Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
नमो नमो निम्मल सणस्स
आगमसुवाणि
(सटीक)
भागः - २३
:संशोधक सम्पादकश्च: मुनि दीपरत्नसागर
Fig
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
बालब्रह्मचारी श्री नेमिनाथाय नमः
नमो नमो निम्मल देसणस्स श्री आनंद-क्षमा ललित सुशील सुधर्मसागर गुरुभ्योनमः
आगम सुत्ताणि (सटीक)
३७
भाग-२३ दशाश्रुतस्कन्ध-छेदसूत्रम् जीतकल्प-छेदसूत्रम् महानिशीथ-छेदसूत्रम्
३८
-: संशोधकः सम्पादकश्चः :
मुनि दीपरत्नसागर ता. १४/४/२००० रविवार २०५६ चैत्र सुद ११
४५- आगम सुत्ताणि-सटीक
मूल्य रू.११०००/
+
आगम श्रुत प्रकाशन ॥
- संपर्क स्थल :|"आगम आराधना केन्द्र" शीतलनाथ सोसायटी विभाग-१, ___ फ्लेट नं-१३, ४-थी मंझिल, व्हायसेन्टर, खानपुर,
अहमदाबाद (गुजरात)
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
दशाश्रुतस्कन्ध-छेदसूत्रम्
विषयानुक्रमः
दशाश्रुतस्कन्ध-छेदसूत्रम्
| पृष्ठाङ्कः मूलाङ्कः | विषयः
मूलाङ्क |
विषयः
पृष्ठाङ्कः
१-२ | असमाधि स्थानं ।
-३ |शबलदशा
४२
| ३ | -४७ उपाशक प्रतिमा .
| -५२| भिक्षु प्रतिमा
| -५३] पर्युषणा १८/ -९३/ मोहनिय स्थान | २६ /-११४ निदान-आदि
। १३
-४ |आशातनाम् -~१५/गणिसम्पदा -३४ | चित समाधिस्थानं
५१
७२
७८
पृष्टाङ्क: १०३
११७
मूलाङ्कः । विषयः १-४ | मंगलं-आदि -७ | आलोचना प्रयश्चितं -१२/ प्रतिक्रमण प्रायश्चितं -१५ तदुभय प्रायश्चितं -१७| विवकाह प्रायश्चित | -२२ | कायोत्सर्ग प्रायश्चितं
जीतकल्प - छेदसूत्रम् | पृष्ठाङ्क मूलाङ्क:| विषयः
९१ / -७३/ तप प्रायश्चितं ९६ | -७९ प्रति सेवना ९८] -८२, छेद-प्रायश्चित १०० -८६) मूल प्रायश्चितं १०११-१०श पाराश्चित प्रायश्चितं | १०१-१०३ उपसंहारः
११२
१२०
१२३
पृष्ठाङ्कः
१८८
मूलाङ्कः | विषयः 1१-२२५/शल्यउद्धरणं 1-४६६/कर्मविवाद |-६५३ कुल-लक्षणं |-६८३ कुशील-संसर्ग
महानिशीथ - छेदसूत्रम्
पृष्ठाङ्कः मूलाङ्कः । विषयः १२५/-८४४ नवनत-सारं १४०-१३५६ | गीतार्थविहारं १५९/-१४८३ | एकांतनिर्जरा १८०|-१५२८, सुषढ अनगारकथा
२११
। २३८
| १५६
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
આર્થિક અનુદાતા
-પ.પૂ, માલવભુષણ તપસ્વી આચાર્યદેવ શ્રી નવરત્નસાગર સૂરીશ્વરજી || મ. સા.ની પ્રેરણાથી શ્રી લાલભાઈ દેવચંદ શાહ તરફથી - નકલ એક.
-પ.પૂ. સરળ સ્વભાવી-શ્રીમદ્ ભગવતીસૂત્ર વ્યાખ્યાન પણ્ આચાર્યદેવ શ્રી નારદેવસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સા. તથા પૂજ્યશ્રીના શિષ્યરત્ન તપસ્વી ગણિવર્યશ્રી ચંદ્રકીર્તિસાગરજી મ.સા.ની પ્રેરણાથી શ્રી પુરુષાદાનીય પાર્શ્વનાથ હૈ. મૂર્તિ. જૈન સંઘ, દેવકીનંદન સોસાયટી, અમદાવાદ તરફથી નકલ એક.
પ.પૂ. શાસન પ્રભાવક-કિયારાગી આચાર્યદેવશ્રી વિજય ચકચંદ્ર II સૂરીશ્વરજી મ.સા.ની પ્રેરણાથી એક સગૃહસ્થ તરફચી નકલ એક.
-પ.પૂ. સાહિત્યપ્રેમી મુનિરાજ શ્રી સર્વોદય સાગરજી મ.સા.ની પ્રેરણાથી-“અચલગચ્છાધિપતિ પ.પૂ. આ. ભ. શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ.સા.ના શિષ્યરત્ન પ.પૂ. મુનિરાજ શ્રી ચારિત્રરત્નસાગરજી મ. ની ૧લ્મી અઢાઇ નિમિત્તે-શ્રી ચારિત્રરત્ન ફા.ચે. ટ્રસ્ટ તરફથી નકલ એક.
-પ.પૂવૈચાવૃત્યકારિકા સાધ્વી શ્રી મલયાશ્રીજી મ.સા.ના શિષ્યા | વ્યવહાર વિચક્ષણા પૂ. સાધ્વી શ્રી હિતજ્ઞાશ્રીજી મ.ની પ્રેરણાથી જૈન આરાધના મંદિર-“જ્ઞાનખાતા” તરફથી નકલ એફ.
-પ.પૂ, સખ્યમૂર્તિ સાધ્વી શ્રી સોમ્યગુણાશ્રીજી મ.ની પ્રેરણાથી પ.પૂ. ગુરુમાતા-વાત્સલ્યમૂર્તિ સા. શ્રી રત્નત્રયાશ્રીજી મ.ની પંચમી પુન્યતિથિ નિમિત્તે શ્રીમતી લીલમબેન પ્રાણલાલ પી. દામાણી તરફથી નકલ એક.
પ.પૂસ્વનામધન્યા સા. શ્રી સીખ્યગુણાશ્રીજી તથા તેઓના શિષ્યા ! સા. શ્રી સમજ્ઞાશ્રીજીની પ્રેરણાથી-૨૦૫૩ના ચશસ્વી ચાતુમાસ નિમિત્તે શ્રી પાર્શ્વપદ્માવતી જૈન સંઘ, પારૂલનગર, અમદાવાદ તરફથી નકલ બૈ.
-પ.પૂ. રત્નસચારાધકો સાધ્વીશ્રી સમ્યગુણાશ્રીજી તથા તેઓશ્રીના શિષ્યા સા. શ્રી સમજ્ઞાશ્રીજીની પ્રેરણાથી સંવત ૨૦૫૪ના નિર્મળ આરાધનામય ચાતુમસની સ્મૃતિમાં-ઘાટઊંડિયા (પાવાપુરી) જેન જે. મૂર્તિ. સંઘ, અમદાવાદ તરફથી નકલ એક.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
-પ.પૂ. સાધ્વી શ્રી રત્નત્રયાશ્રીજી મ.ના પરમ વિનેયા સા. શ્રી સગુણાશ્રીજીની પ્રેરણાથી તેઓના સંસારીભાઈશ્રી ઇન્દ્રવદનભાઈ | દામાણીના અનુમોદનીય પુરુષાર્થથી “આગમ દીપ-સંપુટ"ના બદલામાં પ્રાપ્ત રકમમાંથી-નકલ ચાર.
પ.પૂ. પ્રશમરસનિમગ્ના સાધ્વીશ્રી પ્રશમશીલાશ્રીજી મ.ની પ્રેરણાથી| સમેતશિખર તિથદ્વારિકા પ.પૂ. સાધવીશ્રી રંજનશ્રીજી મ.સા.ના શિષ્યા અપ્રતિમ વેચાવૃત્યકારિકા સા. શ્રી મલયાશ્રીજી તત્ શિષ્યા સા. | શ્રી નરેન્દ્રશ્રીજીત શિષ્યા સા. શ્રી પ્રગણાશ્રીજી મ.ના. આત્મશ્રેયાર્થે| અરિહંત ટાવર, જૈન સંઘ, મુંબઇ તરફથી નકલ એક.
-પ.પૂ. આગમો દ્ધારક આચાર્યદેવશ્રી ના સમુદાયવર્તી પ.પૂજ્ય વૈયાવૃજ્યકારિકા સા.શ્રી મલયાશ્રીજી મ.ના શિષ્યા પૂ.સા. શ્રી કેવલ્યશ્રીજી મ.ના શિષ્યા પૂ.સા. શ્રી ભવ્યાનંદશ્રીજી મ. સા.ના સુશિષ્યા મિષ્ટભાષી સાધ્વીશ્રી પૂર્ણપ્રજ્ઞાશ્રીજી મ. સા. તથા તેમના વિનિત શિષ્યા સા. શ્રી પૂર્ણદર્શિતાશ્રીજી તથા સા. પૂર્ણ નંદીતાશ્રીજીની પ્રેરણાથી-સર્વોદય પાર્શ્વનાથ ચેરીટેબલ ટ્રસ્ટ, મુલુન્ડ મુંબઈ તરફથી નકલ એક.
-પ.પૂ, વૈયાવૃત્યકારિકા સાધ્વીશ્રી મલયાશ્રીજી મ.ના પ્રશિષ્યા સા. શ્રી ભવ્યાનંદશ્રીજીમ.ના સુવિનિતા સા. શ્રી કલ્પપ્રજ્ઞાશ્રીજી તથા | કોકીલકંઠી સા. શ્રી કૈરવપ્રજ્ઞાશ્રજી ની પ્રેરણાથી -મેહુલ સોસાયટી, આરાધનાભવન, સુભાષનગર, વડોદરાની બહેનો તરફથી નકલ એક
શ્રી વિશાશ્રીમાળી તપગચ્છજ્ઞાતિ-જ્ઞાનખાતું, જૈન પાઠશાળા, જામનગર તરફથી નકલ બેં.
-શ્રી મંગળ પારેખનો ખાંચો-જૈન શ્વે. મૂર્તિ. સંઘ, અમદાવાદ. તરફથી ૨૦૫૪ના ચાતુર્માસ નિમિત્તે નકલ બે.
- શ્રી આર્કીટા જૈન સંઘ, વડોદરાની બહેનો તરફથી નકલ એક. -શ્રીમતી નયનાબેન રમેશચંદ્ર શાહ, વડોદરાની પ્રેરણાથી આગમોના સેટના બદલામાં પ્રાપ્ત રકમમાંથી નકલ પાંચ. શેષ સર્વે રકમ “અમારા”આજ પર્યન્ત પ્રકાશનોના
બદલામાં પ્રાપ્ત થયેલી છે.
-
-
-
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
मल-१
नमो नमो निम्मल सणस्स पंचम गणधर श्री सुधर्मास्वामिने नमः
३८ जीतकल्प-छेदसूत्रं
(सटीक) .
[पश्छेद सूत्रं (जिनभद्रक्षमाश्रमण विरचितं-मूलम् + श्री सिद्धसेनगणि विरचिता-चूर्णिः)
सिद्धत्य-सिद्ध-सासन सिद्धत्थ-सुयं सुयं च सिद्धत्थस्स।
वीर-वरं वर-वरयं वर-वरएहि महियं नमह जीव-हियं ॥ एक्कारस वि गणहरे दुद्धर-गुण-धारए धराहिव-सारे।
जंबु-प्पभवाईंए पणमह सिरसा समत्त-सुत्तत्य-धरे ।। दस-नव-पुवी अइसेसिणो य अवसेस-नाणिणो य जत्तेणं२।
सव्वे वि सव्व-कालं तिगरण-सुद्धेण नमह जइ-गुण-प्पवरे३।। एतो नेव्वाणंगं४ नेव्वाणंगमयतीति निव्वाणगं।।
पगयं पसत्थ-वयणं पहाण-वयणंच पवयणं नमह सया५॥ नमह य अनुओग-धरं जुग-प्पहाणं पहाण नाणीण मयं६।।
सव्व-सइ-सत्थ-कुसलं दंसन-नाणोवओग-मग्गम्मिठियं ।। जस्स मुह-निज्झरामय-मय-वस-गंधाहिवासिया इव भमरा ।
नाण-मयरंद-तिसिया रत्ति७ दिया य मुनिवरा सेवंति सया।। स-समय-पर-समयागम-लिवि-गणिय-च्छंद-सद्द-निम्माओ ।
दससु वि दिसासुजस्स य अनु ओ गो८ भभइ अनुवमो जस-पडहो ।। नाणाणं नाणीण य हेऊण९ य पमाण-गणहराण य पुच्छा।
अविसेसओ विसेसा विसेसियाऽऽव स्स य म्मि अनुवम-मइणा ॥ जेन य छेय सुय त्था आवत्ती-दान-विरयणा जत्तेणं।
पुरिस-विसेसेणं१० फुडा निज्जूढा जीयदान कप्पम्मिविही ।। पर-समयागम-निउणं सुसमिय-सु-समण-समाहि-मग्गेण गयं ।
जिनभद्दखमासमणं खमासमणाणं११ निहाणमिव एकं ।। तं नमिउं मय-महणं मानरिहं लोभ-वज्जियं जिय-रोसं।
तेन१२ य जीय-विरइय-गाहाणं विवरणं भणिहामि जहत्यं ।। चू. को वि सीसो विनीओ आवस्सय-दसकालिय-उद्धारज्झयणा-ऽऽयार-निसीह-सूयगडदसाकप्प-ववहार-माइयं अंग-पविलु बाहिरं च सुत्तओ अत्थओ य अहिजिऊण गुरुमुवगम्म
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(१)
अनुजाणावेऊण बारसावत्त-कय- किइकम्मो पायवडिओ ठिओ कर-यल-जुयलं मत्थए ठवेउं विन्नवेइ - 'भगवं! कप्प-ववहार- कप्पियाकप्पिय- चुल्लकप्प-महाकप्पसुय- निसीहाइएसु छेद-सुत्तेसु अइ- वित्थरेइ पच्छित्तं भणियं । पइ दिवसं च तेन असमत्थो विसोहिं काउं । मइ-वामोहो य से भवइ १३ अन्नन्न १४ गंथेसु१५ । नाणाइयारेसु१६ आवत्ती का, कम्मि वा कं दानं दिजइति । एवं वियाणिऊण, जहा अपरिमूढो अप्पणो परस्स य अइयार- विसोहिं करेमि, तहा पसायं करेह १ ति । तओ गुरुणा बहु-स्य - चिर-पव्वइय- कप्पियाइएहिं गुणेहिं संजुत्तं अप्पत्तापत्त-वत्त- तिन्तिणियचल-चित्तादि-दोस-विरहियं च नाऊण 'जीयववहारस्स एस जोगो' त्ति गुरुणा भण्णए १ 'सुण भव्य सत्ता ! असुह-कम्म-मल-मइलियस्स परम-विसोहणं जी य व व हा रं' ति । बहु-विग्घाणि सेयाणि इमं च सत्यं परम-सेयं । तेन कय-मंगलोवयारेहिं सत्यमारभेयव्वं । तं च आरभमाणो गुरु मंगलत्थं भणइमू. (9)
१२
कय-पवयण-पणामो वोच्छं पच्छित्तदानं-संखेवं ।
जीयव्यवहार-गयं जीयस्स विसोहणं परमं ॥
छू. 'havarr पराय वयणं ति वा, पहाण-वयणं ति वा, पसत्य-वयणं ति वा पवयणं । पवुच्चति तेन जीवादयो पयत्था इति पवयणं । तहिं वा अहिगरण-भूए । पवदतीति पवयणं
वि संघ । प-वणं ति वा तदुवओगाण पन्नत्ताओ संघो त्ति जं भणियं होइ । जेन तं सुयं तम्मि पट्ठियं, अनन्न तदुवओगाओत्ति । तंच सामाइयाइ-बिन्दुसार-पवज्जसाणं अंगाणंगपविट्ठ सव्वं सुय - नाणं पवयणं ति । पणमणं, पणामो, पूया इति एगट्ठिय३ । कओ पवयण-प्पणामो जेन सोहं कय-पवयण-प्पमाणो । वोच्छं भणामि । पावं छिंदंतीति पायच्छित्तं ४ । चित्तं वा जीवो भण्णइ । पाएण वा वि चित्तं सोहइ अइयार-मल-मइलियं, तेन पायच्छित्तं । पायए५ चकारस्स छकारो लक्खणिओ । तस्स पायच्छित्तस्स दानं । तस्स संखेवं संगहं । जीय६-ववहारकयं । जीयस्सेत्ति वत्तनुवत्त- पत्तो बहुसो आसेविओ महाजनेन७ जीय-ववहारो भण्णइ । तेन जीय-ववहारेण जं कयं, उवइवं दिन्नं वा । जीय-ववहार गयं वा, अनुपविट्टं ति भणियं होइ । जीव पाणधारणे । जम्हा जीविसु जीविसु जीवन्ति जीविस्संति, तम्हा जीवेत्ति वत्तव्वं सिया । सव्व-कालमुवओगलक्खणत्तणओ जीवो। तस्स जीवस्स विसेसेण सोहणं । किं कओ विसेसो ? । अन्ने वि मरुयादीया पायच्छित्तं देतिं धूल-बुद्धिणो जीव-घायम्मि कत्थइ सामत्रेण; न पुन संघट्टण-परितावणोद्दवणभेण सव्वेसिमेगिंदियाईणं तसपजवसाणाणं दाउं जाणंति । उवएसो वा तेसिं समए एरिसो नत्थि । इह पुन सासने सव्वत्थि त्ति काउं विसेसे ण सोहणं भण्णइ । जहा य पलास-खारोदगाइ वत्थ-मलस्स सोहणं, तहा कम्म-मल-मइलियस्स जीवस्स जीय-ववहार-निद्दिट्ठं पायच्छित्तं । परमंपहाण, पगिट्ठमिति वा । न अन्नत्थ एरिसं ति जं भणियं होइ ।
एत्थ सीसो भइ- 'अन्ने वि किमत्थि ववहारा, जेन विसेसिज्ज - जीयववहारं गयं ति ? | विसेसणं च सइ संभवे वभिचारे वा कज्जइ । गुरू भाइ- 'आमं, अन्नेवि चत्तारि ववहारा अत्थि; तं जहा आगम सुय आणा-धारणा; पुव्वाणु-पुवीए जीयववहारो एएसिं पञ्चमो ।' सीसो भणइ'आगम-ववहाराईणं जीयववहार-पजवसाणाणं को पइ विसेसो ? ।' गुरू भणइ
आगम-ववहारिणो छज्जणा ; तं जहा - केवल - मन- ओहिनाणी चोद्दस दस नव-पुव्वी एए। सुय
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूलं-१
ववहारो पुन अवसेस-पुटवी एक्कारसंगिणो आकप्प-ववहारा अवसेस-सुए य अहिगय-सुत्तत्था सुय-ववहारिणो त्ति । आणा-यवहारो-गीयायरिया आसेविय-सत्थत्था खीणजंधा-बला दो वि जना पगिट्ठदेसंतर-निवासिणो अन्नोन्न-समीवमसमत्था गंतुं जया, तया मइ धारणा-कुसलं अगैयत्थसीसं गूढत्येहिं अइयार-पयासेवणेहि पेसेइ८ त्ति । जहा
पढमस्स य कजस्स पमेण पएण सेवियं जंतं९ । पढमे छक्के अब्भंतरंतु पढम भवे ठाणं । पढमस्स य कज्जस्स पढमेण पएण सेवियं होज्जा । पढमे छक्के अब्भंतर तु सेसेसु वि पएसु॥ पढमस्स य कजस्स पढमेण पएण सेवियं होज्जा । बिइए छक्के अब्भंतरं तु पढमं भवे ठाणं ॥ पढमस्स य कज्जस्स पढ़मेण पएण सेवियं होज्जा । बिइए छक्के अब्भतरंतु सेसेसु विपएसु ।। पढमस्स य कज्जस्स पढमेण पएण सेवियं होज्जा । तइए छक्के अभंतरं तु पढमं भवे ठाणं ॥ पढमस्स य कजस्स पढमेण पएण सेवियं होजा । तइएछक्के अभंतरं तु सेसेसु विपएसु॥ एवं पढमममुंचंतेण बिइय-तइयमाइजा दसमं । पुढविक्काइयाईसु पुनो वि उच्चारणियाई।। बिइयस्स य कजस्स पढमेण पएण सेवियं होज्जा । पढमे छक्के अब्मंतरं तु पढमं भवे ठाणं ॥ ___-एवं विइयस्स वि । एयाए चेव परिवाडीए सव्वाओ गाहाओ भाणियव्याओपढमं ठाणं दप्पो दप्पो च्चिय तस्स वी भवे पढमं । मपढमंछक्कव्वयाई पाणाइवाओ तहिं पढमं । एवं तु मुसावाओ अदत्त-मेहुण-परिग्गहो चेव । बिइ-छक्के पुढवाई तइ-छक्के होंति कप्पाई॥
एवंदप्प-पयम्मी दप्पेणं चारियाई अट्ठरस । एवमकप्पाईसु वि एकेके होन्ति अट्ठरस ॥ बिइयंकजंकप्पोपढमपयं तस्य दंसननिमित्तंर । पढमेश्छक्विवयाइंतस्थ उ पढमंतुपाणवहो ।
दंसणममुयंतेणं४ पुव्वकमेणेव चारिणज्जाणि । अट्ठारस ठाणाई एवं नाणाइ एक्केक्के ।। चउवीसट्ठारसया एवं एए भवंति कप्पम्मि । दस होंती दप्पम्मी सव्वसमासे यमुन संखं ।। -दुविहा पडिसेवणा-दप्पिया, कप्पिया य । दप्पिया दसविहा । तं-जहा -
दप्प अकप्प निरालम्ब चियत्ते अप्पसत्य वीसत्थे।
अपरिच्छिय७-ऽकडजोगी८ निरनुतावीय निस्संको। तत्थ दप्पो-धावणडेवणाई।अकप्पो जं अविहीए९ सेवइ । निरालंबो-आलंबनरहिओ सेवइ। चियत्तेत्ति१०-संजमाहिकारियाणिछड्डेऊण सेवइ, सत्यक्तकृत्यः । अप्पसत्थेत्ति११-अप्रशस्तेन भावेन सेवइ । वीसत्थो-इहलोग-परलोगस्सनभायइ।अपरिच्छियत्ति-कजा-कज्जाइंअपरिक्खिउण सेवइ । अकडजोगी-जोगं अकाऊण१२ सेवइ । निरनुतावी-जो अकिञ्चं काऊण नाणुतप्पइ; जहा मए दुट्ट कयं । निस्संको१३-जोनिस्संकितो सेवइ एसा१४ दप्पिया।कप्पिया चउवीसविहा; दसणनाणचरित्ते तवसंजमसमिइगुत्तिहेउं वा। साहम्मियवच्छल्लतगेण कुलओ गणस्सेव ।।
संघस्सायरियस्स य असहुस्स गिलाणबालवुड्सस्स ।
उदयग्गिचोरसावयभय१५ कतारावाई१६ वसने ।। एएहिं कारणेहिं जो पडिसेवेइ सा कप्पिया पडिसेवणा । किं पुन पडिसेवियव्यं ?।' 'इमाई अट्ठारस पयाई।' तं-जहा. वयछक्क-कायछक्कं अक्कप्पो गिहिभायणं । पलियंकनिसेज्जा य१७सिणाणं सोभवजणं ॥ __- सब्बसमासे य मुण१८ सुसंखं १८० दप्पिया, कप्पिया ४३२॥
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
९४
जीतकल्प-छेदसूत्रम् - (१)
सोऊण तस्स पडिसेवणं तु आलोयणं कम्म १९ विहिं च । आगमपुरिसज्जायं परियायबलं २० च खेत्तं च ॥
अवधारेउं सीसो गंतूण यसो तओ गुरुसगासे । तेसि निवेएइ तहा जहानुपुथ्वी तयं सव्वं ॥ सो ववहारविहिन्नू अनुमजित्ता२१ सुओवएसेणं२२ । सीसस्स देइ आणं तस्स इमं देइ पच्छित्तं । पढमस्स य कज्जस्स २३ दसविहमालोयणं निसामेत्ता । नक्खते भे पीला सुके मासे २४ तवं कुणह ।। पढमस्स य कज्जस्स दसविहमालीयणं २५ निसामेत्ता । नक्खते भे पीला चाउम्मासे २६ तवं कुणह ।। पढमस्स य कज्जस्स दसविहमालोयणं निसामेत्ता । नक्खत्ते भे पीला छम्मासतवं कुणह सुक्के ।। एवं ता उधाए अनुधाए तानि चैव कण्हम्मि । मास चउमास छ मासियाणि छेदंर अओ चोच्छं || छिंदंतु तयं भाणं गच्छंतु तवस्स साहुणो मूलं । अव्वावडावगच्छे अधीइया ३ वावि विहरंतु ।। छब्भागंगुल४ पणए५ दसभाए६ ति भाग अट्ठपन्नरसे । वीसाए तिभागूणं छमागणं तु पणवीसे७ ॥
मास चउमास छक्के अंगुल चउगे तहेव छक्कं तु । एए छेयविभागा नायव्वाऽहक्कमेणं तु ॥ बिइयस्स य कजस्स तहियं चउवीसयं निसामेत्ता । आउत्त नमोक्कारा हवंतु एवं भनिज्जाहि८ ।। एवं नाऊण तहि जहोवएसेण देइ पच्छित्तं । आणाए एस भणिओ९ ववहारो धीरपुरिसेहिं ॥
एवं सो आयरिओ दव्यखेत्तकालाभावसंघयणधिइ १० बलाइयं च परिपुच्छिऊण सयं गमनं, सीसं वाऽगीयत्वं पेसेइ अविजमाणे वा तस्सेव पेसवितस्स निगूढमेव अतिचारविसोहिं पेसेइ ।
धारणाववहारो-संविग्गेण गीयत्थेणायरिएणं दव्वखेत्तकालभावपुरिस ११ पडिसेवणासु १२ अवलोएऊण जम्मिजं अवराहे दिनं पच्छित्तं तं पासिऊण अन्नो वि तेसु चैव दव्वाइएसु तारिसावराहे तं चैव पच्छित्तं देइ; एस धारणाववहारो। अहवा वेयावच्चगरस्स १८ गच्छोवग्गहकारिणो फड्डुगपइणो वा संविग्गस्स देसदरिसणसहायरस वा बहुसो पडितप्पियस्स अवसेस सुयानुओगस्स १४ उचियपायच्छित्तड्डाणदानधारणं धारणाववहारो भन्नइ ।
पंचमो जीवववहारो - सो पुन दव्वखेत्तकालभावपुरिसपडिसेवणानवत्ति सरीर-संघयणधीबलपरिहानिं वावेक्खिऊण तहा १५ पायच्छित्तदानं ६ जीयं १७, जो वा जम्मि गच्छे केणइ कारणेन सुयाइरित्तो पायच्छित्त-विसेसो पवत्तिओ अन्नेहिं य१८ बहूहिं अनुवत्तिओ नय पडिसिद्धो ।
वत्तणुवत्तपवत्तो बहुसो आसेविओ महानेन । एसो उ जीयकप्पो पंचमओ होइ ववहारी ।। जयंति वा करनिजं ति वा आयरनिज्जं ति वा एगद्वं । जीवेइ १० वा तिविहे वि काले तेन जीयं २ ० । सुत्ताओ पुन हीनं समं अइरित्तं वा जीयदानमिति २१ । पंचसु वि पुन ववहारेसु विज्रमाणेसु आगमेन ववहारं ववहरेज्जा, न सेसेहिं । एवं सुएणं, आणाए, धारणाए, जाव जीयववहारेणं । पुव्विल्लेहिं ववहारं ववहरेज्जा न सेसेहिं२२ ति । किं कारणं ? आगमववहारी अइसइणो संकिलिस्समाणं विसुज्झमाणं अवट्ठियपरिणामं वा पञ्चक्खमुवलभंति, तावइय च से दिंति२३
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूलं- 9
