Book Title: Agamoddharaka Ghasilalji Maharaj
Author(s): Atmanandji
Publisher: Z_Arvachin_Jain_Jyotirdharo_001288.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249023/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , *- 23. AgamoDhAraka zrI ghasIlAlajI mahArAja bhUmikA : jainAcArya sAhitya-mahArathI zrI ghAsIlAlajI mahArAja sthAnakavAsI jaina samAjanA eka prasiddha nyAgI vidvAna hatA. temanA AcAra ane vicAra atyaMta ucca koTinA hatA. temanA jIvanano mahadaMza AgamonI TIkA ane vividha sAhityanI racanA karavAmAM vyatIta thayo hato. sthAnakavAsI samAjanA nikaTavartI itihAsamAM ATalA vizALa ane upayogI sAhityanirmANano bhagIratha prayatna anya koI tyAgI dvArA thayo hoya ema lAgatuM nathI. mahAna AcAryazrI javAharalAlajI mahArAjanA suyogya ziSya zrI bAsIlAlajI mahArAje jaina sAhitya ane jaina dharmanAM tattvonI khUba ja prabhAvanA karI potAnA pratibhAzALI vyaktitvanuM aneruM udAharaNa pUruM pADyuM che. temanI sAhityaracanA temanA zuddha, pavitra ane dIrdha saMyamI jIvananA aMtarnAdane sahaja vAcA Ape che. Ama, ApaNane temanAmAM vicAra ane AcAranA subhaga samanvayathI vyutpanna thatA eka viziSTa vyaktitvanI jhAMkhI thAya che. kuLa ane janma : temanA dAdAnuM nAma zrI parasarAmajI ane dAdInuM nAma zrImatI caturAbAI hatuM. temane janma ApanAra pitA kanIrAmajI ane mAtA vimalAbAI hatAM. pitAnI pAse khetIvADI, jamIna ane milakata sArA pramANamAM 171 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17ra arvAcIna jaina jyotirdharo hatI. Ama, teo badhI rIte sukhI hatA. gAmamAM sarvatra temanI nAmanA hatI. hRdayanA teo atyaMta saraLa hatA. bIjAnuM bhaluM karavAmAM teo haMmezAM tatpara rahetA ane arthopArjana paNa nyAyanItipUrvaka karanA. nItipUrNa vyavahArane kAraNe temanI sArI pratiSThA hatI. temanAM mAtA vimalAbAI nAma pramANe vimala hRdayanAM hatAM. pavitra AcAra-vicAra, patiparAyaNatA tathA dharmaparAyaNatAnAM teo maMgalamUrti samAM hatAM. paM. ghAsIlAlajIno janma rajapUtAnAnI vIronI bhUmi mevADamAM thayo hato. jazavaMtagaDha pAse banola gAmamAM vi. saM. 1941 mAM temano janma thayo hato. teonuM bAhya vyaktitva prabhAvazALI hatuM. vAna UjaLo ane mukhAkRti tejasvI hatAM. jonArane lAgatuM ke A bALaka bhaviSyamAM koI mahApuruSa thaze. jayotiSIe emanI kuMDaLI joIne kaheluM ke A bALaka asAdhAraNa pratibhAzALI thaze. e sAMbhaLIne mAtApitAe rAzi pramANe teonuM nAma ghAsIlAla rAkhyuM. zikSaNa ane saMskAra : teo zikSaNa mATe koI pAThazALAmAM gayA nahotA. paraMtu prakRtinI godamAM ja temaNe zikSaNa lIdhuM hatuM. dareka sthAna emanA mATe pAThazALA hatI ane dareka kSaNa temanA mATe adhyayanakALa hato. mahApuruSane mATe saMsAra eka khulluM pustaka che. dareka ghaTanA, dareka parivartana, dareka spaMdana emanA mATe navuM zikSaNa laIne ja Ave che. tema bALaka bAsIlAle paNa