Atmanand Prakash Pustak 091 Ank 02 03 04

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

માર્ચ°-૯૪ ]
તમે સમુદ્રમાં જઇ પડશેા અને એ દેવી ત્યાં તેને પેાતાની તલવાર ઉપર અદ્ધર ઝીલી લીધે, જ તમારા સંહાર કરી નાખશે.' જિનરક્ષિત ત્યાં ને ત્યાં જ વીંધાઇ ગયે. જિનપાલિત આસક્તિને વશ ન જ થયેા અને સહિસલામત ચ’પાનગરી પહોંચી શકયા.
બંને ભાઇઓએ કોઇપણ સોંગામાં દેવી સામે ન જોવાની ખાતરી આપી, એટલે યક્ષે ઘેાડાનું સ્વરૂપ ધારણ કરી ખ'ને ભાઇઓને પોતાની પીઠ પર બેસાડ્યા અને સમુદ્રમાં મુસાફરી શરૂ કરી. જરા દૂર ગયા તેટલામાં તે પેલી દેવી યક્ષની પાછળ દોડતી આવી અને શૃંગાર યુક્ત હાવભાવથી દયાભાવે બને ભાઈઓને લલચાવવા લાગી. સ્ત્રી જાતિમાં પુરૂષની નબળાઇ પારખવાની અદ્ભુત શક્તિ રહેલી છે. વરસેાના વરસો સુધી પતિદેવ પત્નિના સહવાસમાં રહેવા છતાં પત્નિને સમજવામાં ભૂલ કરી બેસે છે, ત્યારે સ્ત્રી તેા પ્રથમ દૃષ્ટિએ જ પુરુષની નખળાઇને પારખી લે છે. અને ભાઈઓને લલચાવવામાં નિષ્ફળ જતાં જિનરક્ષિતની નબળાઇ સમજનારી દેવીએ યુક્તિપૂર્વક કહ્યું : હું જનરક્ષિત જિનપાલિતને નહિ પણ હું તે તને જ પ્રેમ કરતી હતી અને તારા વિના મારા પ્રાણ ટકી શકશે નહિ જો તું મારી સામે નહિ જીવે તે આ સમુદ્રમાં જ મારા પ્રાણ ત્યજી દઇશ અને તને સ્ત્રી હત્યાનુ· પાપ લાગશે.’
!
આસક્તિને ઓળખવી અને તેના લેાગ ન બનવુ એ ભારે કઠિન છે. ચકેાર અને ચાલાક સ્ત્રી જેમ પેાતાના પતિને પશુ મનાવી દે છે, તેમ મસ્તાન ઇન્દ્રિયા સામે મન નૈતિક હિંમત દાખવી શકતુ નથી, અને પછી તેા ઇચ્છાએ કે અનિચ્છાએ પત્નીએની રૂપ ઇન્દ્રિયાને વશ થઇ જવુ પડે છે. આસક્તિને વશ થઈ દેવી સામે જિનરક્ષિતે જોયું, કે તરત જ ઘેાડારૂપી પક્ષ પરથી તે સમુદ્રમાં ધકેલાઇ ગયા, અને દેવીએ
૨૧
આ સ'સારના તમામ કામલેાગે આ કથામાંની દેવી જેવા છે. કામલેાગા ભગવતી વખતે તે મેાહક લાગે છે, પણ અંતે તેનાં પરિણામ પેલા શૂળીમાં પરોવાયેલા માણસ જેવા વિષમ જ આવે છે. કામભોગની ઈચ્છા કરનારા માણસ વાસ્તવિક રીતે તે રાગ અને સત્યાનાશની જ ઈચ્છા કરતા હોય છે. અહિંસા, સયમ અને તપ પેલા યક્ષ જેવા છે, અને માનવીને મુક્તિના થે લઇ જવામાં તેએ મદદગાર થાય છે.
આસક્તિને વશ થઇ સયમમાંથી સ્મ્રુત થનાર સાધકના હાલ જિનરક્ષિત જેવા થાય છે. કથાને સાર એ છે કે જિનરક્ષિતની જેમ જે સાધુ કે સાધ્વી સયમ-ત્યાગ-તપના માગે પડ્યા પછી, ફરી કામલેાગ સેવે અગર તેની માત્ર ઇચ્છા કરે, તે પણ આ ભવમાં નિંદાપાત્ર અને
છે
અને જન્મ-મરણના ચક્કરમાં ફસાય છે. પરંતુ જિનપાલિત જેમ આસક્તિને વશ ન થતાં પેાતાના નિર્ધારિત સ્થાને સહિસલામત પહોંચી ગયા તેમ સાધુ કે સાધ્વી સયમના માગ પકડ્યા પછી કામલેગનુ' સેવન કે ઇચ્છા નથી કરતાં અને શુદ્ધ ચારિત્ર પાળે છે, તે આ ભવમાં સૌનાં સ્તુતિપાત્ર બને છે અને તે નિર્વાણના અધિકારી થાય છે. જેમ જેમ લાભ થાય છે, તેમ તેમ લાભ પણ વધતા જાય છે, પરંતુ લેાભને વશ થઈ વધુ અને વધુ દ્રવ્ય એકઠુ' કરવા જનારના શા હાલ થાય છે તે પણ આ કથામાંથી સમજવાનુ' છે.