जावइएण विसुज्झइ; सुत्तभणियाओ अहियं ऊनं तम्पत्तं वा; न सुयमणुवत्तए । जे पुन सुयववहारी ते सुयमनुवत्तमाणा इंगिआगार-वत्त- नेत्त वयण-विगाराइएहिं २४ भावमुव- लक्खिऊण २५ तिक्खुत्तो अइयारं आलोयावेऊण; तं जहा सुओवएसेण पलिउञ्चियमपलिउञ्चियं वा आलोयणाकाले जं जहा आलोएज्जा तं तहा सुओवएसेण ववहरन्तीति । एस२६ सुयववहारो। २७ सुयाभावे आणाए ववहारं बबहरेज्जा । आणाववहारो वि सुयववहारानुसरिसो केवलं २८ निगूढाइयारविसेसेण२९ विसेसिओ ३० । धारणाववहारो वि सुयववहाराणुसरिसो, केवलं सुओवएसेण ३१ उचियपयाणं वेयावच्चकराईणमणुग्गहत्थो ३२ विसेसिओ । सुयववहारेगदेसो ३३ धारणाववहारो त्ति । धारणानंतरं जीयववहारो। सव्वत्थ य जीयववहारोऽनुवत्तए। दव्वखेत्तकाल-भावपुरिसपडिसेवणाधिइसंधयणावत्तिरूवं परूयेऊण पंचविहववहारमज्झे जीयववहारेण पगयं । जेन सो सावेक्खो चिरं धानुवत्तिरसतीति । पू. (२)
संवर-विनिजराओ मोक्खस्स पहो, तवो पहो तासिं । तवसो य पहाणंगं पच्छित्तं, जं च नाणस्स ॥
चू. एईसे गाहाए सम्बन्धो । सीसो भणइ-'सम्मदंसण-नाणचरणसंवरविनिज्जरतवपयत्था पहाणा, ते सव्वे वि मोत्तुं तवेगदेसं पायच्छित्तं वक्खाणेउमुज्जया किमत्थं तुब्भे त्ति ?' । आयरिओ भणड़'पारंपरिएण चरणपयत्थस्स विसोहिकारणं पायच्छित्तं । चरणविसुद्धीए य कसिणकम्मपडलुव्वेल्लनानंतरं अव्वाबाहेक्कंति यच्चंतिय-परमसमसुहलक्खणो मोक्खो संपाविजइत्ति काउं पायच्छित्तमेव भण्णइ ।' संवरणं संवरं ढक्कणं पिहाणं ति एगट्ठा। विसेसेन निज्जरणं विनिजरणं । विनिजरा सोहणमिति एगठ्ठे । संवरण नवस्स कम्मस्स अनायाणं । निज्जराए पुव्वोवचियसुहासुहकम्पोग्गलपरिसाडो । अहवा विसेसियं भण्णइ-मिच्छादंसणाविरइकसायपमायजोगनिरोहो संवरो | कहं ? | मिच्छत्तावरोहेणं सम्मत्तपडिवत्तीए मिच्छत्तनिमित्तासवनिमित्तकम्मणो संवरणं कयं भवइ | एवं विरइपडिवत्तीए अविरइपञ्चयं कम्मं पच्चक्खायं भवइ । तहा कसाविवज्रणेण तन्निमित्तयं कम्मं वज्जियं होइ। तहा इंदिय-विगहा निद्दा- मज्ज- पमायासव-निरोहदारेण तप्पच्चयस्स कम्मणो निरोहो कओ भवइ । धावन - वग्गन - डेवन-लंघन - फोडणाइ- असुह-चेट्ठा - निवित्तीए कायजोगासवलद्धपवेसस्स कम्पुणो निरोहो भवइ । तहा हिंस- फरुसा लिय-पिसुण- असब्भूयडंभ-सढ- छलाइ-वायानि रोहेण तप्पञ्चयं कम्मं पञ्चक्खायं होइ तहा ईसा - Sमरिस-भय-सोगमिच्छाभिसंधाण-राग-दोसाकुसल संकप्पाइनिरोहेण तन्निमित्तं कम्मं वज्जियं होइ ।
निजरा पुन गुत्ति-समिइ- समणधम्म-भावना-मूलगुण-उत्तरगुण-परीसहोवसग्गाहिया सणरयस्स भवइ । गुत्ती तिविहा मणाइ । समिइ पंचविहा इरियाइ । समणधम्मो दसविहो खमाइ । भावना दुवालसविहा अनिच्चाइ | मूलगुणा पंचविहा पाणाइवायाइ-निवित्ती । उत्तरगुणा पिंडविसुद्धिमाइया । परीसहा बावीसं छुहाइया । उवसग्गा सोलस । हासा पदोसा वीमंसा पुढोवेमाया दिव्वा एए। हासा पदोसा वीमंसा कुसीलपडिसेवणा एए मानुसा । भया पदोसा आहारहेऊ अवच्चलेण सारक्खणया एए तेरिच्छा । घट्टणया थंभणया लेसणया पवडणया एए आयसंचेयणिया । सो य संवरो दुविहो - देसे सव्वे य। निजरा वि दुविहा देसे सव्वे य । जोगनिरोहकाले सेलेसि पडिवन्नस्स दुचरिमचरिमसमए सव्वसंवरो सव्वनिज्जरा य । सेसकाले देससंवरी देसनिजरा य । एवं
९५
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(२) 'संवरविनिचराओ' उभयमवि 'मोक्खस्स पहो' मग्गो हेऊमोक्खकारणंमोक्खमग्गोत्ति। 'तासिं' पुन संवरविनिजराणं 'तवो पहो' हेऊ कारणं ति । तस्स य 'तवस्स पहाणमंग पच्छित्तं', जेन पच्छित्तेदुवालसविहोवितवोअनुवत्तइ । तवस्सकारणंपहाणंपच्छितोतवोकारणसंवरविनिजराणं। संवरविनिजराओ मोक्खस्स कारणमिति । 'जंच नाणस्से' त्ति उत्तरगाहाए सह संवज्झए। मू. (३) सारो चरणं, तस्स वि नेव्याणं, चरण-सोहणत्यं च ।
पच्छित्तं, तेन तयं नेयं मोक्खत्थिनाऽवस्सं ।। चू. सामाइयाइयस्स बिन्दुसारपज्जवसाणस्स नाणस्स सारो चरणं' । चरणस्स पुन निव्वाणं सारो । निव्वाणस्स अनंतरकारणं चरणं, कारणकारणं नाणं । चरणस्स कारणं नाणमनंतरं । नाणाओ चरणं; चरणाओनिव्वाणं ति। नाणविसुद्धीएचरण विसुद्धी, चरणविसुद्धीए निव्वाणफलावत्ती भवइ । चरणविसुद्धी पुन पच्छित्ताहीणा । अओ निव्वाणचरणऽस्थिणा पच्छित्तं 'नेयं' जाणियव्व अवस्संभवइ । मू. (४) तंदसविहमालोयण पडिकमणोभय विवेग बोस्सग्गे
तव छेय मूल अनवट्ठया य पारश्चिए चेव ।। घू. तमिति अनंतरगाहानिद्दिष्ठं पच्छित्तं सव्वनामसद्देण सम्बज्झइ । 'तं' पच्छित्तं 'दसविहं' दसमेयं दसविकप्पं ।तंजहा-आलोयणारिहं, पडिक्कमणारिहं, तदुभय-विवेगोसग्गारिहं, तवारिहं, छेयारिहं, मूलारिहं, अणवट्ठप्पारिहं, पारंचियारिहं चेति । तत्थ य आलोयणारिहं-आ मज्जायाए वट्टइ । का सा मज्जाया?
जह बालो जंपंतो कजमकजंच उजुओ उज्जुओ भणइ।
__तंतह आलोएज्जा माया-मय-विष्यमुक्को उ ।। एसा मजाया । आलोयणं पगासीकरणं समुदायत्थो । गुरुपञ्चक्खीकरणं मज्जायाए ।जं पावं आलोइयमेत्तेणं चेव सुज्झइ, एयं आलेयणारिहं ।। पडिक्कमणारिहं-जं मिच्छादुक्कडमेत्तेन चेव सुज्झइन आलोइज्जइ; जहा सहसा अनुवउत्तेणंखेलसिघाणाइयं परिट्ठवियं नय हिंसाइयं दोसमावनो तत्थ मिच्छादुक्कडं भणइ, एयं पडिक्कमणारिहं ।। तदुभयारिहं-जंपडिसेविय गुरूणोआलोइजइ, गुरुसंदिट्ठो य पडिक्कमइ त्ति पच्छा मिच्छा दुक्कडं ति भणइ, एयं तदुभयारिहं ।३। विवेगारिहंविगिंचमाणोविहीएतमइयारंसोहेइ जत्थ, एयंविवेगारिहं।।विउसग्गारिहं-जंकायचेट्ठानिरोहोव
ओगमेत्तेण चेव सुज्झइ, जहा दुस्सुमणाइयं, एयं विउसग्गारिहं । ५। तवारिहं-जम्मि पडिसेविए निव्वीयाइओ छम्मासपज्जवसाणो तवो दिज्जइ, एयं तवारिहं ।६। छेयारिहं-जम्मि य पडिसेविए संदूसियपुवपरियायदेसावछेयणंकीरइ, नाणावि-हवाहिसंदूसियंगोवंगछेयणमिवसेससरीरावयवपरिपालणत्थं, तहेहावि सेसपरियायरक्खणत्थं, एयं छेयारिहं ।७। मूलारिहं-जेन पडिसेविएन पुनो महव्वयारोवण निरवसेस परियायावणयनानंतरं कीरइ, एयं मूलारिहं ।।अनवट्ठप्पारिहंजम्मि पडिसेविए उवट्ठावणा अजोगो, कंचि कालं न वएसु ठाविञ्जइ; जाव पइविसिट्ठतवो न चिन्नो, पच्छायचिन्नतवो तद्दोसोवरओ वएसु ठाविजइएवं अनवट्टप्पारिहं।९। पारंचियारिहंअंचुगइ-पूयणेसु, पारंअञ्चइ तवाईणं जम्मिपडिसेविए लिंगखेत्तकालविसिट्ठाणं, तं पारंचियारिहं 1१०। एस एस संखेवओ पिण्डत्यो दसण्ह वि पयाणं भणिओ । सट्टाणे सट्ठाणे वित्थरेण वि
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूलं-४
९७
भासियव्यो । एएहिं चेव पएहिं विवरिएहिं जीयववहारो समप्पइ । संपयं जहक्कम-निद्दिट्ठाणं दसण्ह विपयाणं विवरण भण्णइ कमेण चेव । तत्य पढमं पयं 'आलोयण'त्ति । तस्स सरूव निरूवणत्यं मू. (५) करणिज्जा जे जोगा तेसुवउत्तस्स निरइयारस्स।
छउमत्थस्स विसोही जइणो आलोयणा भणिया । घू. 'करणिज्जा' नाम अवस्स-कायब्वा । 'जे' इति अनिद्दिट्ठनिद्देसो । 'जोगा' इति किरियाओ सुओवरइटाओ संजमहेउगाओ कम्मनिज्जरणत्थं । तेसु' अनंतरनिद्दिढेसु उवउत्तस्स' पवत्तस्स। अहवा जोगा इति मण-वइ-कायजोगा एएहिंतो किरिया अनन्ना भवती ति तस्सहचरियत्ताओ। जोगो विरियं थामो उच्छाह परक्कमो तहा चेट्टा । सत्ती सामत्थ ति य जोगस्स हवन्ति पञ्जाया ।। ___ कायजोगो कहं कायव्यो ?। कुम्मो इव अल्लीणपल्लीणगुत्ते सुप्पणिहियपाणिपाए । अहवा, उद्घ8 पायं रीएज्जा, तिरिच्छं वा कपायं रीएज्जा, साहटुपायं रीएज्जा । एवं कायजोगो करनिजो। वइजोगो विएवं करनिजो
जा यऽसमान वत्तव्या सच्चामोसा य जा मुसा । जा य बुद्धेहिं नाइण्णा न तंभासेज्ज पनवं ।।
मनजोगो वि एवं करनिजो-अकुसलमननिरोहो कुसलमनउदीरणाय।निरइयारस्सेव संखेवेण मुहपोत्तियाइ-पडिलेहणपमञ्जणाईजाजा संजमसामायारीगया किरिया सासव्वा करणिजजोगसद्दवच्चा होइ । अहोरत्तभंतरानुढेया । 'निरइयारस्स' अदुभावस्स । 'छउमत्थस्से' त्ति परोक्खनाणिणो । सुओवएसानुसारेण सेसकिरियाकलावाणुट्ठाणपरायणस्स । “विसोही' कम्मबंधनिवित्ती निसल्लया वा । 'जइणो' जयमाणस्स अप्पमत्तस्स । 'आलोयणा भणिया' जिणिंदगनहरेहिं । सीसो भणइ-निरइयारोनियमाजईचेव होइतो किमत्थं जइग्गहणं?' भण्णइ'हेउ-हेउमभावेणं वक्खाणं कायव्वं । निरइयारलक्खणाओ चेव हेउओ सो जयमाणो जइत्ति लब्भइ, तेन दोण्हवि गहणं । अह वा जइत्ति सामनाभिहाणं । तं निरइयारत्तणेण विसेसिजइ निरइयारो जइत्ति । पुनो वि सीसो-'ते' य जया उवउत्तो निरइयारो य करेइ । करणिता यते। तो तत्य का विसोही आलोइएअनालोइएवा?'गुरूभणइ-'तस्थजाचेट्ठानिमित्ता सुहुमाआसवकिरिया, सुहमपमायनिमित्ता वा अनुवलक्खिया ताओ सुज्झन्ति आलोयणा मेतेण' । सो पुन गुरू-संदिट्ठो असंदिट्ठोवापुव्वं वा आलोएज्जा, कजसमत्तीएवाआलोएजा। अहवा पुब्बिंपिपच्छा विआलोएजा। मू. (६) आहाराइ-ग्गहणे तह बहिया निग्गमेसुऽनेगेसु ॥
उच्चार-विहारावणि-चेइय-जइ-वंदनाईसु॥ घू. अनंतरगाहाए करणिजजोगनिद्देसमेत्तं भणियं, संपयं पुन नामग्गाहं करणिज्जा जोगा भण्णंति। केते करणिजाजोगा?।इमे-आहारोआईए जेसिंगहणाणं तानि 'आहाराइ गहणाणि'। एगवयणेन निद्देसो कओ । आइग्गहणेण सेजासंथारवस्थ-पायपुंछणपडिग्गहगाइ ओहियओवग्गहिओ य सेसो उवही घेप्पइ । 'तह बहियानिग्गमेसु नेगेसु' गिलाणआयरियबालदुब्बलसेहखवग असहुपाओग्गो सहगहणनिमित्तं निगमने । गहणं तु गुरुमापुच्छिऊणगुरूणाणुनाओ, सुओवएसेण उवउत्तो, विहीए गिहिऊण; तओ जहावहिी गहियमालोएंतो (2317
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(६)
सुद्धो । सीसो भणइ-'जइ गहणे अविसुद्धी, सुद्धी य आलोइए; एवं गहणमेव मा करेउ' । गुरू भणइ-'जइ गहणं न करेइ तओ आयरिओवज्झायाइ-कुलगणसंघसाहम्मि-यदंसणनाणचरित्ततवसंजमाईणंववच्छेओ-भंगो हवइ।तेनावस्संगहणं विहीएकायव्वं' अहवाएयंसव्वं आहाराइगहणेन गहियं । इमो पुनो वहियानिग्गमोऽनेगो भण्णइ । गुरुमूलाओ सेजाओ वा कुलगणसंघचेइयदुविहभेय तहव्वविणासनिवारणाई।अहवापीढफलगसेजासंथारपाडिहारियगहियप्पणत्थं वा निग्गमं करेजा । अहवा एयाइं निग्गमकारणाई । 'उच्चारविहारावणि' ति उच्चारभूमिविहारभूमीओ सण्णा-सज्झायसनियाओ । चेइयवंदननिमित्तं आसनं दूरं वा गच्छेजा । साहूणं पुन अपुब्बबहुस्सुय संविग्गाणं वंदण संसयचोच्छेयत्थं वा गच्छेज्जा । आइसद्देणं सष्टासन्नायगओसन्नविहारीणं वा सद्धावद्धावणत्थं साहम्मियाणं वा संजमउच्छाहनिमित्तं गच्छेजा। मू. (७) जंचऽनं करनिजं जइणो हत्थ-सय-बाहिरायरियं ।
अवियडियम्मि असुद्धो, आलोएंतो तयं सुद्धो।। चू, 'जं चनं ति पुव्वगाहामणियाओ वइरितं ति; तं सव्वं च सद्देण समुच्चिजइ । तं च खेत्तपडिलेहणथंडिलसेहनिक्खमणायरियसलेहणाई हत्यसयाओपरेणंजंआयरियं, तमायरित्ता ससिइगुत्तिविसुद्धि निमित्तं अवस्सं आलोएयव्वं । जं पुन हत्यसयमंतरायरियं तत्थ किंचि आलोइज्जइ, किंचि नालोइज्जइ । जहा पासवणखेलसिंघाणजल्ल निविसनुट्ठाणवियम्भणाकुञ्चन पसारणोसासणीसासचेट्ठाइ किञ्चि कजं नालोइज्जइ । पासवणं पुन पुव्वमापुच्छिऊण वोसिरइ। 'अवियडियम्मि' अनालोइयम्मि, असुद्धो साइयारो, आलोएंतो पुन तं कझं आयरियस्स सुद्धो निरइयारोत्ति मणिय होइ। मू. (८) कारण-विनिग्गयस्स स स-गणाओ पर-गणागयस्स विय।
उवसंपया-विहारे आलोयण-निरइयारस्स ।। चू. 'कारणविनिग्गयस्स' त्ति। दुविहो निग्गमो गच्छाओ-कारणेन, अकारणेन य । असिवओमरायदुट्ठगिलाणुत्तिमट्ठायरियपेसणाइकारणिओ। चक्कथूम-पडिमा-महिमा-जम्म-निक्खवणनाण-निव्वाण-भूमि-सन्नायग-वइग-संखडिपेहाइ निक्कारणिओ। कारणविनिग्गयस्स । 'च' सद्दो आलोयणाइपयंसमुच्चिणइनिरइयारस्स गुत्तिसमिइविसुद्धस्सकारणेण विनिग्गयस्स आलोयणमेत्ताओ चेव सुद्धी होइ । सा य आलोयणा-ओहओ विभागओ य । ओहालोयणा अद्धमासब्भंतरागयस्स हवइ । तं चागयमेत्तो चेव इरियावहियापडिक्वंतो समुद्देसवेलाए आलोएइ । आलोइयमेत्ते चैव सुज्झइ निरइयारो । साय ओहालोयणा इमा
अप्पा मूलगुणेसुं विराधना अप्प उत्तरगुणेसु । अप्पा पासत्याइसु दानग्गहसंपओगोहा ।।
एवं विहालोयणेण सुद्धोहोइ।अनम्मिवेलाए विभागेनअद्धमासपरेणागयस्स।विभागालोयणा निरइयारस्स वि । एवं 'सगणाओ' कारणनिग्गयस्स आलोइए सुद्धी; 'परगणागयस्स विय' ति। सगणो एगसंभोइया, परगणो अन्नसंभोइया।ते संविग्गावा असंविग्गा वा। संविग्गाओआगयस्स निरइयारस्स वि अवस्समेव विभागालोयणा । आलोयणाए य सुद्धो । ‘उवसंपय' त्ति । सा य उवसंपया पंचविहा । तं-जहा-सुओवसंपया, सुहदुक्खोवसंपया, खेत्तोवसंपया, मग्गोवसंपया, विनओवसंपया यति । पंचविहाए वि तप्पढमयाए उवसंपज्जमाणेण निरइयारेणावि आलोयणा
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूलं-८ विभागेन दायव्वा।सोयआलोयणाएचेव सुद्धो। विहारे तिएगसंभोइया फडगपईगीयत्थायरिया एगाह-पनग-पक्ख-चउम्मास-संवच्छरिएसुजत्थ वा मिलन्ति तत्य निरइयारा वि विहारालोयणं देति । अन्नोन्नस्स विहारे विआलोयणाए सुज्झइ सव्वत्थ 'निरइयारस्से' त्तिएयंपयं सम्बज्झइ। एवमेयं आलोयणारिहं भणियं ।। इदानि पडिक्कमणारिहं भण्णइ । जेसु ठाणेसु खलियस्स मिच्छादुक्कडारोवणा होइ तट्ठाणसरूव निरूवणत्थं गाहा भण्णइ । मू. (९) गुत्ती-समिह-पमाए गुरुणो आसादना विनय-मंगे
इच्छाईणमकरणे लहुस मुसाऽदिन-मुच्छासु ।। घू. गुत्ति त्ति तिन्नि गुत्तिओ मन-वइ-कायसन्नाओ । समिईओ इरिया-भासा-एसणाआयाणनिक्खेवण उच्चारपासवणाइपरिठ्ठवण-नामाओ पंच । एएसु अट्ठसुठाणेसुपमाआ की होज्जा । मनेन दुचिंतियाई। वईए दुब्भासियाई, कारण दुच्चेट्टयाइं । इरियाए कहकहेंतो गच्छेज्जा, भासाए ढड्डरगिहत्य-भासाई,एसणाए भिक्खागहणकाले अनुवउतो,नपमज्जइआयाण-निक्खेवेसु अपडिलेहिय-थंडिले उच्चाराइ परिट्ठवेजा । 'गुरुणो आसायण' ति । गिणाति सत्यमिति गुरू । तस्स आसायणा कया। का? अहिक्खेवो परिभवो वा जच्चाइगुणहीनस्स । आयो नाणाइतियं, तस्स साडणाअवणयणं विनासो आसायणा भण्णइ ।आयरियाहिक्खेव-दारेणाहिक्खेवंतो आयं अप्पणो साडेइ तुसिणीय-हुंकार-जाइ-क-माइहिं । अहवा तिविहा आसायणामणेण पओसाइ, वायाए अंतरभासाइ, कारण जमलिय-पुरोगमण-संघट्टणाइ । “विनयभंगे' ति । विनओ अमुट्ठाणासनदानञ्जलिपग्गहवंदनाईओ। तस्स य भंगे । 'इच्छाईणमकरणे त्ति । इच्छा मिच्छा तहक्कारोआवस्सियाय निसीहिया आपच्छाणायपडिपच्छा छंदणाय निमंतणा उवसंपयाओय गिझंति। एयासिमकरणे ।लहुसगं वा मुसावायं वएज्जा । जहा-पयलाओल्ले मरुए पञ्चक्खाणेय गमनपरियाए । समुद्देससंखडीओ खुड्डग परिहारिय मुहीओ।।अवसगमने दिसासुंएगकुले चेव एक्कदव्वे वा । एए सव्वे वि पया लहुसमुसाभासणे होति ।। लहुसाऽदिन्नं पुन सुहुमं जत्थ जत्थ पनगावित्ती । तं-जहा-तण-डगल छार-मल्लग-लेवइत्तिरि-उग्गहण -चिट्ठणासु लेव-इत्तिरिउग्गहणट्ठाणेसु सुत्ताएसेण मासलहुं । तहावि इह लहुसगादिण्णं चेव भण्णइ । लहुसमुच्छा पुन ईसीसिममत्तंजत्थ सुहुमं, जहा-कागाइ-साण-गोणकप्पट्टग-सारक्खण-ममत्ताईसुदव्वेलहुसमुच्छा। खेत्तेओवास संथार-कुल-वसहि-गाम-नगररजाईसु।काले पुन मासकप्पोवरि निवासाइ ।भावेन राग-दोसाइ । एत्य जे मासलहुयट्ठाणा ते सव्वे घेपंति। मू. (१०) अविहीइ कास-जंभिय-खुय-वायासंकिलिट्ठ-कम्मेसु ।
कंदप्प-हास-विगहा-कसाय-विसयानुसंगेसु॥ घू. अविहीए हत्थमदाऊण कासइ मुहपोत्तियं वा । एवं जंभाइय-छीईएसुवि । 'वाय' त्ति पयं कम्म-सद्देण संबज्झइ।तंदुविहं-उई उड्डोयाई,अहोकुच्छिय-सद्दो।उड्डोए हत्थो दायव्वो मुहपोत्तिया वा । कुच्छिय-सद्द-निग्गमे पुन पुयावकड्डण लम्बनेन । एस विही, एयव्वइरित्तो अविही । 'असंकिलिट्ठकम्म' पुन छेयन-मेयन-संघसन-पीलन-अभिधाय-सिंचन-कायखाराइ-असुसिरसुसिरानंतर-परंपरभेयभिन्नं । 'कन्दप्पो' वाइओ काइओ वा । 'हासं' पसिद्धमेव । 'विग्गहा' इत्थि-भत्त-चोर-जनवयाइया । 'कसाया' कोहाई । 'विसयानुसंगो' सद्द-फरिस-रस-रूव
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
जीतकल्प-छेदसूत्रम् (११) गन्धासेवनमिति। मू. (११) खलियस्स य सम्वत्थ वि हिंसमनावजओ जयंतस्स।
सहसाउनाभोगेण व मिच्छाकारो पडिक्कमणं ।। धू. 'खलियस्स' अइयारावनस्स । सो य अइयारो सहसकारकओ अनाभोगकओ य । 'च' सद्दोपडिक्कमणारोवणंसमुच्छिणइ । 'सव्वत्थ वित्तिसन्चपएसुदिसणनाणचरित्ततवसमिइगुत्तिदियाइसुखलियस्स । हिंसमणावजओ' त्ति अकरेंतस्सजयणाजुत्तस्स । सहसक्कारानाभोगलक्खणं
पुब्बं अपासिऊणं छूढे पाए कुलिंगजं पासे । न य तरइ नियत्तेइंजोगं सहसाकरणमेयं । अत्रयर-पमाएणं असंपउत्तस्स नोवजुत्तस्स । इरियाइसु भूयत्येसु वट्टओ हो अनाभोगो।।
एवं सहसकाराणाभोगेहिं हिंसमनावजमाणोजयणोवउत्तो अइयारमावन्नो वि मिच्छादुक्कड़परिणओ सुद्धो। मू. (१२) आभोगेन वि तनुएसु नेह-भय-सोग-बाउसाईसु।
कंदप्प-हास-विगहाईएसु नेयं पडिक्कमणं ॥ चू. 'आभोगेने' त्ति परिफुडबुद्धीए वि । 'तनुएसु' थोवेसु, 'नेहाइसु ति सम्बन्धो । नेहो कप्पट्ठग-सन्नि-सन्नायगाइसु । भयं इहलोग-परलोग-आयाण-अकम्हा-आजीव-असिलोग-मरणसन्नियं । सोगो सच्चित्ताचित्तमीसदव्वाण संजोगेण विओगेन य कओ होजा । 'बाउसत्तं' सरीरसुस्सूसापरायणतंहत्थपायाइधोवणदारेण। 'आई' सद्देन कुसीलपासत्थो-सन्न-संसत्ता घेपन्ति। 'कंदप्पहासविगहा पुव्ववक्खाणिया । 'आइ' सद्देण कसायविसयानुसंगा गहिया । सव्वेसु वि एएसुतनुएसु 'नेयव्वं' जाणियब्वं । पडिक्कमणं पायच्छित्तंति भणियं होइ।एवं पडिक्कमणारिहं भणियं ।।इदानि तदुभयारिहंमू. (१३) संभम-भयाउरावइ-सहसाऽनाभोगऽनप्प-वसओ वा ।
