________________
શાંતિદાસ નગરશેઠ
ઇતિહાસના પાને માત્ર રાજા-મહારાજાઓની કથા જ લખવામાં આવે? કવિઓ, કલાકારો, કસબીઓ, સાહસિકો, હુન્નર ચલાવનારા ઉદ્યોગપતિઓ અને વેપારીઓનાં નામ પણ ઇતિહાસને પાને સુવર્ણ અક્ષરે અંકાય છે. આવું સુવર્ણ અક્ષરે લખાયું છે નામ શાંતિદાસ નગરશેઠનું.
૪૯
સમયનાં વહેણ વહેતાં જ રહે છે.
ઇતિહાસના પાને કેટલીક નોંધો એ પ્રસંગોનું સ્મરણ આપે છે.
જહાંપનાહ જહાંગીરે અમદાવાદમાં સૂબા તરીકે શાહજાદા શાહજહાંની નિમણૂક કરી હતી. ત્યારે બેગમ મુમતાજ પણ અમદાવાદમાં જ રહે. શાહીબાગમાં બંધાવેલા પેલા આલીશાન મહેલમાં રહે. આ એ જ મહેલ, અંગ્રેજોના અમલ દરમ્યાન ત્યાં કમિશ્નરો રહે. કવિવર રવીન્દ્રનાથ ટાગોરના મોટા ભાઈ વિજેન્દ્રનાથ કમિશ્નર તરીકે આ મહેલમાં રહ્યા હતા. એ પ્રસંગે પોતાના ભાઈના મહેમાન તરીકે કવિવર રવીન્દ્રનાથ અમદાવાદ પધારેલા અને એ મહેલમાં રહ્યા હતા. એ મહેલમાં કવિને રાત્રે નિદ્રા ન આવી. તેમણે ત્યારે એક વાર્તા લખી. વાર્તાનું મથાળું. ‘બોલતો પથ્થર.' આવું છે એ મહેલ વિશેનું એક સ્મરણ. પછી તો ગુજરાત રાજ્યની રચના થતાં એ મહેલ ગુજરાતના રાજ્યપાલો માટેનું
