________________
चारित्रमनोरथमाला सप्तविधत्वमेवं "प्रतिलेखनिका पिण्डोपध्यनायतनानि च । प्रतिसेवाऽऽलोचने ૨, શુદ્ધિદૈત્યૌધિક મત શા”
१ प्रतिलेखना - क्षेत्रादेनिरूपणा, सर्वक्रियाणामेतत्पूर्वकत्वात्। २ पिण्ड:दोषविशुद्धाहारः । ३ उपधि : - संयमं धारयति पोषयति वा, स च वस्त्रपात्रादिरूपः। ४ अनायतनवर्जनं - स्त्री-पशु-पण्डकादिसंसक्तमनायतनं तद्वर्जनमायतन-वसतिसेवनं । ५ प्रतिसेवा - संयमानुष्ठानविरुद्धाचरणं । ६ आलोचना - प्रतिसेवायां सत्यामाचार्यादेः पुरत आलोचना कार्या । ७ शुद्धिः - शिष्येणापराधेऽऽलोचिते सति गुरोः प्रायश्चित्त – प्रदानम् । ओघनियुक्तिशास्त्रे एषा सामाचारी विस्तरेण प्रतिपादिताऽस्ति ।
૫.પ્રતિસેવા : સંયમથી વિરુદ્ધ આચરણ. ૬. આલોચના : સંયમથી વિરુદ્ધ આચરણ થઈ જાય તો ગીતાર્થ આચાર્યાદિ પાસે તે પાપ કહેવું અર્થાત આલોચના કરવી. ૭. શુદ્ધિ શિષ્ય અપરાધની, પાપની-દોષની આલોચના કરે ત્યારે તે દોષ-પાપના નાશ માટે ગુરુએ પ્રાયશ્ચિત્તનું પ્રદાન કરવું. શ્રીભદ્રબાહુસ્વામીએ રચેલ ઓઘનિર્યુક્તિગ્રંથમાં આ સામાચારીનો વિસ્તાર છે. જિજ્ઞાસુઓએ ત્યાંથી જોઈ લેવી. ૨. દશધા સામાચારીઃ
જેને ચક્રવાલ સામાચારી કહેવાય છે. ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના ૨૬ મા અધ્યયનમાંથી, અત્યંત અલ્પકાળના દીક્ષિતજીવોના હિત માટે ઉદ્ધત કરાયેલી આ સામાચારી છે. એના દશ પ્રકાર હોવાથી “દશધા' કહેવાય છે. એ દશ પ્રકાર નીચે મુજબ છે.
૧. ઈચ્છાકાર ક્યારેક પોતાનું કાર્ય બીજા પાસે કરાવવું પડે તો સામાની ઈચ્છા હોય તો જ કરાવવું પણ બળાત્કારે-પરાણે ન કરાવવું. ૨. મિથ્યાકારઃ પોતાની ભૂલ થાય તો મિચ્છા મિ દુક્કડું કરવું તે. ૩. તથાકાર : આપે જેમ કહ્યું છે તે પ્રમાણે જ છે, એમ કહેવું. જેને આપણે તહત્તિ કહીએ છીએ. ૪. આવસહીઃ અવશ્ય કર્તવ્ય એવા જ્ઞાનાદિ કારણે ઉપાશ્રય-દેરાસરમાંથી બહાર નીકળતાં કહેવાય છે તે. ૫. નિસાહિઃ શરીરનાં અંગોપાંગના કારણવગર