prakRtinI pAThazALAmAM ja aNamola zikSaNa prApta karyuM. sahiSNutA, utsAha, anAsakti, saMtoSa, guNagrAhakatA, nirbhayatA, niSkapaTatA, samadaSTi ane svAvalaMbana A badhA ja guNo temane jANe ke prakRtinA sAMnidhyamAMthI ja lAvyA hatA. prakRti-devIe paNa A vyaktine potAnI pAThazALAno sahuthI yogya vidyArthI mAnyo, tethI vakhatovakhata A mahAna saMtanA nirmANa mATe potAnuM yogadAna ApyuM. temanAmAM rUpa ane buddhino samanvaya hovAthI gAmaloko temanI prazaMsA karatA, paNa bALaka ghAsIlAla no vinaya, sevA ane madhuravANI dvArA nAnAM-moTAM sau koInAM dila jItI leto. A badhAMthI vilakSaNa evo ciMtanazIlatAno khAsa guNa paNa A bALakamAM prathamathI ja dRSTigocara thato hato. jIvananI dareka ghaTanA para te vicAre ane ciMtana karato. bALasulabha ramato ramavA chatAM tenA svabhAvanI vilakSaNanA hanI citana ane manana. jyAre paNa avasara maLato tyAre te AsapAsanA jaMgalamAM cAlyo jato ane kalAko sudhI koI vRkSanI zItaLa chAyAmAM besIne citanamAM nimagna thaI jato. Ama jANe ke pUrvasaMskArothI ja te ekAMtapriya svabhAvavALo hato. dasa varSanI nAnI uMmaramAM ja temanA pitA ane bAra varSanI vaye temanI mAtAno temane viyoga thayo. kadAca karmadazA ja temane nAnapaNamAM svAvalaMbanano pATha zIkhavavA icchatI hatI. jANe ke prakRtino saMketa ja na hoya ! mahApuruSA vipattine paNa ullAsapUrvaka anubhave che kema ke vipattimAM ja pragatino mArga khUle che. bALaka ghAsIlAlajImAM paNa eka mahApuruSane zobhe tevI dhIraja ane sahanazIlatAnAM darzana bAlyakALathI ja thAya che. bAsIlAlajI jazavaMtagaDhamAM Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamoddhAraka zrI ghAsIlAlajI mahArAja eka saMbaMdhIne tyAM rahetA hatA. te arasAmAM AcAryazrI javAharalAlajI mahArAja saMghasahita udepurathI cAturmAsa pUrNa karI najIkanA gAma narapAlamAM AvyA, tyAM AgaLa dhArasIlAlajIno paricaya AcAryazrI sAthe thayo. bALaka ghAsIlAlajI para temanA vyAkhyAnano adbhuta prabhAva paDayo. tyAgI, vairAgI jainamuninAM pravacana sAMbhaLavAno temane A prathama avasara maLyo hato. jainamuninA tyAgabhAvane nirakhI bAsIlAlajInuM mana paNa tyAgI jIvana grahaNa karavA tarapha doDavA lAgyuM. AcAryazrI sAthe bALaka bAsIlAle dIkSA aMgIkAra karavAnA bhAva darzAvyA. mahArAje temanI dRDhatAnI cakAsaNI karavA munivratonI kaThoratAnuM digdarzana spaSTa zabdomAM temanI samakSa karatAM kahyuM, "vratanuM AcaraNa ghaNuM ja kaThina ane kaSTadAyI hoya che, chatAM te karma-rahita thavAno ekamAtra upAya che.' dhAsIlAlajIe tatkALa uttara Apyo : 'seMyamanuM pAlana karavA mATe game teTalAM kaSTo uThAvavAM paDaze chatAM huM aDaga rahI zakIza. saMyama to Aloka ane paraloka baMnemAM kevaLa sukhadAyaka ja che.'' dhAIlAlajInI deDhatA joI AcAryazrIe potAnI pArase thoDA divasa rahevAnI temane saMmati ApI. vi. saM. 1958 mAgazara suda terasa ne