________________
૩૪૦
અરવણની સિદ્ધિ. વિક્ષરાજ-વિક્ષર-અજ વિક્ષર-વિષ્ણુ, અજ-બ્રહ્મા, એટલે વિષ્ણુ-બ્રહ્માને સુત-પુત્ર, કેણ? કામદેવ, તેને દાહક નામે બાળનારના નામે, કેણુ? મહાદેવ, તેમનું તિગ વરણ-ત્રણ અક્ષરે નામ કયું? ઈશ્વર, તેમાંથી આદિ-પહેલે-લવણ), રે કરી કાઢી નાંખવે, એટલે ઇશ્વર આ ત્રણ વર્ણાક્ષરમાંથી પહેલે વર્ણ ઈ કાઢી નાંખવાથી શ્વર રહે છે.
પાશ્વ વર્ણની સિદ્ધિ અભિધ-હવે જેને અર્થ કરે છે તે પાર્થ નામને સંહરી-હરી લઈને છૂટાં છૂટાં અક્ષર-૫, આ, ૨, ધ, કરીને કરવામાં આવે છે. એકવીસમે ફરસે એકવીશમ સ્પર્શ વ્યંજન પૂ તે સ્વરસંયુક્ત વર્ણ ૫ તેની પાસે ધરીકરણુ-કાને (પાણ) ધરીએ તે પા થાય. તેની પછી અંતસ્થ બીજો-અંતસ્થ વ્યંજને યુ ૨ સ્વ છે, તેમાંથી બીજો ર્ વ્યંજન લે, (અહીં શંકા થશે કે અર્થમાં વ્યાખ્યા તે વર્ણની ચાલે છે તે “ર” વર્ણ લેવું જોઈએ પણ ૨ વ્યંજન કેમ લે? તે શંકા દૂર કરવા કહે છે કે, સ્વર ટાળી-૨ વર્ણમાં રહેલે સ્વર આ છેડીને ૨ વ્યંજન જ લે, પછી તેને શું કરવું ? તે કહે છે શિવગામી ગતિ આચરી મેક્ષ જવાવાળા જીવની ઉર્વગતિ હોય છે તેથી તે પ્રમાણે રૂ ની આચરણા કરવી; એટલે તે ૨ ને પ્રથમના શ્વ ની ઉપર ચઢાવ જેથી “પા થયું. ૪
નાથા વર્ણની સિદ્ધિ. વશ ફરસ-વીશમો સ્પર્શ વ્યંજન – તેને વર્ણન અને
