
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 anusandhAna 52 udyaddivAkaramayUkhazikhApaviddhaM tvatkIrtanAt tama ivA''zu bhidAmupaiti // 38 // valga0 / he devAdhideva ! tvatkIrtanAt tvannAmagrahaNAdAjau saGgrAme balavatAmapi bhUpatInAM rAjJAM balaM sainyaM bhidAmupaiti sphuTanamAyAti / kiMbhUtam ? valgatAM dhAvatAM turaGgANAM gajAnAM ca garjitAni bhImanAdA yatra tat / [athavA kriyAvizeSaNasya] saGgrAmasya / kimiva ? tama iva / [yathA] udyadivAkaramayUkhazikhApaviddhamudgacchatsUrakaratatipreritaM sUryakarakSiptaM tamo'ndhakAraM yAti pralayaM prayAti, tadvadityarthaH // 38 // kiJcakuntAgrabhinnagajazoNitavArivAha vegAvatArataraNAturayodhabhIme / yuddhe jayaM vijitadurjayajeyapakSA stvatpAdapaGkajavanAzrayiNo labhante // 39 // kuntA0 / he jinezvara ! tvatpAdapaGkajavanAyiNastvatpadapadmakhaNDabhAjo janA yuddhe raNe jayaM vijayaM labhante prApnuvanti / kiMbhUte yuddhe ? kuntAgrairbhallAbhinnAnAM pATi[tA]nAM gajAnAM zoNitaM raktameva vArivAho jalapravAhaH, tasmin vegAvatArAt zIghrapravezAt taraNe plavane AkulaiH (AturaiH) vyAkulairyodhairbhaTImam, tasmin / kiMbhUtA janAH ? vijitaH parAjito durjayo'jayo jeyapakSo jetavyagaNo yaiste iti| raNaketurAjJaH kathA // 39 // atha jalApadaM zamayannAhaambhonidhau kSubhitabhISaNanakracakra pAThInapIThabhayadolbaNavADavAgnau / raGgattaraGgazikharasthitayAnapAtrA strAsaM vihAya bhavataH smaraNAd vrajanti // 40 // ambho0 / [he bhavavAdhipota !] ambhonidhau samudre evaMvidhe sati sAMyAtrikA janA bhavataH smaraNAt trAsamAkasmikaM bhayaM vihAya tyaktvA vrajanti kSemeNa svasthAnaM yAnti / kiMbhUte ? kSubhitAni kSobhaM gatAni bhISaNAni raudrANi nakracakrANi ca pAThInAzca pIThAzca, bhayado bhIkRt, ulbaNaH prakaTo vADavAgnizca
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 yatra sa tathA, tasmin / kiMbhUtA janA: ? raGgattaraGgazikharasthitayAni(na) pAtrA ucchalatkallolAgravartavahanAH (vartivahanAH) / nakracakraM duSTajalajantuvRndam / pAThInapIThau matsyabhedau / dhanAvahakathA jJeyA ||40|| atha rogabhayaM bhindannAha udbhUtabhISaNajalodara bhArabhugnAH zocyAM dazAmupagatAzcyutajIvitAzAH / tvatpAdapaGkajarajo'mRtadigdhadehA martyA bhavanti makaradhvajatulyarUpAH // 41 // udbhUta0 / he karmavyAdhidhanvantare ! martyA narA udbhUtabhISaNajalodarabhArabhugnA utpannaraudrodaravRddhivyAdhibharavakrIkRtAH, bhagnA vA pAThe moTitAH / zocyAM dazAmupagatA dInAmavasthAM prAptAH / cyutajIvitAzAstyaktajIvitavAJchAH / evaMbhUtAstvatpAdapaGkajarajomRtadigdhadehA bhavaccaraNakamalareNusudhAliptavapuSaH / makaradhvaja[tulya]rUpAH kAmasamamUrtayaH kamanIyakAntayo bhavanti / yathA sudhApAnAbhiSekAt sarvaroganAzastathA bhavatpadapadmAzrayaNAdapi sakalabodhe (vyAdhe)rupazama iti / rAjahaMsakumArasya kathA jJeyA // 41 // atha bandibandhanabhayaM krandannAha - ApAdakapaThamuruzRGkhalaveSTitAGgA gADhaM bRhannigaDakoTinighRSTajaGghAH / tvannAmamantramanizaM manujAH smarantaH / 45 sadyaH svayaM vigatabandhabhayA bhavanti // 42 // ApAda0 / he apraticakrAcitacaraNa ! ApAdakaNTha (-kaNThaM) padaM(padagalaM) yAvad uruzRGkhalaveSTitAGgAH gurulohadAmavyAptavapuSaH gADhaM nibiDaM bRhannigaDakoTinighRSTajaGghA vikaTASTIlAgrakarSitanalakinIkA manujA narAH, tvannAmamantra(ntram)'OM RSabhAya namaH' iti padamanizaM sadA japanto dhyAyantaH sadyastatkAlaM svayamAtmanaiva vigatabandhabhayAH sva (dhvasta) bandhanazaGkA bhavanta (nti) jAyanta iti / etasya mahimA pUrvaM zrImAnatuGgAcAryANAM nibija (Da) [nigaDa]zRGkhalajAlabhaJjanAdabhUt, tadanu raNapAlAdInAM bahUnAmapi // 42 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 anusandhAna 52 athASTabhInAze[na] stavaM saMkSipannAhamattadvipendra-mRgarAja-davAnalA'-hi saGgrAma-vAridhi-mahodara-bandhanottham / tasyA''zu nAzamupayAti bhayaM bhiyeva yastAvakaM stavamimaM matimAnadhIte // 43 // matta0 / he ameyamahiman ! tasya prANino bhayaM bhIH Azu zIghraM [bhiyeva] bhayeneva nAzamupayAti dhvaMsa[mA]yAti, yo matimAn saprasiddhiH (saprajJaH) pumAn tAvakaM bhavadIyamimaM prAguktasvarUpaM stavaM stotramadhIte paThati / kiMbhUtaM bhayam ? mattadvipendrazca mRgarAjazca davAnalazca ahizca saGgrAmazca vAridhizca mahodarazca bandhanaM ca tebhya utthA utpattiryasya [ta]t // 43 // [atha stavaprabhAvasarvasvamAha-] stotrasrajaM tava jinendra ! guNairnibaddhAM bhaktyA mayA ruciravarNavicitrapuSpAm / dhatte jano ya iha kaNThagatAmajastraM taM 'mAnatuGga'mavazA samupaiti lakSmIH // 44 // stotrasrajaM0 / he jinendra ! [kevalipate !] iha jagatyAM yo jano'jasramanavarataM tava stotraM tavaM(stavaM) bahupadasandarbhitatvAt sragiva stotrasrak [tAM] stotramAlAM kaNThagatAM kaNThapIThaluTha(Thi)tAM karoti, [paThatI]tyarthaH / kiMbhUtAm ? bhaktyA bhAvapUrvaM mayA zrImAnatuGgasUriNA guNaiH pUrvoktaiH [jJAnAdyaiH] nibaddhAM racitAM, rucirA manojJA varNA A(a)kArAdyA vicitrANi yamakA'nuprAsa-vyaGgyAdinA vizeSeNAdbhutAni puSpANIva yasyA (yasyAM) tAm / lakSmIH zrIH / tu mAnatujhaM sAbhimAnam / avazA tadgatacittA / etasya vRttasya vRttAvarthaSaTkaM prarUpitamasti, atraika evArtho vyAkhyAto'sti, zeSamarthapaJcakaM svayamabhyUhyaM tajjJaiH / / iti zrIbhaktAmarastotrasyAvacUrilikhitA vRtterupari // chaH // zrI chaH // 376 // C/o. jaina upAzraya, kRSNanagara, bhAvanagara-364001