guruvAranA roja jazavaMtagaDha mukAme AcAryazrI javAharalAlajI mahArAje bAsIlAlajIne dIkSA aMgIkAra karAvI. dIkSA grahaNa karyAne thoDAka ja divaso thayA haze te arasAmAM sAMjanA vihAra daramiyAna thoDAka lUMTArAo temanAM navIna vastro corI gayA. A prasaMge paNa A navadIkSita munie apUrNa hiMmata ane dhIraja batAvyAM. saMyamI jIvananI A temanI pahelI parIkSA hatI, jemAM teo saphaLa paNe pAra UtaryA. temanA UjaLA tyAgI jIvananI ne uttama nizAnI hatI, "harino mAraga che zUrAno, nahi kAyaranuM kAma jone parathama paheluM mastaka mUkI, vaLatI levuM nAma jone.' 173 adhyayana ane ugra sAdhanA : mAravADanAM vividha kSetromAM teozrI potAnA gurunI sAthe vihAra karavA lAgyA. prathama cAturmAsa vi. saM. 1959mAM jodhapura mukAme karyo. bALamuni dhAaulAlajI potAnA sAdhujIvanamAM kaThora tapazcaryA ane niraMtara jJAna-abhyAsane vaNI levA mATe tIvra puruSArtha karavA lAgyA. zarUzarUmAM temano zAnano kSayopazama ghaNo maMda hato. eka maMtra, zloka ke pATha yAda karatAM paNa temane ghaNA divaso lAgatA paNa gurukRpA, paMcaparameSThI pratyeno vinayabhAva ane satata parizramanA baLa vaDe temano kSayopazama divase divase vadhavA lAgyo. jJAnAvaraNIya karma maMda paDavA mAMDayuM. AnA phaLasvarUpe, temaNe prathama cAturmAsamAM ja dazavaikAlika sUtra kaMThastha karI lIdhuM ane uttarAdhyayana sUtrano prAraMbha karI dIdho. munizrIno bIjo cAturmAsa byAvaramAM, trIjo bIkAneramAM, cotho udepuramAM, pAMcamo gaMgApaTamAM, chaThTho ratalAmamAM, sAtamo cAMdalAmAM, AThamo jAvarAmAM ane navamo indoramAM thayo. vividha cAturmAsomAM teo vividha sUtrone kaMThastha karatA gayA. indoranA cAturmAsamAM temaNe saMskRta mArgopandezikA, hitopadeza, siddhAMtakaumudI, urdU, phArasI, arabI tathA prAkRta vyAkaraNanuM adhyayana karyuM. divasa-rAta ALasano tyAga Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 arvAcIna jaina jyotirdharo karIne teo Agamano abhyAsa karatA rahetA. Ama temaNe Agama siddhAMta, darzana, jyotiSa, AdinuM sAruM jJAna prApta karI lIdhuM. temanI kAvyazakti paNa mugdha karAve tevI hatI. temanI keTalIya kAvya-racanAo zrAvakadamAM gavAtI hatI. IndoranA cAturmAsa pachI temanA guruzrI javAharalAlajI mahArAje potAnA zikhyamunizrI ghAsIlAlajIne viziSTa vidvAna banAvavA mATe mahArASTra-dakSiNa tarapha vihAra karavAno saMkalpa karyo ane te anusAra dasamo cAturmAsa ahamadanagaramAM karyo. dakSiNa prAMtamAM vihAra karatI vakhate munizrIe marAThI bhASA zIkhI lIdhI, temaja saMta jJAnezvara, tukArAma, nAmadeva vagere dakSiNanA prasiddha saMtonAM sAhityano abhyAsa karyo. temanI aneka racanAo paNa kaMThastha karI lIdhI. A badhuM temanI tIvra buddhimattA, adbhuta smaraNazakti ane vizALa hRdayanuM dyotaka che. tyArabAda agiyAramo cAturmAsa janeramAM, bAramo ghoDanadImAM, teramo jAmagAma, caudamo ahamadanagaramAM, paMdaramo