________________
અનંતીવાર સહન કરવા છતાં, પણ ઘોર અજ્ઞાન અને મહામોહાદિ અષ્ટકર્મને આધીન એવા આ જીવાત્માનો સંસાર સાગરથી અંત ન આવ્યો. અર્થાત્ સંસારસાગરથી આ જીવાત્માની મુક્તિ ન થઈ. તે ન જ થઈ. તેનું કારણ શું હશે, તેના વિચાર કરીએ. | સર્વધર્મશિરોમણિ ધર્મસમ્રા શ્રી ચારિત્રધર્મ ઉદયમાં આવેલ. એવી ઊંચી પુયાઈવાળો માનવભવ મળવા છતાં, પણ જીવનમાં
જિન આશાનું જોમ ન હોય, જડને જાકારો ન હોય, મોહનું મારણ ન હોય, વાસનાનું વારણ ન હોય, તપનું તારણ ન હોય, દેહનું દમન ન હોય, વિષયોનું વમન ન હોય, પાપનું પતન ન હોય, મોક્ષનું મનન ન હોય, સ્વાર્થનો સંહાર ન હોય, સદ્ગુણોનો સ્વીકાર ન હોય, સક્રિયાનો સત્કાર ન હોય, આરાધનાને આવકાર ન હોય, વિરાધનાને વેતરવાનો વલોપાત ન હોય, પ્રભાવનાનો પમરાટ ન હોય, ઉદારતાનો ઉમળકો ન હોય, અભયદાનાદિનો આદર ન હોય, શાસનની સુરક્ષા ન હોય, પશિયળની સુવાસ ન હોય, સૌજન્યનો સરવાળો ન હોય, બદીઓનોની બાદબાકી ન હોય, ગુણોનો ગુણાકાર ન હોય અને ભૂલોનો ભાગાકર ન હોય, તેમ જ ક્રોધાદિ કષાયોનું કાસળ નીકળતું ન હોય, તો અનંતજ્ઞાનીઓ એવા ચારિત્રોને સમ્યત્વ વિનાના દ્રવ્ય ચારિત્રો જ કહે છે.
અનંતાનંતકાળમાં એવા દ્રવ્ય ચારિત્રો અનંતીવાર ઉદયમાં આવ્યા અને એ દ્રવ્યચારિત્રોના પ્રભાવે અનંતીવાર દેવતાઈ સુખો ભોગવવા મળ્યું, પણ મોક્ષના સુખો ન મળ્યાં તે ન જ મળ્યાં. મોક્ષના સુખો ત્યારે જ મળે, કે દ્રવ્યચારિત્રરૂપ સુવર્ણમાં શ્રી સમ્યગ્દર્શનરૂપ સુવાસ (સુગન્ધ) ભળે તો. એ ઉપરથી ફલિત થાય છે, કે અનંતા દ્રય ચારિત્રો કરતાં એક વેળાના શ્રી સમ્યગપદર્શનમાં
