Manonushasanam

Author(s): Tulsi Acharya
Publisher: Adarsh Sahitya Sangh

Page 230

موسی
"
६
मनोनुशासनम् - सूत्र
पहला प्रकरण
१ अथ मनोनुशासनम् ॥
२. इन्द्रियसापेक्ष सर्वार्थग्राहि त्रैकालिकं सज्ञानं मनः ॥ ३. स्पर्शन - रसन-प्राण - चक्षु श्रोत्राणि इन्द्रियाणि ॥ ४. आत्ममात्रापेक्ष अतीन्द्रियम् ॥
५. चेतनावद् द्रव्यं आत्मा ॥
६. ज्ञानदर्शन - सहजानन्द - सत्य - वीर्याणि तत्स्वरूपम् ॥ ७ परमाणुसमुदयैस्तदावरणविकरणे ॥
८. तत्संसर्गाऽससर्गाभ्यां आत्मा द्विविधः ॥
६. बद्धो मुक्तश्च ॥
१०. स्वरूपोपलब्धिर्मुक्ति ॥
११. मनो- वाक्- काय - आनापान - इन्द्रिय- आहाराणा निरोधो योग. ॥ १२. सवरो गुप्तिर्निरोधो निवृत्ति इति पर्यायाः ॥ १३. शोधनं च ॥
२०८ / मनोनुशासनम्
१४. समिति सत्प्रवृत्तिर्विशुद्धि इति पर्याया. ॥ १५. पूर्व शोधन, ततो निरोध. ॥
१६. हित-मित - सात्त्विकाहरण आहारशुद्धिः ॥
१७. स्वविषयान् प्रति सम्यग्योग इन्द्रियशुद्धिः ॥
१८. प्रतिसंलीनता च ॥
१६. प्राणायाम - समदीर्घश्वास - कायोत्सर्गे आनापानशुद्धि ॥