सब-वयाईयारे तदुभयमासंकिए चेव ॥ चू. 'संभमो हत्थी-उदग-अगनिमाइओ। भयं दस्सु-मिलक्खु-वोहिय-मालवाइ-सगासाओ। 'आउरो' दिगिंछा-पिवासाईहिं । 'आवई चउव्विहा-दव्वखेत्तकालभावावई।दव्वावई दव्वं दुल्लहं। खेत्तावई वोच्छिन्नमडंबाई।कालावईओमाई।भावावई गुरुगिलाणाई। सहसानाभोगा' पुव्युत्ता। एएसु हिंसाइदोसभावजओ वि जयंतस्स 'अनप्पवसओ' सव्वेहि कारणेहिं, 'सव्ववयाइ-यारं' करेजा । पलायमाणो पुढविजलजलणपवणाइवणस्सइदुरूहणं वा करजा । बि-तिय-चउ-पंचिंदियं वाविराहेजा । मुसावायादिन्नादाणमेहुणपरिग्गहराइभोयणअद्धाणकप्पलेवाडाइयंवा आवजेजा। एवं उत्तरगुणेसुवि । एवमाइअइयारावन्नस्सावि । तदुभयं आलोयणा गुरुणं पच्छा गुरुसंदिट्ठो मिच्छादुक्कडं ति भणमाणो सुद्धो। 'आसंकिए चेव' त्ति कयमकयं वाजत्थ परिच्छेय काउंनतरइ तमासंकियं । तत्थ य सव्वपएसु वि तदुभयपायच्छित्तकारी सुज्झइ। मू. (१४) दुचिंतिय-दुब्भासिय-दुछेठिय-एवमाइयं बहुसो ।
उवउत्तो वि न जाणइ जं देवसियाइ-अइयारं ।। घू. 'दु'सद्दो कुच्छाभिहाणे। संजमविराधनाजायंकुच्छियं चिंतियं दुछितियं एवं दुब्भासियं दुचिट्ठियं' । 'आई' गहणेण दुष्पडिलेहिय-दुपमज्जियगहणं । बहुसो' अनेगसो 'उवउत्तो विन
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूलं-१४
याणइ' त्ति सम्बज्झइ । उवओगरूवपरिणओ वि साहू न संभरइ पुव्वकालकयमइयारट्ठाणं । आलोयणाकाले 'देवसियाइ अइयार'; आइग्गहणेण राइय- जाव-संवच्छरियाइयारा घेप्पंति । मू. (१५) सव्वेसु वि बीय-पए दंसए-नाण-चरणावराहेसु । आउत्तस्स तदुभयं सहसकाराइणा चेव ॥
चू. 'सव्व' 'गहणेणं सव्वावायट्टाणा सूइया । पढमं उस्सग्गपयं बिइयं अववायपयं । अवराहेसु अइयारेसु 'दंसननाणचरणावराहेसु' । 'आउत्तस्से' ति कारणे जयणाए गीयत्यो आसेवओ आउत्तो भण्णइ । तस्सेवमसेसाववाय कालानुट्ठाणपरस्स आउत्तस्स 'तदुभय' पायच्छित्तं होइ । तहिं चेवाववायकाले 'सहसक्कारेण' जं कयं तं आइसइसंगहियाणाभोगेन य तदुभयमिति । एवं च तदुभयारिहं । इदानिं विवेगारिहं भण्णइ
मू. (१६)
पिंडोवहि- सेज्जाई गहियं कडजोगिणोवउत्तेन । पच्छा नायमसुद्धं सुद्धो विहिना विगिश्चंतो ॥
चू. 'पिंडो' संघाओ असन-पान-खाइम - साइम-मेयभिन्नो । 'उवही' ओहिय-उवग्गहिय-मेओ । 'सेना' उचस्सओ । आइसद्देण डगलगछार-मल्लग - ओसहाणि घेप्पंति । 'कडजोगी' गीयत्थो भण्णइ । पिंडे सणा-वत्थ- पाएसणा-छेयसुयाईणि सुत्तत्यओ अहीयाणि जेन सो गीयत्थो तेनोवउत्तेण गहियं सुओवएसानुसारोव ओगपरिणामपरिणएणं ति भणियं होइ । 'पच्छा नायमसुद्धं' । केन दोसेन असुद्धं नायं भण्णइ । उग्गमउप्पायनेसणाहिं संकियमसंकियं वा दोसवत्तेण 'सुद्धो' 'निरइयारो । विहाणेणं' विहिना सुओवरइद्वेण 'विगिंचमाणो' परिद्ववेंतो सुद्धो हवइ । कालऽद्धाणाइच्छिय- अनुग्गयत्थमिय-गहियमसढो उ ।
भू. (१७)
कारण- गहि-उव्वरियं भत्ताइं- विगिञ्चियं सुद्धो ॥
चू. 'कालाइच्छियं' पढमपोरिसीगहियं चउत्थपोरिसिं जाव जं धरिज्जइ । अद्धजोयणाइरेगाओ आनीयं नीयं वा । असढयाए सढयाए य। विगहा - किड्डा- इंदियमाईहिं सढो, गिलाण - सागारियथंडिल-भयाइक्कमणेण य असढो । विहीए विगिंचंतो सुद्धो । अनुग्गएसूरे अत्थमिए वा जं गहियमसणाइ असढेण गिरिराहुमेहमहियारवयावरिए सवियरि उग्गयबुद्धीए अनत्थमियबुद्धीए वा गहियं होज्जा; पच्छा य अनुग्गए अत्थमिए वा नायं तओ विहीए विगिञ्चन्तो सुद्धो । 'कारणे' वा गहियं गिलाणायरियबाल पाहुणय दुल्लहसहस्सदाणाइ- कारणे नाणाविहे जं गहियं विहिभोयणे यक जइ तं उव्वरियं तओ विहीए अनावायमसंलोगाइयाए विगिञ्चन्तो । 'भत्ताइ' भत्तग्गहणेन असनं, आइग्गहणेन पान-खाइम साइमाणि वि घेप्यंति। सो य एवं करेंतो सुद्धो हवइ त्ति विवेगारिहं भणियं । इदानिं काउस्सग्गारिहं भण्णइ -
पू. (१८)
१०१
गमनागमन-विहारे सुयम्मि सावज्ज- सुविणयाईसु ।
नावा- नइ संतारे पायच्छित्तं विउस्सग्गी ।।
चू. उवस्सयाओ गुरुमूलाओ वा 'गमनं, आगमनं' बाहिराओ आयरियसमीवं । 'विहारो' सज्झायनिमित्तं जं अन्नत्थगमणं । एत्थ सव्वहिं चेव इरियावहिया काउस्सग्गो पायच्छित्तं कीर । 'सुयम्मि' उद्देससमुद्देसाणुन्ना पट्ठवणपडिक्कमण सुयक्खंधंगपरियट्टणाइएसु सुए काउस्सग्गो की रइ । ‘सावज्जसुमिणे’ पाणाइवायाइ । आइसद्देण अनवज्जसुमिणे वि । कम्हेंति । 'च' सद्देण दुन्निमित्त
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
१०२
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(१८) दुस्सउण-पडिहनन-निमित्तं अदुस्सासुस्सगं करणं । “नावा' चउव्विहा-समुद्दनावा, उझानी, ओयाणी, तिरिच्छगामिनी । आइमा समुद्दे । पच्छिल्ला तिनि नईए । उज्जानी पडिसोत्तगामिनी । ओयाणी पुन अनुसोयगामिनी । तिरिच्छगामिनी नदि छिंदंती गच्छइ । 'नईसंतारो' चउव्विहो। सो पुन पाएहि संघट्ट लेव-उवरिलेवेहि तिविहो होइ, बाहा-उड्डवाईहिं य । सव्वस्थ 'पायच्छित्तं' जयणोवउत्तस्स विहीए 'काउस्सग्गो' पायच्छित्तं होइ । म.(१९) भत्ते पाने सयनासने य अरिहंत-समण-सेजासु।
उचारे पासवणे पणवीसं होति ऊसासा ।। चू. 'भत्तपानाइ पसिद्धं चेव । सयणं' जत्थसुप्पइ । 'आसनं जत्थ निविसिज्जइ । अरहंतसेज्जा' चेइयघरं । 'समणसेज्जा' पडिस्सओ । सव्वेसु एएसु भताइस-मनसेज्जापज्जवसाणेसु हत्थसयाओ परेण गमने आगमने वा कए पायच्छित्तं काउस्सग्गो।सो पणुवीसुस्साओ कायव्यो । उच्चारिजइ त्ति 'उच्चारों । परसवतीति पस्सवणं'।दोसु विपरिद्वविएसुहत्थसयमंतरे परेण वा हत्थमेत्ते वि काउस्सग्गो पणुवीसुस्साओ कज्जइ। मू. (२०) हत्थ-सय-बाहिराओ गमनाऽऽगमनाइएसु पणवीसं।
पाणिवहाई-सुविणे सयमट्ठसयं चउत्थम्मि । चू. जीयलेण काउस्सग्गंपच्छित्तमुत्तं; तंपुन काउस्सग्गंकिंपरिमाणकरेन्ति ।अओ ऊसासपरिमाण-निरूवणस्थाओतिनिगाहाओ भण्णंति।गाहाएपढमद्धंपढियसिद्धं । पाणवहाइसुमिणए' त्ति करणकारावणानुमईहिं सुमिणे पाणाइवाओ कहो ओज्जा । तत्थ ऊसाससयपरिमाणं तुल्लं । 'चउत्थ' मिति मेहुण-सुमिणयसणे अट्ठसयऊसासपरिमाणं काउस्सग्गं करेज्जा । मू. (२१) देसिय-राइय-पक्खिय-चाउम्मास-वरिसेसु परिमाणं।
सयमद्धं तिनि सया पंच-सयऽहत्तरसहस्सं ॥ चू.जहासंखेण ऊसासपरिमाणकहणमेयं । दिवसावसाण-पडिक्कमणे पच्छिमकाउस्सग्गतिए पढमेदो उज्जोयाचिंतिजंति।पच्छिमेसु दोसु एक्केको । एवमेए चत्तारिउज्जोया एसोयउज्जोयदण्डगो पणुवीसूसासपरिमाणेण छिज्जइ । तओ पणुवीसा चउहिं उज्जोएहिं गुणिया ऊसाससयं भवति । रयणिपहाय-पडिक्कमणे पुन पच्चासंऊसासासयस्स अद्धेण होन्ति। तत्थ दोहिं उज्जोएहिंपणुवीसा गुनिजइ । पक्खपडिक्कमणे वारस उज्जोया ! तेहिं पणुवीसा गुणिया होन्ति ऊसासाणं तिनि य सयाओ।चाउम्मास-पडिक्कमणे वीसाए उज्जोएहिं पणुवीसागुनिजइ, पंचसया होन्ति।वारिसिय पडिक्कमणे चत्तालीसाए उज्जोएहिं पणुवीसा गुणिया सहस्समुस्ससाणं होइ । अन्ने अट्ट ऊसासा नमोक्कारे कजंति। तओअद्भुत्तरंसहस्संहोइ।सोय नमोक्कारो संवच्छरिए बहुओकालोनिविग्घेणं गओत्ति चिंतिज्जइ मंगलत्थं पजंते। मू. (२२) सुत्ते-उद्देस-समुद्देसे सत्तावीसं अनुन्नवणियाए।
अट्ठेव य ऊसासा पट्ठवण-पडिक्कमणमाई॥ घू. सुत्ते उद्देस-समुद्देस-अनुन्नासु सत्तावीसं ऊसासा उस्सग्गो कीरइ । सुयक्खन्धङ्गपरियट्टनुत्तरकाले य सत्तावीसुस्सासपरिमानुस्सग्गकरणं । पट्ठवणपडिक्कमणे अटूसासगपरिमानुस्सग्गकरणं । आइसद्देण दुनिमित्तावसउणपडियायनिमित्तं अह्सासमुस्सग्गं करेइ । एवं
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूलं-२३
१०३
काउस्सग्गारिहं भणियं। मू. (२३) उद्देसऽज्झयण-सुयक्खंधंगेसु कमसो पमाइस्स ।
कालाइक्कमणाइसु नाणायाराइयारेसु॥ चू. उस्सग्गाभिहाणानंतरंतवारिहंभण्णइ।तत्य नाणायाराइयारोदुविहो-ओहओ, विभागओ य।तत्थ विभागेणउद्देसग-अज्झयण-सुयक्खन्ध-अङ्गाणंकमसोय परिवाडीए कमेण, पमाइस्स कालाइक्कमणाइसुत्तिसंबज्झइ।पमाइगहणं, कालविनय-बहुमान-उवहान-अनिण्हवण-विवजया अइयारो होइ । वाणमेय-अत्थमेय-नदुभयमेया वा कया अइयारो होइ नाणस्स । एएसिं अट्ठण्हपयाणमन्नयरट्ठाणट्टिओ नाणाइयारे वट्टइ । अकाले सज्झायकरणंअसज्झाइए वा करणं; हीलइ वा; एवमाइ कालाइयारो । विनयं न पउआइ, जनाइएहिं वा मयावलेवलित्तो विनयभंग करेइ, हीलइवा; एवमाइविनयाइआरो।सुए गुरुम्मिय बहुमानभत्तीओन करेइ । भत्ती उवयारमेत्त। बहुमानोओरसोसिणेहसंबंधोआयरियाणंउवरि सो वा नकओ।उवधानं तवचरणं आयंबिलाइयं न करेइ ।निण्हवणंअवलवणं जस्स सगासे अहीयंतदुद्देसेणभणइ 'नाहंतस्स सगासेअहिजिओ'। जुगप्पहाणं वा सूरिं समुद्दिसइ; सयमेव वाहिञ्जियं भणइ । एसा निण्हवणा। वञ्जयइजेन अत्थोतं वञ्जणं । सुत्तस्स सन्ना । तं च सुत्तं मत्तऽक्खरबिंदूहि ऊनइरित्तं वा करेइ, सक्कयं वा करेइ, अन्नाभिहाणेण वा भणइ । एस वञ्जणभेओ । एवमत्थमेय-तदुभयभेया वि नेया । मू. (२४) निविगइय-पुरिमडेग भत्त-आयंबिलं चनागाढे ।
पुरिमाई खमणंतं आगाढे, एवमत्थे वि।। चू. उद्देसगाइयारे निविगइयं । अज्झायणाइयारे पुरिमझु । सुयखंधाइयारे एगासनयं । अंगाइयारेआयंबिलं ।अनागाढे एयं।आगाढेपुनएएसुचेव ठाणेसुपुरिमवाइ-अब्मत्तट्ट-पज्जवसाणं। अत्यसुणणे विपुरिमड्ढाइ-खमण-पजंत मेएसुचेव ठाणेसु । एवं विभागपच्छित्तं भणियं । इदानि ओहेण भत्रइमू. (२५) सामन्नं पुन सुत्ते मयमायामं चउत्थमत्थम्मि।
अपत्ताऽपत्ताऽवत्त-वायणुद्देसणाइसु य॥ धू. सव्वम्मि चेव सुत्ते ओहेन अविसेसिए आयामं । अत्थे य अविसैसिए अब्भत्तट्ठो । कमेण अहिजंतो न ताव पावइ तंसुत्तं अत्थं वा परियाओ वान पूरइ सोअपत्तो अवरोअपत्तो अजोगो। तितिणिचवलचित्तगाणंगणियाइ-नेगदोस-संजुत्तोअन्नोवि अपत्तो वयसासुएण वा एएसिं सबेसि चेव जो वायणं देइ उद्देस-समुद्देसणुन्ना वा करेइ तस्स विखमणं । 'च' सद्देण जइ पत्तं न वाएइ सुएण, पत्तं वा जोगं न वाएइ, वत्तं वा वयसुएहिं । एएसिं च उद्देसणादि जो न करेइ वा तस्स अब्मत्तट्ठो। मू. (२६) कालाविसञ्जणाइसु मंडलि-वसुहाऽपमञ्जणाइसु य ।
निव्वीइयमकरणे अक्ख-निसेचा अभत्तहो। चू.कालाविसजणं कालस्स अपडिक्कमणं । 'आई' सद्देण अनुओगस्स अविसजणं । 'मंडलिवसुहा' मंडलि-भूमी सा तिविहा सुत्ते अत्थे भोयणे । एएसिं तिण्हवि अप्पमज्जणे निव्वीयं । सुत्ते अत्थे वा निसेनं न करेइ । अखे वा न रएति तो खमणं, 'च' सद्दा वंदन-काउसग्गे न करेति
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
१०४
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(२७) तहावि खमणंचेव। मू. (२७) आगाढानागाढम्मि सव्व-भंगे देस-भंगे य।
जोगे छट्ठ-चउत्थं चउत्थमायंबिलं कमसो । घू.जोगो दुविहो-आगाढोअनागाढोय।आगाढे सव्वभंगो देसभंगोय।अनागाढे विसव्वभंगो देसभंगो य । सब्वभंगो नाम आयंबिलं न करेइ, विगईओ सेवइ । देसभंगो नाम विगई भुझेऊण पच्छा काउस्सग्गं करेइ । सयमेव वाकाउस्सगंकाऊण भुञ्जइ, विगई वा एगटुंगेण्हइ।अभणिओ वा संदिसह काउस्सग्गंकरेमित्ति मणइ।आगाढसव्वभंगेछटुं, देसभंगेचउत्थं । अनागाढसव्वभंगे चउत्थं, देसभंगे आयंबिलं । एस नाणाइयारो भणिओ । इदानिं दंसणाइयारोमू. (२८) संकाइएसु देसे खमणं मिच्छोवबूहणाइसु य ।
मुरिमाईखमणंतं निव्वीइगाइ पासत्थ-सड्डेसु॥ घू. संका आइ जेसिं पयाणं ताई इमाई संकाइयाइं । तेसु संकाइएसु अट्ठसुपएसु । कानि पुन तानि? इमानि भन्नति। (१) संका, (२) कंखा, (३)वितिगिच्छा, (४) मूढदिट्टी, (५) अनुवचूहा, (६) अथिरीकरणं, (७) अवच्छल्लं, (८) अप्पभावनया । संसयकारणं संका-देसे य सब्वे य । तत्य देसम्मि जह-तुल्ले जीवत्ते किह भविया अभविया, अन्ने एवमाइ संकादेसे । सव्वे-पागय भासबद्धत्ता मा होजाऽकुसल-परिकप्पियं । दिलुतो पेजकप्पट्ठो । एत्तो कंखा दुविहा-देसे, सव्वे य बोधव्वा । देसे कुतित्थियमयंकखइ । एत्थवि अहिंसा मोक्खोय दिट्ठोति । सव्वे पुन कंखइ सब्वे कुतित्थिमए । दिद्रुतो रायामचा आसावहिया पसस्थमपसत्य । वितिगिच्छा देसे सव्वे य । जहा भइमो एरिसो परिक्केसोअम्हाण केसलोयाइ कीरए होज्जा नवा मोक्खो । विदुगुच्छा वा-विद्ज्ञाने विदः साधवः। तेदुगुञ्छइ मंडलि-मोय-जल्लाइएहिं मूढदिट्ठीपरतित्थियपूयाओ अइसयमयाणि वा सोऊण मइवामोहे होजा। उववूहा दुविहा-पसत्या अप्पसत्या या पसत्था साहूसुनाणदंसणतवसंजमखमणवेयावच्चाइसु अब्भुञ्जयस्स उच्छाहवडणं उववूहणं । अप्पसत्था मिच्छत्ताइसु । थिरीकरणं पसत्यमप्पसत्थं च । विसीयमाणस्सचरित्ताइसुथिरीकरणंपसत्यं । असंजमे थिरीकरणं अप्पसत्य वच्छल्लमविएवमेव दुविहं-आयरिय-गिलाण-पाहुण-असहु-बाल-वुड्डाईणंआहारोवहिमाइणा समाहिकरणं पसत्यं । ओसन्नाइ-मिहत्थाणं अप्पसत्थं । पभावणा वि एवमेव ।तित्थयरपवयण-निव्वाण-मग्गपभावणा पसत्था। मिच्छत्त-अन्नाणाईणं अप्पसत्या एण अट्ठवि वित्थरओ परूवेऊण । तत्थ संका देसे सव्वे य । एवं कंखा वि । एवं वितिगिञ्छा दुगुञ्छा वि । एवं मइ (वा) मोहो वि। अप्पसत्थुववूहा देसे सव्वे य । एवं वच्छलंपि देसेसवे या अप्पसत्थप्पभावणा विदेसे सव्वे य । तत्थ चउसु वि संकाइएसु देसे खमणं । मिच्छोववहूणाइसु य देसे खमणं । च सद्देण थिरीकरण-वच्छल्ल-प्पभावणे मिच्छत्ताईणं देसे खमणं । एवं ओहओ। विभागओ पुन संकाइसु अट्ठसुवि देसे भिक्खुस्स पुरिमट्ट । वसभस्स एक्कासणंगं । उवज्झायस्स अयंबिलं । आयरियस्स अब्भत्तट्ठो। मू. (२९) एवं चिय पत्तेयं उबबूहा ईणमकरणे जइवां।
आयामंतं निव्वीइगाइ पासत्य सड्ढेसु॥ घू. एवं चेवानंतरुद्दिढ़ पुरिसविभागेण पच्छित्तं पिहं पिहं । जइणं साहूण उववूहणं न करेइ।
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूलं - २९
आइसद्देण थिरीकरणं वच्छल्लं पभावणं वा पवयणजइ माइयाणं न करेइ । भिक्खुस्स पुरिमङ्कं । वसभस्स एक्कासणयं । उवज्झायस्सायंबिलं । गुरुस्स अभत्तट्ठो । एयं पढमद्धवक्खाणं । पच्छद्धं पुन उवरिमगाहाए सम्बज्झइ । साय एसा गाहा
मू. (३०)
परिवाराइ-निमित्तं ममत्त-परिपालनाइ वच्छल्ले । साहम्मिओ त्ति संजम हेउं वा सच्वहिं सुद्धो ।
धू. 'परिवारनिमित्तं' ति सहायनिमित्तं तिजं भणियं होइ । 'आइ' सद्देण आहारोवहि-निमित्तं या । तप्पसाएण आहारोवहि- सेज्जाओ वा लभिस्संति त्ति काउं पासत्थोसन्नकुसीलसंसत्ताहाछंदणियाणं उवरि ममत्तं करेइ । सावग सन्नायगाणं वा सव्वेसिं वा परिपालण-सम्भोग-संवाससुत्तत्थदानानि । जइ करेइ वच्छल्लं तो भिक्खुणो निव्वीयं । वसभोवज्झाय गुरूणं पुरिमेगासणायामाइ जहासंखं । अह पुन इममालब्मणं करेइ । 'साहम्मिओ' त्ति एसो संजम वा करेसइ । 'वा' सद्देण कुलगणसंघगिलाणकजाइएसु पडितप्पिस्सइ त्ति । एवं विहाए बुद्धीए सव्वहिं सुद्धी । एवं दंसणायारपच्छित्तं भणियं । इदानिं चरित्तायारपच्छित्त भन्नइ
मू. (३१)
१०५
एगिंदियाण घट्टणमगाढ - गाढ- परियावनुद्दवणे । निव्वीयं पुरिमड्डुं आसनमायामगं कमसो ॥
चू. एगिंदिया पुढवि- आउ-तेउ वाउ पत्तेयवणयस्सई। एएसिं पंचण्ड वि पिहु पिहु संघट्टणे निव्वीइयं । आउकायस्स संघट्टणे घड - गोलंकय- वारगाइ-ठियस्स, पायहत्थाइचालियरस ईसि परियायो, पुन गाढतरचालियरस उद्दवणं । पिहु परितावणहननपाणाईसु । एएसिं च परितावणा दुविहा अनागाढा आगाढा य । तत्थ अनागाढाए पुरिमङ्कं । आगाढाए एक्कासनयं । उद्दवणे पुन आयामं पंचसु वि । मू. (३२)
पुरिमाई खमणंतं अनंत-विगलिंदियाण पत्तेयं । पंचिंदियम्मि एगासणाइ कल्लाणयमहेगं ॥
चू. अनंतवणस्सइ-बिय-तिय- चउरिंदियाण संघट्टन - अनागाढ- आगाढ परिताव उद्दवणेसु पुरिमाइ-खमणंतं जहासंखं । पचिंदियसंघट्टणे एक्कासनयं । अनागाढ- परितावणे आयामं । आगाढपरितावणे खमणं । उद्दवणे एककल्लाणगं । पमायसहियस्स ।
मू. (३३)
मोसाइसु मेहुण-यजिएस दव्वाइ-वत्थु-भिन्नेसु ।
हीने मज्झकोसे आसनमायाम-खमणाई ।।
चू. मुसावाय अदत्त-परिग्गहेसु मेहुणवञ्जिएसु । दव्वाइवत्थुभिन्नेसु त्ति । मुसावाओ चउब्विहोदव्यखेत्तकालभावेहिं । दव्वओ जहन्नमज्झिमुक्कोसो। एवं खेत्तकालभावेसु वि तिविहो । एवं जहा मुसावाओ चउव्विहो पुनो य एक्केको तिविहो । तहाऽदत्त-परिग्गहा वि । एत्थ य दव्वाइमेयभिन्ने चउव्विहे वि मुसावाए जो जहन्नमेओ तहि सव्वत्य एक्कासणयं, मज्झिमे सव्वहिं आयामं, उक्कोसे वि चउव्विहे खमणं । एवं अदत्त-परिग्गहेसु वि पच्छित्तं दायव्वं । लेवाडय-परिवासे अभत्तट्ठो सुक्क सन्निहीए य ।
मू. (३४)
इथराए छट्ट भत्तं, अट्टमगं सेस-निसिभत्ते ।
चू. लेवाडय-परिवासे अब्भत्तट्ठो । सुक्कसन्निहिएसु वि-सुंठिहरडइ-वहेडगाइसु अब्मत्तट्ठो ।
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
१०६
