________________ રત્નકણિકા * મન-વચન-કાયયોગની જે બાહ્ય શુભક્રિયાઓ છે તેના કરતાં જ્ઞાની દ્રવ્યાનુયોગની આત્યંતર ક્રિયા વડે વિશેષ આત્મ-શુદ્ધિ કરતો હોય છે. * સૌ પ્રથમ સદગુરુનો યોગ સાધીને માત્ર મોક્ષની અભિલાષા સાથે જીવ-અજીવ દ્રવ્યોના ઉત્પાદ-વ્યય-ધ્રુવ પરિણામીત્વપણાનો તેના હેતુઓ સહિત અભ્યાસ કરવો અત્યંત જરૂરી છે. દ્રવ્યાનુયોગની સતત વિચારણા કરવાવાળો સાધુ આત્મ-સાધક જાણવો, તેમજ જેને પોતાના આત્માના શુદ્ધ દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય સંબંધમાં યથાર્થ હેયોપાદેયતાનો લક્ષ પ્રાપ્ત થયો છે તેને સુઆધુ (સદ્ગુરુ) જાણવો. * જે આત્મા પોતાની આત્મશુદ્ધિ અર્થે પોતાના શુદ્ધા-શુદ્ધ સ્વરૂપની નિરંતન વિચારણા કરવા સાથે (નિશ્ચયર્દષ્ટિ સાપેક્ષ) જિનાજ્ઞા પ્રમાણે સાધુ ધર્મનું પાલન કરે છે તેવા સાધુઓ જ બીજા જીવોને શુદ્ધ મોક્ષમાર્ગમાં જોડી શકે છે. * “પ્રત્યક્ષ સદ્ગુરુસમાં નહીં, પરોક્ષ જિન ઉપકાર; એવો લક્ષ થયા વિના, ઊગે ન આત્મવિચાર.” પોતાનું આત્મસ્વરૂપ શક્તિરૂપ હોવાથી મુમુક્ષુ જીવ તેનાથી અજાણ છે અને તે જાણવા માટે વર્તમાનમાં પ્રાયઃ સદ્દગુરુ સિવાય બીજું કોઈ ઉત્તમ સાધન નથી. સત્પરુષમાં ‘આત્મા' પ્રગટ વર્તે છે તે સમજવું પ્રત્યક્ષ-યોગે સુગમ પડે છે.