ghoDanadImAM, soLamo mirImAM tathA sattaramo cAturmAsa hivaDAmAM karyo. tyArabAda dakSiNa bhAratamAM (mahArASTramAM temaNe ghaNA cAturmAsa karyA. vi. saM. 2000 pachI thoDA cAturmAsa saurASTramAM paNa karyA. vIramagAmano papamAM cAturmAsa pUro karIne vi. se. 2014nI sAlathI teo amadAvAdamAM cAturmAsa mATe padhAryA, tyAra pachI satata 16 cAturmAsa sudhI amadAvAdamAM ja sthira thaIne AgamalekhananA bhagIratha kArya mATe rahyA. gurukRpA, satata jJAnAbhyAsa tathA saMyamanI adbhuta niSThA dvArA munizrI ghAsIlAlajIe vyAkaraNa, nyAya, darzana ane sAhitya uparAMta kula 16 judI judI bhASAonuM prakhara jJAna prApta karI lIdhuM hatuM. teozrIe bhAratanA ghaNA prAMtomAM cAturmAso karyA. e daramiyAna temanA agAdha jJAnano apUrva lAbha jena-janeroe meLavyo. bhAratabharamAMthI aneka mumukSuonI vinaMtione mAna ApI teozrIe 32 AgamonA anuvAdanuM kArya AraMbhya. A kArya vyavasthita rIte pUrNa thAya e mATe teoe jIvananA aMta sudhI amadAvAdamAM ja sthiravAsa karyo. AgamonA anuvAdanuM bhagIratha kArya teozrIe 16 varSanA satata parizrama pachI pUrNa karyuM. teozrInA jIvanakALa daramiyAna 27 Agamo zAstra svarUpe cAra bhASAmAM chapAI samAja samakSa mukAI gayA che ane teno lAbha sArA pramANamAM levAI rahyo che. emanA AgamonA anuvAdo trividha hatA. evo prayAsa jaina sAhityanA itihAsamAM sarvaprathama ja gaNI zakAya. sUtrano mULa pATha gadya-padya rUpe prathama Ave, pachI tenI chAyA ane TIkA saMskRtamAM Ave, pachI hiMdI-gujarAtI bhASAMtaro Ave-A prakAranI Agama-saMkalanAnI temanI zailIne vizALa daSTivALI, viziSTa ane apUrva gaNI zakAya. pUjya ghAsIlAlajI mahArAje karelA upakAranuM paNa jaina samAja kadIe vALI zake tema nathI, kema ke temaNe karelA prayatnanA phaLarUpe ja Aje dareka jainabaMdhu gujarAtI-hiMdI bhASA dvArA paNa Agamone vAMcI zake che. eka AgamoddhAraka tarIke emano apAra upakAra sthAnakvAsI jaina samAja upara vizeSa che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamobAraka kI ghAsIlAlajI mahArAja 175 sanmAnanIya ucca padavIo : ghAsIlAlajI mahArAjanI vidvatAthI prabhAvita thaIne kolhApuranA mahArAjAe teozrIne kolhApura rAjapuruSa tathA zAsanAcAryanI padavIthI vibhUSita karyA hatA. teozrInI tyAga, tapasyA ane saMyamanI utkRSTatA joIne karAMcI saMdhe "jena divAkara" ane "jena AcArya" padavI dharA temane gauravAnvita karyA hatA. vizALa sAhityaracanA : sthAnakvAsI samAjanA A mahAna jayotirdhara AcArya racita sAhityano saMkSipta paricaya nIce mujaba che: agiyAra aMgasUtro: Agama sAhitya para karelI TIkAonAM nAma: (1) AcArAMga AcAracitAmaNi (2) sUtrakRtAMga samayAI bodhinI (3) sthAnAMga suvyAkhyA (4) samavAyAMga bhAvabodhinI (5) vyAkhyAprajJapti prameya-caMdrikA (6) jJAtA-dharmakathA anagAra dharmAmRtavarSiNI (7) upAsaka dazAMga sAgara dharmasaMjIvinI (8) annakUdra