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(३४) इयरा गिल्लसन्निही-गुलकक्कयधयतेल्लाई तीए छटुं । सेस निसिभत्ते अट्ठमं । ओहसुत्ताओ जमन्नं तं सेसं। किं चोहसुत्तं? पढमभंगो।सेसा तिनिबंगासेसनिसिभित्तसद्देणभवंति। एवमेयंमूलगुणाइयारे मेहुणवज्जिएपच्छित्तंभणियं। मेहुणाइयारसपुनमूलट्ठाणेभणिहिइइदानिंउत्तरगुणाइयारपच्छित्तं भन्नइ।तेयउत्तरगुणा पिंडविसोहीयाईया। तत्थ पिडविसोहीतिसुठाणेसुहवइ ।उग्गमेउप्पायणाए एसणाए या तहा संजोयणयपमाणइंगाल धूमकारणविभागेण य विसुद्धी भवइ । एत्थय उग्गमो सोलसभेओ।तेय सोलस भेया आहाकम्माई। एत्थ सोलससु दोसेसुजत्य जत्थ सरिसंपच्छित्तं तं तं दोसं दोसं गाहाए संपिडिय कहयइ । तहा उप्पायणाए वि सोलस । तत्थ जे सरिसपच्छित्ता ते समुच्चिणइ । एवं एसणादोसेसु वि दससु सरिसट्ठाणाई उपसंहरइ । एगट्ठी किच्चा । एए सव्वो वि पिंडनित्तिनुसारेण भाणियव्वा । इह पुन पच्छित्तमेव केवलं विहिज्जइ। __ आहाकम्मेखवणंउद्देसियं दुविहं-ओहेविभागेया परिमियभिक्खदानरूवंओहोसामन्नमेगपगारं अविसेसियं तत्थ पुरिमई । विभागे तिन्नि भेया उद्देसो, कडं, कम्मं । एए तिन्नि वि पत्तेय चउहिं मेएहिं मिजंति । तं जहा-उद्देसुद्देसियं, उद्देससमुद्देसियं, उद्देसाएसियं, उद्देससमाएसियं । एएसु विमेएसुपुरिमटुं । कडुद्देस, कडसमुद्देस, कडाएसं, कडसमाएसं। एएसुविसुविमेएसु एकारणय। तहा कमुद्देस, कम्मसमुद्देसं, कम्पाएसं, कम्मसमाएसंतत्थ पढमे आयंबिलं । सेसेसुतिसुभेएसु अमत्तहो । पूइयं दुविहं-सुहुमं बायरं च । सुहुमं धूमाइ । बायरं उवगरणे भत्तपाने य । तत्य उवगरणपूइए पुरिमष्टुं । मत्तपानपूइए एक्कासणयं । मीसज्जायं तिविहं-जावंतियमीसज्जार्य एत्य आयंबिलं । पासंडमीसजाए साहुमीसज्जाए य खमणं । ठवणा दुविहा-इत्तिरिया तत्थ निव्वइयं । चिरठवियाए पुरिमटुं । पाहुडिया विदुविहा-सुहुमाए निव्वीइयं । वायराए खमणं । पाओकरणं दुविहं-पागडकरणे पुरिमहूं । पगासकरणे आयामं । कीयं दुविहं-दव्वे भावे य । दव्वे दुविहं - आयकीयं परकीयं च । एत्य दोसु वि आयामं । भावे वि आयकीयं परकीयं च । भावायकीए आयामं । भावपरकीए पुरिमझे । पामिचं दुविहं-लोइयं एत्थ आयां, लोगुत्तरिए पुन पुरिमट । परियट्टियं दुविहं-लोइए आयाम, लोगुत्तरिए पुन पुरिमडं । आहडंदुविहं-सग्गामओ, परग्गामओ य। सग्गामाहडे पुरिमडं। परग्गामाहडे सपञ्चवाए चउत्थं । परग्गामाहडे निप्पच्चवाए आयामं । उब्मिन्नं दुविहं-दद्दरउभिने पुरिमद,पिहिओब्भिन्नकवाडेआयामं ।मालोहडंदुविहं-जहन्ने पुरिमई, उक्कोसे आयामं । अच्छेज्जं तिविहं-पहुअच्छेनं, सामिअच्छेज्जं, तेन अच्छेज्ज । तिसु वि आयामं । अनिसटुं तिविहं-साहारणानिसटुं, चोल्लगानिसहूं, जड्डानिसहूं । एत्य जावंतिए पुरिमटुं, इयरेसु दोसु वि एक्कासनयं एवं उग्गमदोसेसुपायच्छित्तं भणियं ।
इदानि उप्पायणाए पायच्छित्तं भन्नइ-धाई पंचविहा, सव्वत्थ आयामं । दुई दुविहा-सग्गामपरग्गामा, दोसु चि आयाम । निमित्तं तिविहं-तीए आयाम, वट्टमाणे अनागए य खमणं आजीवे जाइकुलाइभिन्ने, सव्वत्य आयामं । वणीमए व सव्वत्थ आयामं । तिगिच्छा दुविहा-सुहुमाए पुरिमटुं, बायराए आयामं कोहे माने आयाम, मायाए एक्कासनं, लोभे खमणं । संथवो दुविहोपुचि संथवो, पच्छासंथवो वा । वयण-संथवे पुरिमई, सम्बन्धि-संथवे आयामं । विनाए आयाम। मंते आयामं । चुण्णे आयाम जोगे आयामं । मूलकम्मे मूलं । इदानि एसणादोसेसु पच्छित्त भण्णइ-ते य इमे दस संकियमाईया । तत्य संकिए चउभंगो-संकियगाही संकियभोई । चरिमो
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूलं - ३४
१०७
निस्संकाओ दोसविसुद्धो, बीओ वि विसुद्धो चेव । पढमतइए संकियभोईं । जं दोसं संकइ तस्स चैव पच्छित्तमावज्जइ । सच्चित्तमक्खियंतिविहं- पुढवि - आउ-वणरसइ । तत्थ पुढविससरक्खमक्खियहत्थेणं निव्विगइयं । मीसकद्दमेणं पुरिमहुं । निम्मीसकद्दमे आयामं । मट्टिया - ओस-हरियालहिंगुल - मनोसिला - अंजन- लोण गेरूय-वन्निय- सैडिय सोरट्ठिय-मक्खिए करमत्ते सव्वत्थ पुरिमहूं। एयं पुढविमक्खियं । इदानिं आउमक्खियं भन्नइ-ससिणिद्धे निव्विगइयं । उदउल्ले पुरिमङ्कं । पुरकम्पपच्छकम्मे आयामं । एवं आउमक्खियं भणियं । इदानिं घणस्सइमक्खियं भन्नइ सो य वणस्सई दुविहो - परित्तो, अनंतो य । परित्ते तिन्नि मेया- पिट्टं, रोद्दं, कुक्कुसा। उक्कुडं चिंचाई। एएहिं मक्खिएहिं तिहिं वि पुरिमहुं । अनंते दि एएहिं चेव तिन्नि मेया । एत्थ एक्कासणयं । एवं सच्चित्तमक्खियं भणियं । इदानिं अचित्तमक्खियं भन्नइ-तं दुविहं गरहिय मज्जायमक्खिए आयामं । अगरहियसंसत्त-मक्खिए आयामं । एयं मक्खियं भणियं । इदानिं निक्खित्तं एत्थ चउभंगो सचित्ते सचित्तं निक्खित्तं । एत्थ तइए पच्छित्तं । तं च सच्चित्तं छक्काया- पुढवी- आऊ तेऊ- वाऊ-परित्तवणस्सइकाऊतसाणं च । सच्चित्ताणमनंत- निक्खित्ते आयामं । एएसिं चेव सच्चित्ताणं परंपरनिक्खित्ते पुरिमडुं । एएसिं चेव मीसाणमनंत निक्खित्ते पुरिमङ्कं । एएसिं चेव मीसाणं परंपरनिक्खित्ते निव्वीयं । अनंतरवणस्सइ- सच्चित्तानंतरे खमणं । एयस्स चैव परंपरेण एक्कासणयं । अनंतवणस्सइ-मीसानंतर निक्खित्ते एक्कासणयं । एयस्स चैव परंपरनिक्खित्ते निव्वीयं । पिहिए चउभंगो । तत्थ तइए पच्छित्तं । अचित्तेण गुरुणा पिहियस्स, सचित्तेण पुढवी- आऊ-तेऊ- वाऊ- परित्तवण- तस- सचित्तेहिं अनंतर पिहिए आयामं । एएहिं चैव परंपरपिहिए पुरिमङ्कं । एएहिं चैव मीसेहिं अनंतर पिहिए पुरिमङ्कं । एएहिं चैव परंपरे निव्वीयं । अनंतवण-सचित्तानंतरपिहिए खमणं । तेन चैव परंपरपिहिए एक्कासणयं । अनंतवणस्सइ-मीसानंतरपिहिए एक्कासनयं । एएण चेव परंपरपिहिए निव्वीयं । गुरु-अचित्तपिहिए- खमणं ।
इदानि साहरियं भन्नइ । एत्थ वि चउभंगो। तत्थ पढवि-आऊ-तेऊ-वाऊ-परित्तवणस्सइतससचित्तानंतरसाहरण आयामं । एएहिं परंपरसाहरणे पुरिमहुं । एएहिं चेव मीसाण अनंतरसाहरणे पुरिमहं । एएहिं चैव मीसाणं परंपरसाहरणे निव्विइयं । अनंतवणस्सइसचित्तानंतरसाहरणे खमणं । एएहिं चेव अनंतवणस्सइपरंपरसाहरणे एक्कासनयं । अनंतवणस्सइ-मीसानंतरसाहरणे एक्कासनयं । एयस्स चैव मीसपरंपरसाहरणे निव्विइयं । बीयसाहरिए निव्विगइयं । अचित्ते अचित्तं साहरिए पुरिमद्दं । अह गुरुसाहरिए तो खमणं । इदानिं दायारो त्ति भनाइ-बाले वुड्डे मत्ते उम्मत्ते चेव नेजरिए अंधे एएसु दिंतेसु गहणे आयामं । पगलन्तकुट्टे खमणं । पाउयारूढे वि खमणं | हत्थे दुइए नियलबद्धे य हत्यच्छित्रे य पायच्छिन्ने य नपुंसके गुब्विणीवालवच्छाए भुखंतीए विरोलंतीए भजंतीए कंडतीए पीसंतीए एयासु सव्वासु आयामं। पिंजत्तीए रूवंतीए कत्तंतीए पमद्दमाणीए पुरिमडुं । छक्कायवग्गहत्था समणट्ठा निक्खिवित्तुं ते चेव । गाहंती घट्टंती संघट्टंती आरती । एयासु सट्टाणे नी० प० ए० आ० अभ० कल्लाणगं । एवं सङ्घाणं । संसत्तेण दव्वेण लित्तहत्थाय लित्तमत्ता य आयामं, सेसेस पुरिमहं। ओयत्तंतीए साहारणं च देंतीए चोरियगं दव्वेण लित्तहत्था य लित्तमत्ता य आयामं, सेसेसु पुरिमङ्कं । ओयत्तंतीए साहारणं च देन्तीए चोरियगं देती पाहुडियं ठवेंतीए सपच्चवायाए परं च उद्दिस्स आयामं ॥
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
१०८
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(३४) इदानिं उम्मीसं भन्नइ-परित्तवणस्सइ-सचित्तउम्मीसे आयामं । एएण चेव परित्तेण मीसेण उम्मीसे निविइयं । अनंतसचित्तउम्मीसे खमणं । एएण चेव अनंतमीसे निव्विइयं । बीउम्मीसे निव्विइयं । अह पुढवाईहिंतो जहा निक्खित्ते । झ्दानि अपरिणयं भन्नइ-तं दुविहंदव्वे भावे य । दव्वे अपरिणयं-पुढवि-आउ-तेउ-वाउ-परित्तवणस्सइ-अपरिणए आयामं । अनंतवणस्सइअपरिणए खमणं । एत्थ यचउभंगो-दव्वे अपरिणयं, भावे वि अपरिणयं भावापरिणयं दोण्हं पि भुञ्जमाणाणं, एत्थ वि पुरिमई । इदानि लित्तं भन्नइ-संसत्तेण हत्थेण वा मत्तेण वा आयाम । इदानि छड्डियभन्नइ-पुढवि-आउ-तेउ-वाउ-परित्तवणेसुआयाम।अनंतवणेसुखमणं। एएएसणा दोसा। संजोयणा दुविहा-बाहिं भायणे, अंतो वयणे। दोण्ह विखमणं। परिमाणाइरिते आयाम। सइंगाले खमणं । धूमे आयामं । अकारणे भुलइ आयामं । कारणे अभुञ्जमाणस्स आयामं । घासेसणा दोसा एए । एयम्मि पच्छित्तपत्थारेम. (३५) उद्देसिय-चरिम-तिगे कम्मे पासंड-स-घर-मीसे य ।
बायर-पाहुडियाए सपञ्चवायाहडे लोभे ।। मू. (३६) अइरं अनंत-निक्खित्त-पिहिय-साहरिय-मीसयाईसु।
संजोग-स-इंगाले दुविह-निमित्ते य खमणं तु ॥ घू. एयाओ दोवि गाहाओ जेसुजेसु ठाणेसु अब्भत्तहँ तेसु तेसुओयारिजंति । मू. (३७) कम्मुद्देसिय-मीसे धायाइ-पगासणाइएसुंच।
पुर-पच्छ-कम्म-कुच्छिय-संसत्तालित्त-कर-मत्ते। मू. (३८) अइरं परित्त-निखित्त-पिहिय-साहरिय-मीसयाईसु।
__ अइमान-धूम-कारण विवजए विहिय मायामं । धू. एयाओ दोविजेसुजेसु ठाणेसु आयामं तेसु तेसुओयारिजंति । मू. (३९) अज्झोयर-कड-पूइय-मायाऽनंते परंपरगए य।
___ मीसानंतानंतरगया इएचे गमासणयं॥ चू. एगासनयट्ठाणेसुओयारिजइ। मू. (४०) ओह-विभागुद्देसावगरण-पूईय-ठविय-पागडिए।
लोउत्तर-परियट्टिय-पमिच्च-पर भावकीए य॥ मू. (४१)
सग्गामाहड-ददर-जहन्न-मालोहडोझरे पढमे ।
सुहुम-तिगिच्छा-संथव-तिग-मक्खिय-दायगो वहए। मू. (४२) पत्तेय-परंपर-ठविय-पिहिय-मीसे अनंतराईसु ।
... पुरिमई संकाए जं संकइ तं समावजे ।। घू. एयाओ तिन्नि गाहाओ जेसु जेसु ठाणेसु पुरिमहं तेसु तेसु ओयारिजंति । मू. (४३) इत्तर-ठविए सुहुमे ससणिद्ध-ससरक्ख-मकिखए चेव ।
मीस-परंपर-ठवियाइएसुबीएसु याविगई। चू. एसा निम्विईयं जेसु जेसु ठाणेसु तेसु तेसुओयारिजइ। मू. (४४) सहसाऽनाभोगेनव जेसु पडिक्कमणमभिहियं तेसु।
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूलं.४४
१०९
आभोगओत्ति बहुसो-अइप्पमो य निविगई। घू. सहसानाभोगा पुव्वुत्ता । तेसु सहसानाभोगेसु वट्टमाणस्स जेसु जेसु कारणेसु पडिकमणं भणियं तेसु तेसुचेव कारणेसुआभोएणं जाणमाणोजं करेइ, अइबहुसो पुनो पुनो अइप्पमाणेण वा करेइ, सव्वस्थ निविगइयं। मू. (४५) धावण-डेवण-संघरिस-गमन-किड्डा-कुहावणाईसु।
उकुट्टि-गीय-छेलिय-जीवरुयाईसु य चउत्थं ॥ चू. धावणं गइभेदो । डेवणं उल्लंडणं । संघरिसेण गमनं-को सिग्धगइ त्ति, जमलिओ वा गच्छइ। किड्डाअट्ठावय-चउरंग-जूयाइ।कुहावणंइंदजाल-वट्टखेड्डाइ !आइसदेन समास-पहेलियाकुहेडगा घेप्पंति । उकुट्ठा पुक्कारिय-कलकलो । गीयं गीयमेव । छेलियं सेंटियं । जीवरूयं - मयूरतित्तिर-सुग-सारसादिलवियं सव्वेसेतेसुअब्मत्तट्ठो।आइसदेन अजीवख्ये वि-अरहट्ट-गड्डियापाउया-सद्देसु वि। मू. (४३) तिविहोवहिणो विद्युय-विस्सारियऽपेहियानिवेयणए।
निव्वीय-पुरिममेगासणाइ, सव्वम्मि चायाम ।। चू.तिविहोवणिो-जहन्नो मज्झिमो उक्कोसो। मुहपोत्तिय-पायकेसरिया गोच्छगो पत्तठवणंच एस चउब्विहो जहन्नो। मज्झिमो छविहो-पडलारयत्ताणं पत्ताबंधो चोलपट्टी मत्तओ रयहरणं च। उक्कोसो चउब्विहो-पडिग्गहो, तिन्नि पच्छाया । एए ओहियस्स थेरकप्पे चोद्दसभेया भणिया । इदानि उवग्गहिओ थेरकप्पो तिविहो भन्नइ-जहन्नो मज्झिमो उक्कोसो । पीढगं डंडगा पमञ्जणी घटुगा डगलगा पिप्पलग-सूई नहरणी दंत-कण्ण-सोहणग-दुर्ग; एसो जहन्नो । वासताणाइओ मज्झिमगो । वासताणा पंच इमे-वालो सुत्तो सुंगो कुडसीसग छत्तए चेव ।।
तेहिं य दोन्निओओहोवहिम्मि वाले य सोत्तिए चेव ।
सेसतियवसाताणे पणयं तह चिलिमिलीण इमं ॥ वालमई सुत्तमई वागमई तहय डंडकडगमई। संथारगदुगमझुसिरं झुसिरं पिय डंडपणगंच ।।
डंड-विडंडग-लट्ठि-विलट्ठी तह नालिया य पंचमिया।
अवलेहणि-मत्त-तिगं पासवणुचारखेले य॥ चम्मतियऽत्युर पाउर तलिग अहवावि चम्मतिविहमिमं ।
कत्तीतलियावब्भा पट्टगदुगं चैव होइ इमं ।। संथारूत्तरपट्टो अहवा सन्नाहपट्टपल्हत्थी। मज्झो अजाणं पुन अइरित्तो वारगो होइ ।। अक्खा संथारो वा दुविहो एगंगिओ य इयरो वा ।
बिइयपय पोत्थपणगंफलगं तह होइ उक्कोसो।। एस अजाणंसाहूणं चोग्गहिओभणिओ। इदानि अजाणंओहिओभन्नइ।जोच्चिय थेरकप्पियाण ओहोवही चोद्दसविहो सोचेव अजाणं पि । नवरंअजाणं एस चिय चालट्ठाणम्मि कमढगंनवरं । अन्नो य देहलग्गो इमोवही होइ तासि पि॥ ओग्गहनंतपट्टो अट्टोरुगचलणिया य बोधव्वा । अभिंतरबाहि-नियंसणीय तह कंचुए चेव ।।
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
११०
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(४६) पट्टो अट्टोरुविय चलणिय तह कंचुगेय उकच्छी। वेकछी तेरसमा अजाणं होइ नायव्वा ।
जहन्नोवहिम्मि 'विच्चुए' पडिए पुन लद्धे निव्विईयं । मज्झिमे पुरिमझे उक्कोसए एक्कासणयं । "विस्सरिया पेहिए'त्ति-पडिलेहिउं विस्सरिउ त्ति भणियं होइ । जहन्ने अप्पडिलेहिए निव्विईयं । मज्झिमे पुरिमई । उक्कोसे एक्कासणयं। विस्तारियानिवेयणे' त्तिनिवेइउंविस्सरियंति; आयरियाईणं तिविहो वि।तो एवंपच्छित्तं । अहपुनसव्वोवही विद्युओपुनरविलद्धो।पडिलेहिउंचाविस्सरिओ। निवेइउं वा विस्सरिओ सव्वो चेव, तो आयामं। मू.(१७) हारिय-धो-उग्गमियानिवेयणादिन-भोग-दानेसु ।
आसन-आयाम-चउत्थगाइ, सव्वम्मिछटुंतु॥ चू. हारिए जहन्नोवहिम्मि एक्कासनयं । मज्झिमे आयामं । उक्कोसे चउत्थे।धोए वि एवं चेव पच्छित्तं तिविहं । उग्गमेउंन निवेइए।जानंतोविजहानवट्टइ परिग्गहिउंआयरियाईहिअनिवेइओ उवही। तस्सानिवेइयस्स तिविहं एयंचेवपच्छित्तं ।अदिन्नं वाआयरियाईहिं जहन्नाइ-भेयं उवहिं परिभुञ्जइ एयं चेव तिविहं पच्छित्तं । दिन्नं वा उवहिं जहन्नाइ-मेयं आयरियाईहिं अननुन्नाओ अन्नेसिंदेइ । एत्थविएवं चैवपच्छित्तं तिविहं। सब्बोवहिं वाअदिन्नं परिभुंजइ।सव्वोवहिमनापुच्छाए अननुत्राओ वा अन्नेसिं देइ । एवं सव्वहारवणाइएसुपएसुजीएण छटुं। मू. (४८) मुहनंतय-रयहरणे फिडिए निव्वीययं चउत्थं च ।
नासिय-हारविए वा जीएण चउत्थ-छट्ठाई। चू. मुहनंतएफिडिए ओग्गहाओ निविईय।रयहरणेअब्भत्तहो एवं तावअणढे । अह पुन नासियं हारवियं वा पमाएण मुहणंतयं तो से चउत्थं । रयहरणे छठें। मू. (४९) कालऽद्धाणाईए निविइयं खमणमेव परिभोगे।
अविहि-विगिंचणियाए भत्ताईणं तु पुरिमई॥ चू. विगहाइपमाएणं कालाईयं करिति भत्ताइ निव्विइयं, अह पुन परिभुञ्जन्ते चउत्थं । एवं अद्धाणाइक्कमे विअपरिभुञ्जतस्स निम्विईयं; परिभुअंतस्स अब्भत्तहो।पारिट्ठावणियंसव्ववेमाविहीए विगिञ्चितस्स भत्ताइ पुरिमई। मू. (५०) पानस्सासंवरणे भूमि-तिगापेहणे य निबिगई।
सव्वस्सासंवरणे अगहन-भंगे य पुरिमर्द ।। घू. पानाहारसंवरणे । भूमितिगंति-उच्चार-पासवण-कालभूमि । एगतर-अपडिलेहणाए वि निम्विईयं । चउव्विहारासंवरणे, अहवा नमोक्कार-पोरिसियाइयं पञ्चक्खाणं न गेण्हइ गहियं वा पञ्चक्खाणं भाइ सव्वत्थ पुरमई। मू. (५१) एवं चिय सामन्नं तवपडिमाऽभिग्गहाइयाणंपि।
निव्वीयगाइ पक्खिय-पुरिसाइ-विभागओ नेयं ।। घू. एयं चिय पुरिमई । सामन्नं अविसेसियं ति भणियं होइ । तवो बारसविहो । पडिमाओ बारस-मासिया, दोमासिया, तिमासिया, चाउमासिया, पंचमासिया, छम्मासिया, सत्तमासिया, पढम-सत्तराइंदिया, दोच्च-सत्तराइंदिया, तइय-सत्तराइंदिया, अहोराइया, एगराइया । अभिग्गहा दव्वखेत्तकालभावभेयभित्रा । एएसिंअगेण्हणे भंगे वा पुरिमझु । गाहा पच्छद्धस्स विभासा इमा।
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूलं - ५१
पक्खिए अब्मत्तट्टमायंबिलं वा । जं वा दिवस - पञ्चक्खाणं । ताओ जहासत्तीए तवं न करेइ अइरित्तं, तो खुड्डगस्स निव्वीईयं, थेरगस्स पुरिभहुं, भिक्खुस्स एक्कासनयं, उवज्झायस्सायंबिलं, आयरियस्स अमत्तट्ठो । चाउम्मासे खुड्डगाइ-आयरियावसाणाणं पंचण्ड वि जहासंखं पुरिमड्डेगासणाया - मचउत्थछट्ठाई दिज्जूंति । संवच्छरिए एक्कासंनायामचउत्थछट्टट्टमाइं दिजंति जहासंखं पंचण्ह वि । मू. (५२) फिडिए सयमुस्सारिय- भग्गे वेगाइ बंदनुस्सग्गे । निव्वीइय- पुरिमेगासणाइ, सव्वेसु चायायं ॥
999
चू. फिडिओ निद्दापभाएणं एगस्सुस्सगस्स निव्विईयं । दोसु पुरिमहुं । तिहि वि एगासनयं । काउस्सग्गाणं चेव फिडिओ पच्छाहुंतओ करेइ ताहे आयामं । सयं वा उस्सारेइ एगाइ काउस्सग्गे तो निव्वीइयपुरिमगासणाई जहासंखं । सब्वे चैव सयमुस्सारेइ आयामं । भग्गे वा एगाइसुस्सग्गे अपने चेव अंतराले तिहा वि निव्विईय-परिमड्ढेगासगाई । सव्वेसु भग्गेसु आयामं । एवं वंदनएसु वि एस चेव गमो । पू. (५३)
अकएसु य पुरिमासण- आयामं, सव्वसो चउत्थं तु । पुव्वमपेहिय थंडिल-निसि-वोसिरणे दिया सुवणे ।।
चू. अहवा उस्सग्गमेव न करेइ। एगाइ ताहे पुरिमेगासणायामाई । सव्वावस्सयं न करेइ चउत्थं । जहा काउस्सग्गे एवंवंदगाइएसुंपि गाहा पच्छद्धेण सह चउत्थं सम्बज्झइ । दिया अपडिलेहिए थंडिले राओ वोसिरइ, दिया वा सुवइ चउत्थं । मू. (५४)
कोहे बहुदेवसिए आसव कक्कोलगाइएसुं च । लसुणाइसु पुरिमहुं, तन्नाइ-बंध-मुयणे य ॥
चू. सगिमुप्पनं कोहं पक्खाओ उवरिं चाउम्मासाओ वा उबरिं धरेइ तो चउत्थं । आसवो वियडं तमाइयंते चउत्थं । कक्कोलग-लवंग-पूगफल-जाइफल तं-बोलाइसु सच्वत्थ चउत्थं । पुव्वगाहाओ अनुवट्टाविज्जइ । लसुणे अचित्ते पुरिमहुं । आइसद्देण पलंडु घेप्पइ । तण्णगमयूरतित्तिराइबंधमुयणे पुरिमङ्कं । मू. (५५)
अझुसिर-तणेसु निव्वीइयं तु सेस-पनएस पुरिमङ्कं । अप्पडिलेहिय-पनए आसनयं, तस वहे जंच ॥
यू. अझुसिरतणं कुसाइ तेसिं अकारणपरिभोगे निव्विईयं, सेसपणएसु पुरिमङ्कं । सेसा पंच पनगा- तणपनगं, दूसपनगं, पोत्थयपनगं, चम्मपनगं । एत्थ य दूसपणगं दुविहं तेन पंचपनगा । तत्थ सालीवीहिकोद्दवरालग आरन्नतणं चेति तणपणगं। दूसपणगं दुविहं दुप्पडिलेहिय- दूसपणगं अप्पडिलेहिय-दूसपणगंच । कोयवि पावारग पूरी दाढियाली विराली, एयं दुष्प्पडिलेहिय-दूसपणगं । तूली आलिंगणी अंगोवहाणं गंडोवहाणं मसूरगो य एवं अप्पडिलेहिय-दूसपणगं । गंडीपोत्थओ, कच्छवीपोत्थओ, मुट्ठीपोत्थओ, छिवाडी, डिलेहिय- दूसपणए चम्मपणए य पुरिमङ्कं । अप्पडिलेहियदूसपण एक्कासनयं । पोत्थयपणगग्गहणे आयामं । बेइंदियाइ-तसवहे जं च आवज्जइ तं च aas | बिइय- चुन्निकारएण पोत्थयपणगे वि पुरिमढं ।
भू. (५६)
ठवणमनापुच्छाए निव्विसओ विरिय-गूहणाए य । जीएनेक्कासणयं, सेसय-मायासु खमणं तु ।।
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
११२
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(५६) चू.दानसहअहाभद्दसन्निमाईणिठवणकुलाणि । तानि आयरियमनापुच्छिय भत्ताइपविसिऊण गेण्हइ जइ तो से एक्कासनयं । तेसु य कुलेसु एगो चेव संघाडगो निव्विसइ सेसा न पविसंति । विरियंपरक्कमोतं निगृहंतस्स एक्कासनयं । जीय-ववहारे एयं ।सुयववहाराइसुअत्रहा । एक्कासनयं च माया निष्फन्नं । सेसमायाओ अन्नमायाओ, ता य इमा-जहा-भद्दगं भोन्ना विवत्रं विरसमाहरे आयरियसगासे।जसत्थी;जहा-'एस महातवस्सीविरसाहारोरसपरिचागकरेइत्ति। एवमाइयासु मायासु खमणं।
