Sadhuta ni Pagdandi Part 3

Author(s): Manilal Patel
Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad

Page 9

અભ્યાસ કરવા આવે છે. મહારાજશ્રી તેમની આ સંશોધનવૃત્તિને વખાણતાં કહે છે : આવું સંશોધન કેટલી તપશ્ચર્યા અને આત્મભોગ માગે છે ? (પા. ૧૮)
અમદાવાદની મુલાકાતમાં કુ. એલિઝાબેથની મુલાકાતનો અહેવાલ આ પ્રમાણે છે :
મહારાજશ્રી : “ભારતમાં આવીને આપે અમંગલ શું જોયું ?” તેનો જવાબ મળ્યા પછી બીજો પ્રશ્ન કરે છે : “ત્યારે મંગલ શું જોયું ?'
પ્રશ્નોના પ્રત્યુત્તરરૂપે તેઓ આ દેશની સંસ્કૃતિના હાર્દને-ફકીરી, ઉચ્ચ જીવન અને દિવ્ય વિચારો એ અહીંનું ઉચ્ચ જીવન છે એમ કહીને મનુષ્ય કેવળ બાહ્ય વિકાસ નહીં, આંતર વિકાસ સાધવો, એને અહીંનું મુખ્ય લક્ષણ ગણાવે છે.
આ ડાયરીનું એક રસિક પાસું મુનિશ્રી સંતબાલજી અને રવિશંકર મહારાજનું સામિપ્ય, સહવાસ અને સહપ્રવાસ નોંધપાત્ર છે. ભાલના ખેડૂતોએ બનાસકાંઠાને ઘઉંનું બી, ખરા ટાણે પૂરું પાડ્યું તેનો ઋણ સ્વીકાર ખેડૂતોના મિલનોમાં જોઈ શકાય છે. રવિશંકર મહારાજ ઠેકઠેકાણે સંતબાલજીનો પરિચય આપે છે. એમના કાર્ય પ્રદેશમાં વિહાર કરે છે ને !
મુનિશ્રીએ જૈન સંપ્રદાયમાં દીક્ષા લઈ પરિવ્રાજક બન્યા. પણ એમને લાગ્યું કે દુનિયામાં દરેક માણસ પોતાના માની લીધેલા વાડામાં રહે છે, કલહ ઉત્પન્ન કરે છે. મુનિશ્રીને એક વસ્તુ જડી કે દુનિયામાં પ્રેમ સિવાય કોઈ વસ્તુ મોટી નથી (પા. ૧૨૨).
હરિજનવાસની એક સભામાં કહે છે : “સંતબાલજીને તમે નહીં ઓળખતા હો. જે જ્ઞાન પોતાને થયું તે જ્ઞાન આપવું, તેમાંય પછાત કોમો કે જ્યાં કોઈ જતું નથી ત્યાં તેઓ પહેલા જાય છે.'
બંને સંત-પાણી-જલદેવતાને રીઝવી લોકોનો પાણી પીવાનો ત્રાસ દૂર થાય, તેની સતત ચિંતા રાખી, તેવા પ્રયત્નો યોજ્યા કરે છે. રવિશંકર મહારાજે બોરિંગો કરાવવાનું શરૂ કર્યા છે, તે જોઈ મુનિશ્રી ઘણા રાજી થાય છે.
રસ્તામાં હરતાં ફરતાં, પ્રજા વચ્ચે, જાહેર સભાઓમાં જે વાર્તાલાપો અને પ્રવચનો થતાં તેમાંનો કેટલોક અંશ આમાંથી મળી આવે છે. વેશ જુદા, ભાષા જુદી પણ સેવાભાવ અને પ્રજાલગન બંને સંતોનાં એક જ જોવા મળે છે.
આ ડાયરીમાં મુનિશ્રી પોતાનો પરિચય પોતે આપતા હોય તેવા બે પ્રસંગો નોંધવા રસિક થઈ પડે એમ છે. એક તો અમદાવાદની સેશન્સ કોર્ટમાં જુબાની આપતાં, અને બીજી પાલનપુરની મહિલાઓની સભામાં. આ ગ્રંથમાં એ પ્રવચન પણ અત્યંત નોંધપાત્ર છે.