Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 05

Author(s): Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 5

સંપાદકીય નિવેદન.
ગૂર્જરેશ્વર સિદ્ધરાજ જયસિંહની વિનંતીથી કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્યે વિ.સં. ૧૧૯૪ આસપાસ પંચાંગી સિદ્ધહેમચન્દ્રશબ્દાનુશાસન નામના વ્યાકરણની રચના કરી હતી. તે વ્યાકરણની સ્વોપજ્ઞ તત્ત્વપ્રકાશિકા નામની બહદુવૃત્તિ ઉપર ઢંઢિકાની રચના થઈ હતી. જેમાં વ્યાકરણના દરેક સૂત્રની વૃત્તિમાં આવતાં ઉદાહરણો-પ્રત્યુદાહરણોની સાધનિકા આપવામાં આવી છે અને તે ટીકામાંથી પંચમ અધ્યાય (કુદત પ્રકરણ)નું સંપાદન કર્યું છે. શેષ બાકી રહેલ તદ્ધિત પ્રકરણ (છઠ્ઠો-સાતમો અધ્યાય) બે ભાગમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવશે.
ટિપ્પણમાં શબ્દમહાર્ણવન્યાસ-ધાતુપારાયણાદિ અનેકવિધ ગ્રંથોનાં ઉદ્ધરણો આપવામાં આવ્યા છે. ટિપ્પણમાં P સંજ્ઞા પાઠાંતર સૂચવે છે. અધ્યયન-અધ્યાપનમાં સુગમતા રહે તે હેતુથી બે પરિશિષ્ટો આપ્યા છે. પ્રથમ પરિશિષ્ટમાં લગભગ ૧૦૬ પ્રત્યયોની સૂચિ આપી છે. તેમાં અનુબંધ સહિતના પ્રત્યયો Bold ટાઈપમાં આપ્યા છે. અનુબંધ રહિત પ્રત્યયો કૌંસમાં આપ્યા છે. બીજા પરિશિષ્ટમાં ઉદાહરણ-પ્રત્યદાહરણોની સૂચિ બે ભાગમાં આપી છે. પહેલા ભાગમાં નાના ઉદાહરણો અને બીજા ભાગમાં વાક્યાત્મક ઉદાહરણો આપીયાં છે.
શ્રીહેમચન્દ્રાચાર્ય જૈન જ્ઞાનમંદિર-પાટણના જ્ઞાનભંડારમાં રહેલી “શ્રીસિદ્ધહેમચન્દ્રશબ્દાનુશાસને બૃહદ્રવૃત્તિ ટુંઢિકા પંચાધ્યાયપર્યત” (ચતુષ્ક-આખ્યાત-કૃદુવૃત્તિ ઢંઢિકા) પત્ર-૩પ૭, ડો. નંબર-૯૭, પ્રતિનંબર-૨૪૦૦ તથા શ્રી સવિજયજી-કાંતિવિજયજી મહારાજ સંગઠીત જ્ઞાનભંડાર (જાની શેરી-વડોદરા)માં રહેલી “શ્રીસિદ્ધહેમચન્દ્રશબ્દાનુશાસને ઢંઢિકાવૃત્તિ પંચમાધ્યાયપર્યત” પત્ર-૨૯૫, પ્રતિનંબર-૨૦૨૦ને આધારે પ્રસ્તુત પાંચમા ભાગનું સંપાદન કર્યું છે.
બાલબ્રહ્મચારી તપાગચ્છાધિપતિ શાસનસમ્રાટ આચાર્ય શ્રીવિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મ.સા.ના સમુદાયના પ્રવચન પ્રભાવક તેજોમૂર્તિ પરમ પૂજ્ય આચાર્ય શ્રીવિજયસૂર્યોદયસૂરીશ્વરજી મ.સા.ના શિષ્યરત્ન વિદ્વદ્વર્ય પરમપૂજય આચાર્ય શ્રીવિજયશીલચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મ.સા.ની પ્રેરણાઆશીર્વાદથી જ આ સંપાદન કાર્ય થયું છે.
સંપાદન કાર્યમાં શંકાસ્પદ સ્થાનોનું સમાધાન કરી આપવા બદલ મુનિ કૈલોક્યમંડનવિજયજી મહારાજનો ઘણો ઉપકાર-આભાર. ગ્રંથનું સંપાદન કરતાં કોઈ પણ ક્ષતિ રહી ગઈ હોય તો સુધારી લેવા વિનંતી.
મુનિ વિમલકીર્તિવિજય