दप्पेणं पंचिंदिय-वोरमणे संकिलिट्ठ-कम्मे य।
दीहऽद्धानासेवी गिलाण-कप्पावसाणे य॥ घू.दप्पो वग्गण-धावन-डेवनाइओ।दप्पे वट्टमाणेणपचिंदिओवहिओ होजा। संकिलिट्टकम्मअंगादान-परिमद्दण-सुक्कपोग्गल-निग्धायणाइ, दीहद्धाण-पडिवनोय आहाकम्मद्धाणकप्पाइयं वा बहु अइयारं करेज्जा । दीहगिलाणकप्पस्स वा अवसाने आहाकम्मसन्निहिसेवणंवा कयं होना। एएसु कारणेसु पंचकल्लाणगं पच्छित्तं। मू. (५८) सव्वोवहि-कप्पम्मि य पुरिमत्ता पेहणे य चरिमाए।
चाउम्मासे वरिसे य सोहणं पंच-कल्लाणं ।। धू. पाउसे जयणाए वि सव्वोवहि कप्पे कए पुरिमत्ताए वा चरिमाए पमाएणं । अप्पडिलेहिए चाउम्पासवरिसेसु य विसोहीए पउत्ताए निरइयारस्स विपंचकल्लाणगं दिज्जइ । किं कारणं । जम्हा सुहुमाइयारे कए वि न याएइ न वा संभरइ । जहा पाउसवरत्तवेरत्तपाभाओगकालाग्गहणे सुत्तत्थपोरिसि-अकरणे अप्पडिलेहियमाई। एएण कारणेण सव्वेसु वि दिजइ त्ति । मू. (५९) छेयाइमसद्दहओ मिउणो परियाय-गव्वियस्स विय।
छेयाईए वि तवो जीएन गणाहिवइणो य॥ घू.जो छेयं न सद्दहइ, किं वा छिज्जइ न छिज्जइत्ति एवं भणइ । मिउणोत्ति-जो छिज्जमाणे वि परियाए न संतप्पइ जहा 'मे परियाओ छिन्नो' त्ति । अहवा अन्नेसि ओमराइणिओ जाओ त्ति परियायगव्विओ जो दीहपरियाओ सो परियाए छिन्ने तहावि अन्नेहितो अब्भहियपरियाओ न
ओमराइणिओ होइ । नवा बीहेइ परियायछेयस्स । एएसि जहुद्दिवाणं छेयमावत्राण वि तवो दिजइ । आइसद्देण मूलाणवठ्ठपारंचियपयावन्नाणं वि । जीयववहारमएण गणाहिवइणो य । गणाहिवई आयरिओतस्सछेयाइमावन्नस्सावि तवारिहंदिज्जइ।मापुन सेहदुसुंठाईणअपरिणामगाणं हीलनिनो भविस्सइत्ति । चसद्देण कुलगणसंधाहिवा धेपंति। मू. (६०) जंजंन भणियमिहइंतस्सावत्तीए दान-संखेवं।
भिन्नाइय य वोछं छम्मासंताय जीएणं॥ घू. इह जीयववहारे जं जंपच्छित्तं न भणियं अवराहमुद्दिसिऊण तस्सादि आवत्तिविसेसेण दाणसंखेवंभणामि।आवत्ती पायच्छित्तट्ठाणसंपत्ती।सायनिसीहकप्पववहाराभिहिया।सुत्तओ अस्थओ य । आणा अनवत्थमिच्छत्तविराधना सवित्थरा । तवसो य-सा य तवो पनगादी छम्मासपञ्जवसाणो अनेगावत्तिदानविरयणा लक्खणो तेसु सव्वेसु गंधेसु इह पुन जीयववहारे संखेवेणं आवत्तीदानं निरूविनइ ।
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
११३
मूलं-६१ मू. (६१) भिन्नो अविसिट्ठो चिय मासो चउरो यछच लहु-गुरुया।
निधियगाई अट्ठमभत्तंतं दानमेएसि ।। चू.भिन्न इति ससमयसन्ना; पंचवीसं दिवसा भिन्नसद्देण वेपन्ति।सोय अविसिट्ठोएको चेव। अविसिट्ठगहणाओ यसव्वपणगाई मेया धेपंति । पणगं-लहुगं, गुरुगंच; दसगं-लहुगं, गुरुगंच; पन्नरसगं-लहुगं, गुरुगं च वीसगं-लहुगं, गुरुगं च पंचवीसगं-लहुगं, गुरुगंच । एस भिन्नमासो बहुमेओ विएक्कोचेवघेप्पइ। एसोयसुयववहारोजेसुजेसुअवराहेसुभणिओतेसुचेवअवराहेसु जीएण सव्वस्थ निविगई । भिन्नो अविसिट्टो च्चिय एवं वक्खाणियं । इदानि मासो त्ति । सो य लहुमासो गुरूमासो य । एत्थ य लहुमासे पुरिमहं । गुरुमासे एकासनयं । चउरो य छच्च मासा सम्बझंति। तत्थ लहुचउमासे आयामं । चउगुरूमासे चउत्थं । छल्लहुमासे छटुं।छगुरुमासे अट्ठमं। एवं सुत्तनिद्दिवावत्ति जहावराहं जाणिऊण जीएण निम्विइयाइ-अट्ठमभत्तंतं तवं देज । मू. (६२) इय सव्वावत्तीओ तवसो नाउं जह-कम समए।
जीएन देज निव्वीइगाइ-दान जहाभिहियं ।। · चू. इयं एवं एएन पगारेन । सव्वावत्तीओ सव्वतवट्ठाणाई । जहक्कम पायछित्तानुलोमेन । समए सिद्धते। जीएण देना । निविइयाइयं दानं जह जह भणियंतहा तहा देज त्ति भणिय होइ। मू. (६३) एयं पुन सव्वं चिय पायं सामनओ विनिद्दिष्टं।
दानं विभागओ पुन दव्वाइ-विसेसियं जाण ॥ चू. एयंति जहुद्दिष्टुं । पुन सद्दो विसेसणे । सव्वं पायच्छित्तदानं पाएण बाहल्लेण । सामत्रमविसेसियं । विसेसेण निद्दिष्टं विणिद्दिई । देयं विभागेण । दव्वाइ-आइसद्देण-खेत्तकालभावपुरिसपडिसेवणाओ य। अविक्खिऊण विसेसियं ऊनाइरित्तं तस्समंवा (1)देज त्ति । मू. (६४) दव्वं खेत्तं कालं भावं पुरिस पडिसेवणाओ य।
नाउमियं चिय देजा तम्मत्तं हीनमहियं वा ।। चू. पढमंगाहद्धं कण्ठं नाउम्मितंचिय-जाणिऊणंदव्वाइ विभागम्मितंचेवपरिमाणपरिच्छिन्नं देजा। अहवा, नाउमियं चिय-इदमिति पञ्चक्खीभावे । इदमेव जीयववहारभणियं देज । तम्मत्तं भणियसमं । दव्यखेत्तकालभावपुरिसपडिसेवणादीसुहीनेसु हीनं देज्जा । अहिएसु अहियं देजा । साहारणेसु साहारणं देजा। मू. (६५) आहाराई दव्वं बलियं सुलहं च नाउमहियं पि।
देजा हि; दुब्बलं दुल्लहं च नाऊण हीनं पि।। घू.आहारो आई जेसिं दव्वाण ताई आहाराईणि । जम्मि देसे ताईबलियाई । जहा अनूवएसे सालिकूरो बलिओ। सहावेणंचेव सुलहो य । एयं नाऊण जंजीयमणियं दानं तस्सब्भहियपवि देज्जा ।जत्थ पुन चणक-निष्फाव-कंजियाइ लुक्खाहारो; दुल्लहोवा; तत्थ जीयदानं हीनमविदेज्जा। मू. (६६) लुक्खं सीयल-साहारणं च खेतमहियं पि सीयम्मि।
लुक्खम्मि हीनतरयं एवं काले वितिविहम्मि ।। चू. लुक्खं नाम नेहरहियं । खेतं वाय-पित्तलं वा। सीयलं पुन सिणिद्धां भन्नइ अनूवखेतं वा। 238]
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
११४
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(६६) निद्धलुक्खं साहारणं भन्नइ । इह यजीयदाने निद्धखेत्ते अहियं देखा । साहारणे जहा मणियं समं देजा। लुक्खखेत्ते हीनं देशा । एवं काले वि तिविहे तिविहं देजा। मू. (१७) गिम्ह-सिसिर-वासासुंदेअऽहम-दसम-बारसन्ताई।
नाउंविहिणा नवविह-सुयववहारोवएसेणं ।। चू. गिम्हो लुक्खो कालो। साहारणो हेमंतो। वासारत्तो निद्धो । गिम्हे तिविहो तवो-जहन्नो मज्झो उक्कोसो।जहन्नोचउत्थं, मज्झिमाछ, उक्कोसोअट्ठमं । हेमंतेतिविहो-जहन्नमज्झिमुक्कोसो छट्टमदसमभेओ । वासारत्ते विजहनमज्झिमुक्कोसो अट्ठमदसमबारसमेयमिन्नो । एस नवविहो ववहारो । एयं सुटुंजाणिऊण सुयववहारेण वा नवविहविगप्पेण सुटु जाणिऊण तिविह-काले तिविह-विगप्पियं तवं देखा । सो य इमो-अहागुरुआइ । एत्य यमूलिया नवभेया नवभेयपत्थारे दहव्वा । विभज्जमाणा सत्तावीसं । आवत्ति-दान-तवसा कालेण य निओएयव्वा । एस नवविहो वनिओ ति। सोय नवविहो ववहारोइमो
गुरुओ गुरुयतराओ अहागुरूचेव होइववहारो।
लहुओ लहुयतराओ अहालहू होइ ववहारो॥ लहुसो लहुसतराओ अह लहुसो चैव होइ ववहारो।
एएसिं पच्छित्तं वोच्छामि अनानुपुवीए॥ गुरुगोय होइमासो गुरुयतराओ य होइ चउमासो।
अह गुरुगो छम्मासो गुरुपक्खे होइ पडिवत्ती॥ तीसाय पनवीसा वीसा विय होइलहुयपक्खम्मि। पनरस दस पंचे वय लहुसय पक्खम्मि पडिवत्ती॥ गुरुगंच अट्टम खलु गरुयतरागंच होइ दसमंतु।
अह गुरुगंबारसमं गुरुपस्खे होइ पडिवत्ती ।। छट्टचउत्थायंबिल लहुपक्खे होइ पडिवत्ती । एगासन-पुरिमहं निव्वीय लहुससुद्धो वा ॥
ओहेण एस मणिओ, एत्तोवोच्छं पुनो विभागेन ।
तिगनवसत्तावीसा एकासीतीय भेणहिं । नवविह ववहारेसो संखेवण तिहा मुणेयब्बो । उक्कोसो मझो वा जहानगो चेव तिविहो सो॥
उक्कोसो गुरुपक्खो लहुपक्खो मज्झिमो मुणेयव्यो।
__ लहुसगपक्खो जहन्नो तिविगपो एस नायव्वो॥ गुरुपक्खो उक्कोसो मन्झ जहन्नो य एस लहुगे वि। एमेवय लहुसेवी एवेसो नवविहो होइ ।।
गुरुपस्खे छम्मासोपणमासो चेव होइ उक्कोसो। मज्झोचउत्ति मासो दुमासगुरुमासग जहन्नो॥ लहुमासभिन्नमासा वीसा विय तिविहमेव लहुपक्खे।
पन्नरस दसगं पणगं लहुसुक्कोसोइ तिविहेसो॥ आवत्तितवो एसो नवमेओ वन्निओसमासेणं । अहुणाउ सत्तवीसो दानतवो तस्सिमो होइ ।
गुरु लहु लड्डुसगपखे वा उक्कोसो मन्झिम जहन्नो ।
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
११५
मूलं-६७
उक्कोसुक्कोसो वा उक्कोसो मज्झिम जहन्नो । मज्झुक्कोसो मज्झिम मन्झो तह होइ मज्झिमजहन्नो। इय नेया जहन्ने वी उक्कोसो मज्झिम मज्झिमजहन्नो ।। गुरुपक्खे नव एए नव चेवय होन्ति लहुय पक्खे वि।
नवचेव लहुसपक्खे सत्तावीसं हवंतेए॥ बारसमदसमअट्ठम छप्पणमासेसु तिविह दानेयं ।
चउत्तिमासे दस अहछ? उक्कोसगा तिविहा ।। एमेवुक्कोसाई दुमासगुरुमासिए तिहा दानं अट्ठम छट्ठ चउत्यं उक्कोसादेत तिह भित्रं ॥ छट्टचउत्यायामं उक्कोसादेय दाणवीसाए । लहुपक्खम्मि नवविहो एसो बीओ भवे नवगो॥ अट्ठमछट्ट चउत्थं एसुक्कोसाइ दानपन्नरसा ।छट्ट चउत्थायामंदससूतिविहे यदानभवे ।।
खमणायामेक्कासण तिविहुक्कोसाइ दान पणगेयं ।
लहुसेस तइयनवगो सत्तावीसेस वासासु॥ सिसिरे दसमाईयणं चारणमेएण सत्तवीसेण । ठायई पुरिमहम्मी अहोक्वन्तीय तह चेव ।।
अट्ठममाई गिम्हे चारणमेएण सत्तवीसेण । तह चेव य ढोकंती ठावइ निब्बीयए नवरं । एएहिं दानेहिं आवत्तीओ सया सया नियमा। बोधव्वा सव्वाओ असहुस्सेकेकहासणया॥ जाव ठियं एकेकं तं पीहासेज असहुणो ताव । दाउं सट्ठाण तवं परहाणं देज एमेव ।। एवं ठाणे ठाणे हेटाउत्तो कमेण हासंतो। नेयव्वां जावठियं नियमा निव्वीइयं एक।
-एस नवविहो ववहारो। मू. (६५) हह-गिलाणा भावम्मि-देज हट्ठस्स, न उ गिलाणस्स।
जावइयं वा विसहइतं देश, सहेज वा कालं ।। चू. भावं पडुचसममहियमूणं वा देज्जा । हदुस्स नीरोगस बलयिसरीरस्स समहियं वा देजा। गिलाणस्स ऊन, नवा विदेजा। जावइयं वा वि सक्केइ तावइयं वा वि से देजा । कालं वा सहेगा; जाव पउणीहोइ । हट्ठो संतो करेस्सइति। मू. (६१) पुरिसा गीयाऽगीया सहाऽसहा तह सदाऽसढा केई।
परिणामाऽपरिणामा अइपरिणामा य वत्यूणं॥ चू.पुरिसंपडुच्च सममहियं ऊनं वादेजा।पुरिसा केइ गीयत्था, केइअगीयत्था।धिइसंघयणसंपन्नत्ताओ केइ सहा, तविरहियत्ताओ केइ असहा सदा मायाविणो, असढा उजुभूयप्पाणो। उस्सग उस्सग्गं । अववाए अववायं । जहा भणियं सद्दहंता आयरन्ता य परिणामगा भन्नति, अपरिणामगा पुन जे उस्सग्गमेव सद्दहति आयरंति य; अववायं पुन न सद्दहंति नायरंति य । अइपरिणामगा जे अववायमेवायरंति तम्मि चेव सजंति, न उस्सग्गे। मू. (७०) . तह थिइ-संधयणोभय-संपन्ना तदुभएन हीना य।
आय-परोभय-नोभय-तरगा तह अनतरगा य ।। चू. तहेत्ति आनंतरिए । धिइ-संघयणे चउभंगो । धिइए संघयणेण य पढमो संपत्रो । इह य पढमपच्छिमा भंगा दुवे संगहिया सुत्तेण, मज्झमिल्ला दुवे भाणियब्वा । अहवा बितियचुनिकारा
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
११६
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(७०) भिप्पाएण चत्तारि विसुत्तेणेव गहिया। कहं? -धिइसंपन्ना, न संघयणेण १।संघयणेण वा संपन्ना, न धिईए २१ उभयसंपन्ना ३ । उमयहीणा य४। अहवा इमे पंच विगप्पा । आयतरे नामेगे नो परतरए ।परतरए नामेगे, नोआयतरए२। एगेआयतरए विपरतरएविएगेनोआयतरए नो परतरएएएचत्तारिभंगाठाणक्कमेण । तहापंचमोअनतरतरगोनाम विगप्पो आयतरगो नाम जो उपवासेहिं दढो। परतरगो नाम जावेयावच्चकरोगच्छोवग्गहकरो वत्ति। अनतरतरगो नाम जो एक सक्केइ काउं, तवं वेयावचं वान पुन दो वि सके। मू. (७१) कप्पट्ठियादओ वियचउरोजे सेयरा समक्खाया।
सावेखेयर-भेयादओ विजेतान पुरिसाणं। घ, कप्पट्टियाआईए जेसिं ते कापट्ठियादओ। आइसद्देण-परिणया, कडजोगी, तरमाण ति एए चत्तारि घेप्पंति । एएसिं चेव पडिवक्खभूया अन्ने वि चत्तारि जणा घेप्पंति । अकप्पट्ठिया अपरिणयाअकडजोगी अतरमाणगा।तत्यकापडिया जेआचेलुकद्देसियाइदसविहे कप्पे ठिया। कयरे ते?-इमे वक्खमाणा__ आचेलुक्कुद्देसिय सेञ्जायरायपिंडकिइकम्मे । वयजेट्ठ पडिक्कमणे मासं पजोसवणकप्पे ।।
जे पुन मज्झिमजिनसंतगा महाविदेहगा य ते अकप्पट्ठिया । कप्पट्ठिया दुविहा-सावेक्खा, निरवेक्ख य । सावेक्खा गच्छवासी, निरवेक्खा जिनकप्पियादयो । एवमकपट्ठिया विसावेक्ख निरवेक्खा य । परिणया गीयत्या, अपरिणया अगीयत्या । कडजोगिणो चउत्थ-छट्ठट्ठमाईहिं विविहतवोवहाणेहिं जोगवियसरीरा । अकडजोगिणो अपरिकम्मवियसरीरा । तरमाणमा धिइसंघयण-संपन्ना । अतरमाणगा एएहिं विउत्ता। मू. (७२) जो जह-सत्तो बहुतर-गुणो व तस्साहियं पि देजाहि ।
हीनस्स हीनतरगं, झोसेज व सव्व-हीनस्स। चू. एएसिं कप्पट्ठियाइंसावेक्ख-निरवेक्खभेयाणं जोजह सक्केइ तवं काउं। वहुतरगुणो नाम धिइसंघयणसंपन्नो परिणयकडजोगी आयपरतरो वा होज्जा । तस्साहियं पि दिज्जइ । कओहिंतो अहियं? -जीयववहारभणियाओ।जोपुनहीनोधिइसंधयणाईहितस्सथोवतरयंपिजीयभणियाओ देज्जा । जो पुन सव्वहीणो तस्स सव्वं झोसेजा, न किंचि दिज्जइत्ति जंभणियं होइ। मू. (७३) एत्थ पुन बहुतरा भिक्खुणो त्ति अकयकरणाणभिगया य।
जंतेण जीयमहमभत्तंतं निवियाईयं ।। घू. एत्थ एयम्मि जीयववहारे बहुतरया भिकादुणो ति । तेय अकय-करणा अजोगविया अनभिगया अगीयत्था । च सद्देण अथिरा वियत्ति।जंतेन कारणेनजीयववहारे अट्ठममतं अंतो निव्वीइयमाईए । एयं मज्झं गहियं जन्तविहीए। एयस्सेव फुडीकरणत्यं जंतविहाणं भणामि। तिरियाए तेरसघरए काउं हेट्ठाहुत्तो य जाव नव घराइं पुण्णाई ताव ठावेयव्वं । पच्छा एएसिं नवण्हं हेट्ठा जाइंदाहिणेन अंतेठियाणि दोन्निधरयाइं ताइण मोत्तूणं अहो एगंधरयं वड्डाविजइ। ताहे तिरियायया एक्कारस धरया होति । पुनो एएसिं एकारसण्हं सव्वदाहिणा दुवे मोत्तूणं अहो एगंघरं वडाविजइ। ताहे ते आयता नवधरा होति। एवंदुवे दुवेछडेतेणंधरयाइंहेछिल्लदाहिणिलाई ता नेयव्वं, अहो एकेक घरयवटवीए जाव एक्कमेवधरयं सव्वाऽहोजायं । एवमेयस्स धरजंतयस्स
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूलं-७३
११७
सव्वुवरि तिरियायया सेढी । तीसे सेढीए उवरिं सव्वाईए निरवेखं ठावेज्जा । निरवेकखस्स य दाहिणेण बिइय-तइयघर मज्झनिग्गयरेहोवरि आयरियं कयकरणं अकयकरणं च ठावेज्जा । चउत्थपंचमघरयमज्झविणिग्गयरेहोवरिंकयकरणंउवज्झायंअकयकरणंच ठावेजा छिट्ठसत्तमअट्ठमनवमघरयमज्झविणिग्गियरेहोवरिं गीयभिक्छ ठावेज्जा,
थिरं अथिरं च । तत्थ जो सो थिरो सो कयकरणो अकयकरणो य । अधिरो वि कयकरणो अकयकरणोय तओपुन दसमएक्कारसबारसतेरसघयरयमज्झ-विनिग्गयरेहोवरिंअगीयभिक्छ ठावेजा, थिरमथिरंच ।थिरंकयकरणंअकयकरणंच ।अथिरंकयकरणं अकयकरणंच ठावेजा। एवं ठावेऊण निरवेक्खहेट्ठिमधरए सुन्नंठावेयव्वं जम्हातहिं पारंचियंपयंहोइ।सोय निरवेखो सहावेण चेवपारंचिओतम्हातहिं सुन्नं ठावेयव्वं एयस्स दाहिणेण कयकरणायरियहेट्ठा पारंचियं। एवंतहिं चेवअवराहे-जहिंकयकरणायरि-यस्स पारंचियंअकयकरणस्सायरियस्सतम्मिचेवावराहे अणवठ्ठप्पं । एत्थ चेवावराहे-कयकरणोवज्झायस्सअणवट्ठ (हप्प)। एत्थचेवावराहे अकयकरणोवज्झायस्स मूलं । एत्थचे वावराहे गयिभिक्खु-थिरकयकरणस्समूलं। एत्थचेवावराहे गीयभिक्खु थिरअकयकरणस्स छेओ। एत्थचेवावराहेगीयभिक्खु-अथिरकयकरणस्सछेओ। एत्थचवावराहे गीयभिक्खु अथिर-अकयकरणस्स छग्गुरू । एत्थ चेवावराहे अगीयभिक्खुथिरअकयकरणस्स छल्लहू । एत्य चेवावराहे अगीयभिक्खु अथिर-कयकरणस्स छल्लहू।
एत्थचेवावराहे अगीयभिक्खु-अथिर-अकयकरणस्सचउगुरू ।एवंएयाएपंतिएपायच्छित्तठाणरयणा एवं कायव्वा । पारश्चियं । अणवठ्ठप्प । अणवठ्ठप्प । मूल । मूल । छेय । छेय । छग्गुरु । छग्गुरु ।छल्लहु ।छल्लहु । अन्ते चउगुरू।एयाए हेट्ठासुण्णं ।अणवठ्ठप्पो । मूलं २ ।छेदो २।छग्गुरू २॥छल्लहु २।चउ गुरू २। अंते सव्वदाहिणे चउ लहु । एयाए हेट्ठा मूलं २।छेदो २ । छग्गुरू २। छल्लहु २ । चउ गुरू चउ लहु २।सव्वदाहिणे मासगुरू।एयाए हेट्ठा छेदो २।छग्गुरू २।छल्लहु २। चउगुरू २ । चउलहु २ । मासगुरू २ । सव्वदाहिणे मासलहु । एयाए हेट्ठा छग्गुरू २ । छलहु २ । चउगुरूचउलहुशमासगुरू मासलहु २। सव्वदाहिणे भित्रमासो। एयाए हेटाछल्लह । चउगुरू २ । चउलहु २।मासगुरू २।मासलहु २ । भिन्नमासो २।सव्वदाहिणे वीसा। एयाए हेट्ठा चउगुरू २ चउ लहुशमासगुरू रामासलहु भिन्नमासो २।वीसा सव्वदाहिणे पनरस। एयाए चेव हेट्ठा चउलहु २ । मासगुरू २ । मासलहु २ । भित्रमासो २ । वीसा २ । पन्नरस २ । सव्वदाहिणे दस । एयाए हेट्ठा मासगुरु रामासलहु २। भिन्नमासो २१वीसा२।पनरस । दस २।सव्वदाहिणे पणगं । एयाए हेट्टा मासलहु २ । भिन्नमासो २। वीसा २१ पत्ररस २१ दस २। सव्वादाहिणे पंच । एयाए हेट्ठा भिन्नमासोवीसा ।पन्नरस २ । दस २।सव्वदाहिणे पणगं। एयाए हेट्ठा वीसा २ । पन्नरस २ । दस २। सव्वदाहिणे पणगं । एयाए हेट्ठा पन्नरस २ । दस २। सव्वदाहिणे पणगं। एयाए हेट्ठा दस।सब्वदाहिणे पणगं । एयाए हेट्ठा पंच । एयासिंच तिरिया ययाणं घरयाणं आईए जं पयं जहिं अवराहे ठावियं तर्हि चेवावराहे ताए पंतीए पुरिसावेखाए सब्वे पच्छित्तपया चारेयव्वा । एवं विरईए पुरिसविभागेण पणगादी छम्मासावसाणे निव्वीयाइ अट्ठमभत्तंतं पुव भणियमेव । अहुणा पडिसेवणा भन्नइ
मू. (७४) आउट्टियाइ दप्प-प्पमाय-कप्पेहि वा निसेवेजा।
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
११८ -
-
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(७४) दव्वं खेतं कालंभावं वा सेवओ पुरिसो।। चू.आउट्टिया नामजं उवेच पाणाइवायं करेइ दप्पोनामधावण-डेवण्वग्गणाइओ, कंदप्पो वादप्पो ।पमाओ नामजंराओ दियावा अप्पडिलेहंतोअपमजयंतोय पाणाइवायाइयमावजइ। कप्पपडिसेवणा नामकारणे गीयत्यो कडजोगी उवउत्तोजयणाएपडिसेवेआ। एसा पडिसेवणा। पडिसेक्ओपडिसेवियव्वंच दोन्नि विपडिसेवणाए सूइयाई। तत्थ पडिसेवओपुरिसोपडिसेवियव्वं पुन दव्वाई।दव्वमाहाराइ खित्तंछित्रमडं वेयरंवा । कालोओम-दुभिक्खाइ।मावेहड-गिलाणाइ। एवं एयं पडिसेवियव्वं । भू. (७५) जंजीय-दानमुत्तं एवं पायं पमायसहियस्स।