dazAMga muni kumudacaMdrikA (9) anusaropapAnika dazAMga arthabodhinI TIkA (10) prazna vyAkaraNa sudazinI TIkA (11) vipAka sUtra vipAka caMdrikA bAra upAMgonuM sAhitya : (1) papAtika pIyUSavarSiNI (2) rAjaprazrIya subodhinI (3) jIvAbhigama prameyadyotikA (4) prajJApanA prameyabodhinI (5) sUryaprajJapti sUryazakti prakAzikA (6) caMdraprati caMdraprazapti (7) jambudvIpaprajJapti prakAzikA vyAkhyA (8) nirayAvalikA (kalpikA) sundara bodhinI (9) kalpAvatasikA (10) pupikA (11) puSpacUlika (12) vRSiNa dazAMga Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 arvAcIna jaina jyotirdhaze bhAgya mUla sUtro (1) uttarAdhyayana priyadarzinI (2) dazavaikAlika AcAra maNi maMjUSA TIkA (3) nandIsUtra jAnacaMdrikA (4) anuyoga dvArA anuyogacaMdrikA chaMda-sUtro : (1) nizItha cUrNi-bhAgya avacUri (2) bRhakalpa (3) vyavahAra (4) dazAzrutaskaMdha muniharSiNI TIkA Avazyaka sUtra : munitoSiNI pU. zrI vAsIlAlajI mahArAje uparanAM batrIsa sUtro para saMskRtamAM vistRta TIkAo racIne teno hindI tathA gujarAtI bhASAomAM anuvAda paNa karelo che. Agama sAhitya uparAMta nyAya, vyAkaraNanA aneka graMtho, zabdakoSa tathA kAvyagraMthonI racanA paNa teozrIe karI che. A vipula graMthasUci temanI bahuzrutanA,vidvattA ane sarvatomukhI pratibhAnI dyotaka che. AcAryazrI ghAsIlAlajI mahArAje temanA prakAMDa pAMDitya dvArA sthAnakavAsI sAhityane UMcuM zikhara pradAna karavAno avirata prayatna karyo. saraLatA, namratA, madhuratA, hRdayanI gaMbhIratA, mananI mRdutA, AtmAnI divyatA Adi aneka guNothI potAnuM jIvana teozrIe suvAsita banAvyuM hatuM. tethI ja jaina-jainetara samAjamAM mahArAjazrInA cAritrano khUba ja prabhAva paDato. mahArAjazrInI pratibhAthI jhadhaDAnuM nirAkaraNa thayuM hoya evA keTalAya prasaMgo noMdhAyA che. teo haMmezAM paraspara maitrI, prema ane dhArmika sahiSNutAno mArga cIMdhatA. aMtima divaso ane mahAprayANa : Akhare vidAyano samaya najIka AvI gayo. I. sa. 1972nA DisembaranA aMtathI temanI tabiyata asvastha rahevA lAgI. teoe chellA ATha divasa annano tyAga karI dIdho hato ane mAtra pravAhI ja letA hatA. paraMtu tA. 2-1-73nA roja savAre daza vAge pUjyazrI choTelAlajI, zrI kanaiyAlAlajI tathA samasta caturvidha saMghanI hAjarImAM saMlekhanA(saMthArA)no vidhivat svIkAra karyo ane vartamAna jIvananAM 88 varSa pUrAM karI temano AtmA A asAra saMsArane choDIne tA. 3-1-'13 ne guruvAranA roja amadAvAdanA sarasapura sthAnakavAsI upAzrayamAM rATo 9-29 miniTe mahAprayANa karI gayo. potAnA dI saMyamI jIvanane aneka AkarI tapazcaryAo ane prakAMDa vidvattA dvArA ujALanAra A mahApuruSa samasta jaina samAjane amUlya sAhityavAraso pradAna karI gayA che. ApaNe sau enuM tana, mana, dhanathI jatana karIe ane mahAvIre cIMdhelA Atma-kalyANanA mArge AgaLa vadhIe. temAM ja sau koInuM parama kalyANa samAyeluM che.