एतोधिय ठाणंतरमेगं व जदष्पक्ओ। पू.जंजीयववराहेण मए पच्छितंभणियंतमनंतर सव्वं एयं चउण्हपडिसेवणाण आउट्टियाइयाणकयराएपडिसेवणाएपडिसेविए दिजइ?।संदेहसम्भवेइमभन्नइ-तइयाएपमायपडिसेवणाएत्ति । दवाइएपडिसेविए सेसपडिसेवणासु पुन कहं भन्नइ । एत्तो चिय ठानंतरं वडेजा। एकं । एत्तो त्ति जहाभणिय-पमाय-ट्ठाण-पायच्छित्ताओ एगट्ठाणवुट्टी कायव्वा । पमाए निव्वीयाइअट्ठममत्तंतं, दप्पेण पुन पुरिमाइ-दसमंत होइ। मू. (७६) आउट्टियाइ ठाणंतरं च, सट्ठाणमेव वा देजा।
कप्पेण पडिकमणं तदुभयमहवा विनिद्दिठं । चू.आउट्टि आसेवमाणस्स एक्कासणाई दुवालसंतं दिइ।अहवा सट्ठाणं। पाणाइवाए मूलं। सट्ठाणंजंजम्मिवाअवराहेसब्बबहुयंतस्स दिज्जइतंचेवसहाणंहोइ।कप्पपडिसेवणाएपडिसेविए पडिक्कमणं, मिच्छादुक्कडमिति च भणियं होइ । अहवा तदुभयं आलोयणमिच्छादुकडं । . मू. (७७) आलोयण-कालम्मि वि संकेस-विसोहि-भावओ नाउं।
__ हीनं वा अहियं वा तम्मत्तं वा वि देशाहि॥ घू. आलोयणकाले वि जया गूहइ पलिउञ्चइ वा तया सो संकिलिट्ठपरिणामो तस्स अहियं पुण्णं वा दिज्जइ । जो पुन आलोयणाकाले संवेगमुवगओ निंदण-गरहणाइणा विसुद्धपरिणमो तस्स ऊनमवि देजा। जो पुन मज्झपरिणामो तस्स तम्मत्तमेव देजा। म. (७८) इति दव्वाइ-बहु-गुणे गुरु-सेवाए य बहुतरं देजा।
हीनतरे हीनतरं, हीनतरे जाव झोस ति॥ घू. इति एवं दवखेत्तकालभावेसु चउसु वि बहुगुणेसु, गुरुसेवा पहाणसेवा भण्णइ । एएसु बहुतरं देजा । हीनतरे हीनतरं ' ति । ददखेत्तकालभावा जहा जहा हीना तहा तहा हीनतरं पच्छित्तं देजा । सव्वहीनस्स झोसो वा कज्जइ । मू. (७९) झोसिन्नइ सुबहुं पिहुं जीएनऽनं तवारिहं वहओ।
वेयावधकरस्स यदिजइ सानुग्गहतरं वा ।। चू. झोसिज्जइ त्ति मुन्नइ । सुबहुगमवि जाव अन्नं तवं वहइ ताव जइ अत्रमावजइ तो तं झोसिजइ । जहा छम्मासपट्टविए पञ्चहिं दिवसेहिं गएहिं अन्नमावन्नगो होजा । पढमगं वहंतस्स पच्छिमं से झोसिजइ । वेयावच्चकरस्स वा थोवतरं दिज्जइ । जावइयं वहन्तो वेयावचं काउंसक्केइ
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूलं-८०
११९
तावइयं से दिजइ । एयंतवारिहं भणियं ।।अहुणा छेयारिहं भन्नइमू. (८०) तव-गविओ तवस्स य असमत्थो तवमसद्दहतोय।
तवसा य जो न दम्मइ अइपरिणाम-प्पसंगीय ।। घू. तवगव्दिओछम्मासखमओ।अनोवाजो विगिढ़-तवकरण-समत्थो-किंममतवेण किजइ त्ति। तवअसमत्यो पुन गिलाणो असहू वालवुहोवा । तवंवा जोन सद्दहइ । पुनो पुनो वा तवेण दिजमाणेण वि न दम्मइ । अइपरिणामगो अइपसंगी वा । पुनो पुनो सेवेइ, सुबहुं वा । एएसु जहुद्दिढेसुतवारिहावत्तीए विछेओ चेव दिआइत्ति । पुवपरियायस्स देसच्छेओ काइ। मू. (८१) सुबहुत्तर-गुण-मंसी छेयावत्तिसु पसजमाणो य।
पासत्याई जो वि य जईण पडितप्पिओ बहुसो॥ चू. सुबहुगा उत्तरगुणा पिंडविसोहिमाईया । ते जो भंसेइ विणासेइ, पुनो पुनो छेयावत्तीओ करेइ ।जो य पासत्थो ।आइसद्देण ओसन्न कुसील-संसत्त-नीओवा । जईण साहूण संविग्गाणं । पडितप्पइ वेयावच्चयं करेइ । बहुसोय अनेगसो । उत्तरगाहाए अत्थपरिसमत्ती होही। मू. (८२) उक्कोसं तव-भूमि समईओ सावसेस-चरणो य।
छेयं पणगाईयं पावइ जाधरइ परियाओ। चू. उक्कोसा तव भूमी। आइजिणिंदतित्थे संवच्छरं । मज्झिमजिणाणं अट्ठमासा । वीरवरस्स छम्मासा । एवं उक्कोसं तवभूमी समईओ । जो तस्स छेओ सावसेसं च से चरणं; तस्स छेओ पणगाईओ। आइसद्देण दस-पन्नरस-वीसाईजाव छम्मासा । जावं वाधरइ परियाओ।छेयारिहं भणियं ॥अहुणा मूलारिहं भन्नइमू. (८३) आउट्टियाइ पंचिंदिय-धाए, मेहुणे य दप्पेणं ।
सेसेसुक्कोसाभिक्ख-सेवणाईसुतीसुंपि।। चू.आउट्टियाएपंचिंदियं वहेजा। मेहुणंदप्पेण सेवेजा। सेसा मुसावाय-अदिनादान-परिग्गहा ते उक्कोसेणं पडिसेवेइ । आउट्टियाए पुनो पुनो यति । एवं जहुद्दिट्ठाणेसुमूलं । मू. (८४) तव-गवियाइएसुय मूलुत्तर-दोस-वइयर-गए।
दसण-चरित्तवंते चित्त-किचे य सेहे य॥ घू. तवगविओ।आइसद्देण तवअसमत्थो । तवं असद्दहंतो तवेण य जो न दम्मइ ।मूलगुणे बहुविहे बहुसो य दूसेइ भाइ वा । एवं उत्तरगुणे वि एस वइयरो। दंसणं वा वमइ । दसणे वंते नियमा चरित्तं वंतं । चरित्तम्मि दसंणे भयणा । दसणे वा चरित्ते वा वन्ते चियत्तकियो । किच्चाई दंसणाईणि।तप्परिचाएणचियत्तकिच्चो । सेहेयत्ति सेहोजोअभिनवोसिक्खं गाहिजइ । अनुवट्ठविओ। एएसिं जहुद्दिवाणं मूलं। मू. (८५) अचंतोसन्नेसुयपरलिग-दुगे यमूलकम्मे य।
भिक्खुम्मि य विहिय-तवे ऽनवठ्ठ-पारंचियं पत्ते ।। धू. अचंतोसन्नो नाम ओसन्न-पव्वाविओ । संविग्गेहि वा पव्वावियमेत्तो चेव ओसनयाए विहरिओजो, सोअनंतोसन्नो । परलिगं दुगं-घरत्थलिगं, अन्नतिथियलिगंच।तंजोआउट्टियाए दप्पेण वा करेइ । मूलकम्म-इत्थीगब्मादाणसाडणं जो करेइ । भिक्खुम्मिय विहियतवे । विहिओ
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
१२०
जीतकल्प-छेदसूत्रम् - (८५)
तवा जस्स सो विहियतवो । छेयमूले वि अइक्कमिउं । अनवद्वतवं वा पारश्चियतवं वा । अइयारसेवणाए पत्ते एएसिं जहुद्द्द्दिट्ठाणं मूलं सव्वेसिं पि ।
यू. (८६)
छेएण उ परियाए ऽनवट्ठ- पारश्चियावसाणे य । मूलं मूलावत्तिसु बहुसो य पसजओ भणियं ॥
चू. छिज्रमाणे छिनमाणे जया परियाओ निरवसेसो छिन्नो, तदा से मूलं । अनवट्टप्पतवावसाने पारश्चियतवावसाने य मूलं दिजइ । मूलावत्तीओ वा पुनो पुनो आवजमाणस्स मूलं । एवं जहुद्दिट्ठकारणेसु सव्वत्थमूलं । मूलारिहं भणियं अहुणा अनवट्टप्पारिहं भन्नइ
भू. (८७)
उक्कोसं बहुसो वा पउट्ठ-चित्तो वि तेनियं कुणइ । पहरइ जो य स पक्खे निरवेक्खो घोर परिणामो ॥
चू. तदो (ओ) अनवट्ठप्पा पन्नत्ता; तं जहा- साहिम्मयाणं तेणं करेमाणो १ । अन्नधम्मियाणं तेणं करेमाणो २ । हत्थादानं दलयमाणो ३ । उक्कोसं सचित्ताइयं । तेनेइ पुनो पुनो तेनेइ । अईव पउट्ठचित्तो संकिलिट्ठचित्तोति कोहलो होइ। पउट्ठचित्तोतेनेइ । साय तेनिया दुविहा- साहम्मियतेनिया, परधम्मियतेनिया य । दव्वओ खेत्तओ कालओ भावओ य । सचित्त - अचित्त-मीसया दव्वे | अन्नसंजओग्गहियखेत्ते, अणणुन्नविए अवत्थाण खेत्ते । काले जहिं करेइ । भावओ रत्तदुट्ठो । अनधम्मिया दुविहा- लिंगपविट्ठा, गिहत्था य। तिविहं तेनमेतेसिं आहारो उवही सचित्तं वाऽवहरइ त्ति । हत्थादालो गहिओ, सो य ति विहो- अत्यादानो, हत्थालम्बो, हत्थातालो । तत्थ अत्थादानो नेमित्ति ओसन्नागारिया भव्वगपडिभग्गवणियपेसख्यगसउणी । बीइओ उवणओ नउलगमेगो घयगुलमंतो वसतणकट्ठावाहिं अन्नो य अउनिगनिमित्तं । हत्थालम्बो असिवपुररो हवसमणत्थमभिचारगाइ करेइ । हत्थातालो जट्टिमुट्ठिलउडोपलपहाराईहिं मरणभयनिरवेक्खो अप्पणो परस्स य पहरइ | सपक्ने च सद्देण परपक्खे य । धोरपरिणामो निरनुकोसो त्ति । अहिसेओ सव्वेसु वि बहुसो पारंचियावराहेसु अनवट्टप्पावत्तिसु पसज्रमाणो अनेगासु ॥
पू. (८८)
चू. अभिसेओ उवज्झाओ । जेसु जेसु अवराहेसु पारञ्चियमावज्जइ । बहुसो अणेगसो । आवन्नो वि अनवटुप्पो कीरइ । किं कारणं । जेन अणवट्ठप्पपारञ्चियमावन्नस्सावि मूलमेव दिजइ भिक्खुणो । जेन तस्स परं मूलट्ठाणं भवति । तहा उवज्झायस्सावि परं अनवट्टप्पपयं, अनवट्ठप्पावत्तीओ य । जया बहुसो आवज तया य अनवट्टष्पं दिज्जइ ।
मू. (८९) कीरइ अनवटुप्पो, सो लिंग १-क्खेत २-कालओ ३-तवओ ४। लिंगेन दव्व-भावे भणिओ पव्वावणाऽनरिहो ||
चू. वसु लिंगेसु वा जम्हा न ठाविज्जइ तम्हा अणवट्ठष्पो । सो य अणवट्टप्पो चउव्विहोलिंगओ, खेत्तओ, कालओ, तवओ। लिंगं दुविहं-दव्ये भावे य । दव्वलिंगं रओहरणाइ । भावलिंगं महव्वयाइ । एत्थ चउभंगो । अनंतरगाहासम्बद्धा इमा गाहा
पू. (९०)
अप्पडिविरओ-सन्नो न भाव-लिगारिहोऽनवट्टप्पो । जो जत्थ जेन दूसइ पडिसिद्धो तत्थ सो खेत्ते ॥
चू. सपक्खपरपक्खपदुट्ठो तेनगाइदोसेहिं । अप्पडिविरओ सपक्ख-परपक्ख पहरणुज्जुओ ।
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
१२१
मूलं-९० निरवेक्खो अनुवसंतवेरोजो। सो दव्यमावलिंगेहिं दोहिं विअनवट्ठपो। हत्थालम्बो, अत्थादणो, ओसन्नाइया य तद्दोसानुवसंता न भावलिंगारिहा। दव्वलिंगमत्यि तेसिं, भावलिंगेनाऽणवठ्ठप्पा। खेत्तओ अणवठ्ठप्पोजो जम्मि खेत्ते दोसमावन्नोसो तम्मि खेत्तेअणवठ्ठप्पो । जहा अत्थादानिओ तम्मिचैव खेतेदेसे वान उवठ्ठाविञ्जइ । किं कारणं पुवब्भासा लोगो पुच्छेज्जा । सोवा तं इडिगारवमसमत्थो धारेउं । तेन अन्नत्थ उवट्ठाविजइ । उत्तिमट्टपडिवनस्स वा तत्थेव भावलिंगं दिज्जइ । मू(११) जत्तियमित्तं कालं तवसा उजहन्नएण छम्मासा।
संवच्छरमुक्कोसं आसायइ जो जिनाईणं॥ चू. कालतो अनवट्ठप्पो जो जेत्तियं कालं अनुवरतदोसो सो तत्तियं कालं अनवटुप्पो । तवअनवटुप्पोदुविहो-आसायना-अणवठ्ठप्पो, पडिसेवणा-अनवट्ठप्पोयातत्यासायणामिमेसिंकरेजा। तित्थयर-पवयण-सुय-आयरिय-गणहराणं महिड्डियाणं । जहा सव्वोवायकुसलेहिं अइकक्खडदेसणाकया।जाणंताय किंघरवासे वसंति, भोगेय भुञ्जन्ति ।तहाइत्थीतित्य। संघमहिक्खिवई पडिनीयताए वा वट्टइ।अहवा भणइ अन्ने वा संघा अस्थि सियालसुणगाणं विगाणं ति। एवं सुर्य अहिक्खिवइ-पाययं ति । थाणे थाणे वा काया, पुनो पुनो वा वयाणि, पमाय-अप्पमाया वा । मोक्खदेसणाएजोइस-जोणिपाहुड-गणितेन वाकिंपओयणं।तहाआयरियंजच्चाईहिं अहिकिववा। तहागणहरंमहिड्डियां महिड्डियगहणेनमूलगणहरागहिया ।जोवाजम्मिंजुगेपहाणोतमहिक्खिवइ। इटिरससायगरुया, सुहसाया, परोवएसुजुया मंखा इव, गिहिवच्छलगान जईण ति एवमाईहिं आसाएंतोअनवट्ठप्पंपावेइ।एसआसायणा-अणवठ्ठप्पो।पडिसेवना-अनवटुप्पोइमेहिं कारणेहिं -साहम्मिय-अन्नधम्मिय-तेणियाएहत्थादालणादीहिंयआवञ्जइ।तत्य आसायणा-तवअनवट्ठप्पो जहन्नेण छम्मासा, उक्कोसेणं संवच्छरं । पडिसेवणा-अनवट्ठप्पो जहन्नेणं बारसमासा उक्कोसेणं बारस संवच्छराणि; इमाए गाहाए भिन्नइ--- मू. (१२) वासं बारस वासा पडिसेवि, कारणेन सव्वो वि।
थोवं थोवतरं वा वहेज, मुंचेज वा सव्वं ॥ सो य जइ इमेहिं गुणेहिं जुत्तो तो अनवट्ठप्पतवं पडिवाइ। संघयणविरियआगमसुत्तत्थविहीए जो समग्गो उ।
तवसी निग्गहजुत्तो पत्यणसारे अहिगयत्थे ।। तिलतुसतिभागमेत्तो वि जस्स असुहो न विजई भावो।
निजूहणारिहो सो सेसे निजूहणा नत्यि ॥ एय गुणसंपउत्तो पावइ अनवट्टमुत्तमगुणोहो।
एय गुण विप्पहूणे तारिसगम्मी भवे मूलं ॥ एयंता उस्सग्गेणं अववाएणपुन कुलगणसंधकजाई तेनाधीणाइंसिंहाइयकजं वापसाहियंति; तो थोवंथोवतरं वा से देना ।संघोवा से सव्व मेव मुञ्चेज्जा ।तस्स पुन अनवट्ठप्पतवं पडिवजमाणस्स को विही? किं वा तवं करेइ त्ति । एत्थ गाहा।मू. (९३) वंदइ न य बंदिजइ, परिहार-तवं सुदुचरं चरइ।
___ संवासो से कप्पइ, नालवणाईणि सेसाणि ।।
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
१२२
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(९३) चू.गणनिक्खेवमित्तिरियंकाउंपरगणंपडिवाइपसत्यदब्बखेत्त-काल-भावेसु।पसत्यदब्बे उच्छु-वनसंड-पउमसर-चेइयधराइसुखेत्ते; काले मुहदिवसे; भावओसझागयरविगयाइयंमोत्तुं आलोयणं पउआइ । काउस्सग्गो कीरइ निरुवसग्गनिमित्तं सेसाणं भयजनंनिमित्तं च । गच्छेण सहवासो एगखेत्ते, एगउवस्सए, एगपासे, अपरभिौए अच्छइ । सेहमाइए विवंदहा ते पुनतंन वंदति।परिहारतवोगिम्ह-सिसिर-वासासुजहन्नमज्झिमुक्कोसो। गिम्हे चउत्थ-छह-छमाई। सिसिरे छड-हम-दसमाइं।वासासुअट्ठम-दसम-बारसन्ताई।पारणएअलेवकडं संखेवओअनवट्ठप्पारिहं भणियं ।। अहुना पारंचियारिहं भनइ -- मू. (१४) तित्थयर-पवयण-सुयं आयरियं गणहरं महिहियं ।
आसायंतो बहुसो आभिनिवेसेण पारंची। घू, तित्थगराई जहा अनवट्ठप्पे तहा इहं पि माणिब्बो । गणहरो तित्थगरानंतरसीसो, सो महिटियगहणेण गहिओ जो। जहिं जुगप्पहाणो । आयो लाभो संपत्ती य एगट्टा तस्स साडणा आसायना । जहा जहा अभिनिवेसेण हीलेई तहा तहा आयस्स साडणं करितो पारंचियं पावइ । मू. (९५) जोय स-लिंगे दुट्ठो कसाय-विसए हिं राय-वहगोय।
राय गमहिसि-पडिसेवओय बहुसो पगासो य॥ धू. तओपारंचिया पन्नत्ताः तंजहा-दुढे पारचिए, मूढे पारचिए, अन्नमन्नं करेमाणे पारंचिए। दट्ठो दुविहो कसायदुट्ठो, विसयदुट्टो य । सपक्ख-परपक्खे चउभंगो । सपक्खो समण समणी । परपक्खो गिहत्था । तत्थ कसायदुढे उदाहरणं-सासनवाले मुहनंतए य सिहिरिणि उलुगच्छिओ ति। विसयदुढे वि चउभंगो । तत्थ दुविह-दुबो वि पढम-बिईयभंगे वट्टमाणो लिंगओ पारची। तईए अइसई देशा । अनइसई न देइ लिंग। रायवहओजहा उदाइमारओ अन्नो वा । राइओवा अग्गमहिसिंपडिसेवेइ।अग्गमहिसिग्गहणेन अन्नाविजाइहा। चसद्देण जुवराय-सेनावइमाईणं वाअग्गमहिसीओ।बहुसो पुनो पुनो य; लोगपगासो यजोय पारश्चियं पावइ ।इयरासुमहिलासु पुन किंन पारंचि? भन्नइ-बहुअवाया रायग्गमहिसीए । कुल-गण-संघ-आयरिय-पत्यारनिविसयाईया दोसा जओ पहवन्ति त्ति । इयरमहिलासु पुन वयभंगदोसो, एगस्स य अवाओ होजा तेणं मूलं। मू. (९६) थीणद्धि-महादोसो अन्नोऽत्रासेवणापसत्तो या .
चरिमट्ठाणावत्तिसु बहुसो य पसअए जो उ॥ धू. थीणद्धी दरिसणावरण-कम्मभेओ निदा-पणगस्स । अइसंकिलिट्ठ-परिणामा धीणद्धी । पदुद्रुमुव्वाभिलसिओवरि सुत्तो वावारए केसवबलखंच जायए। उदाहरणाई-पोग्गलमोयगदंते फरुसगवडसालभंजणेचेवाएवमाई उदाहरणा ।अत्रोत्रासेवणं-अनोत्राहिट्ठाणासेवणन्ति भणियं होइ । तत्थ पारश्चियं । बहुसो पुनो पुनो यतेसुपारश्चियावराहेसु पगरिसेण सज्जए पसन्जए जो। मू. (१७) सो कीरइ पारंची लिंगाओ-खेतरकालओ३-तवओ य४।
संपागड-पडिसेवी लिंगाओ धीणगिद्धी य॥ खू. सो य पारंचिओ चउबिहो-लिंगओ, खेत्तओ, कालओ, तवओ' । तत्थ दव्व-भावलिंगे चउभंगो । थीणद्धिमहादोसो । अन्नोन्नासेवणा-पसत्तो । रायवहओ अग्ग्महिसीपडिसेवनाइएसु
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
मूलं-९७
१२३
अवराहेसु उभयलिंगेणावि पारंची। मू. (९८) वसहि-निवेसन-वाडग-साहि-निओग-पुर-देस-रज्जाओ।
खेत्ताओ पारंची कुल-गण-संघालयाओ वा ।। मू. (९९) जत्युप्पन्नो दोसो उप्पजिस्सइ यजत्य नाऊणं ।
तत्तो तत्तो कीरइ खेत्ताओ खेत्त-पारंची।। च.खेत्तपारश्चिओजोजम्मिखेते दूसिओअच्छमाणो वा दोसंपावेजा।वसहीए एवं निवेसणपाडग-साही-निओग-पुर-देस-रजाओ य जत्य जत्थ दोसमावन्नो आवजिस्सइ वा ताओ ताओ खेत्तपारञ्चिओ कीरइ। मू. (१००) जत्तिय-मेतं कालं तवसा पारंचियस्स उस एव ।
कालो दु-विगप्पस्स वि अनवट्ठप्पस्स जोऽभिहिओ।। घू.जो जावईयं कालं अनुवसंतदोसो, दूसइ वा जावईयं कालं सो कालपारंचिओ । तवसा पारंचिओदुविहो-आसादनापारंचिओ, पडिसेवणापारंचिओय।आसायणापारंचिओतित्थगराइ हाणेसु । विभासा पुव्वभणिया । पडिसेवणापारंचिओ तिविहो-दुढे पारंचिए, पमत्ते पारंचिए,
अन्नमन्नं करेमाणे पारंचिए।दुट्टो दुविहो-कसायविसएहिं पुव्वभणिओ।पमत्तोपारंचिए-'कसायविगहा-वियड-इंदिय-निद्द-प्पमाय इति।एएभाणियब्वा वित्थरओ।अनमनकरेमाणोपुव्वभणिओ। आसायणापारंचिओजहन्नेनछम्मासा, उक्कोसेण संवच्छरं। पडिसेवणा-पारंचिओजहन्नेण वारसमासे उकोसेणं बारसवासा । संघयणाइया गुणा जहा अणवठ्ठप्पे; तवो वितह चेव । मू. (१०१) एगागी खेत्त-बहिं कुणइ तवं सु-विउलं महासत्तो।
अवलोयणमायरिओ पइ-दिनमेगो कुणइ तस्स ।। घ.जिनकप्पियपडिरूविओ खेत्तबाहिं ठाइ अद्धजोयणबाहिरओ।जओ विहरइ आयरिओ तओ तओ सो वि विहरइ । खेत्तओ बाहिरओ ठियस्स आयरिओ पइदिवसं अवलोयणं करेइ । सुत्तत्थपोरिसीओदोत्रिविदाउंगच्छइ तस्स समीवं । अहवा अत्थपोरिसिं अदाउंगच्छइ अहवा दोनिवि अदाऊण गच्छइ । अहवा दुब्बलो, असमत्यो तरंगंतुं, कुलाइकज्जेहिं वा वावडो, ताहे गीयत्थं सीसमनं वा पेसेइ । भत्तपाणं चायरियस्स आयरियपेसवियस्स वा अगिलाणो सयमेव करेइ । अह गिलाणो तो आयरिओ अन्नो वा से भत्ताइ आहारइ उव्वत्तणाइयं पि से कुणइ । सुत्तत्थेसु आयरिओ अन्नो वा से पडिपुच्छगं देइ । एवमेयं संखेवपारंचियारिहं भणियं । · मू. (१०२) अनवट्ठप्पो तवसा तव-पारंची य दो वि वोछिन्ना।
चोदस-पुवधरम्मी, धरति सेसा उ जा तित्यं ।। चू. तवअनवट्ठप्पो तवपारंचिओयभद्दबाहुसामिम्मि चरिमचउद्दस-पुव्वधरे दो वि वोच्छिना। लिंग-खेत्त-कालाणवठ्ठप्प-पारंचिया ताव अनुसजिज्जति जाव तित्थं । मू. (१०३) इय एस जीयकप्पो समासओ सुविहियानुकंपाए।
___ कहिओ, देयोऽयं पुन पत्ते सुपरिच्छिय-गुणम्मि ।। धू. इतिकरणो परिसमत्तिवयणो । एस इति अनंतरुद्दिट्टो जीयकप्पो जीयववहारो कप्पो । वण्णणा परुवणय त्ति एगट्ठा । समासओ संखेवओ। सोहणं विहियं जेसिं नाणाइयं ते सुविहिया
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
१२४
जीतकल्प-छेदसूत्रम् -(१०३) साहू । तेसिमनुकंपानिमित्तं । कहिओ अक्खाओ । देओ दायव्वो अयं पुन । कहिं ? पत्ते । किंविसिट्टे ? संविग्गवजभीरू, परिणामगपडजोगी, आयरियवन्नवादी, संगहसीलो, अपरितंतबहुसुयमेहावी; एवमाइगुणसंपन्ने पत्ते । पुन सद्दोऽवधारणे । पत्ते चेव दायव्यो, नापते । सुद्ध परिच्छिया गुणा जस्स । एए चेव संविग्गाई भणिया गुणा । आइमज्झावसाणेसु ताव-च्छेयनिघसेसुय जच्चसुवन्नमिव अविगारिजं, तंसुपरिच्छियगुणं; तम्मि सुपरिच्छियगुणे सुत्तत्थयओ देओयमिति।
इति जेन जीयदानं साहूणऽइयारपंकपरिसुद्धिकरं । गाहाहिं फुडं रइयं महुरपयत्थाहिं पावणं परमहियं ॥ जिनभद्दखमासमणं निच्छियसुत्तत्थदायगामलचरणं।
तमहं वंदे पयओ परमं परोवगारकारिणमहग्छ । मुनि दीपरलसागरेण संशोधिता सम्पादिता जीतकल्प सूत्रस्य
सिद्धसेन गणिविरचिता चूर्णिः परिसमाप्ता
३८ पंचम छेदसूत्रंजीतकल्पसूत्रं समाप्तम् |
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
[1].
ભાવભરી વેદના જેમના દ્વારા સૂત્રમાં ગુંથાયેલ જિનવાણીનો ભવ્ય વારસો. વર્તમાનકાલીન “આગમસાહિત્યમાં પ્રાપ્ત થયો
એ સર્વે સૂરિવર આદિ આર્ષ પૂજ્યશ્રીઓનેપંચમ ગણધર શ્રી સુધર્મા સ્વામી | ચૌદ પૂર્વધર શ્રી ભદુબાહુ સ્વામી દશ પૂર્વધર શ્રી શય્યભવસૂરિ | (અનામી) સર્વે શ્રત થવીર મહર્ષિઓ દેવવાચક ગણિ
શ્રી શ્યામાચાર્ય દેવર્ધ્વિગણિ ક્ષમાશ્રમણ
જિનભદ્ર ગણિ ક્ષમાશ્રમણ સંદદાસગણિ
સિદ્ધસેન ગણિ જિનદાસ ગણિ મહત્તર
અગત્સ્યસિંહ સૂરિ શીલાં કાચાર્ય
અભયદેવસૂરિ મલયગિરિસૂરિ
ક્ષેમકીર્તિસૂરિ હરિભદ્રસૂરિ
આર્યરક્ષિત સૂરિ (?) દ્રોણાચાર્ય
ચંદ્ર સૂરિ વાદિવેતાલ શાંતિચંદ્ર સૂરિ
મલ્લધારી હેમચંદ્રસૂરિ શાંતિચંદ્ર ઉપાધ્યાય
ધર્મસાગર ઉપાધ્યાય ગુણરત્નસૂરી
વિજય વિમલગણિ વીરભદ્ર | ઋષિપાલ | બ્રહ્મમુનિ તિલકસૂરિ સૂત્ર-નિર્યુક્તિ – ભાષ્ય-ચૂર્ણિ- વૃત્તિ - આદિના રચયિતા અન્ય સર્વે પૂજ્યશ્રી
વર્તમાન કાલિન આગમ સાહિત્ય વારસાને સંશોધન-સંપાદન-લેખન આદિ દ્વારા મુદ્રીત/ખમુદ્રીત સ્વરૂપે રજૂ કર્યા
| સર્વે શ્રુતાનુરાગી પૂજ્ય પુરુષોને આનંદ સાગરસૂરિજી | ચંદ્રસાગર સૂરિજી
મુનિ માણેક જિન વિજયજી પુન્યવિજયજી
ચતુરવિજયજી બુ વિજયજી અમરમુનિજી
કનૈયાલાલજી લાભસાગરસુરિજી આચાર્ય તુલસી
ચંપક સાગરજી સ્મરણાંજલિ બાબુ ધનપતસિંહ
પંક બેચરદાસ
પર જીવરાજભાઈ ભગવાનદાસ ૫૦ રૂપેન્દ્રકુમાર
૫૦ હીરાલાલ શ્રુત પ્રકાશક સર્વે સંસ્થાઓ
-
-
-
- -
-
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
क्रम
[2]
૪૫ આગમ મૂળ તથા વિવરણનું શ્લોક પ્રમાણદર્શક કોષ્ટક
आगमसूत्रनाम
वृत्ति-कर्ता
१. आचार
२. सूत्रकृत ३. स्थान
४. समवाय
५. भगवती ६. ज्ञाताधर्मकथा
७. उपासकदशा
८. अन्तकृद्दशा ९. अनुत्तरोपपातिकदशा
१०. प्रश्नव्याकरण
११. विपाकश्रुत १२. औपपातिक
१३. राजप्रश्निय
१४. जीवाजीवाभिगम
१५. प्रज्ञापना
१६. सूर्यप्रज्ञप्ति १७. चन्द्रप्रज्ञप्ति
१८. जम्बूद्वीपप्रज्ञप्ति १९थी निरावलिका
२३. (पञ्च उपाङ्ग)
२४. चतुःशरण
२५. आतुर प्रत्याख्यान २६. महाप्रत्याख्यान
२७. भक्तपरिज्ञा
२८. तन्दुल वैचारिक २९. संस्तारक
३०. गच्छाचार★ ३१. गणिविद्या
मूल श्लोक प्रमाण
२५५४ शीलाङ्काचार्य
२१०० शीलाङ्काचार्य
३७०० अभदेवसूरि १६६७ अभयदेवसूरि
१५७५१ अभयदेवसूरि
५४५० अभयदेवसूरि
८१२ अभयदेवसूरि
९०० | अभयदेवसूरि
१९२ अभयदेवसूरि
१३०० | अभयदेवसूरि
१२५० अभयदेवसूरि
११६७ अभयदेवसूरि
२१२० मलयगिरिसूरि
४७०० मलयगिरिसूरि
७७८७ मलयगिरिसूरि
२२९६ मलयगिरिसूरि
२३०० मलयगिरिसूरि ४४५४ शान्तिचन्द्रउपाध्याय
११०० चन्द्रसूरि
८० विजयविमलयगणि १०० गुणरत्नसूरि ( अवचूरि) १७६ आनन्दसागरसूरि (संस्कृतछाया) २१५ | आनन्दसागरसूरि (संस्कृतछाया) ५०० विजयविमलगणि
१५५ गुणरत्न सूरि ( अवचूरि) १७५ विजयविमलगणि
१०५ आनन्दसागरसूरि (संस्कृतछाया)
वृत्ति श्लोकप्रभाग
१२०००
१२८५०
१४२५०
३५७५
१८६१६
३८००
८००
૪૦૦
१००
५६३०
९००
३१२५
३७००
१४०००
१६०००
९०००
९१००
१८०००
६००
(?) २००
(?) १५०
१७६
२१५
(?) ५००
११०
१५६०
१०५
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
क्रम
आगमसूत्रनाम
३२. देवेन्द्रस्तव
३३. मरणसमाधि ३४. निशीथ
३५. बृहत्कल्प
३६. व्यवहार
३७. दशाश्रुतस्कन्ध ३८. जीतकल्प ३९. महानिशीथ
४०. आवश्यक
४१. ओघनियुक्ति पिण्डनिर्युक्ति ४२. दशवैकालिक
४३. उत्तराध्ययन
४४. नन्दी
४५. अनुयोगद्वार
[3]
वृत्ति-कर्ता
३७५ / आनन्दसागरसूरि (संस्कृत छाया) ८३७ आनन्दसागरसूरि (संस्कृत छाया) ८२१ जिनदासगणि (चूर्णि)
सङ्घदासगण (भाष्य )
मूल श्लोक प्रमाण
४७३ मलयगिरि + क्षेमकीर्ति सङ्घदासगण (भाष्य )
३७३ मलयगिरि
सङ्घदासगणि (भाष्य )
- ? (चूणि)
८९६
१३० सिद्धसेनगणि (चूर्ण)
४५४८
१३० हरिभद्रसूरि
नि. १३५५ द्रोणाचार्य
नि. ८३५ | मलयगिरिसूरि
८३५ हरिभद्रसूरि
२००० शांतिसूर
७०० मलयगिरिसूरि २००० मलधारीहेमचन्द्रसूरि
• वृत्ति लोकप्रमाण
३७५
८३७
२८०००
७५००
४२६००
७६००
३४०००
६४००
२२२५
१०००
नोंध :
(१) उडत ४५ सागम सूत्रोमा वर्तमान अणे पहेला १ थी ११ अंगसूत्रो, १२ थी २३ उपांगसूत्रो, २४थी 33 प्रकीर्णकसूत्रो ३४थी उ८ छेदसूत्रो, ४० थी ४३ मूळसूत्रो, ४४-४५ चूलिकासूत्रो ना नाभे हाल प्रसिद्ध छे.
(૨) ઉક્ત શ્લોક સંખ્યા અમે ઉપલબ્ધ માહિતી અને પૃષ્ઠ સંખ્યા આધારે નોંધેલ છે. જો કે તે સંખ્યા માટે મતાંતર તો જોવા મળે જ છે. જેમકે આચાર સૂત્રમાં ૨૫૦૦, ૨૫૫૪, ૨૫૨૫ એવા ત્રણ શ્લોક પ્રમાણ જાણવા મળેલ છે. આવો મત-ભેદ અન્ય સૂત્રોમાં પણ છે,
(3) उत्त वृत्ति-साहि हे नोंध छे ते समे रेल संपाहन भुभ्षनी छे. ते सिवायनी परा वृत्ति चूर्णि खाहि साहित्य मुद्रित } समुद्रित अवस्थामा हास उपलब्ध छे ४. (४) गच्छाचार जने मरणसमाधि ना विकल्पे चंदावेज्झय भने वीरस्तव प्रकीर्णक खावे छे. ४ जमे "आगमसुत्ताणि" भां. भूण ३ जने "भागमहीय" मां अक्षरशः ગુજરાતી અનુવાદ રૂપે આપેલ છે. તેમજ નીતત્ત્વ જેના વિકલ્પ રૂપે છે એ
२२०००
(१) ७५००
७०००
७०००
१६०००
७७३२
५९००
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચત્ત્વનું માપ્ય અમે ‘આગમસુત્તનિ’’માં સંપાદીત કર્યું છે.
(૫) જોષ અને વિષ્ણુ એ બંને નિર્યુક્તિ વિકલ્પે છે. જે હાલ મૂળસૂત્ર રૂપે પ્રસિધ્ધ છે. જે બંનેની વૃત્તિ અમે આપી છે. તેમજ તેમાં માત્ત્વની ગાથાઓ પણ સમાવિષ્ટ થઈ છે. (૬) ચાર પ્રી સૂત્રો અને માનશીથ એ પાંચ આગમની કોઈ વૃત્તિ આદિ ઉપલબ્ધ થવાનો ઉલ્લેખ મળતો નથી. પ્રાર્પાક ની સંસ્કૃત છાયા ઉપલબ્ધ છે તેથી મૂકી છે. નિશીય-યશ-નિત એ ત્રણેની વૃત્તિ આપી છે. જેમાં વશ અને નીતત્ત્વ એ બંને ઉપરવૃત્તિ મળતી હોવાનો ઉલ્લેખ છે, પણ અમે તે મેળવી શક્યા નથી. જ્યારે નિનિય ઉપર તો માત્ર વીસમા ઉદ્દેશ ઃની જ વૃત્તિ નો ઉલ્લેખ મળે છે.
* વર્તમાન કાળે ૪૫ આગમમાં ઉપલબ્ધ નિર્યુક્તિઃ
नियुक्ति
9.
आचार-नियुक्ति सूत्रकृत-निर्युक्ति
૨.
રૂ. વૃદ્ધત્વ-નિયુક્તિ
૪.
क्रम
".
વ્યવહાર-નિવૃત્તિ * दशाश्रुत० नियुक्ति
[4]
श्लोकप्रमाण क्रम नियुक्ति
४५०
२६५
१८०
६. आवश्यक-निर्युक्ति
७. ओघनियुक्ति
८. पिण्डनियुक्ति
९. दशवैकालिक नियुक्ति
१०. उत्तराध्ययन-निर्युक्ति
નોંધઃ
(૧) અહીં આપેલ ોજ પ્રમાણ એ ગાથા સંખ્યા નથી. ‘‘૩૨ અક્ષરનો એક શ્લોક’' એ પ્રમાણથી નોંધાયેલ શ્લોજ પ્રમાણ છે.
(૨) * વૃહત્ત્વ અને વ્યવહાર એ બંને સૂત્રોની નિવૃત્ત હાલ માળ્ય માં ભળી ગઈ છે. જેનો યથાસંભવ ઉલ્લેખ વૃત્તિા મહર્ષિ એ ભાષ્ય ઉપરની વૃત્તિમાં કર્યો હોય તેવું જોવા મળેલ છે.
श्लोकप्रमाण
२५००
१३५५
८३५
५००
૭૦૦
(૩) ગોપ અને વિષ્ણુનિર્યુક્તિ સ્વતંત્ર મૂત્તમ સ્વરૂપે સ્થાન પામેલ છે તેથી તેનું સ્વતંત્ર સંપાદન આમ-૪૧ રૂપે થયેલ છે. (તેમજ આ સંપાદનમાં પણ છે.)
(૪) બાકીની છ નિવૃત્તિમાંથી વશાશ્રુતન્ય નિયુક્તિ
ઉપર વૃત્તિ અને અન્ય પાંચ નિર્યુબિત્ત ઉપરની વૃત્તિ અમે અમારા સંપાદનમાં પ્રકાશીત કરી છે. જ્યાં આ છ નિયુક્તિ સ્પષ્ટ અલગ જોઈ શકાય છે.
(૫) નિર્યુનિકર્તા તરીકે મત્રવાદુસ્વામી નો ઉલ્લેખ જ જોવા મળે છે.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
[5]
|क्रम
गाथाप्रमाण
१.
४८३
। वर्तमान आणे ४५मागममा 64 भाष्यं भाष्य | श्लोकप्रमाण क्रम
भाष्य निशीषभाष्य । ७५०० ६. | आवश्यकभाष्य में बृहत्कल्पभाष्य ७६०० । ७. ओघनियुक्तिभाष्य * व्यवहारभाष्य ६४०० । ८. पिण्डनियुक्तिभाष्य * पञ्चकल्पभाष्य । ३१८५ । ९. दशवैकालिकभाष्य * जीतकल्पभाष्य ३१२५ १०. उत्तराध्ययनभाष्य (?)
३२२
४६
६३
सप:
नोध:(१) निशीष , बृहत्कल्प भने व्यवहारभाष्य न sal सङ्घदासगणि छोपान ४ाय छे.
समा२॥ संपानमा निशीष भाष्य तेनी चूर्णि साथे भने बृहत्कल्प तथा व्यवहार
भाष्य तेनी-तेनी वृत्ति साधे समाविष्ट थयुं छे. (२) पञ्चकल्पभाष्य अभा२५ आगमसुत्ताणि भाग-३८ मा शीत . (3) आवश्यकभाष्य भी 140 प्रभा॥ ४८३ सयुं हेमा १८३ २५मूळभाष्य ३५छ
અને ૩૦૦ ગાથા અન્ય એક ભાગની છે. જેનો સમાવેશ કાવવું સૂત્ર-ટી માં या छे. [13 विशेषावश्यक भाष्य पूज४ प्रसिध्द धयुं ५९ ते समय आवश्यकसूत्र- 6५२नु भाष्य नथी भने अध्ययनो अनुसार नी म म वृत्ति આદિ પેટા વિવરણો તો સાવયવ અને ગીતન્ત એ બંને ઉપર મળે છે. જેનો
અત્રે ઉલ્લેખ અમે કરેલ નથી.] (४) ओधनियुक्ति, पिण्डनियुक्ति , दशवैकालिकभाष्य नो समावेश तेनी तनी वृत्ति भां
यो ४ छे. ५ तेनो ता. विशेनो आभाने भनेर नथी. [ओघनियुक्ति
3५२ 3000 Peas gul भाष्यनो ८५ ५LA मणे छ.] (५) उत्तराध्ययनभाष्यनी या नियुक्तिमा मणी गयान समय छ (?) (5) मारीते अंग - उपांग - प्रकीर्णक - चूलिका मे. ३५ आगम सूत्रो (6५२नो र મનો ઉલ્લેખ અમારી જાણમાં આવેલ નથી. કોઈક સ્થાને સાક્ષી પાઠ-આદિ
स्१३५ भाष्यगाथा सेवाभणे. छ.। (७) भाष्यकर्ता तरी भुज्य नाम सङ्घदासगणि गोवा भगेर छे. तेम४ जिनभद्रगणि
क्षमाश्रमण भने सिद्धसेन गणि नो ५ सेप भणे छ. 32i5 भाष्यन। sal અજ્ઞાત જ છે.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
[6]
( वर्तमान आणे ४५.सागममi Sa-५ चूर्णिः ) क्रम चर्णि श्लोकप्रमाण क्रम | चर्णि श्लोकप्रमाण १. आचार-चूर्णि । ८३००। ९.| दशाश्रुतस्कन्धचूर्णि । २२२५ । २. सूत्रकृत-चूर्णि । ९९०० १०.| पञ्चकल्पचूर्णि। ३२७५ ३. भगवती-चूर्णि ३११४ | ११.| जीतकल्पचूर्णि १००० | ४. जीवाभिगम-चूर्णि १५०० १२. आवश्यकचूर्णि . | १८५०० ५. जंबूद्वीपप्रज्ञप्ति-चूर्णि १८७९ | १३. | दशवैकालिकचूर्णि ६. निशीथचूर्णि २८००० | १४. | उत्तराध्ययनचूर्णि ५८५० | ७. वृहत्कल्पचूर्णि । १६००० | १५. नन्दीचूर्णि १५०० | ८. व्यवहारचूर्णि | १२०० | १६. | अनुयोगदारचूर्णि । २२६५
७०००
(१) 68 १६ चूर्णिमाथी निशीथ , दशाश्रुतस्कन्ध, जीतकल्प भेजा चूर्णि अभा२८.२१॥
સંપાદનમાં સમાવાઈ ગયેલ છે. (२) आचार, सूत्रकृत, आवश्यक, दशवैकालिक, उत्तराध्ययन, नन्दी, अनुयोगद्वार
એ સાત જૂ પૂજ્યપાદ આગમોદ્ધારક શ્રી એ પ્રકાશીત કરાવી છે. (3) दशवैकालिकनी जी मे चूर्णि है अगत्स्यसिंहसूरिकृत छेतेनुप्राशन पूल्य श्री
પુન્યવિજયજીએ કરાવેલ છે. (४) जंबूद्वीपप्रज्ञप्तिचूर्णि विशे दाद परीया प्रश्नायिक्ष मुं४३ छे.. भगवती
चर्णि तो मणे४ छे, 4 30 प्रशीत यई नथी.. तम४ वृहत्कल्प , व्यवहार,
पञ्चकल्प मेरा स्तमती सभेनछे ५९ शीत यार्नु म. नथी. (५) चूर्णिकार तरी जिनदासगणिमहत्तर-नाम भुण्यत्वे संमाय छे. 32603 मते અમુક ચૂળના ર્તાનો સ્પષ્ટોલ્લેખ મળતો નથી.
"मागम-पंयांगी" यिन्त्यपात" ૧ વર્તમાન કાળે પ્રાણ આગમ સાહિત્યની વિચારણા પછી ખરેખર આગમના પાંચ
અંગોમાં કેટલું અને શું ઉપલબ્ધ છે તે જાણ્યા પછી એક પ્રશ્ન થાય કે આગમ પંચાંગી ! नी तो मी यिन्य छ. अंग-उपांग-प्रकीर्णक-चूलिका में उ५ भागमो 6५२ માપ્ય નથી. એટલે ૩૫ આગમનું એક અંગ તો અપ્રાપ્ય જ બન્યું. સૂત્ર પરત્વે ઉપલબ્ધ નિયુક્તિ ફક્ત છ છે. એટલે ૩૯ આગમોનું એક અંગ અપ્રાપ્ય જ બન્યું. सारी sis भाष्य, sis नियुक्ति सने स्यां चूर्णिन। ममा वर्तमान अगे
सुव्यवस्थित पंचांगी मात्र आवश्यक सूचनी गाय. २ नंदीसूत्र मां पंचांगीने पहले संग्रहणी, प्रतिपत्तिमोवनी 4 .
-
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
( ૪૫ આગમ અંતર્ગત વર્તમાન કાળે ઉપલબ્ધ વિભાગો
સૂિચના:- અમે સંપાદીત કરેલ કામકુત્તાધિ-સટીÉ માં બેકી નંબરના પૃષ્ઠો ઉપર જમણી બાજુ કાનૂત્ર ના નામ પછી અંકો આપેલ છે. જેમકે ૧૩૬૨૫૪ વગેરે. આ અંકો તે તે આગમના વિભાગીકરણને જણાવે છે. જેમકે માથામાં પ્રથમ અંક કૃતન્યનો છે તેના વિભાગ રૂપે બીજો અંક પૂના છે તેના પેટા વિભાગ રૂપે ત્રીજો અંક
ધ્યયનનો છે. તેના પેટા વિભાગ રૂપે ચોથો અંક દેશવા નો છે. તેના પેટા વિભાગ રૂપે છેલ્લો અંક મૂનનો છે. આ મૂળ ગદ્ય કે પદ્ય હોઈ શકે. જો ગદ્ય હોય તો ત્યાં પેરેગ્રાફ સ્ટાઈલથી કે છુટુ લખાણ છે અને થા/પદ્ય ને પદ્યની સ્ટાઈલથી !! - || ગોઠવેલ છે. " પ્રત્યેક આગમ માટે આ રીતે જ ઓબ્લિકમાં () પછી ના વિભાગને તેના તેના પેટા-પેટા વિભાગ સમજવા.
જ્યાં જે-તે પેટા વિભાગ ન હોય ત્યાં (-) ઓબ્લિક પછી ડેસ મુકીને તે વિભાગ ત્યાં નથી તેમ સુચવેલું છે.] (૧) નાથાર – કૃતન્ય:/જૂના/ યન દેશ: મૂi
જૂના નામક પેટા વિભાગ બીજા શ્રુતસ્કન્ધામાં જ છે. (२) सूत्रकृत - श्रुतस्कन्धः/अध्ययन/उद्देशकः/मूलं (३) स्थान - स्थान/अध्ययन/मूलं (૪) સમવાય - સમવાય: મૂને (५) भगवती - शतक/वर्ग:-अंतरशतक/उद्देशकः/मूलं
અહીં શાના પેટા વિભાગમાં બે નામો છે. (૧) (૨) અંતગુત કેમકે તજ ૨૧, ૨૨, ૨૩ માં શત ના પેટા વિભાગનું નામ જ જ સાવેલ છે. શતક્ર * રૂ૩,૩૪,૩૧,૩૬,૪૦ ના પેઢ વિભાગને અંતરતર અથવા વાતાદ નામથી ઓળખાવાય છે. ज्ञाताधर्मकया- श्रुतस्कन्धः/वर्ग:/अध्ययनं/मूलं પહેલા શુન્યમાં જ છે. બીજા યુધ્ધ નો પેટાવિભાગ જામે છે અને તે ય ના પેઢ વિભાગમાં ધ્યાન છે. उपासकदशा- अध्ययन/मूलं अन्तकृद्दशा- वर्गः/अध्ययन/मूलं अनुत्तरोपपातिकदशा- वर्ग:/अध्ययन/मूलं प्रश्नव्याकरण- द्वारं/अध्ययन/मूलं માવ અને સંઘર એવા સ્પષ્ટ બે ભેદ છે જેને હલાવતા અને સંવરજૂ કહ્યા છે. (કોઈક કા ને બદલે શ્રુતજ શબ્દ પ્રયોગ પણ કરે છે)
विपाकश्रुत- श्रुतस्कन्धः अध्ययन/मूलं (૧૨) પપતિ- મૂર્ત (૩) - મૂi
(93)
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
(१४) जीवाजीवाभिगम- * प्रतिपत्तिः/ उद्देशकः /मूलं भभूतविलओ उर्जा छे तो पत्र सम भाटे प्रतिपत्तिः पछी भेड पेटविलासि नोधनीय छे. भरे प्रतिपत्ति -३-भां नेरइय, तिरिक्खजोणिय, मनुष्य, देव सेवा यर भेटाविभागो थडे छे. तेथी तिपत्ति/ (नेरइय आदि ) / उद्देशकः / मूलं थे रीते स्पष्ट अलग पाडेला छे, श्रेष्ठ रीते शभी प्रतिपत्ति ना उद्देशकः नव नथी पक्ष ते पेटाविभाग प्रतिपत्तिः नाभे ४ छे.
(१५) प्रज्ञापना- पदं / उद्देशकः /द्वारं/मूलं
पदना भेटा विभागमां उद्देशकः छे, यांद्वारे छेद-२८ना पेटा विभागमा उद्देशकः અને તેના પેટા વિભાગમાં કાર્ પણ છે.
(१६) सूर्यप्रज्ञप्ति - प्राभृतं / प्राभूतप्राभूतं/मूलं
(१७) चन्द्रप्रज्ञप्ति - प्राभृतं/प्राभूतप्राभृतं/मूलं
आगम १५-१७भां प्राभृतप्राभृत ना पक्ष प्रतिपत्तिः नाम भेटा विभाग छे पक्ष उद्देशकः खाहि મુજબ તેનો વિશેષ વિસ્તાર થાયેલ નથી,
(१८) जम्बूदीपप्रज्ञप्ति - वक्षस्कारः/मूलं (१९) निरयावलिका - अध्ययनं / मूलं (२०) कल्पवतंसिका अध्ययनं / मूलं
-
(२१) पुष्पिता अध्ययनं / मूलं
(२२) पुष्पचूलिका - अध्ययनं / मूलं
(२३) वहिदशा - अध्ययनं / मूलं
આગમ ૧૯ થી ૨૩ નિયાનિધિ નામથી સાથે જોવા મળે છે કેમકે તેને ઉપાંગના પાંચ વર્ગ તરીકે सूत्रडारे भोजभावेला छे. मां वर्ग-1, निरयायलिका, वर्ग-२ कल्पवर्तसिका... वगेरे भावा
( २४ थी ३३) चतुःशरण (आदि दशेपयन्ना) मूलं (३४) निशीय - उद्देशकः /मूलं
(३५) बृहत्कल्प - उद्देशकः / मूलं
( ३६ ) व्यवहार- उद्देशकः /मूलं ( ३७ ) दशाश्रुतस्कन्ध (३८) जीतकल्प
दशा/मूलं
( ३९ ) महानिशीथ
[8]
मूलं
-
अध्ययनं / उद्देशकः /मूलं
अध्ययनं / मूलं
(४०) आवश्यक ( ४१ )
(४२) दशवैकालिक
- मूलं अध्ययनं/उद्देशकः/मूलं अध्ययनं//मूलं (४४ - ४५ ) नन्दी - अनुयोगद्वार - मूलं
(४३) उत्तराध्ययन
ओघ / पिण्डनियुक्ति
-
-
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
[9]
અમારા સંપાદીત ૪૫ આગમોમાં આવતા મૂલ નો અંક તથા તેમાં સમાવિષ્ટ ગાથા
क्रम आगमसूत्र
मूलं
गाया क्रम आगमसूत्र
मूलं गाथा
9.
२.
३.
४.
आचार
सूत्रकृत
स्थान
समवाय
भगवती
ज्ञाताधर्मकथा
५.
६.
19.
८.
९.
१०. प्रश्नव्याकरण
११. विपाकश्रुत
१२. औपपातिक
१३. राजनश्निय
१४. जीवाभिगम
उपासक दशा
अन्तकृद्दशा
अनुत्तरोपपातिक
१५. प्रज्ञापना
१६. सूर्यप्रज्ञप्ति
१७. चन्द्रप्रज्ञप्ति
१८. जम्बूदीपप्रज्ञप्ति
१९. निरयावलिका
२०. कल्पवतंसिका
२१. पुष्पिता
२२. पुष्पचूलिका
२३. वहिदशा
५५२
८०६
१०१०
३८३
१०८७
२४१
७३
६२
१३
४७
४७
१७७
८५
३९८
६२२
२१४
२१८
३६५
२१
५
११
३
५
१४७ २४.
७२३
२५.
१६९
२६.
९३
२७.
११४
२८.
२९.
३०.
३१.
४ ३२.
३३.
३४.
३५.
३६.
३७.
३८.
३९.
४०.
४१.
४१.
४२.
२
४३.
9 ४४.
9 ४५.
५७
१३
|
१२
१४
३०
९३
२३१
१०३
१०७
१३१
-
or
चतुःशरण
आतुरप्रत्याख्यान
महाप्रत्याख्यानं
भक्तपरिज्ञा
तंदुल वैचारिक
संस्तारक
गच्छाचार
गणिविद्या
देवेन्द्रस्तव
मरणसमाधि
निशीष
बृहत्कल्प
व्यवहार
दशाश्रुतस्कन्ध
जीतकल्प
महानिशीथ
आवश्यक
ओधनियुक्ति
पिण्डनिर्युक्त
दशवैकालिक
उत्तराध्ययन
नन्दी
अनुयोगद्वार
६३ ६३
७१
७०
१४२
१४२
१७२
१७२
१६१
१३९
१३३
१३३
१३७
१३७
८२
८२
३०७
३०७
६६४
६६४
१४२०
२१५
२८५
११४
१०३
१५२८
९२
२१
१९६५
११६५
७१२ ७१२
५४०
५१५
१७३१
| १६४०
१६८
९३
३५०
१४१
-
I
-
५६
१०३
नोंध :- त गाथा संध्यानो समावेश मूलं मां धर्ध ४ भय छे. ते मूल सिवायनी खलग गाथा समभवी नहीं. मूल शब्द से सभी सूत्र जने गाया धंने भाटे नो खापेलो संयुक्त અનુક્રમ છે. ગાથા બધાંજ સંપાદનોમાં સામાન્ય અંક ધરાવતી હોવાથી તેનો અલગ અંક આપેલ છે. પણ સૂત્રના વિભાગ દરેક સંપાદકે ભિન્નભિન્ન રીતે કર્યા હોવાથી અમે સૂત્રાંક જુદો પાડતા નથી.
८
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
[૧] अभिनव हेम लघुप्रक्रिया - १ अभिनव हेम लघुप्रक्रिया २ अभिनव हेम लघुप्रक्रिया - ३
[૨]
-
अभिनव हेम लघुप्रक्रिया - ४
GEDEELONE
[૫]
[૧૩]
* [૧૪]
[૧૫]
[૧૬]
[૧૭]
[૧૮]
[૧૯]
[૨૦]
[૨૧]
[૨૨]
[૨૩]
[૨૪]
[૨૫]
[10]
~: અમારા પ્રકાશનો :--
[૩૨]
[૩૩]
[૩૪]
[૩૫]
-
वृदन्तमाला [5] चैत्यवन्दन पर्वमाला [9] चैत्यवन्दन सङ्ग्रह - तीर्थजिन विशेष [2] चैत्यवन्दन चोविशी [૯] શત્રુજ્ઞય મત્તિ આવૃત્તિ-વો] अभिनव जैन पञ्चाङ्ग - २०४६
[૧૦]
..
[૧૨]
[૧૧] અભિનવ ઉપદેશ પ્રાસાદ – ૧- શ્રાવક કર્તવ્ય - ૧ થી ૧૧ અભિનવ ઉપદેશ પ્રાસાદ – ૨- શ્રાવક કર્તવ્ય - ૧૨ થી ૧૫ અભિનવ ઉપદેશ પ્રાસાદ – ૩- શ્રાવક કર્તવ્ય - ૧૬ થી ૩૬ નવપદ – શ્રીપાલ (શાશ્વતી ઓળીના વ્યાખ્યાન રૂપે)
સમાધિ મરણ વિધિ - સૂત્ર – પદ્ય – આરાધના-મરણભેદ-સંગ્રહ] ચૈત્યવંદન માળા [૭૭૯ ચૈત્યવનંદનોનો સંગ્રહ] તત્વાર્થ સૂત્ર પ્રબોધટીકા [અધ્યાય-૧] તત્વાર્થ સૂત્રના આગમ આધાર સ્થાનો સિદ્ધાચલનો સાથી [આવૃત્તિ - બે] ચૈત્ય પરિપાટી
-
-
सप्ताङ्ग विवरणम्
सप्ताङ्ग विवरणम्
सप्ताङ्ग विवरणम्
सप्ताङ्ग विवरणम्
અમદાવાદ જિનમંદિર ઉપાશ્રય આદિ ડિરેક્ટરી શત્રુંજય ભક્તિ આવૃત્તિ – બે]
શ્રી નવકારમંત્ર નવલાખ જાપ નોંધપોથી
શ્રી ચારિત્ર પદ એક કરોડ જાપ નોંધપોથી
-
શ્રી બારવ્રત પુસ્તિકા તથા અન્ય નિયમો - [આવૃત્તિ – ચાર અભિનવ જૈન પંચાંગ - ૨૦૪૨ સર્વપ્રથમ ૧૩ વિભાગોમાં શ્રી જ્ઞાનપદ પૂજા
[૨૬]
[૨૭]
[૨૮] અંતિમ આરાધના તથા સાધુ સાધ્વી કાળધર્મ વિધિ [૨૯] શ્રાવક અંતિમ આરાધના [આવૃત્તિ ત્રણ]
[30]
[૩૧]
વીતરાગ સ્તુતિ સંચય [૧૧૫૧ ભાવવાહી સ્તુતિઓ] (પૂજ્ય આગમોદ્ધારક શ્રી ના સમુદાયના) કાયમી સંપર્ક સ્થળો તત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અભિનવ ટીકા - અધ્યાય-૧ તત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અભિનવ ટીકા – અધ્યાય-૨ તત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અભિનવ ટીકા – અધ્યાય-૩ તત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અભિનવ ટીકા – અધ્યાય-૪
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
[3]
[xo
[11] તત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અભિનવ ટકા-અધ્યાય-૫ [39] તત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અભિનવ ટીકા - અધ્યાય
તત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અભિનવ ટીકા - અધ્યાય-૭ [3] તત્વાધિગમ સૂત્ર અભિનવ ટીકા - અધ્યાય-૮
તત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અભિનવ ટકા - અધ્યાય-૯ [૪૧] તત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અભિનવ ટીકા- અધ્યાય-૧૦
પ્રકાશન ૧ થી ૪૧ અભિનવશ્રુત પ્રકાશને પ્રગટ કરેલ છે. [४२] आयारो
[आगमसुत्ताणि-१] पढमं अंगसुत्तं [४३] सूयगडो
[आगमसुत्ताणि-२] वीअं अंगसुत्तं [४४] ठाणं
[आगमसुत्ताणि-३]
तइयं अंगसुत्तं [४५] समवाओ
[आगमसुत्ताणि-४] चउत्थं अंगसुत्तं [४६] विवाहपन्नति
[आगमसुत्ताणि-५] पंचमं अंगसुत्तं [४७] नायाधम्मकहाओ [आगमसुत्ताणि-६]
छठं अंगसुत्तं [४८] उवासगदसाओ [आगमसुत्ताणि-७] सत्तमं अंगसुत्तं [४९] अंतगडदसाओ [आगमसुत्ताणि-८] अट्ठमं अंगसुत्तं [५०] अनुत्तोववाइयदसाओ [आगमसुत्ताणि-९] नवमं अंगसुत्तं [५१] पाहावागरणं
[आगमसुत्ताणि-१०] दसमं अंगसुत्तं [५२] विवागसूर्य
[आगमसुत्ताणि-११] एक्चरसमं अंगसुत्तं [५३] उववाइयं
[आगमसुत्ताणि-१२ ] पढम उवंगसुत्तं [५४] रायप्पसेणियं
[आगमसुत्ताणि-१३ ] बीअं उवंगत्तं [५५] जीवाजीवाभिगमं [आगमसुत्ताणि-१४ ] तइयं उवंगसुत्तं [५६] पन्त्रवणात्तं
[आगमसुत्ताणि-१५ ] चउत्यं उवंगसुत्तं [५७] सूरपन्नतिः
[आगमसुत्ताणि-१६ ] पंचमं उवंगसुतं [५८] चंदपत्रत्तिः
[आगमसुत्ताणि-१७ ] छठं उवंगसुत्तं [५९] जंबूद्दीवपन्नति [आगमसुत्ताणि-१८] सत्तमं उवंगसुत्तं [६०] निरयावलियाणं [आगमसुत्ताणि-१९ ] अट्ठमं उवंगसुत्तं [६१] कप्पवडिंसियाणं [आगमसुत्ताणि-२०] नवमं उवंगसुत्तं [६२] पुफियाणं
[आगमसुत्ताणि-२१ ] दसमं उवंगसुत्तं [६३] पुष्पचूलियाणं [आगमसुत्ताणि-२२ ] एक्षरसमं उवंगसुत्तं [६४] वहिदसाणं
[आगमसुत्ताणि-२३ ] बारसमं उदंगसुत्तं [६५] चउसरणं
[आगमसुत्ताणि-२४ ] पढमं पईण्णगं [६६] आउरपच्चक्खाणं [आगमसुत्ताणि-२५ ] बीअं पईण्णगं [६७] महापञ्चक्खाणं [आगमसुत्ताणि-२६] तीइयं पईण्णगं [६८] भत्तपरिण्णा [आगमसुत्ताणि-२७ ] चउत्थं पईण्णगं
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
ELEEEEEEEEEEE.SE
[12] [६९] तंदुलक्यालियं [आगमसुत्ताणि-२८] पंचमं पईण्णगं [७०] संथारगं
[आगमसुत्ताणि-२९] छळ पईण्णगं [७१] गच्छायार
[आगमसुत्ताणि-३०/१] सत्तमं पईण्णगं-१ [७२] चंदावेज्झयं
[आगमसुत्ताणि-३०/२ ] सत्तमं पईण्णगं-२ [७३] गणिविज्जा
[आगमसुत्ताणि-३१] अट्ठमं पईण्गं [७४] देविंदस्थओ
[आगमसुत्ताणि-३२ ] नवमं पईण्णगं [७५] मरणसमाहि [आगमसुत्ताणि-३३/१] दसमं पईण्णगं-१ [७६] वीरत्थव
[आगमसुत्ताणि-३३/२] दसमं पईण्णगं-२ [७७] निसीह
[आगमसुत्ताणि-३४ ] पढमं छेयसुत्तं [७८] बुहत्कप्पो
[आगमसुत्ताणि-३५ ] बीअं छेयसुत्तं [७९] ववहार
[आगमसुत्ताणि-३६] तइयं छेयसुत्तं [८०] दसासुयक्खधं [आगमसुत्ताणि-३७] चउत्थं छेयसुत्तं [८१] जीयकप्पो
[आगमसुत्ताणि-३८/१] पंचमं छेयसुत्तं-१ [८२] पंचकप्पभास [आगमसुत्ताणि-३८२ ] पंचमं छेयसुत्तं-२ [८३] महानिसीह
[आगमसुत्ताणि-३९] छठं छेयसुत्तं [८४] आवसस्सयं
[आगमसुत्ताणि-४०] पढमं मूलसुत्तं [८५] ओहनित्ति [आगमसुत्ताणि-४१/१] बीअं मूलसुत्त-१ [८६] पिंडनिजुत्ति
[आगमसुत्ताणि-४१/२] बीअं मूलसुत्तं-२ [८७] दसवेयालियं [आगमसुत्ताणि-४२] तइयं मुलसुत्तं [८८] उतरन्झयणं [आगमसुत्ताणि-४३] चउत्थं मूलसुत्तं [८९] नंदीसूयं
[आगमसुत्ताणि-४४ ] पढमा चूलिया [९०] अनुओगदारं
[आगमसुत्ताणि-४५ ] बितिया चलिया પ્રકાશન ૪૨ થી ૯૦ આગમક્ષત પ્રકાશને પ્રગટ કરેલ છે. [८] साधार
ગુજરાતી અનુવાદ (આગમદીપ-૧] પહેલું અંગસૂત્ર [२] सूयगड
ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૧] બીજું અંગસૂત્ર [८]
ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૧] ત્રીજું અંગસૂત્ર [४] समवाय - ગુજરાતી અનુવાદ (આગમદીપ-૧] ચોથું અંગસૂત્ર [૫] વિવાહપત્તિ – ગુજરાતી અનુવાદ (આગમદપ-૨) પાંચમું અંગસૂત્ર [es] नयाधम्म - ગુજરાતી અનુવાદ (આગમદીપ-૩] છઠ્ઠ અંગસૂત્ર [८७] यासहसा - ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૩] સાતમું અંગસૂત્ર [८] मंतगडसा- ગુજરાતી અનુવાદ (આગમદીપ-૩] આઠમું અંગસૂત્ર [૯] અનુત્તરોપપાતિકદસા- ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૩] નવમું અંગસૂત્ર [१००] पावागरस- ગુજરાતી અનુવાદ આગમદીપ-૩] દશમું અંગસૂત્ર
80
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
[13]
[૧૧] વિવાગસૂય - ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૩] અગિયારમું અંગસૂત્ર [૧૦૨] ઉવવાઈય ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૪] પહેલું ઉપાંગસૂત્ર [૧૩] રાયuસેણિય - ગુજરાતી અનુવાદ (આગમદીપ-૪] બીજું ઉપાંગસૂત્ર [૧૪] જીવાજીવાભિગમ - ગુજરાતી અનુવાદ (આગમદીપ-૪] ત્રીજું ઉપાંગસૂત્ર [૧૦૫ પન્નવણાસુત્ત ગુજરાતી અનુવાદ આગમદીપ-૪ ચોથું ઉપાંગસૂત્ર [૧૦] સૂરપન્નત્તિ - ગુજરાતી અનુવાદ (આગમદીપ-૫ પાચમું ઉપાંગસૂત્ર [૧૭] ચંદપન્નતિ - ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-પી છઠ્ઠ ઉપાંગસૂત્ર [૧૮] જંબુદ્દીવપન્નતિ - ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૫ સાતમું ઉપાંગસૂત્ર [૧૦૯ નિરયાવલિયા - ગુજરાતી અનુવાદ અગમર્દીપ-૫] આઠમું ઉપાંગસૂત્ર [૧૧૭] કમ્પવડિસિયા - ગુજરાતી અનુવાદ (આગમદીપ-૫ નવમું ઉપાંગસૂત્ર [૧૧૧] પુષ્ક્રિયા - ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૫] દશમું ઉપાંગસૂત્ર [૧૧૨] પુષ્ફયૂલિયા - ગુજરાતી અનુવાદ આિગમદીપ-૫ અગિયારમું ઉપાંગસૂત્ર [૧૩] વહિદસા - ગુજરાતી અનુવાદ [આગામદીપ-૫] બારમું ઉપાંગસૂત્ર [૧૪] ચઉસરણ – ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૬] પહેલો પત્રો [૧૧૫] આઉરપ્પચ્ચખ્ખાણ – ગુજરાતી અનુવાદ આગમદીપ-] બીજો પડ્યો. [૧૧] મહાપચ્ચખ્ખાણ -- ગુજરાતી અનુવાદ આગમદીપ-૬) ત્રીજો પયગ્નો [૧૧૭] ભત્તપરિસ્સા- ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-] ચોથો પડ્યો [૧૧૮] તંદુલયાલિય - ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-છો પોચો પડ્યો [૧૧૯ સંથારગ - ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૬] છઠ્ઠો પાયો [૧૨] ગચ્છાચાર - ગુજરાતી અનુવાદ આિગમદીપ-૬] સાતમો પયત્રી-૧ [૧૨] ચંદાઝય- ગુજરાતી અનુવાદ આગમદીપ-૬] સાતમો પયગ્ન-૨ [૧૨] ગણિવિક્સ - ગુજરાતી અનુવાદ આગમદીપ-૬] આઠમો પડ્યો | [૧૩] દેવિંદત્ય
ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-9 નવમો પડ્યો [૧૨૪ વીરત્યવ
ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-છ દશમો પાડ્યો [૨૫] નિસહ
ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ- પહેલું છેદસૂત્ર [૧૨] બુહતકપ્ય - ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-દ] બીજું છેદસૂત્ર [૧૭] વવહાર - . ગુજરાતી અનુવાદ આગમદીપ-૬] ત્રીજું છેદસૂત્ર [૧૧૮] દસાસુયખંધ - ગુજરાતી અનુવાદ આગમદીપ-૬] ચોથું છેદસૂત્ર [૧૯] જીયકમ્પો -- ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૬] પાંચમું છેદસૂત્ર [૧૩] મહાનિસીહ- ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ- છઠ્ઠ છેદસૂત્ર [૧૩૧] આવસ્મય - ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૭) પહેલું મૂલસુત્ર [૧૩] ઓહનિજુત્તિ - ગુજરાતી અનુવાદ (આગમદીપ-૭ બીજું મૂલસુત્ર-૧ [૧૩૩] પિંડનિસ્તુતિ - ગુજરાતી અનુવાદ આગમદીપ-૭] બીજું મૂલસુત્ર-૨ [૧૩૪ો દસયાલિય - ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૭] ત્રીજું મુલસૂત્ર
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
[14]
[१७५] उत्त२४५९५ - ગુજરાતી અનુવાદ [આગમદીપ-૭] ચોથું મૂલસુત્ર [૧૩] નંદસુત્ત - ગુજરાતી અનુવાદ (આગમદીપ-૭] પહેલી ચૂલિકા {१३७] अनुयोगदार - ગુજરાતી અનુવાદ (આગલદીપ-૭] બીજી ચૂલિકા
પ્રકાશન ૯૧ થી ૧૩૭ આગામદીપ પ્રકાશને પ્રગટ કરેલ છે. [૧૩૮] દીક્ષા યોગાદિ વિધિ [૧૩૯] ૪૫ આગમ મહાપૂજન વિધિ [१४०] आचाराङ्गसूत्रं सटीक
आगमसुत्ताणि सटीकं-१ [१४१] सूत्रकृताङ्गसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीक-२ [१४२] स्थानाङ्गसूत्रं सटीक
आगमसुत्ताणि सटीक-३ [१४३] समवायाङ्गसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीकं-४ [१४४] भगवतीअङ्गसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीक-५/६ [१४५] ज्ञाताधर्मकथाङ्गसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीकं-७ [१४६] उपासकदशाङ्गसूत्रं सटीक
आगमसुत्ताणि सटीक-७ [१४७] अन्तकृद्दशाङ्गसूत्रं सटीक
आगमसुत्ताणि सटीकं-७ [१४८] अनुत्तरोपपातिकदशाङ्गसूत्रं सटीक आगमसुत्ताणि सटीकं-७ [१४९] प्रश्नव्याकरणाङ्गसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीक-७ [१५०] विपाकश्रुताङ्गसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीक-८ [१५१] औपपातिकउपाङ्गसूत्रं सटीक
आगमसुत्ताणि सटीक-८ [१५२] राजप्रश्नियउपाङ्गसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीकं-८ [१५३] जीवाजीवाभिगमउपाङ्गसूत्रं सटीकं आगमसुत्ताणि सटीकं-९ [१५४] प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीकं-१०/११ [१५५] सूर्यप्रज्ञप्तिउपाङ्गसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीकं-१२ [१५६] चन्द्रप्रज्ञप्तिउपाङ्गसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीकं-१२ [१५७] जम्बूद्वीवप्रज्ञप्तिउपाङ्गसूत्रं सटीक आगमसुत्ताणि सटीक-१३ [१५८] निरयावलिकाउपाङ्गसूत्रं सटीकं आगमसुत्ताणि सटीक-१४ [१५९] कल्पवतंसिकाउपाङ्गसत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीकं-१४ [१६०] पुष्पिताउपाङ्गसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीकं-१४ [१६१] पुष्पचूलिकाउपाङ्गसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीकं-१४ [१६२] वहिदसाउपाङ्गसूत्रं सटीक
आगमसुत्ताणि सटीकं-१४ [१६३] चतुःशरणप्रकीर्णकसूत्र सटीक
आगमसुत्ताणि सटीकं-१४ [१६४] आतुरप्रत्याव्यानप्रकीर्णकसूत्रं सटीक आगमसुत्ताणि सटीकं-१४ [१६५] महाप्रत्याख्यानप्रकीर्णकसूत्रं सच्छायं आगमसुत्ताणि सटीकं-१४ [१६६] भक्तपरिज्ञाप्रकीर्णकसूत्रं सच्छायं आगमसुत्ताणि सटीकं-१४
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
[15] [१६७] तंदुलवैचारिकप्रकीर्णकसूत्रं सटीक आगमसुत्ताणि सटीकं-१४ [१६८] संस्तारकप्रकीर्णकसूत्रं सच्छायं आगमसुत्ताणि सटीक-१४ [१६९] गच्छाचारप्रकीर्णकसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीकं-१४ [१७०] गणिविद्याप्रकीर्णकसूत्रं सच्छायं आगमसुत्ताणि सटीकं-१४ [१७१] देवेन्द्रस्तवप्रकीर्णकसूत्रं सच्छायं आगमसुत्ताणि सटीकं-१४ [१७२] मरणसमाधिप्रकीर्णकसूत्रं सच्छायं आगमसुत्ताणि सटीकं-१४ [१७३] निशीथछेदसूत्रं सटीक
आगमसुत्ताणि सटीकं-१५-१६-१७ [१७४] बृहत्कल्पछेदसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीक-१८-१९-२० [१७५] व्यवहारछेदसूत्रं सटीकं
आगगम सुत्ताणि सटीकं-२१-२२ [१७६] दशाश्रुतस्कन्धछेदसूत्रं सटीक
आगमसुत्ताणि सटीकं-२३ [१७७] जीतकल्पछेदसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीकं-२३ [१७८] महानिशीथसूत्रं (मूल)
आगमसुत्ताणि सटीक-२३ [१७९] आवश्यकमूलसूत्रं सटीक
आगमसुत्ताणि सटीकं-२४-२५ [१८०] ओघनियुक्तिमूलसूत्रं सटीकं
आगम सुत्तामि सटीक-२६ [१८१] पिण्डनियुक्तिमूलसूत्रं सटीक
आगमसुत्ताणि सटीकं-२६ [१८२] दशवकालिकमूलसूत्रं सटीक
आगमसुत्ताणि सटीकं-२७ [१८३] उत्तराध्ययनमूलसूत्रं सटीकं
आगमसुत्ताणि सटीकं-२८-२९ [१८४] नन्दी-चूलिकासूत्रं सटीकं
आगमसुताणि सटीक-३० [१८५] अनुयोगद्वारचूलिकासूत्रं सटीक आगमसुत्ताणि सटीकं-३०
પ્રકાશન ૧૩૯ થી ૧૮૫ આગમશ્રત પ્રકાશને પ્રગટ કરેલ છે.
PAL
- संपई स्थ:
આગમ આરાધના કેન્દ્ર, શીતલનાથ સોસાયટી-વિભાગ-૧, ફલેટ નં-૧૩, ૪થે માળે શ્રી નમિનાથ જૈન દેરાસરજી પાછળ, બહાઈ સેન્ટર, ખાનપુર
અમદાવાદ-૧
X
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
[16]
"आगमसुत्ताणि-सटीकं" म॥११ थी 30 नुविव२९ ।
| आगमसुत्ताणि
समाविष्टाआगमाः भाग-१
आयार भाग-२
सूत्रकृत | भाग-३
स्थान भाग-४
समवाय भाग-५-६ भगवती (अपरनाम व्याख्याप्रज्ञप्ति) भाग-७
ज्ञाताधर्मकथा, उपासकदशा, अन्तकृद्दशा, अनुत्तरोपपातिकदशा,
प्रश्नव्याकरण भाग-८
विपाकश्रुत, औपपातिक, राजप्रश्निय भाग-९
जीवाजीवाभिगम | भाग-१०-११ प्रज्ञापना
भाग-१२ सूर्यप्रज्ञप्ति, चन्द्रप्रज्ञप्ति | भाग-१३ जम्बूद्वीपप्रज्ञप्ति भाग-१४ निरवायलिका, कल्पवतंसिका, पुष्पिका, पुष्पचूलिका पण्हिदशा,
चतुःशरण, आतुरप्रत्याख्यान, महाप्रत्याख्यान, भक्तपरिज्ञा,
तन्तुलवैचारिक, संस्तारक, गच्छाचार, गणिविद्या, देवेन्द्रस्तव, मरणसमाधि | भाग-१५-१६-१७ नीशीथ | भाग-१८-१९-२० बृहत्कल्प | भाग-२१-२२ व्यवहार भाग-२३ दशाश्रुतस्कन्ध, जीतकल्प, महनिशीथ भाग-२४-२५ आवश्यक भाग-२६ ओघनियुक्ति, पिण्डनियुक्ति भाग-२७ दशवैकालिक भाग-२८-२९ उत्तराध्ययन भाग-३० नन्दी, अनुयोगद्वार
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ भाष्यं Foucationmore e & Personal Use Only www.jainelibrarylorg